Tài liệu Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng ở ngân hàng công thương hoàn kiếm

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m qua, N-íc ta ®· thùc hiÖn vËn hµnh nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trr-êng. M«i tr-êng kinh tÕ c¹nh trang ®· t¹o ra triÓn väng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp ng©n hµng nãi riªng. Sau khi hÖ thèng ng©n hµng ®-îc tæ chøc l¹i, trë thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp theo nghÞ ®Þnh 53/H§BT, c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· ®-îc t¸ch ra víi t- c¸ch lµ ®¬n vÞ kinh doanh tiÒn tÖ mµ môc tiªu chñ yÕu cña nã lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Nh-ng ®ång thêi c¬ chÕ thÞ tr-êng víi ®Çy dÉy nh÷ng rñi ro bÊt tr¾c l¹i ®Æt c¸c doanh nghiÖp (trong ®ã cã doanh nghiÖp ng©n hµng) tr-íc nh÷ng thö th¸ch khèc liÖt, ngiÖt ng· bëi sù c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Rñi do lu«n lµ canh bÖnh bÈm sinh vèn cã cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. G¾n liÒn víi kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn cao th× bao giê còng xuÊt hiÖn nh÷ng tiÒm tµng kh¶ n¨ng rñi ro lín ®èi víi nã. §¸ng chó ý lµ trong lÜnh vùc kÝnh doanh tiÒn tÖ kh¶ n¨ng rñi ro ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ng©n hµng lµ con sè céng kh¶ n¨ng rñi ro c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bëi v× trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr-êng, nguån vèn vay ng©n hµng ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh - dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp bao giê còng chiÕm tû träng lín trong tæng nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña hä. Nh- vËy, bÊt kú sù rñi ro nµo dï lín hay nhá, x¶y ra ë bÊt kú mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nµo cã quan hÖ giao dÞch tÝn dông víi ng©n hµng còng ®Òu g©y ra rñi ro cho ng©n hµng. §iÒu ®ã cho thÊy rñi ro vµ vÊn ®Ò phßng ngõa rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng bao giê còng lµ mét vÊn ®Ò ®-îc quan t©m hµng ®Çu v× nã cã liªn quan vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù sèng cßn cña c¸c ng©n hµng. ë n-íc ta vÊn ®Ò rñi ro tÝn dông vµ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro tÝn dông trong kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· ®-îc ®Ò cËp ®Õn tõ mÊy n¨m nay nh-ng chñ yÕu míi trªn ph-¬ng diÖn lý luËn. CÇn cã sù tæng kÕt, ®óc rót kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸c ng©n hµng. NhËn thøc ®-îc mèi nguy hiÓm vµ hËu qu¶ kh«ng l-êng tr-íc ®-îc do c¸c rñi ro tÝn dông ng©n hµng g©y ra, cïng víi nh÷ng kiÕn thøc vµ bµi häc thu Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-îc trong ®ît thùc tËp t¹i ng©n hµng c«ng th-¬ng hoµn kiÕm, em xin m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "Gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông ë ng©n hµng c«ng th-¬ng hoµn kiÕm" ®Ó nghiªn cøu. Tuy nhiªn, víi thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tiÕn ch-a nhiÒu nªn b¶n luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Mong cã ®-îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ b¹n ®äc. Hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy em xin tr©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé ng©n hµng c«ng th-¬ng hoµn kiÕm, ®Æc biÖt lµ c¸c anh chÞ trong phßng kinh doanh tÝn dông. Em xin ®-îc bÇy tá lßng biÕt ¬n ®èi víi thÇy TrÇn §¨ng Kh©m lµ ng-êi trùc tiÕp h-íng dÉn em trong viÖc nghiªn cøu vµ hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ rñi ro tÝn dông I- Ng©n hµng th-¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1/ Kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Ng©n hµng th-¬ng m¹i xuÊt hiÖn tr-íc khi cã chñ nghÜa t- b¶n, nã ®-îc h×nh thµnh tõ nh÷ng th-¬ng nh©n lµm nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ. tÝnh chÊt v« danh cña ®ång tiÒn khiÕn cho nh÷ng ng-êi kinh doanh tiÒn tÖ cã thÓ chuyÓn tõ viÖc chØ gi÷ hé tiÒn (vµng) sang ®æi hé tiÒn, vËn chuyÓn hé tiÒn vµ dÇn dÇn khi hä tÝch luü ®-îc mét sè vèn nhÊt ®Þnh hä sÏ tiÕn hµnh cho vay lÊy l·i. Lóc nµy viÖc gi÷ hé tiÒn thu lÖ phÝ chuyÓn sang ho¹t ®éng huy ®éng vèn ph¶i tr¶ l·i ®Ó khuyÕn khÝch, ®éng viªn sè vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi. §ång thêi hä tiÕn hµnh nghiÖp vô thanh to¸n hé kh¸ch hµng. Khi c¶ ba nghiªp vô nî (huy ®éng vèn), nghiÖp vô cã (cho vay) vµ nghiÖp vô trung gian (thanh to¸n) ®-îc h×nh thµnh th× lóc ®ã ng©n hµng thùc thô ®· xuÊt hiÖn. Nh- vËy cã thÓ nãi Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh tÕ mµ ho¹t ®éng th-êng xuyªn cña nã lµ nhËn tiÒn göi víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶, sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay vµ thùc hiÖn mét sè dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng . 2- Vai trß cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i . Ng©n hµng lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ .TiÒn võa lµ nguyªn liÖu võa lµ gi¸ trÞ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng .D-íi nÒn kinh tÕ chØ huy ,mäi ho¹t ®éng cña ng©n hµng kh«ng cã hiÖu qu¶ ,c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®øng ngoµi s¶n xuÊt ,t¸c ®éng cña ng©n hµng tíi nÒn s¶n xuÊt lµ rÊt yÕu .§· xuÊt hiÖn nhiÒu c¨n bÖnh hiÓm nghÌo do hËu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng kh«ng tèt g©y ra nh- :khñng ho¶ng, l¹m ph¸t ... MÆc dï vËy ,ng©n hµng vÉn gi÷ vai trß rÊt to lín trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng .Cô thÓ lµ: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.1.Ng©n hµng t¹o ra tÝn dông gióp cho nhµ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt . Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ,thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô cña m×nh vÒ tiÒn tÖ tÝn dông .Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ n¬i tÝch tô vµ tËp trung vèn ,n¬i kh¬i dËy vµ thu hót mäi tiÒm n¨ng cña x· héi, phôc vô cho môc tiªu kinh tÕ x· héi, lµm cho s¶n phÈm x· héi t¨ng lªn .Do vËy gi÷a c¸c ng©n hµng vµ c¸c nghµnh kinh tÕ cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau .Trªn c¬ së nguån tiÒn nhµn rçi t¹m thêi ch-a sö dông ph¸t sinh trong nÒn kinh tÕ mµ ng©n hµng huy ®éng ®-îc ,ng©n hµng tiÕn hµnh ph©n phèi cho nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ ,®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn ®Ó më réng qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt .C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lu«n ph¶i n©ng cao tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt, n©ng cao chÊt l-îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp khi më r«ng s¶n xuÊt bao giê còng thiÕu vèn. Ng©n hµng lµ thÞ tr-êng vèn b¶o ®¶m cung cÊp ®Çy ®ñ nhu cÇu cña doanh nghiÖp. Ngoµi viÖc bæ sung vèn l-u ®éng, ng©n hµng cßn cho vay ®Çu t- dµi h¹n, gióp cho hä hiÖn ®¹i ho¸ c¸c qui tr×nh c«ng nghÖ. Nh- vËy ng©n hµng lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t-. 2.2- Ng©n hµng gióp cho c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶. §Æc tr-ng c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng lµ sù vËn ®éng trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã lîi tøc. Chóng ta biÕt r»ng gi¸ c¶ cña hµng ho¸ cho vay chÝnh lµ l·i suÊt tÝn dông. Qua l·i suÊt tÝn dông, ng©n hµng thóc ®Èy c¸c ®¬n vÞ ph¶i h¹ch to¸n kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¨ng vßng quay cña vèn, gi¶m chi phÝ, t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi ®Ó cã thÓ tr¶ l·i vay ng©n hµng mµ ®¬n vÞ vÉn cã l·i. MÆt kh¸c qua viÖc thÈm ®Þnh ng©n hµng chØ quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¶ vèn vµ l·i, ®¬n vÞ nµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× cho vay nhiÒu vµ ng-îc l¹i. Nh- vËy mét ®¬n vÞ muèn vay vèn ng©n hµng ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh tr-íc hÕt ph¶i x¾p xÕp tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh tèt míi lÊy ®-îc lßng tin cña ng©n hµng. 2.3- Ng©n hµng khÝch lÖ sù tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ d©n c-. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 L·i xuÊt khÝch lÖ c¸c tæ chøc kinh tÕ còng nh- d©n c- göi tiÒn vµo ng©n hµng. C¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh muèn cã lîi nhuËn lín ph¶i tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ míi ®¶m b¶o tr¶ ®-îc l·i vay ng©n hµng. Nh- vËy l·i xuÊt tiÒn göi vµ l·i xuÊt cho vay ®ãng vai trß quan träng trong tiÕt kiÖm ®Çu t- vµ tiÕt kiÖm tiªu dïng. 2.4- Ng©n hµng gióp cho nÒn kinh tÕ ph©n bæ vèn gi÷a c¸c vïng trong mét quèc gia t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. G÷a c¸c vïng trªn l·nh thæ mét quèc gia th-êng cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi kh«ng ®ång ®Òu mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ do ¶nh h-ëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. N¬i tµi nguyªn nghÌo, ®Þa h×nh hiÓm trë xa x«i, khÝ hËu kh«ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ th× nguån vèn huy ®éng t¹i chç ë ®Þa ph-¬ng tõ sù tiÕt kiÖm cña d©n c- vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ kh«ng ®-îc bao nhiªu ®Ó dïng vµo ®Çu t-. C¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i th-êng ®-îc tæ chøc theo hÖ thèng, trong ®ã Ng©n hµng th-¬ng m¹i Ng©n hµng th-¬ng m¹i trung -¬ng sÏ ®øng ra ®iÒu hoµ vèn tõ n¬i thõa (huy ®éng mµ kh«ng sö dông hÕt) ®Õn n¬i thiÕu ®¶m b¶o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vïng, xo¸ dÇn sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng trªn l·nh thæ vÒ kinh tÕ vµ x· héi. 2.5- Ng©n hµng gãp phÇn chèng l¹m ph¸t vµ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý Nhµ n-íc cã hiÖu qu¶ t¹o nªn sù c«ng b»ng vµ æn ®Þnh. Cã hai con ®-êng dÉn ®Õn l¹m ph¸t, trong ®ã cã mét con ®-êng qua l¹m ph¸t tÝn dông. Ng©n hµng víi c¸c biÖn ph¶p cña m×nh ®· ng¨n chÆn l-îng tiÒn thõa vµo l-u th«ng ,gãp phÇn chèng l¹m ph¸t .Ng©n hµng víi t- c¸ch lµ trung t©m tiÒn tÖ tÝn dông ,th«ng qua c¸c nghiÖp vô cña m×nh ®· kiÓm so¸t b»ng tiÒn ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng x¸c ®Þnh ®-îc h-íng ®Çu t- vèn ,cã biÖn ph¸p xö lý nh÷ng biÕn ®éng kh«ng hîp lý trong nÒn kinh tÕ, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n phèi s¶n phÈm x· héi. Ngoµi ra, ng©n hµng lµ c¬ quan qu¶n lý tiÒn tÖ nªn th«ng qua nghiÖp vô cña m×nh ,®iÒu hoµ l-u th«ng tiÒn tÖ, æn ®Þnh søc mua ®ång tiÒn. 2.6-Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a trong n-íc vµ thÕ giíi bªn ngoµi t¹o nªn m«i tr-êng quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn ngo¹i th-¬ng, c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh cã liªn quan . Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét n-íc lu«n g¾n liÒn víi thÞ tr-êng thÕ giíi, nÒn kinh tÕ ®ãng nh-êng b-íc cho kinh tÕ më. V× vËy tÝn dông ng©n hµng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ph-¬ng tiÖn nèi liÒn kinh tÕ c¸c n-íc víi nhau. §èi víi c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng, Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ãng vai trß quan träng trong viÖc më réng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, ®ång thêi nhê nguån tÝn dông bªn ngoµi ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Tãm l¹i, trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i do ¸p dông nh÷ng thµnh qu¶ khoa häc kü thuËt, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ tin häc, kh«ng gian vµ thêi gian ®· thay ®æi. Vèn cho s¶n xuÊt ë mçi n-íc kh«ng cßn kh¶ n¨ng tù lùc c¸nh sinh mµ cßn ph¶i cã sù hoµ nhËp víi thÞ tr-êng vèn thÕ giíi. Ng©n hµng th-¬ng m¹i chÝnh lµ cÇu nèi cho thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc. Nh- vËy nã kh«ng chØ lµ "Bµ ®ì" cho s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ nã cßn chÝnh lµ tr¸i tim lu«n cung cÊp m¸u cho mäi tÕ bµo cña ®êi sèng kinh tÕ. 3- C¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i . 3.1- Huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n. §©y lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i. Thùc hiÖn nghiÖp vô nµy Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· thùc hiÖn ®-îc mét phÇn chøc n¨ng t¹o tiÒn. NÕu tÝn dông ng©n hµng kh«ng t¹o ®-îc tiÒn ®Ó më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña nã th× trong nhiÒu tr-êng hîp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh«ng thùc hiÖn ®-îc vµ nguån vèn tÝch luü tõ lîi nhuËn vµ c¸c nguån kh¸c sÏ bÞ h¹n chÕ. H¬n thÕ n÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã thÓ g¸nh chÞu t×nh tr¹nh ø ®äng vèn, vèn lu©n chuyÓn kh«ng ®-îc sö dông trong nh÷ng giai ®o¹n cô thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh-ng trong c¸c thêi kú cao ®iÓm mang tÝnh thêi vô cña mét doanh nghiÖp l¹i kh«ng ®ñ vèn ®Ó thóc ®Èy nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ra ®êi cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· t¹o ra b-íc ph¸t triÓn vÒ chÊt trong qu¸ tr×nh kinh doanh tiÒn tÖ. NÕu nh- tr-íc ®©y c¸c tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ gi÷ tiÒn vµ göi tiÒn ®Ó råi cho vay ra còng chÝnh nh÷ng ®ång tiÒn Êy th× kÓ tõ khi ng©n hµng ra ®êi viÖc cho vay kh«ng nhÊt thiÕt lµ tiÒn, vµng, b¹c mµ hä nhËn ®-îc tõ ng-êi göi. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng©n hµng th-¬ng m¹i ho¹t ®éng b»ng c¸ch "®i vay ®Ó cho vay" kho¶n chªnh lÖch l·i xuÊt, sau khi ®· trõ ®i nh÷ng chi phÝ kh¸c lµ lîi nhuËn cña ng©n hµng. Ng©n hµng th-¬ng m¹i cã thÓ huy ®éng vèn nhµn rçi trong x· héi b»ng c¸ch nhËn tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n víi c¸c l·i xuÊt kh¸c nhau nh- tiÒn göi cã kú h¹n, tiÒn göi kh«ng kú h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm... Ngoµi ra khi cÇn thªm vèn ng©n hµng cã thÓ huy ®éng b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c chøng chØ tiÒn göi hay vay vèn cña ng©n hµng trung -¬ng hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. 3.2- NghiÖp vô ®Çu t- tÝn dông. NghiÖp vô ®Çu t- tÝn dông cho kh¸ch hµng lµ nghiªp vô kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng. Vèn mµ Ng©n hµng th-¬ng m¹i sö dông ®Ó cho vay suÊt ph¸t tõ nguån vèn mµ ng©n hµng huy ®éng ®-îc tõ c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ. Trong viÖc t¹o ra kh¶ n¨ng tÝn dông, c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· vµ ®ang thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng x· héi cña m×nh lµm cho s¶n phÈm x· héi t¨ng lªn, vèn ®Çu t- ®-îc më réng vµ tõ ®ã dÉn ®Õn lîi nhuËn nhiÒu h¬n, ®êi sèng kinh tÕ cña nh©n d©n ®-îc n©ng cao. Râ rµng tÝn dông ng©n hµng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng cña nÒ kinh tÕ. nã t¹o ra kh¶ n¨ng tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng nghiÖp, th-¬ng nghiÖp, n«ng nghiÖp cña ®Êt n-íc. Ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng còng lµ ho¹t ®éng chøa nhiÒu rñi ro nhÊt. v× vËy trong quyÕt ®Þnh sè 198/NH-Q§ ngµy 16/9/1998 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc ®· ghi 3 nguyªn t¾c cña tÝn dông Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ "vèn vay ph¶i ®-îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc lÉn l·i ®óng thêi h¹n ®· kü; vèn vay ph¶i sö dông ®óng môc ®Ých cã kÕt qu¶; vèn vay ph¶i ®¶m b¶o b»ng hµng ho¸ cã gÝa trÞ t-¬ng ®-¬ng". 3.3- NghiÖp vô thanh to¸n ViÖc ®-a ra mét c¬ chÕ thanh to¸n hay nãi c¸ch kh¸c sù vËn ®éng vèn lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng do c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i thùc hiÖn . nã cµng trë nªn quan träng khi cã ®-îc sù tÝn nhiÖm trong viÖc sö dông sÐc vµ thÎ tÝn dông. PhÇn lín sÐc trong n-íc ®-îc thanh to¸n bï trõ th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng hãa, nghiÖp vô thanh to¸n cña ng©n hµng th-¬ng m¹i kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ trung gian thanh to¸n mµ cßn qu¶n lý c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n mét c¸ch cã hiÖu qu¶. HiÖn nay ë nhiÒu n-íc ng©n hµng ®· vµ ®ang trang bÞ hÖ thèng m¸y vi tÝnh vµ c¸c ph-¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i kh¸c nh»m lµm cho qu¸ tr×nh thanh to¸n bï trõ, thanh to¸n liªn hµng ®-îc thùc hiÖn nhanh chãng, gi¶m bít chi phÝ vµ ®¹t ®é chÝnh x¸c cao . 3.4-Tham gia vµo ho¹t ®éng thÞ tr-êng hèi ®o¸i . C¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i cã nhiÒu kh¸ch hµng tham gia xuÊt nhËp khÈu, cã thu chi ngo¹i tÖ nhiÒu .Trong sù ph¸t triÓn cña m×nh , c¸c ng©n hµng ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n quèc tÕ .C¸c nghiÖp vô nµy lµ ®éng lùc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh , xuÊt nhËp khÈu cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ .XÐt vÒ mÆt ng©n hµng, viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ còng nh- viÖc cho vay ngo¹i tÖ ®em l¹i lîi nhuËn trªn c¬ së mua vµo víi gi¸ thÊp , b¸n ra víi gi¸ cao h¬n, hoÆc do sù biÕn ®éng cña tû gi¸ ngo¹i tÖ nªn viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ kh«ng th«ng qua ®ång b¶n tÖ hay kinh doanh chªnh lÖch gi¸ còng ®em l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng. 3.5- Tham gia vµo ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n. Ng©n hµng tham gia vµo thÞ tr-êng chøng kho¸n lµ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh. Trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n, ng©n hµng th-¬ng m¹i cã thÓ xuÊt hiÖn víi t- c¸ch ng-êi mua b¸n chøng kho¸n ,ng-êi m«i giíi vµ b¶o l·nh chøng kho¸n cho c¸c chñ ®Çu t-, trong ®ã chøc n¨ng ng-êi m«i giíi chøng kho¸n cña ng©n hµng trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt. 3.6- Thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng . Ho¹t ®éng dÞch vô cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ngµy cµng ®em l¹i lîi nhuËn lín cho ng©n hµng .V× vËy c¸c ng©n hµng ngµy cµng ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô cña m×nh ®èi víi kh¸ch hµng nh»m n©ng cao lîi nhuËn .Mét sè dÞch vô cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i nh- :nhËn b¶o qu¶n tµi s¶n cho c¸ nh©n , dÞch vô chuyÓn tiÒn, dÞch vô b¶o qu¶n vËt cã gi¸ , qu¶n lý chøng tõ cã gi¸ , t- vÊn cung cÊp th«ng tin vÒ kinh tÕ cho kh¸ch hµng ... Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Víi nh÷ng ho¹t ®éng nµy , Ng©n hµng th-¬ng m¹i xøng ®¸ng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ trë thµnh trung t©m cña ®êi sèng kinh tÕ. II- Rñi ro tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng . 1/ Kh¸i niÖm vÒ rñi ro. Mäi ho¹t ®éng cña mçi c¸ nh©n còng nh- toµn x· héi , ®Òu h-íng tíi mét môc ®Ých nµo ®ã .Song cã nh÷ng tr-êng hîp môc ®Ých ®ã kh«ng ®¹t ®-îc do trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng gÆp ph¶i rñi ro . VËy rñi ro lµ g× ? §· cã nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ rñi ro nh- :"Rñi ro lµ bÊt tr¾c g©y mÊt m¸t , thiÖt h¹i ", "rñi ro lµ sù bÊt tr¾c cô thÓ liªn quan ®Õn viÖc xuÊt hiÖn mét biÕn cè kh«ng mong ®¬Þ "...Nh-ng nãi chung mäi ®Þnh nghÜa ®Òu ®i ®Õn sù kh¼ng ®Þnh lµ rñi ro lµ sù kiÖn x¶y ra ngoµi ý muèn vµ ®em l¹i nh÷ng hËu qu¶ xÊu . Rñi ro cã thÓ gÆp bÊt cø lóc nµo , ngoµi ý thøc cña con ng-êi trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng , nhÊt lµ trong lÜnh vùc linh tÕ. Trong kinh tÕ , rñi ro ®-îc coi lµ nh÷ng tæn thÊt mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn khi kinh doanh . Kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ -tÝn dông c¸c ng©n hµng còng ph¶i chÊp nhËn ®iÒu ®ã . Nh-ng thùc tÕ ®· chøng minh r»ng kh«ng mét ngµnh kinh doanh nµo mµ kh¶ n¨ng dÉn ®Õn rñi ro nhiªï nhkinh doanh tiÒn tÖ . Rñi ro trong kinh doanh tÝn dông lµ nh÷ng tæn thÊt x¶y ra trong qu¸ tr×nh ng©n hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh tÝn dông cña m×nh, v× tÝn dông lµ viÖc " mét ng-êi ®-a hoÆc høa ®-a vèn cho ng-êi kh¸c ,dïng ch÷ kÝ cam kÕt cho ng-êi nµy nh- b¶o l·nh , b¶o ®¶m hay b¶o chøng mµ cã thu tiÒn " Nh- vËy tÝn dông dùa vµo lßng tin vÒ sù hoµn tr¶ sè nî vay vµo mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t-¬ng lai . C¬ së cña quan hÖ tÝn dông dùa trªn sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a sù chuûen giao quyÒn sö dông vèn vµ lßng tin , lßng tin nµy xuÊt ph¸t tõ hai phÝa, hai chñ thÓ tÝn dông: Ng-êi cung cÊp tÝn dông vµ kh¸ch hµng. Kh¶ n¨ng kinh tÕ, kh¶ n¨ng kü thuËt, uy tÝn cña mçi chñ thÓ lµ c¬ së ®Ó t¹o ra lßng tin gi÷a hä song tÝn dông lu«n chøa ®ùng yÕu tè thêi gian vµ trong t-¬ng lai "sè phËn" cña kho¶n tÝn dông sÏ nh- thÕ nµo? ®ã lµ mét ®iÒu mµ kh«ng ai cã thÓ kh¼ng ®Þnh ch¾c ch¾n ®-îc, nghÜa lµ rñi ro ®ang chê ®ãn hä. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Rñi ro kh«ng lo¹i trõ bÊt kú mét lo¹i tÝn dông nµo, song tÝn dông ng©n hµng cã kh¶ n¨ng gÆp ph¶i nhiÒu trë ng¹i, rñi ro h¬n so víi tÝn dông th-¬ng m¹i. Bëi v× xem xÐt rñi ro trong tÝn dông th-¬ng m¹i chóng ta nhËn thÊy rñi ro ®-îc giíi h¹n trong ph¹m vi hµng ho¸, cã nghÜa lµ ng-êi ta sÏ kh«ng mua hµng ho¸ nÕu xÐt thÊy kh¶ n¨ng kh«ng b¸n ®-îc vµ nh- vËy sÏ kh«ng ph¸t sinh quan hÖ tÝn dông vµ kh«ng cã rñi ro. Cßn nÕu xem xÐt rñi ro trong tÝn dông ng©n hµng thi t×nh h×nh l¹i kh¸c h¼n. TÝn dông ng©n hµng lµ tÝn dông b»ng tiÒn, cã ph¹m vi réng r·i hÇu nh- kh«ng giíi h¹n. Do vËy nhËn thøc ®óng ®¾n vµ ®Çy ®ñ vÒ rñi ro trong kinh doanh tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho ng©n hµng cã ®-îc nh÷ng gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro cã hiÖu qu¶, gióp ng©n hµng ®¹t ®-îc môc tiªu cña qu¸ tr×nh kinh doanh lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. 2- C¸c lo¹i rñi ro chñ yÕu mµ ng©n hµng th-¬ng m¹i th-êng gÆp. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng rÊt cÇn sù cËn träng song vÉn th-êng gÆp ph¶i rñi ro. Mét ng©n hµng thµnh c«ng trong ho¹t ®éng cña nã kh«ng chØ cã nh÷ng c¸n bé chuyªn m«n giái mµ cÇn ph¶i am hiÓu nhiÒu lÜnh vùc vµ ®Æc biÖt ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt , cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc. Tuy nhiªn vÉn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng kinh doanh ng©n hµng lµ lÜnh vùc gÆp nhiÒu rñi ro nhÊt, trong ®ã tËp trung vµo 5 lo¹i rñi ro sau: 2.1- Rñi ro thuÇn tuý. §ã lµ c¸c rñi ro do t¸c ®éng cña thiªn nhiªn mang l¹i nh-: Thiªn tai, ho¶ ho¹n, ®éng ®Êt, hoÆc nh÷ng rñi ro nh- lõa ®¶o, trém c¾p, tham nhòng... Lµm thiÖt h¹i hoÆc g©y thÊt tho¸t tµi s¶n cña ng©n hµng. 2.2- Rñi ro l·i suÊt: lo¹i nµy x¶y ra khi cã sù thay ®æi l·i suÊt trùc tiÕp t¸c ®éng tíi lîi nhuËn cña nhµ ng©n hµng. VÝ dô, khi l·i suÊt tiÒn vay gi¶m trong khi l·i suÊt tr¶ cho tiÒn göi hoÆc tr¸i phiÕu gi÷ nguyªn lµm gi¶m thu nhËp cña nhµ ng©n hµng. Nh÷ng thiÖt h¹i do rñi ro l·i suÊt g©y ra lµm gi¶m chi phÝ cho nguån vèn cao h¬n thu nhËp sö dông vèn dÉn ®Õn kinh doanh cña ng©n hµng bÞ lç. 2.3- Rñi ro tÝn dông. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §ã lµ lo¹i rñi ro x¶y ra khi ng©n hµng kh«ng thu håi ®-îc c¸c kho¶n vay chñ yÕu do t×nh tr¹ng nî khã ®ßi vµ nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. Chóng bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng, c¸c kho¶n ®Çu t- chøng kho¸n, tÝn dông tµi trî... ®Õn kú h¹n mµ kh¸ch hµng, ng-êi ph¸t hµnh kh«ng thanh to¸n hoÆc tr¶ nî ®-îc cho ng©n hµng. §©y lµ lo¹i rñi ro lín nhÊt vµ th-êng xuyªn x¶y ra. Bëi vËy viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro nµy lµ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh c¸c ng©n hµng, h¬n 2/3 sè tµi s¶n cã cña ng©n hµng lµ c¸c mãn nî cho vay vµ ®Çu t- chøng kho¸n, ®em l¹i thu nhËp chñ yÕu cho nhµ ng©n hµng. Thªm vµo ®ã c¸c ho¹t ®éng ngo¹i b¶ng tæng kÕt tµi s¶n nh-: C¸c giao dÞch trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i, c¸c hîp ®ång trao ®æi, b¶o l·nh tÝn dông, tÝn dông tµi trî... ®Òu rÊt dÔ bÞ rñi ro, thua lç vµ mÊt m¸t. NÕu c¸c mãn vay hoÆc chøng kho¸n ®Õn kú h¹n mµ kh«ng ®-îc hoµn tr¶ ng©n hµng sÏ mÊt c¶ vèn lÉn laÜ. NÕu gi¸ trÞ sè thiÖt h¹i qu¸ lín, v-ît qu¸ sè vèn tù cã cña ng©n hµng th× ch¾c ch¾n ng©n hµng sÏ kh«ng ho¹t ®éng ®-îc n÷a vµ l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n. 2.4- Rñi ro hèi ®o¸i. §©y lµ lo¹i rñi ro do biÕn ®éng cña thÞ tr-êng ngo¹i hèi g©y ra. hiÖn nay c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i th-êng cã xu h-íng ho¹t ®éng ®a n¨ng thùc hienÑ c¶ nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ do ®ã khi cã sù biÕn ®éng vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i th× th-êng ph¶i chÞu ¶nh h-ëng ë mét møc ®é nµo ®ã (nÕu sù biÕn ®éng ®ã n»m ngoµi dù kiÕn cña ng©n hµng) NhÊt lµ víi c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam, hiÖn nay míi ®ang trong thêi kú s¬ khai, cßn nhiÒu bì ngì, kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ do ®ã vÉn ®Ò rñi ro hèi ®o¸i ®ang ®-îc c¸c ng©n hµng quan t©m mét c¸ch thÝch ®¸ng. 2.5- Rñi ro nguån vèn ThÓ hiÖn trªn 2 ph-¬ng diÖn: Rñi ro do bÞ ®äng vèn vµ rñi ro thiÕu vèn kh¶ dông. * Rñi ro bÞ ®äng vèn: lµ tr-êng hîp ng©n hµng huy ®éng vèn mµ kh«ng cho vay ra ®-îc x¶y ra t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi gi÷a viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn. Rñi ro nµy x¶y ra cã thÓ do t¸c ®éng cña l·i suÊt, cña c«ng cô h¹n møc tÝn dông hoÆc do chÊt l-îng kinh doanh cña b¶n th©n ng©n hµng. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * Rñi ro thiÕu vèn kh¶ dông x¶y ra khi ng©n hµng kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Nã xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng chuyÓn ho¸n c¸c kú h¹n sö dông vèn vµ gnuån vèn cña ng©n hµng. Rñi ro nµy thÓ hiÖn ng©n hµng thiÕu vèn ho¹t ®éng. Do sù c¹nh tranh gi÷a c¸c thÓ chÕ tµi chÝnh trªn thÞ tr-êng vèn, nÕu kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng kÐm, ng©n hµng l¹i cµng khã lßng huy ®éng ®-îc mét nguån vèn dåi dµo, tõ ®ã ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng bÞ thu hÑp, Ng©n hµng cµng cã nguy c¬ rñi ro, vì nî. V× thÕ lo¹i rñi ro nµy rÊt nguy hiÓm ®èi víi nhµ qu¶n lý ng©n hµng. Víi lo¹i rñi ro nµy, Ng©n hµng lu«n ®Ò phßng b»ng viÖc tÝnh to¸n, duy tr× mét hÖ thèng vèn kh¶ dông phï hîp víi ng©n hµng m×nh. HÖ sè nµy ®-îc x©y dùng trªn c¬ së ph©n tÝch cô thÓ t×nh h×nh nguån vèn vµ sö dông vèn theo tÝnh chÊt kh¶ chi vµ kh¶ dông thùc sù cña chóng. Ch¼ng h¹n tiÒn göi cã kú h¹n th-êng æn ®Þnh h¬n tiÒn göi kh«ng kú h¹n; tiÒn göi gi÷a c¸c ng©n hµng th-êng bÊp bªnh h¬n tiÒn göi cña kh¸ch hµng.... Nh- vËy, trong n¨m lo¹i rñi ro kÓ trªn, rñi ro tÝn dông lµ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù tån t¹i cña ng©n hµng. nÕu nh- cho vay lµ chøc n¨ng chÝnh cña nhµ ng©n hµng vµ nã ®em l¹i nguån lîi nhuËn lín th× ®i kÌm víi nã rñi ro tÝn dông còng lu«n th-êng trùc vµ khi ®· x¶y ra th× søc c«ng ph¸ cña nã còng rÊt nghiªm träng, nã cã thÓ biÕn Ng©n hµng tõ tr¹ng th¸i ph¸t d¹t ®Õn nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n. ChÝnh v× vËy nghiªn cøu vÒ rñi ro tÝn dông vµ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p cho nã lu«n lµ mét ®Ò tµi kh«ng bao giê cò ®èi víi c¸c nhµ ph©n tÝch, kinh doanh trong lÜnh vùc ng©n hµng. §èi víi ViÖt Nam nãi chung vµ ng©n hµng c«ng th-¬ng Hoµn KiÕm nãi riªng th× h¬n bao giê hÕt, vÊn ®Ò nµy l¹i cµng trë lªn nãng hæi vµ bøc thiÕt. Së dÜ cã ®iÒu nµy v× d- nî tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam trong giai ®o¹n qua liªn tôc t¨ng nh-ng con sè ®ã ch-a ®ñ ®Ó lµm c¬ së yªn t©m vµo sù lín m¹nh cu¶ c¸c Ng©n hµng nµy. VÊn ®Ò ë chç sè vèn cho vay ®ã cã ho¹t ®éng hiÖu qu¶ hay kh«ng vµ cã thùc hiÖn ®óng môc ®Ých hay kh«ng. Chóng ta ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc v× vËy nhu cÇu vÒ vèn lµ rÊt lín. Lý do ®ã ®ßi hái kh«ng chØ cã gi¶i ph¸p huy ®éng vèn ®¸p øng nhu cÇu mµ cßn ph¶i xem xÐt thùc tr¹ng c¸c nguån vèn vay ®ang ho¹t ®éng ra sao vµ cã an toµn kh«ng. 3- Rñi ro tÝn dông 3.1- Thùc tr¹ng vÒ rñi ro tÝn dông ë c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nh- ®· ph©n tÝch ë trªn, rñi ro tÝn dông lµ mét kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra khi kh¸ch hµng cña ng©n hµng kh«ng d¸p øng ®-îc nghÜa vô tr¶ nî theo nh÷ng tho¶ thuËn. Rñi ro cµng cao th× kh¶ n¨ng b¶o toµn vèn tÝn dông cña Ng©n hµng cµng thÊp. - Thêi kú tr-íc th¸ng 12/1986: HÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung mang tÝnh chÊt phôc vô lµ chñ yÕu. V× thÕ vÊn ®Ò rñi ro ng©n hµng kh«ng ®Æt ra xem xÐt. - Thêi kú 1987-1990 : HÖ thèng ng©n hµng b-íc ®Çu chuyÓn ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ ®· vÊp ph¶i v« vµn rñi ro. §èi víi hÖ thèng ng©n hµng chuyªn doanh th× hµng ngµn tû ®ång nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. §èi víi hÖ thèng tæ chøc tiÒn tÖ tÝn dông ngoµi quèc doanh: Ra ®êi hµng lo¹t vµ cuèi n¨m 1988. §Õn n¨m 1990 sau c¬n l·i suÊt cao, 12 ng©n hµng cæ phÇn, gÇn 500 quü tÝn dông ®« thÞ, h¬n 7000 HTX tÝn dông l©m vµo t×nh tr¹ng vì nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n g©y nçi thÊt väng kinh hoµng cho d©n chóng mµ d- ©m cßn cho tíi nay. - Thêi kú 10/1990 ®Õn nay: Lµ thêi kú thùc hiÖn hai ph¸p lÖnh ng©n hµng. Tuy nhiªn rñi ro ng©n hµng vµ nguy c¬ rñi ro vÉn ë møc cao. Trong c¸c n¨m 1995, 1996 phÇn lín c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh ®Òu lç. ChØ sè nî qu¸ h¹n tÝnh chung cho c¶ 4 ng©n hµng lµ 19,5% so víi tæng d- nî. Theo sè liÖu cña uû ban thanh to¸n c«ng nî quèc gia ®Õn 31/12/1997 tæng sè nî cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh lµ 2433 tû ®ång ®Õn nay míi thu håi ®-îc kho¶ng 500 tû, sè cßn l¹i khã cã kh¶ n¨ng thu håi ch-a kÓ sè nî qu¸ h¹n míi ph¸t sinh tõ ®ã ®Õn nay. C¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh còng gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vµ cho vay vèn, phÇn lín ho¹t ®éng cÇm chõng, ph¶i göi vèn vµo ng©n hµng Nhµ n-íc vµ c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh cho vay l¹i. Nh- vËy ®iÓm qua ho¹t ®éng cho vay cña hÖ thèng c¸c ngana hµng th-¬ng m¹i trong giai ®o¹n võa qua chóng ta thÊy cã 3 vÊn ®Ò nan gi¶i nhÊt sau ®©y: - HiÖn t-îng nî qu¸ h¹n ë nhiÒu ng©n hµng cã su h-íng t¨ng lªn. VÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i hiÖn nay cña nhiÒu ng©n hµng lµ chÊt l-îng ho¹t ®éng tÝn dông. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 T×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n trë nªn phæ biÕn, tû träng nî qu¸ h¹n cao, cã su h-íng ra t¨ng. Theo b¸o c¸o cña Ng©n hµng Nhµ n-íc th× hÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu cã nî qu¸ h¹n. Trong toµn bé hÖ thèng ng©n hµng th-¬ng m¹i chØ tÝnh riªng nî qu¸ h¹n khã ®ßi ®· tíi con sè hµng ngµn tû ®ång. N¨m 2000 so víi 1999, d- nî qu¸ h¹n cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh t¨ng 1,18% nh-ng do d- nî tÝn dông t¨ng nªn xÐt vÒ sè tuyÖt ®èi th× sè nî tÝn dông cña n¨m 2000 sÏ t¨ng h¬n møc d- nî qu¸ h¹n cña n¨m 1999 kh«ng ph¶i lµ 1,18% n÷a mµ lµ 1,4%. §iÒu nµy cho thÊy møc ®é thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra cµng lín bëi lÏ d- nî tÝn dông t¨ng lªnchñ yÕu nhê vµo nguån vèn tÝn dông t¨ng cßn sè vèn tù cã cña c¸c ngana hµng th-êng t¨ng lªn víi mét tèc ®é chËm ch¹p, v× thÕ tû lÖ rñi ro so víi vèn tô cã còng theo su h-íng t¨ng lªn ,lµm lung lay nÒn t¶ng cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i . Còng nh- vËy ,c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i cæ phÇn ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi tû lÖ nî qu¸ h¹n th-êng ë møc 5% trªn tæng d- nî ,nhiÒu ng©n hµng tû lÖ nî qu¸ h¹n cßn chiÕm trªn 20 % tæng d- nî mét con sè nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp thêi sÏ g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng khã l-êng. - Ta biÕt r»ng trong kinh doanh ng©n hµng th× nî qu¸ h¹n lµ mét ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. SÏ ch¼ng cã g× ph¶i bµn c·i nÕu nh- con sè nî qu¸ h¹n chØ ®¬n thuÇn theo ®óng nghÜa cña nã lµ nî qu¸ h¹n. Song vÊn ®Ò kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã v× trong sè nî qu¸ h¹n trªn 12 th¸ng th× nî khã ®ßi , nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi chiÕm tû träng rÊt lín. Khi ph©n tÝch chÊt l-îng tÝn dông, ®iÒu lµm ng-êi ta lo l¾ng kh«ng ph¶i ®¬n gi¶n chØ lµ sù chËm trÔ, sai hÑn trong viÖc tr¶ nî cña kh¸ch hµng, mÆc dï sù chËm trÔ Êy cã ¶nh h-ëng ®Õn kÕ ho¹ch sö dông vèn cña ng©n hµng , mµ c¸i chÝnh lµ kh¶ n¨ng kh«ng thu håi cña sè nî ®ã. ChÝnh v× thÕ mµ trong nî qu¸ h¹n ng-êi ta cßn chia ra nî qu¸ h¹n trªn mét n¨m , nî khã ®ßi , nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi ...vµ còng theo trËt tù ®ã sù lo l¾ng ngµy cµng t¨ng lªn gÊp béi cßn niÒm hy väng th× gi¶m dÇn. Thùc tÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè nî qu¸ h¹n trªn mét n¨m, nî khã ®ßi chiÕm tû träng lín trong tæng sè nî qu¸ h¹n ,th-êng trªn 50% ,ë mét sè Ng©n hµng th-¬ng m¹i cæ phÇn t×nh h×nh cßn ®¸ng sî h¬n nhiÒu: 80%-90% thËm chÝ 100%. Mét con sè lµm kinh hoµng cho tÊt c¶ nh÷ng ai hiÓu vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -Tuy nhiªn bªn c¹nh hai lo¹i rñi ro tÝn dông trªn mµ ta cho r©õng cã vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i th× mét lo¹i rñi ro ®-îc gäi lµ rñi ro tiÒm Èn còng lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m . §ã lµ lo¹i rñi ro tiÒm Èn trong sè d- nî kh«ng cã vÊn ®Ò. NÕu t¸ch hÕt sè d- nî qu¸ h¹n ra khái tæng d- nî, ta cßn l¹i d- nî b×nh th-êng, hay d- nî kh«ng cã vÊn ®Ò g× ®¸ng lo ng¹i song ë mét sè ng©n hµng sè d- nµy vÉn buéc c¸c nhµ ng©n hµng ph¶i quan t©m bëi trong sè d- nî t-ëng chõng nh- b×nh th-êng ®ã l¹i Èn chøa nhiÒu vÊn ®Ò kh«ng b×nh th-êng, kh«ng ®óng qui chÕ ph¸p luËt nh-: Sè d- nî ®· ®-îc gia h¹n nhiÒu lÇn, ®¶o nî nhiÒu lÇn lµ nh÷ng con sè ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c nhµ ng©n hµng. VÒ b¶n chÊt nã ®· khã cã kh¶ n¨ng thu håi ngay tõ khi cho vay . DÉu biÕt r»ng trong ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng ë bÊt k× c¬ chÕ nµo còng ®Òu ph¸t sinh nî qu¸ h¹n lµ vÊn ®Ò b×nh th-êng. Trong nî qu¸ h¹n , cã mét bé phËn khã thu håi hoÆc kh«ng thu ®-îc lµ rñi ro trong kinh doanh tÝn dông cña nhµ ng©n hµng. §ã còng lµ lÏ tÊt nhiªn nh- sù rñi ro cña mäi ngµnh nghÒ kinh doanh kh¸c. ThÕ nh-ng nÕu xÐt thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay,tû lÖ d- nî qu¸ h¹n b×nh qu©n toµn quèc kho¶ng 4% so víi tæng d- nî , c¸ biÖt cã mét sè ng©n hµng ë møc trªn 10%. Trong khi th«ng lÖ quèc tÕ chØ cho phÐp ë møc 1-2%. Qu¶ lµ vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n ë c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam qu¸ nguy hiÓm , cÇn ph¶i ®-îc xem xÐt cÈn thËn. VËy nh÷ng nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chung nî qu¸ h¹n cao nh- vËy? 3.2- Nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông . 3.2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan. *M«i tr-êng ph¸p lý kinh tÕ . C¬ chÕ chÝnh s¸ch thay ®æi th-êng xuyªn trong thõi gian qua (chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai...) lµm cho m«i tr-êng kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh, ¶nh h-ëng ®Õn chiÕn l-îc kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµm ®¶o lén chÝnh s¸ch tÝn dông cña tõng ng©n hµng, lµ nguyªn nh©n t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù bÊt æn mµ hiÖn nay c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn ®ang ph¶i kh¾c phôc hËu qu¶. M«i tr-êng ph¸p lý kinh doanh ng©n hµng ch-a ®Çy ®ñ, ch-a ®ång bé , thÓ hiÖn ë viÖc ban hµnh vµ h-íng dÉn thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh, th«ng t- h-íng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 dÉn ch-a thèng nhÊt gi÷a c¸c ngµnh liªn quan ®Ó khi thùc hiÖn t¹i ng©n hµng c¬ së cã lóc bÞ vi ph¹m. * HiÖu lùc qu¶n lý cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc ch-a cao. HiÖu lùc cña c¬ quan hµnh ph¸p ch-a cao, ch-a nhÊt qu¸n trong viÖc thùc thi nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng. Qu¶n lý cña nhµ n-íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhiÒu lóc cßn s¬ hë, nhµ n-íc cho phÐp nhiÒu doanh nghiÖp ®-îc s¶n xuÊt kinh doanh víi nhiÒu chøc n¨ng, nhiÖm vô v-ît qu¸ tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý , qui m« ho¹t ®éng qu¸ lín so víi kh¶ n¨ng nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp, lµm n¶y sinh nh÷ng ®iÒu kiÖn dÉn ®Õn rñi ro . *Tr-êng hîp mét sè doanh nghiÖp vµ nhµ s¶n xuÊt gÆp khã kh¨n: hµng ho¸ vËt t- tån ®äng, thua lç, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nªn ph¸t sinh nî qu¸ h¹n vµ nî khã ®ßi. Mét sè kh¸ch hµng vay vèn lµ nh÷ng phÇn tö xÊu cã hµnh vi lõa ®¶o,chôp giùt, dïng giÊy tê gi¶ m¹o ®Ó thÕ chÊp vay vèn råi bá trèn ...,kh¸ nhiÒu kh¸ch hµng sö dung tiÒn vay kh«ng ®óng môc ®Ých, kh«ng tr¶ nî ng©n hµng ®óng h¹n (vßng®Çu tr¶ nî nghiªm chØnh nh-ng vßng sau l¹i mang tiÒn ®i ch¬i hôi , ®¸nh ®Ò , bu«n lËu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî tiÒn vay). Tr-êng hîp phæ biÕn lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc do vèn tù cã thÊp, nh-ng l¹i "m¹nh mÏ " trong viÖc x©y dùng vµ mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, kh«ng nh÷ng sö dông hÕt vèn tù cã , mµ cßn sö dông thªm khèi l-îng vèn tÝn dông ng¾n h¹n ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh vµo mua s¾mtµi s¶n cè ®Þnh . T×nh tr¹ng nµy kÐo dµi cïng víi c¸c hµnh vi tiªu cùc kh¸c trong qu¶n lý cña b¶n th©n doanh nghiÖp lµm cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ®· khã kh¨n l¹i cµng khã kh¨n h¬n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n triÒn miªn,nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p kh¾c phôc h÷u hiÖu th× mét bé phËn kh«ng nhá vèn vay cña ng©n hµng kh«ng thu håi ®-îc. Liªn hiÖp d©u t¬ t»m, xÝ nghiÖp liªn hîp dÖt Nam §Þnh lµ nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ viÖc sö dông hµng tr¨m tû ®ång vèn vay ng¾n h¹n vµo môc ®Ých trªn. ë tr-êng hîp kh¸c, mét sè doanh nghiÖp (bao gåm c¶ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh ) vay vèn ng©n hµng ®Ó kinh doanh, ®¸nglÏ ra sau khi b¸n hµng ph¶i tr¶ nî ng©n hµng l¹i dïng vµo viÖc kh¸c (Kinh doanh bÊt ®éng s¶n, Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ch¬i ®Ò, ch¬i hôi ...) VÝ dô nh- c«ng ty TAMEXCO (quËn T©n B×nh TPHCM) v.v.. DÉn ®Õn thua lç vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî cho ng©n hµng. 3.2.2- nguyªn nh©n chñ quan. Trong sè c¸c rñi ro tÝn dông cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i th× trªn 80% x¶y ra lµ do nguyªn nh©n chñ quan, chñ yÕu lµ: * H¹ thÊp c¸c tiªu chuÈn cho vay. mÆc dï biÕt r»ng nÕu cho vay sÏ cã nhiÒu rñi ro, nhiÒu ®iÒu kho¶n bÊt lîi vµ cã sù vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c tÝn dông lµnh m¹nh nh-ng do yÕu thÕ khi giao dÞch víi c¸c ®èi t-îng cã nhiÒu quyÒn thÕ chÞu ¶nh h-ëng th©n quen hoÆc tr¸nh va ch¹m ®Õn lîi Ých c¸ nh©n nªn mét sè l·nh ®¹o còng nh- c¸n bé tÝn dông cña ng©n hµng vÉn gi¶i quyÕt cho vay. §¸ng chó ý lµ nhiÒu ®èi t-îng xin vay vèn nh-ng kh«ng phôc vô cho môc tiªu t¨ng tr-ëng kinh tÕ, kh«ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, ngoµi chÕ ®é quy ®Þnh miÔn sao thu håi ®-îc gèc vµ l·i. C¬ chÕ thÞ tr-êng tá ra linh ho¹t nh-ng nã còng cã nh÷ng mÆt tr¸i nhÊt ®Þnh, nhÊt lµ ë nh÷ng n¬i nh- thµnh phè, thÞ x· cã nhiÒu Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng. H¬n n÷a ®èi víi c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh l¹i ®ang thùc hiÖn chÕ ®é kho¸n tµi chÝnh kh«ng cho vay th× kh«ng cã l·i vµ kh«ng cã thu nhËp. V× vËy nhiÒu n¬i lîi dông c¬ chÕ ®ã ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, cã nh÷ng n¬i cho vay chØ cÇn cã tµi s¶n thÕ chÊp, cã n¬i cho vay bu«n b¸n bÊt ®éng s¶n nhµ cöa ®Êt ®ai vµ sè tiÒn cho vay kh«ng ph¶i lµ nhá. Ng-êi vay nÕu lµ doanh nghiÖp Nhµ n-íc hay t- nh©n bá vèn ra kinh doanh l¹i ®-îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña ng©n hµng vµ nÕu cuéc mua b¸n "th«ng ®ång bÐn giät" lîi nhuËn t¹o ra cho c¶ hai bªn rÊt nhanh chãng, nh-ng nÕu kh«ng thµnh c«ng cã sù trôc trÆc hoÆc do sù gi¶ m¹o cña giÊy tê th× ng©n hµng kh«ng biÕt ®Õn bao giê míi ®ßi hÕt nî. Võa qua liªn hiÖp d©u t¬ t»m ViÖt Nam l¹i ®-îc khoanh nî gÇn 300 tû ®ång trong vßng 5 n¨m do sö dông vèn sai môc ®Ých lÊy vèn ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t- vµo tµi s¶n cè ®Þnh. Mét nguyªn nh©n n÷a lµ do t×nh tr¹ng ®¶o nî, cho vay mãn míi ®Ó thu håi mãn cò v× cßn cã kho¶n l·i céng vµo, do nî qu¸ h¹n ph¸t sinh kh«ng thu ®-îc. ViÖc cho vay nµy võa gi÷ ®-îc kh¸ch hµng l¹i võa ®¹t c¸c chØ tiªu cho vay thu nî, thu l·i. Tr-êng hîp nµy Ng©n hµng ¨n th©m c¶ vµo vèn. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nh- vËy trong c¬ chÕ thÞ tr-êng ®Çy kh¾c nghiÖt, buéc c¸c ng©n hµng ph¶i chñ ®éng linh ho¹t t×m kh¸ch hµng nh-ng ®Ó cho vay ®-îc mµ h¹ thÊp c¸c tiªu chuÈn cho vay qu¶ lµ vÊn ®Ò m¹o hiÓm. V× vËy c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i cÇn ph¶i xem xÐt l¹i chÝnh s¸ch kh¸ch hµng nÕu kh«ng muèn t¨ng c¸c kho¶n nî khã ®ßi. *Th«ng tin kh«ng c©n xøng. Trung t©m th«ng tin tÝn dông ng©n hµng (CIC ) mÆc dï ®· ra ®êi vµ ho¹t ®éng ®-îc vµi n¨m trë l¹i ®©y nh-ng nh×n chung sù ®ãng gãp cña nã ch-a ®-îc lµ bao. §iÒu ®ã ®-îc biÓu hiÖn qua con sè nî qu¸ h¹n, cô thÓ lµ nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ. C¸c ng©n hµng cßn thiÕu nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. ViÖc ng-êi ®i vay kinh doanh thua lç ®Ìu cã dÊu hiÖu b¸o tr-íc, ng©n hµng kh«ng thu ®-îc nî lµ do ng©n hµng kh«ng nhËn ®-îc nh÷ng th«ng tin ®ã cho nªn kh«ng cã sù theo dâi gi¸m s¸t chÆt chÏ . NÕu cã gi¸m s¸t chÆt chÏ th× sÏ kh«ng cã chuyÖn x¶y ra nh- vô ¸n TrÇn Xu©n Hoa : toµn bé kho hµng thÕ chÊp ®-îc xuÊt kho mang b¸n mµ ng©n hµng kh«ng hay biÕt, còng kh«ng cã chuyÖn trong gÇn 2 n¨m mét c«ng ty cã tíi 47 lÇn vay víi 47 hå s¬ nhµ ®Êt kh¸c nhau trong ®ã cã tíi 40 hå s¬ gi¶ dïng lµm tµi s¶n thÕ chÊp mµ vÉn vay ®-îc chãt lät. *Chñ quan trong cho vay . CÈn träng bao giê còng lµ nguyªn t¾c hµng ®Çu ®èi víi viÖc cho vay. Tuy nhiªn ë mét sè Ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam ®· coi nhÑ nguyªn t¾c nµy. C¸c ng©n hµng cho r»ng®ã lµ nh÷ng kh¸ch hµng ®· quen thuéc nªn khong cÇn gi¸m s¸t chÆt chÏ, gi¶i quyÕt cho vay chØ cÇn dùa vµo nh÷ng th«ng tin cung cÊp qua tê tr×nh thay cho nh÷ng sè liÖu ®¸ng tin cËy. ChØ vµi n¨m tr-íc ®©y, khi thÊy r»ng ngµnh t¬ t»m ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn ,ng©n hµng ®· kh«ng chÇn chõ quyÕt ®Þnh cho liªn hiÖp d©u t¬ t»m vay hµng tr¨m tû ®ång vµ sau ®ã ng©n hµng ®· kh«ng tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ sè tiÒn cho vay nªn kh«ng hÒ biÕt r»ng phÇn lín sè vèn vay ®ã ®-îc dïng vµo x©y dùng c¸c nhµ nghØ, kh¸ch s¹n ®Ó ®Õn b©y giê khi kh¸ch s¹n kh«ng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cßn ®-îc mïa n÷a th× hµng tr¨m tû ®ång cña ng©n hµng cã nguy c¬ kh«ng ®ßi ®-îc. * Cho vay -u ®·i qu¸ nhiÒu. Mét phÇn kh«ng nhá trong con sè nî qu¸ h¹n ë c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nh- : c¸c ng©n hµng cho vay néi bé qu¸ nhiÒu, ng-êi ®-îc vay lµ c¸c thµnh viªn trong ban qu¶n trÞ ®iÒu hµnh, vµ th-êng lµ nh÷ng kho¶n tiÒn lín kh«ng lµnh m¹nh, thiÕu c«ng b»ng. * Qu¸ tin t-ëng vµo vËt thÕ chÊp. Cã mét thùc tÕ ë c¸c ng©n hµng lµ : vËt thÕ chÊp ®-îc coi lµ vËt ®¶m b¶o an toµn nhÊt khi xÐt duyÖt cho vay. C¸c ng©n hµng ®· cã vËt thÕ chÊp th× rÊt yªn t©m vµ htiÕu sù gi¸m s¸t chÆt chÏ víi c¸c kho¶n cho vay, trong khi tµi s¶n thÕ chÊp cã thÓ bÞ ®¸nh gi¸ sai lÖch vÒ gi¸ trÞ . Trong thùc tÕ th-êng x¶y ra nghÞch lý : doanh nghiÖp ®· m¹nh th× tµi s¶n thÕ chÊp l¹i rÊt ngon lµnh trong khi ®ã nh÷ng doanh nghiÖp yÕu cÇn tµi s¶n thÕ chÊp th× tµi s¶n thÕ chÊp cña hä thËm chÝ ch¼ng cã g× mµ thÕ chÊp . MÆt kh¸c , trong mét sè tr-êng hîp kh¸ch hµng cè t×nh lõa g¹t ng©n hµng ®Ó vay tiÒn th× tµi s¶n thÕ chÊp chØ lµ ®å gi¶ nh- vô D-¬ng Thuý HiÒn -Gi¸m ®ãc c«ng ty TNHH TuyÕt Thu ë Nam Hµ, trong vßng 2 n¨m ®· dïng 47 hå s¬ nhµ ®Êt ®Ó thÕ chÊp vay h¬n 10 tû ®ång , nh-ng truy xÐt ra chØ cã 2 hå s¬ trong sã 47 hå s¬ ®ã lµ thËt. Víi nh÷ng tr-íng hîp nh- vËy lÊy g× ®Ó thu nî , ph¸t m¹i ®©y? *§éi ngò c¸n bé ng©n hµng thiÕu tr×nh ®é vµ n¨ng lùc phÈm chÊt. Cã thÓ nãi ®©y lµ nguyªn nh©n lín trong sè c¸c nguyªn nh©n ®em ®Õn rñi ro tÝn dông cho nhµ ng©n hµng. §éi ngò c¸n bé trong ngµnh ng©n hµng võa thiÕu l¹i võa thõa. ThiÕu nh÷ng ng-êi c¸n bé thùc sù cã tr×nh ®é vµ n¨ng lùc phÈm chÊt , cßn thõa nhiÒu nh÷ng c¸n bé kh«ng cã chuyªn m«n, thiÕu n¨ng lùc cho nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ sö lý t×nh huèng ®Ó b¶o vÖ c¸c kho¶n cho vay . Mét sè kh¸c ®¹o ®øc kÐm , tù ®éng c¾t bá c¸c chØ tiªu cho vay ®Ó thu ®-îc lîi Ých c¸ nh©n. Nh÷ng con s©u mät Êy ®· lµm thÊt tho¸t cña ®Êt n-íc nãi chung vµ ngµnh ng©n hµng nãi riªng hµng tr¨m tû ®ång. Bªn c¹nh mét sè c¸n bé ®· bÞ ra hÇu toµ nh-ng vÉn cßn nhiÒu con s©u mät kh¸c ®ang ®ua nhau ®ôc khoÐt mµ vÉn ch-a bÞ l«i ra ¸nh s¸ng. 3.3- Nh÷ng dÊu hiÖu cña rñi ro tÝn dông Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3.3.1. Nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n lµ dÊu hiÖu ®Çu tiªn vµ dÔ g©y ra rñi ro cho nhµ ng©n hµng . V× vËy nãi ®Õn ng©n hµng , nãi ®Õn rñi ro tÝn dông th× ph¶i nãi tíi nî qu¸ h¹n. Cã thÓ hiÓu nî qu¸ h¹n lµ mét kho¶n tÝn dông ®-îc nh-ng kh«ng thÓ thu håi ®óng thêi h¹n do mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan kh¸c nhau. Nh- chóng ta ®· biÕt, Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét trung gian tµi chÝnh, lµ chiÕc cÇu giao l-u kinh tÕ nèi bªn thõ vèn víi bÕn thiÕu vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt diÕn ra tr«i ch¶y, chÝnh v× vËy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng trùc tiÕp ¶nh h-ëng ®Õn thu nhËp cña ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Song xÐt tÇm vÜ m«, nã cßn ¶nh h-ëng ®Õn c¶ nÒn kinh tÕ. Do ®ã nÕu nî qu¸ h¹n x¶y ra sÏ g©y ra khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng, kh¸ch hµng vµ réng h¬n nÒn kinh tÕ sÏ thiÕu vèn trong mét ph¹m vi thêi gian nhÊt ®Þnh, nÕu nî qu¸ h¹n x¶y ra ë quy m« lín vµ viÖc thu håi gÆp khã kh¨n cã thÓ sÏ g©y ¸p lùc ®Õn l¹m phats, lµm gi¸ c¶ t¨ng, nÒn kinh tÕ bÊt æn. 3.3.1.1- c¸c lo¹i nî qu¸ h¹n. Dùa vµo kh¶ n¨ng cã thÓ thu håi chóng ta chia nî qu¸ h¹n thµnh: a) Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi. Tr-íc khi thùc hiÖn mét môc ®Ých kinh doanh nµo ®ã, c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp th-êng x©y dùng mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh trong ®ã c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®-îc xem xÐt cÈn thËn ®ã lµ chi phÝ, thu nhËp... khi ng©n hµng xem xÐt thÊy kÕ ho¹ch lµ kh¶ thi, Ng©n hµng sÏ cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng. Song trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh cña m×nh kh¸ch hµng cã gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt thêi th× còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu trong tr-êng hîp nµy kh¸ch hµng th-êng xin ra h¹n nî v× ch-a cã kh¶ n¨ng chi tr¶. Mãn tÝn dông nµy ®-îc con lµ mét mãn nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thanh to¸n v× trong thùc tÕ kh¸ch hµng gÆp ph¶i sù bÊt thuËn lîi trong kinh doanh do thêi ®iÓm tung hµng ra b¸n kh«ng phï hîp víi tÝnh thêi vô khiÕn hµng bÞ tån kho; hµng ®· b¸n ®-îc song bªn mua cßn chËm thanh to¸n... trong khi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ tèt, kh«ng cã biÕn ®éng lín. Sau khi kh¸ch hµng (doanh nghiÖp) thu håi ®wocj nî hoÆc b¸n ®-îc hµng sÏ thanh to¸n cho ng©n hµng. Nh- vËy, Mãn nî qu¸ h¹n nµy cßn cã kh¶ n¨ng thu håi.