Tài liệu đánh giá sự tham gia của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN ----------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ĐÁNH GIÁ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN ĐẾN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN TẠI XÃ BẮC THÀNH, HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN HOÀNG THỊ HƯỜNG Khóa học 2012 - 2016 ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN ----------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ĐÁNH GIÁ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN ĐẾN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN TẠI XÃ BẮC THÀNH, HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN SVTH: Hoàng Thị Hường Giáo viên hướng dẫn: Lớp: K46 A KHĐT Th.s Lê Anh Quý Niên khóa: 2012-2016 Huế, tháng 05 năm 2016 Lời Cảm Ơn Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này ngoài sự nổ lực cố gắng của bản thân bên cạnh đó thì tôi nhận được rất nhiều sự quân tâm giúp đỡ tận tình từ quý thầy cô trong trường Đại Học Kinh Tế Huế, các thầy cô giáo trong khoa Kinh Tế Phát Triển và các cán bộ người dân xã Bắc Thành, Bố mẹ, Anh chị em và bạn bè. Để tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến họ, lời đầu tiên tôi xin cảm ơn đến quý thầy cô giáo khoa kinh tế và phát triển, trường Đại Học Kinh Tế Huế đã tận tình giúp đỡ, trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trường. Với vốn kiến thức được trang bị tiếp thu trong suốt quá trình học tập không chỉ giúp tôi hoàn thành đề tài khóa luận mà còn giúp tôi có nhiều kinh nghiệm để bước vào đời một cách tự tin và bớt bỡ ngỡ. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Th.S. Lê Anh Quý đã dành nhiều thời gian tâm huyết tận tình hướng dẫn và chỉ bảo góp ý truyền đạt kiến thức cho tôi suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện và hoàn thành đề tài này. Tôi cũng chân thành cảm ơn đến UBND Xã Bắc Thành, người dân xã Bắc Thành, các cán bộ, các phòng ban đã hướng dẫn tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập và hoàn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp này. Xin cảm ơn đến tình cảm, sự động viên, hợp tác và giúp đỡ của gia đình, bạn bè, người dân trong suốt thời gian học tập cũng như thời gian hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng hoàn thành đề tài một cách hoàn chỉnh nhất nhưng do thời gian nghiên cứu, thực tập tiếp cận với thực tế và kinh nghiệm, kiến thức có hạn nên không thể tránh được những sai sót nhất định mà bản thân chưa thấy được. Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô, quý cơ quan và bạn đọc để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn! Huế, ngày 18 tháng 05 năm 2016 Sinh viên Hoàng Thị Hường Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Lê Anh Quý MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN................................................................................................................. i MỤC LỤC..................................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT.............................................................. v DANH MỤC BẢNG.................................................................................................... vi DANH MỤC HÌNH......................................................................................................vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ............................................................................................... vii PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ.............................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................................. 3 3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................................. 3 4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...............................................................................3 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................ 4 PHẦN II : NỘI DỤNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU............................................. 5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 5 1.1.1. Một số vấn đề về đầu tư, đầu tư phát triển, cơ sở hạ tầng, cơ sở hạ tầng giao thông5 1.1.2. Người dân, sự tham gia, sự tham gia của người dân.............................................7 1.2. Đặc điểm đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn....................................... 9 1.3. Sự cần thiết của đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn với quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn................................................. 11 1.4. Sự tham gia của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông....................13 1.4.1. Vai trò sự tham gia của người dân trong thực thi chính sách đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn............................................................................................ 13 1.4.2. Sự cần thiết phải huy động sự tham gia của người dân trong thực thi chính sách đầu tư hạ tầng giao thông nông thôn trong tiêu chí nông thôn mới..............................14 1.4.3. Mức độ tham gia của người dân trong đầu tư xây dựng hạ tầng nông thôn........16 1.4.4. Các nội dung tham gia của người dân trong đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn..................................................................................................................... 18 SVTH: Hoàng Thị Hường i i Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Hoàng Thị Hường GVHD: Th.s Lê Anh Quý i i 1.4.5. Hình thức tham gia của người dân trong đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn..................................................................................................................... 20 1.4.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân trong đầu tư phát triển hạ tầng giao thông............................................................................................................. 21 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TỚI VIỆC PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN XÃ BẮC THÀNH, HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN..............................................24 2.1 Tình hình cơ bản của xã Bắc Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Yên Thành..............24 2.1.1 Đặc điểm điều kiện tự nhiên...............................................................................24 2.1.2 Khái quát điều kiện kinh tế xã hội.......................................................................26 2.1.3. Thực trạng mạng lưới giao thông của xã Bắc Thành..........................................30 2.1.4 Thuận lợi, khó khăn khi phát triển hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn xã Bắc Thành.................................................................................................................... 33 2.1.5. Kết quả của quá trình đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn xã Bắc Thành...............................................................................................................33 2.2. Đánh giá sự tham gia của người dân đến đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn xã.............................................................................................36 2.2.1. Mô tả 63 mẫu nghiên cứu ngẫu nhiên................................................................36 2.2.2. Về các mức độ quan tâm của người dân trong đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn...........................................................................................................38 2.2.3. Mức độ tham gia của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn tại xã Bắc Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An.............................................41 2.2.4. Một số nhân tố ảnh hưởng đến đầu tư hạ tầng giao thông nông thôn ở xã Bắc Thành43 2.2.5. Về các hình thức tham gia của người dân trong đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn xã Bắc Thành.................................................................45 2.2.6. Về các yếu tố tác động đến sự tham gia của người dân trong việc đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn...............................................................................47 2.2.7. Những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân ảnh hưởng tới sự tham gia của người dân trong việc đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn.....................................53 SVTH: Hoàng Thị Hường ii i SVTH: Hoàng Thị Hường ii i 2.2.8. Tác dụng trước và sau khi xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn tại xã Bắc Thành56 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG VIỆC PHÁP TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN..............................62 3.1. Kiến nghị của người dân khi tham gia đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn xã Bắc Thành....................................................................................62 3.2. Một số giải pháp nâng cao sự tham gia của người dân vào xây dựng phát triển nông thôn tại xã Bắc Thành.........................................................................................63 3.2.1. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân ề vai trò của họ trong thực thi các chính sách phát triển hạ tầng giao thông nông thôn..63 3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ chế chính sách tạo điều kiện cho sự tham gia của người dân............................................................................................................... 65 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................66 1. Kết luận.................................................................................................................... 66 2. Kiến nghị.................................................................................................................67 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC SVTH: Hoàng Thị Hường 4 SVTH: Hoàng Thị Hường 5 DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT CSHT- GTNT : Cơ sở hạ tầng – Giao thông nông thôn CNH-HĐH : Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CB,CC,VC : Cán