Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng trung dài hạn tại ngân hàng ngoại thương việt ...

Tài liệu Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng trung dài hạn tại ngân hàng ngoại thương việt nfham

.DOC
72
66
127

Mô tả:

Khãa luËn tèt nghiÖp 1 Lêi nãi ®Çu 1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng khi mµ c¸c mèi quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ngµy cµng ®îc më réng th× nhu cÇu giao lu kinh tÕ x· héi gi÷a c¸c níc ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia lu«n g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn sù ph¸t triÓn ®ã. V× vËy nÒn tµi chÝnh cña mçi níc còng ph¶i hßa nhËp víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ vµ NHTM cïng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®· ®ãng gãp mét vai trß v« cïng quan träng trong sù hoµ nhËp nµy. §Æc biÖt trong n¨m 2006 võa qua víi mét lo¹t sù kiÖn quan träng nh: ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ tæ chøc thµnh c«ng Héi nghÞ cÊp cao APEC lÇn thø 14, Quèc héi Mü th«ng qua dù luËt quan hÖ th¬ng m¹i b×nh thêng vÜnh viÔn (PNTR) ®èi víi ViÖt Nam… C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, trong ®ã cã c¸c Ng©n hµng th ¬ng m¹i, sÏ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ trêng quèc tÕ. Trong bèi c¶nh héi nhËp ®ã, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i níc ta sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc míi. Héi nhËp ®ång nghÜa víi viÖc Nhµ níc ta ph¶i xo¸ bá chÝnh s¸ch b¶o hé c¸c Ng©n hµng trong níc vµ dì bá c¸c rµo c¶n th¬ng m¹i ®èi víi c¸c Ng©n hµng níc ngoµi theo lé tr×nh thùc hiÖn cam kÕt gia nhËp WTO. Tõ ngµy 01/04/2007, níc ta sÏ cho phÐp c¸c Ng©n hµng níc ngoµi thµnh lËp Ng©n hµng con 100% vèn níc ngoµi, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c Ng©n hµng níc ngoµi cã quyÒn b×nh ®¼ng víi c¸c Ng©n hµng ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn vµ c¸c ho¹t ®éng Ng©n hµng kh¸c. Do ®ã, c¸c Ng©n hµng níc ta sÏ võa c¹nh tranh, võa hîp t¸c víi c¸c Ng©n hµng níc ngoµi trªn thÞ trêng ViÖt Nam vµ thÞ trêng quèc tÕ. TÝn dông, trong ®ã tÝn dông trung dµi h¹n lµ mét lÜnh vùc cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ, vµ còng lµ lÜnh vùc mµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh tõ c¸c Ng©n hµng níc ngoµi. Tuy nhiªn, trong ho¹t ®éng tÝn dông trung dµi h¹n cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam hiÖn nay cßn chøa ®ùng rÊt nhiÒu rñi ro. BÊt kú mét sù t¸c ®éng nµo ¶nh hëng ®Õn tÝnh kh¶ thi vµ tÝnh sinh lêi cña dù ¸n ®Òu cã thÓ g©y thiÖt h¹i cho Ng©n hµng, nhÑ th× còng lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña c¸c Ng©n hµng, nÆng th× sÏ g©y tæn thÊt cho ngêi göi tiÒn vµ cho toµn bé nÒn kinh NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 2 tÕ do b¶n chÊt ho¹t ®éng cña Ng©n hµng lµ ®i vay ®Ó cho vay. Trong nh÷ng n¨m võa qua, Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh nh d nî tÝn dông t¨ng, tû lÖ nî xÊu gi¶m… Song ®Ó ®øng v÷ng trong m«i tr êng c¹nh tranh vµ b¾t kÞp víi xu híng ®æi míi cña thêi ®¹i, th× Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng cÇn nç lùc h¬n n÷a trong viÖc ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n. XuÊt ph¸t tõ bèi c¶nh ®Êt níc vµ thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng, em ®· nghiªn cøu vµ lùa chän ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam”. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu Kho¸ luËn sÏ hÖ thèng l¹i nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh lý luËn vÒ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng rñi ro tÝn dông lµ mét tÊt yÕu song cã thÓ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt ®Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña Ng©n hµng. Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam, kho¸ luËn sÏ rót ra c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i, ®a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m h¹n chÕ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 3. Ph¹m vi vµ ®èi tîng nghiªn cøu Do rñi ro tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò réng vµ phøc t¹p, trong ph¹m vi kho¸ luËn nµy, em xin chØ tËp trung vµo ®èi tîng nghiªn cøu lµ h×nh thøc cho vay trung dµi h¹n ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, ph¹m vi nghiªn cøu lµ c¸c dù ¸n ®îc thùc hiÖn t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Kho¸ luËn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö. Sö dông c¸c sè liÖu thùc tÕ ®Ó luËn chøng th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p so s¸nh, thèng kª, ®å thÞ… 5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi §Ò tµi ®îc kÕt cÊu gåm 3 phÇn: Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m h¹n chÕ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 3 Hoµn thµnh kho¸ luËn nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn, chØ b¶o tËn t×nh cña c« gi¸o, TiÕn sÜ Lª ThÞ TuÊn NghÜa, chñ nhiÖm bé m«n tiÒn tÖ khoa Ng©n hµng cïng c¸c anh chÞ c¸n bé phßng §Çu t dù ¸n Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam. Do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é còng nh thêi gian nghiªn cøu, bµi kho¸ luËn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c anh chÞ. Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2007 Sinh viªn NguyÔn Thuú Linh Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1. Vai trß cña tÝn dông trung dµi h¹n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1.1. Kh¸i niÖm tÝn dông trung dµi h¹n Ho¹t ®éng Ng©n hµng ra ®êi khi quan hÖ s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ cña x· héi ®· ph¸t triÓn ë møc ®é cao, vµ cïng víi thêi gian, hÖ thèng Ng©n hµng ®· ®ãng mét vai trß kh«ng thÓ thiÕu trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngµy nay, c¸c Ng©n hµng hiÖn ®¹i cã thÓ lµm tho¶ m·n mäi ®èi tîng kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n hay doanh nghiÖp bëi mét khèi lîng dÞch vô rÊt ®a d¹ng vµ phong phó bao gåm nhËn tiÒn göi, cho vay, thanh to¸n, b¶o l·nh, uû th¸c ®Çu t, dÞch vô t vÊn, dÞch vô ®èi ngo¹i, dÞch vô b¶o qu¶n vµ ký göi tµi s¶n… Song dï c¸c Ng©n hµng cã më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô cung øng ®Õn thÕ nµo, nã còng kh«ng thÓ t¸ch rêi ho¹t ®éng tÝn dông, bëi ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm mét tû lÖ lín trong nghiÖp vô sö dông vèn vµ mang l¹i thu nhËp chñ yÕu cho Ng©n hµng. Cã thÓ ®Þnh nghÜa tÝn dông Ng©n hµng lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n (tiÒn hay hµng ho¸), gi÷a bªn cho vay (lµ Ng©n hµng) víi bªn ®i vay (lµ c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c), trong ®ã, Ng©n hµng chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 4 thuËn. Bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn vèn gèc vµ l·i cho Ng©n hµng khi ®Õn h¹n thanh to¸n. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, ho¹t ®éng tÝn dông còng ph¸t triÓn ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng víi rÊt nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. C¸c h×nh thøc tÝn dông cµng ®a d¹ng, th× c¸c lo¹i rñi ro ®i kÌm víi nã còng cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p h¬n. §Ó qu¶n lý ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c Ng©n hµng ph¶i ®a ra rÊt nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i tÝn dông, trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt rñi ro tÝn dông cã thÓ x¶y ra. Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i tÝn dông nh ph©n lo¹i theo thêi gian tÝn dông, theo ®èi tîng tÝn dông, theo xuÊt xø cña tÝn dông, theo môc ®Ých sö dông vèn… NÕu sö dông tiªu thøc thêi h¹n cho vay ®Ó ph©n lo¹i tÝn dông, ta cã thÓ ®a ta kh¸i niÖm vÒ tÝn dông trung dµi h¹n cña c¸c NHTM nh sau: TÝn dông trung dµi h¹n lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông cã thêi h¹n tõ mét n¨m trë lªn. Trong ®ã, c¸c NHTM thêng qui ®Þnh:  TÝn dông trung h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 5 n¨m.  TÝn dông dµi h¹n: lµ c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m. TÝn dông trung dµi h¹n cã c¸c lo¹i sau : tÝn dông trung vµ dµi h¹n theo dù ¸n ®Çu t, tÝn dông thuª mua, tÝn dông tuÇn hoµn, cho vay ®ång tµi trî. TÝn dông trung dµi h¹n lµ mét nghiÖp vô chñ yÕu cña NHTM. Môc ®Ých cña tÝn dông trung dµi h¹n lµ ®Çu t cho c¸c dù ¸n x©y míi, hoÆc tµi trî cho c¸c ch¬ng tr×nh më réng, c¶i t¹o kh«i phôc, øng dông khoa häc, ®æi míi kü thuËt… cña doanh nghiÖp. 1.1.2. §Æc ®iÓm cña tÝn dông trung dµi h¹n TÝn dông trung dµi h¹n cã c¸c ®Æc trng riªng so víi c¸c lo¹i tÝn dông kh¸c bao gåm:  Vèn ®Çu t lín ViÖc ®Çu t trung dµi h¹n nh»m vµo c¸c dù ¸n lín nh x©y dùng nhµ m¸y, cÇu c¶ng, c¬ së h¹ tÇng, hoÆc d©y chuyÒn s¶n xuÊt… do ®ã mµ sè vèn cÇn thiÕt cho mçi dù ¸n lín gÊp nhiÒu lÇn cho vay ng¾n h¹n.  Thêi h¹n ®Çu t dµi C¸c dù ¸n ®Çu t thêng lµ ®Ó tµi trî nhu cÇu vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp, tuy toµn bé sè vèn tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhng NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 5 nã chØ chuyÓn mét phÇn gi¸ trÞ vµo c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra trong suèt qu¸ tr×nh khÊu hao. Do ®ã, viÖc thu nî ph¶i thùc hiÖn trong thêi gian dµi qua nhiÒu kú h¹n nî.  TÝnh rñi ro cao C¸c dù ¸n ®Çu t mµ Ng©n hµng tµi trî cã thÓ cã quy m« rÊt lín vµ liªn quan tíi nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. H¬n n÷a, v× thêi gian thu nî kÐo dµi, trong thêi gian ®ã cã thÓ x¶y ra nhiÒu thay ®æi víi vÞ thÕ cña doanh nghiÖp vÒ s¶n phÈm ®îc cung cÊp, sù xuÊt hiÖn s¶n phÈm míi u viÖt h¬n, sù thay ®æi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nguyªn liÖu s¶n xuÊt, hoÆc biÕn ®éng vÒ kinh tÕ – chÝnh trÞ… tÊt c¶ c¸c yÕu tè nµy ®Òu cã thÓ g©y khã kh¨n cho sù tr¶ nî cña doanh nghiÖp.  L·i suÊt cao L·i suÊt cho vay, ngoµi l·i suÊt c¬ b¶n cßn phô thuéc vµo cÊu tróc rñi ro vµ cÊu tróc kú h¹n cña l·i suÊt. Møc ®é rñi ro cµng cao, thêi h¹n cho vay cµng dµi th× møc bï rñi ro cho Ng©n hµng cµng lín, do ®ã, l·i suÊt cµng cao vµ ngîc l¹i. Ngoµi ra, Ng©n hµng còng ph¶i tèn nhiÒu chi phÝ trong huy ®éng vèn, thÈm ®Þnh, thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t kho¶n cho vay… ChÝnh v× vËy, l·i suÊt trong cho vay trung dµi h¹n thêng cao h¬n so víi cho vay ng¾n h¹n. C¸c ®Æc ®iÓm cña cho trung dµi h¹n theo dù ¸n ®Çu t ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i t¨ng cêng viÖc thÈm ®Þnh, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t kho¶n vay. ViÖc nµy khiÕn Ng©n hµng tèn kh¸ nhiÒu c«ng søc vµ chi phÝ. Bï l¹i, c¸c dù ¸n trung dµi h¹n cã gi¸ trÞ rÊt lín. Gi¸ trÞ cña mét kho¶n vay trung dµi h¹n cã thÓ b»ng rÊt nhiÒu kho¶n vay nhá lÎ gép l¹i trong mét thêi kú. H¬n n÷a, nh÷ng Ng©n hµng thµnh c«ng trong viÖc ®Çu t theo dù ¸n thêng t¹o ®îc danh tiÕng vµ u thÕ c¹nh tranh rÊt lín. ChÝnh v× vËy, c¸c Ng©n hµng lu«n coi träng ho¹t ®éng tÝn dông trung dµi h¹n. 1.1.3. Vai trß cña tÝn dông trung dµi h¹n ®èi víi nÒn kinh tÕ TÝn dông trung dµi h¹n kh«ng chØ lµ nghiÖp vô mang l¹i nguån thu nhËp lín cho Ng©n hµng, mµ xÐt trªn b×nh diÖn toµn bé nÒn kinh tÕ, tÝn dông trung dµi h¹n cßn cã vai trß cùc kú to lín:  TÝn dông trung dµi h¹n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u Mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i biÕt n¾m b¾t vµ t×m mäi c¸ch tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu kh«ng ngõng n©ng cao cña x· héi. §iÒu ®ã NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 6 ®ång nghÜa víi viÖc doanh nghiÖp cÇn cã vèn ®Ó kh«ng ngõng ®æi míi, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Nguån vèn ng¾n h¹n sÏ chØ ®¸p øng ®îc nhu cÇu thiÕu vèn t¹m thêi trong doanh nghiÖp chø kh«ng thÓ gióp doanh nghiÖp trong viÖc më réng vèn trung dµi h¹n. §èi víi ViÖt Nam, sè c¸c doanh nghiÖp lín cã kh¶ n¨ng kªu gäi vèn trung dµi h¹n trùc tiÕp tõ thÞ trêng chøng kho¸n kh«ng nhiÒu, nªn vay vèn tõ Ng©n hµng ®îc coi lµ gi¶i ph¸p tèi u nhÊt cho nhu cÇu vèn cña c¸c doanh nghiÖp. Nguån vèn tÝn dông trung dµi h¹n cña Ng©n hµng sÏ t¹o nÒn t¶ng c¬ s¬ vËt chÊt kü thuËt cho sù t¨ng trëng thùc sù v÷ng bÒn, ®ã chÝnh lµ ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u.  