Tài liệu đánh giá hiện trạng môi trường nước sông hồng đoạn chảy qua quận long biên và huyện gia lâm thành phố hà nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI KHOA MÔI TRƯỜNG PHẠM ĐỨC DŨNG ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC SÔNG HỒNG ĐOẠN CHẢY QUA QUẬN LONG BIÊN VÀ HUYỆN GIA LÂM - THÀNH PHỐ HÀ NỘI Hà Nội, Năm 2015 TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI KHOA MÔI TRƯỜNG PHẠM ĐỨC DŨNG ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC SÔNG HỒNG ĐOẠN CHẢY QUA QUẬN LONG BIÊN VÀ HUYỆN GIA LÂM - THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Công nghệ Kỹ thuật Môi trường Mã ngành: 52510406 NGƯỜI HƯỚNG DẪN : TH.S LÊ THỊ THOA Hà Nội, Năm 2015 Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa LỜI CÁM ƠN Để hoàn thành đồ án tốt nghiệp và vận dụng tổng hợp những kiến thức đã thu được trong quá trình học tập, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô giáo và sự động viên khích lệ của gia đình, bạn bè. Nhân dịp này tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành về sự giúp đỡ quý báu đó. Cám ơn Ban giám hiệu, các thầy cô giáo trong khoa Môi Trường - Trường Đại học Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội, gia đình cùng toàn thể bạn bè của tôi. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo hướng dẫn ThS. Lê Thị Thoa, giảng viên khoa Môi Trường, Trường Đại học Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ và truyền đạt những kinh nghiệm quý báu để tôi hoàn thành đồ án tốt nghiệp này. Mặc dù tôi đã hoàn thành đồ án nhưng thời gian làm bài có hạn nên đồ án không thể tránh khỏi những khiếm khuyết nhất định, kính mong sự thông cảm của quý thầy cô và Ban giám hiệu nhà trường. Tôi xin kính chúc quý thầy cô trong khoa Môi Trường – Đại học Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội dồi dào sức khỏe, niềm tin để tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 20 Sinh viên Phạm Đức Dũng SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 1 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... 4 DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... 5 DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ ...................................................................... 6 LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 7 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ................................................................................... 9 1.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội khu vực nghiên cứu............. 9 1.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................................... 9 1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................................. 11 1.2. Tổng quan về sông Hồng ................................................................................ 14 1.3. Các thông số đánh giá chất lượng nước........................................................... 15 1.4. Giới thiệu về chỉ số WQI ................................................................................ 17 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..... 18 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 18 2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 18 2.2.1. Phương pháp kế thừa và thu thập số liệu ...................................................... 18 2.2.2. Phương pháp khảo sát thực điạ .................................................................... 18 2.2.3. Phương pháp điều tra phỏng vấn .................................................................. 19 2.2.4. Phương pháp tính toán chỉ số WQI .............................................................. 19 2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu và đánh giá kết quả............................................. 22 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................................. 23 3.1. Tác động của hoạt động phát triển kinh tế - xã hội đến môi trường nước sông Hồng, đoạn chảy qua quận Long Biên và huyện Gia Lâm...................................... 23 3.2. Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng đoạn chảy qua quận Long Biên và huyện Gia Lâm ......................................................................................... 28 3.2.1. Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng theo cảm quan ................. 29 3.2.2. Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng theo chỉ tiêu riêng lẻ ........ 30 3.2.3. Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng thông qua chỉ số WQI ...... 42 3.3. Ảnh hưởng của nước sông đến đời sống của người dân trên địa bàn nghiên cứu ...... 46 SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 2 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa 3.4. Đề xuất giải pháp kiểm soát chất lượng nước sông Hồng ................................ 49 KẾT LUÂN KIẾN NGHỊ ...................................................................................... 51 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 52 KẾT QUẢ PHÂN TÍCH PHIẾU ĐIỀU TRA SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 3 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BTNMT : Bộ tài nguyên môi trường BVMT : Bảo vệ môi trường CCN : Cụm công nghiệp KCN : Khu công nghiệp TN & MT : Tài Nguyên và Môi Trường TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam QCCP : Quy chuẩn cho phép QCVN : Quy chuẩn Việt Nam QĐ : Quyết định UBND : Ủy ban nhân dân WQI : Chỉ số chất lượng nước SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 4 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Phân loại nguồn nước mặt theo chỉ số WQI ........................................ 