bộ, công chức, viên chức CQĐP : Chính quyền địa phương ĐVT : Đơn ị tính GTVT : Giao thông vận tải UBND : Ủy ban nhân dân GTĐB : Giao thông đường bộ QSDĐ : Quyền sử dụng đất KCHT : Kết cấu hạ tầng NTM : Nông thôn mới NLTS : Nông lâm thủy sản NTTS : Nuôi trồng thủy sản NSNN : Ngân sách nhà nước SXNN : Sản xuất nông nghiệp TTCN : Tiểu thủ công nghiệp HTGT : Hạ tầng giao thông DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Hiện trạng đất của xã Bắc Thành năm 2015.......................................25 Bảng 2.2: Tình hình hộ nghèo và cận nghèo, thu nhập bình quân/người của xã Bắc Thành qua các năm.......................................................................................27 Bảng 2.3: Thu chi ngân sách của xã Bắc Thành năm 2015.................................29 Bảng 2.4: Nguồn vốn huy động xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn...........29 Bảng 2.5: Thực trạng giao thông nông thôn xã Bắc Thành đến 10/2015............32 Bảng 2.6: Tổng hợp kết quả thực hiện làm đường giao thông nông thôn theo chính sách hỗ trợ xi măng đến ngày 30/06/2015.................................................35 Bảng 2.7: Mức độ quan tâm của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn ở xã Bắc Thành.........................................................................38 Bảng 2.8: Hiểu biết đến chương trình dầu tư HTGT nông thôn ở xã Bắc Thành ............................................................................................................................ 43 Bảng 2.9: Nguyên nhân ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân...................49 Bảng 2.10 Những nguyên nhân ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân......52 DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Các mức độ tham gia khác nhau của người dân ào đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn...................................................................................16 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Cơ cấu phỏng vấn theo giới tính..............................................................36 Biểu đồ 2.2 Cơ cấu phỏng vấn theo độ tuổi................................................................36 Biểu đồ 2.3 Cơ cấu phỏng vấn theo nghề nghiệp........................................................37 Biểu đồ 2.4 Cơ cấu phỏng vấn theo thu nhập..............................................................38 Biểu đồ 2.5: Ảnh hưởng của độ tuổi đến mức quan tâm của người dân đến đầu tư PTHT giao thông nông thôn tại địa bàn xã Bắc Thành................................................39 Biểu đồ 2.6: Ảnh hưởng của nghề nghiệp đến mức độ quan tâm của người dân đến đầu tư HTGT nông thôn tại địa bàn xã Bắc Thành.............................................................40 Biểu đồ 2.7: Sự tham gia của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn tại xã Bắc Thành..................................................................................................41 Biểu đồ 2.8 Hướng tham gia của người dân đến đầu tư xây dựng HTGT tại xã Bắc Thành........................................................................................................................... 42 Biểu đồ 2.9: Các hình thức tham gia của người dân đến đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn trên đại bàn xã Bắc Thành.................................................................45 Biểu đồ 2.10: Mong muốn của người dân khi tham gia đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn tại xã Bắc Thành...............................................................................59 Biểu đồ 2.12: Những lợi ích cụ thể của đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn... 60 Biểu đồ 2.13: Kiến nghị của người dân về những giải pháp phát huy sự tham gia của người dân trong thực thi các chính sách phat triển làng xã Bắc Thành.................62 Biểu đồ 2.14: Ý kiến của người dân về hiệu quả của các hình thức tuyên truyền huy động sự tham gia của người dân trong thực thi chính sách đầu tư phát triển HTGT nông thôn..................................................................................................................... 64 SVTH: Hoàng Thị Hường vi i SVTH: Hoàng Thị Hường vi i TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Qua quá trình thực tập, điều tra nghiên cứu tại UBND xã Bắc Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, với đề tài:“Đánh giá sự tham gia của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn tại xã Bắc Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An”, cùng với số liệu thu thập được tôi đã nhận ra tầm quan trọng cũng như ai trò của người dân khi tham gia ào đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn.Việc đánh giá sự tham gia của người dân ào đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn sẻ giúp cho xã đi đúng hướng, thực hiện tốt à đáp ứng nguyện vọng của người dân. Cùng với đó, tôi cũng nhận thấy những mặt khó khăn của UBND xã Bắc Thành trong việc lôi kéo sự ủng hộ tham gia của người dân đề ra từ đó đưa ra những giải pháp nhằm khắc phục những nhược điểm mà UBND xã Bắc Thành đang gặp phải, hoàn thiện và nâng cao công tác thu hút sự ủng hộ của người dân tham gia ào đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn. Mục tiêu nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận và thực trạng vềsự tham gia của người dân đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn cấp xã. Phân tích những yếu tố ảnh hưởng tới sự tham gia của người dân. Đưa ra các giải pháp thúc đẩy sự tham gia của người dân trong xây dựng phát triển giao thông nông thôn tại xã Bắc Thành Dữ liệu phục vụ nghiên cứu Thu thập số liệu thông qua sách, báo, tạp chí, internet có liên quan, từ các số liệu được công bố liên quan đến vấn đề nghiên cứu tại UBND xã Bắc Thành, các phòng, ban chuyên môn thuộc UBND huyện, các tài liệu của huyện, số liệu thu thập được từ phỏng vấn trực tiếp người dân bằng bảng hỏi đã được lập sẵn. Phương pháp nghiên cứu Sau khi có đầy đủ các số liệu, thông tin sơ cấp và thứ cấp tôi tiến hành tổng hợp kiểm tra lập thành bảng biểu, đồ thị. Từ đó tính toán, phân tích à so sánh các chỉ tiêu bằng chương trình excel, phương pháp thống kê mô tả, so sánh, phương pháp chuyên gia để tính toán các số liệu thống kê giúp đánh giá được sự tham của người dân vào SVTH: Hoàng Thị Hường vii i SVTH: Hoàng Thị Hường vii i phát triển hạ tầng giao thông nông thôn qua đó đưa ra các giải pháp nâng cao sự tham gia của người dân. Các kết quả đạt được Qua quá trình phân tích đánh giá sự tham gia của người dân vào phát triển hạ tầng giao thông nông thôn cho ta thấy UBND xã Bắc Thành đã đạt được những thành tựu to lớn trong đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn trong tiến trình thực hiện chương trình nông thôn mới. Thông qua tìm hiểu điều tra ta thấy được hầu hết người dân đều mong muốn đầu tư phát triển hạ tầng giao thông. Theo kết quả điều tra số người quan tâm đến đầu tư phát triển hạ tầng giao thông nông thôn chiếm tỷ lệ cao có đến 44,44%, quan tâm chiếm 30,16% và 60% số người dân được hỏi là tham gia thực sự, 32% tham gia ít đây quả là một kết quả rất cao là điều kiện thuận lợi để phát triển hạ tầng giao thông nông thôn. Nhưng bên cạnh đó UBND xã ẫn còn gặp phải một số khó khăn cần phải có các biện pháp khắc phục sớm như chưa mang ra lý do thuyết phục người dân tham gia cũng như chưa rành mạch trong các khoản đóng góp, áp đặt lên các khoản đóng góp..... để khắc phục và hạn chế các khó khăn trên tôi đã đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm góp phần nâng cao sự tham gia của người dân ào đầu tư phát triển hạ tầng giao thông cũng như phát triển nông thôn. Để giải quyết được vấn đề này đòi hỏi cần sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ cán bộ nhân viên tại UBND xã Bắc Thành, sự chỉ đạo đúng đắn từ phía UBND và sự phối hợp, tạo điều kiện của các cấp chính quyền à người dân địa phương. SVTH: Hoàng Thị Hường i x SVTH: Hoàng Thị Hường i x PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam là một nước nông nghiệp, phần đa dân số là sống ở nông thôn. Nông thôn là địa bàn kinh tế xã hội quan trọng của nước ta, trải dài từ bắc đến nam, từ vùng cao nguyên đến các đồng bằng châu thổ của các dòng sông lớn và ven biển. Hiện nước ta đang ở trong thời kỳ đổi mới theo hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa, đồng thời xây dựng nông thôn có cơ cấu kinh tế và kết cấu hạ tầng hiện đại, hợp lý. Công cuộc đổi mới “dân giàu, nước mạnh” luôn đi liền và gắn chặt với mở rộng và phát triển khu nông thôn rộng lớn. Nhìn chung đại bộ phận nông thôn ở nước ta còn trong tình trạng kém phát triển kinh tế xã hội, cơ sở hạ tầng còn lạc hậu. Trong đó có giao thông, giao thông là nhân tố quan trọng hàng đầu để mở mang sản xuất tiếp cận thị trường, nó có vai trò quan trọng cho việc theo kịp sự phát triển kinh tế xã hội của toàn tỉnh cũng như cả nước, đóng góp to lớn vào nhu cầu đi lại của người dân, rút ngắn khoảng cách giàu nghèo giữa các khu vực, là cầu nối giữa các cơ sở sản xuất và tiêu thụ, giữa xã Bắc Thành với các xã tỉnh khác đặc biệt là cả nước, nó là chất xúc tác tích cực cho mọi hoạt động trong nền kinh tế phát triển nhanh. Sự yếu kém về cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn là một trở ngại lớn đối với người dân địa phương, khó khăn cho sự đi lại à lưu chuyển hàng hóa, nó là một lực cản cho sự huy động vốn từ bên ngoài ào cho ùng. Hơn nữa vấn đề giao thông là một trong các tiêu chí của xã giai đoạn hoàn thành nông thôn mới. Chính vì thấy được tầm quan trọng như ậy, xã Bắc Thành đã xem iệc phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ hoàn chỉnh là tất yếu cần phải thực hiện nhanh chóng. Bắc Thành được nhận định vẫn còn là một xã nghèo, kinh tế sản xuất chủ yếu là nông nghiệp, sản xuất hàng hóa chưa phát triển, đời sống nhân dân hết sức khó khăn, mặc dầu xã có điều kiện tự nhiên rất phong phú, là một xã đồng bằng nằm về phía nam, cách trung tâm huyện gần 4 km. Nằm trên trục đường tỉnh lộ 538, đây là một đặc điểm thuận lợi để phát triển kinh tế nhưng dù ậy xã vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong các điều kiện tác động của thị trường giá, lạm phát trong nước à nước ngoài, dịch bệnh khó lường và nguồn huy động vốn quá lớn. SVTH: Hoàng Thị Hường 1