TÝn dông trung dµi h¹n gãp phÇn thóc ®Èy, më réng s¶n xuÊt ph¸t triÓn §Çu t nh»m më réng s¶n xuÊt, t¨ng quy m«, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt…, ®ßi hái mét lîng vèn rÊt lín mµ kh«ng ph¶i chñ ®Çu t nµo còng cã thÓ ®¸p øng ®îc. V× thÕ, tÝn dông trung dµi h¹n cña Ng©n hµng thùc sù lµ mét cøu c¸nh khi doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng më réng s¶n xuÊt mµ cha cã vèn ®Çu t. Khi mét dù ¸n ®Çu t ®i vµo ho¹t ®éng, nã còng t¹o c¬ héi më réng s¶n xuÊt cho c¸c nhµ cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo, cung cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ, gi¶i quyÕt nh©n lùc… Ngoµi ra nhê viÖc ®Çu t vµo m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc t¨ng lªn, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã chÊt lîng cao, mÉu m· ®Ñp ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ trêng néi ®Þa vµ níc ngoµi, kÝch thÝch nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu…  TÝn dông trung dµi h¹n gãp phÇn t¹o thÞ trêng sö dông vèn ng¾n h¹n. TÝn dông trung dµi h¹n ®Çu t vµo m¸y mãc thiÕt bÞ vµ x©y dùng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp, kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Khi ®ã c¸c doanh nghiÖp cÇn nhiÒu vèn lu ®éng h¬n ®Ó ®¸p øng sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®iÒu ®ã t¹o ra thÞ trêng sö dông vèn ng¾n h¹n. Tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt cµng cao nhu cÇu vèn lu ®éng cµng lín vµ nh vËy tÝn dông trung dµi h¹n ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho tÝn dông ng¾n h¹n ngµy cµng ph¸t triÓn.  TÝn dông trung dµi h¹n gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ Th«ng qua nghiÖp vô tÝn dông trung dµi h¹n, Ng©n hµng cã thÓ cho vay ®¸p øng sù ph¸t triÓn cña ngµnh nµy, còng cã thÓ h¹n chÕ ®èi víi mét sè ngµnh kinh tÕ kh¸c. C«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ t¨ng thªm tèc ®é vµ tû träng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ mµ lµ c¶ qu¸ tr×nh chuyÓn NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 7 dÞch c¬ cÊu g¾n víi chuyÓn ®æi míi c¬ b¶n vÒ c«ng nghÖ, t¹o nÒn t¶ng cho sù t¨ng trëng nhanh, hiÖu qu¶ cao vµ l©u bÒn cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung giai ®o¹n ®Çu cña tiÕn tr×nh CNH-H§H ®Êt níc lµ tËp trung vèn ®Çu t c¬ së vËt chÊt kü thuËt, ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ m¸y mãc, chuyÓn dÞch nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong níc theo c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng vèn cña níc ta cha ph¸t triÓn th× hiÖn t¹i vµ thêi gian tíi, tÝn dông trung dµi h¹n cña Ng©n hµng vÉn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn CNH-H§H.  TÝn dông trung dµi h¹n gãp phÇn t¹o nguån thu v÷ng ch¾c cho ng©n s¸ch TÝn dông trung dµi h¹n ®Çu t cho ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u, do ®ã khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn sÏ taä ra nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ ®Ó tiªu thô trong níc còng nh xuÊt khÈu. ViÖc nµy sÏ t¹o ra nguån thu cho ng©n s¸ch tõ thuÕ GTGT, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ sö dông tµi nguyªn, thuÕ thu nhËp … khi xuÊt khÈu t¨ng th× chóng ta sÏ thu ®îc ngo¹i tÖ ®¶m b¶o duy tr× cho nhu cÇu nhËp khÈu, c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ… Tãm l¹i, vèn trung dµi h¹n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. C¸c NHTM ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Òu cè g¾ng t¨ng tû lÖ d nî tÝn dông trung dµi h¹n ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc. 1.2. Rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.2.1. B¶n chÊt rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n HiÖn nay, ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM ViÖt Nam vÉn chiÕm tû träng lín nhÊt trong danh môc tµi s¶n cã (trªn 60%), nguy c¬ ph¸t triÓn tÝn dông nãng vÉn cha ®îc ng¨n chÆn h÷u hiÖu, kinh doanh tÝn dông lµ ho¹t ®éng t¹o ra thu nhËp chñ yÕu cña c¸c Ng©n hµng trong khi ®ã m«i trêng kinh doanh tÝn dông cßn nhiÒu rñi ro. Do ®ã, rñi ro lín nhÊt mµ c¸c NHTM ViÖt Nam gÆp ph¶i chÝnh lµ rñi ro tÝn dông. VËy rñi ro tÝn dông lµ g×? Trong tµi liÖu “C«ng nghÖ Ng©n hµng dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn” rñi ro tÝn dông ®îc ®Þnh nghÜa lµ: ThiÖt h¹i kinh tÕ cña Ng©n hµng do mét kh¸ch hµng hoÆc nhãm kh¸ch hµng kh«ng hoµn tr¶ ®îc nî vay cña Ng©n hµng”. Trong tµi liÖu “Financial institutions management –Amodern perpective” A.Saunder vµ H.Lange ®Þnh nghÜa rñi ro tÝn dông lµ kho¶n lç tiÒm NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 8 tµng khi Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho mét kh¸ch hµng, nghÜa lµ kh¶ n¨ng nguån thu nhËp dù tÝnh mang l¹i tõ kho¶n cho vay cña Ng©n hµng kh«ng thÓ ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¶ vÒ sè lîng vµ thêi h¹n. Cã ®Þnh nghÜa kh¸c cho r»ng “rñi ro tÝn dông x¶y ra khi xuÊt hiÖn c¸c biÕn cè kh«ng thÓ ®o lêng tríc khiÕn kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®îc c¸c cam kÕt ®· tho¶ thuËn ®èi víi Ng©n hµng”. HiÖn nay rñi ro tÝn dông ®îc ®Þnh nghÜa: lµ kho¶n lç tiÒm tµng vèn cã ®îc t¹o ra khi Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng. Cô thÓ h¬n, rñi ro tÝn dông lµ kh¶ n¨ng kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc ®óng nî víi Ng©n hµng xÐt trªn c¶ hai khÝa c¹nh: sè lîng vµ thêi gian. Do ®ã, rñi ro tÝn dông cã thÓ ®îc ph©n thµnh:  Rñi ro mÊt vèn: lµ rñi ro kh«ng thu håi ®îc mét phÇn hay toµn bé nî.  