Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Đề tài Đối tượng của hạch toán kế toán trong các đơn vị...

Tài liệu Đề tài Đối tượng của hạch toán kế toán trong các đơn vị

.DOC
28
52
54

Mô tả:

§Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Lêi më ®Çu H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét m«n khoa häc kinh tÕ ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ë tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ c¸c c¬ quan kh¸c. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c¬ së quan träng ®Ó ®i vµo nghiªn cøu c¸c chuyªn ngµnh kÕ to¸n. §Ó cã thÓ thµnh c«ng trong viÖc n¾m v÷ng vµ vËn dông nã, chóng ta ph¶i nhËn biÕt b¶n chÊt, quy luËt vËn ®éng cña c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n kÕ to¸n. Sù ph¸t triÓn cña x· héi nãi chung cña nÒn kinh tÕ nãi riªng lµm cho ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n còng cã sù biÕn ®æi. Víi nhËn thøc trªn, t«i ®i s©u nghiªn cøu vµ viÕt ®Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n.” Trong bµi viÕt nµy, t«i xin tr×nh bµy lý luËn chung vµ nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®èi tîng chung cña h¹ch to¸n kÕ to¸n qua c¸c thêi kú kh¸c nhau ë níc ta. Bµi viÕt gåm ba ch¬ng: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. Ch¬ng II: §èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. Ch¬ng III: BiÓu hiÖn cña ®èi tîng kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ kh¸c. §©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu nghiªm tóc, kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc thu ®îc tõ sù gi¶ng d¹y cña c¸c thÇy c« trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n. Song do qu¸ tr×nh nghiªn cøu cã nhiÒu h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt, kÝnh mong c¸c thÇy c« ®ãng gãp, gióp ®ì ®Ó kiÕn thøc cña t«i vÒ m«n häc ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn h¬n. Xin tr©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 16 th¸ng 9 n¨m 2003 1 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n I. Kh¸i qu¸t vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n. S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Con ngêi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dÉn ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña x· héi. B»ng c¸c ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt, con ngêi t¹o ra ®îc cña c¶i vËt chÊt ®Ó duy tr× cuéc sèng b¶n th©n, gia ®×nh vµ céng ®ång x· héi. Ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt cña con ngêi lµ ho¹t ®éng tù gi¸c, cã ý thøc, cã môc ®Ých nã ®îc lÆp ®i lÆp l¹i vµ kh«ng ngõng ®îc ®æi míi h×nh thµnh nªn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ sau ®ã cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. S¶n xuÊt ph¸t triÓn kÐo theo sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi con ngêi ®Òu ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt. Trong khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt con ngêi lu«n cã sù quan t©m ®Õn thêi gian lao ®éng ®· bá ra, kÕt qu¶ ®ã ®em l¹i sù tÝch luü kinh nghiÖm. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n ®em l¹i kÕt qu¶ nhiÒu h¬n, h÷u Ých h¬n nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña céng ®ång x· héi. ý thøc vµ sù quan t©m cña con ngêi ®èi víi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn ho¹t ®éng tæ chøc qu¶n lý cña con ngêi ®èi víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, trong ®ã con ngêi ®· thùc hiÖn viÖc quan s¸t ®o lêng tÝnh to¸n vµ ghi chÐp kinh tÕ nãi trªn nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ gäi lµ h¹ch to¸n. V× vËy h¹ch to¸n lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña x· héi vµ lµ c«ng cô quan träng cho qu¶n lý kinh tÕ. H¹ch to¸n ra ®êi cïng víi qu¸ tr×nh kinh tÕ víi t c¸ch lµ do yªu cÇu cña cña s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i cã sù kiÓm tra gi¸m s¸t vÒ lîng hao phÝ vµ kÕt qu¶ mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra. Nh vËy h¹ch to¸n lµ mét hÖ thèng ®iÒu tra quan s¸t, tÝnh to¸n, ®o lêng vµ ghi chÐp c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ nh»m qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh ®ã ngµy mét chÆt chÏ h¬n. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, ®Æc biÖt ®èi víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng vµ phøc t¹p. §Ó ®¸p øng nh÷ng th«ng tin vÒ ho¹t ®éng ®ã mét c¸ch chi tiÕt, cô thÓ, h¹ch to¸n ®· ph¸t triÓn ph©n chia thµnh ba lo¹i kh¸c nhau. (H¹ch to¸n thèng kª, h¹ch to¸n nghiÖp vô, h¹ch to¸n kÕ to¸n.) C¶ ba lo¹i h¹ch to¸n ®Òu nh»m thu thËp th«ng tin, ghi chÐp vµ truyÒn 2 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” ®¹t nh÷ng tin tøc tµi chÝnh, lµ nh÷ng kh©u c¬ b¶n trong hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ. Mäi th«ng tin kinh tÕ trong ®¬n vÞ ph¶i dùa trªn c¬ së sè liÖu thèng nhÊt do ba lo¹i h¹ch to¸n cung cÊp. Trong ba lo¹i h¹ch to¸n th× kÕ to¸n cã vai trß rÊt quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý xÝ nghiÖp. V× vËy ngêi ta coi kÕ to¸n lµ quy t¾c ®©u tiªn cña qu¶n lý; kh«ng cã kÕ to¸n th× kh«ng thÓ qu¶n lý ®îc kinh tÕ. KÕ to¸n kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc giÊy tê, mét lo¹i nghiÖp vô ®¬n gi¶n, mµ lµ mét m«n häc vÒ qu¶n lý rÊt tinh vi. H¹ch to¸n kÕ to¸n ra ®êi chÝnh lµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh trong ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt cña con ngêi. TÊt c¶ c¸c h×nh th¸i x· héi ®Òu ph¶i tiÕn hµnh h¹ch to¸n. Tuy nhiªn mçi chÕ ®é x· héi ®Òu cã c«ng thøc s¶n xuÊt riªng, ph¬ng thøc s¶n xuÊt thay ®æi lµm cho toµn bé c¬ cÊu kinh tÕ, x· héi vµ chÝnh trÞ thay ®æi. Bªn c¹nh ®ã cïng víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña x· héi h¹ch to¸n còng kh«ng ngõng ®îc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn vÒ ph¬ng ph¸p còng nh ®Þnh híng tæ chøc. Trong x· héi cã giai cÊp, h¹ch to¸n bao giê còng lµ c«ng cô trong tay giai cÊp th«ng trÞ sö dông qu¶n lý kinh tÕ phôc vô trùc tiÕp quyÒn lîi cña giai cÊp ®ã. Tr¶i qua c¸c qu¸ tr×nh h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau còng ®· cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n, song cã thÓ ®a ra hai quan ®iÓm c¬ b¶n sau. C¸c nhµ t b¶n nh×n nhËn h¹ch to¸n díi gãc ®é c«ng viÖc, lµ mét ho¹t ®éng dÞch vô, lµ mét thø ng«n ng÷ kinh doanh. Tãm l¹i hä coi kÕ to¸n lµ mét ph¬ng tiÖn, c«ng cô phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay ho¹t ®éng qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ Êy. Giai cÊp t b¶n biÖn luËn r»ng trong bÊt cø chÕ ®é x· héi nµo h¹ch to¸n còng gièng nhau, cã thÓ nghiªn cøu c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ®éc lËp vµ t¸ch rêi ph¬ng thøc x· héi. Hä muèn chøng minh tÝnh chÊt bÒn v÷ng cña h¹ch to¸n t b¶n chñ nghÜa nãi riªng vµ tÝnh chÊt æn ®Þnh cña chÕ ®é kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa nãi chung. KÕ to¸n x· héi chñ nghÜa ®îc coi lµ mét khoa häc theo quan ®iÓm nµy còng cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n. Song dï hiÓu theo c¸ch nµo th× kÕ to¸n lµ mét khoa häc nhÊt thiÕt g¾n liÒn víi th«ng tin vÒ tµi s¶n, sù vËn ®éng cña tµi s¶n vµ nh»m kiÓm tra gi¸m s¸t tµi s¶n còng nh sù vËn ®éng Êy. Sù kh¸c nhau vÒ nhËn thøc, quan ®iÓm gi÷a c¸c níc T b¶n chñ nghÜa vµ c¸c níc X· héi chñ nghÜa ®èi víi h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ xuÊt ph¸t tõ sù kh¸c nhau chÕ ®é së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. V× vËy, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ dùa theo chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, h¹ch to¸n cÇn ®îc hiÓu lµ vÊn ®Ò th«ng tin, vÒ vÊn ®Ò kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh trong c¸c tæ chøc ®¬n vÞ, theo quan ®iÓm nµy nã thÓ hiÖn b¶n chÊt h¹ch to¸n kÕ to¸n ë níc ta hiÖn nay. 3 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” II. §èi tîng nghiªn cøu cña h¹ch to¸n kÕ to¸n Mçi m«n khoa häc cã mét ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu riªng, kh¸c víi h¹ch to¸n kÕ to¸n t b¶n, kÕ to¸n x· héi chñ nghÜa nãi chung vµ kÕ to¸n níc ta nãi riªng cã ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p cô thÓ bëi v× nã lµ mét m«n khoa häc cô thÓ. Nghiªn cøu ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ x¸c ®Þnh néi dung mµ kÕ to¸n ph¶n ¸nh, gi¸m ®èc. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét m«n khoa häc kinh tÕ cã ®èi tîng nghiªn cøu lµ mét néi dung cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, mµ cô thÓ ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ tµi s¶n vµ sù h×nh thµnh, vËn ®éng cña tµi s¶n trong c¸c ®¬i vÞ cô thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ë ®¬n vÞ nãi riªng vµ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nãi chung. Mçi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh hay mét c¬ quan khi h×nh thµnh vµ bíc vµo ho¹t ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô ®· ®îc x¸c ®Þnh ®Òu ph¶i sö dông mét lîng tµi s¶n nhÊt ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng cña ®¬n vÞ, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh n¶y sinh g©y ra sù biÕn ®éng vÒ ph¹m vi, qui m« cña tµi s¶n còng nh sù thay ®æi chuyÓn ho¸ h×nh thµnh cña tµi s¶n tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kh¸c. H¹ch to¸n kÕ to¸n víi vai trß rÊt quan träng trong hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ quèc d©n còng nh trong tõng ®¬n vÞ cÇn ph¶i nhËn biÕt sè tµi s¶n ®ang sö dông trong ®¬n vÞ, nhËn biÕt ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh n¶y sinh g©y nªn sù biÕn ®éng cña tµi s¶n. Do vËy h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn thiÕt ph¶i thu nhËn sö lý th«ng tin, cung cÊp th«ng tin vÒ tµi s¶n ®¬n vÞ ®ang sö dông, vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh g©y nªn sù biÕn ®éng thay ®æi tµi s¶n trong ®¬n vÞ. Thùc hiÖn ph¶n ¸nh kiÓm tra gi¸m s¸t sè tµi s¶n hiÖn cã vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ®ã, gãp phÇn sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tµi s¶n trong ®¬n vÞ h¬n. Cã thÓ cô thÓ ho¸ ®Æc ®iÓm ®èi tîng h¹ch to¸n kÕ to¸n. Thø nhÊt: H¹ch to¸n kÕ to¸n nghiªn cøu c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt trªn gãc ®é tµi s¶n (tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n lu ®éng) trong kinh doanh tµi s¶n nµy ®îc gäi lµ vèn, nguån h×nh thµnh c¸c tµi s¶n nµy gäi lµ nguån vèn. Nghiªn cøu tµi s¶n trong mèi liªn hÖ gi÷a hai mÆt vèn vµ nguån vèn lµ ®Æc tr ng næi bËt cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. Thø hai: H¹ch to¸n kÕ to¸n kh«ng chØ nghiªn cøu tµi s¶n trong tr¹ng th¸i tÜnh mµ cßn ph¶i nghiªn cøu c¶ trong tr¹ng th¸i ®éng cña tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Thø ba: Trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña ®¬n vÞ ngoµi c¸c mèi quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tµi s¶n cña ®¬n vÞ cßn ph¸t sinh c¶ nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸p lý ngoµi vèn cña ®¬n vÞ nh: Sö dông tµi s¶n thuª ngoµi, nhËn vËt liÖu gia c«ng, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô trong c¸c hîp ®ång kinh tÕ, liªn kÕt kinh tÕ. 4 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸p lý nµy ngµy nay ®ang ®Æt ra c¸c nhu cÇu cÊp b¸ch ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i nghiªn cøu gi¶i quyÕt. Thø t: ViÖc cô thÓ ho¸ ®èi tîng nghiªn cøu cña h¹ch to¸n kÕ to¸n chØ cã thÓ ®¹t ®îc khi n¾m ®îc c¶ ph¹m vi biÓu hiÖn cña ®èi tîng nµy. Râ rµng khã cã thÓ thÊy ®îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt víi ®Çy ®ñ c¸c giai ®o¹n cña nã trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n víi hµng lo¹t nh÷ng mèi quan hÖ qua l¹i cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc c¬ quan. MÆt kh¸c trong ph¹m vi réng lín ®ã gi÷a c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ víi nhau hay víi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc phi kinh tÕ, c¸c mÆt biÓu hiÖn cña tµi s¶n kh¸c nhau. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña mçi tæ chøc kinh tÕ nãi riªng th× nhiÖm vô cña h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ ph¶i n¾m b¾t ®îc c¸c mÆt biÓu hiÖn nµy ®Ó ph¶n ¸nh, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nãi tãm l¹i h¹ch to¸n kÕ to¸n cã vai trß quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh trong tõng ®¬n vÞ. Do ®ã kÕ to¸n cÇn nhËn biªt chÝnh x¸c ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n thÊy ®îc sù biÕn ®éng vµ nh©n tè g©y ra sù biÕn ®éng ®ã ®Ó tõ ®ã cã thÓ cã ®îc nh÷ng quyÕt ®Þnh hîp lý nh»m gióp cho hÖ thèng ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ tiÕn tíi môc tiªu ®· ®îc ®Ò ra. Muèn cã ®îc nh vËy nhÊt thiÕt kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn viÖc thu thËp th«ng tin, xö lý, tæng hîp vµ cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c tµi s¶n ®ang sö dông, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh g©y ra sù biÕn ®éng, chuyÓn ho¸ tµi s¶n trong ®¬n vÞ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n mét c¸ch chi tiÕt cô thÓ, ®óng ®¾n sÏ gióp cho viÖc thu nhÆt th«ng tin vÒ sè tµi s¶n, kinh phÝ hiÖn cã, vÒ t×nh h×nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ mét c¸ch chÝnh x¸c, trung thùc, kh¸ch quan, kÞp thêi vµ toµn diÖn. Tõ ®ã kiÓm tra viÖc thùc hiÖn sö dông tµi s¶n, sö dông kinh phÝ, viÖc kiÓm tra thùc hiÖn c¸c chØ tiªu, viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch chÕ ®é, ®¶m b¶o ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, tr¸nh ®îc c¸c tæn thÊt cho ®¬n vÞ vµ cho x· héi. III. Nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®èi tîng nghiªn cøu cña h¹ch to¸n kÕ to¸n Gièng nh h¹ch to¸n kÕ to¸n, còng cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. Nhng nh×n chung cã hai quan ®iÓm c¬ b¶n sau: - Quan ®iÓm thø nhÊt cho r»ng: §èi tîng cña kÕ to¸n nghiªn cøu lµ tµi s¶n x· héi chñ nghÜa vµ sù vËn ®éng cña c¸c tµi s¶n ®ã, c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lu th«ng, ph©n phèi, tiªu dïng (kh«ng kÓ tiªu dïng c¸ nh©n), tæng s¶n phÈm x· héi. 5 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” - Quan ®iÓm thø hai l¹i cho r»ng: §èi tîng kÕ to¸n ®îc nh×n nhËn lµ tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong ®¬n vÞ. Thùc chÊt vÒ mÆt b¶n chÊt, hai quan ®iÓm trªn cã sù thèng nhÊt vÒ ®èi tîng mµ kÕ to¸n ph¶n ¸nh, chØ kh¸c nhau vÒ mÆt ph¹m vi biÓu hiÖn cña ®èi tîng Êy. Quan ®iÓm thø nhÊt ®îc ®a ra trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung bao cÊp. Trong chÕ ®é nµy, do chØ tån t¹i duy nhÊt lo¹i h×nh kinh tÕ Nhµ níc, mäi ho¹t ®éng ®Òu ®îc sù tµi trî vµ ®¶m b¶o cña nhµ níc, tµi s¶n cña c¸c ®¬n vÞ ®Òu lµ tµi s¶n chung - tµi s¶n x· héi chñ nghÜa. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi - vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc - NÒn kinh tÕ gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. C¸c ®¬n vÞ kh«ng ph¶i chØ cã c¸c ®¬n vÞ thuéc quèc doanh mµ cßn cã c¶ c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh. Mäi ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh trong ®¬n vÞ ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c tù chñ trong ph¹m vi chÝnh s¸ch chÕ ®é thÓ lÖ vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh cña nhµ níc. Tµi chÝnh mçi ®¬n vÞ nµy kh«ng chØ duy nhÊt thuéc quyÒn së h÷u cña nhµ níc mµ cßn tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c tham gia trong nÒn kinh tÕ. Víi vai trß cña m×nh, h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh ®îc tÊt c¶ c¸c tµi s¶n, sù vËn ®éng cña tµi s¶n Êy. Nh vËy lµ ë ®©y ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n ®îc biÓu hiÖn ë ph¹m vi réng h¬n, ®Çy ®ñ h¬n. §ã lµ “tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n nãi chung trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ”. Tuy nhiªn trªn ®©y míi chØ lµ nh÷ng nhËn thøc kh¸i qu¸t vÒ ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. §Ó cã thÓ hiÓu ®îc ®Çy ®ñ, râ rµng ®èi tîng cña kÕ to¸n chóng ta cÇn ph¶i ®i s©u vµo nghiªn cøu ®èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ mµ tiªu biÓu lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt - mét ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së cña nÒn kinh tÕ quèc doanh sö dông tµi s¶n vµ cã c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ®a d¹ng, phong phó. Nghiªn cøu ®èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ víi ph¬ng ph¸p luËn khoa häc gióp ta cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu, nhËn biÕt ®îc ®èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ kh¸c. 6 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Ch¬ng II §èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n Trong thùc tÕ, qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn tríc hÕt vµ chñ yÕu ë c¸c ®¬n vÞ c¬ së cña nÒn kinh tÕ: C¸c doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty, hîp t¸c x· t nh©n. . . c¸c ®¬n vÞ nµy lµ nh÷ng tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ lu«n cã sù vËn ®éng kh«ng ngõng. Trong c¬ chÕ qu¶n lý, c¸c ®¬n vÞ nµy cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vÒ nghiÖp vô kinh doanh còng nh c«ng t¸c qu¶n lý, tù bï ®¾p chi phÝ vµ tèi ®a ho¸ doanh thu. §Ó nghiªn cøu vÒ ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp, trong c¸c ®¬n vÞ nãi chung tríc hÕt lµ t×m hiÓu nã trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt - mét ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së cña nÒn kinh tÕ quèc d©n sö dông tµi s¶n vµ cã ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ®a d¹ng, phong phó. Kh¸i niÖm vÒ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®¬n vÞ c¬ së cña nÒn kinh tÕ quèc d©n víi chøc n¨ng s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm vËt chÊt h÷u Ých ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi. §Ó cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi, ®¬n vÞ s¶n xuÊt cÇn thiÕt ph¶i cã mét sè lîng tµi s¶n nhÊt ®Þnh nh: m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt, c¸c lo¹i nguyªn, nhiªn vËt liÖu. . . trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c lo¹i tµi s¶n trong ®¬n vÞ ®Òu ®îc ®o lêng b»ng thíc ®o tiÒn tÖ bªn c¹nh thíc ®o hiÖn vËt. BiÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c tµi s¶n trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®îc gäi lµ vèn kinh doanh cña ®¬n vÞ. Tµi s¶n trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau, do vËy vèn kinh doanh trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt còng cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ còng ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau. Nh vËy c¸c lo¹i vèn kinh doanh vµ c¸c nguån vèn kinh doanh lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña cïng mét lùc lîng tµi s¶n mét lîng vèn kinh doanh trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ ®èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn kinh doanh, khai th¸c, huy ®éng triÖt ®Ó c¸c nguån vèn kinh doanh cÇn ph¶i nhËn biÕt ®Çy ®ñ c¸c lo¹i vèn kinh doanh (xem trong doanh nghiÖp cã nh÷ng lo¹i vèn cô thÓ g×), c¸c nguån vèn kinh doanh trong ®¬n vÞ (nguån h×nh thµnh c¸c lo¹i vèn mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông), còng cã nghÜa lµ cÇn viÖc nghiªn cøu, ph©n lo¹i vèn kinh doanh trong ®¬n vÞ theo kÕt cÊu vèn kinh doanh vµ theo nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh. I. Ph©n lo¹i vèn kinh doanh theo kÕt cÊu 7 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt, vèn kinh doanh ®îc ph©n lo¹i theo kÕt cÊu gåm: vèn lu ®éng vµ vèn cè ®Þnh. 1. Vèn lu ®éng Vèn lu ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn (gi¸ trÞ) cña tµi s¶n lu ®éng. §Æc ®iÓm cña vèn lu ®éng lµ thêi gian lu©n chuyÓn ng¾n, thêng lµ trong vßng mét chu kú kinh doanh hay trong vßng mét n¨m. Trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt, vèn lu ®éng bao gåm: c¸c lo¹i tiÒn, chøng kho¸n ng¾n h¹n, tµi s¶n trong thanh to¸n, tµi s¶n dù tr÷ trong s¶n xuÊt kinh doanh, do ®ã vèn kinh doanh trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt còng chia thµnh c¸c lo¹i vèn t¬ng øng: vèn b»ng tiÒn vµ c¸c kho¶n ®Çu t ng¾n h¹n, vèn trong thanh to¸n, vèn dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh. Chóng ta h·y lÇn lît xem xÐt tõng lo¹i vèn díi ®©y. - Vèn b»ng tiÒn vµ c¸c kho¶n ®Çu t ng¾n h¹n: lµ trÞ gi¸ cña c¸c lo¹i tiÒn nh tiÒn mÆt ë quü (bao gåm c¶ tiÒn ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ), tiÒn göi ë ng©n hµng kho b¹c, ë c«ng ty tµi chÝnh vµng b¹c, kim khÝ ®¸ quý ë quü hay göi ë ng©n hµng, ë kho b¹c, ë c«ng ty tµi chÝnh; trÞ gi¸ c¸c lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n, c¸c kho¶n gãp vèn liªn doanh ng¾n h¹n vµ cho vay ng¾n h¹n. Th«ng thêng c¸c kho¶n ®Çu t chøng kho¸n hay cho vay ng¾n h¹n cã thÓ b¸n ®i, nãi mét c¸ch kh¸c lµ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn trong vßng mét n¨m. - Vèn trong thanh to¸n lµ trÞ gi¸ tµi s¶n cña ®¬n vÞ ®ang n»m trong qu¸ tr×nh thanh to¸n nh c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng, kho¶n t¹m øng cho nh©n viªn, kho¶n ph¶i thu kh¸c. §ã lµ nh÷ng tµi s¶n cña doanh nghiÖp nhng do quan hÖ thanh to¸n nh÷ng kho¶n vèn ®ã vÉn do c¸ nh©n hay c¸c ®¬n vÞ kh¸c sö dông cha tr¶ cho doanh nghiÖp. - Vèn dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh lµ trÞ gi¸ tµi s¶n cña ®¬n vÞ ®ang trong qu¸ tr×nh dù tr÷ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ ®îc thùc hiÖn mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc, kh«ng gi¸n ®o¹n nh: c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dù tr÷ trong kho chuÈn bÞ ®a vµo s¶n xuÊt, c¸c lo¹i s¶n phÈm chÕ biÕn dë dang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt, c¸c lo¹i s¶n phÈm trong kho chuÈn bÞ b¸n ra. . . 2. Vèn cè ®Þnh Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn (gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c kho¶n ®Çu t dµi h¹n). Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông l©u dµi. Theo quy ®Þnh cña níc ta hiÖn nay, nh÷ng tµi s¶n cã trÞ gi¸ 5 triÖu ®ång trë lªn vµ thêi gian sö dông trªn 1 n¨m trë lªn ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh cña ®¬n vÞ. Tµi s¶n cè ®Þnh trong ®¬n vÞ lµ c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn quan träng ®¶m b¶o cho ®¬n vÞ thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. TÝnh chÊt chung cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ cã thÓ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã hao mßn dÇn 8 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” vµ chuyÓn tõng phÇn hao mßn ®ã vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi s¶n xuÊt ra, nhng h×nh th¸i bªn ngoµi vµ thuéc tÝnh cña nã vÉn gi÷ nguyªn sau mçi chu kú s¶n xuÊt. HiÖn nay tµi s¶n cè ®Þnh trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt bao gåm: - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: lµ nh÷ng tµi s¶n cã h×nh th¸i vËt chÊt, cã ®ñ tiªu chuÈn cña tµi s¶n cè ®Þnh vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông theo quy ®Þnh trong chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh nh: Nhµ cöa, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, ph¬ng tiÖn truyÒn dÉy. . . Tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ do ®¬n vÞ tù mua s¾m, x©y dùng hoÆc ®i thuª dµi h¹n. - Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh thøc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®· ®Çu t hoÆc ®· tham gia vµo ho¹t ®éng liªn doanh cña doanh nghiÖp, nã ®¹i diÖn cho mét quyÒn hîp ph¸p cña ngêi chñ së h÷u nã ®îc quyÒn hëng nh÷ng quyÒn lîi kinh tÕ mµ nã ®em l¹i nh: chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, b»ng s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn, chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i, ®éc quyÒn nh·n hiÖu. . .Tµi s¶n nµy cã thÓ do doanh nghiÖp tù ®Çu t x©y dùng hoÆc do doanh nghiÖp thuª dµi h¹n mµ cã. - Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh: Lµ gi¸ trÞ c¸c kho¶n ®Çu t dµi h¹n víi môc ®Ých kiÕm lîi nh: ®Çu t gãp vèn liªn doanh dµi h¹n, chøng kho¸n dµi h¹n, cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh dµi h¹n, cho vay vèn dµi h¹n hay ®Çu t kinh doanh bÊt ®éng s¶n. . . Trªn ®©y lµ c¸ch ph©n lo¹i vèn kinh doanh theo kÕt cÊu ®îc ¸p dông tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y (xem b¶ng tãm t¾t sè 2). Tríc n¨m 1995, viÖc ph©n lo¹i vèn kinh doanh còng cã tÊt c¶ c¸c néi dung cña ph©n lo¹i hiÖn nay, chØ kh¸c nhau vÒ sù s¾p xÕp trËt tù hai lo¹i vèn (xem b¶ng sè 1). Tríc kia, c¸c doanh nghiÖp cßn phô thuéc nhiÒu vµo nhµ níc, khi mµ chÕ ®é kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp ®· tõng tån t¹i trong mét thêi gian dµi ë níc ta. Nhµ níc cung cÊp vèn s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp võa chÞu tr¸ch nhiÖm ph©n phèi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra, vÊn ®Ò c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn kh«ng ®îc ®Ò cao. Do vËy vèn cè ®Þnh lu«n chiÕm mét tû träng lín vµ yªu cÇu qu¶n lý lo¹i vèn nµy lu«n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. ViÖc ph©n lo¹i vèn cè ®Þnh chØ gåm cã tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ do trong c¬ chÕ cò, tµi s¶n chñ yÕu cña ®¬n vÞ lµ chØ lµ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh nh m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô lao ®éng. . . Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh còng nh tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh cha ®îc ®Çu t còng nh cha ®îc quan t©m ®óng møc. Thùc tÕ trong c¬ chÕ cò hai lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh nµy kh«ng cã ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Vèn lu ®éng trong doanh nghiÖp ë chÕ ®é cò chiÕm tû träng nhá ®îc qu¶n lý theo ®Þnh møc, c¸c ®Þnh møc sö dông lo¹i vèn nµy ®Òu do Nhµ níc 9 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” quy ®Þnh s½n tuy theo môc ®Ých chØ ®¹o cña Nhµ níc. ChÝnh v× vËy vèn nµy cßn cã tªn gäi lµ vèn lu ®éng ®Þnh møc. MÆt kh¸c vèn lu ®éng nµy ®îc s¾p xÕp theo trËt tù: vèn dù tr÷, vèn s¶n xuÊt, vèn thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn vµ vèn thanh to¸n. S¾p xÕp nh vËy lµ hoµn toµn hîp lý víi c¬ chÕ qu¶n lý cò còng nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi bÊy giê. Thêi ®ã doanh nghiÖp s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸i mµ m×nh cã, vËy nªn vèn dù tr÷ lµ c¸i doanh nghiÖp cã tríc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt. ViÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm theo ®Þnh møc Nhµ níc yªu cÇu theo nguån vèn dù tr÷ ®· cã. TiÕp ®ã ®Õn vèn thµnh phÈm bëi s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ sÏ ph©n phèi theo sù chØ ®¹o cña Nhµ níc. Vèn b»ng tiÒn phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng cÇn nhiÒu v× ®iÒu kiÖn trao ®æi cßn h¹n chÕ. Vèn trong thanh to¸n cha ®îc quan t©m trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp bëi trong quan hÖ thanh to¸n nµy lu«n cã sù can thiÖp tµi trî cña Nhµ níc. Sù thiÕu hôt vèn b»ng tiÒn hay thiÕu vèn ho¹t ®éng do ø ®äng trong s¶n xuÊt hay trong thanh to¸n ®Òu ®îc nhµ níc tµi trî hay cÊp thªm vèn ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc ho¹t ®éng. ChÝnh v× vËy doanh nghiÖp trong c¬ chÕ cò kh«ng ph¸t huy ®îc tÝnh n¨ng ®éng, tù chñ s¸ng t¹o. Suèt mét thêi gian dµi doanh nghiÖp ë thÕ bÞ ®éng, thËm chÝ cã t tëng tr«ng chê vµo sù can thiÖp gióp ®ì cña Nhµ níc. 10 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” * Tríc n¨m 1995 B¶ng sè 1: TSC§ Vèn dù tr÷ Vèn cè ®Þnh Vèn s¶n xuÊt Tµi s¶n cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh theo kÕt cÊu vèn kinh doanh Vèn thµnh phÈm Vèn lu ®éng Vèn b»ng tiÒn Vèn trong thanh to¸n 11 -Nhµ cöa - VËt kiÕn tróc - M¸y mãc thiÕt bÞ - Ph¬ng tiÖn VT - Nguyªn liÖu - VËt liÖu - C«ng cô lao ®éng th« s¬ - Nöa thµnh phÈm tù chÕ - S¶n phÈm dë dang - Thµnh phÈm - TiÒn mÆt - TiÒn göi ng©n hµng - Thanh to¸n víi ngêi mua... §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n”  Sau n¨m 1995 B¶ng sè 2 Vèn b»ng tiÒn vµ ®Çu t ng¾n h¹n Vèn lu ®éng Vèn trong thanh to¸n Vèn kinh doanh - TiÒn mÆt ë quü - TiÒn göi NH, kho b¹c -Chøng kho¸n ng¾n h¹n - Gãp vèn liªn doanh ng¾n h¹n - Kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng - T¹m øng cho CNV - Kho¶n ph¶i thu kh¸c Vèn dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh - NVL - C«ng cô dông cô - S¶n phÈm chÕ dë - Thµnh phÈm Tµi s¶n cè ®Þnh - TSC§ h÷u h×nh - TSC§ v« h×nh - TSC§ thuª tµi chÝnh §Çu t dµi h¹n - Chøng kho¸n dµi h¹n - Gãp vèn liªn doanh dµi h¹n - §Çu t kinh doanh dµi h¹n Vèn cè ®Þnh 12 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, vÊn ®Ò c¹nh tranh ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Doanh nghiÖp muèn kh¼ng ®Þnh m×nh th× ph¶i cã mét vÞ thÕ v÷ng vµng trªn thÞ trêng, muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i cã tÝnh tù chñ cao ®Ó cã thÓ ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña thÞ trêng. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng phong phó ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i mÉu m· hµng ho¸, doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o ®¸p øng ®îc mét lîng vèn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc diÔn ra mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc vµ cã hiÖu qu¶ theo ®óng yªu cÇu cña s¶n xuÊt. Nh vËy vèn nµy ph¶i cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, dÔ chuyÓn ®æi. C¬ cÊu vèn trong doanh nghiÖp mµ cã nÒn t¶ng lµ tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc yªu cÇu nµy, thËm trÝ cßn cã thÓ dÉn ®Õn k×m h·m, tr× trÖ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ChØ cã vèn lu ®éng míi gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò ®ã, mÆt kh¸c vèn lu ®éng l¹i dÔ mÊt m¸t v× thÕ vèn lu ®éng trong doanh nghiÖp ®îc n©ng lªn, yªu cÇu ®Æt ra cña viÖc qu¶n lý cña lo¹i vèn nµy ®ßi hái ph¶i t¨ng cêng tr¸nh mÊt m¸t, thÊt tho¸t. Ngµy nay nh×n vµo ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ngêi ta chØ xem xÐt qui m« vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh, ®iÒu quan t©m h¬n c¶ cña vèn lu ®éng doanh nghiÖp lín hay nhá. Trong vèn lu ®éng, vèn b»ng tiÒn lµ vèn cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi nhanh nhÊt ®¸p øng nhu cÇu kÞp thêi thanh to¸n giao dÞch ph¸t sinh trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp v× thÕ nã ®îc xem xÐt ®Õn tríc tiªn. Vèn trong thanh to¸n cã kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng c¸c lo¹i vèn b»ng tiÒn song l¹i cao h¬n so víi vèn dù tr÷ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ho¹t ®éng tù chñ, tù h¹ch to¸n, vèn trong thanh to¸n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc quay vßng vèn cña doanh nghiÖp, vèn trong thanh to¸n bÞ ø ®äng nhiÒu th× sÏ lµm gi¶m tèc ®é chu chuyÓn vèn s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Ngîc l¹i vèn trong thanh to¸n chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn cµng nhanh th× sÏ lµm t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông vèn kinh doanh. Víi vÞ trÝ quan träng nh vËy nªn vèn trong thanh to¸n ®ßi hái ph¶i ®îc quan t©m ®Ó ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh thÝch hîp chuyÓn ho¸ vèn nµy thµnh tiÒn, ®¶m b¶o tèt nhÊt, ®¸p øng tèt nhÊt mäi nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vèn dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh chiÕm mét tØ träng nhá v× nã lu«n ®îc chuyÓn ho¸ nhanh chãng sang mét biÓu hiÖn kh¸c cña vèn lu ®éng, mÆt kh¸c c¸c s¶n phÈm dù tr÷ cho ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ cã thÓ ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi víi ®iÒu kiÖn cã vèn b»ng tiÒn, do ®ã vèn dù tr÷ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng cßn vÞ thÕ nh thêi kú tríc n÷a. S¾p xÕp thø tù nh trªn lµ muèn nhÊn m¹nh sù quan träng trong ho¹t ®éng thanh to¸n, chi tr¶ cña doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng nµy quyÕt ®Þnh tèc ®é vßng quay cña vèn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tèc ®é vßng quay cña vèn nhanh 13 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” hay chËm ¶nh hëng nhiÒu ®Õn toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Vèn cè ®Þnh giê kh«ng cßn lµ nh©n tè chñ yÕu trong kÕt cÊu vèn kinh doanh, song viÖc ph©n vèn cè ®Þnh theo ba lo¹i nh ë trªn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, phï hîp. Nã ph¶n ¸nh mét c¸ch toµn diÖn, cô thÓ h¬n c¸c biÓu hiÖn cô thÓ cña tµi s¶n cè ®Þnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trong mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt, tuú theo c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng kh¸c nhau mµ kÕt cÊu cña c¸c lo¹i vèn cô thÓ nh ®· nªu lµ mét sù thay ®æi phï hîp t¬ng øng. VÝ dô nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn dù tr÷ trong s¶n xuÊt kinh doanh: Nguyªn vËt liÖu gi¶m nhng vèn s¶n phÈm chÕ t¹o dë dang, vèn thµnh phÈm t¨ng lªn. Cuèi kú s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp b¸n s¶n phÈm, vèn trong thanh to¸n t¨ng lªn vèn dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh gi¶m. Gi÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kh¸c nhau kÕt cÊu vèn kinh doanh cña chóng còng kh¸c nhau. VÝ dô: Cã hai ®¬n vÞ: ®¬n vÞ ®¹i lý b¸n hµng vµ ®¬n vÞ chÕ t¹o xe ®¹p. §¬n vÞ chÕ t¹o xe ®¹p yªu cÇu tØ träng tµi s¶n cè ®Þnh trong toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n cña ®¬n vÞ t¬ng ®èi cao, trong khi ®ã yªu cÇu kÕt cÊu vèn cña ®¬n vÞ ®¹i lý b¸n hµng l¹i lµ vèn lu ®éng cÇn ph¶i lín. ë ®¬n vÞ ®¹i lý b¸n hµng yªu cÇu vÒ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ Ýt, chñ yÕu lµ c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, c¸c c«ng cô dông cô nhá phôc vô b¸n hµng, vèn b»ng tiÒn, vèn dù tr÷, vèn trong thanh to¸n ®¸p øng nhu cÇu nhËp hµng ho¸ ®Ó b¸n cÇn nhiÒu. Do ®ã tØ träng vèn lu ®éng chiÕm u thÕ lµ ®¬ng nhiªn. §¬n vÞ chÕ t¹o xe ®¹p ®ßi hái ph¶i cã m¸y mãc thiÕt bÞ chÕ t¹o nhiÒu. Tµi s¶n cè ®Þnh thêng lµ cã gi¸ trÞ lín. MÆt kh¸c ®Ó xe ®¹p cã chÊt lîng cao, mÉu m· ®Ñp cÇn ¸p dông thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt míi, ph¬ng thøc, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh trong ®¬n vÞ nµy so víi toµn bé tµi s¶n cña ®¬n vÞ chiÕm tØ träng lín. NÕu xÐt trong ®¬n vÞ ®¹i lý b¸n hµng th× ®Çu mçi chu kú s¶n xuÊt vèn b»ng tiÒn chiÕm tØ träng cao. B¾t ®Çu vµo kinh doanh vèn b»ng tiÒn gi¶m nhanh ®Ó nhËp hµng ho¸ lµm vèn dù tr÷ s¶n xuÊt t¨ng nhanh. KÕt thóc chu kú kinh doanh hµng ®em ®i b¸n lµm cho vèn dù tr÷ gi¶m, vèn trong thanh to¸n cña doanh nghiÖp t¨ng lªn. Qua ®©y ta thÊy muèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ cao, cÇn ph¶i nghiªn cøu c¸c ®èi tîng kinh doanh cña doanh nghiÖp cô thÓ hay nãi mét c¸ch kh¸c ®èi tîng cña kÕ to¸n doanh nghiÖp mét c¸ch cô thÓ tõ ®ã ra quyÕt ®Þnh ®óng, ®Ó cã ®îc kÕt cÊu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ hîp lý nhÊt, phï hîp víi tõng thêi kú ho¹t ®éng cô thÓ cña ®¬n vÞ. II. Ph©n lo¹i vèn kinh doanh theo nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh 14 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh ®îc chia thµnh hai lo¹i sau: 1.C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ lµ c¸c nguån vèn mµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt huy ®éng, khai th¸c trªn c¬ së c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é nhµ níc qui ®Þnh vµ c¸c hîp ®ång ®· tho¶ thuËn gi÷a ®¬n vÞ víi c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ, c¸c c¸ nh©n kh¸c. §¬n vÞ cã quyÒn sö dông t¹m thêi hay mét thêi gian nhÊt ®Þnh, sau thêi gian ®ã ®¬n vÞ ph¶i hoµn tr¶. §Ó khai th¸c huy ®éng triÖt ®Ó nguån vèn nµy cÇn xem xÐt ®Õn c¸c biÓu hiÖn cô thÓ cña nã trong ®¬n vÞ. a.C¸c kho¶n nî ng¾n h¹n: §©y lµ nh÷ng kho¶n nî cã thêi h¹n ng¾n nhá h¬n mét n¨m hay chØ trong mét chu kú kinh doanh, nh÷ng kho¶n nî nµy bao gåm: - Vay ng¾n h¹n: lµ nh÷ng kho¶n vay ng¾n h¹n tõ c¸c tæ chøc tÝn dông nh ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh. - Nî dµi h¹n ®Õn h¹n ph¶i tr¶: lµ kho¶n nî vay trong thêi gian dµi (lín h¬n mét n¨m) song t¹i thêi ®iÓm xem xÐt, c¸c kho¶n nî nµy cÇn ph¶i hoµn tr¶ cho chñ së h÷u cña nã. - Nî ph¶i tr¶ ngêi b¸n: lµ kho¶n nî ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n hay cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô cho doanh nghiÖp. - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ níc theo qui ®Þnh chÕ ®é ®· ban hµnh. - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn: ®ã lµ nh÷ng kho¶n l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. - C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ - C¸c kho¶n ký quÜ, ký cîc ng¾n h¹n vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ng¾n h¹n kh¸c. B.C¸c kho¶n nî dµi h¹n: Nî dµi h¹n lµ nh÷ng kho¶n nî mµ thêi h¹n tr¶ nî trªn mét n¨m bao gåm: - Dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn - Nî thÕ chÊp ph¶i tr¶ - Th¬ng phiÕu dµi h¹n - Tr¸i phiÕu ph¶i tr¶ - C¸c kho¶n ký quÜ, ký cîc dµi h¹n - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ dµi h¹n kh¸c. 1. Nguån vèn chñ së h÷u: §©y lµ nguån vèn thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ, ®¬n vÞ cã quyÒn sö dông l©u dµi trong suèt thêi gian ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. Tuú theo lo¹i h×nh ho¹t ®éng 15 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” cña doanh nghiÖp - nhµ níc, t nh©n, liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn. . . mµ nguån vèn chñ së h÷u ®îc h×nh thµnh kh¸c nhau. - §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc vèn ho¹t ®éng do nhµ níc cÊp hoÆc ®Çu t nªn chñ së h÷u vèn lµ nhµ níc. - Víi doanh nghiÖp liªn doanh: vèn h×nh thµnh tõ c¸c thµnh viªn tham gia gãp vèn hoÆc c¸c tæ chøc c¸ nh©n tham gia hïm vèn. - Víi c«ng ty cæ phÇn vèn chñ së h÷u do ho¹t ®éng gãp vèn cæ phÇn cña c¸c cæ ®«ng. - Víi doanh nghiÖp t nh©n vèn chñ së h÷u ®îc h×nh thµnh tõ sù bá vèn ®Çu t cña c¸ nh©n hay hay mét hé gia ®×nh. Tuy nhiªn th«ng thêng vèn chñ së h÷u bao gåm: a.Vèn gãp: lµ vèn do c¸c chñ së h÷u c¸c nhµ ®Çu t ®ãng ®Ó thµnh lËp hoÆc më réng kinh doanh vµ ®îc sö dông vµo môc ®Ých kinh doanh. Sè vèn nµy cã thÓ ®îc bæ xung, lµm t¨ng thªm hoÆc rót bít ®i trong qu¸ tr×nh kinh doanh. b.L·i cha ph©n phèi (l·i lu d÷) ®©y lµ kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh sè l·i nµy trong khi cha ®îc ph©n chia ®îc sö dông cho môc ®Ých ho¹t ®éng kinh doanh vµ coi nh vèn chñ së h÷u. c.Vèn chñ së h÷u kh¸c: lµ vèn chñ së h÷u cã nguån gèc tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i (c¸c quÜ xÝ nghiÖp, c¸c kho¶n dù tr÷ theo ®iÒu lÖ, dù tr÷ theo luËt ®Þnh.) hoÆc c¸c lo¹i vèn kh¸c (vèn x©y dùng c¬ b¶n, vèn kinh phÝ cÊp ph¸t). - ViÖc ph©n lo¹i vèn kinh doanh theo nguån h×nh thµnh nh trªn ®îc ¸p dông tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y (b¶ng tãm t¾t sè 4). ViÖc ph©n lo¹i nh vËy lµ hoµn toµn hîp lý trong c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn nay. Ngay nay ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh vay nî c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña c¬ chÕ kinh tÕ míi, khèi lîng vèn cÇn nhiÒu ®Ó lu chuyÓn hµng ho¸. Vèn cña chñ së h÷u khã cã thÓ ®¸p øng thêng xuyªn vµ ®Çy ®ñ lîng tiÒn ®ã. Vèn huy ®éng cã thÓ huy ®éng cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ h¬n. - Nî ng¾n h¹n lµ nh÷ng kho¶n vay nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu vèn ngay lËp tøc mét c¸ch kÞp thêi nhu cÇu vèn hay ø ®äng ë kh©u nµo ®ã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp v× thÕ nã ®îc quan t©m tríc tiªn. - Trë vÒ nh÷ng n¨m tríc 1990 vèn kinh doanh ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh còng gåm hai lo¹i vÒ b¶n chÊt kh«ng cã sù ph©n biÖt vÒ néi dung thÓ hiÖn c¸ch ph©n biÖt vÒ sau. ChØ kh¸c nhau ë c¸ch gäi tªn vµ trËt tù s¾p xÕp (xem b¶ng 3). Doanh nghiÖp thêi kú ®ã ho¹t ®éng nhê vèn cÊp ph¸t cña nhµ níc hoÆc vèn ®îc t¨ng thªm tõ ho¹t ®éng nhê sè vèn ban ®Çu ®îc cÊp ph¸t. ViÖc huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c rÊt h¹n chÕ. 16 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” - Nguån vèn nghiÖp vô c¬ b¶n lµ nguån vèn quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nguån vèn c¬ b¶n vµ nguån cÊp ph¸t, vèn c¬ b¶n gióp doanh nghiÖp duy tr× ho¹t ®éng mét c¸ch b×nh thêng. TiÒn cÊp ph¸t còng do nhµ níc cÊp ®Ó bæ xung vèn cho doanh nghiÖp trong trêng hîp vèn c¬ b¶n hiÖn cã kh«ng ®ñ ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt do xÝ nghiÖp ®îc giao thªm nhiÖm vô míi. - Nguån vèn chuyªn dïng cña xÝ nghiÖp còng ®îc nhµ níc cÊp ph¸t víi tªn gäi nguån vèn chuyªn dïng hoÆc do doanh nghiÖp lËp ra do viÖc khÊu hao cña tµi s¶n hoÆc do viÖc ph©n phèi lîi nhuËn h×nh thµnh nªn c¸c quÜ xÝ nghiÖp. Thùc tÕ lîi nhuËn cña c¸c ®¬n vÞ thêi kú Êy kh«ng ®îc quan t©m, mÆt kh¸c ®a sè lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®Òu kh«ng cao v× tÝnh hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp thêng kh«ng ®îc ®Ò cao. TÝnh tù chñ cña xÝ nghiÖp cßn h¹n chÕ. Nguån vèn sö dông t¹m thêi gåm nguån vèn tÝn dông vµ nguån vèn trong thanh to¸n. 17 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” * Tríc n¨m 1995 B¶ng sè 3 Nguån vèn kinh doanh c¬ b¶n - Nguån vèn cè ®Þnh - Nguån vèn lu ®éng - Thu nhËp cha ph©n phèi Nguån vèn tù cã Nguån vèn chuyªn dïng - Nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n - C¸c quü xÝ nghiÖp Nguån vèn tÝn dông - Vay ng¾n h¹n NH - Vay dµi h¹n NH - Vay ®èi tîng kh¸c Nguån vèn chñ së h÷u - Thanh to¸n víi Ng©n Tµi s¶n cña ®¬n vÞ SXKD theo nguån vèn h×nh thµnh Nguån vèn sö dông t¹m thêi 18 s¸ch - Thanh to¸n víi ngêi b¸n - Thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” * Sau n¨m 1995 B¶ng sè 4 Nî ng¾n h¹n - Vay ng¾n h¹n - Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n - Ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn - ThuÓ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc - Ph¶i tr¶ ngêi nép kh¸c Nî dµi h¹n - Vay dµi h¹n - Nî dµi h¹n kh¸c Nî ph¶i tr¶ Vèn kinh doanh - Nguån vèn kinh doanh - L·i ph¶i tr¶ cha ph©n phèi Nguån vèn chñ së h÷u - Quü ®Çu t ph¸t triÓn - Quü khen thëng phóc lîi - Nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n Vèn tÝn dông tõ vay ng¾n h¹n hay dµi h¹n t¹i ng©n hµng nhµ níc trong thêi h¹n nµo ®ã víi l·i suÊt theo chÕ ®é qui ®Þnh. Nguån vèn trong thanh to¸n: Lµ phÇn tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c c¸ nh©n hay ®¬n vÞ kh¸c do quan hÖ thanh to¸n mµ c¸c kho¶n tiÒn nµy h×nh thµnh nguån vèn t¹m thêi cña xÝ nghiÖp nh: ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Nh ®· biÕt, vèn kinh doanh vµ nguån vèn kinh doanh lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña tµi s¶n trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy vÒ mÆt lîng, tæng sè tiÒn theo kÕt cÊu vèn kinh doanh b»ng tæng sè tiÒn theo nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. H¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶n ph¶n ¸nh c¸c lo¹i vèn kinh doanh, nguån vèn kinh doanh míi chØ ph¶n ¸nh tµi s¶n ë tr¹ng th¸i tÜnh. Thùc tÕ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ n¶y sinh g©y ra sù biÕn ®æi chuyÓn ho¸ cña c¸c lo¹i vèn kinh doanh, nguån vèn kinh doanh. Trong c¸c ®¬n vÞ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh n¶y sinh g©y ra thêng xuyªn liªn tôc qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n 19 §Ò tµi: “§èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n” xuÊt diÔn ra trong ®¬n vÞ: Giai ®o¹n mua hµng (chuÈn bÞ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt), giai ®o¹n b¸n hµng (lu th«ng s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi). Trong giai ®o¹n mua hµng vèn b»ng tiÒn ®îc chuyÓn ho¸ thµnh vèn dù tr÷ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ, vèn chñ së h÷u chuyÓn thµnh ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n. Trong giai ®o¹n b¸n hµng vèn dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh gi¶m, chuyÓn ho¸ thµnh vèn dù tr÷ trong thanh to¸n, vèn trong thanh to¸n chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn... hay nguån vèn kinh doanh chuyÓn ho¸ thµnh l·i cha ph©n phèi, quü ®Çu t ph¸t triÓn. Tãm l¹i, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh n¶y sinh ra sù biÕn ®éng, thay ®æi sù chuyÓn ho¸ h×nh th¸i gi÷a c¸c lo¹i vèn kinh doanh vµ c¸c nguån vèn kinh doanh, g©y nªn sù vËn ®éng tµi s¶n - kh«ng chØ lµ nh÷ng biÕn ®éng ®¬n thuÇn g¾n liÒn víi c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt diÔn ra trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt. Tõ viÖc nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, h¹ch to¸n thu nhËn ®îc nh÷ng th«ng tin vÒ sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong qu¸ tr×nh ®ã, tõ ®ã cã sù kiÓm tra thóc ®Èy sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cho ®¬n vÞ vµ x· héi. Qua toµn bé nh÷ng ph©n tÝch ë trªn, mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ c¸c lo¹i vèn kinh doanh, c¸c nguån vèn kinh doanh (hai mÆt biÓu hiÖn cña tµi s¶n) vµ c¸c giai ®o¹n cña (qu¸ tr×nh) kinh doanh (biÓu hiÖn sù vËn ®éng cña tµi s¶n). Tõ viÖc nghiªn cøu ®èi tîng cô thÓ cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p luËn khoa häc cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, c¬ së khoa häc cña kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin ta cã thÓ nhËn biÕt ®îc ®èi tîng cña h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ kh¸c: ®¬n vÞ th¬ng m¹i, dÞch vô c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, ®¬n vÞ, tæ chøc tÝn dông. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan