Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Dạy học tích hợp trong chương trình dạy tin học lớp 10...

Tài liệu Dạy học tích hợp trong chương trình dạy tin học lớp 10

.PDF
74
6097
142

Mô tả:

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỖ THỊ THÙY DƢƠNG DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG CHƢƠNG TRÌNH DẠY TIN HỌC LỚP 10 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Sƣ phạm Tin học HÀ NỘI – NĂM 2016 TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỖ THỊ THÙY DƢƠNG DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG CHƢƠNG TRÌNH DẠY TIN HỌC LỚP 10 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Sƣ phạm Tin học Ngƣời hƣớng dẫn khoa học TS. Lưu Thị Bích Hương HÀ NỘI – NĂM 2016 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài “Dạy học tích hợp trong chương trình dạy Tin học lớp 10 trường Trung học phổ thông Yên Lãng”, ngoài sự cố gắng của bản thân, em đã nhận được sự giúp đỡ tận tình, tạo điều kiện của các thầy cô giáo trong khoa Công nghệ Thông tin, đặc biệt là cô giáo hướng dẫn - TS. Lưu Thị Bích Hương và gia đình, bạn bè. Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất của mình tới cô giáo Lưu Thị Bích Hương đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn và chỉ bảo em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Ngoài ra, em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo khoa CNTT trường ĐHSP Hà Nội 2 đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình học tập, nghiên cứu. Cuối cùng em xin cảm ơn các thầy cô giáo trong tổ Toán – Tin của trường THPT Yên Lãng – Mê Linh – Hà Nội, đặc biệt là thầy hướng dẫn thực tập Nguyễn Trác Lợi đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ và đóng góp ý kiến để em thực hiện đề tài này. Hà Nội, tháng 5 năm 2016 Sinh viên thực hiên Đỗ Thị Thùy Dương LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng của em, các kết quả, số liệu nêu trong khóa luận này chưa được công bố ở bất kỳ công trình khoa học nào. Nếu có sai sót, em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Hà Nội, tháng 5 năm 2016 Sinh viên thực hiện Đỗ Thị Thùy Dương MỤC LỤC MỞ ĐẦU........................................................................................................1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU................................................................................................................5 1.1. Cơ sở trong lí luận dạy học tích hợp........................................................ 5 1.1.1. Khái niệm tích hợp ............................................................................... 5 1.1.2. Khái niệm dạy học tích hợp .................................................................. 6 1.1.3. Mục tiêu dạy học tích hợp .................................................................... 8 1.1.4. Các đặc điểm cơ bản của dạy học tích hợp ........................................ 11 1.2. Quan điểm dạy học Tích hợp.................................................................13 1.3. Quan điểm dạy học tích hợp trong dạy học Tin học ............................. 17 1.4. Nguyên tắc tích hợp của chương trình Tin học trong nhà trường ....... ..19 1.5. Thực trạng của việc sử dụng dạy học tích hợp vào dạy Tin học 10 ..... .22 1.5.1. Điều tra thăm dò ý kiến giáo viên......................... ............................. 23 1.5.2. Điều tra, thăm dò ý kiến học sinh ....................................................... 24 1.5.3. Đánh giá chung về thực trạng dạy học tích hợp trong Tin học .......... 26 CHƢƠNG 2: DẠY - HỌC TIN HỌC 10 THEO HƢỚNG TÍCH HỢP.27 2.1. Khái niệm, đặc điểm của tin học .......................................................... 