Uû ban D©n téc
BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI
§iÒu tra, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng
vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói miÒn Trung
CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI:
Lª Kim Kh«i
8071
HÀ NỘI - 2009
PhÇn Më ®Çu
I. TÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n
NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh: “Ph¸t triÓn nhanh, hiÖu
qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x·
héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng”.
§Ó NghÞ quyÕt cña §¶ng ®i vµo cuéc sèng, ngµy 17/8/2004 Thñ t−íng
ChÝnh phñ ®· ký QuyÕt ®Þnh sè 153/2004/Q§-TTg vÒ viÖc ban hµnh §Þnh h−íng
chiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam (Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 cña ViÖt
Nam), víi néi dung quan träng lµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Ngµy 24/7/2006 Bé tr−ëng, Chñ nhiÖm Uû ban D©n téc ®· ký QuyÕt ®Þnh sè
184/Q§-UBDT, thµnh lËp Ban ChØ ®¹o ®Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn
v÷ng vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói.
Vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói cña ViÖt Nam chiÕm h¬n 3/4 diÖn tÝch
tù nhiªn cña c¶ n−íc, cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng vÒ m«i tr−êng sinh th¸i ®èi víi
c¶ n−íc nh−ng nhiÒu n¬i m«i tr−êng ®ang bÞ suy tho¸i nghiªm träng, vµ lµ n¬i cã
tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cßn rÊt thÊp so víi c¸c vïng kh¸c. V× vËy ®Ó
®¹t ®−îc môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói, gãp
phÇn vµo sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c¶ n−íc, viÖc ®iÒu tra, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng
ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói lµ rÊt cÇn thiÕt, nh»m t×m
ra c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng lÜnh vùc cÇn −u tiªn cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ kinh
tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói. N¨m 2007 dù ¸n
“§iÒu tra, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn
nói §«ng B¾c, T©y B¾c” ®· ®−îc thùc hiÖn vµ ®¹t kÕt qu¶ xuÊt s¾c. N¨m 2008 dù
¸n ®−îc thùc hiÖn giai ®o¹n II t¹i vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói T©y Nguyªn,
T©y Nam Bé còng ®¹t kÕt qu¶ xuÊt s¾c. N¨m 2009 dù ¸n ®−îc thùc hiÖn t¹i vïng
d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói miÒn Trung.
II. Môc tiªu cña dù ¸n
1. §iÒu tra, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng d©n téc thiÓu
sè vµ miÒn nói miÒn Trung.
1
2. §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng d©n téc thiÓu sè vµ miÒn
nói miÒn Trung.
III. Thêi gian vµ §Þa bµn nghiªn cøu
1. Dù ¸n thùc hiÖn trong n¨m 2009
2. §Þa bµn nghiªn cøu
- Vïng B¾c Trung Bé: TØnh Qu¶ng B×nh (huyÖn Minh Ho¸ vµ huyÖn
Tuyªn Ho¸) ; tØnh Thõa Thiªn HuÕ (huyÖn A L−íi vµ huyÖn Nam §«ng).
- Vïng Nam Trung Bé: TØnh Ninh ThuËn (huyÖn B¾c ¸i vµ huyÖn Ninh
Ph−íc); TØnh B×nh ThuËn( huyÖn B¾c B×nh vµ huyÖn Hµm ThuËn B¾c).
IV. Néi dung ®iÒu tra
- LÜnh vùc kinh tÕ: Kho¶ng 5- 7 chØ tiªu
- LÜnh vùc x· héi: Kho¶ng 15-17 chØ tiªu
- LÜnh vùc vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng: Kho¶ng 5- 7 chØ tiªu
- LÜnh vùc vÒ thÓ chÕ: kho¶ng 2- 3 chØ tiªu.
§Ó thu thËp ®−îc sè liÖu cña c¸c lÜnh vùc trªn, dù ¸n ®· thùc hiÖn:
- Pháng vÊn c¸c c¸n bé tØnh, huyÖn, x· vµ mét sè c¸c ban, ngµnh liªn quan
®Ó thu thËp th«ng tin vÒ lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi, tµi nguyªn, m«i tr−êng vµ thÓ
chÕ, víi mÉu phiÕu phï hîp.
- Göi theo ®−êng c«ng v¨n mÉu phiÕu ®iÒu tra lÊy th«ng tin: (10 tØnh cã
Ban D©n téc): 10 tØnh x 3 mÉu phiÕu = 30 phiÕu
- §i kh¶o s¸t thùc tÕ:
+ Vïng B¾c Trung Bé:
.TØnh: 2 tØnh x (10 ban ngµnh x 2 ng−êi/ban) x 3 mÉu phiÕu = 120 phiÕu
. HuyÖn: 4 huyÖn x (10 phßng, ban ngµnh x 2ng−êi/phßng) x 3 mÉu phiÕu
= 240 phiÕu
+ Vïng Nam Trung Bé: TØnh: 120 phiÕu; HuyÖn: 240 phiÕu
* Tæng céng: 30 phiÕu + 720 phiÕu = 750 phiÕu
V. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra nghiªn cøu
- §iÒu tra b»ng phiÕu t¹i c¸c tØnh thuéc ph¹m vi ®iÒu tra cña dù ¸n.
- Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra b»ng mÉu thèng kª, göi phiÕu ®iÒu tra tíi c¸c tØnh
liªn quan xin cung cÊp sè liÖu thø cÊp (Côc Thèng kª).
2
- Thµnh lËp c¸c ®oµn xuèng c¬ së kh¶o s¸t (quan s¸t, pháng vÊn, th¶o luËn
nhãm, nghiªn cøu ®iÓm, thu thËp sè liÖu, tµi liÖu, tæ chøc héi th¶o).
- Xin ý kiÕn chuyªn gia (®Æt c¸c chuyªn ®Ò).
- Tæ chøc héi th¶o liªn ngµnh.
- Ph−¬ng ph¸p kÕ thõa.
VI. C¸c c¬ quan, ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n tham gia thùc
hiÖn dù ¸n
1. §¬n vÞ chñ tr× dù ¸n: Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh, Uû ban D©n téc
2. Ban Chñ nhiÖm dù ¸n:
- Chñ nhiÖm dù ¸n: TS Lª Kim Kh«i, Vô tr−ëng Vu KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
Phã Chñ tÞch Héi ®ång Khoa häc vµ C«ng nghÖ Uû ban D©n téc, Uû viªn
Th−¬ng trùc Ban ChØ ®¹o ®Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng d©n
téc thiÓu sè vµ miÒn nói.
- Phã Chñ nhiÖm dù ¸n: KS. Ma Trung Tû, Uû viªn th− ký Héi ®ång Khoa
häc vµ C«ng nghÖ Uû ban D©n téc
- Th− ký dù ¸n: CN. NguyÔn ThÞ §øc H¹nh- CV Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh
- C¸c thµnh viªn thùc hiÖn dù ¸n:
+ TS. NguyÔn V¨n Träng, PVT Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ CN. TrÇn Huy ThiÖp, PVT Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ KS. §Æng Hµ Lù, PVT Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ CN. TriÖu Kim Dung, CVC Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ CN. NguyÔn Huy DuÈn, CVC Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ CN. Hå V¨n Thµnh, CVC Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ KTS. NguyÔn Träng Trung, CVC Vô KHTC,
+ CN. Vò Hoµng Anh, CV Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ CN. Ph¹m Hång Nhung, CVC Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh,
+ CN. Vò ThÞ Ph−¬ng Lan, CV Vô KHTC,
+ TS. NguyÔn Cao ThÞnh, Tr−ëng phßng Th− ký tæng hîp, V¨n phßng Uû
ban D©n téc
+ CN. NguyÔn V¨n Thøc, Tr−ëng phßng Qu¶n trÞ, V¨n phßng Uû ban D©n
téc
3
3. C¸c c¬ quan, ®¬n vÞ phèi hîp
- V¨n phßng Ph¸t triÓn bÒn v÷ng quèc gia
- Tæng Côc Thèng kª
- Ban ChØ ®¹o ®Þnh h−íng chiÕn l−îc PTBV – Uû ban D©n téc
- C¸c Ban D©n téc vµ c¸c Ban, ngµnh c¸c tØnh thuéc ®Þa bµn nghiªn cøu
cña dù ¸n.
- Mét sè Vô, ®¬n vÞ thuéc Uû ban D©n téc.
4
PhÇn I
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng
I. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
1. Kh¸i niÖm: Cho ®Õn nay ®· cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng
(PTBV) vµ mçi kh¸i niÖm ®Òu cã néi hµm riªng cña nã.
- N¨m 1980 lÇn ®Çu tiªn thuËt ng÷ PTBV do HiÖp héi b¶o tån thiªn nhiªn
thÕ giíi ( IUCN) ®Ò xuÊt trong b¶n “ ChiÕn l−îc b¶o tån thÕ giíi” víi môc tiªu
tæng thÓ lµ “®¹t ®−îc sù PTBV b»ng c¸ch b¶o vÖ c¸c tµi nguyªn sinh vËt”.
- N¨m 1987, Uû ban Quèc tÕ vÒ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (WCED) trong
b¸o c¸o “T−¬ng lai cña chóng ta” ®· ®−a ra ®Þnh nghÜa t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ
PTBV lµ “Sù ph¸t triÓn ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña hiÖn t¹i mµ kh«ng lµm tæn
th−¬ng kh¶ n¨ng cña c¸c thÕ hÖ t−¬ng lai trong viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña
chÝnh hä”.
- Mét ®Þnh nghÜa kh¸c ®· ®−îc ®Ò cËp trong cuèn s¸ch “h·y cøu lÊy tr¸i
®Êt” do HiÖp héi b¶o tån thiªn nhiªn thÕ giíi, Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp
quèc vµ Quü hoang d· ThÕ giíi xuÊt b¶n (IUCN, UNDP, WWF, 1991) trong ®ã
®Þnh nghÜa PTBV lµ “sù n©ng cao chÊt l−îng ®êi sèng cña con ng−êi trong lóc
®ang tån t¹i, trong khu«n khæ ®¶m b¶o cña c¸c hÖ sinh th¸i”, cßn tÝnh bÒn v÷ng
lµ “ mét ®Æc ®iÓm ®Æc tr−ng cña mét qu¸ tr×nh hoÆc mét tr¹ng th¸i cã thÓ duy tr×
m·i m·i”.
- Néi hµm vÒ PTBV ®−îc t¸i kh¼ng ®Þnh t¹i Héi nghÞ Th−îng ®Ønh tr¸i ®Êt
vÒ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn ë Rio de Janero, Braxin n¨m 1992 vµ ®−îc bæ sung
hoµn chØnh t¹i Héi nghÞ Th−îng ®Ønh vÒ PTBV t¹i Johannesburg, Nam Phi n¨m
2002: “PTBV lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cã sù kÕt hîp chÆt chÏ, hîp lý vµ hµi hoµ
gi÷a ba mÆt cña sù ph¸t triÓn. §ã lµ: Ph¸t triÓn kinh tÕ, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o
vÖ m«i tr−êng”.
Tõ c¸c ®Þnh nghÜa trªn cã thÓ nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t: PTBV lµ sù ph¸t
triÓn hµi hoµ c¶ ba mÆt kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng nh»m kh«ng ngõng n©ng
5
cao chÊt l−îng cuéc sèng cña con ng−êi kh«ng nh÷ng cho thÕ hÖ hiÖn t¹i mµ cßn
cho c¸c thÕ hÖ mai sau.
2. S¬ ®å ph¸t triÓn bÒn v÷ng
B¶o vÖ
m«i tr−êng
T¨ng tr−ëng
Kinh tÕ
PTBV
C«ng b»ng x· héi
Tõ s¬ ®å PTBV cho thÊy mét vÊn ®Ò quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó “tam
gi¸c” PTBV – phÇn giao nhau cña ba mÆt t¨ng tr−ëng kinh tÕ, b¶o vÖ m«i tr−êng
vµ c«ng b»ng x· héi ngµy cµng lín lªn vµ v÷ng ch¾c trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi cña quèc gia nãi chung, cña mét vïng l·nh thæ nãi riªng.
3. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng
a/ PTBV vÒ kinh tÕ: Lµ sù tiÕn bé vÒ mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ thÓ hiÖn ë
qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng kinh tÕ æn ®Þnh vµ sù thay ®æi vÒ chÊt cña nÒn kinh tÕ, g¾n
víi qu¸ tr×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ x·
héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng theo h−íng tiÕn bé. Môc tiªu cña sù PTBV vÒ kinh tÕ lµ
®¹t ®−îc sù t¨ng tr−ëng æn ®Þnh víi c¬ cÊu hîp lý, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu n©ng
cao ®êi sèng cña ng−êi d©n, tr¸nh ®−îc sù suy tho¸i hoÆc ®×nh trÖ trong t−¬ng
lai, tr¸nh ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho c¸c thÕ hÖ mai sau.
§Ó ®¹t ®−îc sù PTBV vÒ kinh tÕ, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ph¶i cã lµ:
-T¨ng tr−ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh.
-T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i dùa trªn c¬ së chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo
h−íng tiÕn bé.
-T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i dùa vµo n¨ng lùc néi sinh lµ chñ yÕu vµ ph¶i
lµm t¨ng n¨ng lùc néi sinh.
6
b/ PTBV vÒ x∙ héi: Lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®¹t ®−îc kÕt qu¶ ngµy cµng
cao trong viÖc thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, ®¶m b¶o chÕ ®é dinh
d−ìng vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ng−êi d©n, mäi ng−êi ®Òu cã c¬ héi trong gi¸o
dôc, cã viÖc lµm, gi¶m t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, n©ng cao tr×nh ®é v¨n minh vÒ ®êi
sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho mäi thµnh viªn cña x· héi.
§Ó ®¹t ®−îc sù PTBV vÒ x· héi, c¸c vÊn ®Ò ph¶i ®−îc chó träng lµ:
- T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i ®i ®«i víi gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng−êi lao
®éng.
- T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i ®i ®«i víi xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo.
- T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i ®¶m b¶o æn ®Þnh x· héi vµ n©ng cao chÊt l−îng
cuéc sèng cña ng−êi d©n.
c/ PTBV vÒ m«i tr−êng: Lµ khai th¸c hîp lý, sö dông tiÕt kiÖm vµ hiÖu
qu¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn, phßng ngõa, ng¨n chÆn, xö lý vµ kiÓm so¸t cã hiÖu
qu¶ « nhiÔm m«i tr−êng.
Trong PTBV ng−êi ta cßn ®Ò cËp tíi khÝa c¹nh ®¹o ®øc cña vÊn ®Ò: §ã lµ
mäi ng−êi ®Òu cã quyÒn c¬ b¶n nh− nhau nh− quyÒn ®−îc sèng, quyÒn ®−îc tù
do, quyÒn ®−îc h−ëng tµi nguyªn vµ m«i tr−êng cña Tr¸i ®Êt. C¸c thÕ hÖ ®Òu cã
quyÒn nh− nhau trong viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn cña m×nh. C¸c lo¹i
sinh vËt t¹o nªn sinh quyÓn n»m trong khèi thèng nhÊt cña c¸c hÖ tù nhiªn Tr¸i
®Êt ph¶i ®−îc ®¶m b¶o quyÒn tån t¹i cho dï nã cã ý nghÜa nh− thÕ nµo ®èi víi
con ng−êi. Mäi ng−êi ®Òu cã quyÒn lîi vµ nghÜa vô nh− nhau trong viÖc b¶o vÖ
tµi nguyªn vµ m«i tr−êng Tr¸i ®Êt, còng nh− viÖc b¶o vÖ con ng−êi v−ît lªn trªn
mäi ranh giíi ®Þa lý, x· héi, t− t−ëng, v¨n ho¸.
4. Môc tiªu cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng
T¹i héi nghÞ Th−îng ®Ønh Tr¸i ®Êt vÒ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn n¨m 1992
t¹i Rio de Janerio Braxin, c¸c nhµ ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi, m«i tr−êng cïng víi
c¸c nhµ chÝnh trÞ ®· thèng nhÊt vÒ quan ®iÓm PTBV vµ nhÊt trÝ víi 8 môc tiªu sÏ
®−îc thùc hiÖn ®Õn tr−íc n¨m 2015 lµ:
- Xo¸ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cïng cùc;
- Thùc hiÖn phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc;
- KhuyÕn khÝch b×nh ®¼ng vÒ giíi vµ n©ng cao ®Þa vÞ cña phô n÷;
7
- Gi¶m tØ lÖ tö vong ë trÎ em;
- N©ng cao søc khoÎ sinh s¶n;
- Phßng chèng HIV/AIDS, sèt rÐt vµ c¸c bÖnh kh¸c;
- B¶o ®¶m bÒn v÷ng vÒ m«i tr−êng;
- Ph¸t triÓn quan hÖ ®èi t¸c toµn cÇu phôc vô ho¹t ®éng ph¸t triÓn.
§Ó thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu nµy, 18 chØ tiªu ®· ®−îc ®Ò xuÊt víi c¸c
tiªu chÝ ®¸nh gi¸ cô thÓ. Trong ®ã chØ tiªu quan träng nhÊt lµ sÏ gi¶m mét nöa sè
ng−êi sèng trong t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cïng cùc ®Õn tr−íc n¨m 2015. §ång thêi
®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu PTBV 9 nhãm x· héi chÝnh cÇn tham gia mét c¸ch tÝch cùc
nhÊt vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®ã lµ:
- Giíi doanh nh©n: §©y lµ ®èi t−îng t¸c ®éng tÝch cùc vµo t¨ng tr−ëng,
ph¸t triÓn kinh tÕ, nh−ng ®ång thêi còng g©y t¸c ®éng tiªu cùc dÉn tíi hËu qu¶
lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ suy tho¸i m«i tr−êng.
- N«ng d©n: Lùc l−îng ®«ng ®¶o tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
n«ng, l©m nghiÖp, ph¸t triÓn kinh tÕ, nh−ng còng ®ång thêi g©y t¸c h¹i tµn ph¸
m«i tr−êng. ChØ v× sinh kÕ mµ hä ®· khai th¸c bõa b·i c¸c tµi nguyªn thiªn
nhiªn.
- ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng: Lµ c¸c cÊp trùc tiÕp x©y dùng, qu¶n lý vµ chØ
®¹o triÓn khai thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh PTBV trªn ®Þa bµn ®Þa ph−¬ng.
- Céng ®ång c¸c nhµ khoa häc: Lµ lùc l−îng cã vai trß quyÕt ®Þnh vÒ chÊt
l−îng vµ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh PTBV.
- C¸c d©n téc Ýt ng−êi: §©y lµ nh÷ng ng−êi b¶n xø ®· ®−îc h×nh thµnh vµ
sèng l©u n¨m ë nh÷ng khu vùc nhÊt ®inh. Hä cã c¸c phong tôc tËp qu¸n hµng
ngµn ®êi vÒ sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn mét c¸ch hµi hoµ (kiÕn thøc b¶n ®Þa).
MÆt kh¸c, hiÖn nay do søc Ðp vÒ d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ë nhiÒu n¬i hä l¹i lµ
nh÷ng ng−êi khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn (nhÊt lµ rõng) mét c¸ch bõa b·i.
Trong PTBV, c¶ hai mÆt tr¸i ng−îc nµy cÇn ph¶i ®−îc chó ý mét c¸ch tho¶ ®¸ng.
- Phô n÷: Phô n÷ chiÕm h¬n mét nöa d©n sè thÕ giíi. Cã hai khÝa c¹nh
quan träng nhÊt trong mèi quan hÖ cña phô n÷ vµ PTBV. Mét lµ, phô n÷ lµ ng−êi
chÞu ¶nh h−ëng tr−íc tiªn cña c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña sù ph¸t triÓn kh«ng bÒn
v÷ng. Hai lµ, hä cã vai trß rÊt lín trong t¸i t¹o d©n c− nh©n lo¹i, gi¸o dôc thÕ hÖ
8
t−¬ng lai h−íng tíi PTBV, t¹o ra vµ qu¶n lý c¸c nhu cÇu sö dông tµi nguyªn Tr¸i
®Êt.
- C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (NGO) ë nhiÒu n−íc: Th«ng th−êng c¸c tæ
chøc NGO cã nhiÒu thuËn lîi trong viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n thuéc c¸c lÜnh vùc
quyÒn con ng−êi, gi¶m nghÌo vµ qu¶n lý tµi nguyªn. So víi c¸c tæ chøc ChÝnh
phñ, NGO Ýt bÞ nh÷ng quyÒn lîi chÝnh trÞ quèc tÕ, th−¬ng m¹i, ngo¹i giao chi
phèi. C¸c NGO th−êng hiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ c¸c vÊn ®Ò ®Þa ph−¬ng, v× vËy hä
dÔ dµng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn céng ®ång.
Trªn ®©y lµ 9 nhãm x· héi cã vai trß rÊt quan träng cÇn ®−îc huy ®éng
tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña tiÕn tr×nh PTBV.
5. Bé chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng
Bé chØ tiªu PTBV th−êng ®−îc ph©n lo¹i theo 4 lÜnh vùc: Kinh tÕ, x· héi,
m«i tr−êng vµ thÓ chÕ.
a/Bé chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña Liªn Hîp Quèc
N¨m 1996 Héi ®ång PTBV cña Liªn Hîp Quèc (UNCSD) c«ng bè dù th¶o
134 chØ tiªu cho c¸c n−íc sö dông ®Ó b¸o c¸o cho thÕ giíi vÒ sù PTBV. N¨m
2001 UNCSD c«ng bè khu«n khæ míi víi 15 chñ ®Ò vµ 58 chØ tiªu cèt lâi PTBV
nh»m hç trî c¸c n−íc trong viÖc ®o l−êng b−íc tiÕn triÓn h−íng tíi sù PTBV,
trong ®ã lÜnh vùc kinh tÕ cã 14 chØ tiªu, lÜnh vùc x· héi cã 22 chØ tiªu, lÜnh vùc
m«i tr−êng cã 16 chØ tiªu; vµ lÜnh vùc thÓ chÕ cã 6 chØ tiªu (xem b¶ng 1).
B¶ng 1. Chñ ®Ò vµ bé chØ tiªu
I. LÜnh vùc kinh tÕ
Chñ ®Ò
ChØ tiªu
1. C¬ cÊu kinh tÕ 1. GDP b×nh qu©n
2. TØ lÖ ®Çu t− trong GDP
3. C¸n c©n th−¬ng m¹i, hµng ho¸ vµ dÞch vô
4. TØ lÖ nî trong GNP
5. Tæng viÖn trî ODA hoÆc nhËn viÖn trî ODA so víi GNP
6. Møc ®é sö dông vËt chÊt
7. Tiªu thô n¨ng l−îng b×nh qu©n ®Çu ng−êi hµng n¨m
8. TØ lÖ tiªu dïng nguån n¨ng l−îng cã thÓ t¸i sinh
9. Møc ®é sö dông n¨ng l−îng
2. MÉu h×nh s¶n 10. X¶ th¶i r¾n cña c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ
xuÊt vµ tiªu
9
dïng
11. ChÊt th¶i nguy hiÓm
12. ChÊt th¶i phãng x¹
13. ChÊt th¶i t¸i sinh
14. Kho¶ng c¸ch vËn chuyÓn theo ®Çu ng−êi theo mét c¸ch
thøc vËn chuyÓn.
II. LÜnh vùc x∙ héi
3. C«ng b»ng
4. Y tÕ
5. Gi¸o dôc
6. Nhµ ë
7. An ninh
8. D©n sè
9. Kh«ng khÝ
15. PhÇn tr¨m d©n sè sèng d−íi møc nghÌo khæ
16. ChØ sè Gini vÒ bÊt c©n ®èi thu nhËp
17. TØ lÖ thÊt nghiÖp
18. TØ lÖ trung b×nh cña n÷ so víi nam
19. T×nh tr¹ng dinh d−ìng cña trÎ em
20. TØ lÖ chÕt d−íi 5 tuæi
21. Kú väng sèng cña trÎ em míi sinh
22. PhÇn tr¨m d©n sè cã thiÕt bÞ vÖ sinh phï hîp
23. D©n sè ®−îc sö dông n−íc s¹ch
24. PhÇn tr¨m d©n sè tiÕp cËn ®−îc c¸c dÞch vô y tÕ ban
®Çu
25. Tiªm chñng cho trÎ em
26. TØ lÖ sö dông c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai
27. Phæ cËp tiÓu häc ®èi víi trÎ em
28. TØ lÖ ng−êi tr−ëng thµnh ®¹t møc gi¸o dôc cÊp II
29. TØ lÖ biÕt ch÷ cña ng−êi tr−ëng thµnh
30. DiÖn tÝch nhµ ë b×nh qu©n ®Çu ng−êi
31. Sè téi ph¹m trong 100.000 d©n
32. TØ lÖ t¨ng d©n sè
33. D©n sè thµnh thÞ chÝnh thøc vµ c− tró kh«ng chÝnh thøc
34. Ph¸t th¶i khÝ g©y hiÖu øng nhµ kÝnh
35. Møc ®é tµn ph¸ tÇng ozon
36. Møc ®é tËp trung cña chÊt th¶i khÝ ë khu vùc thµnh thÞ
III. LÜnh vùc m«i tr−êng
10. §Êt
11. §¹i d−¬ng,
biÓn vµ
bê biÓn
37. §Êt canh t¸c vµ diÖn tÝch c©y l©u n¨m
38. Sö dông ph©n ho¸ häc
39. Sö dông thuèc trõ s©u
40. TØ lÖ che phñ rõng
41. C−êng ®é khai th¸c gç
42. §Êt bÞ hoang ho¸
43. DiÖn tÝch thµnh thÞ chÝnh thøc vµ phi chÝnh thøc
44. Møc ®é tËp trung cña t¶o trong n−íc biÓn
45. PhÇn tr¨m d©n sè sèng ë khu vùc bê biÓn
46. Loµi h¶i s¶n chÝnh bÞ b¾t hµng n¨m
10
47. Møc ®é c¹n kiÖt cña nguån n−íc ngÇm vµ n−íc mÆt so
víi tæng nguån n−íc.
48. BOD trong khèi n−íc
49. Møc tËp trung cña Faecal Coliform trong n−íc s¹ch
13. §a d¹ng sinh 50. DiÖn tÝch hÖ sinh th¸i chñ yÕu ®−îc lùa chän
häc
51. DiÖn tÝch ®−îc b¶o vÖ so víi tæng diÖn tÝch
52. Sù ®a d¹ng cña c¸c loµi ®−îc lùa chän
12. N−íc s¹ch
IV. LÜnh vùc thÓ chÕ
14. Khung khæ
thÓ chÕ
15. N¨ng lùc thÓ
chÕ
53. ChiÕn lùc Ph¸t triÓn bÒn v÷ng quèc gia
54. Thùc thi c¸c C«ng −íc quèc tÕ ®· ký kÕt
55. Sè l−îng ng−êi truy cËp Internet/1000 d©n
56. §−êng ®iÖn tho¹i chÝnh/1000 d©n
57. §Çu t− cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn tÝnh theo % cña
GDP
58. ThiÖt h¹i vÒ ng−êi vµ cña do c¸c th¶m häa thiªn nhiªn
b/ Bé chØ tiªu PTBV cña mét sè n−íc
Dùa trªn bé chØ tiªu do UNCSD c«ng bè, mçi quèc gia dùa vµo nhu cÇu vµ
®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh ®Ó x©y dùng mét bé chØ tiªu thÝch hîp. V× vËy mçi
quèc gia cã bé chØ tiªu vÒ PTBV riªng, kh¸c nhau c¶ vÒ sè l−îng vµ chñ ®Ò, cô
thÓ:
- Indonesia: 21 chØ tiªu
- Phillippine: 43 chØ tiªu
- Trung Quèc: 80 chØ tiªu
- Th¸i Lan: 16 chØ tiªu
- Thuþ §iÓn: 30 chØ tiªu
- Hoa Kú: 32 chØ tiªu
c/ Bé chØ tiªu PTBV cña ViÖt Nam
- LÜnh vùc kinh tÕ: gåm 12 chØ tiªu
(1) GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi, tÝnh theo VND (gi¸ hiÖn hµnh) hoÆc USD
(gi¸ hiÖn hµnh)
(2) T¨ng tr−ëng GDP, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
11
(3) C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ quèc d©n: N«ng, l©m, ng− nghiÖp – C«ng nghiÖp,
x©y dùng- DÞch vô; ®−îc tÝnh b»ng tØ träng (%) ®ãng gãp cña 3 nhãm ngµnh trªn
vµo GDP.
(4) TØ lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp trong tæng sè lao ®éng, tÝnh theo phÇn tr¨m
(%).
(5) TØ lÖ ®Çu t− so víi GDP, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(6) TØ lÖ vèn ODA vµ FDI trong vèn ®Çu t− toµn x· héi, tÝnh theo phÇn
tr¨m (%).
(7) TØ lÖ ®Çu t− cho nghiªn cøu vµ triÓn khai so víi GDP, tÝnh theo phÇn
tr¨m (%)
(8) TØ lÖ ®Çu t− cho gi¸o dôc so víi GDP, tÝnh theo phÇn tr¨m(%)
(9) C¸n c©n xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, tÝnh theo USD gi¸ hiÖn hµnh hoÆc
qui ®æi ra VND theo tØ gi¸ chÝnh thøc.
(10) TØ lÖ nî so víi GDP, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(11) Tiªu thô n¨ng l−îng/GDP hµng n¨m
(12) TØ lÖ t¸i chÕ vµ t¸i sö dông r¸c th¶i.
- LÜnh vùc x· héi: Gåm 17 chØ tiªu
(13) Tæng d©n sè, tÝnh theo triÖu ng−êi
(14) TØ lÖ d©n sè sèng d−íi ng−ìng nghÌo, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(15) ChØ sè Gini vÒ chªnh lÖch thu nhËp
(16) TØ lÖ tiÒn l−¬ng cña nam so víi n÷, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(17) TØ lÖ tö vong cña c¸c bµ mÑ lóc sinh në, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(18) TØ lÖ trÎ em suy dinh d−ìng d−íi 5 tuæi, tÝnh theo phÇn tr¨m(%)
(19) TØ lÖ thÊt nghiÖp thµnh thÞ, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(20) Tuæi thä ( kú väng sèng), tÝnh hµng n¨m
(21) D©n sè ®−îc sö dông n−íc s¹ch, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(22) TØ lÖ biÕt ch÷ cña ng−êi lín, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(23) TØ lÖ phæ cËp THCS ®èi víi trÎ em trong ®é tuæi, tÝnh theo phÇn tr¨m
(%)
(24) TØ lÖ sinh viªn ®¹i häc vµ cao ®¼ng trªn 1000 d©n, tÝnh theo phÇn tr¨m
(%)
(25) TØ lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
12
(26) TØ lÖ d©n sè tiÕp cËn c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng hiÖn ®¹i, tÝnh theo
phÇn tr¨m (%)
(27) DiÖn tÝch nhµ ë b×nh qu©n ®Çu ng−êi ë thµnh phè, tÝnh theo m2/ng−êi
(28) Sè l−îng téi ph¹m trong n¨m trªn 100.000 d©n
(29) Sè tai n¹n giao th«ng trong n¨m trªn 100.000 d©n
- LÜnh vùc tµi nguyªn – m«i tr−êng: Gåm 12 chØ tiªu
(30) TØ lÖ che phñ rõng, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(31) TØ lÖ diÖn tÝch khu b¶o tån thiªn nhiªn so víi diÖn tÝch tù nhiªn, tÝnh
theo phÇn tr¨m (%)
(32) TØ lÖ n«ng nghiÖp ®−îc t−íi, tiªu, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(33) TØ lÖ ®Êt bÞ suy tho¸i hµng n¨m, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(34) TØ lÖ khai kho¸ng ( kho¸ng s¶n chÝnh)
(35) tØ lÖ c¸c khu, côm c«ng nghiÖp cã hÖ thèng xö lý n−íc th¶i/ r¸c th¶i
r¾n, tÝnh theo phÇn tr¨m (%)
(36) Sè doanh nghiÖp ®¹t tiªu chuÈn ISO 14001
(37) Ph¸t th¶i c¸c khÝ nhµ kÝnh, tÝnh theo tÊn/n¨m
(38) TØ lÖ c¸c vïng ®« thÞ cã møc « nhiÔm kh«ng khÝ v−ît qu¸ tiªu chuÈn
cho phÐp.
(39) HÖ sinh th¸i ®ang bÞ ®e do¹ vµ c¸c loµi cã nguy c¬ diÖt chñng, tÝnh
b»ng sè l−îng.
(40) S¶n l−îng c¸ ®¸nh b¾t hµng n¨m, tÝnh b»ng ngh×n tÊn
(41) Tæn thÊt vÒ kinh tÕ do thiªn tai, qui ®æi ra tiÒn.
- LÜnh vùc thÓ chÕ: Gåm 3 chØ tiªu
(42) Sè ®Þa ph−¬ng cã Ch−¬ng tr×nh nghÞ sù 21
(43) C«ng cô PTBV: Sè l−îng c¸c v¨n phßng, c¸n bé ho¹t ®éng trong c¸c
V¨n phßng PTBV
(44) Huy ®éng nguån tµi chÝnh cho viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo: Vèn ODA
huy ®éng cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo c¸c n¨m theo h−íng PTBV.
d/ Bé chØ tiªu PTBV cña c¸c ®Þa ph−¬ng ë ViÖt Nam
13
Bé chØ tiªu PTBV ®−îc lùa chän cho c¸c ®Þa ph−¬ng th«ng qua viÖc ph¸t
phiÕu th¨m dß ý kiÕn c¸c chuyªn gia c¸c ®Þa ph−¬ng (bao gåm c¸c nhµ kinh tÕ,
c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ khoa häc, c¸c doanh nghiÖp…)
- LÜnh vùc kinh tÕ: Gåm 7 chØ tiªu
(1) GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi, tÝnh theo VND (gi¸ hiÖn hµnh), lÊy tõ Niªn
gi¸m thèng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(2) T¨ng tr−ëng GDP, tÝnh theo phÇn tr¨m (%), lÊy tõ Niªn gi¸m thèng kª
cña ®Þa ph−¬ng
(3) C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ quèc d©n: N«ng, l©m, ng− nghiÖp – c«ng nghiÖp,
x©y dùng- dÞch vô, tÝnh b»ng tØ träng ®ãng gãp cña 3 nhãm ngµnh trªn vµo GDP,
lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(4) TØ lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp trong tæng sè lao ®éng, tÝnh theo phÇn tr¨m
(%), lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(5) TØ lÖ thu/chi ng©n s¸ch, tÝnh theo phÇn tr¨m (%), tÝnh tõ sè liÖu trong
Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(6) Kim ng¹ch xuÊt khÈu, tÝnh theo USD (gi¸ hiÖn hµnh) hoÆc qui ®æi ra
VND theo tØ gi¸ chÝnh thøc, lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(7) TØ träng vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) trªn ®Þa ph−¬ng so víi
c¶ n−íc, tÝnh theo phÇn tr¨m (%), lÊy tõ Niªn gi¸m thèng kª cña ®Þa ph−¬ng.
- LÜnh vùc x· héi: Gåm 14 chØ tiªu
(8) Tæng d©n sè, tÝnh theo triÖu ng−êi, lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa
ph−¬ng.
(9) TØ lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn, tÝnh theo phÇn tr¨m, lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng
kª cña ®Þa ph−¬ng.
(10) TØ lÖ d©n sè sèng d−íi ng−ìng nghÌo, tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%),lÊy tõ
c«ng bè kÕt qu¶ cña c¸c cuéc ®iÒu tra møc sèng.
(11) TØ lÖ trÎ em suy dinh d−ìng d−íi 5 tuæi hoÆc tØ lÖ trÎ em tö vong d−íi
5 tuæi, hoÆc tØ lÖ trÎ em ®−îc tiªm chñng, tÝnh theo phÇn tr¨m (%),lÊy tõ Niªn
gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(12) TØ lÖ thÊt nghiÖp thµnh thÞ, tØ lÖ thêi gian lµm viÖc ®−îc sö dông cña
lao ®éng ë n«ng th«n, lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
14
(13) Tuæi thä b×nh qu©n, tÝnh b»ng n¨m, lÊy theo kÕt qu¶ tæng ®iÒu tra d©n
sè.
(14) D©n sè ®−îc sö dông n−íc s¹ch, tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%), lÊy tõ Niªn
gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(15) TØ lÖ d©n sè ®−îc tiÕp cËn hÖ thèng vÖ sinh, tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%),
lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(16) TØ lÖ biÕt ch÷ ë ng−êi lín, tÝnh theo phÇn tr¨m (%), lÊy tõ kÕt qu¶
tæng ®iÒu tra d©n sè.
(17) TØ lÖ phæ cËp THCS ®èi víi trÎ em trong ®é tuæi, tÝnh theo tØ lÖ phÇn
tr¨m (%), lÊy theo thèng kª ngµnh gi¸o dôc ®Þa ph−¬ng.
(18) TØ lÖ lao ®éng ®−îc ®µo t¹o, tÝnh theo phÇn tr¨m (%), lÊy theo sè liÖu
thèng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(19) TØ lÖ d©n sè tiÕp cËn c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng hiÖn ®¹i, tÝnh theo
phÇn tr¨m (%), lÊy theo sè liÖu thèng kª cña ®Þa ph−¬ng
(20) Sè ng−êi ph¹m ph¸p trong n¨m trªn 100.000 d©n, lÊy theo thèng kª
ngµnh c«ng an ®Þa ph−¬ng
(21) Sè t¹i n¹n giao th«ng trong n¨m trªn 100.000 d©n, lÊy theo thèng kª
ngµnh c«ng an ®Þa ph−¬ng.
- LÜnh vùc tµi nguyªn – m«i tr−êng: Gåm 6 chØ tiªu
(22) TØ lÖ che phñ rõng, tÝnh theo phÇn tr¨m (%),lÊy tõ Niªn gi¸m th«ng
kª cña ®Þa ph−¬ng.
(23) TØ lÖ diÖn tÝch khu b¶o tån thiªn nhiªn so víi diÖn tÝch tù nhiªn, tÝnh
theo phÇn tr¨m (%).
(24) TØ lÖ ®Êt n«ng nghiÖp ®−îc t−íi, tiªu, tÝnh theo phÇn tr¨m (%),lÊy tõ
Niªn gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(25) TØ lÖ ®Êt bÞ suy tho¸i hµng n¨m, tÝnh theo phÇn tr¨m (%),lÊy tõ Niªn
gi¸m th«ng kª cña ®Þa ph−¬ng.
(26) TØ lÖ c¸c khu, côm c«ng nghiÖp cã hÖ thèng xö lý n−íc th¶i/ chÊt th¶i
r¾n, tÝnh b»ng phÇn tr¨m (%), lÊy tõ Niªn gi¸m thèng kª cña Ban Qu¶n lý khu
c«ng nghiÖp.
15
(27) Sè doanh nghiÖp ®¹t tiªu chuÈn ISO 14001, lÊy tõ Niªn gi¸m thèng
kª cña Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp.
- LÜnh vùc thÓ chÕ: Gåm 2 chØ tiªu
(28) ChiÕn l−îc PTBV cña ®Þa ph−¬ng
(29) C«ng cô PTBV
ii. Ch¦¬ng tr×nh nghÞ sù 21 cña ViÖt Nam
Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 toµn cÇu (Agenda 21) ®−îc 179 n−íc tham dù
Héi nghÞ Th−îng ®Ønh toµn cÇu vÒ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn n¨m 1992 cam kÕt
thùc hiÖn. §ã lµ mét khung kÕ ho¹ch chung ®Ó thiÕt kÕ c¸c ch−¬ng tr×nh hµnh
®éng nh»m ®¹t ®−îc sù PTBV trong thÕ kû 21. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2003 ®· cã
70/191 n−íc (chiÕm 36%) ®· x©y dùng, phª duyÖt vµ thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh
NghÞ sù 21 quèc gia, víi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh−ng ®Òu nh»m môc ®Ých ®Ó
PTBV trong thÕ kû 21.
1. Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam
Ngµy 17/8/2004 Thñ t−íng ChÝnh phñ ký QuyÕt ®Þnh sè 153/2004/Q§TTg vÒ §Þnh h−íng ChiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam (Ch−¬ng tr×nh
NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam), bao gåm 4 néi dung chÝnh: (1) §¸nh gi¸ thùc tr¹ng
ph¸t triÓn d−íi gãc ®é bÒn v÷ng; (2) Môc tiªu dµi h¹n, nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh
cña PTBV; (3) Nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng cÇn −u tiªn nh»m tiÕn tíi PTBV (kinh
tÕ, x· héi, m«i tr−êng); vµ (4) Tæ chøc thùc hiÖn PTBV.
Trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña ViÖt Nam cã 19 lÜnh vùc −u tiªn, ®ã lµ:
(1) Duy tr× t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng
(2) Thay ®æi m« h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng theo h−íng th©n thiÖn víi m«i
tr−êng
(3) Thùc hiÖn qu¸ trÝnh “c«ng nghiÖp ho¸ s¹ch”
(4) Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n bÒn v÷ng
(5) Ph¸t triÓn c¸c vïng vµ ®Þa ph−¬ng
(6) Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo
(7) Gi¶m møc t¨ng d©n sè vµ t¹o viÖc lµm
(8) §Þnh h−íng qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ di d©n
(9) N©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc
16
(10) Ch¨m sãc søc khoÎ, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i
tr−êng
(11) Chèng suy tho¸, sö dông hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng tµi nguyªn ®Êt
(12) B¶o vÖ m«i tr−êng n−íc vµ sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn n−íc
(13) Khai th¸c hîp lý vµ sö dông tiÕt kiÖm, bÒn v÷ng tµi nguyªn kho¸ng
s¶n
(14) B¶o vÖ m«i tr−êng biÓn, ven biÓn, h¶i ®¶o vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn
biÓn
(15) B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng
(16) Gi¶m « nhiÔm kh«ng khÝ ë c¸c ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp
(17) Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n vµ chÊt th¶i nguy h¹i
(18) B¶o tån ®a d¹ng sinh häc
(19) Gi¶m nhÑ biÕn ®æi khÝ hËu , phßng chèng thiªn tai
2. Tæ chøc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam
a/ CÊp Trung −¬ng
- Thµnh lËp Héi ®ång Ph¸t triÓn BÒn v÷ng Quèc gia (QuyÕt ®Þnh sè
1032/Q§-TTg ngµy 27/9/2005). Héi ®ång do Phã Thñ t−íng ChÝnh phñ lµm chñ
tÞch, Bé tr−ëng Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− lµm Phã Chñ tÞch th−êng trùc, ®¹i diÖn
L·nh ®¹o c¸c Bé: Tµi chÝnh, Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng vµ Bé Khoa häc vµ C«ng
nghÖ lµm Phã Chñ tÞch, vµ 40 thµnh viªn, ®¹i diÖn cho c¸c c¬ quan §¶ng, Quèc
héi, c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc x· héi. Héi ®ång cã
nhiÖm vô gióp Thñ t−íng ChÝnh phñ trong viÖc thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù
21 cña ViÖt Nam.
- V¨n phßng Ph¸t triÓn BÒn v÷ng ®−îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè
685/Q§-BKH, ngµy 28/6/2004 cña Bé tr−ëng Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, ®Æt t¹i Bé
KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, lµ c¬ quan Th−êng trùc gióp viÖc cho Héi ®ång Ph¸t triÓn
BÒn v÷ng Quèc gia.
- C¸c bé, ngµnh triÓn khai thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21. Uû ban D©n
téc ®· thµnh lËp Ban ChØ ®¹o §Þnh h−íng ChiÕn l−îc Ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng
d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói (QuyÕt ®Þnh sè 184/Q§-UBDT, ngµy 24/7/2006 cña
Bé tr−ëng, Chñ nhiÖm Uû ban D©n téc) vµ ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 55/Q§UBDT, ngµy 13/2/2007 vÒ Qui chÕ ho¹t ®éng vµ tæ chøc cña Ban ChØ ®¹o, cã v¨n
17
phßng Ban ChØ ®¹o ®Æt t¹i Vô KÕ ho¹ch – Tµi chÝnh ®Ó gióp viÖc Ban ChØ ®¹o.
Tuy nhiªn, cho ®Õn nay vÉn ch−a thµnh lËp V¨n phßng Ban ChØ ®¹o. Vô KÕ
ho¹ch – Tµi chÝnh thùc hiÖn nhiÖm vô Th−êng trùc Ban chØ ®¹o.
b/ CÊp ®Þa ph−¬ng
Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam cã nªu: Mçi ®Þa ph−¬ng (tØnh,
thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng) cÇn x©y dùng §Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t
triÓn bÒn v÷ng nh»m kh¼ng ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng m×nh
®Ó tiÕn tíi PTBV trªn c¬ së tham chiÕu nh÷ng ®Þnh h−íng lín cña ChiÕn l−îc
Ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ §Þnh h−íng ChiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt
Nam.
C¨n cø Th«ng t− sè 01/2005/TT-BKH do Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− ban hµnh
®Ó h−íng dÉn thùc hiÖn §Þnh h−íng ChiÕn l−îc Ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam,
c¸c ®Þa ph−¬ng x©y dùng Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 cña m×nh theo c¸c b−íc.
- B−íc 1: ChuÈn bÞ:
+ LËp kÕ ho¹ch
+ H×nh thµnh bé m¸y
+ X©y dùng c¬ chÕ
+ Dù tÝnh nguån lùc
+ Lùa chän thÝ ®iÓm
- B−íc 2: Ph©n tÝch thùc tr¹ng
+ Kinh tÕ
+ X· héi
+ M«i tr−êng
+ ThÓ chÕ
+ Nh÷ng ®iÓm m¹nh, yÕu, xung ®ét, nguyªn nh©n
- B−íc 3: X©y dùng c¸c v¨n kiÖn
+ Môc tiªu
+ Quan ®iÓm PTBV dµi h¹n
+ LÜnh vùc −u tiªn ®Ó x©y dùng §Þnh h−íng ChiÕn l−îc PTBV ®Þa ph−¬ng
+ Dù ¸n thÝ ®iÓm
- B−íc 4: ChØ ®¹o thùc hiÖn
+ KÕ ho¹ch hµnh ®éng
18
+ ChØ tiªu gi¸m s¸t
+ B¸o c¸o ®Þnh kú
+ C¬ chÕ phèi hîp liªn ngµnh
19
- Xem thêm -
.PDF 
102 
140 
139 
