Tài liệu đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 6 tuổi tại trường mầm non hoa sen – vĩnh yên – vĩnh phúc

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA GIÁO DỤC MẦM NON =====***===== NGỤY THỊ LIÊN ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BÀI TẬP VẬN ĐỘNG THEO NHẠC CHO LỨA TUỔI 5 - 6 TUỔI TẠI TRƢỜNG MẦM NON HOA SEN VĨNH YÊN - VĨNH PHÚC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Âm nhạc HÀ NỘI, 2017 TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA GIÁO DỤC MẦM NON =====***===== NGỤY THỊ LIÊN ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BÀI TẬP VẬN ĐỘNG THEO NHẠC CHO LỨA TUỔI 5 - 6 TUỔI TẠI TRƢỜNG MẦM NON HOA SEN VĨNH YÊN - VĨNH PHÚC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Âm nhạc Ngƣời hƣớng dẫn khoa học Th.S LẠI THẾ ANH HÀ NỘI, 2017 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình tôi tìm hiểu và nghiên cứu khóa luận này, nhờ đƣợc sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của thầy Lại Thế Anh, tôi đã từng bƣớc tiến hành và hoàn thiện khóa luận tốt nghiệp của mình với đề tài: “Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc” Qua đây, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến ThS. Lại Thế Anh, thầy là ngƣời đã giúp đỡ, chỉ bảo rất tận tình trong suốt thời gian tôi làm khóa luận. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn quý thầy cô trong khoa Giáo dục Mầm non – Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2 đã nhiệt tình và tâm huyết truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt bốn năm học tập và rèn luyện tại trƣờng. Các thầy cô không chỉ dạy tôi kiến thức chuyên ngành mà còn truyền đạt những kinh nghiệm sống quý báu, đó là hành trang, là nền tảng để tôi có thể tự tin hơn trong cuộc sống sau này. Với điều kiện hạn chế về thời gian cũng nhƣ về kiến thức của bản thân nên khóa luận của tôi khó tránh khỏi những thiếu sót, vì vậy tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý cả quý thầy cô và các bạn để khóa luận của tôi đƣợc hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2016 Ngƣời cam đoan Ngụy Thị Liên LỜI CAM ĐOAN Khóa luận này là kết quả sự cố gắng của bản thân tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu ở trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2. Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu của đề tài: “Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc” là do tôi viết. Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2016 Ngƣời cam đoan Ngụy Thị Liên DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TT: Thông tƣ BGDĐT: Bộ giáo dục đào tạo TCAN: Trò chơi âm nhạc HĐAN: Hoạt động âm nhạc NDTT: Nội dung trong tâm NDKH: Nội dung kết hợp MGL: Mẫu giáo lớn GV: Giáo viên GD: Giáo dục ĐT: Đào tạo DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 1: Sự cần thiết của việc dạy học vận động theo nhạc cho trẻ ............... 25 Bảng 2: Mức độ thầy cô giáo dạy vận động theo nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trƣờng Mầm non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc ...................................... 26 Bảng 3: Khả năng vận động của trẻ 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen 28 Bảng 4: Chất lƣợng vận động theo nhạc của trẻ 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen ........................................................................................................ 