Tài liệu Định hướng và giải pháp thu hút khách du lịch trung quốc đến tỉnh lào cai luận văn ths. du lịch

§¹i häc quèc gia hµ néi tr-êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n nguyÔn thÞ hång h¶i ®Þnh h-íng vµ gi¶I ph¸p thu hót kh¸ch du lÞch trung quèc ®Õn tØnh lµo cai luËn v¨n th¹c sÜ du lÞch Hµ Néi, 2013 §¹i häc quèc gia hµ néi tr-êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n nguyÔn thÞ hång h¶i ®Þnh h-íng vµ gi¶I ph¸p thu hót kh¸ch du lÞch trung quèc ®Õn tØnh lµo cai Chuyªn ngµnh: Du lÞch (Ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o thÝ ®iÓm) luËn v¨n th¹c sÜ du lÞch NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN THỊ MINH HÕA Hà Nội, 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Định hướng và giải pháp thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai” là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi. Mọi tài liệu tham khảo, trích dẫn khoa học đều có nội dung chính xác. Các kết luận khoa học chưa được công bố ở bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hồng Hải LỜI CẢM ƠN Đề tài luận văn cao học “Định hướng và giải pháp thu hút khách du lịch Trung Quốc đến Lào Cai” được thực hiện cùng với quá trình học viên học tập tại lớp Cao học 8, khoa Du lịch học, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Để hoàn thành đề tài luận văn này, em xin gửi lời tri ân tới ban Chủ nhiệm khoa cùng toàn thể các thầy, cô giáo khoa Du lịch học, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới giáo viên hướng dẫn PGS.TS Trần Thị Minh Hòa. Cô là người đã định hướng, tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Bên cạnh đó, em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các công ty lữ hành quốc tế, các khách sạn và các đơn vị có liên quan tại Lào Cai như trung tâm lữ hành quốc tế Bình Minh, công ty cổ phần du lịch quốc tế Lào Cai, khách sạn Galaxy (thành phố Lào Cai), khách sạn Holiday (Sa Pa), khách sạn Hoàng Hà (Sa Pa)…Đặc biệt là trung tâm lữ hành quốc tế Bình Minh, số 39, đường Nguyễn Huệ, thành phố Lào Cai. Lời cảm ơn tiếp theo, em xin gửi tới Cục Thống kê Lào Cai; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lào Cai đã cung cấp những dữ liệu quan trọng liên quan đến đề tài. Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, sinh viên…đã chia sẻ, động viên em trong suốt thời gian học tập và thực hiện đề tài này. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 09 tháng 09 năm 2013 Học viên Nguyễn Thị Hồng Hải MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI ..................... 4 DANH MỤC CÁC HÌNH, BẢNG, BIỂU SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI .............. 5 LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................6 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................6 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................7 3. Lƣợc sử vấn đề nghiên cứu...................................................................................8 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................9 5. Phƣơng pháp và tiến trình nghiên cứu ...............................................................9 6. Bố cục của đề tài ..................................................................................................11 7. Những đóng góp chính của đề tài ......................................................................12 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÖT KHÁCH DU LỊCH CỦA ĐIỂM ĐẾN..........................................................................................13 1.1. Cơ sở lý luận về thu hút khách du lịch của điểm đến ...................................13 1.1.1. Điểm đến du lịch............................................................................................................. 13 1.1.1.1. Định nghĩa .............................................................................................13 1.1.1.2. Phân loại ...............................................................................................13 1.1.2. Khách du lịch và nghiên cứu đặc điểm của khách................................................... 14 1.1.2.1. Khách du lịch.........................................................................................14 1.1.2.2. Nghiên cứu đặc điểm của khách du lịch ...............................................19 1.1.2.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu nguồn khách du lịch ................................21 1.1.3. Điều kiện thu hút khách du lịch của điểm đến.......................................................... 22 1.1.3.1. Tính hấp dẫn du lịch ..............................................................................22 1.1.3.2. Giao thông đi lại....................................................................................23 1.1.3.3. Dịch vụ lưu trú, ăn uống .......................................................................24 1.1.3.4. Các hoạt động bổ sung ..........................................................................24 1.1.4. Một số định hướng và giải pháp thu hút khách du lịch........................................... 24 1.1.4.1. Định hướng thu hút khách du lịch .........................................................24 1.1.4.2. Giải pháp thu hút khách du lịch ............................................................26 1 1.2. Cơ sở thực tiễn về thu hút khách du lịch Trung Quốc của một số điểm đến, bài học cho việc thu hút khách du lịch của Việt Nam và Lào Cai ......................27 1.2.1. Một số kinh nghiệm thu hút khách du lịch Trung Quốc của Malaysia...... 27 1.2.2. Một số kinh nghiệm thu hút khách du lịch Trung Quốc của Hải Phòng, Việt Nam .. 28 1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho việc thu hút khách du lịch Trung Quốc của Việt Nam và Lào Cai .................................................................................................................................. 31 Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................................33 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THU HÖT KHÁCH DU LỊCH TRUNG QUỐC ĐẾN TỈNH LÀO CAI.................................................................34 2.1. Tổng quan về du lịch của tỉnh Lào Cai ..........................................................34 2.1.1. Tiềm năng phát triển du lịch ........................................................................................ 34 2.1.1.1. Vị trí địa lý .............................................................................................34 2.1.1.2. Tài nguyên du lịch .................................................................................35 2.1.1.3. Cơ chế, chính sách du lịch ....................................................................43 2.1.1.4. Điều kiện kinh tế - xã hội.......................................................................45 2.1.2. Hoạt động kinh doanh du lịch ..................................................................................... 49 2.1.2.1. Khách du lịch.........................................................................................49 2.1.2.2. Sản phẩm du lịch ...................................................................................50 2.1.2.3. Các cơ sở kinh doanh du lịch ................................................................53 2.1.2.4. Nguồn nhân lực du lịch .........................................................................55 2.1.2.5. Kết quả kinh doanh du lịch ...................................................................56 2.2. Điều kiện thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai ..................57 2.2.1. Tính hấp dẫn du lịch của Lào Cai............................................................................... 57 2.2.2. Giao thông đi lại tại Lào Cai......................................................................................... 58 2.2.3. Dịch vụ du lịch tại Lào Cai ........................................................................................... 59 2.2.4. Các hoạt động bổ sung tại Lào Cai ............................................................................. 61 2.3. Tình hình thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai .................62 2.3.1. Đặc điểm nguồn khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai .............................. 62 2.3.2. Thực trạng phục vụ khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai ........................ 65 2.3.2.1. Sản phẩm du lịch ...................................................................................65 2 2.3.2.2. Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch .......................................66 2.3.2.3. Nguồn nhân lực du lịch .........................................................................73 2.3.2.4. Chính sách marketing điểm đến du lịch ................................................75 2.4. Đánh giá chung .................................................................................................77 2.4.1. Ưu điểm ........................................................................................................................... 77 2.4.2. Hạn chế............................................................................................................................ 78 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................................80 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHÍNH NHẰM ĐẨY MẠNH THU HÖT KHÁCH DU LỊCH TRUNG QUỐC ĐẾN TỈNH LÀO CAI ...... 81 3.1. Đặc điểm của thị trƣờng khách du lịch Trung Quốc ....................................81 3.1.1. Sơ lược về đất nước Trung Quốc ................................................................................ 81 3.1.2. Tính cách dân tộc Trung Quốc.................................................................................... 82 3.1.3. Xu hướng đi du lịch của khách Trung Quốc ............................................................ 83 3.1.4. Nhu cầu của khách du lịch Trung Quốc ................................................................... 84 3.1.5. Hành vi tiêu dùng của khách du lịch Trung Quốc................................................... 86 3.2. Mục tiêu phát triển của du lịch Lào Cai ........................................................86 3.2.1. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................................... 86 3.2.2. Mục tiêu cụ thể đến năm 2015 ..................................................................................... 87 3.3. Một số định hƣớng chính nhằm đẩy mạnh thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai ............................................................................................87 3.3.1. Định hướng về thị trường ............................................................................................. 87 3.3.2. Định hướng về sản phẩm ............................................................................................. 88 3.4. Một số giải pháp chính nhằm đẩy mạnh thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai ......................................................................................................89 3.4.1. Nhóm các giải pháp vĩ mô ............................................................................................ 91 3.4.2. Nhóm các giải pháp vi mô .......................................................................................... 102 Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................................111 KẾT LUẬN ............................................................................................................112 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................114 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 116 3 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI GDP: Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội) GRDP: Gross Regional Domestic Product (Tổng sản phẩm trên địa bàn) UNWTO: World Tourism Organization (Tổ chức du lịch thế giới) ASEAN: Association of South East Asian Nations (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á) EU: European Union (Liên minh Châu Âu) BTS: Base Station Subsystem (Trạm thu phát gốc) LAN: Local Area Network (Mạng cục bộ) UBND: Ủy ban Nhân dân ITE - HCMC: International Travel Expo Ho Chi Minh City (Hội chợ du lịch quốc tế thành phố Hồ Chí Minh) CITM: China International Travel Mart (Hội chợ du lịch quốc tế tổ chức luân phiên tại thành phố Thượng Hải và Côn Minh, Trung Quốc) 4 DANH MỤC CÁC HÌNH, BẢNG, BIỂU SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI Hình 1.1. Sơ đồ định nghĩa du khách quốc tế của UNWTO - 1981 .........................17 Bảng 2.1. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh Lào Cai năm 2011 ...........................46 Bảng 2.2. Cơ cấu kinh tế của tỉnh Lào Cai năm 2011 ..............................................47 Bảng 2.3. Số lượt khách du lịch tại Lào Cai từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013 ......49 Bảng 2.4. Sản phẩm du lịch điển hình của tỉnh Lào Cai ...........................................50 Bảng 2.5. Kết quả thực hiện chỉ tiêu cơ sở lưu trú thuộc đề án phát triển kinh tế du lịch tỉnh Lào Cai năm 2012 .......................................................................................54 Bảng 2.6. Kết quả thực hiện chỉ tiêu nguồn nhân lực thuộc đề án phát triển kinh tế du lịch tỉnh Lào Cai năm 2012 ..................................................................................55 Bảng 2.7: Doanh thu du lịch theo giá thực tế phân theo thành phần kinh tế năm 2010 - 2012 ...............................................................................................................56 Bảng 2.8. Bảng đánh giá độ hấp dẫn du khách của Lào Cai .....................................57 Biểu đồ 2.1. Cơ cấu khách du lịch đến Lào Cai theo giới tính .................................63 Biểu đồ 2.2. Cơ cấu khách du lịch Trung Quốc theo độ tuổi ....................................64 Biểu đồ 2.3. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về chương trình tham quan.......65 Biểu đồ 2.4. Sự yêu thích của khách du lịch Trung Quốc .........................................66 dành cho các điểm đến du lịch tại Lào Cai ...............................................................66 Biểu đồ 2.5. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về chất lượng phương tiện vận chuyển .......................................................................................................................68 Biểu đồ 2.6. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về chất lượng dịch vụ lưu trú....70 Biểu đồ 2.7. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về chất lượng dịch vụ ăn uống ......71 Biểu đồ 2.8. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về dịch vụ vui chơi giải trí ...72 Biểu đồ 2.9. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về dịch vụ mua sắm .............72 Biểu đồ 2.10. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về trình độ của hướng dẫn viên ...73 Biểu đồ 2.11. Đánh giá của khách du lịch Trung Quốc về thái độ của hướng dẫn viên ....74 Biểu đồ 2.12. Nhận xét chung của khách du lịch Trung Quốc về tour du lịch tại Lào Cai ...78 Biểu đồ 3.1. Ý kiến của khách du lịch Trung Quốc về một số hướng phát triển sản phẩm du lịch ..............................................................................................................96 5 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chiến lược phát triển du lịch đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã chỉ ra rằng Việt Nam cần đầu tư phát triển thị trường khách du lịch nội địa, chú trọng khách nghỉ dưỡng, giải trí, lễ hội, mua sắm; tập trung thu hút khách du lịch quốc tế gần đến từ Đông Bắc Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc), Đông Nam Á và Thái Bình Dương (Singapore, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Úc); tăng cường khai thác thị trường khách cao cấp đến từ Tây Âu (Pháp, Đức, Anh, Hà Lan, Ý…), Bắc Mỹ (Mỹ, Canada) và Đông Âu (Nga, Ucraina); mở rộng thị trường mới đến từ Trung Đông; ưu tiên thu hút khách du lịch có khả năng chi trả cao, lưu trú dài ngày và có mục đích du lịch thuần túy. Trong số những tập khách du lịch kể trên, Trung Quốc được đánh giá là thị trường trọng điểm và chứa đựng nhiều tiềm năng của du lịch Việt Nam bởi sự gia tăng nhu cầu đi du lịch nước ngoài của người dân tại quốc gia có dân số lớn nhất thế giới này; bởi Việt Nam có chung đường biên giới với Trung Quốc; bởi 2 quốc gia có khá nhiều nét tương đồng về văn hóa v.v…Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2010, Việt Nam đón 905.360 lượt khách du lịch Trung Quốc; năm 2011, là 1.416.804 lượt khách và năm 2012, là 1.428.693 lượt khách. Không chỉ tăng trưởng về số lượng khách, chi tiêu của khách Trung Quốc khi đi du lịch quốc tế và đến Việt Nam đang có chiều hướng tăng lên. Theo số liệu do Tổ chức du lịch thế giới (UNWTO) công bố tháng 4 năm 2013 thì du khách từ Trung Quốc đã mang lại nguồn thu lớn nhất cho ngành du lịch toàn cầu trong năm 2012, với tổng mức chi tiêu khi đi du lịch nước ngoài lên tới 102 tỷ USD, cao hơn mức chi tiêu của thị trường khách này năm 2011 là 40% và cao hơn nhiều so với mức chi tiêu của du khách người Đức và Mỹ - hai nước đứng thứ hai trong bảng xếp hạng về chi tiêu du lịch quốc tế của UNWTO. Khi đến Việt Nam, khách du lịch Trung Quốc có nhiều sự lựa chọn. Lào Cai là một điểm đến nằm trong sự lựa chọn đó. Là một tỉnh có đường biên giới với 6 Trung Quốc, có cửa khẩu quốc tế Lào Cai, nằm trong hành lang kinh tế Côn Minh Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, lại sở hữu đa dạng tài nguyên du lịch thiên nhiên và nhân văn, Lào Cai có rất nhiều lợi thế trong phát triển du lịch và thu hút khách du lịch bốn phương, trong đó phải kể đến thị trường khách du lịch Trung Quốc nói chung và khách du lịch miền Tây Nam Trung Quốc, đến từ tỉnh Vân Nam nói riêng. Thực tế cho thấy, hiện nay, nguồn khách du lịch Trung Quốc đang chiếm khoảng 14,13% thị phần khách du lịch quốc tế đến Lào Cai. Mặc dù là một điểm đến có thương hiệu trên bản đồ du lịch Việt Nam, sở hữu nhiều điểm mạnh cũng như cơ hội, song du lịch Lào Cai vẫn không tránh khỏi những hạn chế, điển hình là sự lúng túng trong lựa chọn thị trường mục tiêu và sản phẩm chiến lược. Đây cũng là bài toán đang cần lời giải đặt ra cho nhiều điểm đến du lịch của Việt Nam. Với những phân tích trên, cùng thực tế lượng khách du lịch Trung Quốc đến Lào Cai đang ngày một tăng nhanh nhưng du lịch Lào Cai chưa có những định hướng, giải pháp cụ thể và rõ ràng để thu hút đối tượng khách du lịch này, học viên đã lựa chọn đề tài “Định hướng và giải pháp thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai” làm đề tài luận văn của mình. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đưa ra những định hướng và giải pháp chính nhằm đẩy mạnh thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Căn cứ vào mục tiêu đề ra, luận văn thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu như sau: - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và thực tiễn về thu hút khách du lịch của điểm đến. - Phân tích thực trạng hoạt động thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai. Từ đó đưa ra những đánh giá nhằm chỉ ra những thuận lợi, khó khăn trong công tác thu hút, phục vụ khách du lịch Trung Quốc của tỉnh Lào Cai. 7 - Đưa ra một số định hướng và giải pháp nhằm đẩy mạnh thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai trên cơ sở nắm bắt đặc điểm nhân khẩu, đặc điểm tiêu dùng du lịch cũng như trên cơ sở những phân tích tình hình thực tế của việc thu hút và phục vụ đối tượng khách du lịch này. 3. Lƣợc sử vấn đề nghiên cứu Cho đến nay, ở trong nước, liên quan đến vấn đề nghiên cứu về khách du lịch Trung Quốc và thu hút đối tượng khách du lịch Trung Quốc đã có một số công trình được công bố như: Đề tài khoa học cấp bộ “Nghiên cứu và đánh giá một số đặc điểm của thị trường Nhật Bản và Trung Quốc nhằm phát triển nguồn khách của du lịch Việt Nam” của Thạc sỹ Nguyễn Quỳnh Nga và nhóm nghiên cứu thực hiện năm 2000. Khóa luận tốt nghiệp Cử nhân Du lịch học của sinh viên Vũ Khắc Điệp thực hiện năm 2003 với tên “Nghiên cứu tâm lý và ứng dụng xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù cho khách Trung Quốc trên thị trường du lịch Quảng Ninh”. Luận văn Thạc sỹ Du lịch học của học viên Lê Quỳnh Phương thực hiện năm 2009: “Quan hệ hợp tác Việt - Trung và hoạt động thu hút khách du lịch Trung Quốc của ngành du lịch Việt Nam”. Luận văn Thạc sỹ Du lịch học của học viên Lê Thành Công thực hiện năm 2010: “Hoạt động xúc tiến của du lịch Hải Phòng nhằm thu hút khách du lịch Trung Quốc - Thực trạng và giải pháp”. v.v… Trên thực tế, các đề tài khoa học đều có phạm vi nghiên cứu là những địa bàn truyền thống mà khách du lịch Trung Quốc thường lựa chọn khi đi du lịch tại Việt Nam, đó là những điểm đến du lịch có biển như Quảng Ninh, Hải Phòng…; những trung tâm du lịch như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh…Song, cả một địa bàn Tây Bắc, trong đó có tỉnh Lào Cai với nhiều tài nguyên du lịch, lại có lợi thế chung đường biên giới với đất nước Trung Quốc, về mặt kinh doanh du lịch, gần như chưa có sự khai thác thị trường khách du lịch này hoặc có khai thác thì chưa đem lại hiệu quả. Về mặt nghiên cứu, chính từ thực tế kinh doanh đó nên công tác 8 nghiên cứu về thị trường này tại khu vực Tây Bắc hoặc một địa phương trong khu vực trở nên tương đối khó khăn và có phần mạo hiểm. Và hiện nay, chưa có công trình nghiên cứu nào về vấn đề thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai nhằm đưa ra những định hướng và giải pháp cụ thể. Xét thấy không phải là không có lý do của thực tế trên như ảnh hưởng tâm lý truyền thống của khách du lịch Trung Quốc, do nét tương đồng trong địa hình tại một số khu vực giữa hai nước v.v…Tuy nhiên, thông qua quá trình điều tra bảng hỏi, phỏng vấn trực tiếp, nghiên cứu thực tế, tham khảo ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực du lịch…, học viên thấy rằng, luận văn này là một hướng nghiên cứu cần thiết nhằm mở rộng phạm vi đón tiếp và phục vụ thị trường khách du lịch nhiều tiềm năng này theo định hướng phát triển thị trường khách nói chung của du lịch Việt Nam đã đề ra. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động thu hút khách du lịch của điểm đến. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về mặt nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu về đặc điểm nguồn khách du lịch Trung Quốc; đánh giá thực trạng phục vụ đối tượng khách du lịch này nhằm đưa ra định hướng và giải pháp đẩy mạnh thu hút du khách Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai. - Về mặt không gian: Luận văn nghiên cứu để đưa ra định hướng và giải pháp đối với tỉnh Lào Cai nhằm thu hút khách du lịch Trung Quốc (giới hạn tập trung tại tỉnh Vân Nam và một số tỉnh lân cận, nằm ở phía Tây Nam, Trung Quốc). - Về mặt thời gian: Nghiên cứu chủ yếu được tiến hành trong năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013. Các số liệu phục vụ nghiên cứu tập hợp chủ yếu từ năm 2009 đến đầu năm 2013. Các định hướng, giải pháp được đưa ra có khả năng áp dụng đến năm 2020. 5. Phƣơng pháp và tiến trình nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử được sử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu. Theo đó, các vấn đề trong luận văn được nghiên cứu trong 9 quá trình vận động và phát triển của ngành du lịch trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. 5.2. Phương pháp liên ngành Du lịch là một hiện tượng kinh tế - xã hội chịu ảnh hưởng sâu sắc của các yếu tố tự nhiên, kinh tế, xã hội khác. Mặt khác, sự hiện diện của du lịch cũng ảnh hưởng rõ rệt đến các mặt của đời sống, xã hội…Vì vậy, khi nghiên cứu bất kì lĩnh vực nào trong hoạt động du lịch không nên đặt dưới một góc độ riêng lẻ mà cần phải triển khai việc nghiên cứu một cách tổng hợp, đặt trong mối liên hệ với các ngành khác. 5.3. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp Thu thập các dữ liệu từ các nguồn nghiên cứu chính thống khác nhau đã tồn tại trước đó về khách du lịch Trung Quốc, về tỉnh Lào Cai, về hoạt động du lịch tại tỉnh Lào Cai, về điều kiện thu hút khách du lịch của điểm đến nói chung và của tỉnh Lào Cai nói riêng… Phương pháp này được sử dụng từ khi có định hướng đề tài luận văn. Các nguồn thu thập dữ liệu thứ cấp: sách, giáo trình, báo, tạp chí, luận văn, các bài viết trên internet về chuyên ngành du lịch và những chuyên ngành có liên quan; Luật du lịch; báo cáo của chính quyền địa phương và cơ quan quản lý về du lịch tại Lào Cai… 5.4. Phương pháp điều tra xã hội học 5.4.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Phương pháp này được sử dụng nhằm mục đích thu thập số liệu sơ cấp liên quan đến luận văn. Bảng hỏi được thiết kế mang tên: Phiếu điều tra khách du lịch Trung Quốc đến Lào Cai, Việt Nam. Các bảng hỏi được tiến hành điều tra tại Lào Cai từ tháng 10 năm 2012 đến tháng 6 năm 2013. 5.4.2. Phương pháp phỏng vấn Đây là phương pháp hiệu quả nhằm thu thập những thông tin mong muốn cũng như một số thông tin còn thiếu mà bảng hỏi chưa đáp ứng được. 10 Phương pháp này được sử dụng với cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, chính quyền địa phương, người dân địa phương, công ty kinh doanh du lịch (lữ hành, khách sạn, vận chuyển…), hướng dẫn viên du lịch, khách du lịch Trung Quốc, người Trung Quốc đang học tập và làm việc tại Việt Nam. Phương pháp này được sử dụng từ tháng 10 năm 2012 đến tháng 6 năm 2013. 5.5. Phương pháp nghiên cứu thực địa Là phương pháp có mặt tại thực địa để thẩm nhận những giá trị của tài nguyên, hiểu được những khía cạnh khác nhau của thực tế; trên cơ sở đó, sẽ đề xuất những giải pháp hợp lý và khả thi cho vấn đề nghiên cứu. Quá trình điền dã là điều kiện đối chiếu, bổ sung nhiều thông tin cần thiết mà các phương pháp khác không cung cấp hoặc cung cấp chưa chính xác. Đây là phương pháp quan trọng để nghiên cứu du lịch nhằm góp phần làm cho kết quả nghiên cứu mang tính xác thực. Phương pháp này được tiến hành tại các điểm du lịch thuộc điểm đến du lịch Lào Cai, nằm trong phạm vi nghiên cứu của luận văn. Phương pháp này được tiến hành làm 2 đợt: - Đợt 1: từ 01/10/2012 đến 07/10/2012. - Đợt 2: từ 28/05/2013 đến 03/06/2013. 5.6. Phương pháp phân tích và tổng hợp Là việc lựa chọn, sắp xếp các dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, từ đó tổng hợp lại rồi đưa ra những nhận định, đánh giá, kết luận về đối tượng nghiên cứu; dưới sự hỗ trợ của phần mềm như Excel. Phương pháp này được sử dụng từ khi có định hướng đề tài luận văn đến khi luận văn được hoàn thành. Bên cạnh đó, phương pháp chuyên gia cũng được sử dụng trong quá trình thực hiện luận văn nhằm tận dụng sự hiểu biết sâu, rộng của các chuyên gia trong lĩnh vực du lịch để đưa ra dự báo, đánh giá về đối tượng nghiên cứu. 6. Bố cục của đề tài Với mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng và phạm vi cũng như phương pháp nghiên cứu nêu trên, ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có nội dung chính bao gồm 3 chương: 11 Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thu hút khách du lịch của điểm đến Chương 2: Thực trạng hoạt động thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai Chương 3: Một số định hướng và giải pháp chính nhằm đẩy mạnh thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai 7. Những đóng góp chính của đề tài - Luận văn đã hệ thống hóa lý luận về thu hút khách du lịch của điểm đến. - Luận văn đã đánh giá thực trạng hoạt động thu hút khách du lịch Trung Quốc đến Lào Cai. - Luận văn đã đề xuất một số định hướng và giải pháp chính nhằm đẩy mạnh thu hút khách du lịch Trung Quốc đến tỉnh Lào Cai. 12 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÖT KHÁCH DU LỊCH CỦA ĐIỂM ĐẾN 1.1. Cơ sở lý luận về thu hút khách du lịch của điểm đến 1.1.1. Điểm đến du lịch 1.1.1.1. Định nghĩa Điểm đến du lịch là một trong số các khái niệm cơ bản về du lịch. Điểm đến du lịch là thành phần không thể thiếu trong mỗi chuyến hành trình của du khách. Một chuyến du lịch bao giờ cũng bao gồm một hay một vài điểm đến theo các cấp độ khác nhau. Vì vậy, khi nghiên cứu về hoạt động du lịch, cũng như liên quan đến đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài này, chúng ta không thể bỏ qua khái niệm điểm đến du lịch. Theo PGS.TS Nguyễn Văn Mạnh và TS.Nguyễn Đình Hòa trong giáo trình Marketing du lịch (2009), Đại học Kinh tế quốc dân, thì điểm đến du lịch là “một địa điểm mà chúng ta có thể cảm nhận được bằng đường biên giới về địa lý, đường biên giới về chính trị hay đường biên giới về kinh tế, có tài nguyên du lịch hấp dẫn, có khả năng thu hút và đáp ứng được nhu cầu của khách du lịch”. [12, tr.341] Trong khuôn khổ luận văn này, tác giả lựa chọn và sử dụng định nghĩa của PGS.TS Trần Thị Minh Hòa, trong tập bài giảng Marketing điểm đến du lịch: “Điểm đến du lịch là những điểm có tài nguyên du lịch nổi trội, có khả năng hấp dẫn du khách, hoạt động kinh doanh du lịch có hiệu quả và đảm bảo phát triển bền vững”. 1.1.1.2. Phân loại Trên cơ sở khái niệm về điểm đến du lịch đã trình bày ở trên và xét theo tiêu chí về địa lý, PGS.TS Nguyễn Văn Mạnh và TS Nguyễn Đình Hòa đã phân chia điểm đến du lịch theo các mức độ hay qui mô cơ bản sau: - Các điểm có qui mô lớn: là điểm đến của một vùng lãnh thổ hay ở cấp độ châu lục như khu vực Đông Nam Á, Nam Mỹ, Châu Âu, Châu Á, Châu Phi… 13 - Điểm đến vĩ mô: là các điểm đến ở cấp độ của một quốc gia: Việt Nam, Mỹ, Pháp… - Điểm đến vi mô: bao gồm các vùng, tỉnh, thành phố, quận, huyện thậm chí là một xã, thị trấn…trong lãnh thổ của một quốc gia. Cũng trên cơ sở khái niệm đã nêu, PGS.TS Trần Thị Minh Hòa cũng đưa ra phân loại điểm đến du lịch có thể là một khu khu vực, một vùng, một quốc gia, một thành phố, một thủ đô, một khu du lịch… 1.1.2. Khách du lịch và nghiên cứu đặc điểm của khách 1.1.2.1. Khách du lịch * Định nghĩa Có nhiều định nghĩa về khách du lịch (du khách). Mỗi học giả, mỗi nhà nghiên cứu, mỗi tổ chức hay cá nhân với lăng kính của mình, đặt trong từng điều kiện và hoàn cảnh cụ thể đã đưa ra những định nghĩa không hoàn toàn như nhau về khách du lịch. Theo giáo trình Kinh tế du lịch (2009), Đại học Kinh tế quốc dân thì định nghĩa về khách du lịch xuất hiện lần đầu tiên vào cuối thế kỷ thứ XVIII tại Pháp. Thời đó, các cuộc hành trình của người Đức, người Hà Lan, người Anh…trên đất Pháp được chia ra làm 2 loại: cuộc hành trình nhỏ là cuộc hành trình từ Paris đến miền Đông Nam nước Pháp; cuộc hành trình lớn là cuộc hành trình theo bờ Địa Trung hải, xuống phía Tây Nam nước Pháp và vùng Bourgogne. Khách du lịch được định nghĩa là người thực hiện một cuộc hành trình lớn. Vào đầu thế kỷ XX, nhà kinh tế học người Áo Josef Stander đã định nghĩa: “Khách du lịch là hành khách xa hoa ở lại theo ý thích, ngoài nơi cư trú thường xuyên để thỏa mãn những nhu cầu sinh hoạt cao cấp mà không theo đuổi các mục đích kinh tế”. Một nhà kinh tế học người Anh tên là Odgilvie lại cho rằng: để trở thành khách du lịch cần có hai điều kiện: thứ nhất, phải xa nhà thời gian dưới một năm; thứ 2, ở đó phải tiêu những khoản tiền đã tiết kiệm ở nơi khác. 14 Các định nghĩa trên đều chưa thực sự đầy đủ, chưa lột tả hết nội dung của khái niệm khách du lịch và chỉ mang tính chất tham khảo. Để có cài nhìn đầy đủ hơn về khái niệm khách du lịch, cần tìm hiểu một số định nghĩa khác như sau: Trước hết là định nghĩa của Liên hiệp các quốc gia: năm 1937, tổ chức này đã đưa ra định nghĩa về khách du lịch nước ngoài là “bất cứ ai đến thăm một đất nước khác với nơi cư trú thường xuyên của mình trong khoảng thời gian ít nhất là 24h”. Theo định nghĩa này, tất cả những người được coi là khách du lịch là: Những người khởi hành để giải trí, vì những nguyên nhân gia đình, vì sức khỏe… Những người khởi hành để gặp gỡ, trao đổi các mối quan hệ về khoa học, ngoại giao, tôn giáo, thể thao, công vụ… Những người khởi hành vì các mục đích kinh doanh; Những người cập bến từ các chuyến hành trình du ngoạn trên biển, thậm chí cả khi họ dừng lại trong khoảng thời gian ít hơn 24h. Những người không được coi là khách du lịch là: Những người đến lao động, kinh doanh có hoặc không có hợp đồng lao động; Những người đến với mục đích định cư; Sinh viên hay những người đến học ở các trường; Những người ở biên giới sang làm việc; Những người đi qua một nước mà không dừng mặc dù cuộc hành trình đi qua nước đó có thể kéo dài 24h. Năm 1981, Tổ chức du lịch thế giới (UNWTO) đã đưa ra sơ đồ định nghĩa du khách quốc tế: 15 Lữ khách Được thống kê - Nghỉ - Văn hóa - Thể thao chủ động - Khác Không được thống kê Khách Giải trí Du khách Khách tham quan Động cơ - Hội họp - Công tác - Kinh doanh Kiều bào Người nước ngoài Nghề nghiệp Phi hành đoàn và thủy thủ - Nghiên cứu - Sức khỏe - Quá cảnh - Khác Lao động vùng biên Khách vãng lai hơn một ngày Khách trong ngày Phi hành đoàn và thủy thủ Động cơ khác Dân di cư Khách quá cảnh Dân tị nạn Lực lượng quân sự Đại diện lãnh sự Các nhà ngoại giao Hình 1: Sơ dudu khách quốc tế của UNWTO - 1981 Hình 1.1: Sơđồ đồđịnh địnhnghĩa nghĩa khách quốc tế của UNWTO - 1981 16 Di cư tạm thời Di cư thường xuyên