27 2.1.1. Khái niệm............................................................................................ 27 2.1.2. Đặc điểm của tin học 10 ..................................................................... 27 2.2. Dạy học tin học 10 theo tinh thần tích hợp ............................................ 32 2.3. Phân tích một số nội dung dạy học Tin học 10 theo tinh thần tích hợp 35 2.3.1. Dạy Chương III: Soạn thảo văn bản ................................................... 35 2.3.2. Dạy Chương IV: Mạng máy tính ........................................................ 38 CHƢƠNG 3: TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ.......................................................................................................................40 3.1. Mục đích thực nghiệm ........................................................................... 40 3.2. Đối tượng thực nghiệm .......................................................................... 40 3.3. Giáo án thực nghiệm .............................................................................. 41 3.4.1. Bảng thống kê ..................................................................................... 60 3.4.2. Kết luận rút ra từ kết quả thực nghiệm ............................................. ..61 KẾT LUẬN VÀ HƢỚNG PHÁT TRIỂN..................................................62 TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................64 PHỤ LỤC......................................................................................................65 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Điểm khác biệt giữa mục tiêu dạy học tích hợp với mục tiêu dạy học một môn...............................................................................................10 Bảng 1.2. Điều tra thăm dò ý kiến giáo viên..............................................23 Bảng 1.3. Điều tra thăm dò ý kiến học sinh................................................24 Bảng 3.1. Thống kê kết quả học tập trước thực nghiệm.............................40 Bảng 3.2. Kết quả phiếu điều tra bài tập.....................................................65 Bảng 3.3. Kết quả điểm và xếp loại trung bình..........................................66 DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1. Văn bản chưa được chỉnh sửa.....................................................35 Hình 2.2. Văn bản đã được chỉnh sửa.........................................................35 Hình 2.3. Bảng điểm thi học sinh giỏi lớp 10 dạng văn bản......................36 Hình 2.4. Bảng điểm thi học sinh giỏi lớp 10 dùng bảng biểu thị..............37 Hình 2.5. Chèn hình ảnh vào văn bản.........................................................38 Hình 2.6. Hình ảnh một số trang web.........................................................39 Hình 3.1. Một số nút lệnh trên thanh công cụ............................................48 DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT ĐC Đối chứng ĐHSP Đại học sư phạm GV Giáo viên HĐ Hoạt động HS Học sinh GD Giáo dục ND Nội dung NXB Nhà xuất bản SGK Sách giáo khoa STT Số thứ tự GV Giáo viên PP Phương pháp PPDH Phương pháp dạy học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TN Thực nghiệm VD Ví dụ MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Dạy học tích hợp là một xu thế được các quốc gia trên thế giới và Việt Nam triển khai thực hiện, nhất là trong bối cảnh nước ta đang đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Dạy học tích hợp nhằm định hướng hình thành một số năng lực cho người học, thực hiện yêu cầu giảm tải và tránh sự trùng lặp giữa các môn học. Tư tưởng sư phạm tích hợp