Tài liệu đề cương sơ bộ

Đề tài: PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT RAU VỤ ĐÔNG TRÊN ĐỊA BÀN XÃ THANH TÂM, HUYỆN THANH LIÊM, TỈNH HÀ NAM PHẦN I: MỞ ĐẦU 1.1 Tính cấp thiết của đề tài Nông nghiệp là một ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội, sử dụng đất đai để trồng trọt và chăn nuôi, khai thác cây trồng và vật nuôi làm tư liệu và nguyên liệu lao động chủ yếu để tạo ra lương thực thực phẩm và một số nguyên liệu cho công nghiệp. Nông nghiệp là một ngành sản xuất lớn, bao gồm nhiều chuyên ngành: trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế nông sản; theo nghĩa rộng, còn bao gồm cả lâm nghiệp, thủy sản. Tuy nhiên nhìn trên cả tổng thể thì nền nông nghiệp nước ta đang phải đối mặt với một loạt các vấn đề như: sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, công nghệ lạc hậu, năng suất chất lượng hàng hóa thấp, khả năng hợp tác liên kết cạnh tranh yếu, sự chuyển dịch cơ cấu chậm. Trong đó vụ đông nông nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển sản xuât kinh doanh của từng hộ nông dân. Nếu như trước kia sản xuất vụ đông là để đáp ứng nhu cầu trong những ngày giáp hạt và phục vụ trong chăn nuôi thì hiện nay vụ đông đang ngày càng trở nên quan trọng và dần trở thành vụ sản xuất chính của các hộ nông dân. Đặc biệt vụ đông còn góp phần giải quyết công ăn việc làm đang dư thừa ở nông thôn, tăng nguồn nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến là biện pháp quan trọng để góp phần tăng độ phì nhiêu cho đất. Vì vậy phát triển càng mạnh cây vụ đông càng góp phần quan trọng để hộ nông dân tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống, góp phần tăng lượng nông sản hàng hóa đặc biệt là một số loại nông sản có giá trị thương phẩm cao cho đất nước. Xã Thanh Tâm là một xã có thế mạnh tiềm tàng và phát triển về sản xuất rau vụ đông của huyện Thanh Liêm – tỉnh Hà Nam. Song với sự phát triển về công nghiệp, đô thị thì diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp dần. Để đảm bảo sản lượng lương thực và hiệu quả kinh tế bền vững trong sản xuất nông nghiệp thì hiện nay xã đã có những bước chuyển biến cơ bản trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi và luân canh tăng vụ để có thể tạo ra được nhiều sản phẩm nông nghiệp cho xã hội đồng thời tăng thu nhập kinh tế cho các hộ nông dân. Từ lâu nay ngoài việc cây lúa 2 vụ ra thì xã đã triển khai đến các hộ nông dân hãy tận dụng thời gian để sản xuất vụ thứ 3 với các cây trồng ưa lạnh. Vì thế vụ đông đã trở thành vụ chính, đã mang lại những sản phẩm đặc trưng. Ngoài ra, vụ đông đã đáp ứng tốt được nhu cầu của thị trường về các loại lương thực, thực phẩm phục vụ đời sống. Tuy nhiên trong những năm gần đây, diện tích trồng rau vụ đông của xã đã giảm đi đáng kể, nhiều nơi đã dừng hẳn vụ đông để đất trống, nhiều nơi đã giảm hẳn diện tích nông nghiệp xuống bán cho các chủ thầu công nghiệp, đát nông nghiệp nói chung đã bị giảm và đất trồng rau vụ đông nói riêng đã không còn. Ngoài lí do về đất thì còn phụ thuộc vào thời tiết đầu vụ và bên cạnh đó có một số hộ nông dân ở xã đã không thấy được hiệu quả của sản xuất vụ đông nên đã bỏ ruộng hoang trong suốt mùa đông. Để phát huy hiệu quả sản xuất vụ đông, đưa vụ đông trở lại và phát triển mạnh mẽ trên hầu hết các diện tích của các hộ nông dân trên địa bàn xã Thanh Tâm. Vì thế em đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Phát triển sản xuất rau vụ đông ở xã Thanh Tâm – huyện Thanh Liêm – tỉnh Hà Nam” 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Nghiên cứu, đánh giá thực trạng phát triển sản xuất rau vụ đông tại xã Thanh Tâm. Từ đó tìm ra được các mô hình sản xuất phù hợp và nâng cao đạt hiệu quả rồi đề xuất các giải pháp áp dụng nhằm phát triển sản xuất rau vụ đông cho toàn xã Thanh Tâm. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển rau vụ đông. - Đánh giá thực trạng phát triển rau vụ đông ở trên địa bàn xã Than Tâm. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng, thuận lợi cũng như khó khăn và tiềm năng phát triển rau vụ đông trên dịa bàn xã. - Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhắm mục đích phát triên sản xuất rau vụ đông ở xã trên thời gian sắp tới. 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu - Đề tài nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quán đến phát triển sản xuất rau vụ đông. - Đối tượng khảo sát: các hộ đã, đang tham gia phát triển sản xuất rau vụ đông. 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Đề tài thực hiện trên địa bàn xã Thanh Tâm – huyện Thanh Liêm – tỉnh Hà Nam. - Phạm vi thời gian: + Thông tin thứ cấp trong đề tài nghiên cứu sử dụng trong thời gian 3 năm gần đây (2015 – 2017) + Thông tin sơ cấp được nghiên cứu trong năm 2018 + Thời gian thực hiện đề tài nghiên cứu diễn ra từ tháng 01 năm 2018 đến tháng 05 năm 2018 - Phạm vi nội dung\ + Nghiên cứu thực trạng phát triển sản xuất rau vụ đông ở trên địa bàn xã Thanh Tâm. Tập trung vào từng hộ cùng với quy mô sản xuất khác nhau và tập trung vào một số nhóm rau thích hợp trồng vào mùa đông như là xà lách, hành, bắp cải, cải cúc, cải thìa, cải thảo, ... + Phân tích đến các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển sản xuất rau vụ đông trên địa bàn xã. + Đề xuất các giải pháp chính phát triển sản xuất cây vụ đông và định hướng đến năm 2021 PHẦN II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT RAU VỤ ĐÔNG 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Các khái niệm cơ bản 2.1.2 Đặc điểm của phát triển sản xuất rau vụ đông 2.1.3 Vai trò của phát triển sản xuất rau vụ đông 2.1.4 Nội dung về phát triển sản xuất rau vụ đông 2.1.5 Một số mô hình tổ chức sản xuất trong sản xuất rau vụ đông 2.1.6 Các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển sản xuất rau vụ đông 2.2 Cơ sở thực tiễn 2.2.1 Nội dung phát triển sản xuất rau vụ đông (vụ thứ 3) ở một số nước trên thế giới 2.2.2 Kinh nghiệm sản xuất rau vụ đông của một số địa phương ở Việt Nam 2.2.3 Các chủa trường của Đảng và chính sách của Nhà nước liên quan đến phát triển rau vụ đông PHẦN III: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1 Đặc điêm địa bàn xã Thanh Tâm, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. 3.1.1 Đặc điểm tự nhiên 3.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội 3.2 Phương pháp nghiên cứu 3.2.1 Phương pháp chọn địa bàn nghiên cứu 3.2.2 Phương pháp thu nhập thông tin 3.2.3 Phương pháp tổng hợp xử lý và phân tích dữ liệu 3.2.4 Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 4.1 Thực trạng phát triển sản xuất rau vụ động ở xã Thanh Tâm 4.1.1 Khái quát về quá trình phát triển sản xuất rau vụ đông tại xã Thanh Tâm 4.1.2 Thực trạng phát triển diện tích và quy mô rau vụ đông 4.1.3 Phát triển các loại hình tổ chức sản xuất vụ đông 4.1.4 Chủng loại và chất lượng sản phẩm rau vụ đông 4.1.5 Chi phí sản xuất rau vụ đông 4.1.6 Đánh giá chung về phát triển sản xuất rau vụ đông 4.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất rau vụ đông trên địa bàn xã Thanh Tâm 4.2.1 Điều kiện tự nhiên 4.2.2 Chính sách và quy hoạch phát triển rau vụ đông 4.2.3 Cơ sở hạ tầng 4.2.4 Nguồn lực 4.2.5 Áp dụng khoa học kĩ thuật 4.2.6 Yếu tố thị trường 4.2.7 Các liên kết trong sản xuất vụ đông 4.2.8 Phân tích trong bảng ma trận SWOT 4.3 Định hướng và giải pháp phát triển sản xuất rau vụ đông trên địa bàn xã Thanh Tâm 4.3.1 Định hướng phát triển sản xuất rau vụ đông tại xã Thanh Tâm 4.3.2 Một số giải pháp phát triển sản xuất rau vụ đông tại xã Thanh Tâm PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 Kết luận 5.2 Kiến nghị TÀI LIỆU THAM KHẢO