Rñi ro bÞ ®äng vèn: lµ rñi ro kh«ng thu håi ®îc nî ®óng h¹n. Qua ®Þnh nghÜa cã thÓ biÓu diÔn s¬ ®å rñi ro tÝn dông cña NHTM BiÓu ®å 01: Rñi ro tÝn dông Rñi ro tÝn dông Kh«ng thu ® îc l·i ®óng h¹n Ph¸t sinh l·i treo Kh«ng thu ® îc vèn ®óng h¹n Kh«ng thu ®ñ l·i Kh«ng thu ®ñ vèn cho vay Ph¸t sinh nî qu¸ h¹n Ph¸t sinh l·i treo ®ãng b¨ng Ph¸t sinh nî khã ®ßi Kh¶ n¨ng thanh to¸n suy gi¶m HiÖu qu¶ kinh doanh gi¶m ThÊt ph¸ s¶n 1.2.2. C¸c chØ tiªu cña rñitho¸t ro tÝnvèn, dông C¸c chuyªn gia cho r»ng mét sè tµi s¶n cña Ng©n hµng (®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n cho vay) gi¶m gi¸ trÞ hay kh«ng thÓ thu håi lµ biÓu hiÖn cña rñi ro tÝn NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 9 dông. Do vèn chñ së h÷u cña Ng©n hµng so víi tæng gi¸ trÞ tµi s¶n lµ rÊt nhá nªn chØ cÇn mét tØ lÖ nhá danh môc cho vay cã vÊn ®Ò sÏ cã thÓ ®Èy mét Ng©n hµng tíi nguy c¬ ph¸ s¶n. Cã bèn chØ tiªu sau ®îc sö dông réng r·i nhÊt trong viÖc ®o lêng rñi ro tÝn dông cña Ng©n hµng: ChØ tiªu thø nhÊt: tû sè gi÷a gi¸ trÞ c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n so víi tæng d nî cho vay = §©y lµ chØ tiªu cã ý nghÜa hÕt søc quan träng cña mét Ng©n hµng. V× khi tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d nî cµng cao th× nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña nã tíi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng cµng lín, g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng kh«ng chØ ®èi víi Ng©n hµng mµ cßn t¸c ®éng tíi c¶ hÖ thèng Ng©n hµng. Theo quyÕt ®Þnh 493/2005/Q§-NHNN nî qu¸ h¹n lµ kho¶n nî mµ mét phÇn hoÆc toµn bé nî gèc vµ (hoÆc) l·i ®· qu¸ h¹n. Nî qu¸ h¹n t¨ng lµm gia t¨ng chi phÝ cã tÝnh chÊt cã tÝnh chÊt hiÖu øng: khi c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n ph¸t sinh c¸c NHTM kh«ng cã nguån thu tõ c¸c kho¶n vay nµy trong khi ®ã vÉn ph¶i tiÕp tôc tr¶ l·i cho nguån vèn vay, vèn huy ®éng tõ kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã c¸c chi phÝ kh¸c tiÕp tôc ph¸t sinh cã tÝnh chÊt céng hëng nh chi phÝ qu¶n lý nî qu¸ h¹n ph¸t sinh, c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan… T×nh tr¹ng nµy dÔ dÉn ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng bÞ lç. Nî qu¸ h¹n xuÊt hiÖn lµm chËm qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn cña NHTM, lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn, gi¶m lîi nhuËn, gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh. §ång thêi h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng vµ t¨ng trëng tÝn dông, kh¶ n¨ng kinh doanh còng nh gi¶m uy tÝn cña Ng©n hµng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng. Nî qu¸ h¹n ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ toµn bé t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ tµi chÝnh cña Ng©n hµng. Do ®ã, c¸c Ng©n hµng ph¶i n¾m ®îc tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d nî ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng thÝch hîp nh»m gi¶m tû lÖ nµy. ChØ tiªu thø hai: tû lÖ nî xÊu trong tæng d nî cho vay = Theo ®iÒu 6 quy ®Þnh 493/2005/Q§-NHNN, nî xÊu lµ c¸c kho¶n nî thuéc c¸c nhãm 3,4, vµ 5, bao gåm: Nhãm 3 (nî díi tiªu chuÈn): c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n tõ 90 ®Õn 180 ngµy, c¸c kho¶n nî c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî qu¸ h¹n díi 90 ngµy theo thêi h¹n ®· NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 10 c¬ cÊu l¹i. Nhãm 4 (nî nghi ngê): c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n tõ 181 ®Õn 360 ngµy, c¸c kho¶n nî c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî qu¸ h¹n tõ 90 ®Õn 180 ngµy theo thêi h¹n ®· c¬ cÊu l¹i. Nhãm 5 (nî cã kh¶ n¨ng mÊt vèn): c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n trªn 360 ngµy, c¸c kho¶n nî khoanh chê chÝnh phñ xö lý, c¸c kho¶n nî ®· c¬ cÊu l¹i thêi h¹n tr¶ nî qu¸ h¹n trªn 180 ngµy theo thêi h¹n c¬ cÊu l¹i. Tû lÖ nî xÊu trªn tæng d nî lµ tû lÖ ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông cña c¸c TCTD. Tû lÖ nµy cµng cao cho thÊy chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng cµng kÐm. Khi tû lÖ nî xÊu t¨ng lªn th× sÏ lµm cho hÖ thèng Ng©n hµng r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt an toµn cña toµn hÖ thèng, chÊt lîng tÝn dông vµ hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ xÊu ®i nghiªm träng. §Æc biÖt khi viÖc t¨ng trëng d nî ®i kÌm víi gia t¨ng c¸c kho¶n nî xÊu trªn thùc tÕ, trong ®ã cã mét phÇn d nî xÊu kh«ng ®îc nhËn d¹ng ®Çy ®ñ th× ho¹t ®éng tÝn dông vµ møc ®é an toµn cña Ng©n hµng sÏ trë nªn xÊu ®i nghiªm träng nÕu nh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ bÞ sôt gi¶m v× c¸c nguyªn nh©n ngo¹i sinh (vÝ dô nh thÞ trêng quèc tÕ thay ®æi bÊt lîi, khñng ho¶ng…). Do vËy ®©y lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng rñi ro tÝn dông cña NHTM. ChØ tiªu thø ba: tû lÖ nî khã ®ßi trªn tæng d nî = Nî khã ®ßi lµ c¸c kho¶n nî mµ Ng©n hµng khã cã kh¶ n¨ng thu håi ®îc. §èi víi nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi NHTM thêng ph¶i tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p xö lý nh sö dông quü dù phßng rñi ro, xo¸ nî… mµ quü dù phßng rñi ro ®îc h¹ch to¸n vµ chi phÝ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Do ®ã, tû lÖ nµy cµng t¨ng th× Ng©n hµng cµng ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng t¨ng chi phÝ, gi¶m lîi nhuËn, suy gi¶m n¨ng lùc tµi chÝnh, thËm chÝ lµ nguy c¬ ph¸ s¶n nÕu nh Ng©n hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng bï ®¾p nh÷ng kho¶n nî nµy. V× vËy, ®©y còng lµ mét tû lÖ quan träng ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i NHTM. 1.2.3. C¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n C¸c kho¶n vay kh«ng bao giê bÞ gi¶m gi¸ bÊt th×nh l×nh mµ kh«ng cã dÊu hiÖu bÊt thêng b¸o tríc. §èi víi cho vay trung dµi h¹n, thêi h¹n cña c¸c kho¶n vay kh¸ dµi, nªn c¸n bé tÝn dông cµng cã ®iÒu kiÖn ®Ó nhËn biÕt nh÷ng dÊu hiÖu c¶nh b¶o rñi ro. C¸c dÊu hiÖu nµy cã thÓ ®îc nhËn biÕt tõ c¸c nguån sau: Nhãm 1: C¸c dÊu hiÖu liªn quan ®Õn c¸c mèi quan hÖ víi Ng©n hµng NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 11 - Th«ng qua viÖc theo dâi tµi kho¶n vµ viÖc thanh to¸n cho kh¸ch hµng, Ng©n hµng cÇn thËn träng khi b¾t gÆp thêng xuyªn c¸c dÊu hiÖu sau: ph¸t hµnh qu¸ sè d, khã kh¨n trong thanh to¸n l¬ng, sè d cña c¸c tµi kho¶n tiÒn göi gi¶m, gia t¨ng d nî th¬ng m¹i... - Th«ng qua mèi quan hÖ tÝn dông cña kh¸ch hµng: Ng©n hµng ph¶i lu ý ®Õn c¸c hiÖn tîng: møc ®é vay t¨ng, thanh to¸n chËm nî gèc vµ l·i, vay lín h¬n nhu cÇu, thêng xuyªn yªu cÇu Ng©n hµng cho gia h¹n... - Th«ng qua viÖc theo dâi c¸c ph¬ng thøc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, kho¶n vay cã thÓ gÆp rñi ro nÕu cã c¸c dÊu hiÖu: kh¸ch hµng thêng sö dông c¸c nguån tµi trî ng¾n h¹n cho c¸c ho¹t ®éng dµi h¹n, kh¸ch hµng chÊp nhËn c¸c kho¶n ph¬ng thøc tµi trî ®¾t