cũng đã được nghiên cứu, vận dụng để xây dựng chương trình, sách giáo khoa và vận dụng vào thực tế đổi mới phương pháp dạy học nhiều môn. Tuy nhiên, việc vận dụng đầy đủ và chặt chẽ lý thuyết sư phạm tích hợp vào thực tế dạy học là một khó khăn lớn, đặc biệt đối với bậc trung học phổ thông hiện nay khi các môn học đã được phân hóa sâu sắc, khối lượng kiến thức khoa học ở mỗi môn học khá lớn. Trong khi đó năng lực dạy học tích hợp của giáo viên còn rất hạn chế. Để có một đội ngũ giáo viên có đầy đủ năng lực dạy học tích hợp, cần phải nghiên cứu các biện pháp hình thành và phát triển kỹ năng dạy học học tích hợp cho giáo viên, biện soạn các tài liệu hướng dẫn để giáo viên vận dụng. Với những lý do về lý luận và thực tiễn nói trên, nghiên cứu hình thành kỹ năng dạy học tích hợp cho giáo viên trung học phổ thông là một việc làm cần thiết. Quan điểm tích hợp được xây dựng trên cơ sở những quan niệm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học. Đưa tư tưởng sư phạm tích hợp vào trong quá trình dạy học là cần thiết. Môn Tin học là một trong những môn học được xây dựng theo tư tưởng và tích hợp một cách rõ nhất. Môn Tin học trước hết là một môn học thuộc nhóm khoa học tự nhiên, nó có tầm quan trọng trong việc giáo dục quan điểm, tư tưởng, tình cảm cho học sinh. Môn Tin học còn là một môn học thuộc nhóm công cụ, nên có quan hệ giữa Tin học với các môn học khác. Học Tin học sẽ có tác động tích cực đến kết quả học tập các môn khác và các môn khác cũng góp phần giúp học tốt môn Tin học. Nhận thức được vai trò to lớn đó, yêu cầu tăng cường tính thực hành giảm lý thuyết 1 gắn với đời sống đối với môn Tin học là rất cần thiết. Để làm tốt điều này, chúng ta phải có phương pháp dạy - học tốt. Một trong những phương pháp ưu việt đó chính là dạy - học theo hướng tích hợp. Trong thực tế Tin học là môn học vừa mang tính khoa học vừa mang tính kĩ thuật, ngành Tin học đang phát triển như vũ bão, ngày càng xâm nhập vào các ngành khoa học công nghệ và đời sống, môn Tin học phản ánh vào nhà trường những tri thức và phương pháp phổ thông cơ bản nhất trong những thành tựu cơ bản của nhân loại, sắp xếp chúng thành một hệ thống logic đảm bảo tính khoa học, tính tư tưởng, tính thực tiễn, và tính sư phạm, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của đất nước, đáp ứng được yêu cầu của cách mạng khoa học công nghệ ngày nay, phục vụ công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, chuẩn bị cho nền kinh tế tri thức. Tin học 10 giúp học sinh hình thành nên những kiến thức cơ bản và quan trọng nhất, chuẩn bị cho các em một hành trang để bước vào đời hoặc học lên những bậc học cao hơn. Đó cũng chính là chiếc chìa khóa mở cửa cho tương lai. Thấy được tầm quan trọng của việc dạy và học môn Tin học nói chung và Tin học 10 nói riêng, đồng thời phát huy cao hơn nữa hiệu quả trong giảng dạy theo tinh thần đổi mới sách giáo khoa và quan điểm tích hợp Tin học ở trường trung học phổ thông hiện nay, việc áp dụng quan điểm tích hợp đang được triển khai Hơn nữa, dạy - học tích hợp các kiến thức là tổng hợp các phương pháp dạy học được vận dụng một cách phù hợp. Dạy học tích hợp thể hiện rõ qua thái độ, niềm say mê, kết quả tiếp nhận của học sinh trong từng bài học. Tiếp nối vấn đề đó, em xin được thực hiện đề tài khóa luận tốt nghiệp: Dạy học tích hợp trong chƣơng trình dạy tin học lớp 10. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu tổng hợp một số nội dung làm cơ sở lý luận cho đề tài: + Cơ sở lý luận và thực tiễn về việc dạy, học theo dạy học tích hợp + Cơ sở lý luận về việc học và tự học; 2 + Cơ sở lý thuyết phần bài tập soạn thảo văn bản, tạo và làm việc với bảng, mạng máy tính. - Nghiên cứu, tìm hiểu các tài liệu liên quan đến tích hợp nhằm xây dựng hệ thống bài tập theo hướng tích hợp phát huy tính tích cực, những năng lực cơ bản của học sinh. - Biên soạn hệ thống bài tập soạn thảo văn bản, tạo và làm việc với bảng, mạng máy tính có sử dụng dạy học tích hợp cho học sinh lớp 10. - Thiết kế mẫu một số giáo án giảng dạy về bài tập về soạn thảo văn bản, tạo và làm việc với bảng, mạng máy tính có sử dụng dạy học tích hợp trong sách giáo khoa Tin học 10. - Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá tính hiệu quả và khả thi của tài liệu. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Học sinh lớp 10 trường Trung học phổ thông Yên Lãng. 4. Giả thuyết khoa học - Nếu dạy học tích hợp được nghiên cứu thì sẽ là một tài liệu tham khảo cho việc dạy học tích hợp nói chung và dạy tích hợp Tin học nói riêng. - Nếu dạy học tích hợp được áp dụng cho môn Tin học lớp 10 trường trung học phổ thông Yên Lãng thì sẽ nâng cao chất lượng dạy học tại trường. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: nghiên cứu các văn bản, nghị quyết của Đảng, của Chính phủ, của ngành giáo dục về đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông. - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Tham khảo ý kiến của các nhà khoa học về dạy học tích hợp. - Phương pháp điều tra xã hội học: Điều tra thực trạng giáo dục nghiệp vụ sư phạm và việc rèn luyện kỹ năng dạy học tích hợp. 3 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng các giải pháp đề xuất. 6. Cấu trúc khóa luận Ngoài phần mở đầu, kết luận và hướng phát triển, tài liệu tham khảo, nội dung khóa luận gồm 3 chương Chương 1: Cơ sở lí luận và thực trạng vấn đề nghiên cứu. Chương 2: Dạy - Học Tin học 10 theo hướng tích hợp. Chương 3: Tổ chức thực nghiệm và đánh giá kết quả. 4 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở trong lí luận dạy học tích hợp 1.1.1. Khái niệm tích hợp Tích hợp (Tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Pháp: integration) có nguồn gốc từ tiếng Latinh: Integration với nghĩa: xác lập cái chung, cái toàn thể, cái thống nhất trên cở sở những bộ phận riêng lẻ. Theo Từ điển Tiếng Anh - Anh (Oxford Advanced Learner‟s Dictionary), từ Integration có nghĩa là kết hợp những phần, những nội bộ phận với nhau trong một tổng thể. Những phần, những bộ phận có thể khác nhau nhưng tích hợp với nhau [7]. Tích hợp (integration) có nghĩa là sự hợp nhất, sự hòa hợp. Nội hàm khoa học khái niệm tích hợp có thể hiểu một cách khái quát là sự hợp nhất hay nhất thể hóa bộ phận khác nhau để đưa tới đối tượng mới như là một thể thống nhất trên những nét bản chất nhất của các thành phần đối tượng, chứ không phải là phép cộng giản đơn những thuộc tính của thành phần ấy [2]. Theo Từ điển Tiếng Việt: “Tích hợp là sự kết hợp những hoạt động, chương trình hoặc các thành phần khác nhau thành phần khác nhau thành một khối chức năng. Tích hợp có nghĩa là sự thống nhất, sự hòa hợp, sự kết hợp” [13]. Theo Từ điển giáo dục học: “Tích hợp là hành động liên kết các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học” [6]. Theo Sacier Rogiers: “Sư phạm tích hợp là một quan điểm về quá trình học tập góp phần hình thành ở học sinh, nhằm phục vụ cho các quá trình học tập góp phần hình thành ở học sinh, nhằm phục vụ cho các quá trình học tập tương lai, hoặc nhằm hòa nhập học sinh vào cuộc sống lao động”. Tích hợp là một khái niệm được sử dụng trong nhiều lĩnh vực. Trong lĩnh vực khoa học giáo dục, khái niệm tích hợp xuất hiện từ thời kì khai sáng, dùng 5 để chỉ một quan niệm giáo dục toàn diện con người, chống lại hiện tượng làm cho con người phát triển thiếu hài hòa, cân đối. Tích hợp còn có nghĩa là thành lập một loại hình nhà trường mới, bao gồm các thuộc tính trội của các loại hình nhà trường vốn có. Tích hợp là xác lập cái chung, cái toàn thể, cái thống nhất trên cơ sở những bộ phận riêng lẻ. Như vậy tích hợp có hai tính chất cơ bản, liên hệ mật thiết với nhau, quyết định lẫn nhau, đó là tính liên kết, tính toàn vẹn. Nhờ có tính liên kết, mà có thể tạo nên một thực thể toàn vẹn trong đó không cần phân chia giữa các thành phần kết hợp. Tính toàn vẹn dựa trên sự thống nhất nội tại các thành phần liên kết, chứ không phải sự sắp đặt các thành phần bên cạnh nhau. Không thể gọi là tích hợp nếu các tri thức, kĩ năng không có sự liên kết, phối hợp với nhau trong lĩnh hội nội dung hoặc giải quyết một vấn đề tình huống. 1.1.2. Khái niệm dạy học tích hợp Theo quan điểm giáo dục nghề nghiệp, dạy học tích hợp là quá trình dạy học mà các hoạt động dạy kiến thức, kỹ năng, thái độ được tích hợp với nhau trong cùng một nội dung nhằm mục đích hình thành và phát triển năng lực thực hiện hoạt động nghề nghiệp cho người học [4]. Dạy học tích hợp là việc đưa những vấn đề về nội dung của nhiều môn học vào một quá trình duy nhất trong đó những khái niệm khoa học được đề cập đến theo một tinh thần và phương pháp thống nhất [2]. Theo Từ điển giáo dục học [6]. - Dạy học tích hợp: Hành động liên kết các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học. - Tích hợp các bộ môn: Quá trình xích gần và liên kết các ngành khoa học lại với nhau trên cơ sở của những nhân tố, những quy luật giống nhau, chung cho các bộ môn, ngược lại quá trình phân hóa chúng. 6 - Tích hợp dọc: Kiểu tích hợp trên cơ sở liên kết hai hoặc nhiều môn học thuộc cùng một lĩnh vực hoặc một số lĩnh vực gần nhau. - Tích hợp ngang: Kiểu tích hợp trên cơ sở liên kết các đối tượng học tập, nghiên cứu thuộc các lĩnh vực khoa học khác nhau. - Tích hợp chương trình: Tiến hành liên kết hợp nhất nội dung các môn học có nguồn tri thức khoa học và có những quy luật chung gần gũi nhau. - Tích hợp kiến thức: Hành động liên kết, nối liền các tri thức khoa học khác nhau thành một tập hợp kiến thức thống nhất. - Tích hợp kĩ năng: Hành động liên kết rèn luyện hai hoặc nhiều kĩ năng thuộc cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực gần nhau để nắm vững một thể. Dạy học tích hợp theo nghĩa hẹp là việc đưa những vấn đề về nội dung của nhiều môn học vào một quá trình duy nhất trong đó có những khái niệm khoa học được đề cập đến theo một tinh thần và phương pháp thống nhất [6]. Có thể có tích hợp hoàn toàn hoặc một phần của môn khoa học tự nhiên như Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa chất, Địa lí tự nhiên cũng như cả với một vài môn khoa học xã hội. Cũng có thể có sự tích hợp một phần của hai hay ba môn Khoa học tự nhiên như: Vật lí - Hóa học, Tin học - Toán học, Vật lí Sinh học. Trong giáo trình tích hợp hoàn toàn cũng như một phần lại có các cách: - Liên môn: Có sự phối hợp chặt chẽ về nội dung phương pháp, kế hoạch bài giảng của các môn học tích hợp nhưng mỗi môn vẫn đặt trong một phần riêng hoặc một chương riêng. Đây là hình thức thấp của tích hợp - tích hợp liên môn. - Tổ hợp: Trong cách này thì nội dung học tích hợp được hòa vào nhau hoàn toàn. Tuy nhiên đã đảm bảo phần nào tính hệ thống của mỗi môn, vẫn có những bài hoặc nội dung nặng về môn này, nhưng bài khác nặng về môn kia bên cạnh đó có những bài có tính chất bắc cầu giữa các môn đó. Đây là hình thức tích hợp ở mức độ cao hơn. Ta gọi đó là sự tổ hợp các môn khoa học. - Tích hợp: Tích hợp ở mức cao nhất nội dung của các môn học riêng rẽ được hòa vào nhau hoàn toàn hoặc được trình bày thành những bài hoặc các chủ đề. 7 Dạy học tích hợp là định hướng dạy học giúp học sinh phát triển khả năng huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng,... Thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau để giải quyết có hiệu quả các vấn đề trong học tập và trong cuộc sống, được thực hiện ngay trong quá trình lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng; phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề. (Tính tích hợp thể hiện qua sự huy động, kết hợp, liên hệ các yếu tố có liên quan với nhau của nhiều lĩnh vực để giải quyết có hiệu quả một vấn đề và thường đạt được nhiều mục tiêu khác nhau) [3]. Tích hợp là quan điểm hòa nhập, được hình thành từ sự nhất thể hóa những khả năng, một sự quy tụ tối đa tất cả những đặc trưng chung vào một chỉnh thể duy nhất. Khoa học hiện nay coi trọng tính tương thích, bổ sung lẫn nhau để tìm kiếm những quan điểm tiếp xúc có thể chấp nhận được để tạo nên tính bền vững của quá trình dạy học các môn học. 1.1.3. Mục tiêu dạy học tích hợp Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong việc xác định nội dung dạy học trong nhà trường phổ thông và trong xây dựng chương trình môn học ở nhiều nước trên thế giới. Quan điểm tích hợp được xây dựng trên cơ sở những quan điểm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học [2]. - Thực hiện môn học tích hợp, các quá trình học tập không bị cô lập với cuộc sống hàng ngày, các kiến thức gắn liền với kinh nghiệm sống của học sinh và được liên hệ với cuộc sống cụ thể, có ý nghĩa đối với học sinh. Khi đó học sinh được dạy sử dụng kiến thức trong những tình huống cụ thể và việc giảng dạy các kiến thức không chỉ là lí thuyết mà còn phục vụ thiết thực cho cuộc sống con người, để làm người lao động, công dân tốt,... Mặt khác, các kiến thức sẽ không lạc hậu do thường xuyên cập nhật với cuộc sống. Theo đó khi đánh giá học sinh, thì ngoài kiến thức còn đánh giá học sinh về khả năng sử dụng kiến thức ở các tình huống khác nhau trong cuộc sống. Đây cũng là mục tiêu của dạy học tích hợp. 8 - Dạy học tích hợp giúp thiết lập mối liên hệ giữa các khái niệm đã học trong cùng một môn học và giữa các môn học khác với nhau. Đồng thời dạy học tích hợp giúp tránh những kiến thức, kĩ năng, nội dung trùng lặp khi nghiên cứu riêng rẽ từng môn học, nhưng lại có những nội dung, kĩ năng mà nếu theo môn học riêng rẽ sẽ không có được. Do vậy vừa tiết kiệm thời gian, vừa có thể phát triển kĩ năng, năng lực xuyên môn cho học sinh thông qua giải quyết các vấn đề phức hợp. - Thực hiện dạy học tích hợp giúp xác định rõ mục tiêu, phân biệt cái cốt yếu và cái ít quan trọng hơn khi lựa chọn nội dung, cần tránh các nội dung học tập ngang bằng nhau, bởi có một số nội dung học tập quan trọng hơn vì chúng thiết thực cho cuộc sống hàng ngày và vì chúng là cơ sở cho quá trình học tập nghiên cứu tiếp theo. Từ đó có thể giành thời gian cho việc nâng cao kiến thức cho học sinh, khi cần thiết. - Thực tiễn ở nhiều nước đã chứng tỏ rằng, việc thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo dục và dạy học sẽ giúp phát triển những năng lực giải quyết các vấn đề phức tạp và làm cho việc học tập trở nên ý nghĩa hơn đối với học sinh so với việc các môn học, các mặt giáo dục được thực hiện riêng rẽ. Như vậy, dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực người học, giúp đào tạo những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện đại. Dạy học theo hướng tích hợp phát huy được tính tích cực của học sinh, góp phần đổi mới nội dung và phương pháp dạy học. Có thể tóm tắt 3 mục tiêu cơ bản của dạy học tích hợp: - Tránh trùng lặp về nội dung của các môn học khác nhau. - Tạo mối quan hệ giữa các môn học khác nhau và với kiến thức thực tiễn. - Tạo cơ hội để hình thành và phát triển năng lực, đặc biệt là năng lực giải quyết các vấn đề thực tiễn. Sự khác nhau giưa mục tiêu dạy học tích hợp vơi mục tiêu dạy học một môn. Được thể hiện Bảng 1.1 [2]. 9 Bảng 1.1. Điểm khác biệt giữa mục tiêu dạy học tích hợp với mục tiêu dạy học một môn Phương Liên môn diện Miêu tả Dạy từng môn Mục tiêu là phục vụ cho mục tiêu Mục tiêu dạy là xử lí riêng chung của một số nội dung thuộc rẽ của từng môn học các môn học khác nhau. Bản chất Mục tiêu rộng, ưu tiên các mục tiêu Mục tiêu hạn chế hơn, của mục chung. Các mục tiêu trung gian chuyên biệt hơn (thường tiêu theo đóng góp vào việc đạt được mục là các kiến thức và kĩ tiêu chung. đuổi năng) Kế hoạch Kết nối lại với lợi ích và sự quan Xuất phát từ một tình dạy học tâm của học sinh, của cộng đồng. huống có liên quan tới nội dung của một môn học. Tổ chức Xuất phát từ vấn đề cần giải quyết Hoạt động học được cấu dạy học hoặc một dự án cần thực hiện, việc trúc chặt chẽ theo tiến tự chủ giải quyết vấn đề cầu viện trình đã dự kiến (trước khi vào các kiến thức, kĩ năng thuộc các thực hiện hoạt động) hoặc môn học khác nhau. diễn tự phát. Nhấn mạnh đặc biệt đến sự phát Đặc biệt nhằm tới việc Trung tâm của triển và làm chủ mục tiêu lâu dài làm chủ mục tiêu ngắn việc dạy như là các phương pháp, kĩ năng và hạn như kiến thức. thái độ của người học. học Kết quả Dẫn đến việc phát triển thái độ và kĩ Dẫn đến việc tiếp nhận của việc năng phức hợp, trí tuệ cũng như tình kiến thức và kĩ năng phần dạy học cảm (đánh giá, phân tích, phê phán, lớn thông qua các thao tác sáng tạo, làm việc nhóm). Hoạt động tư duy như nhớ lại, tái tạo, học dẫn đến việc tích hợp các kiến sắp xếp. 10 thức đã tiếp nhận. 1.1.4. Các đặc điểm cơ bản của dạy học tích hợp Đặc điểm thứ nhất là dạy học lấy người học làm trung tâm, được xem là phương pháp đáp ứng yêu cầu cơ bản của mục tiêu giáo dục, có khả năng định hướng việc tổ chức quá trình dạy học thành quá trình tự học. Dạy học lấy người học là trung tâm đòi hỏi người học là chủ thể của hoạt động học, học sinh phải tự học, tự nghiên cứu để tìm ra kiến thức bằng hành động của chính mình, người học không chỉ được đặt trước những kiến thức có sẵn ở trong bài giảng của giáo viên mà phải tự đặt mình vào tình huống có vấn đề của thực tiễn, cụ thể và sinh động của nghề nghiệp rồi từ đó tự mình tìm ra cái chưa biết, cái cần khám phá học để hành, tức là tự tìm kiếm kiến thức cho bản thân. Trong dạy học lấy người học làm trung tâm người học tự thể hiện mình, phát triển năng lực làm việc nhóm, hợp tác với nhóm, với lớp. Sự làm việc theo nhóm này sẽ đưa ra cách thức giải quyết đầy tính sáng tạo, kích thích các thành viên trong nhóm hăng hái tham gia vào giải quyết vấn đề. Người dạy chỉ là người tổ chức và hướng dẫn quá trình học tập, đạo diễn cho người học tự tìm kiếm kiến thức và phương thức tìm kiếm kiến thức bằng hành động của chính mình. Người dạy phải dạy cái mà người học cần, quan hệ giữa người dạy và người học được thực hiện dựa trên cơ sở tin cậy và hợp tác với nhau. Trong quá trình tìm kiếm kiến thức của người học có thể chưa chính xác, chưa khoa học, người học có thể căn cứ vào kết luận của nguời dạy để tự kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm về cách học của mình. Nhận ra những sai sót và biết cách sửa sai đó chính là biết cách học. Dạy học tích hợp biểu hiện cách tiếp cận lấy người học là trung tâm, đây là xu hướng chung có nhiều ưu thế so với dạy học truyền thống. Đặc điểm thứ hai là định hướng phân hóa năng lực người học, chú ý vào kết quả đầu ra của quá trình đào tạo xem người học có thể làm được cái gì vào những công việc thực tiễn để đạt tiêu chuẩn đầu ra. Người học đạt được những tiêu chuẩn đó còn tùy thuộc vào khả năng của mỗi người. Trong đào tạo, việc 11
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan