Tài liệu Dạy học nêu và giải quyết vấn đề môn toán giải tích lớp 12 tại trường cao đẳng nghề bạc liêu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGUYỄN THỊ NGÂN ANH DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ MÔN TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 S K C0 0 4 7 2 1 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGUYỄN THỊ NGÂN ANH DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ MÔN TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Hướng dẫn khoa học: PGS. TS. DƯƠNG THỊ KIM OANH Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2015 i LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƯỢC: Họ & tên: Nguyễn Thị Ngân Anh Giới tính: N Năm sinh: 31/10/1980 Nơi sinh: Bạc Liêu Quê quán: Tp Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu Dân tộc: Kinh Địa chỉ: Điện thoại cơ quan: Điện thoại: Fax: E-mail: II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Đại học: Hệ đào tạo: Tại ch c Thời gian đào tạo: từ 09/1998 đến 10/2002 Nơi học: Đại học Cần Thơ Ngành học: Sư phạm Toán 2. Thạ : Hệ đào tạo: Chính qui. Thời gian đào tạo: 2013 - 2015. Nơi học: Trường Đại Học Sư phạm Kỹ Thuật TPHCM. Ngành học: Giáo dục học. Tên luận văn: Dạy học nêu và giải quyết vấn đề môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Ngày bảo vệ, nơi bảo vệ luận văn: 17/10/2015 Giảng viên hướng dẫn: PGS. TS Dương Thị Kim Oanh 3. T nh ng ạ ng : Tiếng nh – B1. III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP: Thời gian Nơ ông tá Công v ệ ảm nhiệm Trường Công nhân Kỹ thuật nay là 2003-2015 Giáo viên hoa Cơ bản trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu á nh n ơ n HIỆU TRƯ NG họ 10 9 ăm 2015 Ng ờ h NGUYỄN THỊ NGÂN NH ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào hác. Tp. Hồ C í Mi , 15 9 ăm 2015 Học viên thực hiện NGUYỄN THỊ NGÂN NH iii LỜI CẢM ƠN Qua thời gian tham gia học lớp Giáo dục học, tôi thấy mình đã có nh ng bước phát triển trong nhận th c và phương pháp nghiên c u khoa học một cách rõ rệt. Để đạt được thành quả này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của các cấp lãnh đạo Nhà trường, thầy cô, bạn cùng lớp và nhiều đồng nghiệp. Trước tiên, xin được chân thành cảm ơn tới giảng viên hướng dẫn, đã tận tình chỉ bảo và định hướng cho tôi trong suốt quá trình nghiên c u và hoàn thành đề tài. Xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, Ph ng Đào tạo sau đại học và Viện Sư phạm Kỹ thuật Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành hoá học. Chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô giảng viên giảng dạy lớp cao học ngành Giáo dục học hoá 2013 - 2015, đã truyền lại cho tôi nh ng kinh nghiệm quý báu, để tôi có được nguồn động lực quyết tâm theo đuổi sự nghiệp giáo dục trong tương lai. Xin cảm ơn Ban Giám Hiệu, các đồng nghiệp trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu đã tạo mọi thuận lợi cho tôi có thời gian đi học, cũng như tạo mọi điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian tiến hành thực nghiệm đề tài. Xin cảm ơn các bạn cùng lớp đã cùng tôi chia sẻ và gắn bó trong suốt quá trình học tập và nghiên c u đề tài. Xin trân trọng. Họ v n NGUYỄN THỊ NGÂN NH iv TÓM TẮT Ngày nay với nền kinh tế hội nhập và phát triển mạnh mẽ của các ngành khoa học, công nghệ, giáo dục, y tế, văn hóa,… rộng khắp trên toàn thế giới đ i hỏi một lượng lớn lực lượng lao động có trình độ, tri th c, nhân cách đã và đang là bài toán lớn của các quốc gia trên thế giới và cả Việt Nam. Trước nh ng thách th c đó, đ i hỏi ngành giáo dục phải luôn luôn đổi mới về cách giáo dục, đào tạo. Một trong các vấn đề cần đổi mới của ngành giáo dục đó chính là việc đổi mới phương pháp dạy học rộng khắp trong các nhà trường, việc đổi mới cần phải thực hiện theo hướng hoạt động hóa người học, tổ ch c cho học sinh học tập bằng một hoạt động tự giác, chủ động, tích cực và sáng tạo. Trong luận văn này, người nghiên c u đã nghiên c u và tổ ch c dạy học theo quan điểm dạy học nêu và giải quyết vấn đề cho môn Toán giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Công việc được bắt đầu bằng việc tìm hiểu cơ s lý luận của quan điểm dạy học nêu và giải quyết vấn đề để hiểu rõ bản chất, đ c điểm, cách tổ ch c dạy học theo quan điểm này. Kết hợp với việc hảo sát thực trạng dạy và học môn Toán giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu, người nghiên c u đã đưa ra quy trình dạy học theo quan điểm dạy học nêu và giải quyết vấn đề và tiến hành thực nghiệm sư phạm. Kết quả thực nghiệm cho thấy dạy học theo quan điểm dạy học nêu và giải quyết vấn đề đã phát triển năng lực, nâng cao ỹ năng giải quyết các tình huống có vấn đề liên quan đến môn học Giải tích lớp 12 của học sinh trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Nội dung của luận văn gồm nh ng phần chính sau đây: M đầu Chương 1: Cơ s lý luận về dạy học nêu và giải quyết vấn đề Chương 2: Thực trạng dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu Chương 3: Tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề trong dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu Kết luận và iến nghị Tài liệu tham hảo Phụ lục v ABSTRACT Nowadays, with the integration economic and the powerful development in the world of science, technology, education, health, culture, ... requires a large labor force with qualifications, knowledges, personalities. They have been a big problem for many countries in the world as in Vietnam. Before these challenges, requiring education always innovate how to education and training. One of the issues to be of educational innovation is that the renewal of widespread teaching methods in schools, the renovation must comply with direction of learner activities and organizations for students collective action by a voluntary, proactive, positive and creative. In this thesis, the researcher has studied and organized the method stating and solving problems in teaching and learning for calculus Maths grade 12 at Bac Lieu vocational colleges. The study begins with understanding the theoretical basis of teaching perspective stating and solving problems to understand the nature, characteristics and the ways of teaching in this view. Combined with the real state survey of teaching and learning calculus Maths grade 12 at Bac Lieu vocational colleges, the researcher came up the process and carried pedagogical experience in stating and solving problems in teaching. Experimental results show that stating and solving problems in teaching has developed capacity, enhanced problem-solving skills with problem situations involving calculus Maths grade 12 for students at Bac Lieu vocational colleges. The contents of the thesis include the following main sections: Beginning Chapter 1: Theoretical basic related to stating and solving problems teaching Chapter 2: Reality of teaching calculus Maths grade 12 at Bac Lieu vocational colleges Chapter 3: Organization of teaching stating and solving problems in teaching calculus Maths grade 12 at Bac Lieu vocational colleges vi Conclusions and Recommendations References Appendix vii MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................. 1 2. Đối tượng nghiên c u ........................................................................................... 3 3. Mục tiêu nghiên c u ............................................................................................. 3 4. Nhiệm vụ nghiên c u ............................................................................................ 3 5. Khách thể nghiên c u ........................................................................................... 3 6. Giả thuyết nghiên c u ........................................................................................... 3 7. Phạm vi nghiên c u .............................................................................................. 4 8. Phương pháp nghiên c u ...................................................................................... 4 9. Cấu trúc luận văn .................................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .... 6 1.1. TỔNG QU N NGHIÊN CỨU VỀ DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRÊN THẾ GIỚI VÀ TẠI VIỆT NAM ................................................... 6 1.1.1. Trên thế giới ............................................................................................... 6 1.1.2. Tại Việt Nam ............................................................................................ 10 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN ........................................................................... 13 1.2.1. Vấn đề ....................................................................................................... 14 1.2.2. Tình huống ................................................................................................ 15 1.2.3. Tình huống có vấn đề ............................................................................... 17 1.2.4. Dạy học nêu và giải quyết vấn đề ............................................................. 19 1.3. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ... 20 1.3.1. Cơ s Triết học ......................................................................................... 20 1.3.2. Cơ s Tâm lý học ..................................................................................... 21 1.3.3. Cơ s Giáo dục học .................................................................................. 22 1.4. BẢN CHẤT CỦA DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ................ 23 1.5. TỔ CHỨC DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ............................. 25 1.5.1. Cách th c tạo ra tình huống có vấn đề ..................................................... 25 viii 1.5.2. Các m c độ của dạy học nêu và giải quyết vấn đề ................................... 28 1.5.3. Quy trình tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề ................................ 32 1.6. ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ HỌC SINH KHỐI TRUNG CẤP NGHỀ (HỆ 3 NĂM) CỦ TRƯỜNG C O ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU .......................... 36 KẾT LUẬN CHƯƠNG I ............................................................................................ 39 Chương 2. TH C TRẠNG DẠ HỌC M N TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 TẠI TRƯỜNG C O ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU .................................................. 40 2.1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ TRƯỜNG C O ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU .............................................................................................................. 40 2.1.1. Tổng quan về trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu ........................................ 40 2.1.2. S mệnh của trường.................................................................................. 44 2.2. CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO M N TOÁN CỦA TRUNG CẤP NGHỀ HỆ 3 NĂM .............................................................................................................. 45 2.2.1. Vị trí, tính chất của môn học .................................................................... 45 2.2.2. Mục tiêu của môn học .............................................................................. 45 2.2.3. Thời gian đào tạo ...................................................................................... 46 2.2. . Nội dung đào tạo ...................................................................................... 46 2.3. TH C TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC M N TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 CỦA HỌC SINH HỆ TRUNG CẤP NGHỀ 3 NĂM CỦ TRƯỜNG C O ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU ............................................................................ 47 2.3.1. Thực trạng hoạt động học môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu..................................................................................... 48 2.3.1.1. Nhận th c của học sinh về vai tr của môn Toán Giải tích .............. 48 2.3.1.2. Thái độ học tập của học sinh đối với môn Toán Giải tích lớp 12 ..... 49 2.3.1.3. Tính tích cực học tập môn Toán của học sinh trong giờ học tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu .................................................................... 50 2.3.1. . Tính tích cực học tập môn Toán của học sinh ngoài giờ học ........... 52 2.3.1.5. Nguyên nhân học sinh thích học môn Toán Giải tích ....................... 54 ix 2.3.1.6. Nguyên nhân học sinh hông thích học môn Toán Giải tích ............ 55 2.3.2. Thực trạng hoạt động dạy môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu..................................................................................... 57 2.3.2.1. Thực trạng áp dụng phương pháp dạy học trong dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu ..................................... 57 2.3.2.2. Nh ng hó hăn hi s dụng phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề vào môn Toán Giải tích lớp 12 ................................................. 59 2.3.2.3. Hình th c tổ ch c dạy học ................................................................ 60 2.3.2. . Chất lượng giảng dạy môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu ................................................................................ 61 2.3.2.5. Nguyên nhân ảnh hư ng đến chất lượng giảng dạy môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu ..................................... 62 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................................ 64 Chương 3.TỔ CHỨC DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ M N TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 TẠI TRƯỜNG C O ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU ................. 65 3.1. CẤU TRÚC NỘI DUNG DẠY HỌC M N TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 DƯỚI DẠNG CÁC TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ ................................................ 65 3.1.1. Chương 1. Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số .............. 66 3.1.2. Chương 3. Nguyên hàm – Tích phân và ng dụng .................................. 70 3.2. XÂ D NG CÁC TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ .......................................... 72 3.3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO M N TOÁN GIẢI TÍCH LỚP 12 ................................................................ 89 GIÁO ÁN 5 ............................................................................................................. 90 3.4. TH C NGHIỆP SƯ PHẠM .......................................................................... 105 3. .1. Mục đích thực nghiệm ............................................................................ 105 3.4.2. Nội dung thực nghiệm ............................................................................ 105 3. .3. Đối tượng và thời gian thực nghiệm....................................................... 105 3. . . Phương pháp thực nghiệm ...................................................................... 105 x 3. .5. Tiêu chí đánh giá .................................................................................... 106 3.4.6. Thống ê ết quả thực nghiệm ............................................................... 106 3.5. XỬ LÝ KẾT QUẢ TH C NGHIỆM............................................................ 106 3.5.1. Phân tích ết quả thực nghiệm theo các tiêu chí đánh giá ..................... 106 3.5.2. Phân tích, đánh giá ết quả học tập của học sinh qua các bài iểm tra .. 112 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................... 125 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................... 127 TÀI LIỆU TH M KHẢO ......................................................................................... 131 PHỤ LỤC 1: PHIẾU PHỎNG VẤN Ý KIẾN GIÁO VIÊN .................................... 135 PHỤ LỤC 2: PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINH ........................................................ 139 PHỤ LỤC 3: PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINH ........................................................ 143 PHỤ LỤC : GIÁO ÁN 1 ......................................................................................... 145 PHỤ LỤC 5: GIÁO ÁN 2 ......................................................................................... 152 PHỤ LỤC 6: GIÁO ÁN 3 ......................................................................................... 158 PHỤ LỤC 7: GIÁO ÁN ......................................................................................... 164 PHỤ LỤC 8: GIÁO ÁN 6 ......................................................................................... 170 PHỤ LỤC 9: GIÁO ÁN 7 ......................................................................................... 180 PHỤ LỤC 10: GIÁO ÁN 8 ....................................................................................... 192 PHỤ LỤC 11: BẢNG ĐIỂM LỚP ĐỐI CHỨNG .................................................... 205 PHỤ LỤC 12: BẢNG ĐIỂM LỚP TH C NGHIỆM .............................................. 207 xi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG TỪ VIẾT TẮT 1 BBT Bảng biến thiên 2 CĐN Cao đẳng nghề 3 DH Dạy học 4 DH NVGQVĐ Dạy học nêu và giải quyết vấn đề 5 GTLN Giá trị lớn nhất 6 GTNN Giá trị nhỏ nhất 7 GQVĐ Giải quyết vấn đề 8 GV Giáo viên 9 HS Học sinh 10 hs Hàm số 11 PPDH Phương pháp dạy học 12 PTDH Phương tiện dạy học 13 SV Sinh viên 14 TCĐ Tiệm cận đ ng 15 TCN Tiệm cận ngang 16 THCVĐ Tình huống có vấn đề 17 THPT Trung học phổ thông 18 TXĐ Tập xác định xii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: M c độ nhận th c của học sinh về vai tr của môn học ........................... 48 Bảng 2.2: Thái độ học tập của học sinh đối với môn Toán ....................................... 49 Bảng 2.3: M c độ tích cực của học sinh trong giờ học ............................................. 50 Bảng 2.4: Các hoạt động của học sinh ngoài giờ học ................................................ 53 Bảng 2.5: Nguyên nhân học sinh thích học môn Toán Giải tích ............................... 54 Bảng 2.6: Nguyên nhân HS hông thích học môn Toán Giải tích ............................ 56 Bảng 2.7: Kết quả học tập môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu từ năm 2012 - 2015 ............................................................................... 61 Bảng 3.1: Kết quả giải quyết THCVĐ môn Toán Giải tích lớp 12 m c độ 1 của HS trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu .................................................................... 107 Bảng 3.2: Kết quả giải quyết THCVĐ môn Toán Giải tích lớp 12 m c độ 2 của HS trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu .................................................................... 109 Bảng 3.3: Kết quả giải quyết THCVĐ môn Toán Giải tích lớp 12 m c độ 3 của HS trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu .................................................................... 110 Bảng 3.4: Kết quả giải quyết THCVĐ môn Toán Giải tích lớp 12 m c độ 4 của HS trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu .................................................................... 111 Bảng 3.5: Bảng thống ê điểm trung bình bài iểm tra bài 1 (chương 1) ............... 112 Bảng 3.6: Bảng thống ê điểm trung bình bài iểm tra bài 2 (chương 1) ............... 114 Bảng 3.7: Bảng thống ê điểm trung bình bài iểm tra bài 5 (chương 1) ............... 116 Bảng 3.8: Bảng thống ê điểm trung bình bài iểm tra bài 2 (chương 3) ............... 117 Bảng 3.9: Bảng thống ê điểm trung bình các bài iểm tra ..................................... 119 Bảng 3.10: Tổng hợp điểm các bài iểm tra ............................................................ 120 Bảng 3.11: Thống ê điểm trung bình của trung bình các bài iểm tra ................... 121 Bảng 3.12: Xếp loại các bài iểm tra theo điểm trung bình .................................... 121 Bảng 3.13: Tổng hợp điểm trung bình và độ lệch chu n trung bình của mẫu ......... 122 xiii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Biểu đồ đường tần số bài iểm tra bài 1 ............................................... 114 Biểu đồ 3.2: Biểu đồ đường tần số bài iểm tra bài 2 ............................................... 115 Biểu đồ 3.3: Biểu đồ đường tần số bài iểm tra bài 5 (chương 1) ............................ 117 Biểu đồ 3.4: Biểu đồ đường tần số bài iểm tra bài 2 (chương 3) ............................ 118 Biểu đồ 3.5: Biểu đồ đánh giá tần suất xuất hiện các loại điểm kiểm tra ................. 120 Biểu đồ 3.6: Biểu đồ đánh giá tần suất xuất hiện các loại điểm kiểm tra theo điểm trung bình .............................................................................................................. 122 M 1. Lý d ĐẦU họn ề tà Ở Việt Nam, phát huy vai tr chủ thể của học sinh trong dạy học là một vấn đề c n há mới mẻ. Do ảnh hư ng của điều kiện lịch s và inh tế, suốt một thời gian dài, nền giáo dục của nước ta g p nhiều hó hăn, nên chưa bắt kịp bước tiến của xu thế giáo dục trên thế giới. Trong điều kiện hội nhập kinh tế ngày nay, mọi việc đều phải thay đổi để phù hợp với tiến trình phát triển chung của đất nước. Trong giáo dục cũng vậy, chúng ta cần phải thay đổi cả nội dung và phương pháp, cách th c hoạt động, cần đổi mới nền giáo dục của nước nhà để h a nhập vào sự phát triển của cả thế giới, nhanh chóng làm cho nhà trường thoát ra nh ng rào cản của sự lạc hậu. Chúng ta cần phải thay đổi phương pháp dạy học, với phương châm “Thầy chủ đạo, tr chủ động”. Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nhằm đáp ng các yêu cầu về nguồn nhân lực xã hội là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của ngành Giáo dục nước ta hiện nay. Các bậc học, ngành học đang đi tìm phương hướng đổi mới phương pháp dạy học, đây là vấn đề cấp thiết, cần huy động đông đảo các nhà hoa học, các nhà giáo dục cùng tham gia nghiên c u, triển hai. Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học được xác định trong Nghị quyết Trung ương hóa VII (1 – 1993), Nghị quyết Trung ương 2 hóa VIII (12 – 1996), được thể chế hóa trong Luật Giáo dục (12 – 1998), được cụ thể hóa trong các chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đ c biệt là chỉ thị số 15 (4 – 1999). Luật Giáo dục, điều 2 .2, đã ghi: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đ c điểm của từng lớp học, môn học bồi dưỡng phương pháp tự học, r n luyện ỹ năng vận dụng iến th c vào thực ti n tác động đến tình cảm đem lại niềm vui, h ng thú học tập cho học sinh”. Có thể nói cốt lõi của đổi mới dạy và học là hướng tới hoạt động học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động. Phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề, lấy học sinh làm trung tâm đã được phát hiện từ nh ng thế kỷ XVII, tuy hông c n mới mẻ, nhưng nó vẫn là 1 vấn đề trọng yếu trong phương pháp giảng dạy gây nên sự h ng thú, tích cực học tập học sinh. Phương pháp này giúp học sinh có được khả năng tự tìm t i lấy kiến th c cho mình dưới sự chỉ đạo của người thầy. Tính tích cực trong hoạt động học tập làm gia tăng hát vọng hiểu biết, n lực trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình chiếm l nh tri th c. Đổi mới phương pháp dạy học là một trong nh ng điều kiện quyết định đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo. Áp dụng phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề là một trong nh ng định hướng đổi mới phương pháp dạy học tất cả các trường hiện nay. Dạy học nêu và giải quyết vấn đề sẽ góp phần phát huy tính tích cực trong tư duy của học sinh, gắn liền hai m t kiến th c và tư duy, đồng thời hình thành học sinh khả năng sáng tạo. Hệ Trung cấp nghề 3 năm phần đông là đối tượng học sinh khi tốt nghiệp Trung học cơ s , các em đã nghỉ học một thời gian dài tham gia làm inh tế phụ giúp gia đình ho c đi bộ đội vài năm, rồi mới đi học nghề. Vì chưa học hết chương trình phổ thông, nên học sinh phải dành thời gian một năm học đầu cho bốn môn văn hoá: Toán, Vật Lí, Hóa học, Ng Văn của chương trình phổ thông theo quy định để bổ sung kiến th c cho nghề. Do kiến th c trung học cơ s của các em đã bị hổng há nhiều, vì vậy việc tiếp thu thêm iến th c mới của chương trình trung học phổ thông càng hó hăn hơn. Kết thúc năm học cơ bản của hệ Trung cấp nghề 3 năm, học sinh phải thi tốt nghiệp ba môn Toán, Vật Lí, Hóa Học theo chương trình trung cấp nghề. Phần Giải tích lớp 12 luôn luôn xuất hiện trong các đề thi tốt nghiệp, đây là một phần hó đối với học sinh trung học phổ thông nói chung và học sinh trung cấp nghề nói riêng. Hơn n a kiến th c Giải tích lớp 12 c n được vận dụng một số công th c của các modul Nghề: Điện công nghiệp, Điện lạnh, Cơ hí chế tạo máy,... Nếu hông tiếp xúc, hông nắm v ng được phần Giải tích lớp 12, qua học nghề học sinh sẽ g p hó hăn nhiều hơn trong việc tính toán các bài toán của nghề. Với s c học của học sinh trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu đây thực sự là một vấn đề càng nan giải hơn, do bị hổng iến th c há nhiều nên trình độ của các 2 em rất ém. Tâm lí ngại và sợ học phần này của học sinh đã dẫn tới hiệu quả của việc dạy và học hông cao. Để cải thiện tình hình nói trên, giáo viên cần có nh ng biện pháp tích cực, trong đó việc thay đổi phương pháp dạy theo hướng tích cực là thực sự cần thiết. Thay đổi phương pháp dạy học như thế nào là bài toán rất hó cần nhiều thời gian và công s c tìm t i của giáo viên, tuy nhiên quan trọng hơn cả vẫn là s dụng phương pháp dạy học như thế nào để đạt được hiệu quả trong quá trình dạy học. Với nh ng lý do trên, tôi đã lựa chọn đề tài nghiên c u luận văn là “Dạy học nêu và giải quyết vấn đề môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu”. 2. Đố t ợng ngh n ứu Dạy học nêu và giải quyết vấn đề. 3. Mụ t ngh n ứu Tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề môn Toán phần Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 4. Nhiệm vụ ngh n ứu Đề tài tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau: - Hệ thống hoá cơ s lý luận về dạy học nêu và giải quyết vấn đề. - Nghiên c u thực trạng giảng dạy môn toán tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. - Tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề trong môn Toán phần Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 5. Khá h thể ngh n ứu Quá trình dạy học môn Toán lớp 12 – phần Giải tích tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 6. Giả thuyết ngh n ứu Hiện nay, hi dạy môn Toán Giải tích lớp 12, Giáo viên Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu thường s dụng phương pháp thuyết trình, phương pháp đàm thoại... nên năng lực giải quyết các bài toán nhận th c của học sinh c n hạn chế. Học sinh 3 c n g p hó hăn hi giải quyết các tình huống liên quan đến hoạt động nghề nghiệp. Vì vậy, nếu vận dụng cách th c tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề trong dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 thì sẽ phát triển năng lực giải quyết các tình huống có vấn đề liên quan đến môn học Giải tích lớp 12 cho học sinh, qua đó nâng cao chất lượng dạy học môn học này tại trường Cao đẳng Nghề Bạc Liêu. 7. Phạm v ngh n ứu Tổ ch c dạy học theo phương pháp nêu và giải quyết vấn đề trong dạy học môn Toán Giải tích lớp 12, Chương Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số và Chương Nguyên hàm - Tích phân và Ứng dụng. 8. Ph ơng pháp ngh n ứu hư ng há nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp và hái quát hóa các tài liệu trong và ngoài nước liên quan tới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp dạy học, dạy học nêu và giải quyết vấn đề, môn Toán lớp 12 để xây dựng cơ s lý luận cho đề tài. 2 hư ng há nghiên cứu thực tiễn 8.2.1. P ươ p p k ảo s bằng bảng hỏi Người nghiên c u s dụng phương pháp hảo sát bằng bảng hỏi để: - Tìm hiểu thực trạng dạy và học môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng Nghề Bạc Liêu - Tìm hiểu tác động của phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề đối với môn Toán Giải tích lớp 12. 8.2.2. P ươ p p p ỏng vấn S dụng phương pháp phỏng vấn để tìm hiểu thực trạng dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Đối với hách thể nghiên c u là giáo viên, phương pháp phỏng vấn được s dụng để tìm hiểu việc áp dụng các phương pháp và hình th c tổ ch c dạy, chất lượng dạy học và nguyên nhân ảnh hư ng tới chất lượng dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 4 8.2.3. P ươ p p qua s Người nghiên c u tiến hành dự các giờ dạy của giáo viên Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu để thu thập thêm thông tin thực tế về thực trạng dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 và ết quả vận dụng cách th c tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề trong dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 8.2.4. P ươ - p p ực nghiệm sư p ạm Kiểm ch ng lại tác động của phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề đối với quá trình học tập của học sinh trên cơ s lý luận đã tìm hiểu. - Rút ra ết luận khi ng dụng dạy học nêu và giải quyết vấn đề tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 8.3. Phư ng há ứng dụng toán học và xử lý số liệu S dụng phần mềm Excel để x lý số liệu thu được. 9. C t nv n Luận văn gồm các phần sau: M đầu Chương 1: Cơ s lý luận về dạy học nêu và giải quyết vấn đề Chương 2: Thực trạng dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu Chương 3: Tổ ch c dạy học nêu và giải quyết vấn đề trong dạy học môn Toán Giải tích lớp 12 tại Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu Kết luận và iến nghị Tài liệu tham hảo Phụ lục 5