29 Bảng 5: Kết quả HĐAN của trẻ 5 - 6 tuổi thông qua các bài hát ở nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng trƣớc khi thực nghiệm.......................................97 Bảng 6. Kết quả HĐAN của trẻ 5 - 6 tuổi thông qua các bài hát ở nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng sau khi thực nghiệm..........................................99 Biểu đồ 1. Kết quả HĐAN của trẻ 5 - 6 tuổi thông qua các bài hát ở nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm trƣớc khi thực nghiệm......................................98 Biểu đồ 2. Kết quả HĐAN của trẻ 5 - 6 tuổi thông qua các bài hát ở nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng sau khi thực nghiệm....................................99 MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 NỘI DUNG.......................................................................................................6 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG VẬN ĐỘNG THEO NHẠC TẠI TRƢỜNG MẦM NON HOA SEN - VĨNH YÊN - VĨNH PHÚC............................................................................................................. 6 1.1. Vận động theo nhạc trong hoạt động giáo dục ở trƣờng Mầm non ................... 6 1.1.1. Khái niệm ........................................................................................................... 6 1.1.2.Ý nghĩa của vận động theo nhạc đối với sự phát triển toàn diện của trẻ mầm non ................................................................................................................................ 8 1.1.3. Đặc điểm vận động theo nhạc của trẻ qua các độ tuổi .................................13 1.1.4. Phương pháp dạy học vận động theo nhạc cho trẻ .......................................14 1.2. Hoạt động vận động theo nhạc trong giờ âm nhạc tại trƣờng Mầm non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc .....................................................................................18 1.2.1. Một số đặc điểm của trường Mầm non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc …………………………………………………………………………………..18 1.2.2. Nội dung chương trình dạy học vận động theo nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường Mần Non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc..................................................20 1.2.3. Thực trạng dạy học vận động theo nhạc lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trường Mần Non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc .......................................................................24 1.2.4. Khảo sát hoạt động dạy học vận động theo nhạc tại trường Mầm non Hoa Sen Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc. ........................................................................................26 Tiểu kết chƣơng 1 ......................................................................................................31 CHƢƠNG 2. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BÀI TẬP VẬN ĐỘNG THEO NHẠC PHÙ HỢP CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI TẠI TRƢỜNG MẦM NON HOA SEN – VĨNH YÊN – VĨNH PHÚC ......................................................................... 33 2.1. Một số tiêu chí trong dạy vận động theo nhạc cho trẻ 5 – 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen .....................................................................................................33 2.1.1. Tiêu chí đảm bảo tính mục đích......................................................................33 2.1.2. Tiêu chí đảm bảo tính vừa sức ........................................................................33 2.1.3. Tiêu chí đảm bảo tính khoa học – hệ thống ...................................................34 2.1.4. Tiêu chí đảm bảo tính sáng tạo.......................................................................34 2.1.5. Tiêu chí đảm bảo tính thẩm mĩ .......................................................................34 2.2. Lựa chọn bài hát, bản nhạc phù hợp với năng lực vận động của trẻ ...............35 2.3. Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc phù hợp cho trẻ 5 - 6 tuổi…42 2.3.1. Một số bài tập vận động thô theo nhạc phù hợp cho trẻ 5 - 6 tuổi……..….42 2.3.2. Một số bài tập vận động tinh theo nhạc phù hợp cho trẻ 5 - 6 tuổi………..46 2.3.3. Một số bài tập kết hợp vận động thô và tinh theo nhạc phù hợp cho trẻ 5 - 6 tuổi ..............................................................................................................................51 2.3.4. Một số bài tập vận động theo nhạc nâng cao phù hợp cho trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi ..............................................................................................................................57 2.4. Áp dụng một số giáo án cụ thể về vận động theo nhạc phù hợp cho trẻ 5 - 6 tuổi ..............................................................................................................................59 2.5. Thực nghiệm sƣ phạm………………………………………………….80 2.6. Tổ chức thực nghiệm………………………………..………………......81 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................................101 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhƣ chúng ta đã thấy, Giáo dục Mầm non là “mốc son” khởi động đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây cũng là một bộ phận quan trọng, không thể thiếu trong sự nghiệp đào tạo thế hệ “măng non” trở thành những con ngƣời mới xã hội chủ nghĩa, có đủ đức, đủ tài và đủ sức khỏe để cống hiến cho nƣớc nhà. Trong các môn học ở trƣờng Mầm non thì môn âm nhạc có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển toàn diện về: Đức, trí, thể, mỹ cho trẻ. Âm nhạc còn là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực, cảm xúc, tƣởng tƣợng, sáng tạo, sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả những hứng thú của trẻ. Âm nhạc cũng là phƣơng tiện giúp cho trẻ nhận thức dễ dàng cuộc sống xung quanh, phát triển lời nói, các mối quan hệ trong giao tiếp, gửi gắm tâm tƣ tình cảm ngây thơ của con trẻ… Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kỳ diệu, với muôn màu muôn vẻ và tràn đầy cảm xúc - Thế giới âm thanh muôn màu, sống động đó tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Trẻ có thể cảm nhận đƣợc âm nhạc ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Bởi vậy, việc cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc ngay từ khi trẻ còn bé là việc nên làm. Trẻ em lứa tuổi mẫu giáo, đặc biệt là trẻ mẫu giáo lứa tuổi 5 - 6 tuổi rất thích âm nhạc. Ở lứa tuổi này, trẻ có khả năng hoạt động với âm nhạc tốt hơn so với các lứa tuổi khác. Các bài hát, các bài tập vận động theo nhạc đã trở thành món ăn tinh thần đặc biệt và không thể thiếu với trẻ. Việc giáo dục trẻ thông qua các hoạt động âm nhạc, giúp trẻ thể hiện đƣợc sự sáng tạo, hƣớng trẻ đến cái chân - thiện - mỹ, đây cũng là nhiệm vụ trọng yếu trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo của nƣớc ta. Ta có thể nói, việc nâng cao chất lƣợng giáo dục trẻ nói chung và chất lƣợng giáo dục âm nhạc nói riêng thông qua sử dụng các bài tập vận động 1 theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi là vấn đề quan trọng. Trẻ ở độ tuổi này bắt đầu có khả năng tƣ duy logic và có thể cảm nhận đƣợc những sự vật – hiện tƣợng đơn giản, xảy ra trong cuộc sống xung quanh mình qua hoạt động với âm nhạc. Quả thực, khi trẻ thực hiện các bài tập vận động theo yêu cầu của cô. Nếu có sự xuất hiện của âm nhạc, đặc biệt là những bài hát có giai điệu, tiết tấu phù hợp với bài tập vận động thì sẽ khiến cho trẻ rất hứng thú, ghi nhớ rất nhanh các động tác trong bài tập vận động đó. Qua thực tế và trong quá trình giảng dạy của mình, tôi đã thấy đƣợc những ƣu điểm, nhƣợc điểm của việc sử dụng các bài tập vận động theo nhạc cho trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc. Đây là ngôi trƣờng công lập đƣợc đánh giá rất cao về chất lƣợng chăm sóc, nuôi dạy trẻ; hơn thế nữa trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc đã luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo dục âm nhạc cho trẻ, nhiều năm qua trƣờng đã đạt đƣợc khá nhiều thành tích trong việc nuôi dạy trẻ nói chung và tổ chức các hoạt động âm nhạc thông qua việc thực hiện các bài tập vận động theo nhạc cho trẻ mầm non nói riêng. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đã đạt đƣợc thì trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc vẫn còn tồn tại một số hạn chế trong phƣơng pháp tổ chức các bài tập vận động theo nhạc cho trẻ. Nhƣ: Chƣa gây đƣợc hứng thú của trẻ khi tham gia vào các bài tập vận động, gây nhàm chán; các bài tập vận động chƣa sáng tạo, chƣa hấp dẫn, lôi cuốn đƣợc trẻ; chƣa chú ý phát huy đƣợc năng lực cảm thụ âm nhạc cho trẻ, dẫn tới chất lƣợng hoạt động vận động theo nhạc cho trẻ chƣa cao. Từ thực tiễn trên, tôi chọn đề tài: “Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình. 2 2. Lịch sử nghiên cứu của đề tài Hiện nay có rất nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo, tôi có thể đƣa danh sách các tài liệu theo nhóm nhƣ sau: 2.1. Tài liệu của tác giả nước ngoài: Tiêu biểu nhƣ: N.A.Vet-lu-ghi-na (1989), Phương pháp giáo dục âm nhạc ở nhà trẻ và mẫu giáo, Nxb Giáo dục Matxcơva. Sách đề cập đến vấn đề dạy học âm nhạc cho trẻ ở trƣờng Mầm non với 2 độ tuổi nhà trẻ và mẫu giáo. 2.2. Tài liệu trong nước: Có rất nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo ở trong nƣớc, nhƣ: - Đề tài nghiên cứu khoa học của Tô Thị Lệ Quyên: “Cải biên một số trò chơi phục vụ hoạt động âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi” - Đề tài nghiên cứu khoa học của Nguyễn Thị Trang: “Một số biện pháp nâng cao chất lƣợng giáo dục âm nhạc trong đời sống hàng ngày đối với trẻ ở trƣờng Mầm non”. - Ngô Thị Nam (2008), Phương pháp dạy học âm nhạc cho trẻ trước tuổi học, Nxb Giáo dục, Hà Nội. - Phạm Thị Hoà (2009), Giáo trình tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non, Nxb Giáo dục, Hà Nội. Các công trình nghiên cứu của những tác giả kể trên chủ yếu nghiên cứu về dạy âm nhạc nói chung cho trẻ mẫu giáo, phần lớn các tài liệu đều viết về lứa tuổi mầm non, nhƣng chƣa có tài liệu nào đề xuất các biện pháp cụ thể về việc đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tại một địa chỉ cụ thể là trƣờng Mầm non Hoa Sen – Phúc Yên – Vĩnh Phúc nhƣ hƣớng đi của đề tài mà tôi đang nghiên cứu. 3 3. Mục đích nghiên cứu Nhằm đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài. Tìm hiểu về thực trạng sử dụng các bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc. 5. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc. 5.2. Khách thể nghiên cứu Một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài giới hạn nghiên cứu về việc sử dụng một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi. Địa bàn nghiên cứu: Trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc. Thời gian nghiên cứu: Từ 06/02/2017 đến ngày 24/03/2017 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu sau: 7.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận và phương pháp nghiên cứu tài liệu 7.2 Phương pháp quan sát. 7.3 Phương pháp phỏng vấn. 7.4 Phương pháp thống kê toán học 4 7.5 Phương pháp thực nghiệm 8. Những đóng góp của đề tài Nếu đề xuất đƣợc một số bài tập vận động theo nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc: Thứ nhất, sẽ hình thành ở trẻ kĩ năng vận động theo nhạc cần thiết trong các giờ học phù hợp. Thứ hai, tháo gỡ những khó khăn, nắm bắt đƣợc tâm lý trẻ, gây hứng thú trong việc dạy học các bài tập vận động theo nhạc cho trẻ mầm non. Thứ ba, nâng cao khả năng thực hiện các bài tập vận động theo nhạc cho trẻ mầm non nói riêng và giáo dục trẻ mầm non nói chung. 9. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận - kiến nghị, tài liệu tham khảo, nội dung chính của khóa luận bao gồm: Chƣơng 1: Tổng quan chung về hoạt động vận động theo nhạc tại trƣờng Mầm non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc Chƣơng 2: Đề xuất một số bài tập vận động theo nhạc phù hợp cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trƣờng Mầm non Hoa Sen - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc. 5 NỘI DUNG CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG VẬN ĐỘNG THEO NHẠC TẠI TRƢỜNG MẦM NON HOA SEN - VĨNH YÊN - VĨNH PHÚC 1.1. Vận động theo nhạc trong hoạt động giáo dục ở trƣờng Mầm non 1.1.1. Khái niệm * Vận động: Ta có thể hiểu khái niệm vận động theo nhiều nghĩa khác nhau: Vận động theo hiện tƣợng vật thể: Là không ngừng thay đổi vị trí trong quan hệ với những vật thể khác. Vận động theo từ chuyên môn: Là hoạt động biểu thị sự tồn tại của vật chất, bao hàm chuyển động, biến đổi, phát triển. Ví dụ: Vật chất vận động trong không gian, thời gian. Vận động theo hoạt động: Là thay đổi tƣ thế hay vị trí của thân thể hoặc bộ phận thân thể (khái quát, về mặt có tác dụng giữ gìn và tăng cƣờng sức khỏe). Ví dụ: Phải chăm chỉ vận động thì ngƣời mới khỏe mạnh. Vận động cũng có nghĩa là di chuyển, thay đổi vị trí trong chiến đấu. Ví dụ: Vận động bằng cơ giới. Vận động cũng có nghĩa là: Tuyên truyền, giải thích, động viên làm cho ngƣời khác tự nguyện làm theo việc gì, thƣờng là theo một phong trào nào đó. [8] Ví dụ: Vận động nhân dân quyên góp. * Vận động theo nhạc: Vận động theo nhạc là những động tác đơn lẻ, biểu hiện cảm xúc, theo tính chất và nhịp điệu âm nhạc có mang những yếu tố múa. [1;45] Vận động có thể có luật động nhất định do đã tích luỹ kinh nghiệm hoặc không có luật động mà tự do, tùy hứng. Theo Sôstacôvich đã nói rằng: 6 Khi nghe nhạc ta đều cảm thấy muốn đƣợc chuyển động trong nhịp điệu của nó, ta bắt đầu làm các động tác tay, đập hai chân, lúc lắc đầu. Đó là điệu múa vô thức” Vận động theo nhạc là mức độ đơn giản của múa, vừa sức với mọi lứa tuổi của trẻ. Vận động theo nhạc thƣờng là những động tác biểu hiện tính chất nhịp điệu theo một nét nhạc, một tiết tấu nhất định của bài hát. Trong vận động theo nhạc các động tác vỗ tay, dậm chân phải tạo dáng khác với những động tác gõ nhịp trong âm nhạc. Hay nói cách khác, các động tác vỗ tay, dậm chân phải đƣợc tạo dáng ở một tƣ thế đẹp nào đó phù hợp với bản nhạc và “có tính múa”. Nhƣ vậy, giữa động tác của vận động theo nhạc và cách gõ nhịp có cùng mục đích là cảm nhận cảm xúc âm nhạc nhƣng hoàn toàn khác nhau về yêu cầu. Vận động theo nhạc bắt đầu từ nhà trẻ đến mẫu giáo, làm cơ sở cho việc dạy trẻ học múa. Các dạng âm hình tiết tấu + Hình tiết tấu 1 (tiết tấu chậm) + Hình tiết tấu 2 (tiết tấu phối hợp) + Hình tiết tấu 3 (tiết tấu nhanh) 7 * Vận động thô: Vận động thô là những kỹ năng liên quan đến vận động, hoặc sự phối hợp vận động các cơ lớn của cơ thể. Vận động thô gồm những khả năng nhƣ: Lăn, bò, trƣờn, xoay cơ thể, chạy nhảy, đi đứng, cò cò, đá chân, ném, vung tay, kéo, đẩy, leo trèo, giữ thăng bằng trên một chân… Trẻ phát triển kỹ năng vận động thô trƣớc kỹ năng vận động tinh. * Vận động tinh: Vận động tinh là những kỹ năng liên quan đến các cơ nhỏ của mắt và bàn tay (điều khiển bàn tay và các ngón tay) Vận động tinh gồm khả năng cầm, nắm đồ chơi, xoay, nặn, siết, lắp ghép khối và các động tác phức tạp hơn nhƣ: Thêu, đan, nặn tƣợng, vẽ tranh, cầm bút, viết chữ, cắt kéo, cầm muỗng… Kỹ năng vận động tinh phát triển tùy theo việc chơi - tập luyện của trẻ. 1.1.2. Ý nghĩa của vận động theo nhạc đối với sự phát triển toàn diện của trẻ mầm non Trẻ em lứa tuổi mầm non có tính hiếu động, ham thích cái mới, trẻ tiếp nhận thế giới xung quanh bằng trực quan cảm tính và ở lứa tuổi này ngôn ngữ của trẻ còn chƣa phát triển đầy đủ. Do vậy, đối với trẻ, múa và vận động theo nhạc có thể làm thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. Thông qua múa và vận động theo nhạc, trẻ có thể bộc lộ cảm xúc để giao tiếp với thế giới xung quanh và thể hiện đƣợc bản thân mình. Giữa âm nhạc và vận động có mối liên hệ trực tiếp xuất phát từ cơ sở sinh lý, đó là cơ quan thính giác và cơ quan cảm giác về chuyển động và thăng bằng. Nhà tâm lý học B.N. Chep-lô-va cho rằng: “Việc tri giác âm nhạc xảy ra cùng lúc hoàn toàn trực tiếp với những phản ứng vận động âm nhạc theo diễn biến thời gian”. 8 Múa và vận động theo nhạc là phƣơng tiện góp phần giáo dục và tạo cơ sở hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Trẻ tham gia múa, vận động theo nhạc sẽ vui tƣơi, hồn nhiên, hoạt bát và mạnh dạn, tự tin hơn rất nhiều so với trẻ không tham gia khác. Múa và vận động theo nhạc đặc biệt giúp trẻ phát triển cảm giác nhịp điệu một cách tốt nhất. Vận động theo nhạc nhƣ một phƣơng tiện đẩy mạnh khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ, giúp trẻ nhạy cảm hơn với âm nhạc, và là tiền đề để phát triển những năng lực âm nhạc của trẻ. Hệ thống các bài múa, bài vận động theo nhạc đƣa vào chƣơng trình giáo dục Mầm non không chỉ giúp trẻ có những hiểu biết về múa, vận động theo nhạc mà còn làm cho tâm hồn trẻ thơ thêm vui vẻ và trong sáng hơn, có hình thể đẹp, phong thái, dáng dấp đẹp hơn. Không chỉ vậy, vận động theo nhạc và múa còn giúp trẻ có thể diễn đạt cảm xúc trong lòng bằng hình thể, bằng cử chỉ, hành vi, thái độ. Qua đó, trẻ bƣớc đầu làm quen, thử so sánh, biết cảm thụ cái đẹp, biết phân biệt và lựa chọn cái hay, cái đẹp của múa và vận động theo nhạc.  Vận động theo nhạc đối với sự phát triển thể chất của trẻ: Âm nhạc có ảnh hƣởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể của trẻ. Trƣớc hết, âm nhạc có khả năng tốt nhất để phát triển tai nghe cho trẻ. Tính chất đa dạng của âm nhạc và các bài tập vận động theo nhạc phong phú đã gợi ra cho trẻ những phản ứng gắn với sự thay đổi về: Nhịp tim mạch, sự trao đổi máu, sự hô hấp và giãn nở cơ. Trong vận động theo nhạc, trẻ vừa tƣ duy tƣởng tƣợng sáng tạo - ghi nhớ tác phẩm, vừa thể hiện hứng thú của mình với âm nhạc bằng việc phối hợp các động tác đi lại vững vàng, chạy nhảy nhẹ nhàng, những động tác nhún nhảy, lắc lƣ thân ngƣời theo giai điệu của bài hát hoặc thực hiện những động tác múa đơn giản. 9 Nhờ có âm nhạc, những giai điệu của bài hát làm cho động tác của trẻ trở nên nhịp nhàng, uyển chuyển và chính xác hơn; tạo cho trẻ sự hoạt bát nhanh nhẹn và tƣ thế đẹp, duyên dáng.  Vận động theo nhạc đối với sự phát triển đạo đức của trẻ Nhà văn A.Xookhor cho rằng: “Để sử dụng âm nhạc như một phương tiện giáo dục đạo đức: Khi tác động đến con người, nó thức tỉnh một cách đặc biệt mạnh mẽ trong người ấy tất cả những gì là tốt đẹp, tìm được sự hưởng ứng trong những khía cạnh ưu tú nhất của tâm hồn người ấy. Chính khả năng ấy của âm nhạc làm cho tính tình dịu hơn và tốt hơn, làm con người cao đẹp hơn, trong sạch hơn và nhân hậu hơn”. Quả thực, vận động theo nhạc có thể tác động một cách kỳ diệu vào trong tƣ tƣởng, tình cảm của trẻ. Nuôi dƣỡng tâm hồn trẻ thêm phong phú. Nội dung lời ca trong các bài hát giúp trẻ phát hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, sự ngộ nghĩnh đáng yêu của các con vật quen thuộc, về tình cảm gia đình, bạn bè, lòng yêu thiên nhiên, đất nƣớc…, từ đó bồi dƣỡng đạo đức, hình thành nhân cách làm ngƣời đúng đắn cho trẻ. Việt Nam ta có 54 dân tộc anh em và mỗi dân tộc lại có những bài dân ca, đồng dao khác nhau, phong phú về âm điệu, tiết tấu, phƣơng thức diễn xƣớng, phong tục tập quán riêng. Vì vậy, trẻ có rất nhiều cơ hội để cảm nhận và gia tăng hiểu biết về bản sắc âm nhạc dân tộc Việt nam… Từ đó bồi dƣỡng cho trẻ lòng tự hào về văn hóa dân tộc. Khi trẻ tham gia các hoạt động âm nhạc, đặc biệt là vận động theo nhạc thì mỗi trẻ đều phải tập chung, chú ý quan sát, phản ứng nhanh, điều khiển vận động phù hợp với âm nhạc, biết nhƣờng nhịn giúp đỡ nhau và chấp hành tính tổ chức, kỷ luật do tập thể lớp đề ra… Những điều đó góp phần giáo dục cho trẻ văn hóa giao tiếp, văn hóa hành vi và tính tập thể, tạo điệu kiện hình thành những phẩm chất đạo đức tốt đẹp. 10  Vận động theo nhạc đối với sự phát triển thẩm mĩ của trẻ Trong các bộ môn nghệ thuật, thì bộ môn âm nhạc đƣợc coi là phƣơng tiện hữu hiệu nhất để đƣa vào ý thức của trẻ một cách dễ dàng và sâu sắc nhất mối quan hệ thẩm mĩ. Mục đích cốt lõi của giáo dục thẩm mĩ là phát triển ở trẻ khả năng lĩnh hội, cảm thụ và hiểu cái đẹp, phân biệt cái tốt, cái chƣa tốt, cái hay, cái dở, hoạt động độc lập và sáng tạo trong khi tiếp xúc với các dạng hoạt động âm nhạc khác nhau. Khi vận động theo nhạc, trẻ cảm nhận đƣợc tính chất, tình cảm của bài nhạc nên trẻ có thể dễ dàng hƣởng ứng vận động linh hoạt, đúng theo nhịp điệu và cao hơn nữa là trạng thái cảm xúc của tác phẩm. Vận động theo nhạc còn dẫn dắt trẻ đến với những sự vật, hiện tƣợng sống động của đời sống thƣờng nhật, giúp trẻ hình thành sự liên tƣởng. Ví dụ nhƣ khi giáo viên dạy trẻ vận động theo bài hát: “Bàn tay mẹ”, nhạc và lời Bùi Đình Thảo. Thông qua những động tác vận động cô dạy, trẻ cảm nhận đƣợc tình cảm nồng ấm của ngƣời mẹ dành cho mình. Trẻ cảm nhận đƣợc bàn tay âu yếm của mẹ khi mẹ bồng bế, chăm sóc trẻ. Trẻ còn cảm nhận đƣợc những bữa cơm ngon đƣợc nấu từ tình yêu thƣơng của mẹ, những giọt nƣớc mát lành do tay mẹ đun. Những cơn gió mát lành từ tay của mẹ khi trời nóng bức và cả những cái ôm ấm áp của mẹ khi trời giá rét nữa… Qua đó trẻ cảm nhận đƣợc sự hy sinh thầm lặng của mẹ dành cho mình! Nhịp điệu rắn rỏi của các bài hát hành khúc gợi cho trẻ không khí vui nhộn, hào hứng, rộn rã, hứng khởi,… nhƣ bài “Đội kèn tý hon” nhạc và lời: Phan Huỳnh Điểu, hay bài hát “Chú bộ đội” sáng tác Hoàng Hà… Việc tích lũy dần những khái niệm đơn giản cũng nhƣ số lƣợng tác phẩm âm nhạc mà trẻ đƣợc nghe, đƣợc học trong quá trình vận động theo nhạc sẽ đặt cơ sở đầu tiên của thị hiếu âm nhạc. 11  Vận động theo nhạc đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ Âm nhạc không đơn thuần chỉ là để vui chơi, giải trí mà còn để thúc đẩy sự phát triển của trẻ. Ở mẫu giáo, khi trẻ tiếp xúc với âm nhạc thì trẻ dần dần có khả năng tổng hợp cùng với tƣ duy logic. Ví dụ, khi nghe đƣợc các thể loại âm nhạc khác nhau nhƣ những khúc hát ru có giai điệu êm dịu, tình cảm; còn thể loại hành khúc thì có giai điệu mạnh mẽ, rộn ràng, vui nhộn… Âm nhạc giúp trẻ phát triển khả năng ghi nhớ. Trí nhớ âm nhạc là khả năng thu nhận và ghi nhớ lại. Đặc điểm của trẻ mẫu giáo là ghi nhớ âm nhạc, ghi nhớ trực quan hành động. Trẻ học động tác thông qua các bƣớc làm mẫu của cô và khi cô cho trẻ thực hành nhiều. Trẻ càng yêu thích thì càng thuộc nhanh và nhớ lâu. Vì vậy khi dạy trẻ vận động theo nhạc, giáo viên nên gợi mở, gây hứng thú cho trẻ về nội dung vận động, giúp trẻ nhận thức và trên cơ sở ấy trí nhớ của trẻ ngày càng phát triển. Tính tích cực và sự tập trung chú ý trong giờ học vận động theo nhạc của trẻ, giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc củng cố và phát triển trí nhớ. Vận động theo nhạc là ngôn ngữ hình thể hữu hiệu nhất để trẻ tạo dựng hình tƣợng âm nhạc. Hình tƣợng âm nhạc là loại hình tƣợng biểu hiện mang tính khái quát và ƣớc lệ rất cao. Chính vì vậy mà hình tƣợng âm nhạc không mang tính xác định cụ thể, nhƣng làm thức dậy ở trẻ mơ ƣớc và tƣởng tƣợng. Ví dụ: Ngƣời lớn khuyến khích trẻ làm động tác múa minh họa một bài hát, trẻ sẽ suy nghĩ, tổng hợp những chi tiết quen thuộc và chi tiết mới trong động tác… Vì vậy trí tuệ phải hoạt động tích cực. Nhƣ vậy, khi dạy trẻ vận động theo nhạc giúp bồi dƣỡng và thúc đẩy hoạt động trí tuệ của trẻ phát triển. Có thể nói, vận động theo nhạc là 1 trong những con đƣờng hoàn thiện đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể lực cho trẻ. Nhà sƣ phạm V. Xu-khôm-lin-xki đã đánh giá rất cao hiệu quả giáo dục toàn diện của âm nhạc: “Chất lƣợng 12