A – MỞ ĐẦU
Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, Đảng ta đã có nhiều chủ
trương về cải cách hành chính và luôn xác định cải cách hành chính là một khâu
quan trọng để phát triển đất nước. Các cơ quan nhà nước đã xây dựng và tổ chức
thực hiện nhiều chương trình, kế hoạch về cải cách hành chính theo các chủ
trương, nghị quyết của Đảng, nhất là Chương trình tổng thể cải cách hành chính
nhà nước giai đoạn 2001-2010. Một trong ba trọng tâm của Chương trình tổng
thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 là “nâng cao chất lượng dịch vụ
hành chính và chất lượng dịch vụ công”. Thể chế hóa chính sách của Đảng, Nhà
nước ta đã ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoạt
động cung ứng dịch vụ công mà trọng điểm là trong lĩnh vực hành chính. Tuy
nhiên cho đến nay, hoạt động cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính
vẫn chưa thực sự đạt được hiệu quả như mong muốn. Bài viết dưới đây với đề
tài “Thực trạng và phương hướng hoàn thiện pháp luật điều chỉnh hoạt động
cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính ở nước ta” sẽ trình bày một
số ý kiến đóng góp của người viết đối với vấn đề hoàn tiện pháp luật về dịch vụ
công trong lĩnh vực hành chính và nâng cao hiệu quả của hoạt động cung ứng
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính ở Việt Nam hiện nay.
1
B – NỘI DUNG
I – Cơ sở lý luận
1. Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính.
Dịch vụ công là một hoạt động có mục đích để phục vụ nhu cầu, lợi ích
chung và thiết yếu gắn với chức năng phục vụ của Nhà nước.
Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính được hiểu là “tổng
thể các quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành để
điều chỉnh các quan hệ xã hôi phát sinh trong quá trình cung cấp và quản lý nhà
nước các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính”. Đây là lĩnh vực pháp luật còn
tương đối mới mẻ ở Việt Nam, tuy mang yếu tố của pháp luật hành chính nhưng
đồng thời cũng chứa đựng các yếu tố của pháp luật dân sự, thương mại.
Về hình thức, pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là hệ
thống các quy phạm pháp luật được quy định trong các văn bản quy phạm pháp
luật, đó có thể là luật của Quốc Hội, nghị định của Chính Phủ, thông tư của các
Bộ, liên Bộ, quyết định của ủy ban nhân dân
Về nội dung, pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là
những quy tắc hành vi cho các chủ thể tham gia vào dịch vụ, ngoài ra còn bao
gồm các nguyên tắc, các chủ trương, chính sách, kế hoach phát triển từng dịch
vụ, nhóm dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính ở Việt Nam.
Về phạm vi tác động, đối tượng điều chỉnh: pháp luật về dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính tác động đến cơ các cơ quan nhà nước, các cá nhân, tô
chức tham gia dịch vụ. Đối tượng tác động của pháp luật có thể chia thành ba
nhóm cơ bản là: Các chủ thể cung cấp dịch vụ; các chủ thể yêu cầu và hưởng thụ
dịch vụ; các cơ quan có thẩm quyền quản lý nhà nước trong cung cấp các dịch
vụ công trong lĩnh vực hành chính.
2
Tương ứng với sự tham gia của ba nhóm chủ thể nêu trên, những quan hệ
xã hội là đối tượng điều chỉnh của pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính gồm: những quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình cung cấp dịch vụ với
chủ thể hưởng dịch vụ; quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình quản lý nhà
nước với các dịch vụ giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền với các chủ thể
cung cấp dịch vụ, chủ thể hưởng dịch vụ.
Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính có những đặc điểm
sau đây:
- Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là hệ thống các quy
phạm pháp luật được quy định trong những văn bản quy phạm pháp luật do cơ
quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
- Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là hệ thống các quy
phạm pháp luật được quy định trong những văn bản quy phạm pháp luật do cơ
quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
- Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính quy định về các
nội dung khác nhau của dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính. Theo đó, pháp
luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính có thể chia thành hai nhóm nội
dung chính là: Các quy định về tổ chức, cung cấp dịch vụ và các quy dịnh về
quản lý nhà nước đối với dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính.
- Pháp luật về dịch vụ công trông lĩnh vực hành chính có mối liên hệ chặt
chẽ với các chế định khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
Nói về vai trò của pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính,
chúng ta xem xét ở thể hai khía cạnh sau đây:
Thứ nhất ở khía cạnh cung cấp dịch vụ: pháp luật về dịch vụ công trong
lĩnh vực hành chính thể hiện cam kết của nhà nước về việc cung cấp dịch vụ cho
nhân dân, pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là khuôn mẫu cho
3
hành vi của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia vào dịch vụ và pháp luật về dịch
vụ công trong lĩnh vực hành chính là phương tiện bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của cá nhân, tổ chức.
Thứ hai, ở khía cạnh quản lý nhà nước: Pháp luật về dịch vụ công trong
lĩnh vực hành chính là công cụ quản lý nhà nước, pháp luật về dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính là cơ sở để kiểm tra, đánh giá sự tuân thủ pháp luật
của các cá nhân, tổ chức.
Dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính ra đời là kết quả sự chuyển đổi
những nhiệm vụ quản lý hành chính nhằm giải quyết yêu cầu của cá nhân, tổ
chức theo các thức của dịch vụ công, cách thức phục vụ nhân dân. Dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính vừa đảm bảo các quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức
vừa phục vụ nhiệm vụ quản lý nhà nước.
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện pháp luật về dịch vụ
công trong lĩnh vực hành chính
Hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là một
quá trình chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, mỗi yếu tố có ảnh hưởng khác nhau,
có thể theo hướng tích cực, thúc đẩy quá trình hoàn thiện pháp luật diễn ra
nhanh, đúng hướng hoặc tiêu cực, gây cản trở đến quá trình hoàn thiện pháp
luật. Các yếu tố đó là:
- Ảnh hưởng của tình hình kinh tế- xã hội đến hoàn thiện pháp luật về
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính: Hoàn thiện pháp luật để đáp ứng nhu
cầu giao dịch, trao đổi tự do trong nền kinh tế thị trường, pháp luật hoàn thiện
trở thành công cụ đắc lực cho quản lý, hạn chế việc Nhà nước phải can thiệp
hành chính vào các quan hệ giao dịch.
- Ảnh hưởng của cải cách hành chính đến hoàn thiện pháp luật về dịch vụ
công trong lĩnh vực hành chính: cải cách hành chính là tiền đề làm xuất hiện
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính, các nhiệm vụ của hoàn thiện pháp luật
4
về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính gắn liền với nhiệm vụ của cải cách
hành chính.
- Ảnh hưởng của xu hướng vận động, phát triển của các dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính đến hoàn thiện pháp luật: Xu thế phát triển của các
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chinh quyết định nội dung các quy định pháp
luật, ngược lại pháp luật phải định hướng xu thế phát triển của các dịch vụ.
- Năng lực của cơ quan, cán bộ, công chức trong xây dựng và hoàn thiện
pháp luật: đây là yếu tố chủ quan quyết định chất lượng của công tác xây dựng
và hoàn thiện pháp luật.
Nói tóm lại, pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính mới hình
thành và đang trong quá trình xây dựng, hoàn thiện để có thể đáp ứng được yêu
cầu và định hướng cho phát triển bền vững các dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính và các giao dịch phù hợp với nền kinh tê thị trường hội nhập kinh tế quốc
tế định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Để xem xét và đánh giá về mức độ
hoàn thiện của pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính chúng ta cần
phải đặt nó trong mối quan hệ chịu sự tác động của các yếu tố nói trên.
II – Thực trạng pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính ở Việt
Nam hiện nay
1. Những thành tựu đạt được
Hệ thống văn bản quy pham pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính hiện nay gồm nhiều văn bản, các luật của Quốc hội có Luật Công
chứng, Luật trợ giúp pháp lý; các nghị định của Chính phủ như Nghị định số
158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăn ký và quản lý hộ tịch, Nghị định số
79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ
bản chính, chứng thực chữ ký, Nghị định số 136/2007/NĐ-CP ngày 14/8/2007
về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, Nghị định số 66/2008/NĐ-CP
ngày 28/5/2008 về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, Nghị định số 77/2008/NĐ5
CP ngày 16/7/2008 về tư vấn pháp luật, Nghị định số 88/2009/NĐ-CP về cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với
đất, Nghị định số 43/2010/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, Nghị định số
83/2010/NĐ-CP ngày 23/7/2010 về đăng ký giao dịch bảo đảm. Các nghị định
của Chính phủ được ban hành trên tinh thần các Luật của Quốc hội như Luật
doanh nghiệp, Luật đất đai, Luật đầu tư, Luật nhà ở, Luật cư trú...
Đánh giá về những thành tựu đã đạt được của pháp luật điều chỉnh dịch
vụ công trong lĩnh vực hành chính có thể thấy kỹ thuật xây dựng văn bản pháp
luật đã thể hiện được những tiến bộ. Hệ thống văn bản pháp luật về dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính đã được ban hành tương đối toàn diện để đáp ứng yêu
cầu điều chỉnh các quan hệ xã hội trong dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính.
Nhìn chung pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính về cơ bản đã
đáp ứng được tính phù hợp, đảm bảo được tính thống nhất, nội dung được công
khai, minh bạch.
Về công tác tổ chức thực hiện pháp luât về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính cũng đã đạt được những điểm đáng chú ý như: việc triển khai thực
hiện các văn bản pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính đã đươc
thực hiện tương đối đồng bộ, thông suốt; Chất lượng hoạt động của các cơ quan
nhà nước trong giải quyết yêu cầu của cá nhân, tổ chức đã được nâng cao rõ rệt;
Vai trò của các tổ chức dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính của Nhà nước,
của cá nhân, tổ chức trong cung cấp dịch vụ công được khẳng định; Cung cấp
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính đã chú ý đến những nhóm đối tượng
chính sách xã hội.
Như vậy có thể nhận định thành tựu trên đây là những dấu hiệu đáng
mừng trong đoạn đầu của chặng đường cải cách thủ tục hành chính ở Việt Nam.
2. Những bất cập, hạn chế
6
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, pháp luật về dịch vụ công trong
lĩnh vực hành chính còn tồn tại những hạn chế sau:
* Hạn chế trong công tác xây dựng pháp luật:
Thứ nhất, có thể thấy nhiều nội dung quan trọng của pháp luật về dịch vụ
công trong lĩnh vực hành chính còn thiếu hoặc chưa được quy định một cách
khoa học: mô hình cung cấp dịch vụ còn chưa tách biệt giữa cung cấp dịch vụ
với nhiệm vụ quản lý nhà nước, thiếu những quy định xác định rõ ràng trách
nhiệm của cơ quan nhà nước, cá nhân có liên quan, chưa quy định đầy đủ điều
kiện cơ sở vật chất cho việc cung cấp dịch vụ, về giải quyết tranh chấp, bồi
thường thiệt hại trong cung cấp dịch vụ, chế tài xử lý vi phạm.
Thứ hai, các quy định về thủ tục cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính cũng chưa thật thuận tiện cho dân chúng hưởng thụ dịch vụ. Người
dân vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận với những thủ tục hành
chính khi có nhu cầu về dịch vụ hành chính công, vì việc công khai các loại thủ
tục, hồ sơ ở nhiều nơi vẫn còn chưa được thực hiện thống nhất, người dân vẫn
còn phải đến tận trụ sở cơ quan hành chính nhà nước để xin các biểu mẫu hồ sơ,
thủ tục về dịch vụ hành chính công.
Thứ ba, pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính vẫn còn
những quy định chưa thống nhất. Hiện nay, UBND các tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương của các địa phương đã công bố công khai Bộ Thủ tục hành
chính áp dụng chung cho cấp huyện của từng địa phương để phục vụ việc thực
hiện cung ứng dịch vụ hành chính công cho tổ chức, công dân. Tuy nhiên việc
thống kê, rà soát, phân chia lĩnh vực thủ tục hành chính của các địa phương lại
đang rất khác nhau, chưa thống nhất.
Mặt khác, các thủ tục này được rà soát, công bố từ khi thực hiện Đề án
Đơn giản hóa Thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý nhà nước giai đoạn
2007-2010 (được phê duyệt theo Quyết định số 30/QĐ-TTg ngày 10/01/2007
7
của Thủ tướng Chính phủ). Hiện nay, nhiều quy định của pháp luật đã thay đổi
nhưng các thủ tục hành chính để thực hiện các dịch vụ hành chính công này vẫn
chưa được cập nhật, sửa đổi cho phù hợp. Nhiều cơ quan cấp huyện vẫn niêm
yết thủ tục hành chính cũ đã hết hiệu lực, thậm chí, thủ tục hành chính cấp
huyện trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính cũng như trên trang
thông tin điện tử (website) của nhiều địa phương cũng chưa cập nhật kịp thời.
Ngoài ra cũng phải kể đến các hạn chế về kỹ thuật xây dựng pháp luật
như: pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính vẫn chủ yếu là các quy
phạm pháp luật quy định trong các văn bản của cơ quan hành chính nhà nước,
các văn bản quy phạm pháp luật về dịch vụ có tính ổn định thấp, thường xuyên
bị sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế, các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi
hành chậm được ban hành.
* Những hạn chế trong việc tổ chức thực hiện:
Thực tế cho thấy chất lượng dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính chưa
thật tốt, biểu hiện ở chỗ nhân dân vẫn gặp khó khăn khi yêu cầu dịch vụ, thời
gian giải quyết từng vụ việc vẫn kéo dài nên dân vẫn mất nhiều thời gian để
tham gia vào một dịch vụ, đặc biệt thái độ của cán bộ, công chức trong phục vụ
nhân dân và nạn tham nhũng là những điểm hạn chế lớn nhất.
Chất lượng dịch vụ công trong lĩnh vực cũng thể hiện sự không đồng đều
giữa các địa phương: có những địa phương chất lượng dịch vụ đã được quan tâm
đầu tư, cải tiến đã làm hài lòng dân chúng hưởng thụ nhưng nhiều địa phương,
nhất là các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa việc thực hiện dịch còn nhiều sai
sót, thời gian kéo dài, chưa thuận tiện cho dân chúng.
Việc cung ứng các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính cũng chưa
được triển khai toàn diện. Bộ Nội vụ cho biết, hiện nay Bộ phận Tiếp nhận và trả
kết quả cấp huyện tiếp nhận thực hiện 112 thủ tục hành chính thuộc 9 lĩnh vực
bao gồm: lĩnh vực tư pháp (3 thủ tục), lĩnh vực đăng ký kinh doanh (19 thủ tục),
8
lĩnh vực đất đai (39 thủ tục), lĩnh vực môi trường (7 thủ tục), lĩnh vực xây dựng
(10 thủ tục), lĩnh vực thẩm tra, phê duyệt công trình hoàn thành (1 thủ tục), lĩnh
vực chứng thực (5 thủ tục), lĩnh vực lao động - thương binh và xã hội (22 thủ
tục), lĩnh vực tôn giáo (5 thủ tục). Tuy nhiên trong số 112 thủ tục hành chính
đang thực hiện ở cấp huyện hiện nay thì các cơ quan nhà nước chỉ mới áp dụng
cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết một số thủ tục nhất định “số
công việc thực hiện giải quyết theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông ở
các cấp hành chính chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực quản lý nhà nước như: tài
nguyên và môi trường, kế hoạch và đầu tư, xây dựng, tư pháp, lao động - thương
binh và xã hội”
Một thực trạng đáng lưu ý nữa đó là sự phối hợp giữa các cơ quan nhà
nước trong giải quyết yêu cầu của các tổ chức, cá nhân còn yếu, nhất là những
dịch vụ liên quan đến nhiệm vụ quản lý của nhiều cơ quan chuyên môn. Hoạt
động quản lý của Nhà nước còn chưa theo kịp tốc độ phát triển của các dịch vụ,
thể hiện ở chỗ các cơ quan nhà nước chưa làm tốt công tác dự báo, điều tiết sự
phát triển của dịch vụ, buông lỏng công tác thanh tra, kiểm tra để xảy ra nhiều vi
phạm.
3. Nguyên nhân
* Những nguyên nhân khách quan:
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, bất cập trong công tác
xây dựng và hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính.
Tuy nhiên cũng cần phải nhận định rằng dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính
và vấn đề còn mới ở Việt Nam, nên các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức,
viên chức chưa nhận thức đúng đắn về tính chất, các chuẩn mực và các yêu cầu
đối với việc cung cấp dịch vụ.
Một nguyên nhân vô cùng quan trọng nữa đó là vấn đề hạn chế về khả
năng tài chính, điều kiện cơ sở vật chất của các cơ quan nhà nước còn thấp nên
9
chi phí cho hoạt động xây dựng, hoàn thiện pháp luật không đáp ứng được yêu
cầu đặt ra, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong cung ứng dịch vụ cũng
bị giới hạn.Thêm vào đó, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực của đội ngũ
cán bộ, công chức, viên chức còn thấp và không đồng đều. Điểm hạn chế này
ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của việc thực hiện pháp luật và chất lượng của
các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính được cung cấp.
Một thực tế đang diễn ra ở Việt Nam đó là vấn đề phí dịch vụ công còn
khống chế ở mức thấp (chỉ thu một phần phí dịch vụ) nên vẫn còn hiện tượng
bao cấp (theo giá thấp) cho cả những người có điều kiện kinh tế có khả năng
thanh toán trong khi sự phân hóa giàu – nghèo ngày càng thể hiện rõ. Thêm nữa
việc các tổ chức cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính không được
giao quyền tự chủ về các mặt tài chính, nhân sự nên không phát huy được tính
chủ động, không đề cao được trách nhiệm của tổ chức đó. Đội ngũ nhân viên
hoạt động trong các tổ chức cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính
làm việc theo chế độ biên chế suốt đời, hưởng cùng một hệ thống tiền lương như
công chức cơ quan nhà nước nên không phát huy được tính tích cực, sáng tạo.
Đây là một trong những vấn đề thực tế đang diễn ra gây ảnh hưởng tiêu cực đến
việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính.
* Những nguyên nhân chủ quan:
Gồm các nguyên nhân sau:
- Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức và cá nhân, tổ chức
trong xã hội chưa nhận thức đúng đắn về dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính, nguyên nhân này xuất phát từ chỗ dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính
còn mới và bản thân các cơ quan, cá nhân có liên qua ngại thay đổi.
10
- Việc hoạch định các chính sách, xây dựng chương trình, kế hoạch xây
dựng và hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính chưa
được chủ động thực hiện một cách khoa học.
- Công tác rà soát, hệ thống hóa pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính chưa được quan tâm đúng mức.
- Việc tổ chức lấy ý kiến đóng góp của nhân dân, các tổ chức xã hội, các
doanh nghiệp trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật không được quan tâm thực
hiện.
III – Phương hướng hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính
1 . Quan điểm chỉ đạo
Để đạt được các mục tiêu đề ra, hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính cần quán triệt những quan điểm chỉ đạo sau:
- Xây dựng nền hành chính phục vụ hướng tới công dân và xã hội, bởi vậy
nền hành chính phải coi người dân là khách hàng để mỗi cơ quan, cán bộ, công
chức có trách nhiệm cung ứng những dịch vụ công tốt nhất, có chất lượng và
hiệu quả nhất;
- Đảm bảo dân chủ hoá và phân cấp trong hoạt động hành chính nhà nước
yêu cầu các chủ thể phân giao quyền hạn cho các cơ quan trong hệ thống theo
hướng: việc nào cấp dưới làm tốt, làm hiệu quả thì giao cho họ. Nhà nước quản
lý nhằm hướng dẫn, giúp đỡ, tạo môi trường và động lực cho các tổ chức công
thực hiện các dịch vụ.
- Xác định rõ quan hệ giữa khu vực công và khu vực tư. Thực hiện xã hội
hoá hoặc sắp xếp lại khu vực công, nhưng không làm giảm vai trò quản lý, điều
hành của Nhà nước;
11
- Hành chính công thực hiện quản lý xã hội bằng pháp luật, kết hợp với đề
cao đạo đức, phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc và nhân loại...;
- Nền hành chính công gắn bó chặt chẽ với nền kinh tế, thúc đẩy tăng
trưởng và phát triển kinh tế, bảo đảm công bằng xã hội, phục vụ đắc lực cho
việc thực hiện mục tiêu chiến lược trong từng giai đoạn;
- Vận dụng sáng tạo, linh hoạt cơ chế thị trường vào hoạt động hành chính
để xây dựng một nền hành chính năng động, thích ứng và có hiệu quả nhằm
phục vụ tốt các nhu cầu xã hội;
- Lãnh đạo và quản lý sự thay đổi nền hành chính công trong sự vận động
chung của hệ thống chính trị và xã hội;
- Áp dụng những thành tựu khoa học, công nghệ mới vào tổ chức và vận
hành nền hành chính.
Tóm lại, trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập sâu
rộng quốc tế, hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính là
tất yếu nhằm đáp ứng thực tiễn khách quan. Pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh
vực hành chính hoàn thiện cần phải đáp ứng yêu cầu cơ bản nhằm điều chỉnh
các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính một cách hiệu quả và đem lại những
tiện ích nhất cho tất cả cộng đồng dân cư trong xã hội.
2. Những giải pháp cụ thể
Một là, thực hiện nghiên cứu toàn diện về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính: đây là hoạt động nhằm đưa ra cơ sở xác định chính xác mục đích,
nhiệm vụ của các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính. Qua đó xác định mục
đích, nhiệm vụ của pháp luật khi quy định về dịch vụ công; chỉ ra yêu cầu của
nhân dân về dịch vụ, xu hướng vận động, phát triển của dịch vụ, nhóm dịch từ
đó xác định nội dung của pháp luật; cơ chế điều chỉnh của pháp luật thích hợp
nhất với việc cung cấp và hưởng thụ dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính.
12
Trong nghiên cứu khoa học cần kết hợp nghiên cứu khoa học pháp lý với các
ngành khoa học có liên quan khác, nghiên cứu học tập kinh nghiệm của nươc
ngoài nhưng không tách rời với điều kiện tực tiễn ở Việt Nam. Các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền xây dựng, hoàn thiện pháp luật kết hợp sử dụng kết quả
nghiên cứu khoa học của các cơ quan nhà nước, các tổ chức nghiên cứu khoa
học của nhà nước với kết quả nghiên cứu độc lập của các tổ chức xã hội, các cá
nhân, tổ chức khác.
Hai là, hoạch định chính sách và pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính. Chính sách của nhà nước đối với dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính không chỉ là những tư tưởng, định hướng lớn cho sự phát triển của dịch vụ
mà còn ảnh hưởng đế các nội dung pháp luật khác như pháp luật về tổ chức bộ
máy, về thương mại, dân sự, đất đai... vì vậy các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền cần phải xác định chính xác, rõ ràng các chính sách và thể chế hóa các
chính sách đó vào trong những nội dung cụ thể của pháp luật. Các chính sách về
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính đã được xác định bao gồm: chính sách
lấy sự hài lòng của nhân dân làm chuẩn mực đánh giá chất lượng dịch vụ, chính
sách xã hội hóa các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính; chính sách trao
quyền tự chủ cho các tổ chức dịch vụ công của nhà nước. Hoạt động xây dựng ,
ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng phải đảm bảo sự phối hợp nhịp
nhàng giữa các cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm tính thống nhất giữa các văn
bản quy phạm pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính, kế hoạch
xây dựng, hoàn thiện pháp luật về dịch vụ cần phải được thống nhất lại. Chính
phủ cùng với các cơ quan chuyên môn phải phối hợp trong công tác xây dựng,
ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính.
Ba là, thường xuyên rà soát, hệ thống hóa pháp luật về dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính:
13
Rà soát pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính nhằm đánh
giá một cách chính xác hệ thống pháp luật hiện hành, thông qua đó kịp thời phát
hiện những vướng mắc, bất cập trong các quy định của pháp luật, từ đó hoàn
thiện hệ thống pháp luật. Theo đó, đối với pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh
vực hành chính cần phải ưu tiên rà roát pháp luật về những dịch vụ mới, những
hoạt động quản lý chưa được chuyển đổi hoàn toàn thành dịch vụ công, việc rà
soát pháp luật cần phải được tiến hành đồng bộ và thường xuyên.
Bên cạnh đó, hệ thống hóa pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính cũng là hoạt động cần thiết cho việc tiếp cận các quy định của pháp luật
một cách đồng bộ. Cần tập hợp các quy phạm pháp luật về từng dịch vụ cụ thể
và phổ biến rộng rãi để người dân cũng như các cơ quan quản lý nhà nước nắm
rõ. Đây là biện pháp quan trọng để đảm bảo tính thống nhất của pháp luật về
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính nói riêng và hệ thống pháp luật Việt
Nam nói chung.
Bốn là, cần kịp thời khác phục những hạn chế, bất cập của pháp luật về
dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính. Cụ thể:
- Mở rộng phạm vi và chủ thể cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực hành
chính.
- Quy định cụ thể các điều kiện đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức
cung ứng dịch vụ, tiêu chuẩn đối với người trực tiếp thực hiện các dịch vụ công
trong lĩnh vực hành chính.
- Bổ sung các quy định về thành lập và hoạt động của các tổ chức xã hội,
các hiệp hội phù hợp với các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính
- Quy định về việc xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin phục vụ cho hoạt
động cung ứng và quản lý dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính
14
Năm là, đẩy mạnh tổ chức thực hiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh
vực hành chính:
Cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dịch vụ công trong
lĩnh vực hành chính để nâng cao nhận thức và hiểu biết của các cơ quan nhà
nước, cán bộ, công chức, viên chức, người thực hiện dịch vụ và cá nhân , tổ
chức trong xã hội. Đồng thời phải nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ cán
bộ, công chức, viên chức , cá nhân trực tiếp thực hiện dịch vụ công trong lĩnh
vực hành chính để có thể tiếp nhận nhanh và chính xác yêu cầu cung ứng dịch
vụ. Bên cạnh đó việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp
luật cũng vô cùng cần thiết và có những tác động không nhỏ đến việc thực hiện
pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính.
C – KẾT LUẬN
Nhìn chung pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính ở Việt
Nam hiện nay đã đáp ứng được tương đối tốt yêu cầu điều chỉnh các dịch vụ
công bằng pháp luật trong công cuộc cải cách thủ tục hành chính mà Đảng đã đề
ra chủ trương. Song trước tình hình mới và trong xu thế của thời đại, pháp luật
về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính không tránh khỏi được những thiếu
sót, bất cập và những quy định không còn phù hợp cần phải loại bỏ. Để pháp
luật về dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính được hoàn thiện, các dịch vụ
15
công có thể đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa thì vấn đề cần phải đặt ra là nghiên cứu thực trạng pháp luật, tìm hiểu
nguyên nhân của những vấn đề bất cập từ đó tìm ra giải pháp khắc phục. Làm
tốt được điều này, chúng ta sẽ góp phần hoàn thiện pháp luật, đảm bảo nền pháp
chế xã hội chủ nghĩa.
D – DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. TS Nguyễn Ngọc Bích, Hoàn thiện pháp luật về dịch vụ công trong lĩnh vực
hành chính ở Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ luật học, Hà Nội, năm 2012.
2. TS Đặng Đức Đạm, Một số vấn đề về đổi mới quản lý dịch vụ công ở Việt
Nam.
3. Nghị quyết số 17/NQ-TW Về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu
lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước
16
4. Nghị quyết số 30c/NQ-CP, ngày 08/11/2011 của Chính phủ : Ban hành
Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 - 2020
5. Các website:
http://www.vjol.info/index.php/ssir/article/view/16210/14513
http://luanan.nlv.gov.vn/luanan?a=d&d=TTcFlGyTPWRy2012.1.5&e=-------vi20--1--img-txIN------http://repository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/5925/1/00050006188.pdf
17
- Xem thêm -