Tài liệu Giải pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn huyện hoà vang, thành phố đà nẵng

B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG NG TH HOÀI LINH GI I PHÁP ÀO T O NGH CHO LAO NG THU C DI N THU H I T TRÊN A BÀN HUY N HÒA VANG, THÀNH PH À N NG LU N VĂN TH C SĨ KINH T À N NG – NĂM 2013 B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG NG TH HOÀI LINH GI I PHÁP ÀO T O NGH CHO LAO NG THU C DI N THU H I T TRÊN A BÀN HUY N HÒA VANG, THÀNH PH À N NG Chuyên ngành : Kinh t Phát tri n Mã s : 60.31.05 LU N VĂN TH C SĨ KINH T Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NINH TH THU TH Y À N NG – NĂM 2013 L I CAM OAN Tôi cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n văn là trung th c và chưa t ng ư c công b trong b t kỳ công trình nào khác. Tác gi ng Th Hoài Linh M CL C M U ...........................................................................................................1 1. Tính c p thi t c a tài .........................................................................1 2. T ng quan nghiên c u ............................................................................2 3. M c tiêu nghiên c u...............................................................................5 4. i tư ng và ph m vi nghiên c u..........................................................6 5. Phương pháp nghiên c u........................................................................6 6. C u trúc c a lu n văn .............................................................................6 CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V ÀO T O NGH ..............................8 1.1. NH NG V N CHUNG V ÀO T O NGH .................................8 1.1.1. M t s khái ni m ..............................................................................8 1.1.2. Phân lo i ào t o ngh ....................................................................13 1.1.3. Vai trò c a ào t o ngh .................................................................14 1.1.4. c i m ào t o ngh cho lao ng b thu h i t .......................16 1.2. N I DUNG C A ÀO T O NGH .......................................................17 1.2.1. Xác nh m c tiêu ào t o ngh .....................................................17 1.2.2. Xác nh nhu c u ào t o ngh .......................................................18 1.2.3. Xác nh n i dung ào t o ngh .....................................................20 1.2.4. L a ch n hình th c và phương pháp ào t o ngh ........................21 1.2.5. Xác nh kinh phí ào t o ngh ......................................................22 1.2.6. Ki m tra, ánh giá k t qu 1.3. CÁC NHÂN T ào t o ngh ........................................23 NH HƯ NG N ÀO T O NGH ......................23 1.3.1. Nhân t thu c b n thân ngư i lao ng .........................................23 1.3.2. H th ng d y ngh ..........................................................................24 1.3.3. Các ch trương, chính sách v 1.4. KINH NGHI M THU H I ào t o ngh c a Nhà nư c...........27 ÀO T O NGH CHO LAO TC AM TS NG THU C DI N A PHƯƠNG.............................................28 1.4.1. Kinh nghi m c a t nh Th a Thiên Hu ..........................................28 1.4.2. Kinh nghi m c a t nh Yên Bái .......................................................29 1.4.3. Kinh nghi m c a xã