nhÊt, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ gi¶m vµ c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng, cã biÓu hiÖn gi¶m vèn ®iÒu lÖ ... Nhãm 2: C¸c dÊu hiÖu liªn quan ®Õn ph¬ng ph¸p qu¶n lý cña kh¸ch hµng - Thêng xuyªn thay ®æi c¬ cÊu hÖ thèng qu¶n trÞ hoÆc ban ®iÒu hµnh. - §éi ngò qu¶n trÞ bÊt ®ång vÒ môc tiªu, cã tranh chÊp vÒ quyÒn lùc. - C¸ch thøc qu¶n trÞ cã biÓu hiÖn: héi ®ång qu¶n trÞ hay gi¸m ®èc Ýt kinh nghiÖm, can thiÖp qu¸ s©u vµo nh÷ng vÊn ®Ò thêng nhËt, Ýt quan t©m ®Õn lîi Ých cña cæ ®«ng, chñ nî... - Cã tranh chÊp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, tranh chÊp trong néi bé doanh nghiÖp... Nhãm 3: Nhãm c¸c dÊu hiÖu liªn quan ®Õn c¸c u tiªn trong kinh doanh nh héi chøng hîp ®ång lín, héi chøng s¶n phÈm ®Ñp...C¸c dÊu hiÖu nµy ph¶i ®îc xem xÐt cïng c¸c yÕu tè kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc u tiªn ®ã lµ ®óng hay sai ®Ó cã ®îc kÕt luËn chÝnh x¸c... Nhãm 4: C¸c dÊu hiÖu thuéc vÒ kü thuËt, th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp nh khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn s¶n phÈm, s¶n phÈm mang tÝnh thêi vô cao, hay cã c¸c thay ®æi bÊt lîi trªn thÞ trêng hay trong c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc... Nhãm 5: C¸c dÊu hiÖu vÒ xö lý th«ng tin tµi chÝnh, kÕ to¸n nh chuÈn bÞ kh«ng ®Çy ®ñ hay chËm trÔ, tr× ho·n viÖc nép b¸o c¸o tµi chÝnh, hay tõ c¸c b¸o c¸o ®ã, Ng©n hµng nhËn thÊy kh¸ch hµng ®ang gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh: tû lÖ nî t¨ng, kh¶ n¨ng thanh to¸n gi¶m, hµng tån kho t¨ng, lîi nhuËn gi¶m... Ngoµi c¸c nhãm dÊu hiÖu trªn, Ng©n hµng cßn cã thÓ nhËn biÕt sím ®îc rñi ro tÝn dông th«ng qua c¸c dÊu hiÖu phi tµi chÝnh kh¸c nh d¸ng vÎ bÒ ngoµi NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 12 cña chñ doanh nghiÖp, th¸i ®é lµm viÖc cña nh©n viªn, hiÖn tr¹ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh... §èi víi tÝn dông trung dµi h¹n, Ng©n hµng kh«ng ph¶i lo l¾ng th¸i qu¸ nÕu cã biÓu hiÖn trªn trong mét sè giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. MiÔn sao c¸c khã kh¨n ®ã kh«ng ph¶i lµ thêng trùc vµ t×nh tr¹ng kinh doanh lµ tèt khi ®Õn h¹n tr¶ nî. 1.2.4. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n TÝn dông trung dµi h¹n víi ®Æc ®iÓm lµ thêi h¹n cho vay kÐo dµi (trªn 1 n¨m), cã nh÷ng dù ¸n ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc: x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, mua m¸y mãc thiÕt bÞ, ®ãng tµu, mua tµu...th× thêi h¹n ®Çu t kÐo dµi hµng chôc n¨m. Trong mét thêi gian dµi, b¶n th©n dù ¸n còng nh kh¸ch hµng cã nhiÒu thay ®æi khã dù ®o¸n. V× vËy, tÝn dông trung dµi h¹n thêng cã ®é rñi ro cao h¬n trong c¸c lo¹i tÝn dông. Khã cã thÓ liÖt kª mét c¸ch ®Çy ®ñ c¸c nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông trong tÝn dông trung dµi h¹n. XÐt mét c¸ch kh¸i qu¸t, cã thÓ kÓ ®Õn ba nhãm nguyªn nh©n chÝnh nh sau: Nguyªn nh©n rñi ro tõ phÝa Ng©n hµng: Nguyªn nh©n rñi ro tõ phÝa Ng©n hµng lµ rÊt quan träng, theo ®¸nh gi¸ cña quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF): 50% Ng©n hµng ph¸ s¶n trªn thÕ giíi lµ do n¨ng lùc qu¶n lý yÕu kÐm cña chÝnh b¶n th©n Ng©n hµng. Cô thÓ cã thÓ lµ do: - ChÝnh s¸ch tÝn dông cña Ng©n hµng kh«ng hîp lý: Ng©n hµng thiÕu mét chÝnh s¸ch cho vay râ rµng, hay chÝnh s¸ch cho vay kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm cho thÊy, sù ho¹t ®éng cña mét Ng©n hµng dùa trªn c¬ së chÝnh s¸ch tÝn dông thèng nhÊt, hîp lý, cã hiÖu qu¶ nhiÒu h¬n lµ dùa trªn kinh nghiÖm vµ trao quyÒn quyÕt ®Þnh cho c¸ nh©n ®iÒu hµnh. Mét chÝnh s¸ch cho vay kh«ng ®ång bé, thèng nhÊt sÏ g©y ra ®Þnh híng lÖch l¹c cho ho¹t ®éng tÝn dông, dÉn ®Õn viÖc cÊp tÝn dông kh«ng ®óng ®èi tîng, tiÒm Èn rñi ro tÝn dông cho Ng©n hµng. - Ng©n hµng kh«ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®îc kh¸ch hµng mét c¸ch ®Çy ®ñ tríc khi cho vay, ®ång thêi kh«ng gi¸m s¸t ®îc viÖc sö dông vèn vay mét c¸ch chÆt chÏ sau khi gi¶i ng©n. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy cã thÓ do:  Ng©n hµng thiÕu th«ng tin hoÆc th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó ®¸nh gi¸ vai trß, vÞ trÝ cña doanh nghiÖp trong ngµnh, kh¶ n¨ng thÞ trêng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai, do ®ã quyÕt ®Þnh cho vay thiÕu chÝnh x¸c.  Ng©n hµng chñ quan tin tëng vµo kh¸ch hµng truyÒn thèng cña m×nh NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 13 hoÆc qu¸ coi träng tµi s¶n ®¶m b¶o mµ coi nhÑ kh©u kiÓm tra, gi¸m s¸t kh¸ch hµng.  C¸n bé tÝn dông thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm hoÆc n¨ng lùc chuyªn m«n yÕu kÐm, kh«ng am hiÓu vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh mµ m×nh ®ang tµi trî kh«ng ph¸t hiÖn ®îc c¸c yÕu kÐm cña dù ¸n xin vay vèn còng nh c¸c dÊu hiÖu bÊt thêng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. HoÆc do c¸n bé tÝn dông th¸i ho¸ biÕn chÊt, cè ý lµm tr¸i, kh«ng chÊp hµnh ®óng chÝnh s¸ch chÕ ®é, tiÕp tay ®ång lo· víi kÎ gian lõa ®¶o, chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña Ng©n hµng.  Ng©n hµng qu¸ nhÊn m¹nh vµo lîi nhuËn vµ ph¸t triÓn mµ sao nh·ng sù lµnh m¹nh cña c¸c kho¶n cho vay.  Ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng tèt c¸c ®¶m b¶o tÝn dông. ViÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc, cho vay qu¸ gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o, kh«ng gi¸m s¸t, b¶o vÖ tµi s¶n cÈn thËn.  