Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
Lêi nãi ®Çu
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Ngµnh c«ng nghiÖp «t« níc ta còng
®ang cã nh÷ng biÕn chuyÓn vµ ngµy cµng ¶nh hëng s©u réng ®Õn c¸c lÜnh vùc
s¶n suÊt kh¸c. ChÞu ¶nh hëng cña xu thÕ ph©n c«ng lao ®éng theo híng
chuyªn m«n ho¸, ngµnh c«ng nghiÖp «t« ®ang cã nh÷ng thay ®æi ®Ó phï hîp
víi xu thÕ nµy. §Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp phô trî. Xu thÕ ph©n
c«ng lao ®éng dÉn ®Õn sù hîp t¸c trong s¶n xuÊt «t« mµ kÕt qu¶ cuèi cïng sÏ
cho ra ®êi nh÷ng chiÕc xe cã thÓ lµ s¶n phÈm chung cña rÊt nhiÒu c¸c xÝ
nghiÖp. Víi t×nh h×nh nh vËy th× mçi nhµ m¸y xÝ nghiÖp cã thÓ chØ s¶n xuÊt
mét vµi chi tiÕt, mét côm chi tiÕt hoÆc mét côm kÕt cÊu cña chiÕc xe.
Víi t×nh h×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, vËt liÖu còng nh nhu cÇu cña thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay th× phÇn gÇm xe trong ®ã cã côm tæng thµnh cÇu sau chñ ®éng
®ang lµ mét m¶ng cã nhiÒu kh¶ n¨ng cã thÓ s¶n xuÊt thµnh c«ng ë níc ta.
ChÝnh v× thÕ trong phÇn thiÕt kÕ tèt nghiÖp nµy ®îc sù cho phÐp cña thÇy híng
dÉn, em xin chän ®Ò tµi lµ: thiÕt kÕ côm tæng thµnh cÇu sau cho xe vËn t¶i
(4x2) cã träng lîng toµn bé 12 18 tÊn. Néi dung thiÕt kÕ gåm cã:
- Ph©n tÝch lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ truyÒn lùc chÝnh.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ vi sai.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ b¸n trôc.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ dÇm cÇu.
- TÝnh to¸n thiÕt kÕ c¬ cÊu phanh sau.
- Lùa chän ph¬ng ¸n dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh.
- ThiÕt kÕ c«ng nghÖ gia c«ng mét chi tiÕt.
Môc tiªu cña ®Ò tµi thiÕt kÕ côm tæng thµnh cÇu sau chñ ®éng cã thÓ ®¸p øng
t×nh h×nh s¶n xuÊt, nhu cÇu thÞ trêng trong níc vµ thÕ giíi, tho¶ m·n tÝnh ®ång
hãa ®Ó cã thÓ ®îc sö dông trªn nhiÒu lo¹i xe cã t¶i träng kh¸c nhau khi thay
®æi nh÷ng kÝch thíc cÇn thiÕt.
Trong thêi gian häc tËp vµ lµm ®å ¸n tèt nghiÖp em ®· ®îc chØ b¶o vµ gióp
®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy trong bé m«n «t« ®Æc biÖt lµ thÇy NguyÔn Kh¾c Trai
®· híng dÉn tËn t×nh gióp em hoµn thµnh ®å ¸n nµy. em xin ch©n thµnh c¶m
¬n c¸c thÇy.
1
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
MÆc dï b¶n th©n ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng. Nhng do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ,
kinh nghiÖm thiÕt kÕ kh«ng nhiÒu nªn ®å ¸n tèt nghiÖp cña em kh«ng thÓ
tr¸nh khái cã nh÷ng sai sãt. Em mong ®îc sù chØ b¶o vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy
®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n phÇn thiÕt kÕ nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c
thÇy.
Sinh viªn thùc hiÖn
Vò V¨n S¬n
PhÇn I
Giíi thiÖu chung vÒ côm tæng thµnh cÇu sau
1. Lùa chän môc tiªu vµ ®èi tîng.
HiÖn nay ë níc ta « t« t¶i ®ang ®îc sö dông ngµy cµng nhiÒu. Trong ®ã mét
nhu cÇu rÊt lín lµ sö dông c¸c lo¹i xe t¶i cã träng lîng tèi ®a theo tiªu chuÈn
cho phÐp. C¸c lo¹i xe nµy cã u ®iÓm rÊt lín vÒ mÆt sö dông ®ã lµ tËn dông ®îc
kÝch thíc vµ khèi lîng cho phÐp theo quy ®Þnh cña Bé giao th«ng.
Ngµnh c«ng nghiÖp «t« ë níc ta hay ë bÊt kú níc nµo trªn thÕ giíi muèn
ph¸t triÓn ®îc th× ph¶i cã mét nÒn c«ng nghiÖp phô tïng ph¸t triÓn m¹nh, cã
thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu cho l¾p r¸p. Tham väng ph¸t triÓn nghµnh c«ng
nghiÖp « t« ë níc ta sÏ thµnh c«ng nÕu chóng ta biÕt ®i tríc ®ãn ®Çu, tËn dông
c«ng nghÖ cña níc ngoµi vµ ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô tïng. ChÊt
nhËn hîp t¸c cã nghÜa lµ chóng ta ®· chÊp nhËn xu thÕ ph©n c«ng lao ®éng
theo híng chuyªn m«n ho¸, ®ang la xu thÕ toµn cÇu hiÖn nay. Víi t×nh h×nh
2
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
nh vËy trong thiÕt kÕ nãi chung chóng ta sÏ gÆp ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tÝnh l¾p
lÉn vµ tÝnh ®ång ho¸. Nãi hÑp trong nghµnh c«ng nghiÖp «t« ®ã lµ c¸c vÊn ®Ò
trong thiÕt kÕ xe.
Trong thiÕt kÕ xe hiÖn nay mét yªu cÇu ®Æt ra ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ sö
dông nh÷ng côm tæng thµnh ®· ®îc thiÕt kÕ cho lo¹i xe nµy cã thÓ sö dông
trªn lo¹i xe kh¸c mµ vÉn tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn kû thuËt còng nh c¸c tiªu
chuÈn chung cña bé phËn qu¶n lý xe. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy trong qu¸ tr×nh
thiÕt kÕ s¶n xuÊt còng nh sö dông söa ch÷a xe chóng ta cÇn ph¶i cã mét tiªu
chuÈn chung. HiÖn nay ë níc ta ®ang ®Þnh híng vµ tiÕn tíi sÏ ¸p dông tiªu
chuÈn chung Ch©u ©u ECE.
Víi nhu cÇu sö dông vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt trong níc nh vËy trong phÇn thiÕt
kÕ tèt nghiÖp ®îc sù gióp ®ì cña thÇy híng dÉn em xin chän ®Ò tµi lµ thiÕt kÕ
côm tæng thµnh cÇu sau cho xe vËn t¶i (4x2) cã träng lîng toµn bé 12 18
tÊn. Môc ®Ých thiÕt kÕ cña em lµ côm tæng thµnh cÇu sau chñ ®éng nµy tho¶
m·n tÝnh ®ång ho¸. Nã kh«ng ph¶i chØ ®îc sö dông cho mét lo¹i xe nhÊt ®Þnh
nµo ®ã mµ nã cã thÓ ®îc sö dông trªn c¸c xe cã t¶i träng kh¸c nhau vµ chiÒu
dµi kh¸c nhau sao cho t¶i träng tèi ®a t¸c dông lªn cÇu ph¶i n»m trong giíi
h¹n cho phÐp theo thiÕt kÕ. Côm tæng thµnh nµy ®îc thiÕt kÕ ®Ó l¾p trªn lo¹i
xe t¶i ®a n¨ng chñ yÕu ch¹y ®êng dµi B¾c Nam. Lo¹i xe nµy cã u ®iÓm lµ tËn
dông ®îc träng lîng tèi ®a cho phÐp. Trong thiÕt kÕ ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o tÝnh
®ång ho¸, mét nhu cÇu cña s¶n xuÊt xe hiÖn nay, ®Ò tµi sÏ ¸p dông tiªu chuÈn
chung ch©u ©u ECE. C¸c kÝch thíc cña côm tæng thµnh sÏ ®îc lùa chän theo
tiªu chuÈn nµy.
2. Kh¸i niÖm côm tæng thµnh cÇu sau chñ ®éng.
Côm tæng thµnh cÇu sau chñ ®éng lµ mét côm kÕt cÊu gåm cã truyÒn lùc
chÝnh, c¬ cÊu vi sai, dÇm cÇu, b¸n trôc, c¬ cÊu phanh sau, vµ truyÒn lùc c¹nh
nÕu cã.
Trªn c¸c lo¹i xe t¶i hiÖn nay ®ang sö dông rÊt nhiÒu lo¹i cÇu chñ ®éng. Cã
thÓ lµ mét cÇu sau chñ ®éng cã thÓ hai cÇu sau chñ ®éng hoÆc ba cÇu sau chñ
®éng. Trong phÇn thiÕt kÕ tèt nghiÖp nµy em xin phÐp chØ ®i vµo lo¹i mét cÇu
sau chñ ®éng, cho xe mét cÇu sau chñ ®éng. T¶i träng tèi ®a t¸c dông lªn cÇu
sau lµ 11 tÊn.
3
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
PhÇn II
Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ
1. Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ cÇu chñ ®éng.
C«ng dông cña cÇu chñ ®éng lµ ®ì toµn bé phÇn träng lîng ®îc treo t¸c
dông lªn cÇu, truyÒn m« men xo¾n tõ trôc c¸c ®¨ng ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng,
tiÕp nhËn vµ truyÒn c¸c lùc tõ khung xe xuèng còng nh c¸c lùc t¬ng t¸c cña
b¸nh xe víi mÆt ®êng.
CÇu chñ ®éng gåm c¸c bé phËn nh : TruyÒn lùc chÝnh , vi sai, truyÒn lùc
c¹nh, b¸n trôc vá cÇu. Trong lo¹i dÇm cÇu cøng vá cÇu ®ãng vai trß lµ dÇm
cÇu.
1.1 TruyÒn lùc chÝnh.
1.1.1 C«ng dông.
TruyÒn lùc chÝnh dïng ®Ó t¨ng m« men vµ truyÒn m« men quay tõ trôc c¸c
®¨ng ®Õn c¸c b¸nh xe chñ ®éng cña « t« theo mét tû sè truyÒn nhÊt ®Þnh.
1.1.2 Yªu cÇu chung cña truyÒn lùc chÝnh.
- Ph¶i cã tû sè truyÒn cÇn thiÕt ®Ó phï hîp víi chÊt lîng kÐo vµ tÝnh kinh tÕ
nhiªn liÖu cña « t«.
- Cã kÝch thíc nhá gän ®Ó t¨ng kho¶ng s¸ng gÇm xe .
- Cã hiÖu suÊt truyÒn ®éng cao.
- §¶m b¶o ®é cøng v÷ng tèt, lµm viÖc kh«ng ån, tuæi thä cao.
- Träng lîng cÇu ph¶i nhá ®Ó gi¶m träng lîng phÇn kh«ng ®îc treo.
1.1.3 Yªu cÇu riªng cña truyÒn lùc chÝnh xe t¶i cã t¶i träng tèi ®a 12 18
tÊn.
C¸c xe t¶i cã t¶i träng tèi ®a thêng ®îc sö dông trªn c¸c cung ®êng dµi.
Nh÷ng xe nµy cã vËn tèc trung b×nh lín, ho¹t ®éng liªn tôc trong mét kho¶ng
thêi gian dµi chÝnh v× thÕ ngoµi nh÷ng yªu cÇu chung trªn, truyÒn lùc chÝnh
ph¶i tho¶ m·n ®îc c¸c yªu cÇu ®ã lµ:
- §¶m b¶o ®îc tû sè truyÒn cÇn thiÕt phï hîp víi lo¹i xe nµy
4
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
- TruyÒn ®îc m« men xo¾n kh¸ lín.
- ¡n khíp ªm kh«ng g©y ra ån khi lµm viÖc liªn tôc trong thêi gian dµi.
- §é bÒn mái cña b¸nh r¨ng lín.
- Cã kÝch thíc nhá gän, t¹o ®îc kho¶ng s¸ng gÇm xe vµ tho¶ m·n tÝnh æn ®Þnh
cña « t« khi chuyÓn ®éng víi vËn tèc cao.
1.1.4 C¸c d¹ng truyÒn lùc chÝnh cã thÓ ¸p dông vµo ®Ò tµi.
H×nh 2.1 C¸c d¹ng truyÒn lùc chÝnh ®¬n.
Trªn lo¹i cÇu chñ ®éng nµy ta cã thÓ ¸p dông truyÒn lùc chÝnh:
+Lo¹i ®¬n gåm mét cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp
+Lo¹i kÐp gåm hai cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp
Trong lo¹i ®¬n cã thÓ ¸p dông :
+ Lo¹i b¸nh r¨ng c«n r¨ng th¼ng h×nh a).
+ Lo¹i b¸nh r¨ng c«n r¨ng xo¾n h×nh b).
+ Lo¹i b¸nh r¨ng hypoit h×nh c).
+ Lo¹i trôc vÝt b¸nh vÝt h×nh d).
1.1.5 TÝnh to¸n s¬ bé tû sè truyÒn TLC.
i0 : Tû sè truyÒn cña cÇu chñ ®éng i0 ®îc x¸c ®Þnh theo lý thuyÕt « t« nh sau:
i0 =
nemax
.rbx.2.
vmax .icao
(2.1)
trong ®ã:
+ nemax: sè vßng quay cùc ®¹i cña ®éng c¬. Theo ®éng c¬ cña xe
tham kh¶o ta cã nemax=2900 (vßng/phót)
+ vmax: vËn tèc lín nhÊt cña «t«, theo xe tham kh¶o vmax=100(km/h).
+ icao : tû sè truyÒn cña hÖ thèng truyÒn lùc tÝnh tõ ®éng c¬ tíi
b¸nh r¨ng chñ ®éng cña truyÒn lùc chÝnh, theo xe tham kh¶o
icao=0,78.
5
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
i0
2900 / 60
.0,542.2. 7, 74
27, 6.0, 78
1.1.6. Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ truyÒn lùc chÝnh.
Víi nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n nh trªn ta thÊy r»ng cã thÓ ¸p dông cÆp b¸nh r¨ng
¨n khíp hypoit hoÆc cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp c«n xo¾n cho truyÒn lùc chÝnh cña
c¸c xe t¶i lo¹i nµy. Tuy nhiªn qua xem xÐt c¸c lo¹i cÇu chñ ®éng u nhîc ®iÓm
còng nh yªu cÇu cña nã, còng nh xem xÐt vÒ mÆt tû sè truyÒn. CÆp b¸nh r¨ng
hypoit phï hîp víi c¸c xe cã tû sè truyÒn lín h¬n 6 vµ nhá h¬n 10 ChÝnh v×
thÕ ®Ò tµi lùa chän lo¹i truyÒn lùc chÝnh lµ lo¹i truyÒn lùc ®¬n b¸nh r¨ng
hypoit cã b¸nh r¨ng chñ ®éng ®Æt lÖch so víi b¸nh r¨ng bÞ ®éng mét kho¶ng
E.
1.2Vi sai .
1.2.1 C«ng dông.
Bé vi sai cã nhiÖm vô lµm cho c¸c b¸nh xe chñ ®éng cã thÓ quay víi c¸c vËn
tèc kh¸c nhau trong c¸c trêng hîp « t« quay vßng hoÆc « t« chuyÓn ®éng trªn
®êng gå ghÒ kh«ng b»ng ph¼ng .
1.2.2Yªu cÇu cña côm vi sai.
a) Yªu cÇu chung cña vi sai:
- Ph©n phèi m« men xo¾n gi÷a c¸c b¸nh xe hay gi÷a c¸c trôc theo tû lÖ
®¶m b¶o sö dông träng lîng b¸m tèi ®a ë c¸c b¸nh xe.
- KÝch thíc vi sai ph¶i nhá gän ®Ó dÔ bè trÝ.
- Cã hiÖu suÊt truyÒn ®éng cao.
a) Yªu cÇu riªng cña vi sai trªn xe t¶i cã t¶i träng 12 18 tÊn:
C¸c xe t¶i cã t¶i träng tèi ®a n»m trong kho¶ng nµy ho¹t ®éng chñ yÕu trªn ®êng tèt nªn bé vi sai yªu cÇu ma s¸t trong nhá ®Ó t¨ng hiÖu suÊt truyÒn lùc,
kÝch thíc nhá gän ®Ó dÔ bè trÝ.
1.2.3 C¸c d¹ng vi sai cã thÓ ¸p dông vµo ®Ò tµi.
Cã rÊt nhiÒu lo¹i vi sai, ®Ó chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ vi sai cho côm tæng thµnh
cÇu sau xe t¶i ta xem xÐt c¸c lo¹i vi sai sau.
- Theo kÕt cÊu gåm cã :
+Vi sai víi c¸c b¸nh r¨ng c«n.
+Vi sai víi c¸c b¸nh r¨ng trô.
+Vi sai t¨ng ma s¸t .
6
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
- Theo ®Æc tÝnh ph©n phèi m« men xo¾n gåm cã :
+Vi sai ®èi xøng lo¹i nµy m« men xo¾n ®îc ph©n phèi ®Òu ra hai b¸n
trôc .
+Vi sai kh«ng ®èi xøng m« men xo¾n ph©n phèi kh«ng ®Òu ra hai b¸n trôc.
1.2.4 Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ vi sai.
HiÖn nay c¸c lo¹i vi sai rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i c¸c xe ho¹t ®éng trong c¸c
®iÒu kiÖn kh¸c nhau vµ cã yªu cÇu kh¸c nhau th× ®îc dïng c¸c lo¹i vi sai
kh¸c nhau. Trªn lo¹i xe t¶i t¶i ®a n¨ng t¶i träng 12 18 tÊn ta dïng lo¹i vi sai
b¸nh r¨ng c«n ®èi xøng. V× xe t¶i lo¹i nµy lµ lo¹i xe ®a n¨ng ho¹t ®éng chñ
yÕu trªn lo¹i ®êng tèt, chØ cÇn vi sai lµ lo¹i cã ma s¸t trong nhá. Víi kÕt cÊu
gän nhÑ dÔ bè chÝ vµ còng dÔ chÕ t¹o phï hîp víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ë níc ta.
1.2.5 Nguyªn lý lµm viÖc cña vi sai c«n ®èi xøng.
- Khi « t« chuyÓn ®éng th¼ng m« men xo¾n ®îc truyÒn tõ b¸nh r¨ng bÞ ®éng
cña truyÒn lùc chÝnh sang vá cña hép vi sai. Trong trêng hîp nµy søc c¶n tõ
mÆt ®êng cña hai b¸nh xe chñ ®éng lµ nh nhau. B¸n kÝnh l¨n ë hai b¸nh xe
chñ ®éng lµ nh nhau. Khi ®ã c¸c b¸nh r¨nng hµnh tinh kh«ng quay quanh trôc
cña nã mµ chØ ®ãng vai trß nh c¸c vÊu truyÒn m« men xo¾n tõ b¸nh r¨ng vµnh
chËu ®Õn b¸nh r¨ng mÆt trêi ë hai phÝa víi cïng m« men xo¾n vµ sè vßng
quay nh nhau.
- Khi « t« quay vßng hoÆc ®i trªn ®êng gå ghÒ. Lóc nµy tèc ®é gãc cña hai
b¸nh xe kh¸c nhau th«ng qua hai b¸n trôc lµm cho hai b¸nh r¨ng mÆt trêi
còng quay víi c¸c tèc ®é gãc kh¸c nhau. Lóc nµy c¸c b¸nh r¨ng vi sai võa
quay theo vá cña bé vi sai võa quay quanh trôc cña nã ®¶m b¶o choc ho hai
b¸nh r¨ng mÆt trêi quay víi vËn tèc gãc kh¸c nhau, phï hîp víi tèc ®é gãc ë
c¸c b¸nh xe chñ ®éng.
1.3 C¸c b¸n trôc.
1.3.1 C«ng dông.
C¸c b¸n trôc dïng ®Ó truyÒn m« men men xo¾n tõ bé vi sai ®Õn c¸c b¸nh xe
chñ ®éng. Trªn c¸c lo¹i b¸n trôc kh«ng ®îc gi¶m t¶i hoµn toµn b¸n trôc cßn ®îc dïng ®Ó tiÕp nhËn c¸c lùc tõ mÆt ®êng t¸c dông lªn b¸nh xe chñ ®éng.
1.3.2 Yªu cÇu ®èi víi c¸c b¸n trôc.
a) Yªu cÇu chung cña b¸n trôc:
- Ph¶i chÞu ®îc m« men xo¾n lín trong kho¶ng thêi gian l©u dµi.
7
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
- B¸n trôc ph¶i th¼ng nhÊt lµ kh«ng ®îc lÖch bi nhÊt lµ ®èi víi c¸c xe t¶i
cë lín.
- §èi víi b¸n trôc cña cÇu dÉn híng chñ ®éng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång tèc
cho c¸c ®o¹n trôc cña b¸n trôc.
- ChÝnh x¸c h×nh d¸ng h×nh häc, kÝch thíc.
b) Yªu cÇu riªng cña b¸n trôc sö dông trªn xe t¶i 12 18 tÊn.
C¸c b¸n trôc sö dông cho c¸c xe t¶i lo¹i nµy ph¶i chÞu m« men xo¾n rÊt lín,
V× vËy c¸c b¸n trôc ph¶i ®îc chÕ t¹o chÝnh x¸c vÒ mÆt h×nh häc, vµ ph¶i cã c¸c
gãc lîn hîp lý ®Ó tr¸nh øng suÊt tËp trung.
1.3.3 C¸c lo¹i b¸n trôc cã thÓ ¸p dông trong ®Ò tµi.
§Ó cã thÓ lùa chän ®îc ph¬ng ¸n thiÕt kÕ hîp lý ta xem xÐt c¸c lo¹i b¸n trôc
sau ®©y:
+ B¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn trong trêng hîp nµy b¸nh xe cã moay ¬ ®îc l¾p
trªn hai æ bi vµ c¶ hai æ bi ®îc l¾p trªn vá cÇu. Do hai æ bi ®îc bè trÝ c¸ch
nhau mét ®o¹n nªn m« men uèn cña c¸c lùc t¬ng t¸c cña c¸c b¸nh xe víi mÆt
®êng ®Òu ®îc tiÕp nhËn bëi vá cÇu. C¸c b¸n trôc lo¹i nµy chØ chñ yÕu chÞu t¸c
dông cña m« men xo¾n kh«ng chÞu t¸c dông cña cña c¸c lùc t¸c dông tõ mÆt
®êng lªn chÝnh, v× thÕ nã ®îc sö dông rÊt phæ biÕn trªn c¸c lo¹i xe t¶i cì trung
b×nh vµ nhá.
H×nh 2.2 s¬ ®å b¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn
+ B¸n trôc gi¶m t¶i 3/4. Lo¹i b¸n trôc nµy cã c¸ch bè trÝ æ bi bªn ngoµi kh¸c
lo¹i trªn. §ã lµ moay ¬ l¾p víi vá cÇu chØ th«ng qua mét æ bi , do vËy trong
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng khi bi bÞ mßn b¸n trôc sÏ chÞu mét phÇn m« men uèn tõ
c¸c lùc t¸c dông lªn b¸nh xe. Lo¹i b¸n trôc nµy Ýt ®îc sö dông.
8
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
H×nh 2.3 S¬ ®å b¸n trôc gi¶m t¶i 3/4
1.3.4 Lùa chän lo¹i b¸n trôc.
Trªn c¸c lo¹i xe t¶i m« men xo¾n truyÒn qua b¸n trôc xuèng b¸nh xe chñ
®éng thêng rÊt lín. Côm tæng thµnh trong ®Ò tµi lµ ®Ó l¾p trªn c¸c xe t¶i cã t¶i
träng t¬ng ®èi lín 18 tÊn. M« men xo¾n truyÒn qua lín chÝnh v× thÕ ®Ó t¨ng
tuæi thä cho b¸n trôc ta chän lo¹i b¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn víi lo¹i kÕt cÊu
nµy b¸n trôc trong côm tæng thµnh sÏ chØ ph¶i chÞu m« men xo¾n tõ ®éng c¬
truyÒn xuèng, gióp t¨ng tuæi thä cho b¸n trôc.
1.4. Vá cÇu.
1.4.1 . C«ng dông cña vá cÇu.
§èi víi xe t¶i cì trung b×nh vµ lín hÖ thèng treo thêng lµ hÖ thèng treo phô
thuéc víi c¸c phÇn tö ®µn håi lµ nhÝp. CÇu xe lµ phÇn khèi lîng kh«ng ®îc
treo. Trong thiÕt kÕ cÇu xe thêng ta ph¶i cè g¾ng ®Ó phÇn khèi lîng kh«ng ®îc
treo nµy lµ nhá ®Õn møc cã thÓ. Tuy nhiªn vá cÇu ph¶i ®¸p øng ®îc c¸c yªu
cÇu chñ yÕu sau:
- §ì toµn bé träng lîng phÇn ®îc treo t¸c dông lªn cÇu
- Bao kÝn vµ b¶o vÖ cho bé truyÒn lùc chÝnh, vi sai vµ c¸c b¸n trôc ®Ó nã
cã thÓ ho¹t ®éng tèt l©u dµi.
- TiÕp nhËn vµ truyÒn c¸c lùc tõ trªn khung xe xuèng vµ c¸c lùc tõ mÆt
®êng lªn.
1.4.2 Yªu cÇu ®èi víi vá cÇu.
Vá cÇu ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n sau ®©y.
- Vá cÇu ph¶i ®ñ cøng ®Ó chÞu ®îc träng lîng cña xe nhÊt lµ xe t¶i cã
träng lîng lín tr¸nh g©y uèn ¶nh hëng ®Õn c¸c kÕt cÊu bªn trong.
- Vá cÇu ph¶i ®¶m b¶o kÝn ®Ó b¶o vÖ c¸c kÕt cÊu bªn trong.
9
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
- Cã kÝch thíc vµ khèi lîng nhá ®Ó gi¶m t¶i träng xe vµ t¨ng kho¶ng
s¸ng gÇm xe.
1.4.3 C¸c lo¹i vá cÇu cã thÓ sö dông cho côm tæng thµnh.
- Vá cÇu liÒn lµ lo¹i vá cÇu thêng ®îc s¶n xuÊt b»ng ph¬ng ph¸p ®óc sau
®ã gia c«ng c¸c bÒ mÆt l¾p ghÐp.
- Vá cÇu rêi lµ lo¹i vá cÇu ®îc l¾p ghÐp tõ c¸c tÊm rêi b»ng ph¬ng ph¸p
hµn.
1.4.4 Lùa chän lo¹i vá cÇu.
Trong côm tæng thµnh cÇu sau cho xe t¶i ®a n¨ng cã träng lîng toµn bé t¬ng
®èi lín 18 tÊn, xe ho¹t ®éng chñ yÕu trªn ®êng dµi mÆt ®êng tèt, t¶i träng
®éng nhá vµ Ýt xuÊt hiÖn , chÝnh v× thÕ ®Ò tµi bè trÝ lo¹i vá cÇu hµn, ph¬ng ph¸p
chÕ t¹o còng ®¬n gi¶n mµ l¹i ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi vá cÇu.
2. Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ hÖ thèng phanh.
2.1 C«ng dông cña hÖ thèng phanh chÝnh.
HÖ thèng phanh cã nh÷ng nhiÖm vô chÝnh sau ®©y:
- Gi¶m tèc ®é chuyÓn ®éng cña xe.
- Dõng h¼n xe.
- Gi÷ « t« ®øng yªn ë mét ®é dèc nhÊt ®Þnh.
2.2 Yªu cÇu chung cña hÖ thèng phanh.
HÖ thèng phanh ®îc coi lµ hÖ thèng an toµn chuyÓn ®éng nã ph¶i ®¶m b¶o c¸c
yªu cÇu sau:
- Cã hiÖu qu¶ phanh cao.
- Phanh ªm dÞu vµ ®¶m b¶o æn ®Þnh cña « t« khi phanh.
- DÉn ®éng phanh ph¶i cã ®é nhËy cao.
- Phanh ®iÒu khiÓn nhÑ nhµng.
- Ph©n bè m« men phanh hîp lý gi÷a c¸c b¸nh xe ®Ó tËn dông tèi ®a lùc
b¸m ë c¸c b¸nh xe. §ång thêi kh«ng x¶y ra hiÖn tîng trît lÕt khi phanh.
- Kh«ng cã hiÖn tîng tù xiÕt.
- C¬ cÊu phanh tho¸t nhiÖt tèt.
- HÖ sè ma s¸t gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh cao vµ æn ®Þnh trong ®iÒu
kiÖn sö dông.
- Lùc phanh trªn c¸c b¸nh xe tû lÖ thuËn víi lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p.
- Cã kh¶ n¨ng gi÷ « t« ®øng trªn dèc trong thêi gian dµi.
2.3 Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ c¬ cÊu phanh.
10
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
2.3.1 Yªu cÇu chung cña c¬ cÊu phanh.
- C¬ cÊu phanh thiÕt kÕ ph¶i ®¶m b¶o t¹o ra ®îc m« men phanh thÝch hîp ®ñ
®Ó ®¸p øng c¸c trêng hîp phanh kh¸c nhau.
- §¶m b¶o vÒ ®é bÒn
- DÔ ®iÒu chØnh vµ söa ch÷a.
H×nh 2.4 S¬ ®å lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ c¬ cÊu phanh
2.3.2 Yªu cÇu riªng cña c¬ cÊu phanh dïng trªn côm tæng thµnh cÇu sau xe
t¶i träng lîng tèi ®a 12 18 tÊn .
C¬ cÊu phanh dïng trªn c¸c lo¹i xe nµy cÇn t¹o ra ®îc mét m« men phanh
lín v× träng lîng cña xe lín. Ngoµi ra ph¶i ®¶m b¶o tho¸t nhiÖt tèt v× qu¸
tr×nh phanh sinh ra nhiÖt cã thÓ lµm gi¶m tuæi thä cña c¬ cÊu phanh vµ ¶nh h ëng ®Õn hÖ sè ma s¸t.
3.3.3 C¸c d¹ng c¬ cÊu phanh cã thÓ ¸p dông trªn côm tæng thµnh cÇu sau
xe t¶i träng lîng tèi ®a 12 18 tÊn.
C¸c c¬ cÊu phanh hiÖn nay ®ang ®îc sö dông trªn «t« gåm cã c¸c lo¹i sau
- C¬ cÊu phanh guèc.
- C¬ cÊu phanh ®Üa.
- C¬ cÊu phanh d·i
Trªn xe t¶i cì trung b×nh vµ lín cã thÓ sö dông c¸c lo¹i c¬ cÊu phanh
- C¬ cÊu phanh guèc dÉn ®éng thñy lùc.
- C¬ cÊu phanh guèc dÉn ®éng thuû lùc ®iÒu khiÓn khÝ nÐn.
- C¬ cÊu phanh guèc dÉn ®éng khÝ nÐn.
2.3.4 Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ c¬ cÊu phanh.
Dùa theo yªu cÇu cña c¬ cÊu phanh dïng trªn côm tæng thµnh nµy ta thÊy
r»ng c¬ cÊu phanh guèc dÉn ®éng thuû lùc kh«ng thÝch hîp v× yªu cÇu lùc bµn
®¹p lín. C¬ cÊu phanh guèc dÉn ®éng thuû lùc ®iÒu khiÓn khÝ nÐn thÝch hîp
11
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
h¬n ë chæ gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò lùc bµn ®¹p, gióp ngêi l¸i ®iÒu khiÓn nhÑ
nhµng. Trong ®Ò tµi c¬ cÊu phanh lo¹i nµy còng thÝch hîp h¬n lo¹i c¬ cÊu
phanh guèc dÉn ®éng khÝ nÐn v× nã ®¸p øng tÝnh ®ång ho¸. ChÝnh v× thÕ ®Ò tµi
sÏ ¸p dông lo¹i c¬ cÊu phanh guèc dÉn ®éng thuû lùc ®iÒu khiÓn khÝ nÐn. C¸c
c¬ cÊu phanh lo¹i nµy hiÖn nay còng ®ang ®îc sö dông phæ biÕn trªn c¸c xe cã
t¶i träng t¬ng ®¬ng.
2.4 Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh.
2.4.1 Yªu cÇu chung cña dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh.
- HÖ thèng dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh ph¶i sinh ra ®îc lùc ®iÒu khiÓn t¸c
dông vµo guèc phanh ®ñ ®Ó sinh ra m« men phanh cÇn thiÕt trªn c¬ cÊu phanh
khi phanh.
- Gióp ngêi l¸i cã thÓ ®iÒu khiÓn nhÑ nhµng.
- §¶m b¶o tÝnh chÐp h×nh t¹o c¶m gi¸c cho ngêi l¸i
- Cã ®é an toµn vµ tin cËy cao.
- DÔ ®iÒu chØnh vµ s÷a ch÷a khi háng hãc.
2.4.2 Yªu cÇu riªng cña dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh dïng trªn xe t¶i cã t¶i
träng tèi ®a 12 18 tÊn.
Trªn c¸c lo¹i xe t¶i lo¹i nµy v× t¶i träng tèi ®a cña xe kh¸ lín nªn yªu cÇu
c¬ b¶n nhÊt lµ ph¶i t¹o ra ®îc lùc ®iÒu khiÓn kh¸ lín ®Ó sinh ra ®îc m« men
phanh thÝch hîp. ChÝnh v× vËy nÕu trong hÖ thèng dÉn ®éng sö dông thuû lùc
th× ¸p suÊt trong hÖ thèng kh¸ lín ¸p suÊt tèi ®a sinh ra lµ: 23MPa. C¸c ®êng
èng, xylanh còng nh c¸c chæ nèi ph¶i ®îc chÕ t¹o chÞu ®îc ¸p suÊt lín nµy.
2.4.3 C¸c ph¬ng ¸n dÉn ®éng phanh.
Ngµy nay trªn «t« cã t¶i ngêi ta cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p dÉn ®éng sau
®©y:
+ Phanh dÉn ®éng thuû lùc.
+ Phanh dÉn ®éng khÝ nÐn.
+ Phanh dÉn ®éng thuû khÝ.
2.2.4 Lùa chän dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh.
Mçi lo¹i hÖ thèng phanh phï hîp víi mét lo¹i xe cã t¶i träng nhÊt ®Þnh. Trªn
c¸c lo¹i xe con thêng bè trÝ hÖ thèng phanh dÉn ®éng thuû lùc cã trî lùc ch©n
kh«ng, c¬ cÊu phanh tríc lµ phanh ®Üa cßn c¬ cÊu phanh sau lµ phanh guèc
lo¹i ®èi xøng trôc v× c¬ cÊu phanh phÝa tríc yªu cÇu m« men phanh lín h¬n,
12
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
lo¹i phanh ®Üa phï hîp víi yªu cÇu nµy. Trªn c¸c lo¹i xe t¶i cã t¶i träng trung
b×nh vµ lín hÖ thèng phanh dÉn ®éng thuû lùc hoÆc khÝ nÐn hoÆc thuû khÝ, c¬
cÊu phanh guèc ®îc sö dông réng r·i v× ®¸p øng ®îc yªu cÇu m« men phanh
lín ®Ó cã thÓ phanh ®îc xe cã träng lîng lín.
Trªn c¸c lo¹i xe t¶i cã t¶i träng lín nhÊt n»m trong kho¶ng tõ 12 ®Õn 18 tÊn
ph¬ng ¸n dÉn ®éng thuû lùc trî lùc ch©n kh«ng kh«ng hîp lý v× cÇn lùc ®iÒu
khiÓn kh¸ lín. Trî lùc ch©n kh«ng kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p nhu cÇu lùc nµy. Ph¬ng ¸n
dÉn ®éng khÝ nÐn còng kh«ng kinh tÕ v× hÖ thèng dÉn ®éng khÝ nÐn cång kÒnh,
tiªu tèn c«ng suÊt lín. ChÝnh v× thÕ trªn c¸c lo¹i xe nµy ngêi ta thêng sö dông
ph¬ng ¸n dÉn ®éng thuû lùc ®iÒu khiÓn khÝ nÐn. Víi hÖ thèng phanh lùa chän
nh vËy sÏ ®¸p øng ®îc nhu cÇu m« men phanh lín vµ cã ®é bÒn l©u. PhÇn
thuû lùc cã ¸p suÊt trong c¸c ®êng èng lín ®îc rót ng¾n vµ bè trÝ gän. Díi ®©y
®Ò tµi xin chän mét s¬ ®å dÉn ®éng cho hÖ thèng phanh cã thÓ sö dông cho
c¸c lo¹i xe dïng côm tæng thµnh trªn, dùa trªn c¬ së hÖ thèng phanh cña xe
hino.
a) S¬ ®å vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng dÉn ®éng ®iÒu khiÓn phanh.
KhÝ nÐn ®îc t¹o ra bëi m¸y nÐn khÝ 21 chia lµm hai ®êng vµo hai ng¨n kh¸c
nhau cña b×nh chøa khÝ 13 hai ng¨n nµy sÏ cung cÊp khÝ cho c¸c van tæng hîp
phÝa tríc vµ phÝa sau. Trªn hai nh¸nh nµy ®êng khÝ ®îc t¸ch ra mét phÇn ®Ó ®a
vµo m¸y sÊy nãng 10, ®îc biÓu diÔn b»ng c¸c ®êng nÐt ®øt nh trªn h×nh. Qu¸
tr×nh sÊy nãng vµ ®iÒu khiÓn ¸p suÊt vµo b×nh chøa ®îc ®iÒu khiÓn bëi c¸c van
kiÓm tra 11 vµ van ®iÒu khiÓn ¸p suÊt 17. §ång hå 3 dïng ®Ó ®o ¸p suÊt trong
c¸c ng¨n cña b×nh chøa khÝ. Hai ng¨n cña b×nh chøa ®îc ng¨n c¸nh nhau bëi
van an toµn 16. Khi cÇn phanh b»ng ®éng c¬ c«ng t¾c ®iÖn tõ 20 sÏ bËt lµm
cho xy lanh 18 ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn viÖc x¶ khÝ thùc hiÖn viÖc phanh b»ng
®éng c¬. Khi ngêi l¸i ®¹p phanh tøc lµ ®iÒu khiÓn tæng van 2 cho c¶ hai van ra
phanh tríc vas au më, kh«ng khÝ sÏ tõ c¸c ng¨n kh¸c nhau cña b×nh chøa khÝ
qua tæng van ®Õn c¸c xy lanh tæng hîp t¸c dông vµo pist«ng khÝ cña xy lanh
tæng hîp thùc hiÖn qu¸ tr×nh phanh. Khi lîng dÇu
13
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
H×nh 2.5 S¬ ®å hÖ thèng dÉn ®éng ®iÒu khiÓn c¬ cÊu phanh
1. C«ng t¾ cb¸o dõng xe ; 2.Tæng van; 3.§ång hå ®o ¸p suÊt; 4.B¸nh xe tríc;
5. C«ng t¾c c¶nh b¸o hÖ thèng hÕt t¸c dông; 6. Xy lanh tæng hîp;
7. B×nh dÇu; 8 C«ng t¾c b¸o møc dÇu; 9.B¸nh xe sau ; 10. M¸y sÊy khÝ; 11;
12. Van kiÓm tra; 13B×nh khÝ cÇu sau; 14. Ng¨n l¾ng h¬i níc; 15. Ng¨n chøa
khÝ ra cÇu tríc ; 16. Van an toµn; 17. Van ®iÒu chØnh ¸p suÊt;18. Xy
lanh ®iÒu chØnh sù phanh b»ng khÝ x¶; 19. §Ìn c¶nh b¸o x¶ khÝ; 20.
Van diÖn tõ; 21. M¸y nÐn khÝ;
trong hÖ thèng thuû lùc v× mét lý do nµo ®ã mµ Ýt ®i th× dÇu sÏ tõ b×nh dÇu 7
th«ng qua xy lanh tæng hîp ®i vµo hÖ thèng vµ ngîc l¹i. 1 lµ c¸c c«ng t¾c
c¶nh b¸o hÖ thèng khÝ nÐn kh«ng cßn hiÖu lùc. 5 lµ c«ng t¾c c¶nh b¸o hÖ
thèng thuû lùc kh«ng cßn hiÖu lùc. Khi dÇu trong b×nh dÇu 7 c¹n c«ng t¾c 8
sÏ bËt ®Ó c¶nh b¸o cho ngêi l¸i. Khi ngêi l¸i nh¶ phanh dÇu trong c¸c xy lanh
c«ng t¸c sÏ theo ®êng cò trë vÒ xy lanh tæng hîp. T¹i tr¹ng th¸i dÇu sÏ ®îc bï
thªm tõ b×nh chøa 7 hoÆc håi bít vÒ b×nh chøa 7 th«ng qua van bï dÇu t¹i xy
lanh tæng hîp. Kh«ng khÝ tõ xy lanh tæng hîp theo ®êng èng cò trë vÒ tr¬ vÒ
van ph©n phèi vµ tõ ®©y tho¸t ra ngoµi khÝ trêi th«ng qua c¸c van x¶ cña van
ph©n phèi.
b) B×nh chøa khÝ nÐn
14
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
B×nh cha khÝ nÐn chÕ t¹o b»ng c¸ch hµn thÐp l¸, bªn ngoµi vµ bªn trong cã
s¬n ®Ó chèng rØ. C¸c b×nh chøa ®îc ®Æt ë vÞ trÝ thÊp nhÊt cña hÖ thèng phanh
®Ó níc cã thÓ ngng tô l¹i, nhê cã van ®Æt ë dãi ®¸y b×nh mµ níc ngng cã thÓ
tho¸t ra ngoµi. trªn xe, hÖ thèng phanh chÝnh cã 1 b×nh chøa khÝ nÐn ®¬c chia
ra lµm hai ng¨n, mèi ng¨n chøa cã thÎ tÝch lµ 35 lÝt. Dù tr÷ khÝ nÐn ®¶m b¶o
phanh ®îc 8 lÇn sau khi m¸y nÐn khÝ ngõng lµm viÖc.
c) Van ph©n phèi khÝ.
Van ph©n phèi khÝ dïng ®Ó ®ãng më hÖ thèng phanh( cung cÊp khÝ nÐn hoÆc
ngõng cung cÊp) theo yªu cÇu cña ngêi l¸i.
Van ph©n phèi khÝ lµ bé phËn rÊt quan träng cña truyÒn ®éng phanh b»ng
khÝ, nã b¶o ®¶m ®é nh¹y cña truyÒn ®éng, ®iÒu khiÓn phanh dÔ dµng , ®¶m
b¶o tÝnh chÐp h×nh vµ x¶ khÝ ra ngoµi kÕt thóc qu¸ tr×nh phanh.
HiÖn nay trªn c¸c lo¹i xe t¶i ngêi ta dïng lo¹i van ph©n phèi lo¹i pÝt t«ng sö
dông trong dÉn ®éng khÝ nÐn hai dßng, mét dßng ra xy lanh tæng hîp cña c¬
cÊu phanh cÇu tríc, mét dßng ra xy lanh tæng hîp cña c¬ cÊu phanh cÇu sau.
*) CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña van ph©n phèi kÐp.
+ Khi cha phanh lß xo 5 vµ 14 gi÷ cho van cña ng¨n trªn vµ ng¨n díi ®ãng
cña n¹p nªn khÝ tõ b×nh chøa tíi c¸c cöa A, C bÞ chÆn l¹i vµ thêng trùc ë ®ã.
+ Khi phanh bµn ®¹p phanh quay quanh chèt cè ®Þnh Ðp con l¨n 22 tú lªn
cèc Ðp 20 lµm cèc Ðp ®i xuèng. Khi ®· kh¾c phôc xong khe hë tù do gi÷a cèc
Ðp vµ bÝch chÆn 17 th× bÝch chÆn Ðp phÇn tö ®µn håi 14 tú vµo pÝt t«ng tuú
®éng 15 lµm pÝt t«ng ®i xuèng. Khi ®Õ van x¶ (n»m trªn pÝt t«ng tuú ®éng) ®i
15
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
H×nh 2.6 Van ph©n phèi dÉn ®éng hai dßng
1.Van x¶ khÝ; 2. Th©n van sè 2; 3. Lß xo håi vÞ ®Õ van sè 2; 4.PÝt t«ng sè 2; 5.
Vßng h·m ®Õ van sè 1 1; 6. Lß xo håi vÞ sè 1i; 7. Tre bôi; 8.Bµn ®¹p phanh; 9.
Con l¨n; 10. Chèt tú; 11. Cèc tú; 12.VÝt ®iÒu chØnh; 13.N¾p van ; 14. MÆt bÝch
tú; 15.Th©n van sè 1; 16. PÝt tong tuú ®éng sè 1; 17. Lß xo; 18. §Õ van sè 1;
19,20. Lß xo; 21. §Õ van sè 2; 22.§Õ ®ì van x¶ khÝ
A,C: Cöa vµo(tõ b×nh khÝ tíi); B,D: Cöa ra(tíi c¸c xy lanh thuû khÝ).
16
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
hÕt khe hë gi÷a nã vµ n¾p van th× van x¶ ®ãng l¹i vµ van n¹p trªn b¾t ®Çu më.
Khi nµy ë ng¨n trªn khÝ nÐn ®i tõ cöa A qua van n¹p ng¨n trªn cöa th«ng sang
cöa B ®Ó dÉn ®Õn c¸c bÇu khÝ xy lanh chÝnh. §ång thêi víi qu¸ tr×nh nµy do ë
cöa B cã mét lç th«ng víi xy lanh cña pistong sè1 ¸p suÊt do khÝ nµy sinh ra
cïng víi lùc ®Èy cña lß xo sè 2 sÏ t¹o ra tÝnh chÐp h×nh g©y c¶m gi¸c nÆng cho
ngêi l¸i. §ång thêi E ®îc th«ng víi khoang F (phÝa trªn pÝt t«ng lín 4) nªn
mét dßng khÝ cã ¸p suÊt sÏ t¸c dông lªn mÆt trªn cña pÝt t«ng lín 4 lµm nã ®Èy
pÝt t«ng nhá ®i xuèng. Khi khe hë gi÷a ®Õ van x¶ vµ n¾p van ®îc kh¾c phôc th×
van n¹p díi b¾t ®Çu ®îc më ra. KhÝ nÐn tõ cöa C th«ng qua van n¹p ng¨n dãi
th«ng qua cöa D ®Ó dÉn tíi bÇu khÝ cña c¸c xy lanh chÝnh. Nh vËy c¬ cÊu c¬
khÝ trùc tiÕp ®iÒu khiÓn van n¹p cña ng¨n trªn cßn van n¹p ng¨n díi lµ do khÝ
nÐn ®iÒu khiÓn sau khi van n¹p ng¨n trªn ®· më. Nh vËy cã nghÜa lµ dßng nèi
víi ng¨n trªn sÏ cã t¸c dông tríc so víi dßng nèi víi ng¨n díi. v× vËy dßng nèi
víi ng¨n trªn ®îc dÉn tíi dßng truyÒn ®éng c¬ cÊu phanh cÇu sau nh»m môc
®Ých gi÷ æn ®Þnh cho « t« khi phanh.
+ Khi rµ phanh tøc lµ gi÷ phanh ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh th× ®é gia t¨ng ¸p suÊt ë
khoang B kh«ng cßn n÷a, trong khi ®ã ¸p suÊt ë khoang A tiÕp tôc t¨ng sÏ lµm
ph¸ vì tr¹ng th¸i c©n b»ng ®Èy pistong nhá ®I lªn ®ãng kÝn cöa van n¹p sè 1.
Qu¸ tr×nh còng x¶y ra t¬ng tù ®èi víi van n¹p sè 2 . Khi trang th¸i c©n b»ng
míi ®· ®îc x¸c lËp th× hai van x¶ vµ hai van n¹p ®Òu ®ãng.
+ Khi th«i phanh dãi t¸c dông cña lß xo håi vÞ cèc Ðp 20, bÝch chÆn 17, pÝt
t«ng tuú ®éng 15 sÏ ®i lªn. Van n¹p trªn ®îc ®ãng l¹i vµ van x¶ trªn më ra.
KhÝ nÐn tõ b×nh chøa ngõng cung cÊp cßn khÝ nÐn tõ c¸c bÇu phanh sÏ tõ cöa B
qua cöa x¶ theo ®êng tho¸t x¶ ra ngoµi. Cßn khoang díi do khoang F mÊt ¸p
suÊt nªn pÝt t«ng lín 4 vµ pÝt t«ng nhá bÞ lß xo 5 ®Èy vÒ vÞ trÝ phÝa trªn. Van
n¹p ng¨n díi ®îc ®èng l¹i vµ van x¶ ng¨n dãi ®îc më ra, ng¾t khÝ nÐn tõ b×nh
chøa vµ tho¸t khÝ nÐn tõ bÇu khÝ xy lanh chÝnh theo ®êng tho¸t ra ngoµi.
d) Xy lanh tæng hîp .
*) NhiÖm vô, cÊu t¹o.
NhiÖm vô chÝnh cña xy lanh tæng hîp lµ : BiÕn ¸p suÊt khÝ thÓ thµnh ¸p suÊt
chÊt láng cña dÇu . S¬ ®å vµ cÊu t¹o cña côm chi tiÕt ®îc cho nh h×nh vÏ díi
®©y.
*) S¬ ®å vµ nguyªn lý ho¹t ®éng.
17
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
- Khi ®¹p phanh ¸p suÊt khÝ tõ van ph©n khèi theo ®êng èng vµo trong xy
lanh khÝ ®Èy pistong khÝ sè 2 chuyÓn ®éng sang ph¶i mang theo cÇn ®Èy sè 15
qua chèt 14 còng chuyÓn ®éng qua ph¶i. Khi ®· kh¾c phôc hÕt khe hë gi÷a
chèt vµ cèc, cèc 13 sÏ chuyÓn ®éng qua ph¶i bÞt kÝn lç bï dÇu vµ tú vµo
pistong sè 10 lµm nã còng chuyÓn ®éng qua ph¶i. Lóc nµy dÇu tõ xy lanh tæng
hîp sÏ ®îc ®a vµo c¸c xy lanh b¸nh xe thùc hiÖn qu¸ tr×nh phanh. §ång thêi
víi qu¸ tr×nh ®ã kh«ng khÝ trong ng¨n sau cña pistong khÝ sÏ qua van x¶ 5 ra
ngoµi .
1
2
4
3
5
6
7
11
16
15
14 13
8
10
9
12
H×nh 2.7 Xy lanh tæng hîp
Vßng lµm kÝn pistong; 2. Pistong khÝ ; 3. Lß xo håi vÞ; 4.Xy lanh khÝ; 5.Th©n
van x¶; 6. Van bï dÇu; 7. Läc khÝ; 8.VÝt x¶ E; 9. Xy lanh phanh chÝnh; 10.
Pistong xy lanh phanh chÝnh; 11. §Öm lµm kÝn pistong; 12.C«ng t¾c c¶nh
b¸o mßn; 13.Cèc Ðp; 14.Chèt; 15. CÇn ®Èy; 16.§ai èc;
- Khi ®ang ®¹p phanh mµ dõng l¹i ®é gia t¨ng ¸p suÊt ë ng¨n tríc cña xy lanh
khÝ kh«ng cßn n÷a Lùc håi vÞ cña lß xo sÏ t¹o ra tr¹ng th¸i c©n b»ng víi
¸p suÊt ng¨n tríc cña xy lanh khÝ. khe hë bï dÇu ®ãng.
- Khi th«i ®¹p phanh .
Kh«ng khÝ tõ khoang tríc cña xy lanh khÝ theo ®êng cò trë vÒ van ph©n phèi.
Lß xo håi vÞ 3 ®Èy pistong sè 2 th«ng qua cÇn ®Èy 15 chèt 14 , cèc 13 kÐo
pistong thuû lùc 10 qua tr¸i. DÇu tõ c¸c xy lanh b¸nh xe theo c¸c ®êng èng cò
trë vÒ xy lanh tæng hîp. T¹i vÞ trÝ cuèi cïng khi khÝ ®· ®îc x¶ hÕt sÏ xuÊt hiÖn
18
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
khe hë bï dÇu gi÷a cèc 13 vµ pistong sè 10. T¹i tr¹ng th¸i nµy dÇu sÏ ®îc bï
thªm hoÆc tho¸t bít ra qua van bï dÇu sè 6.
Khi m¸ phanh mßn qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp, khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh
lín sÏ lµm cho kho¶ng dÞch chuyÓn cña pistong 2 lín ch¹m vµo thanh ®Èy cña
c«ng t¾c ®iÖn tõ 12 c«ng t¾c nµy bËt b¸o cho ngêi l¸i biÕt cÇn ph¶i thay m¸
phanh.
3. TÝnh tÊt yÕu ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn chung ch©u ©u ECE
trong thiÕt kÕ c¸c côm tæng thµnh .
§Êt níc ta ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt nhanh. Nhu cÇu vÒ lu
th«ng hµng ho¸ còng ngµy cµng lín. Trong ®ã nhu cÇu vÒ lu th«ng hµng ho¸
b»ng xe t¶i chiÕm mét tû träng kh«ng nhá. C¸c xe t¶i cã träng t¶i lín ®ang
chiÕm u thÕ vÒ gi¸ c¶ vµ thêi gian. Bëi v× trong mét kho¶ng thêi gian lo¹i xe
lín cã thÓ vËn chuyÓn ®îc mét khèi lîng hµng ho¸ lín, rót ng¾n thêi gian cho
qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸.
¤ t« ®îc sö dông ë níc ta hiÖn nay rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i. PhÇn lín c¸c
xe cò cßn ®îc sö dông cã nguån gèc §«ng ¢u, c¸c lo¹i « t« con th× phÇn lín
cã nguån gèc T©y ¢u hoÆc NhËt B¶n. C¸c lo¹i xe t¶i lín vµ xe kh¸ch th× rÊt
nhiÒu cã xuÊt xø tõ Hµn Quèc vµ mét sè lîng lín c¸c xe ®îc s¶n xuÊt trong níc. Mçi lo¹i xe ë mçi quèc gia nµy l¹i ®îc s¶n xuÊt tu©n theo mét tiªu chuÈn
nhÊt ®Þnh. Víi t×nh h×nh ®a d¹ng vÒ mÆt kiÓu d¸ng vµ tiªu chuÈn nh vËy sÏ g©y
ra kh«ng Ýt khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý ph¬ng tiÖn còng nh qu¸ tr×nh söa
ch÷a, b¶o dìng xe. DÉn ®Õn mét nhu cÇu ph¶i cã mét tiªu chuÈn chung trong
thiÕt kÕ, s¶n xuÊt xe « t« ë níc ta.
Xu thÕ chung hiÖn nay trªn thÕ giíi còng nh trong níc ngµnh c«ng nghiÖp « t«
®ang ®i dÇn vµo chuyªn m«n ho¸. Ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu c«ng ty, xÝ
nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét chi tiÕt hoÆc mét nhãm chi tiÕt, mét kÕt cÊu hoÆc mét
côm tæng thµnh cña « t« vµ kÐo theo ®ã lµ xuÊt hiÖn nh÷ng chiÕc « t« lµ s¶n
phÈm chung cña rÊt nhiÒu c«ng ty, xÝ nghiÖp. ThËm chÝ cña nhiÒu quèc gia.
Mét vÊn ®Ò ®Æt gia ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®ång ho¸ cña c¸c côm
tæng thµnh nµy hay nãi c¸ch kh¸c lµm thÕ nµo ®Ó chiÕc xe cã thÓ ho¹t ®éng
tèt, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kû thuËt khi nã ®îc ch¾p v¸ nh v©y. Gi¶i ph¸p cña
vÊn ®Ò chÝnh lµ ®Æt gia mét quy ®Þnh, mét tiªu chuÈn chung, tiªu chuÈn nµy sÏ
¸p chÕ cho tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, s¶n xuÊt xe cña c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp
vµ c¸c c¸ nh©n thuéc c¸c quèc gia c«ng nhËn nã.
19
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phí
Cïng víi viÖc chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu quèc gia s¶n xuÊt xe lín trªn thÕ giíi
lµ viÖc ph¶i ¸p dông cïng mét lóc nhiÒu tiªu chuÈn trong thiÕt kÕ, s¶n xuÊt
còng nh sö dông. DÉn tíi nh÷ng víng m¾c vµ ®Æc biÖt lµ mÊt tÝnh thèng nhÊt.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Êy hiÖn nay ë níc ta ®ang cã xu híng vµ tiÕn tíi sÏ sö
dông mét lo¹i tiªu chuÈn thèng nhÊt ®ã lµ tiªu chuÈn chung Ch©u ©u ECE.
Trong giíi h¹n ®å ¸n tèt nghiÖp ®Ò tµi sÏ ¸p dông tiªu chuÈn nµy ë møc tu©n
theo c¸c tiªu chuÈn vÒ kÝch thíc, khèi lîng. Víi lo¹i xe hai cÇu cã thÓ sö dông
côm tæng thµnh cÇu sau chñ ®éng nµy cã tæng t¶i träng kh«ng vît qu¸ 18 tÊn.
Trong ®ã t¶i träng ®Æt lªn cÇu sau kh«ng qu¸ 11 tÊn. Lo¹i xe. KÝch thíc lín
nhÊt cho phÐp ®èi víi c¸c xe nµy lµ: Dµi tèi ®a kh«ng qu¸ 12m, cao kh«ng qu¸
4m, réng kh«ng qu¸ 2,25m. Víi mong muèn cè g¾ng ®Ó tho¶ m·n tÝnh ®ång
ho¸. C¸c th«ng sè kü thuËt ban ®Çu kh¸c ®Ò tµi xin ®îc chän theo c¸c lo¹i xe
tham kh¶o cã tu©n theo tiªu chuÈn ECE.
PhÇn III
ThiÕt KÕ TÝnh To¸n CÇu Chñ §éng
1. ThiÕt kÕ truyÒn lùc chÝnh.
§Ó ®¸p øng ®îc tû sè truyÒn i0 phï hîp víi cÇu chñ ®éng cña c¸c lo¹i xe t¶i
12 18 tÊn ta sÏ sö dông lo¹i truyÒn lùc chÝnh ®¬n b¸nh r¨ng hypoit.
H×nh 3.1. S¬ ®å truyÒn lùc chÝnh
C¸c æ bi ®ì trôc cña b¸nh r¨ng chñ ®éng ®îc bè trÝ theo kiÓu c«ng x«n, ®Ó
t¨ng cøng ta bè trÝ thªm æ bi ®òa ë ®Çu trôc.
20
- Xem thêm -
.DOC 
71 
103 
55 