An Khánh, huy n Hoài c, thành ph Hà N i ............................................................................................................30 1.4.4. Kinh nghi m c a t nh Vĩnh Phúc ...................................................31 CHƯƠNG 2: TH C TR NG THU C DI N THU H I 2.1. C VANG I M T ÀO T O NGH T TRÊN - XÃ H I C A HUY N HÒA NH HƯ NG T I CÔNG TÁC T TRÊN NG A BÀNHUY N HÒA VANG.33 NHIÊN, KINH T NG B THU H I CHO LAO ÀO T O NGH CHO LAO A BÀN HUY N ..................................33 2.1.1. c i m t nhiên...........................................................................33 2.1.2. c i m kinh t .............................................................................35 2.1.3. c i m xã h i ..............................................................................40 2.1.4. Th c tr ng v công tác di d i, gi i t a và tái nh cư trên a bàn huy n Hòa Vang .......................................................................................43 2.1.5. Th c tr ng v h th ng cơ s ào t o ngh trên a bàn huy n Hòa Vang..........................................................................................................50 2.1.6. Nh ng chính sách c a thành ph v thu c di n thu h i ào t o ngh cho lao ng t ...............................................................................53 2.2. TH C TR NG V CÔNG TÁC ÀO T O NGH CHO LAO NG THU C DI N THU H I T C A HUY N HÒA VANG........................55 2.2.1. Th c tr ng xác nh m c tiêu ào t o ngh ...................................55 2.2.2. Th c tr ng xác nh nhu c u ào t o ngh .....................................56 2.2.3. Th c tr ng xác nh n i dung ào t o ngh ...................................60 2.2.4. Hình th c và phương pháp ào t o ngh ........................................62 2.2.5. Kinh phí u tư cho ào t o ngh ...................................................64 2.2.6. Th c tr ng ánh giá k t qu ào t o ngh ......................................66 2.4. ÁNH GIÁ CHUNG V CÔNG TÁC NG THU C DI N THU H I 2.4.1. K t qu ÀO T O NGH CHO LAO T C A HUY N HÒA VANG ...........68 t ư c.............................................................................68 2.4.2. Nh ng t n t i, h n ch ....................................................................69 2.4.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch ....................................................70 CHƯƠNG 3: GI I PHÁP ÀO T O NGH CHO LAO NG THU C DI N THU H I T TRÊN 3.1. CĂN C XU T GI I PHÁP ......................................................72 3.1.1. Quan i m v 3.1.2. M c tiêu v 3.1.3. A BÀN HUY N HÒA VANG ...............72 ào t o ngh cho lao ào t o ngh cho lao nh hư ng v ng di n thu h i ng di n thu h i ào t o ngh cho lao t ............72 t................73 ng di n thu h i t...........74 3.1.4. D báo v kinh t - xã h i c a huy n Hòa Vang............................76 3.1.5. D báo v dân s và l c lư ng lao 3.2. GI I PHÁP H I ng ........................................77 ÀO T O NGH CHO LAO NG THU C DI N THU T..........................................................................................................78 3.2.1. Nhóm gi i pháp hoàn thi n cơ ch chính sách v 3.2.2. Nhóm gi i pháp hoàn thi n các n i dung v 3.2.3. Nhóm gi i pháp i v i ngư i lao ào t o ngh .....78 ào t o ngh .............81 ng.........................................86 3.2.4. M t s gi i pháp khác.....................................................................87 K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................91 1. K t lu n.....................................................................................................91 2. Ki n ngh ..................................................................................................92 DANH M C TÀI LI U THAM KH O......................................................95 QUY T NH GIAO TÀI LU N VĂN (b n sao) DANH M C CÁC CH Ký hi u VI T T T Ý nghĩa BCHTƯ Ban ch p hành trung ương BHYT B o hi m y t CSVC Cơ s v t ch t CN-XD Công nghi p – Xây d ng CNH-H H Công nghi p hóa – hi n DV D ch v TN ào t o ngh VT i hóa ơn v tính GS.TSKH Giáo sư, ti n sĩ khoa h c GDP T ng s n ph m qu c n i GTSX Giá tr s n xu t H ND H i ILO T ch c lao KCN Khu công nghi p KHCN Khoa h c công ngh KHTP K ho ch thành ph KT-XH Kinh t - Xã h i L -TB&XH Lao NCKHDN Nghiên c u khoa h c d y ngh NHCSXH Ngân hàng chính sách xã h i N-L-TS Nông, lâm, th y s n T C Tái THCS Trung h c cơ s THPT Trung h c ph thông TNHH Trách nhi m h u h n ng nhân dân ng qu c t ng thương binh xã h i nh cư UBND y ban nhân dân USD ô la M DANH M C CÁC B NG S hi u Tên b ng b ng 2.1 Trang Giá tr s n xu t các ngành kinh t trên a bàn huy n Hòa Vang giai o n 2008-2012 36 Cơ c u Giá tr s n xu t (theo giá th c t ) phân theo 2.2 ngành kinh t c a huy n Hòa Vang giai o n 2008 - 39 201 2.3 2.4 Cơ c u lao ng c a huy n bình quân giai o n 2008 - 2012 Bi n ng qu t nông, lâm, th y s n c a huy n 44 Công tác di d i, gi i t a và th c hi n các d án tái 2.5 cư trên a bàn huy n Hòa Vang (tính 41 nh n tháng 45 12/2012) 2.6 Di n tích 2.7 S h dân có 2.8 S lao 2.9 2.10 2.11 2.12 2.13 t c a các h gia ình sau tái t b thu h i (tính ng b m t vi c do thu h i Tình hình nhân kh u và lao t trên nh cư 46 n cu i năm 2012) t s n xu t 48 ng c a các h b thu h i a bàn huy n Hòa Vang Danh m c ngành ngh ào t o t i Trung tâm d y ngh Hòa Vang T ng h p nhu c u h c ngh c a thu h i t trên i tư ng lao ng b a bàn huy n Hòa Vang năm 2013 M t s chương trình TN ang th c hi n trên huy n Hòa Vang Các hình th c ào t o ngh c a huy n Hòa Vang 47 a bàn 49 53 57 61 63 2.14 Kinh phí ào t o ngh cho lao ng nông thôn trên a bàn TP à N ng 2.15 Lao 2.16 K t qu gi i thi u vi c làm cho lao ng Danh m c ngh n năm 2020 c a 3.1 3.2 3.3 ng di n thu h i t ư c ào t o ngh ào t o tr ng i m D báo dân s và l c lư ng lao n năm 2020 66 67 huy n Hòa Vang D báo cơ c u kinh t huy n Hòa Vang 65 n năm 2020 ng huy n Hòa Vang 75 76 78 DANH M C CÁC HÌNH V , S hi u TH Tên hình v hình v Trang 2.1 Tăng trư ng kinh t c a huy n giai o n 2008 - 2012 38 2.2 Cơ c u kinh t huy n Hòa Vang 38 Nhu c u h c ngh c a 2.3 trên t 58 tu i Nhu c u h c ngh c a trên ng b thu h i a bàn huy n Hòa Vang năm 2013 phân theo gi i tính và 2.4 i tư ng lao i tư ng lao ng b thu h i t a bàn huy n Hòa Vang năm 2013 phân theo nhóm 59 ngh 2.5 3.1 3.2 T l m c ích c a các h gia ình b thu h i bàn huy n Hòa Vang trong s d ng ti n Mô hình TN cho lao t trên a n bù, h tr ng h c ngh t i các cơ s ào t o, doanh nghi p Mô hình ào t o ngh cho lao ngh ng h c ngh t i các làng 64 84 85 1 M 1. Tính c p thi t c a V n gi i to , tái U tài nh cư là m t quy lu t không th tránh kh i trong quá trình phát tri n và ch nh trang ô th . ây là giai o n mà h u h t các thành ph l n trên th gi i trong quá trình