Ng©n hµng cßn thiÕu kinh nghiÖm ng¨n ngõa h¹n chÕ rñi ro khi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tõ ®ã cha cã ®îc c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, ph©n t¸n rñi ro thÝch hîp, cha cã tæ chøc theo dâi qu¶n lý rñi ro thËt sù h÷u hiÖu. Nguyªn nh©n rñi ro tõ phÝa kh¸ch hµng: Nguyªn nh©n rñi ro tõ phÝa kh¸ch hµng rÊt ®a d¹ng, nhng ®èi víi tÝn dông trung dµi h¹n, kh¸ch hµng chñ yÕu lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, nguyªn nh©n chñ yÕu tËp trung ë mét sè lo¹i chÝnh sau: - Kh¸ch hµng gÆp khã kh¨n trªn thÞ trêng cung cÊp nguyªn vËt liÖu hoÆc thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm nªn kh«ng thu ®ù¬c lîi nhuËn dù kiÕn: trªn thÞ trêng ®Çu vµo, doanh nghiÖp cã thÓ gÆp khã kh¨n khi gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu t¨ng ®ét biÕn, nguyªn liÖu khan hiÕm, hoÆc chÊt lîng nguyªn liÖu kh«ng ®¶m b¶o... C¸c biÕn cè nµy ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh còng nh chÊt lîng cña s¶n phÈm, do ®ã ¶nh hëng ®Õn tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng. Trªn thÞ trêng ®Çu ra, doanh nghiÖp còng gÆp khã kh¨n khi gi¸ b¸n kh«ng c¹nh tranh, s¶n xuÊt vît qu¸ møc cÇu, mÉu m· hµng ho¸ kh«ng phï hîp... - Vèn vay sö dông sai môc ®Ých: cã nh÷ng trêng hîp doanh nghiÖp sö dông vèn vay vµo nh÷ng môc ®Ých kh¸c víi môc ®Ých khai b¸o víi Ng©n hµng, khiÕn cho Ng©n hµng kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc kho¶n tÝn dông cÊp ra, tiÒm Èn nguy c¬ rñi ro cho Ng©n hµng. - Qu¶n lý vèn kh«ng hîp lý dÉn ®Õn thiÕu thanh kho¶n: trong nhiÒu trNguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 14 êng hîp, doanh nghiÖp kh«ng tr¶ ®îc nî kh«ng ph¶i do ho¹t ®éng kinh doanh thua lç mµ do vèn cña doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông qu¸ nhiÒu, nªn ®Õn h¹n, doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho Ng©n hµng. - Do t×nh tr¹ng tham nhòng, gian lËn diÔn ra trong néi bé doanh nghiªp. - Do rñi ro ®¹o ®øc: kh¸ch hµng cè t×nh dïng nh÷ng thñ ®o¹n ®Ó lõa ®¶o, chiÕm dông vèn cña Ng©n hµng. Nguyªn nh©n rñi ro do m«i trêng ho¹t ®éng kinh doanh: - Do mét dù ¸n cã thêi h¹n dµi nªn nã thêng kh«ng tr¸nh khái ¶nh hëng tõ m«i trêng bªn ngoµi. Cã thÓ kÓ ®Õn mét sè nguyªn nh©n chÝnh tõ phÝa m«i trêng kinh doanh cã thÓ g©y khã kh¨n cho dù ¸n nh sau: - Do nh÷ng nguyªn nh©n mang tÝnh chÊt bÊt kh¶ kh¸ng nh thiªn tai b·o lôt, h¹n h¸n, ®éng ®Êt, nói löa... - T×nh h×nh an ninh, chÝnh trÞ vµ kinh tÕ trong vµ ngoµi níc kh«ng æn ®Þnh lµm chËm qu¸ tr×nh thi c«ng, x©y dùng dù ¸n hoÆc lµm cho dù ¸n s¶n xuÊt ph¶i t¹m thêi gi¸n ®o¹n. - Do t¸c ®éng cña thêi kú khñng ho¶ng, suy tho¸i cña chu kú kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ thêng diÔn ra theo chu kú: hng thÞnh – khñng ho¶ng – suy tho¸i – ph¸t triÓn – hng thÞnh... Trong thêi kú ph¸t triÓn vµ hng thÞnh, ho¹t ®éng kinh doanh thuËn lîi, do ®ã ho¹t ®éng tÝn dông còng kh¸ an toµn. Cßn thêi kú khñng ho¶ng, suy tho¸i, s¶n xuÊt ®×nh trÖ nªn c¸c kho¶n tÝn dông gÆp rñi ro còng gia t¨ng. TÝn dông trung dµi h¹n thêng diÔn ra trong thêi gian t¬ng ®èi dµi, nªn khã cã thÓ tr¸nh khái ¶nh hëng cña c¸c chu kú kinh tÕ. - M«i trêng ph¸p lý kh«ng thuËn lîi vµ sù láng lÎo trong qu¶n lý vÜ m«. Sù thay ®æi bÊt thêng cña c¸c chÝnh s¸ch cã thÓ g©y bÞ ®éng, khã kh¨n cho kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi kÐo theo khã kh¨n trong viÖc thu håi vèn cña Ng©n hµng. Sù l¬ lµ qu¶n lý cña c¸c c¬ quan ph¸p luËt còng cã thÓ t¹o nh÷ng “kÏ hë” cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c vô lµm ¨n phi ph¸p, g©y nguy c¬ rñi ro cao cho Ng©n hµng... 1.3. C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trªn c¬ së c¸c nghiªn cøu vÒ nî qu¸ h¹n, ta thÊy kh¶ n¨ng ph¸t sinh nî qu¸ h¹n lu«n tån t¹i kÓ tõ khi kho¶n vay ph¸t sinh cho ®Õn khi thu håi hÕt nî. §Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi nî vµ l·i ®óng h¹n, Ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm thuéc vÒ b¶n th©n Ng©n NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 15 hµng, ph¸t hiÖn, lo¹i trõ kh¶ n¨ng ph¸t sinh nî qu¸ h¹n tõ phÝa kh¸ch hµng vµ m«i trêng kinh doanh. Rñi ro lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, ®Ó h¹n chÕ ®îc nã, ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp cña tÊt c¶ c¸c bé phËn, tõ bé phËn qu¶n trÞ cho ®Õn bé phËn t¸c nghiÖp cña Ng©n hµng. Trong phÇn nµy, chóng ta chØ nªu lªn nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n. 1.3.1. X©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý kÕt hîp hµi hoµ gi÷a môc tiªu më réng n©ng cao chÊt lîng tÝn dông. ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ mét hÖ thèng c¸c quy ®Þnh nh»m më réng hay thu hÑp ho¹t ®éng cho vay cña mét NHTM nh»m 3 môc tiªu chñ yÕu lµ lîi nhuËn cao, sù an toµn vµ sù lµnh m¹nh. Th«ng thêng, chÝnh s¸ch tÝn dông ®îc thÓ hiÖn díi h×nh thøc c¸c v¨n b¶n. Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp, nã cã thÓ lµ chØ lµ nh÷ng chØ thÞ b»ng lêi cña ban l·nh ®¹o Ng©n hµng, hoÆc lµ mét tËp hîp nh÷ng hµnh vi, th«ng lÖ hoÆc tËp qu¸n. ChÝnh s¸ch tÝn dông cã tÇm quan träng ®Æc biÖt víi sù ph¸t triÓn cña mét NHTM. ChÝnh s¸ch tÝn dông thÓ hiÖn “triÕt lý” vµ “v¨n ho¸’ cho vay, bëi vËy nã lµ c¬ së h×nh thµnh nªn c¸c thñ tôc cho vay. Møc ®é chÆt chÏ, khoa häc cña mét thñ tôc cho vay l¹i quyÕt ®Þnh ®Õn c¬ cÊu vµ chÊt lîng tÝn dông cña mét Ng©n hµng. Mét chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý sÏ lµ “kim chØ nam” ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng tÝn dông ®i ®óng quü ®¹o, gióp Ng©n hµng cã thÓ ®¹t ®îc lîi nhuËn vµ kiÓm so¸t rñi ro theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh. Trªn thùc tÕ, chÝnh s¸ch tÝn dông ph¶i ®îc thay ®æi theo tõng thêi kú nh»m ®¶m b¶o cho viÖc ph¸t triÓn tÝn dông phï hîp víi nhu cÇu thÞ trêng vµ xu híng cña nÒn kinh tÕ. 1.3.2. Hoµn thiÖn kü thuËt thÈm ®Þnh c¸c nhu cÇu tÝn dông TÝn dông trung dµi h¹n lu«n lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông cã sè lîng vèn lín, thêi h¹n cho vay dµi, do ®ã cÇn cã sù c©n nh¾c tríc khi cho vay: nªn cho vay hay kh«ng vµ cho vay th× sÏ cho vay nh thÕ nµo, cho vay bao nhiªu th× phï hîp. §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy vµ ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cuèi cïng, cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn thÈm ®Þnh trªn c¸c mÆt: Thø nhÊt, uy tÝn cña kh¸ch hµng ph¶i ®îc ®Ò cËp trong thÈm ®Þnh vµ cô thÓ h¬n, nã ph¶i cã néi dung trong tê tr×nh cña c¸n bé tÝn dông, víi c¸c tiªu thøc cô thÓ lµ: thÈm ®Þnh qua hå s¬ qu¸ khø cña kh¸ch hµng; thÈm ®Þnh qua pháng vÊn trùc tiÕp víi môc ®Ých cÇn ®¹t râ rµng lµ: t×m hiÓu phÈm chÊt cña kh¸ch hµng vay trªn gãc ®é nh ®éng c¬ cho vay, sù liªm chÝnh, th¸i ®é s½n lßng tr¶ nî; thÈm ®Þnh danh tiÕng hoÆc tai tiÕng; uy tÝn cña kh¸ch hµng qua NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 