17 Bảng 2.1. Bảng quy định các giá trị qi, BPi ......................................................... 20 Bảng 2.2. Bảng quy định các giá trị BPi và qi đối với DO% bão hòa........................ 21 Bảng 2.3. Bảng quy định các giá trị BPi và qi đối với thông số pH ..................... 21 Bảng 2.4. Mức đánh giá chất lượng nước tại các giá trị WQI ............................. 22 Bảng 3.1. Kết quả phân tích mẫu nước sông Hồng lần 1 (tháng 9/2014) ............. 32 Bảng 3.2. Kết quả phân tích mẫu nước sông Hồng lần 2 (tháng 3/2015) ............. 32 Bảng 3.3. Giá trị WQI tại các vị trí lấy mẫu ....................................................... 43 SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 5 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ Hình 3.1. Biểu đồ mục đích sử dụng nước sông.................................................. 23 Hình 3.2. Biểu đồ thể hiện việc xả chất thải ra sông của người dân .................... 24 Hình 3.3. Một số nguồn thải ảnh hưởng đến chất lượng nước ............................. 25 Hinh 3.4. Bản đồ nguồn thải trên địa bàn nghiên cứu ......................................... 27 Hình 3.5. Đánh giá của người dân về ô nhiễm nước sông ................................... 29 Hình 3.6. Vị trí các điểm lấy mẫu ....................................................................... 31 Hình 3.7. Thông số pH tại các điểm lấy mẫu ...................................................... 33 Hình 3.8. Thông số DO tại các điểm lấy mẫu ..................................................... 34 Hình 3.9. Thông số COD tại các điểm lấy mẫu ................................................... 35 Hình 3.10. Thông số BOD5 tại các điểm lấy mẫu ............................................... 36 Hình 3.11. Thông số N-NH4+ tại các điểm lấy mẫu ............................................ 37 Hình 3.12. Thông số P-PO43- tại các điểm lấy mẫu ............................................. 38 Hình 3.13. Thông số Coliform tại các điểm lấy mẫu ........................................... 39 Hình 3.14. Thông số TSS tại các điểm lấy mẫu .................................................. 40 Hình 3.15. Biểu đồ so sánh độ đục tại các điểm lấy mẫu qua 2 lần phân tích ...... 41 Hình 3.16. Giá trị WQI tại các điểm lấy mẫu lần 1 (tháng 9/2014) ..................... 44 Hình 3.17. Giá trị WQI tại các điểm lấy mẫu lần 2 (tháng 3/2015)...................... 45 Hình 3.18. Biểu đồ tỉ lệ số người mắc bệnh liên quan đến nước ......................... 47 Hình 3.19. Ảnh hưởng của nước sông tới khu vực xung quanh........................... 48 Hình 3.20. Chính quyền chia sẻ thông tin với người dân .................................... 49 Hình 3.21. Kiến nghị của người dân với chính quyền địa phương ...................... 50 SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 6 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa LỜI MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Nước là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá nhưng không phải vô tận. Mặc dù lượng nước chiếm hơn 97% bề mặt trái đất nhưng lượng nước có thể dùng cho sinh hoạt và sản xuất rất ít, chỉ chiếm khoảng 3%. Hiện nay, nguồn nước này đang bị ô nhiễm trầm trọng do nhiều nguyên nhân, đặc biệt là do hoạt động sản xuất và ý thức của con người. Tài nguyên nước Việt Nam cũng đang đứng trước thách thức hết sức lớn về nạn ô nhiễm môi trường. Quận Long Biên và huyện Gia Lâm là khu vực phát triển đô thị ở phía Đông Bắc của thủ đô Hà Nội, là nơi tập trung các công trình đầu mối giao thông và hạ tầng kĩ thuật quan trọng của quốc gia và của thành phố. Bên cạnh đó, đây là khu vực phát triển các cơ sở công nghiệp, các trung tâm dịch vụ. Nơi đây cũng tập trung nhiều làng nghề truyền thống như Bát Tràng (sản xuất gốm sứ), Kiêu Kỵ (dát bạc, sơn son thếp vàng, đồ gỗ)... Mặt khác, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước diễn ra nhanh, quá trình đô thị hóa và sự gia tăng dân số không ngừng kéo theo là nhu cầu của con người ngày càng tăng. Lượng nước thải không qua xử lý trước khi thải ra môi trường ngày càng nhiều. Sông Hồng chảy qua khu vực quận Long Biên và huyện Gia Lâm là nơi tiếp nhận nguồn nước thải từ hoạt động sinh hoạt, sản xuất từ các khu công nghiệp, làng nghề... Gây ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước và tác động đến đời sống người dân. Trong nhiều năm qua cán bộ nhà nước luôn quan tâm đến các hoạt động bảo vệ và sử dụng hợp lý nước sông, đặc biệt là công tác đánh giá diễn biến chất lượng nước sông, mặc dù vậy chất lượng nước sông vẫn đang bị ảnh hưởng nhiều từ các hoạt động kinh tế xã hội. Do đó, việc đánh giá thường xuyên hiện trạng môi trường nước để đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sông đang là một vấn đề cấp thiết đặt ra cần phải giải quyết. SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 7 Lớp : LĐH3M Đồ án tốt nghiệp GVHD : ThS. Lê Thị Thoa Xuất phát từ thực tế trên, tôi đã lựa chọn đề tài: “Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng đoạn chảy qua quận Long Biên và huyện Gia Lâm thành phố Hà Nội” làm đồ án tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng đoạn chảy qua quận Long Biên và huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. - Đề xuất giải pháp nhằm kiểm soát chất lượng nước sông Hồng. 3. Nội dung nghiên cứu - Điều tra tác động của hoạt động phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn nghiên cứu đến môi trường nước sông Hồng. - Đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Hồng. - Đề xuất giải pháp nhằm kiểm soát chất lượng nước sông Hồng. SV thực hiện : Phạm Đức Dũng 8 Lớp : LĐH3M