phát tri n c a mình u ph i tr i qua. Thành ph à N ng ang trong quá trình phát tri n, ch nh trang ô th v i r t nhi u d án cùng v i các chương trình di d i, tái qua, thành ph gi i t a, tái ư c ánh giá là m t trong nh ng nh cư. Nh ng năm a phương làm t t công tác nh cư trong c nư c v i nh ng thành t u to l n. Nh v y, sau 15 năm tr thành thành ph tr c thu c Trung ương, à N ng ã tr thành m t ô th tr v i di n m o ô th khang trang, hi n i, k t c u h t ng ô th khá ng b . Huy n Hòa Vang là m t huy n m i ư c chia tách l i năm 2005 v i 11 xã, và hi n ang có nhi u d án u tư, xây d ng, gi i phóng m t b ng. Ho t ng này ã t o nên di n m o khang trang cho m t s xã c a huy n Hòa Vang như Hòa Phong, Hòa Xuân, Hòa Ti n,… Tuy nhiên, vi c gi i t a, tái nh cư cũng kéo theo nh ng h l y v kinh t , văn hóa, xã h i cho các h gia ình b thu h i t s n xu t, nh t là ngư i nông dân. i u ki n s n xu t, b m t i thì nguy cơ ph i Vì v y, v n kinh t , c bi t là ào t o ngh b thu h i ch n trên t ra hi n nay là làm sao i m t v i ói nghèo là r t l n. s m n nh tình hình i s ng t o công ăn vi c làm cho ngư i lao t s n xu t c a huy n Hòa Vang là v n tài “Gi i pháp ào t o ngh cho lao a bàn huy n Hoà Vang, thành ph văn t t nghi p. i v i h , khi nh ng r t c n thi t. Do ó, tôi ng thu c di n thu h i à N ng” ng t nghiên c u làm lu n 2 2. T ng quan nghiên c u Dư i ây là m t s nghiên c u mà b n thân ngư i làm lu n văn ã sưu t m, t ng h p làm tư li u cho quá trình th c hi n tài c a mình: - PGS.TS Nguy n Ti p (2011), “Vi c làm cho lao trong quá trình chuy n i m c ích s d ng ng nông nghi p t”.tapchicongsan.org.vn; ngày 22/12/2011 - Ph m Minh H c (2003), “ i m i m nh m giáo d c ngh nghi p và phát tri n ngu n nhân l c”, T p chí Giáo d c (50) Tác gi Ph m Minh H c phân tích tình hình giáo d c ào t o nư c ta và phương hư ng i m i giáo d c – ào t o ã xác giáo d c k thu t, ó là “n n giáo d c ư c ch phát tri n công ngh ”, trong ó còn c p nh vi c xây d ng m t n n o b ng tư tư ng ph c v n y u t : “b t u chú ý nhi u hơn t i giáo d c ngh nghi p”. - “Vi c làm và thu nh p cho lao công nghi p hóa – hi n ng b thu h i i hóa và ô th hoá”, t trong quá trình tài c p nhà nư c, Trư ng i h c Kinh t qu c dân (2005) tài ã lý gi i tính t t y u c a vi c thu h i nghi p hóa – hi n thách th c ki n i hóa và ô th hoá, cho r ng ây v a là cơ h i, v a là i v i nư c ta trong quá trình phát tri n. Cơ h i ó là: t o i u chuy n d ch cơ c u kinh t và cơ c u lao Thách th c là: ngư i dân m t ng theo hư ng hi n t không có vi c làm và thu nh p, h ti m n s b t n bên trong. h i t trong quá trình công i s ng c a tài này cũng ưa ra các d báo nhu c u thu t và ưa ra khung chính sách ng b bao g m: Chính sách thư ng thi t h i; Chính sách t o vi c làm; Chính sách tái v trách nhi m và nghĩa v c a các ơn v ư c nh n n bù, b i nh cư; Chính sách t thu h i s d ng vào các m c ích phát tri n các KCN và các chính sách xã h i liên quan b o vi c làm và thu nh p cho i. i tư ng b thu h i t. m 3 - “Thu nh p, i s ng, vi c làm c a ngư i có t b thu h i d ng các khu công nghi p, khu ô th , k t c u h t ng kinh t xây - xã h i, các công trình công c ng ph c v cho l i ích qu c gia”, GS.TSKH Lê Du Phong, Nhà xu t b n Chính tr qu c gia Hà N i (2007) Trong công trình này, các tác gi nêu lên m t s v n tr ng v thu nh p, i s ng, vi c làm c a ngư i dân có lý lu n, th c t b thu h i xây d ng các khu công nghi p, khu ô th , k t c u h t ng kinh t - xã h i, các công trình công c ng ph c v cho l i ích qu c gia trong th i gian qua ta, ng th i cho th y nh ng khó khăn t n t i. Qua ó, các tác gi ã ưa ra nh ng quan i m, gi i pháp và ki n ngh nh m gi i quy t vi c làm, thu nh p và kinh t i s ng c a ngư i dân b thu h i nư c mb o t th c hi n các nhi m v - xã h i, các công trình công c ng ph c v cho l i ích qu c gia trong th i gian t i. - “Th c tr ng thu nh p, i s ng, vi c làm c a ngư i có t b thu h i xây d ng các khu công nghi p, khu ô th , xây d ng k t c u h t ng kinh tài c p nhà nư c, B t - xã h i, nhu c u công c ng và l i ích qu c gia”, nông nghi p và phát tri n nông thôn (2005). Sau khi phân tích ánh, giá th c tr ng thu nh p, ngư i có H i Phòng, t b thu h i i s ng, vi c làm c a 7 t nh/thành ph : Hà N i, thành ph H Chí Minh, à N ng, B c Ninh, C n Thơ, Bình Dương. tài xu t các quan i m, phương hư ng, gi i pháp và các i u ki n gi i quy t thu nh p, s ng, vi c làm c a ngư i có t b thu h i t i xây d ng các khu công nghi p, khu ô th , xây d ng k t c u h t ng kinh t xã h i, nhu c u công c ng và l i ích qu c gia nh ng năm t i. - “Phát tri n th trư ng lao ng thành ph à N ng n năm 2020”, Vi n Nghiên c u phát tri n Kinh t - Xã h i à N ng (2011) Là nghiên c u v th trư ng lao ng và vi c làm cho ngư i lao ng 4 ã góp ph n quan tr ng trong vi c cung c p nh ng lu n c khoa h c cho vi c xây d ng chi n lư c, m c tiêu v thành ph ào t o ngh và vi c làm cho lao à N ng. - “Chăm lo sinh k cho các h thu c di n gi i t a, tái góc ng nh cư - nhìn t ng”, Vi n Nghiên c u phát tri n Kinh t - Xã h i c ng à N ng (2012). Nghiên c u này ã nêu lên ư c tình hình sinh k c a các h gi i t a, tái nh cư, nh ng khó khăn h g p ph i và ưa ra m t s gi i pháp chính quy n các c p t o sinh k b n v ng giúp ngư i dân chuy n ngành ngh , t o ư c vi c làm m i và t ng bư c n iv i i ư c nh cu c s ng. - Phan Th Thúy Linh (2011), “Các gi i pháp ào t o ngh và t o vi c làm cho thanh niên t i thành ph h c Kinh t à N ng”, Lu n văn th c s kinh t , à N ng. Trong nghiên c u này, tác gi ã làm rõ m t s v n t o ngh và vi c làm; khái quát th c tr ng v thanh niên trên s gi i pháp a bàn thành ph lý lu n v ào ào t o ngh cho l c lư ng à N ng th i gian qua. T ó, xu t m t t o vi c làm cho l c lư ng này. - Nguy n Th H i Vân (2012), “Gi i quy t vi c làm cho lao di n thu h i i t trên văn th c s kinh t , à N ng”,Lu n a bàn qu n Ngũ Hành Sơn, thành ph i h c Kinh t ng thu c à N ng. Sau khi h th ng l i nh ng v n lý lu n v gi i quy t vi c làm và phân tích th c tr ng gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ng di n thu h i t c a qu n Ngũ Hành Sơn, lu n văn ã ưa ra ư c các gi i pháp t o vi c làm n nh và b n v ng cho lao ng b m t t trên a bàn qu n. - Ph m Th Hoài (2011), “ ào t o ngh cho lao trên a bàn thành ph à N ng. ng b thu h i à N ng”, Lu n văn th c s kinh t , i h c Kinh t t 5 Nghiên c u này ã ánh giá th c tr ng ào t o ngh và pháp hoàn thi n công tác ào t o ngh cho lao ph m vi nghiên c u là trên a bàn toàn thành ph phân tích th c tr ng ào t o ngh cho lao ng tái xu t gi i nh cư, nhưng à N ng, chưa i sâu vào ng b thu h i t khu v c qu n, huy n. - Phùng Văn Th nh (2012), “Gi i pháp các h dân tái s kinh t , nh cư qu n C m L , thành ph i h c Kinh t Tác gi à N ng”, Lu n văn th c à N ng. ã h th ng hóa cơ s lý lu n và th c ti n v sinh k b n v ng c a ngư i dân tái nh cư; ánh giá th c tr ng sinh k và các ngu n l c c i thi n sinh k c a các h dân thu c di n tái và m b o sinh k b n v ng cho xu t các gi i pháp kh thi nh m nh cư trên a bàn qu n C m L m b o sinh k cho các h dân tái nh cư theo hư ng b n v ng. - Hoàng Tú Anh (2011), “Gi i quy t vi c làm cho lao trên à N ng. tài nghiên c u nh ng v n lao à N ng”, Lu n văn th c s kinh t , a bàn huy n Hòa Vang, thành ph i h c Kinh t ng nông thôn trên tư ng lao ng nông thôn liên quan n gi i quy t vi c làm cho a bàn huy n Hòa Vang, chưa ng b thu h i t trên ào t o ngh cho lao Vang nên tác gi ti n hành th c hi n tài là: lý lu n v t huy n Hòa tài này có k th a, phát tri n nh ng 3. M c tiêu nghiên c u - Làm rõ nh ng v n i n nay chưa có công ng b thu h i thành qu c a các tài li u liên quan. M c tiêu nghiên c u c a n a bàn huy n. Tuy có nhi u nghiên c u liên quan nhưng cho trình nào nghiên c u v c p nhi u ào t o ngh 6 - Nghiên c u th c tr ng v công tác di d i, gi i t a và tái nh cư trên a bàn huy n Hòa Vang - Nghiên c u th c tr ng v công tác ào t o ngh cho lao di n thu h i - ng thu c t c a huy n Hòa Vang xu t m t s gi i pháp ào t o ngh cho lao ng b thu h i t trên a bàn huy n Hòa Vang. 4. i tư ng và ph m vi nghiên c u i tư ng nghiên c u Lu n văn i sâu vào nghiên c u ào t o ngh cho lao t trên a bàn huy n Hòa Vang, thành ph ng b thu h i à N ng. Ph m vi nghiên c u Không gian: Huy n Hòa Vang, thành ph à N ng Th i gian: Nghiên c u th c tr ng ào t o ngh cho lao t trên ng b thu h i a bàn huy n trong giai o n 2008-2012. 5. Phương pháp nghiên c u Lu n văn s d ng các phương pháp sau: - Phương pháp duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s ; - Phương pháp phân tích th ng kê các s li u sơ c p và th c p v t o ngh cho lao ng thu c di n thu h i t trên - Phương pháp phân tích h th ng các ho t ào a bàn huy n Hòa Vang; ng ào t o ngh trên a bàn huy n Hòa Vang; - Phương pháp chuyên gia: tham kh o ý ki n các chuyên gia; Ngoài ra còn k th a các k t qu nghiên c u c a các tác gi khác trong nư c. 6. C u trúc c a lu n văn Ngoài ph n m u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o thì n i dung c a lu n văn ư c chia làm 3 chương: 7 Chương 1. Cơ s lý lu n v ào t o ngh Chương 2. Th c tr ng ào t o ngh cho lao trên t ng thu c di n thu h i t a bàn huy n Hòa Vang Chương 3. Gi i pháp ào t o ngh cho lao trên ng thu c di n thu h i a bàn huy n Hòa Vang 8 CHƯƠNG 1 CƠ S 1.1. NH NG V N LÝ LU N V CHUNG V ÀO T O NGH ÀO T O NGH 1.1.1. M t s khái ni m a. Ngh M t s quan ni m v ngh như sau: Ngh là thu t ng dùng h i. Ngh là m t d ng xác công lao ch m t hình th c lao nh c a ho t ng lao ng s n xu t trong xã ng trong h th ng phân ng xã h i; là t ng h p nh ng ki n th c và k năng trong lao ng mà con ngư i ti p thu ư c do k t qu c a ào t o chuyên môn và tích lũy kinh nghi m trong công vi c.[14] Ngh là toàn b nh ng hi u bi t lao năng lao ng (ki n th c ngh nghi p), k ng (k năng ngh nghi p) mà m t ngư i lao hi n các ho t ng xã h i nh t nh trong m t lĩnh v c lao Ngh là s th c hi n m t nhóm thao tác lao ư c phân bi t do s phân công lao ng c n có ng nh t th c nh. ng có ích cho xã h i ng và ư c công nh n th c hi n l p i, l p l i m t cách có h th ng phù h p v i ki n th c và kh năng em l i ngu n s ng cho b n thân và gia ình. Tác gi E.A.Klimov vi t: “Ngh nghi p là m t lĩnh v c s d ng s c lao ng v t ch t và tinh th n c a con ngư i m t cách có gi i h n, c n thi t cho xã h i (do s phân công lao kh năng s d ng lao ng xã h i mà có). Nó t o cho con ngư i ng c a mình thu l y nh ng phương ti n c n thi t cho vi c t n t i và phát tri n”. T i n Ti ng Vi t (1998) theo s phân công lao nh nghĩa: “Ngh là công vi c chuyên làm, ng c a xã h i” 9 Theo chương trình hư ng nghi p VIE Thanh niên thì Ngh là m t lĩnh v c ho t ng lao th c, k năng ng mà trong ó, nh ư c ào t o, con ngư i có ư c tri làm ra các s n ph m v t ch t hay tinh th n nào ó, áp ng nhu c u c a xã h i. T các khái ni m trên có th hi u ngh như m t d ng lao ng v a mang tính xã h i (s phân công xã h i), v a mang tính cá nhân (nhu c u b n thân). Trong ó, con ngư i v i tư cách là ch th ho t mãn nh ng yêu c u nh t ng òi h i th a nh c a xã h i và cá nhân. M c dù khái ni m ngh có th nh n th y m t s nét ư c hi u dư i nhi u góc khác nhau nhưng c trưng nh t c a ngh như sau: - Ngh g n li n v i ki n th c và k năng, là k t qu c a ào t o chuyên môn và tích lũy kinh nghi m. - Là s phân công lao ng xã h i, phù h p v i yêu c u xã h i. - Là công vi c chuyên làm. - Là phương ti n sinh s ng. Như v y, ngh là m t lĩnh v c ho t ng mà trong ó, nh t o con ngư i có ư c tri th c, k năng, thái ư c ào làm ra các s n ph m v t ch t hay tinh th n nào ó, áp ng ư c nhu c u c a xã h i. b. ào t o ngh Hi n nay, ang t n t i nhi u nh nghĩa v ào t o ngh . M t s nhà nghiên c u trong và ngoài nư c ã ưa ra m t s khái ni m: ào t o là s phát tri n có h th ng ki n th c, k năng, k x o cho m i cá nhân h th c hi n m t ngh ho c m t nhi m v c th m t cách t t nh t. ào t o ư c th c hi n b i các lo i hình t ch c chuyên ngành nh m thay i hành vi, thái làm vi c c a con ngư i, t o cho h kh năng áp ng ư c tiêu chu n và hi u qu c a công vi c chuyên môn. ào t o ngh : Tác gi Max Forter (1979) ưa ra khái ni m ào t o 10 ngh là áp ng b n i u ki n sau: - G i ra nh ng gi i pháp cho ngư i h c - Phát tri n tri th c, k năng và thái - T o ra s thay - i trong hành vi t ư c nh ng m c tiêu chuyên bi t T ch c Lao ng qu c t (ILO) nh nghĩa: “ ào t o ngh là cung c p cho ngư i h c nh ng k năng c n thi t th c hi n t t c các nhi m v liên quan t i công vi c ngh nghi p ư c giao”. Ngày 29/11/2006, Qu c h i 76/2006/QH11. Trong ó ã ban hành Lu t D y ngh nh nghĩa: “D y ngh là ho t nh m trang b ki n th c, k năng và thái h c ngh s ng d y và h c ngh nghi p c n thi t cho ngư i có th tìm ư c vi c làm ho c t t o vi c làm sau khi hoàn thành khóa h c”. Qua ó, có th th y ào t o ngh là khâu quan tr ng trong vi c gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ng, tuy nó không t o ra vi c làm ngay nhưng nó l i là y u t cơ b n t o thu n l i cho quá trình tìm vi c làm và th c hi n công vi c. D y ngh giúp cho ngư i lao năng và thái ngh nghi p t ng có ki n th c chuyên môn, k ó h có th xin làm vi c trong các cơ quan, doanh nghi p, ho c có th t t o công vi c cho b n thân. Hi n nay, ào t o ngh mang tính tích h p gi a lý thuy t và th c hành. S tích h p này th hi n ch nó òi h i ngư i h c sinh hôm nay, ngư i th trong tương lai v a ph i chuyên sâu v ki n th c, v a ph i thành th c v k năng, tay ngh . ây là i m khác bi t gi a ào t o ngh và d y văn hóa. Nguyên lý và phương châm c a ào t o ngh là h c i ôi v i hành; l y th c hành, th c t p k năng ngh làm chính; coi tr ng giáo d c o c, lương tâm ngh nghi p, rèn luy n ý th c t ch c k lu t, tác phong công nghi p c a ngư i h c, m b o tính giáo d c toàn di n.