16 c¸c luång th«ng tin vµ giíi thiÖu cña kh¸ch hµng kh¸c vÒ kh¸ch hµng vay vèn. Thø hai, hoµn thiÖn thÈm ®Þnh nguån tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Tríc khi mét nhu cÇu cho vay ®îc ®¸p øng, viÖc nh×n thÊy mét lo¹t c¸c nguån tiÒn tr¶ nî lµ cÇn thiÕt, nã ®em l¹i cho TCTD gi¶i quyÕt c¶ ba vÊn ®Ò trong quan hÖ tÝn dông lµ gi¸ c¶, rñi ro vµ lßng tin. Víi ba nguån ®îc xÕp thø tù trong viÖc thÈm ®Þnh cÇn lµm lµ: Mét lµ, nguån tõ quyÕt to¸n cña kho¶n vay: lµ nguån tr¶ nî tõ chÝnh hiÖu qu¶ cña kho¶n tÝn dông, nã phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¹o ra lîi nhuËn cña ngêi vay mµ trc tiÕp lµ ph¬ng ¸n vay vèn. Hai lµ, nguån tõ chÝnh n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vay vèn: ®îc dïng khi dù ¸n vay thùc hiÖn kh«ng thµnh c«ng, khi ®ã b¶n th©n vèn néi sinh cña doanh nghiÖp, víi t c¸ch ngêi ®i vay lµ nguån thu kh¸c cña Ng©n hµng. Nguån nµy vÉn chøa ®ùng sù kh«ng ch¾c ch¾n do viÖc Ng©n hµng cïng ph¶i chia sÎ nguån thu nµy víi chñ nî kh¸c. Ba lµ, tµi s¶n b¶o ®¶m (thÕ chÊp, cÇm cè...): Lµ nguån thu sau cïng tõ kh¸ch hµng. Nguån nµy tá ra kh¸ ch¾c ch¾n do tÝnh “u quyÒn” cña Ng©n hµng trªn gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®¶m b¶o. Tuy kh«ng ph¶i lµ nguån g¾n liÒn víi b¶n chÊt cña tÝn dông do thanh lý chËm, tèn kÐm chi phÝ vµ søc lùc, khã t×m kiÕm thÞ trêng. 1.3.3. Thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc vµ ®ång bé quy tr×nh cho vay: Quy tr×nh cho vay cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng. Mét quy tr×nh cho vay chÆt chÏ vµ cã hiÖu qu¶ sÏ lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó h¹n chÕ rñi ro trong qu¸ tr×nh cÊp tÝn dông. Quy tr×nh cho vay lµ mét quy tr×nh kÓ tõ khi kh¸ch hµng lËp ®¬n ®Ò nghÞ vay vèn ®Õn lóc Ng©n hµng thu håi hÕt nî vay. Nã gåm 6 giai ®o¹n: - LËp hå s¬ ®Ò nghÞ vay vèn - Giai ®o¹n ph©n tÝch tÝn dông - Giai ®o¹n quyÕt ®Þnh tÝn dông - Giai ®o¹n gi¶i ng©n - Giai ®o¹n gi¸m s¸t kh¸ch hµng sö dông vèn vay vµ theo dâi rñi ro - Giai ®o¹n kiÓm tra vµ thanh lý hîp ®ång C¸c giai ®o¹n trªn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ ®ßi hái ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ, s¸t sao ë tõng giai ®o¹n. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ cã kh«ng Ýt c¸n bé tÝn dông l¬i láng hêi hît trong viÖc thùc hiÖn c¸c giai ®o¹n, hä chØ quan t©m tíi mét, hai giai ®o¹n ®Çu mµ kh«ng xem xÐt kü c¸c giai ®o¹n NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 17 sau, ®iÒu ®ã rÊt dÔ g©y ra rñi ro. ChÝnh v× vËy, tõ khi thiÕt lËp cho ®Õn khi kÕt thóc mèi quan hÖ tÝn dông, c¸c c¸n bé Ng©n hµng ph¶i ¸p dông ®ång bé quy tr×nh nhng còng ph¶i kÕt hîp mét c¸ch linh ho¹t vµ mÒm dÎo. Cã nh vËy, hiÖu qu¶ ®Çu t tÝn dông míi ®îc n©ng cao, rñi ro tÝn dông còng míi ®îc h¹n chÕ ë møc thÊp nhÊt. 1.3.4. Tham gia b¶o hiÓm tÝn dông ®©y lµ mét gi¶i ph¸p nh»m ®¶m b¶o sÏ båi thêng cho c¸c Ng©n hµng trong trêng hîp kh¸ch hµng cña Ng©n hµng gÆp rñi ro, kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ sè tiÒn vay. Ng©n hµng cã thÓ tiÕn hµnh b¶o hiÓm tÝn dông díi 3 h×nh thøc: - Mét lµ, Ng©n hµng khuyÕn khÝch kh¸ch hµng tham gia b¶o hiÓm cho ngµnh nghÒ mµ hä kinh doanh. Nh vËy, kho¶n tÝn dông trong trêng hîp nµy ®· ®îc coi nh lµ ®· tham gia b¶o hiÓm. - Hai lµ, Ng©n hµng tù b¶o hiÓm cho chÝnh m×nh b»ng c¸ch thµnh lËp quü dù phßng rñi ro ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i do rñi ro g©y ra. - Ba lµ, Ng©n hµng trùc tiÕp mua b¶o hiÓm tõ c¸c tæ chøc b¶o hiÓm chuyªn nghiÖp vµ sÏ ®îc båi thêng thiÖt h¹i khi gÆp rñi ro mÊt vèn tÝn dông. 1.3.5. Ph©n t¸n, chia sÎ rñi ro tÝn dông ®Ó tiÕn hµnh ph©n t¸n, chia sÎ rñi ro, Ng©n hµng thùc hiÖn díi 2 h×nh thøc: - ®a d¹ng ho¸ ®èi tîng tÝn dông: nhµ kinh tÕ häc Sammuelson ®· khuyÕn c¸o c¸c nhµ ®Çu t cÇn tr¸nh m¹o hiÓm, rñi ro r»ng: “kh«ng nªn bá tÊt c¶ trøng vµo trong mét giá”. Muèn tr¸nh rñi ro Ng©n hµng cÇn ph©n phèi ®Çu t vµo nhiÒu kh¸ch hµng hoÆc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Nh vËy, nÕu x¶y ra rñi ro t¹i mét lÜnh vùc hay mét kh¸ch hµng nµo ®ã, Ng©n hµng vÉn cã thÓ bï ®¾p vµo nh÷ng kh¸ch hµng hay lÜnh vùc kh¸c. §Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy c¸c Ng©n hµng cÇn thùc hiÖn 2 vÊn ®Ò:  Cho vay nhiÒu ®èi tîng thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau, kh«ng cho vay qu¸ nhiÒu ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh mét s¶n phÈm, hµng ho¸.  Kh«ng nªn ®Çu t mét sè tiÒn lín cho mét kh¸ch hµng mµ ph¶i san sÎ ra nhiÒu kh¸ch hµng. - Liªn kÕt ®Çu t: trong kinh doanh cã nh÷ng doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn rÊt lín mµ mét Ng©n hµng kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc hoÆc khã x¸c ®Þnh møc ®é rñi ro cã thÓ th× Ng©n hµng cÇn liªn kÕt ®Çu t, ®ång tµi trî víi c¸c NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 18 Ng©n hµng kh¸c. Theo c¸ch nµy, Ng©n hµng sÏ ph©n t¸n rñi ro cña m×nh cho c¸c Ng©n hµng kh¸c. 1.3.6. T¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña trung t©m th«ng tin tÝn dông Th«ng tin tÝn dông lµ yÕu tè c¬ b¶n trong qu¶n lý tÝn dông theo nghÜa réng. Nhê cã th«ng tin tÝn dông, ngêi qu¶n lý cã thÓ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt cã liªn quan ®Õn cho vay, theo dâi qu¶n lý tµi kho¶n cho vay. Th«ng tin tÝn dông cã thÓ thu ®îc tõ c¸c nguån s½n cã ë Ng©n hµng (hå s¬ vay vèn, th«ng tin gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông, ph©n tÝch cña c¸n bé tÝn dông...), tõ kh¸ch hµng (theo chÕ ®é b¸o c¸o ®Þnh kú hoÆc ph¶n ¸nh trùc tiÕp) tõ c¸c nguån th«ng tin kh¸c (c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng, toµ ¸n...). ®Ó ®¶m b¶o cho hÖ thèng th«ng tin cña c¸c NHTM ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, lµ n¬i tin cËy ®Ó c¸c c¸n bé tÝn dông n¾m ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm to¸n b¾t buéc ®èi víi c¸c chñ ®Çu t. Tríc m¾t ph¶i kiÓm to¸n tµi liÖu c©n ®èi kÕ to¸n vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ xin vay vèn, ®Çu tiªn lµ thùc hiÖn ®èi víi c¸c dù ¸n cã quy m« tõ trung b×nh trë lªn. - Tæ chøc d÷ liÖu trªn c¬ së c¸c chØ tiªu tÝn dông chuÈn ho¸, cung cÊp th«ng tin vµ c¸c b¸o c¸o ngîc l¹i trªn m¹ng Online cho tÊt c¶ c¸c chi nh¸nh NHTM vµ c¸c phßng, ban NHTM TW. - KÕt nèi víi c¸c hÖ thèng th«ng tin kh¸c cña NHNN, bé th¬ng m¹i, bé c«ng nghiÖp... thu thËp th«ng tin tÝn dông toµn ngµnh Ng©n hµng vµ th«ng tin kinh tÕ kh¸c. - X©y dùng trang Web cung cÊp th«ng tin tÝn dông ®iÖn tö trùc tuyÕn cho toµn hÖ thèng bao gåm: th«ng tin kinh tÕ, th«ng tin ho¹t ®éng tÝn dông cña kh¸ch hµng bÊt kú, th«ng tin xÕp h¹ng tÝn dông. 1.3.7. T¨ng cêng sè lîng vµ chÊt lîng c¸n bé tÝn dông C¸n bé tÝn dông lµ ngêi trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh cung cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng, tõ kh©u ®Çu tiªn nh lËp hå s¬ tÝn dông cho ®Õn kh©u cuèi cïng lµ thu håi nî cho vay, do ®ã, c¸n bé tÝn dông gi÷ mét vai trß v« cïng quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh chÊt lîng cña c¸c kho¶n cho vay. ®Ó n©ng cao chÊt lîng tÝn dông, gi¶m thiÓu rñi ro trong tÝn dông trung dµi h¹n cÇn t¨ng cêng sè lîng vµ chÊt lîng c¸n bé tÝn dông: lùa chän c¸n bé cã ®ñ kiÕn thøc vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp lµm c«ng t¸c tÝn dông; thêng xuyªn tæ chøc c¸c líp tËp huÊn phæ bݪn kiÕn thøc míi vµ kinh nghiÖm cho vay ®Õn c¸c NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 19 c¸n bé tÝn dông; göi c¸n bé ®i ®µo t¹o t¹i níc ngoµi, nhÊt lµ häc hái kinh nghiÖm cña c¸c Ng©n hµng cã uy tÝn trong khu vùc vÒ thÈm ®Þnh dù ¸n vµ cho vay theo dù ¸n..... 1.3.8. ph©n t¸n rñi ro th«ng qua thÞ trêng b¸n nî vµ c¸c hîp ®ång tÝn dông ph¸i sinh Bªn c¹nh c¸c ph¬ng ph¸p truyÒn thèng ®îc c¸c NHTM sö dông tõ tríc tíi nay, hiÖn nay, c¸c NHTM ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p hiÖn ®¹i ®Ó phßng ngõa rñi ro tÝn dông trung dµi h¹n. (1) chøng kho¸n ho¸ c¸c kho¶n cho vay chøng kho¸n ho¸ tµi s¶n lµ viÖc Ng©n hµng ®em tµi s¶n cã ë néi b¶ng cha ®Õn h¹n cña m×nh b¸n cho nh÷ng ngêi ®Çu t díi h×nh thøc ph¸t hµnh chøng kho¸n. Ng©n hµng sÏ dµnh riªng mét nhãm tµi s¶n sinh lêi vµ b¸n ra thÞ trêng c¸c chøng kho¸n ®îc ph¸t hµnh trªn c¸c tµi s¶n ®ã. Khi c¸c tµi s¶n nµy ®îc thanh to¸n, Ng©n hµng sÏ chuyÓn kho¶n thanh to¸n nµy cho ngêi së h÷u chøng kho¸n nãi trªn. chøng kho¸n ho¸ lµ mét c«ng cô tµi chÝnh gióp h¹n chÕ rñi ro vÒ l·i suÊt vµ rñi ro vÒ danh môc ®Çu t cho Ng©n hµng, v× nhê nã Ng©n hµng cã thÓ gi¶m ®îc thêi lîng cña danh môc ®Çu t cho phï hîp víi tÝnh chÊt cña nguån vèn huy ®éng, vµ cã thÓ chuyÓn nguån ®Çu t tõ thÞ trêng nµy sang thÞ trêng kh¸c cã triÓn väng h¬n. Ng©n hµng cã thÓ ph¸t hµnh chøng kho¸n qua trung gian lµ c¸c tæ chøc ho¹t ®éng chuyªn nghiÖp vÒ ph¸t hµnh chøng kho¸n hay kh«ng qua trung gian. Ngêi ®Çu t vµo c¸c chøng kho¸n nµy thêng lµ c¸c Ng©n hµng, c¸c hiÖp héi x©y dùng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, quü nh©n thä, quü hu trÝ... §Ó cã thÓ thùc hiÖn chøng kho¸n ho¸ mét c¸ch hiÖu qu¶, Ng©n hµng ph¶i cã ®îc mét nhãm tµi s¶n cã gi¸ trÞ ®ñ lín vµ cã cïng mét ®Æc trng. víi tiªu chuÈn nh vËy, c¸c kho¶n cho vay dµi h¹n víi tµi s¶n thÕ chÊp thêng lµ bÊt ®éng s¶n lµ nhãm tµi s¶n ®îc u tiªn hµng ®Çu ®Ó chøng kho¸n ho¸. C¸c quèc gia ph¸t triÓn thêng cã thÞ trêng thø cÊp ®èi víi c¸c bÊt ®éng s¶n (thêng lµ ®Þa èc), do ®ã cho phÐp ®Þnh gi¸ t¬ng ®èi chÝnh x¸c c¸c bÊt ®éng s¶n trong trêng hîp ngêi vay kh«ng tr¶ ®îc nî. (2) B¸n c¸c kho¶n cho vay B¸n c¸c kho¶n cho vay lµ nghiÖp vô trong ®ã Ng©n hµng chuyÓn quyÒn thu nî cho mét tæ chøc kh¸c ®Ó sím thu håi vèn cña m×nh. C¸c kho¶n cho vay mµ Ng©n hµng b¸n ra thêng gåm 2 lo¹i: c¸c kho¶n cho vay tèt vµ c¸c kho¶n NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6 Khãa luËn tèt nghiÖp 20 nî xÊu. Th«ng thêng c¸c Ng©n hµng b¸n c¸c kho¶n nî ®îc ®¸nh gi¸ lµ tèt, cßn h¹n kho¶ng 90 ngµy, cã tÝnh thu håi cao. ViÖc nµy thêng t¨ng kh¶ n¨ng thanh kho¶n cho Ng©n hµng, gi¶m bít rñi ro l·i suÊt gãp phÇn chuyÓn híng ®Çu t cho Ng©n hµng. ®èi tîng thø 2 cña giao dÞch b¸n c¸c kho¶n cho vay lµ c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, tû lÖ thu håi thÊp. Gi¸ b¸n c¸c kho¶n nî nµy cã thÓ thÊp h¬n mÖnh gi¸, nhng Ng©n hµng cã thÓ thu håi vèn ®Ó ®Çu t míi ngay vµ ®¶m b¶o an toµn h¬n vµ tr¸nh ph¶i lËp dù phßng bæ sung, lµm t¨ng chi phÝ cña Ng©n hµng. Ngêi mua c¸c kho¶n vay thêng ph¶i cã s½n ®iÒu kiÖn th«ng tin vÒ lÜnh vùc còng nh vÒ khu vùc ®Çu t cña kho¶n vay. C¸c Ng©n hµng níc ngoµi cã kinh nghiÖm vµ tiÒm lùc vèn lín còng cã thÓ mua l¹i c¸c kho¶n nî lín víi môc ®Ých t×m kiÕm mét vÞ trÝ ch¾c ch¾n trong thÞ trêng néi ®Þa. (3) C¸c c«ng cô tµi chÝnh ph¸i sinh B¸n nî hay chøng kho¸n ho¸ cã thÓ gióp Ng©n hµng ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông, tuy nhiªn 2 ph¬ng ph¸p nµy kh«ng linh ho¹t do c¸c kho¶n vay ®îc b¸n hay chøng kho¸n ho¸ ph¶i cã gi¸ trÞ t¬ng ®èi lín vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t¬ng ®ång. Ngµy nay, Ng©n hµng thêng dïng c«ng cô tÝn dông ph¸i sinh, lµ c¸c c«ng cô tµi chÝnh hiÖn ®¹i vµ chñ ®éng dÓ gi¶m rñi ro tÝn dông. * Hîp ®ång trao ®æi tÝn dông (Credit swap): C¸c h×nh thøc phæ biÕn cña hîp ®ång trao ®æi tÝn dông bao gåm: - Hîp ®ång trao ®æi tÝn dông: lµ h×nh thøc trong ®ã 2 Ng©n hµng cïng tho¶ thuËn trao ®æi víi nhau 1 lîng tiÒn nhÊt ®Þnh, bao gåm c¶ vèn vµ l·i mµ Ng©n hµng thu ®îc tõ ngêi vay vèn th«ng qua tæ chøc trung gian. - Hîp ®ång trao ®æi toµn bé thu nhËp: lµ h×nh thøc Ng©n hµng A ®ång ý thanh to¸n cho Ng©n hµng B hoÆc tæ chøc trung gian toµn bé c¸c kho¶n thu tõ 1 mãn vay nhÊt ®Þnh. Bï l¹i Ng©n hµng B hay tæ chøc trung gian ph¶i thanh to¸n cho Ng©n hµng A mét tû lÖ l·i suÊt cè ®Þnh (nh l·i suÊt tr¸i phiÕu hay l·i suÊt Libor + mét biªn ®é nhÊt ®Þnh). Nh vËy, Ng©n hµng ®· ®æi nh÷ng kho¶n thu nhËp rñi ro tõ kho¶n tÝn dông lÊy nh÷ng kho¶n thu nhËp æn ®Þnh h¬n. * Hîp ®ång quyÒn tÝn dông (Credit options) ®©y lµ mét c«ng cô phæ biÕn gióp b¶o vÖ Ng©n hµng khi chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng gi¶m sót. NÕu Ng©n hµng lo l¾ng vÒ chÊt lîng mét kho¶n vay, Ng©n hµng cã thÓ ký hîp ®ång quyÒn tÝn dông víi c¸c tæ chøc kinh doanh quyÒn (option dealer). Hîp ®ång sÏ ®¶m b¶o thanh to¸n toµn bé kho¶n cho NguyÔn Thuú Linh Líp: NHA - K6
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan