DỰ THẢO phục vụ thảo luận nội bộ
Lời mở đầu
Bạo lực trong gia đình là một vấn nạn tiềm ẩn nhưng nhức nhối trong xã hội.
Xã hội chúng ta không chấp nhận vấn đề này vì nó đi ngược lại với quan niệm
một “gia đình hòa hợp”. Cần phải có các biện pháp phòng, chống và loại bỏ
bạo lực trong gia đình, giáo dục và truy tố người thực hiện hành vi bạo lực
nhằm hỗ trợ và bảo vệ nạn nhân.
Trong hầu hết các trường hợp, nguồn gốc sâu xa của bạo lực trong gia đình là
việc người này, thường là nam giới, thực hiện hành vi kiểm soát và lạm quyền
đối với người khác, thường là phụ nữ, trong mối quan hệ gia đình. Bạo lực
trong gia đình có nhiều dạng, trong đó không chỉ có việc đánh đập, lạm dụng
tình dục, tình cảm và tài chính, mà phổ biến nhất là sự kết hợp của tất cả những
dạng bạo lực này. Nạn nhân của bạo lực trong gia đình – phụ nữ và trẻ em –
nằm trong số những thành viên có nguy cơ nhất trong xã hội. Bạo lực trong gia
đình gây hại cho sức khỏe, lòng tự trọng, đe dọa đến an ninh, chất lượng cuộc
sống và khả năng cũng như cơ hội của nạn nhân làm chủ cuộc sống của riêng
họ. Nó làm tổn hại đến gia đình, dẫn đến sự cô lập về xã hội, bần cùng hóa
cộng đồng và làm tăng thêm những hình thức bất bình đẳng và bạo lực khác
trong xã hội.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) cam kết loại trừ bạo lực trong
gia đình. Căn cứ theo quy định của Luật Phòng, Chống Bạo lực trong Gia đình
(Luật PCBLGĐ) được thông qua tháng 11/2007, và phù hợp với những cam kết
và nghĩa vụ quốc tế của Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
theo Công ước về Xóa bỏ Mọi Hình thức Phân biệt Đối xử với Phụ nữ và Công
1
ước về Quyền Trẻ em, Bộ VHTTDL xây dựng Kế hoạch Hành động (Kế hoạch)
này để góp phần vào hành động chung của cả nước nhằm giảm tình trạng bạo
lực trong gia đình.
Mục tiêu tổng quát của Kế hoạch là triển khai hành động có hiệu quả chống lại
bạo lực trong gia đình thông qua sự phối hợp liên ngành và chủ trì quá trình
xây dựng và thành lập một cơ chế phòng chống bạo lực trong gia đình có hiệu
quả để bảo vệ tối đa nạn nhân trước hành vi bạo lực trong gia đình theo quy
định của pháp luật; lập cơ chế giám sát và đánh giá chiến lược quốc gia; và áp
dụng các biện pháp nhằm đảm bảo rằng các cơ quan liên quan của nhà nước
thực hiện triệt để các quy định của Luật PCBLGĐ.
Mặc dù Kế hoạch được triển khai thực hiện trong thời hạn từ 2008 – 2011,
nhưng được xem là bước đầu trong chiến lược dài hạn hơn của Bộ VHTTDL
nhằm chống bạo lực trong gia đình. Kế hoạch này tập trung vào những vấn đề
trọng điểm được xác định trong các văn bản của Chính phủ: Luật PCBLGĐ,
Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng chống bạo lực
trong gia đình, Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật
PCBLGĐ, và Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Trên cơ sở Kế hoạch này, Bộ
VHTTDL sẽ xây dựng Chương trình Hành động Quốc gia về Phòng, Chống Bạo
lực trong Gia đình giai đoạn 2009 – 2015 (Chương trình). Do vậy, Kế hoạch
Hành động sẽ được lấy ý kiến của các bên liên quan và, sau khi hoàn tất, sẽ
được lồng ghép vào Chương trình.
Phân tích hiện trạng bạo lực trong gia đình (phần này sẽ do cán bộ Vụ Gia
đình và chuyên gia trong nước thể hiện. Các nội dung gợi ý trình bày:)
Trong vòng 10 năm trở lại đây, nhiều cơ quan ở Việt Nam đã tiến hành các
cuộc khảo sát và nghiên cứu bằng phương pháp định tính và định lượng. Một
2
trong những cuộc điều tra khảo sát mang tính đại diện nhất trong lĩnh vực này
được Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (VASS) phối hợp với Tổng cục Thống kê
và được UNICEF hỗ trợ triển khai thực hiện. Cuộc điều tra này khảo sát mẫu
với 2000 hộ gia đình, trong đó có một số câu hỏi về bạo lực và lạm dụng trong
gia đình. Theo các kết quả sơ bộ cho thấy, 3,4% hộ gia đình có bạo lực trong
gia đình. Mặc dù kết quả phân tích từ cuộc điều tra khảo sát này vẫn chưa được
công bố, song rõ ràng là do số lượng câu hỏi liên quan đến bạo lực trong gia
đình hạn chế nên một vấn đề còn tồn tại là thiếu thông tin và số liệu tương ứng
về thực trạng, mức độ nghiêm trọng, các vụ việc và tác động của vấn nạn xã hội
này.
Hiện có nhu cầu về thông tin dữ liệu cơ bản làm cơ sở để đánh giá mức độ giảm
bạo lực trong gia đình. Vẫn còn thiếu những nghiên cứu theo định hướng chính
sách nhằm giúp xem xét các vấn đề như tập tục truyền thống mà hạn chế việc
bảo vệ đầy đủ đối với phụ nữ theo quy định trong Luật PCBLGĐ ở Việt Nam.
Cần rà soát lại các văn bản và công cụ về các mối quan hệ nhân quả. Nhiều bộ
chỉ báo về các vấn đề quan trọng, trong đó có chỉ báo về thái độ, nhận thức
cũng như phản ứng của người dân đối với các biện pháp chính sách, và các vấn
đề khác để giảm sát việc thực thi Luật PCBLGĐ và đánh giá tác động của việc
này cần phải được xác định và lựa chọn trên cơ sở định kỳ.
Chiến lược
Mục tiêu tổng quát:
Mục tiêu chiến lược của Bộ VHTTDL đến năm 2015 là giảm bạo lực trong gia
đình thông qua hợp tác với nhiều cơ quan và phối hợp liên ngành, trong đó các
cơ quan liên quan phối hợp đồng bộ để thành lập một cơ chế hỗ trợ công bằng,
thuận tiện và hiệu quả nhằm chống bạo lực trong gia đình và trợ giúp nạn nhân
3
thông qua mức độ hỗ trợ cao và nhiều hoạt động giáo dục. Có vậy, về lâu dài,
một môi trường an toàn hơn sẽ được tạo ra và các thế hệ tương lai sẽ không trở
thành người thực hiện bạo lực cũng như nạn nhân của bạo lực trong gia đình.
Kết quả (kết quả trung hạn):
Thiết lập được cơ chế phòng và chống bạo lực trong gia đình dựa trên sự phối
hợp liên ngành có hiệu quả nhằm giảm tình trạng bạo lực trong gia đình trong
toàn xã hội.
Các mục tiêu cụ thể:
Tăng ….% mức độ hiểu biết của lãnh đạo ở trung ương và địa phương về
các vấn đề bạo lực trong gia đình như một dạng bạo lực đối với phụ nữ;
Tăng…..% số vụ bạo lực trong gia đình được thông báo cho cảnh sát nhờ
nâng cao nhận thức;
Ít nhất …. quyết sách quan trọng lồng ghép và đề cập tới vấn đề bạo lực
trong gia đình
Đầu ra 1 - Nâng cao nhận thức
Nâng cao nhận thức về bạo lực trong gia đình, tác động của bạo lực trong gia
đình đối với xã hội và các biện pháp nâng cao năng lực và quyền của người bị
bạo lực và xử lý hành vi của người thực hiện bạo lực.
Giải pháp
4
Để thực hiện thành công Luật PCBLGĐ, cần nâng cao nhận thức của các bên
liên quan và người dân về bạo lực trong gia đình như một dạng bạo lực đối với
phụ nữ; nêu rõ rằng bạo lực trong gia đình là không thể chấp nhận được, và rằng
loại trừ bạo lực trong gia đình là trách nhiệm của toàn xã hội. Xuất phát từ nhận
thức đó, các hoạt tuyên truyền, vận động, phổ biến thông tin và truyền thông là
một trong những nhiệm vụ ưu tiên. Tăng hiểu biết cho người dân sẽ dẫn tới giảm
bạo lực trong gia đình như một sự chấp nhận trong xã hội.
Các hoạt động cụ thể:
1. Bộ sẽ xây dựng một chiến lược truyền thông toàn diện cho nhiều năm để
đảm bảo hoạt động trong lĩnh vực này diễn ra thường xuyên, bền vững và
có tính hệ thống. Chiến lược và các hoạt động truyền thông sẽ tập trung
vào những nhóm đối tượng là cán bộ của các cơ quan chính quyền và
đảng ở trung ương và địa phương, đặc biệt là cán bộ của các ngành y tế,
tư pháp và thi hành luật, đại diện của các tổ chức quần chúng và cộng
đồng, cũng như người dân nói chung, nhằm truyền tải một thông điệp rõ
ràng là xã hội sẽ không khoan dung với bạo lực trong gia đình và bạo lực
đối với phụ nữ, và rằng sự im lặng của xã hội về bạo lực đối với phụ nữ
và trẻ em ngày càng giảm;
2. Để đến được với nhiều đối tượng hơn, Bộ VHTTDL sẽ tổ chức tập huấn
cho các cơ quan truyền thông, các tổ chức xã hội và đội ngũ nhà báo về
các vấn đề bạo lực đối với phụ nữ. Phối hợp với các cơ quan phát thanh
và truyền hình để xây dựng, trình chiếu và phát thanh các chương trình
đặc biệt (tọa đàm, phim tài liệu và phóng sự) nhằm truyền tải thông điệp
đến đông đảo người dân;
3. Tổ chức các hoạt động văn hóa như cuộc thi về sản phẩm truyền thông
xuất xắc nhất, hay triển lãm ảnh, tranh hay tranh cổ động;
5
4. Xây dựng tờ rơi, cẩm nang hướng dẫn và các loại ấn phẩm khác với sự
cộng tác của các chuyên gia về giới và giảng viên cộng đồng để phục vụ
các chiến dịch giáo dục cộng đồng; phổ biến rộng rãi và giới thiệu những
ấn phẩm này trên mạng của Bộ VHTTDL và các mạng xã hội khác.
5. Để tìm ra các giải pháp đồng bộ, Bộ VHTTDL sẽ tìm hiểu các phương
pháp tiếp cận mới và xác định những kinh nghiệm thành công của quốc tế
trong việc chống bạo lực trong gia đình; rà soát và điều chỉnh chúng cho
phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn của Việt Nam. Ở cơ sở, Bộ sẽ phối hợp
với các Câu lạc bộ Gia đình và các đối tác khác tổ chức các hoạt động văn
hóa và thể thao, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, để phát huy các giá trị văn
hóa lên án hành vi bạo lực trong gia đình, tôn trọng bình đẳng giới và các
quyền cơ bản của phụ nữ. Những hoạt động này được lồng ghép trong
chiến lược truyền thông của Bộ và sẽ được các Câu lạc bộ Gia đình
thường xuyên tổ chức;
6. Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với mạng lưới cán bộ lưu động tổ chức các hoạt
động văn hóa ở tỉnh, huyện và xã, các hoạt động biểu diễn văn nghệ lưu
động, các buổi trình diễn ca nhạc và các sự kiện khác.
Khung thời gian: Xuyên suốt thời gian của Kế hoạch Hành động và xa hơn
Mục tiêu cụ thể:
.... nhà báo, trong đó ....% là phụ nữ, được tập huấn trong năm đầu triển
khai thực hiện Kế hoạch Hành động, để tạo ra các sản phẩm có chất
lượng xử lý vấn đề bạo lực trong gia đình;
.... hoạt động tuyên truyền, vận động sẽ được Bộ VHTTDL tổ chức ở cộng
đồng có sự phối hợp của các Câu lạc bộ Gia đình;
6
... tần suất các sản phẩm tuyên truyền, vận động về vấn đề bạo lực trong
gia đình được đăng tải trên truyền thông đại chúng
Đầu ra 2: Xây dựng chính sách
Ban hành và thực hiện có hiệu quả một khung pháp lý đồng bộ về bạo lực trong
gia đình.
Giải pháp
Bộ VHTTDL phối hợp chặt chẽ và tham vấn với nhóm luật sư, chuyên gia và
các nhà chuyên môn ở các Ủy ban của Quốc hội và Bộ Tư pháp để xây dựng
thêm và hoàn thiện khung pháp lý về bạo lực trong gia đình. Bộ sẽ chủ trì quá
trình soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật, như các Nghị định và thông tư
kèm theo quy định về việc thành lập cơ chế nhằm đảm bảo thực hiện Luật
PCBLGĐ có hiệu quả.
Các hoạt động cụ thể
1. Tổ chức tập huấn và tọa đàm để hướng dẫn và triển khai thực hiện.
2. Xây dựng và thể chế hóa một khung giám sát và đánh giá nhằm đánh giá
việc thực hiện Luật Bình đẳng Giới và Luật PCBLGĐ trên cơ sở phối hợp
chặt chẽ và sự hỗ trợ trong Chương trình Chung của LHQ về Bình đẳng
Giới; xây dựng chế độ báo cáo có hiệu quả và các công cụ giám sát thực
hiện các văn bản pháp luật để đánh giá kết quả thực hiện những văn bản này
trên trong thực tiễn;
3. Bộ VHTTDL tổ chức đánh giá cuối kỳ để đánh giá việc triển khai, kết quả
thực hiện và tác động của các văn bản pháp luật ở Việt Nam phòng chống
bạo lực trong gia đình;
7
4. Bộ cũng sẽ tổ chức rà soát toàn diện pháp luật hiện hành có liên quan. Việc
rà soát này sẽ do một nhóm các chuyên gia pháp lý thực hiện nhằm đảm bảo
tính đồng bộ và thống nhất với Luật PCBLGĐ, và vận động các bên liên
quan sửa đổi bổ sung luật.
Khung thời hạn: Quý 3 và 4 của năm 2008, 2009
Mục tiêu cụ thể:
Thực hiện hiệu quả các Nghị định sau khi tổ chức ít nhất ... khóa tập huấn
có sự phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan để hướng dẫn việc tổ
chức triển khai thực hiện các Nghị định;
Nâng cao được năng lực của Vụ Gia đình thuộc Bộ VHTTDL trong hoạt
động giám sát và đánh giá;
Tăng cường khung pháp lý về bạo lực trong gia đình trên cơ sở đánh giá
cuối kỳ, và sửa đổi bổ sung vào luật;
Đầu ra 3. Nâng cao năng lực
Nâng cao năng lực cán bộ của ngành VHTTDL ở tất cả các cấp để đóng vai trò
là đầu mối thực hiện Luật PCBLGĐ có hiệu quả.
Giải pháp
Giáo dục và đào tạo để giải quyết vấn đề bạo lực trong gia đình theo một
phương thức nhạy cảm về giới là cần thiết để đảm bảo rằng tất cả các chủ thể
trong hệ thống pháp luật thực hiện nhiệm vụ và thi hành Luật PCBLGĐ một
cách hiệu quả. Trong khung thời gian thực hiện Kế hoạch Hành động, Bộ
8
VHTTDL sẽ tổ chức các khóa tập huấn nhằm vào cán bộ ở tất cả các cấp để họ
trở thành đầu mối thực hiện luật phòng chống bạo lực trong gia đình có hiệu
quả. Việc tập huấn sẽ giúp các học viên từ bỏ những định kiến về giới và các
quan niệm sai về bạo lực đối với phụ nữ, làm sâu sắc thêm sự hiểu biết của họ
về vấn đề này ở các cấp độ khác nhau, kể cả vai trò của bạo lực trong việc duy
trì vị thế thấp kém của người phụ nữ. Tập huấn cũng sẽ tập trung vào những kỹ
năng và phương phương pháp phù hợp để thực hiện có hiệu quả các văn bản
pháp luật hiện hành.
Các hoạt động cụ thể
1. Bộ VHTTDL phối hợp với các tổ chức phi chính phủ có kinh nghiệm liên
quan và xác định một nhóm giảng viên và cán bộ tư vấn nòng cốt ở trong
nước (tới 30 người, đại diện cân bằng về chuyên gia nam và nữ). Những
người này được đào tạo để tư vấn cho công an, thẩm phán, những người
còn sống sau bạo lực, cũng như tư vấn cho người thực hiện hành vi bạo
lực trong gia đình;
2. Thông tin về các khóa tập huấn đã và đang diễn ra sẽ được đối chiếu, rà
soát nội dung, tài liệu phân phát và tài liệu tập huấn để xây dựng một môđun tập huấn đồng bộ về phòng chống bạo lực trong gia đình dựa trên
bình đẳng giới và cách tiếp cận dựa trên quyền;
3. Mô-đun này sẽ được thử nghiệm tại khóa đào tạo giảng viên, được điều
chỉnh và thí điểm. Sau khi đánh giá hiệu quả, chương trình tập huấn cho
cán bộ của ngành VHTTDL sẽ được tổ chức ở tất cả các cấp, và việc tập
huấn này sẽ được coi là bắt buộc đối với tất cả cán bộ đương nhiệm và
cán bộ mới;
4. Bộ VHTTDL sẽ triển khai và phối hợp tổ chức tập huấn dựa trên mô-đun
trong phạm vi và giữa các cơ quan, ban, ngành tham gia Chương trình
Hành động Quốc gia. Đối tượng tham gia bao gồm cả luật sư, thẩm phán,
9
kiểm sát viên, cán bộ công an, cán bộ chính quyền địa phương, cán bộ
công tác xã hội để giúp họ có phương pháp giải quyết đồng bộ, hiệu quả
và nhanh những vụ bạo lực trong gia đình;
5. Để đảm bảo tính bền vững và thường xuyên nhân rộng hoạt động, Bộ
cũng sẽ tiếp cận các cơ sở đào tạo quan trọng có vị trí chiến lược trong hệ
thống giáo dục, như Học viện Chính trị-Hành chính Quốc gia Hồ Chí
Minh, để thúc đẩy việc lồng ghép nội dung đào tạo về bạo lực trong gia
đình vào chương trình giảng dạy chung của các cơ sở đào tạo này.
Khung thời hạn: 2009 - 2011
Mục tiêu cụ thể:
... % cán bộ ngành VHTTDL ở trung ương và địa phương được nâng cao
năng lực về những vấn đề liên quan đến bạo lực trong gia đình;
Nhân rộng mô-đun đào tạo ở ... tỉnh, huyện và xã;
Ít nhất ... lãnh đạo ở trung ương và địa phương, ... nam và ... nữ được tập
huấn hàng năng; tổng số ... được tập huấn trong 3 năm;
Mô-đun đào tạo được Học viện Chính trị-Quốc gia Hồ Chí Minh thông
qua và đưa vào giảng dạy cho học viên
Đầu ra 4. Chương trình Hành động Quốc gia được thông qua và thực hiện
có hiệu quả
Giải pháp
10
Phòng chống bạo lực trong gia đình đòi hỏi phải có các biện pháp toàn diện về
pháp luật, chính sách và các biện pháp khác ở cấp quốc gia, với sự tham gia của
nhiều bên, kể cả sự tham gia tích cực của tất cả các cấp, từ trung ương đến địa
phương cũng như của tất cả các ban, ngành và cơ quan chính quyền trong hệ
thống tư pháp, lập pháp và hành pháp. Sự phối hợp và hợp tác giữa tất cả các
bên, kể cả các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức thuộc xã hội dân sự, rất quan
trọng để có được một cách tiếp cận hiệu quả nhằm giải quyết vấn đề bạo lực
trong gia đình.
Các hoạt động cụ thể
1. Bộ VHTTDL sẽ chủ trì xây dựng Chương trình Hành động Quốc gia dài
hạn nhằm phòng, chống bạo lực trong gia đình thông qua việc tổ chức hội
nghị tư vấn với sự tham gia của các cơ quan liên quan thuộc chính phủ,
các cơ sở đào tạo, các tổ chức xã hội dân sự và tổ chức quốc tế để xác
định những ưu tiên và huy động mọi nỗ lực để đem lại tác động có ý
nghĩa quyết định;
2. Tại hội nghị này, một nhóm công tác sẽ được đề xuất thành lập, đại diện
cho nhiều cơ quan và tổ chức, để soạn thảo Chương trình Hành động
Quốc gia nhằm thực hiện những ưu tiên và chỉ báo được xác định tại hội
nghị;
3. Dự thảo Chương trình sẽ được phổ biến rộng khắp để lấy ý kiến của các
bên liên quan. Các ý kiến đóng góp sẽ được xem xét và tiếp thu vào bản
dự thảo cuối cùng. Bộ VHTTDL có thể cân nhắc tổ chức thêm một hội
nghị tư vấn nữa để rà soát và thông qua Chương trình và đảm bảo sự ủng
hộ rộng rãi của người dân khi triển khai thực hiện Chương trình.
4. Một tổ công tác liên ngành sẽ được thành lập sau khi Chương trình được
thông qua. Nhóm này sẽ họp 2 tháng/lần để đánh giá việc triển khai thực
hiện Chương trình. Theo chỉ thị và các văn bản của Chính VHTTDL được
11
giao chịu trách nhiệm thực hiện Chương trình. Do vậy, Bộ VHTTDL sẽ
xây dựng và áp dụng một cơ chế giám sát và đánh giá với chế độ báo cáo
định kỳ về quá trình thực hiện Chương trình, cũng như tiến độ đạt được
kết quả của Chương trình. Bộ chỉ báo về giám sát ở trung ương và địa
phương sẽ phải được thống nhất với tổ công tác liên ngành và được thu
thập định kỳ. Bộ VHTTDL sẽ tổ chức và triển khai đánh giá giữa và cuối
kỳ nhằm đánh giá việc triển khai, kết quả thực hiện và tác động của
Chương trình.
Khung thời gian: Quý 3 và 4 của năm 2008, và Quý 1 của năm 2009
Mục tiêu cụ thể:
Một Chương trình Hành động Quốc gia toàn diện được xây dựng và
thông qua, có sự phân bổ đầy đủ nguồn lực từ ngân sách ở trung ương và
địa phương;
Ít nhất ... đề án sẽ được triển khai trong quá trình thực hiện Chương trình
Hành động Quốc gia trong năm 2009;
Ít nhất ... nguồn tài chính được phân bổ để triển khai thực hiện Chương
trình Hành động Quốc gia
Đầu ra 5. Nâng cao kiến thức về bạo lực trong gia đình, dựa trên thông tin
liên quan và dữ liệu đã được thu thập
Giải pháp
12
Việc có đầy đủ dữ liệu chính xác là cần thiết để đảm bảo giám sát có hiệu quả
tiến bộ đạt được tiến tới giảm tình trạng bạo lực trong gia đình, và tiến tới giám
sát quá trình thực hiện, và để đề ra các giải pháp phù hợp.
Hoạt động thu thập dữ liệu về bạo lực trong gia đình sẽ góp phần nâng cao hiểu
biết, giúp cho việc xây dựng chiến lược và chính sách có đầy đủ thông tin hơn
để giải quyết và loại trừ bạo lực trong gia đình. Chính vì vậy, đảm bảo thu thập
dữ liệu đầy đủ là một phần trong biện pháp thực hiện ở tầm quốc gia nhằm giải
quyết vấn đề bạo lực trong gia đình. Điều này phải bao gồm cả hoạt động thu
thập dữ liệu một cách có hệ thống cũng như tăng cường thu thập dữ liệu và nâng
cao kiến thức về bạo lực trong gia đình và các hình thức bạo lực khác.
Các hoạt động cụ thể
1. Bộ VHTTDL phối hợp chặt chẽ với Tổng Cục Thống kê và các cơ quan
khác đóng vai trò xúc tác trong lĩnh vực hết sức quan trọng này, thông qua
việc liên kết cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia, bộ máy quốc gia vì sự tiến
bộ của phụ nữ và các bộ liên quan như tư pháp và y tế để đảm bảo hoạt
động bền vững trong việc thu thập, phân tích và phổ biến dữ liệu. Những
bộ này sẽ được mời do vai trò quan trọng của họ trong việc đảm bảo sự
đồng nhất về khái niệm, đáp ứng nhu cầu của người sử dụng và tính liên
quan trong việc xây dựng chính sách và chương trình, góp phần đảm bảo
việc thu thập dữ liệu được diễn ra thường xuyên và đảm bảo rằng dữ liệu
được phổ biến rộng rãi kịp thời;
2. Hoạt động thu thập dữ liệu về bạo lực trong gia đình và bạo lực đối với
phụ nữ sẽ được gắn với hoạt động thu thập dữ liệu đang và sẽ diễn ra
trong lĩnh vực bình đẳng giới (để hỗ trợ xây dựng và thể chế hóa một
khung giám sát và đánh giá việc thực hiện Luật Bình đẳng Giới và Luật
Phòng, Chống Bạo lực trong Gia đình thuộc Chương trình Chung của
13
LHQ về Bình đẳng giới) và các hoạt động thu thập dữ liệu đang và sẽ diễn
ra trong những lĩnh vực khác như phát triển kinh tế và xã hội, lập kế
hoạch phục vụ chiến lược giảm nghèo, và giám sát thực hiện các quyền
con người;
3. Bộ sẽ tiến hành phân tích và báo cáo về các dữ liệu thống kê liên quan
đến bạo lực trong gia đình. Tổ chức tọa đàm giữa các cơ quan xây dựng
dữ liệu (như một cơ quan thống kê quốc gia, Bộ Nội vụ và các cơ quan
liên quan khác) với cơ quan sử dụng dữ liệu về sự cần thiết xây dựng một
cơ sở dữ liệu và bộ chỉ báo đã thống nhất về phòng chống bạo lực trong
gia đình. Bộ sẽ tổ chức tập huấn cho cán bộ xây dựng và sử dụng dữ liệu
thuộc các cơ quan hoạch định chính sách để phổ biến các phương pháp
mới nhất và kinh nghiệm quốc tế về thu thập, trình bày, phân tích và phổ
biến dẽ liệu về bạo lực trong gia đình, và huy động nguồn lực tổ chức điều
tra khảo sát trên phạm vi toàn quốc về bạo lực trong gia đình.
4. Xây dựng bộ hướng dẫn và mẫu báo cáo để thu thập thông tin từ các cơ
quan tiếp xúc với phụ nữ bị bạo lực. Thông tin này bao gồm hồ sơ và bút
lục từ các đồn công an và tòa án, các trung tâm hỗ trợ nạn nhân và chương
trình thay đổi hành vi của người thực hiện bạo lực, và các dịch vụ hỗ trợ
khác cũng như các nhóm phụ nữ, các dịch vụ trợ giúp pháp lý và các tổ
chức tuyên truyền vận động cộng đồng. Tổ chức các khóa tập huấn cho
cán bộ làm công tác phòng chống bạo lực trong gia đình, kể cả cán bộ của
các tổ chức phụ nữ để hỗ trợ cho các trung tâm hỗ trợ nạn nhân về kỹ
năng thu thập thông tin;
5. Hàng năm tiến hành phân tích, đánh giá và báo cáo về thực trạng bạo lực
trong gia đình.
Khung thời gian: Quý 1 năm 2009 - 2010
Mục tiêu cụ thể:
14
Thiết lập cơ chế thu thập thông tin để thu thập dữ liệu từ các dịch vụ;
Ít nhất ... phụ nữ được tiếp cận và sử dụng các loại hình dịch vụ;
Ít nhất...% nhu cầu của các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân được đáp ứng;
Công bố dữ liệu và thống kê về tình trạng, số vụ, tần suất, các dạn và các
khía cạnh khác của bạo lực trong gia đình trong phạm vi cả nước.
Đầu ra 6. Thiết lập hệ thống phòng, chống bạo lực trong gia đình có hiệu
quả, nâng cao năng lực và quyền của nạn nhân và chuyển đổi hành vi của
người thực hiện bạo lực
Giải pháp
Theo quy định của các Nghị định, Bộ sẽ thiết lập một hệ thống phòng, chống
bạo lực trong gia đình có hiệu quả thông qua việc nâng cao năng lực và quyền
của nạn nhân cũng như chuyển đổi hành vi của người thực hiện bạo lực. Mạng
lưới các trung tâm được thành lập ở cộng đồng để hỗ trợ nạn nhân của bạo lực
trong gia đình sẽ tập trung ưu tiên vấn đề phúc lợi, sự an toàn về thể chất và an
ninh kinh tế của nạn nhân/người còn sống sau bạo lực và hỗ trợ phụ nữ vượt qua
những hậu quả của bạo lực để xây dựng lại cuộc sống của họ. Các trung tâm sẽ
cung cấp các dịch vụ khác nhau như nhà tạm lánh trong trường hợp khẩn cấp;
thông tin và liên lạc; lập kế hoạch vì sự an toàn, tư vấn và giải quyết vụ việc;
thiết lập đường dây nóng cấp cứu luôn hoạt động trong 24 tiếng; các hoạt động
giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng. Cần đặc biệt xem xét đến
trường hợp những nạn nhân bị tật nguyền về thân thể, tâm thần và năng lực học
tập, khiến họ đặc biệt khó khăn khi cần tìm sự giúp đỡ. Các trung tâm này sẽ
đảm bảo rằng cán bộ cung cấp dịch được đào tạo, trang bị kỹ năng, nhạy cảm về
giới và làm việc phù hợp với các hướng dẫn, quy định và quy chế đạo đức; hợp
15
tác và phối hợp với tất cả các dịch vụ khác cho nạn nhân/người còn sống sau bạo
lực; bác bỏ những tư tưởng biện hộ hoặc bao biện cho hành vi bạo lực của nam
giới hoặc đổ lỗi cho nạn nhân, và nâng cao năng lực và quyền cho phụ nữ để họ
tự làm chủ cuộc sống của mình.
Các hoạt động cụ thể
1. Trước tiên, đánh giá hoạt động của các trung tâm hiện đang cung cấp các
dịch vụ cho nạn nhân người lớn của bạo lực trong gia đình và con cái họ;
phân tích bài học và tiếp thu kinh nghiệm thành công của quốc tế;
2. Xây dựng bộ hướng dẫn và các quy định, trong đó đưa ra những định
nghĩa chuẩn mực, các yêu cầu và tiêu chí về cung cấp dịch vụ cho nạn
nhân của bạo lực trong gia đình để cho phép các cơ quan hoạt động hướng
tới một mục tiêu chung và rõ ràng. Bộ hướng dẫn này sẽ được thử nghiệm
ở những địa bàn thí điểm đã được xác định sau khi đã tham vấn các bên
liên quan, đánh giá kết quả thử nghiệm, sửa đổi bổ sung và nhân rộng;
3. Sử dụng kết quả xác nhận, giám sát và báo cáo hàng năm làm công cụ để
đảm bảo chất lượng dịch vụ cũng như sự an toàn và bảo vệ tối đa dành
cho người bị bạo lực
4. Bộ VHTTDL cũng sẽ khuyến khích hành động xử lý đối với người thực
hiện hành vi bạo lực. Dựa trên kinh nghiệm thành công của quốc tế, Bộ
VHTTDL phối hợp chặt chẽ với các cơ quan khác xây dựng và triển khai
các chương trình giáo dục cộng đồng cho nam giới mà đã có hành vi bạo
lực với người thân. Mục đích là ngăn chặn bạo lực do nam giới thực hiện
và bảo vệ nạn nhân thông qua việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm cá
nhân và tôn trọng lẫn nhau;
5. Xây dựng các bộ công cụ và thiết lập cơ chế để đảm bảo giám sát cả tiến
bộ thực chất đạt được và quá trình thực hiện trong lĩnh vực này do Bộ
VHTTDL phụ trách.
16
Khung thời gian: 2009 - 2010
Mục tiêu cụ thể:
....% người bị bạo lực nhận được sự giúp đỡ từ các trung tâm hỗ trợ và
nhà tạm lánh;
...% người thực hiện hành vi bạo lực tham dự các chương trình tư vấn
gia đình và các hình thức giáo dục khác
Ít nhất ….% nhu cầu của các dịch vụ xã hội trên được đáp ứng
Ít nhất ... % phụ nữ tiếp cận các loại hình hoạt động kinh tế khác nhau
trên nhờ hoạt động tư vấn của các trung tâm hỗ trợ nạn nhân
Nguồn lực
(Phần này sẽ liệt kê những đầu vào cần thiết để thực hiện chiến lược được đề
cần trong phần trên. Những gì đã sẵn có và cần huy động những gì? Nhân lực và
vật lực, cũng như những cam kết về ngân sách được đưa ra. Xác định đối tác,
các tổ chức phi chính phủ, các nhóm tư vấn và cung cấp dịch vụ). Ngân sách
hàng năm dành cho việc thực hiện Kế hoạch Hành động sẽ là.....
Bộ sẽ tích cực phối hợp với các cơ quan của chính phủ và Ủy ban Nhân dân ở
tất cả các cấp để thực hiện khung pháp lý phòng chống bạo lực trong gia đình,
và thực hiện Kế hoạch Hành động. Bộ sẽ tìm những cách thức trong đó các cơ
17
quan quan trọng khác có thể tham gia xây dựng và thực hiện chiến lược. Thành
lập một cơ chế thống nhất về trao đổi thông tin (hay ngân hàng thông tin trung
ương) để xác định và xử lý các vụ bạo lực trong gia đình một cách kịp thời.
Bộ cũng sẽ tăng cường hợp tác quốc tế về phòng chống bạo lực trong gia đình,
đặc biệt trong khuôn khổ chương trình chung của LHQ, v.v...
Cơ chế quản lý
Trong Bộ VHTTDL, Vụ Gia đình sẽ được giao làm đầu mối thực hiện Kế hoạch
Hành động. Tuy nhiên, các vụ chức năng khác trong Bộ cũng sẽ được giao thực
hiện từng phần cụ thể trong Kế hoạch Hành động. Trước thời hạn ấn định, mỗi
vụ chức năng trong Bộ sẽ phải xây dựng và báo cáo về kế hoạch hành động
riêng lên vụ đầu mối.
Bộ VHTTDL có trách nhiệm thanh tra và kiểm tra việc triển khai thực hiện Luật
PCBLGĐ, cần xây dựng các quy định về giám sát và đánh giá, cơ chế rà soát và
báo cáo với những chỉ báo cụ thể được xác định để đánh giá hiệu quả hoạt động
và tiến bộ thu được tiến tới đạt các đầu ra (kết quả trung hạn) và kết quả (kết quả
tổng quan) mong đợi. Xây dựng các bộ công cụ hỗ trợ như bảng đối chiếu và
mẫu báo cáo, phổ biến những bộ công cụ này cho các cán bộ, tiến hành tập huấn
về giám sát và đánh giá.
Trang web của Bộ sẽ thường xuyên đăng tải thông tin về các dịch vụ đối bạo lực
trong gia đình, các hoạt động, cơ hội giáo dục, quy định về xác nhận và thông
tin hội thảo dưới dạng có thể dễ dàng tiếp cận và dễ hiểu cho các cơ quan, tổ
chức khác và người dân nói chung.
18
Ma trận
2008-2015 (Bộ VHTTDL vẫn đang cân nhắc)
Mục đích: Góp phần giảm bạo lực gia đình khắp cả nước vào năm 2015 thông qua việc chủ trì quá trình xây dựng cơ chế khả
thi nhằm thực hiện Luật Phòng chống Bạo lực Gia đình
Hoạt động chính
1.1.1 Phối hợp với các Bộ, ngành liên
ĐẦU RA
KẾT QUẢ
(kết quả trung hạn)
(các kết quả
Thờ Nguồn lực
Ngâ Hu
i
tổng quan)
gian
1.1 Nâng cao nhận thức về Phòng và xử
quan xây dựng và triển khai chương trình bạo lực trong gia đình, tác
lý bạo lực
Nhóm đối
Cơ quan
tượng
thực
n
y
hiện/phối
sác
độn
hợp
h
g
200
Đối tượng
8-
hưởng thụ trực
Ủy ban
đào tạo và tập huấn cho lãnh đạo của Ủy
động của bạo lực trong gia trong gia
201
tiếp:
Nhân dân,
ban Nhân dân các tỉnh/thành phố, lãnh
đình đối với xã hội, các
đình một
0
- số lãnh đạo ở
Bộ Y tế, Bộ
đạo các ban ngành như y tế, tư pháp,
biện pháp nhằm nâng cao
cách có hệ
trung ương và
Tư pháp,
công an... ở trung ương và địa phương,
quyền năng của nạn nhân,
thống, tiến
địa phương
Bộ Công
và các nhà báo để nâng cao nhận thức
và cách ứng xử với người
tới giảm bạo
(nam và nữ)
an, Viện
của những đối tượng này về phòng
thực hiện hành vi bạo
lực trong gia
- số phóng viên Kiểm sát,
chống bạo lực trong gia đình;
lực .
đình trong
và nhà báo
Thẩm phán,
toàn xã hội
(nam & nữ)
các cơ quan
1.1.2 Xây dựng chiến lược truyền thông
19
toàn diện của Bộ VHTTDL, và một phần Chỉ báo chính:
nhờ có sự
trong chiến lược này là xuất bản tờ rơi và - Số các nhà lãnh đạo ở
phối hợp liên
Đối tượng
các ấn phẩm tài liệu khác về bạo lực
trung ương và địa phương
ngành hiệu
hưởng thụ gián
trong gia đình, phổ biến rộng rãi các ấn
(cũng như các nhà báo),
quả và tích
tiếp:
cực hơn
• Báo chí và
phẩm này cho những người ra quyết sách nam và nữ, được đào tạo
báo chí
ở trung ương và địa phương và cho các
và tập huấn;
các tổ chức xã
đối tượng khác;
- Số hoạt động truyền
Chỉ báo
hội dân sự tại
1.1.3 Triển khai thực hiện chiến lược
thông vận động được tổ
chính:
địa phương
truyền thông của bộ thông qua các chiến
chức ở cộng đồng có sự
dịch truyền thông trên truyền thông đại
phối hợp của Bộ
- mức độ
Luật & và các
chúng; tổ chức các cuộc thi; làm phóng
VHTTDL;
hiểu biết của
cơ sở đào tạo
sự, chương trình truyền hình và các hoạt
- Số văn bản quy định và
những người
khác về luật
động truyền thông khác;
nghị quyết ở địa phương
ra quyết sách
1.1.4. Phối hợp với các Câu lạc bộ Gia
được ban hành phù hợp
ở trung ương
đình tổ chức các hoạt động văn hóa-văn
với luật phòng chống bạo
và địa
nghệ và thể thao, trong đó tập trung ở
lực trong gia đình;
phương về
vùng sâu vùng xa nhằm phát huy các giá
- Tần suất bản tin và bài
các vấn đề
trị văn hóa với mục đích phòng chống
viết về bạo lực trong gia
bạo lực trong
• Các khoa
bạo lực trong gia đình, đề cao bình đẳng đình được đăng tải trên
gia đình với
20
- Xem thêm -