Tài liệu GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ Ở TP.HỒ CHÍ MINH

GI I PHÁP GI M THI U Ô NHI M KHÔNG KHÍ TP.H CHÍ MINH Nh ng năm g n ñây, trên các phương ti n thông tin ñ i chúng như báo chí, ñài phát thanh, truy n hình, internet…luôn r lên nh ng thông tin v ô nhi m không khí di n ra h ng ngày h ng gi quanh ta. ði u này ñ t ra cho chúng ta không ít nh ng băn khoăn, suy nghĩ v n ñ trên là như th nào. Và nay, sau quá trình tìm hi u thông tin trên m ng, tôi xin g i ñ n các b n vài nét v môi trư ng không khí quanh ta, ngay nơi mình sinh s ng. A.Ô nhi m không khí? "Ô nhi m không khí là s có m t m t ch t l ho c m t s bi n ñ i quan tr ng trong thành ph n không khí, làm cho không khí không s ch ho c gây ra s to mùi, có mùi khó ch u, gi m t m nhìn xa (do b i)". Có r t nhi u ngu n gây ô nhi m không khí. Có th chia ra thành ngu n t nhiên và ngu n nhân t o. a. Ngu n t nhiên: - Núi l a: Núi l a phun ra nh ng nham th ch nóng và nhi u khói b i giàu sunfua, mêtan và nh ng lo i khí khác. Không khí ch a b i lan to ñi r t xa vì nó ñư c phun lên r t cao. - Cháy r ng: Các ñám cháy r ng và ñ ng c b i các quá trình t nhiên x y ra do s m ch p, c sát gi a th m th c v t khô như tre, c . Các ñám cháy này thư ng lan truy n r ng, phát th i nhi u b i và khí. - Bão b i gây nên do gió m nh và bão, mưa bào mòn ñ t sa m c, ñ t tr ng và gió th i tung lên thành b i. Nư c bi n b c hơi và cùng v i sóng bi n tung b t mang theo b i mu i lan truy n vào không khí. - Các quá trình phân hu , th i r a xác ñ ng, th c v t t nhiên cũng phát th i nhi u ch t khí, các ph n ng hoá h c gi a nh ng khí t nhiên hình thành các khí sunfua, nitrit, các lo i mu i v.v... Các lo i b i, khí này ñ u gây ô nhi m không khí. b. Ngu n nhân t o - Ngu n gây ô nhi m nhân t o r t ña d ng, nhưng ch y u là do ho t ñ ng công nghi p, ñ t cháy nhiên li u hoá th ch và ho t ñ ng c a các phương ti n giao thông. Ngu n ô nhi m công nghi p do hai quá trình s n xu t gây ra: - Quá trình ñ t nhiên li u th i ra r t nhi u khí ñ c ñi qua các ng khói c a các nhà máy vào không khí. - Do b c hơi, rò r , th t thoát trên dây chuy n s n xu t s n ph m và trên các ñư ng ng d n t i. Ngu n th i c a quá trình s n xu t này cũng có th ñư c hút và th i ra ngoài b ng h th ng thông gió. Các ngành công nghi p ch y u gây ô nhi m không khí bao g m: nhi t ñi n; v t li u xây d ng; hoá ch t và phân bón; d t và gi y; luy n kim; th c ph m; Các xí nghi p cơ khí; Các nhà máy thu c ngành công nghi p nh ; Giao thông v n t i; bên c nh ñó ph i k ñ n sinh ho t c a con ngư i. B.HI N TR NG CH T LƯ NG MÔI TRƯ NG KHÔNG KHÍ T I TP H MINH CHÍ 1.Ô nhi m b i - v n ñ n i c m c a ch t lư ng không khí ñô th Môi trư ng không khí xung quanh c a h u h t các khu v c trong thành ph ñ u b ô nhi m b i, ñ c bi t là các nút giao thông, các khu v c có công trư ng xây d ng và nơi t p trung ho t ñ ng s n xu t công nghi p. Không khí xung quanh các ñư ng giao thông b ô nhi m b i ch y u là do t m t ñư ng cu n lên khi các phương ti n cơ gi i tham gia giao thông. a.B i PM10 PM10 trung bình năm c a các thành ph l n c a Vi t Nam như TP.H Chí Minh, Hà N i, ðà N ng, H i Phòng nhìn chung ñ u vư t ngư ng trung bình năm ñư c khuy n ngh c a WHO (20 µg/m3). So sánh v i tiêu chu n Vi t Nam, t i h u h t các khu v c TP.H Chí Minh, n ng ñ b i PM10 các năm g n ñây ñ u vư t tiêu chu n cho phép. N ng ñ b i PM10 trung bình năm còn b nh hư ng c a ñi u ki n khí h u (ñ c bi t là ch ñ mưa). Theo k t qu nghiên c u t i tr m Láng t năm 1999 ñ n 2004, Hà N i, năm nào mưa nhi u thì n ng ñ b i PM10 trung bình năm gi m và ngư c l i: lư ng mưa hàng năm tăng 100 mm thì lư ng PM10 năm ñó gi m 1,8 µg/m3 (Ph m Duy Hi n, 2007). 110 100 90 µg/m 3 2005 2006 TCVN 5937-2005 80 70 60 50 40 Khu dân cư - Qu n 2 ðư ng giao thông - Bình Chánh N ng ñ PM10 trung bình năm t i tr m khu dân cư - Qu n 2 và tr m g n ñư ng giao thông Bình Chánh, TP. H Chí Minh năm 2005 – 2006 b.B i lơ l ng t ng s (TSP) Tình tr ng ô nhi m ñ i v i b i lơ l ng t ng s (TSP) r t ñáng lo ng i, ñ c bi t là ô nhi m d c hai bên các ñư ng giao thông chính 0,8 mg/m3 2002 2004 2006 TCVN 5937-2005 (TB-24h) 0,7 0,6 2003 2005 TCVN 5937-2005 (TB-1h) 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 Ngã tư Kim Liên-Gi i Phóng (HN) Ph Lý Qu c Sư (HN) Ngã tư Hàng Xanh (Tp. HCM) ðư ng ðinh Tiên Ngã tư An Ngã ba Hu Ch ðông Nguy n Hoàng - Sương (TP. (ðà N ng) Ba (Hu ) HCM) Văn Linh ði n Biên (H i Phòng) Ph (Tp. HCM) Ph Lê Thánh Tông (H Long) ðư ng Ngã tư Tam CMT8 (Thái Hi p (Biên Nguyên) Hòa) Di n bi n n ng ñ TSP trong không khí ven ñư ng t i m t s tr c giao thông c a các ñô th t 2002-2006 2.Ô nhi m m t s khí ñ c h i Các khí CO, SO2, NO2 trong không khí t i các ñô th nhìn chung v n trong ngư ng cho phép. Tuy nhiên, t i m t s ñ a ñi m và trong m t s th i ñi m, n ng ñ các ch t này có tăng lên. NO2 - m c ñ ô nhi m tăng cao ven các tr c giao thông trong ñô th Do nh hư ng c a các ho t ñ ng giao thông, n ng ñ NO2 g n các tr c ñư ng giao thông cao hơn h n các khu v c khác. 0,30 mg/m 3 2002 2003 2004 2005 2006 2007 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 Hàng Xanh ðinh T iên Hoàng ði n Biên Ph Phú Lâm An Sương Gò V p Nguy n Văn Linh Huỳnh T n Phát Di n bi n n ng ñ NO2 trong không khí ven ñư ng giao thông c a Tp. H Chí Minh t 2000-2007 a.SO2 và CO - n ng ñ v n n m trong gi i h n cho phép N ng ñ SO2 và CO trung bình năm nhìn chung v n trong gi i h n TCVN 5937:2005. Do ph n l n SO2 phát sinh t các ho t ñ ng s n xu t công nghi p nên s chênh l ch n ng ñ SO2 gi a khu v c dân cư và tr c ñư ng giao thông không nhi u và có xu hư ng gi m ñi do m t ph n các cơ s s n xu t ñư c di d i ra kh i các thành ph trong năm v a qua. b.Chì - có xu hư ng tăng trong m t vài năm g n ñây Th c hi n Ch th s 24/2000/CT-TTg ngày 23/11/2000 v tri n khai s d ng xăng không pha chì (áp d ng t 01/7/2001), t i nhi u ñô th trong c nư c, n ng ñ chì trong không khí ñã gi m ñi ñáng k và ñ u dư i TCVN. Tuy nhiên, theo s li u quan tr c c a Chi c c BVMT Tp. H Chí Minh, m c dù n ng ñ chì trung bình 24 gi v n n m trong gi i h n cho phép (1,5 µg/m3), nhưng t năm 2005 ñ n nay, n ng ñ này ñã tăng lên so v i nh ng năm trư c. Năm 2006, n ng ñ chì trung bình ñã tăng t 1,4 ñ n 2,4 l n so v i năm 2005 c.Benzen, toluen và xylen - có xu hư ng tăng cao ven các tr c giao thông N ng ñ khí benzen, toluen và xylen ñ u có xu hư ng tăng cao ven các tr c giao thông. K t qu quan tr c c a Chi c c BVMT Tp. H Chí Minh trong nh ng năm qua cho th y xu hư ng gia tăng n ng ñ các ch t như benzen và toluen trong không khí t i TP. H Chí Minh. S gia tăng các ch t ñ c h i này là do lư ng xe cơ gi i tăng r t nhanh, trong khi ñó ch t lư ng c a xăng l i không ñư c ñ m b o. Theo báo cáo c a Chi c c BVMT Tp. H Chí Minh, năm 2006, n ng ñ benzen tăng 1,1 ñ n 2 l n; n ng ñ toluen tăng t 1 ñ n 1,6 l n so v i năm 2005. ðáng chú ý là t i các tr c ñư ng chính thành ph như Ði n Biên Ph , Hùng Vương... n ng ñ benzen có trong không khí ñã vư t tiêu chu n t 2,5 ñ n 4,1 l n 3 80 µg/m 2005 2006 TCVN 5938-2005 70 60 50 40 30 20 10 0 TT S c kh e S Khoa Lao ñ ng h c & Công ngh TT Y t D phòng B nh vi n Th ng Nh t TT Giáo d c Trư ng PTTH H ng Huy n Bình Chánh Bàng N ng ñ benzen trung bình năm trong không khí ven ñư ng giao thông Tp. H Chí Minh năm 2005, 2006 3.Ô nhi m ti ng n - tăng cao ven các tr c giao thông Cùng v i quá trình ñô th hóa, ti ng n giao thông ngày m t tăng nhanh và m nh. C nh các tr c ñư ng giao thông trong Tp. H Chí Minh, m c n khá cao, dao ñ ng t 66-87 dBA và thư ng xuyên vư t ngư ng 75 dBA (ngư ng t i ña cho phép ñ i v i khu d ch v thương m i theo TCVN 5949-1998), ñ c bi t vào th i ñi m ban ngày. M c dù ti ng n ño ñư c gi a ñêm thư ng th p, nhưng tuy n ñư ng có m t ñ xe t i l n, ti ng n ñêm khuya v n m c cao C.NGUYÊN NHÂN Ô NHI M MÔI TRƯ NG KHÔNG KHÍ: Ho t ñ ng giao thông v n t i, các ngành công nghi p, th công nghi p và ho t ñ ng xây d ng là nh ng ngu n chính gây ô nhi m không khí các khu ñô th . Theo ñánh giá c a các chuyên gia, ô nhi m không khí ñô th do giao thông gây ra chi m t l kho ng 70%. K t qu ư c tính ngu n th i khí ô nhi m TP. H Chí Minh năm 2004 cho th y, do các cơ s s n xu t công nghi p và ti u th công nghi p còn t n t i nhi u trong thành ph nên lư ng SO2 do công nghi p và ti u th công nghi p th i ra chi m t i trên 90%. Trong khi ñó, các khí khác như NOx, CO và HmCn ch y u v n do ho t ñ ng giao thông ñưa l i. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% CO NOx SO2 HmCn C«ng nghiÖp Giao th«ng Sinh ho¹t Nguån kh¸c T l phát th i ch t gây ô nhi m do các ngu n th i chính t i Tp. H Chí Minh năm 2004 a.Phát th i khí ô nhi m t ho t ñ ng giao thông v n t i ñư ng b Phát th i khí ô nhi m t ho t ñ ng GTVT là ngu n gây ô nhi m không khí l n nh t ñô th , ch y u gây ra ô nhi m các khí ñ c h i như CO, NOx, hơi xăng d u (HmCn, VOCs), b i chì, benzen và b i PM2,5. Phương ti n giao thông ch y xăng phát th i các khí ô nhi m CO, HmCn, Pb nhi u hơn h n so v i phương ti n giao thông ch y d u diesel. Ngư c l i phương ti n giao thông ch y d u diesel l i phát th i b i m n PM2,5 và khí SO2 nhi u nh t. b.Phát th i khí ô nhi m t ho t ñ ng s n xu t công nghi p T i các ñô th , các ho t ñ ng s n xu t công nghi p v n là m t trong nh ng ngu n gây ô nhi m không khí, ñ c bi t ñ i v i vi c phát th i khí SO2. Các khí th i ô nhi m phát sinh t các nhà máy, xí nghi p ch y u do quá trình ñ t các nhiên li u hoá th ch (than và d u khí các lo i). ð c bi t khi ch t lư ng nhiên li u c a nư c ta chưa t t so v i các nư c trong khu v c, c th là hàm lư ng benzen trong xăng quá cao (5% so v i 1%), hàm lư ng lưu huỳnh trong diesel cao (0,25% so v i 0,05%). Các ho t ñ ng này ñã th i ra m t lư ng l n b i, khí SO2, CO và NO2 gây tác ñ ng x u ñ n ch t lư ng không khí ñô th . Trong s các ngành s n xu t, luy n kim l i t o ra lư ng khí CO r t l n. Còn các nhà máy nhi t ñi n l i ñóng góp chính các khí th i NO2 và SO2. c.Phát sinh b i t ho t ñ ng xây d ng Bên c nh ho t ñ ng giao thông, ho t ñ ng xây d ng trong ñô th cũng là ngu n phát sinh b i lơ l ng t ng s r t l n. T i TP. H Chí Minh, ư c tính t ng lư ng b i t các ho t ñ ng xây d ng cũng x p x 13 nghìn t n/năm (Ngu n: S KHCN&MT Tp. H Chí Minh, 2001) d.Ô nhi m khí t ho t ñ ng dân sinh Ho t ñ ng c a các h gia ñình như ñun n u b ng than, d u, c i cũng góp ph n gây ô nhi m không khí ñô th , m c dù không l n so v i các ngu n khác. Hi n nay, m c thu nh p c a ngư i dân ñô th tăng, nhi u gia ñình ñã s d ng ñi n ho c gas cho vi c n u ăn hơn là than, d u. Tuy nhiên, n u không có nh ng bi n pháp t t thì th c t lư ng ch t ô nhi m do ho t ñ ng ñun n u t các khu v c dân cư v n th i vào môi trư ng không khí ñáng k . ð c bi t là khu dân cư nghèo, các khu ph cũ, ph c có m t ñ ngu n phát th i khí ô nhi m cao hơn h n nh ng khu khác, ư c tính có th g p t i 10 l n so v i các khu dân cư có m c s ng cao. D.TÁC H I CÁC CH T Ô NHI M ð N S C KH E CON NGƯ I -Carbon monoxide (CO) ñư c hình thành do s ñ t cháy không hoàn toàn các ch t h u cơ như xăng, d u khí, than c i... Khi hít ph i, CO s lan t a nhanh chóng qua ph nang, mao m ch và rau thai. 90% lư ng CO h p th s k t h p v i Hemoglobin t o thành Cacboxy-hemoglobin, làm ki m ch kh năng h p th ôxy c a h ng c u. Các t bào máu này s b vô hi u hóa, không mang ñư c ôxy t i các mô c a cơ th . Nhi m CO s nh hư ng ñ n nhi u h th ng, cơ quan như th n kinh, tiêu hóa, hô h p, ñ c bi t là các cơ quan t ch c tiêu th ôxy cao như não, tim và nh hư ng ñ n s phát tri n c a thai nhi... Gây nh c ñ u, suy như c cơ th , chóng m t, ăn không ngon, khó th , r i lo n c m giác. -Sulphur dioxide (SO2) là ch t khí ñư c hình thành do s ôxy hóa ch t sulphur (lưu huỳnh) khi ñ t cháy nhiên li u có ch a lưu huỳnh (ñ t than, d u và các s n ph m c a d u...). ð c tính chung c a SO2 th hi n s r i lo n chuy n hóa prôtêin và ñư ng, thi u vitamin D và C, c ch enzym oxidaza. S h p thu m t lư ng SO2 l n có kh năng gây b nh cho h th ng t o huy t và t o ra methemoglobin. SO2 là ch t khí gây kích thích m nh ñư ng hô h p, khi hít th ph i khí SO2 th m chí c n ng ñ th p có th gây co th t các lo i s i cơ th ng c a ph qu n. N ng ñ SO2 l n có th gây tăng ti t nh y niêm m c ñư ng hô h p trên và các nhánh khí ph qu n. SO2 nh hư ng t i ch c năng c a ph i, gây viêm ph i, viêm ph qu n m n tính, gây b nh tim m ch, tăng m n c m nh ng ngư i m c b nh hen... -Nitrogen dioxide (NO2) là ch t khí màu nâu, ñư c t o ra b i s ôxy hóa nitơ nhi t ñ cháy cao. NO2 là ch t ô nhi m nguy hi m, tác h i m nh ñ n cơ quan hô h p ñ c bi t các nhóm m n c m như tr em, ngư i già, ngư i b b nh hen. Ti p xúc v i NO2 s làm t n thương niêm m c ph i, tăng nguy cơ nhi m trùng và m c các b nh ñư ng hô h p, t n thương ch c năng ph i, m t, mũi, h ng... -B i: D a vào kích thư c h t b i ngư i ta chia b i thành b i toàn ph n (TSP-Total Suspended Particulate) có ñư ng kính khí ñ ng h c dư i 50m. B i PM10 (PM- Particulate Matter) có ñư ng kính khí ñ ng h c dư i 10m. H u h t nh ng h t b i có ñư ng kính t 5-10m xâm nh p và l ng ñ ng ñư ng hô h p gi a. B i hô h p là nh ng h t b i có ñư ng kính khí ñ ng h c dư i 5m, có th xâm nh p sâu ñ n t n các ph nang là vùng trao ñ i khí c a h th ng hô h p. nh hư ng c a b i ñ n s c kh e ph thu c vào tính ch t, n ng ñ và kích thư c h t. B i có th gây các b nh ñư ng hô h p, tim m ch, tiêu hóa, m t, da, ung thư... -Ozone (O3) ñư c hình thành khi các h p ch t h u cơ bay hơi (VOCs) ph n ng v i NOx dư i tác d ng c a ánh sáng m t tr i. Ozone có th gây t n thương các mô và t bào cơ th . Có th làm gi m ch c năng ph i, gây t c ng c, ho, khó th . Các h p ch t h u cơ bay hơi (VOCs) g m nhi u hóa ch t h u cơ trong ñó quan tr ng nh t là benzen, toluene và xylene... Benzen có th gây nhi m ñ c c p tính n u ti p xúc li u cao ho c m n tính bi u hi n r i lo n tiêu hóa, r i lo n th n kinh, r i lo n huy t h c, kích thích da. Benzen cũng có th là tác nhân gây suy t y và ung thư máu. E.CÁC GI I PHÁP BVMT KHÔNG KHÍ ðÔ TH Ô nhi m không khí là v n ñ ph c t p, liên quan ñ n nhi u lĩnh v c, ho t ñ ng c a ñô th : xây d ng, s d ng ñ t, giao thông, ho t ñ ng dân sinh, công nghi p, năng lư ng, … Do v y, vi c ki m soát và gi m thi u ô nhi m không khí ñô th ph i d a trên m t lo t các gi i pháp ñ ng b . ð n nay, m t s các bi n pháp gi m thi u phát th i các ch t ô nhi m ñã ñư c tri n khai th c hi n các thành ph , nhưng v n chưa ñ ñ ki m ch t c ñ gia tăng ô nhi m không khí ñô th . Các gi i pháp ho c ñư c th c hi n ch m tr ho c thi u s ph i h p ñ ng b gi a các ngành, lĩnh v c. ð gi i quy t v n ñ ô nhi m không khí ñô th , c n xây d ng các gi i pháp, l a ch n các ưu tiên và th c hi n có l trình ch t ch . D a trên phát hi n c a các chương trư c, Chương 6 t p trung ñ c p ñ n các gi i pháp ưu tiên ñ b o v môi trư ng không khí ñô th nư c ta trong th i gian t i. 1.Hoàn thi n ch c năng, nhi m v và t ch c qu n lý môi trư ng không khí ñô th Hoàn thi n t ch c cơ quan qu n lý môi trư ng không khí ñô th Hi n nay, công tác qu n lý môi trư ng chưa rõ ràng, còn ch ng chéo . Vì th , c n s m thành l p m t cơ quan ñ m nh n nhi m v trên. Tăng cư ng năng l c cho các cơ quan th c hi n - Tăng cư ng c v s lư ng và ch t lư ng cán b chuyên trách v qu n lý môi trư ng nói chung và cán b chuyên trách v qu n lý ch t lư ng không khí nói riêng c các c p t Trung ương ñ n ñ a phương sao cho phù h p v i ñi u ki n c a t ng khu v c. - Xây d ng ñ i ngũ cán b qu n lý, l c lư ng thanh tra, ki m tra, tri n khai và x lý nghiêm các trư ng h p vi ph m nh m b o ñ m th c hi n nghiêm ch nh lu t pháp 2.Hoàn thi n chính sách, lu t pháp v b o v môi trư ng không khí ñô th Ti p t c hoàn ch nh h th ng chính sách, lu t pháp Xây d ng Lu t không khí s ch ðây là khung pháp lý và n i dung quan tr ng nh t cho ho t ñ ng b o v môi trư ng không khí. Rà soát, hoàn thi n các quy chu n qu c gia v môi trư ng không khí M t s tiêu chu n môi trư ng không khí xung quanh còn chưa phù h p v i tiêu chu n chung c a các t ch c qu c t . Do v y, c n thi t rà soát, hoàn thi n tiêu chu n ñ i v i m t s ch t ô nhi m, như PM10, SO2, NO2 và Ozôn; xây d ng b sung m t s tiêu chu n cho m t s ch t ô nhi m, như PM2,5 và BTX. Xây d ng quy ch BVMT không khí ñô th Trư c m t,thành ph nhanh chóng xây d ng, ban hành và áp d ng quy ch BVMT không khí ñô th . Quy ch này c n quy ñ nh rõ trách nhi m c a các ngành, lĩnh v c ho t ñ ng ñô th trong vi c phát th i vào không khí, ngăn ch n k p th i các tác ñ ng x u, góp ph n ch n ñà suy gi m ch t lư ng môi trư ng không khí ñô th hi n nay. 3.Tăng cư ng tài chính, ñ u tư - Tăng t l chi cho BVMT không khí t các ngu n ngân sách, ngu n v n h tr phát tri n chính th c. - C n phân ñ nh rõ và s d ng có hi u qu , ñúng m c ñich kinh phí BVMT không khí l y t ngu n 1% chi ngân sách cho môi trư ng hàng năm. - Tìm ki m ngu n kinh phí t các t ch c qu c t và các nư c cho các ho t ñ ng qu n lý và b o v ch t lư ng không khí ñô th . Xây d ng danh sách các d án ưu tiên v BVMT không khí ñ tranh th s h tr ODA. Thành ph H Chí Minh và d án bán khí th i Tp. H Chí Minh ñã có h p ñ ng v i Công ty KM Green c a Hàn Qu c v khai thác khí th i t i hai bãi chôn l p rác Phư c Hi p 1 và ðông Th ch. Theo h p ñ ng ñã ký, công ty này s tr cho Tp. H Chí Minh hơn 20 tri u USD trong 7 năm ñ ñư c quy n khai thác khí th i t hai bãi rác trên. ð n th i ñi m ñ u năm 2007, Tp. H Chí Minh ñã nh n ñư c 1 tri u USD ñ u tiên t d án này. 4.ð y m nh ho t ñ ng quan tr c, ki m kê khí th i, ki m soát môi trư ng không khí ñô th Xây d ng m ng lư i quan tr c ch t lư ng không khí và th c hi n ki m kê ngu n phát th i - ð y m nh ñ u tư cơ s v t ch t k thu t, máy móc, thi t b và công ngh hi n ñ i cho tr m quan tr c không khí và các ho t ñ ng truy n tin, x lý, qu n lý và cung c p thông tin, s li u v môi trư ng không khí ñô th . Ưu tiên cho các thành ph l n, thu c vùng kinh t tr ng ñi m. - ð u tư xây d ng m ng lư i các tr m quan tr c môi trư ng không khí ñô th theo hư ng tiên ti n, hi n ñ i, ñ c bi t v i các tr m quan tr c không khí t ñ ng và di ñ ng. - Cũng như quan tr c ch t lư ng không khí, ki m kê ngu n phát th i cung c p các s li u r t quan tr ng cho vi c xây d ng các chính sách v môi trư ng và phát tri n b n v ng. C n s m tri n khai ki m kê các ngu n phát th i vào không khí r ng rãi trong toàn qu c, ñ c bi t trong các khu v c ñô th . - Tăng cư ng cung c p thông tin, s li u quan tr c môi trư ng không khí, s li u ki m kê ngu n phát th i cho các b ngành, ñ a phương, ñơn v có nhu c u. Ki m soát, h n ch các ngu n gây ô nhi m b i Như ñã xác ñ nh, ô nhi m b i là v n ñ n i c m c a ch t lư ng không khí ñô th . Trong ñó, hai ngu n gây ô nhi m b i chính là ho t ñ ng xây d ng và giao thông v n t i. Do v y, nhi m v ưu tiên trong giai ño n trư c m t là ki m soát và h n ch các ngu n gây ô nhi m b i ñô th và t p trung vào hai ho t ñ ng này. Các bi n pháp c th là: - Yêu c u các công trình xây d ng ph i ki m soát b i t i các ñ a ñi m thi công và trên các phương ti n v n chuy n v t li u xây d ng. - Quy ho ch h p lý các tuy n v n chuy n qua thành ph . - Tăng cư ng phun nư c và quét ñư ng (b ng máy và th công), ñ c bi t vào mùa khô. - Các xe ôtô ph i ñư c phun nư c, r a s ch trư c khi vào thành ph . Các phương ti n cơ gi i ph i r a bánh xe khi ra kh i công trư ng xây d ng trong các ñô th . Tăng cư ng áp d ng m t s bi n pháp nh m ki m soát, gi m phát th i ch t ô nhi m vào môi trư ng không khí ñô th - Tăng cư ng phương ti n giao thông công c ng (xe buýt, xe ñi n trên không, xe ñi n ng m,...) và các hình th c giao thông không gây ô nhi m. Khuy n khích s phát tri n c a các phương ti n giao thông s d ng năng lư ng s ch như khí thiên nhiên, khí hóa l ng, c n nhiên li u, biodiesel và ñi n. G n ñây, TP ñã s dùng ngu n v n ODA ñ xây d ng tuy n ñư ng cao t c TP. H Chí Minh – Long Thành - D u Giây, ký h p ñ ng v i T ng công ty xe ñi n ng m Matxcơva (Moskovski Metrostroy) ) trong vi c xây d ng và khai thác tuy n tàu ñi n ng m TP HCM… - Th c hi n nghiêm túc các quy ñ nh c a pháp lu t liên quan ñ n phát th i c a các phương ti n giao thông, như: + Tri n khai có hi u qu vi c áp d ng tiêu chu n Euro 2. + Th c hi n chương trình ki m tra và b o dư ng: Các phương ti n xe c ñã ñăng ký ph i ñư c ki m tra v s phát th i hàng năm và ñ nh kỳ b o dư ng xe. + Không cho lưu hành nh ng xe quá cũ, không ñ m b o ch t lư ng phương ti n; tri n khai có hi u qu giai ño n cu i trong l trình lo i b xe quá niên h n theo Ngh ñ nh 23/2004/NðCP c a Chính ph . - Các ho t ñ ng công nghi p ph i tuân th các quy ñ nh v ki m soát ô nhi m: tuân th nghiêm ng t các tiêu chu n khí th i là yêu c u b t bu c ñ i v i các cơ s công nghi p ñang h at ñ ng và các cơ s m i, cơ s m r ng, ñ c bi t ñ i v i các cơ s công nghi p có nguy cơ ô nhi m cao (ví d : s n xu t v t li u xây d ng). - ng d ng các gi i pháp gi m thi u phát th i ch t ô nhi m: ng d ng các gi i pháp s n xu t s ch hơn (CDM); l p ñ t các thi t b x lý khí th i t i ngu n phát th i; c i ti n quy trình ñ t nhiên li u trong s n xu t, thay th nhiên li u ít gây ô nhi m (nhiên li u sinh h c). - Gi m thi u phát th i ch t ô nhi m không khí các làng ngh n m trong và g n các ñô th : thay ñ i s d ng nhiên li u ñ t t than, d u sang gas, ñi n; Áp d ng các bi n pháp x lý khí th i t i t ng cơ s s n xu t. - Gi m ô nhi m không khí do các ho t ñ ng sinh ho t t i các khu dân cư b ng các bi n pháp: tuyên truy n, khuy n khích c ng ñ ng s d ng các nhiên li u s ch trong ñun n u thay b ng s d ng d u, than, c i; Nâng c p ch t lư ng ñư ng giao thông ñô th t i các khu dân cư. - Tăng m t ñ cây xanh trong các ñô th : tr ng thêm cây trên các ñư ng ph , m r ng các công viên. Ki m tra, giám sát ch t lư ng xăng d u nh p kh u, pha ch và s n xu t trong nư c Nghiêm ch nh th c hi n Quy t ñ nh s 50/2006/Qð-TTg c a Th tư ng Chính ph trong ñó có quy ñ nh ch t lư ng xăng d u nh p kh u ph i ñ t tiêu chu n TCVN (TCVN 6776-2005 ñ i v i xăng, TCVN 5689-2006 ñ i v i d u diesel). Tăng cư ng ki m tra, giám sát ch t lư ng xăng d u nh p kh u, pha ch và s n xu t trong nư c, ñ m b o ñúng tiêu chu n theo các quy ñ nh hi n hành. ð c bi t chú tr ng ñ n chì trong xăng. 5.ð y m nh ho t ñ ng nghiên c u, ñào t o v môi trư ng không khí ð y m nh nghiên c u - Tăng cư ng các ho t ñ ng nghiên c u khoa h c và công ngh trong lĩnh v c môi trư ng không khí. - Tăng cư ng các ho t ñ ng nghiên c u v các nh hư ng c a ô nhi m không khí ñ n con ngư i, phát tri n KT-XH ñ ñ ra các bi n pháp phù h p nh m b o v s c kh e c ng ñ ng và s phát tri n b n v ng c a ñ t nư c. ð y m nh ñào t o - Ti p t c m r ng s lư ng ch tiêu ñào t o c a các chuyên ngành môi trư ng t t c các trình ñ ñào t o, trong ñó m r ng ñào t o các chuyên ngành v môi trư ng không khí. - Tăng cư ng l ng ghép các n i dung ñào t o v môi trư ng vào trong các chương trình ñào t o c a các chuyên ngành. Các chuyên gia chuyên ngành cũng ñư c ñào t o và có ki n th c v b o v môi trư ng. 6.Tăng cư ng s tham gia c a c ng ñ ng Nâng cao nh n th c c a c ng ñ ng ñô th - Tăng cư ng nâng cao nh n th c cho các nhà qu n lý, l p chính sách v ô nhi m không khí; các tác ñ ng, nh hư ng và thi t h i do ô nhi m không khí gây ra. - Nâng cao nh n th c c a c ng ñ ng v t m quan tr ng c a ch t lư ng môi trư ng không khí xung quanh ñ i v i s c kho c a c ng ñ ng cũng như nh hư ng c a nó t i ch t lư ng s ng. - Tăng cư ng tuyên truy n, cung c p thông tin ch t lư ng không khí cho c ng ñ ng. Xây d ng và ph bi n áp d ng ch s ch t lư ng không khí (AQI). - Công khai các thông tin, s li u liên quan ñ n tình hình ô nhi m không khí và các ngu n chính gây ô nhi m không khí trên các phương ti n thông tin ñ i chúng ñ c ng ñ ng có nh n th c ñúng v ô nhi m không khí và nâng cao ý th c c a c ng ñ ng trong vi c BVMT không khí. Tăng cư ng s tham gia c a c ng ñ ng - ðưa c ng ñ ng tham gia tr c ti p vào h th ng qu n lý môi trư ng, tham gia trong các công ño n c a công tác qu n lý t khâu bàn b c ban ñ u t i vi c lên k ho ch th c hi n, tri n khai các ho t ñ ng và ñánh giá sau khi th c hi n. - Xây d ng các cơ ch c th ñ thu hút s BVMT không khí. ng h , tham gia c a c ng ñ ng trong công tác 1.K t lu n Qua ph n trình bày trên, chúng ta ñã th y ph n nào nh ng m i nguy hi m khôn lư ng do ô nhi m không khí ñem l i. Th nên các gi i pháp gi m thi u tác h i thi t nghĩ nên th c hi n nhanh chóng , r ng rãi hơn n a. 2.Ki n ngh : Mong các cơ quan có th m quy n có th xem xét nh ng gi i pháp trên ñ ñưa ra nh ng hành ñ ng k p th i, ñúng ñ n nh m b o v môi trư ng s ng c a chúng ta. Tài li u tham kh o: 1. nea.gov.vn 2. tuoitre.com.vn