Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ đảng bộ thành phố hà nội lãnh đạo phát triển giáo dục phổ thông giai đoạn 1996 ...

Tài liệu đảng bộ thành phố hà nội lãnh đạo phát triển giáo dục phổ thông giai đoạn 1996 2006

.PDF
43
7
67

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRUNG T©M ®µO TẠO, BỒI DƯỠNG GIẢNG ViªN LÝ LUẬN ChÝNH TRỊ ------ *------ NGUYỄN THỊ HỒNG HẠNH ®¶NG Bé THµNH PHè Hµ NéI L·NH §¹O PH¸T TRIÓN GI¸O DôC PHæ TH¤NG GIAI §O¹N 1996- 2006 Chuyªn ngµnh: LÞch sö §¶NG CéNG S¶N VIÖT NAM M· số: 60 22 56 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LỊCH SỬ Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: PGS.TS. VŨ QUANG HIỂN MỤC LỤC MỞ ĐẦU................................................................................................................ 1 Chương 1: §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi l·nh ®¹o sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 ........................................ 8 1.1. Những điều kiện chi phối giáo dục phổ thông của Hà Nội .................... 8 1.1.1. Hà Nội - trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước ................ 8 1.1.2.T×nh h×nh gi¸o dục phổ th«ng ở Hà Nội trong 10 n¨m ®Çu cña sù nghiÖp ®æi míi (1986- 1996) ............................................................................................. 11 1.1.3. Yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đối với việc phát triển giáo dục phổ thông và chủ trương của Đảng trong sự nghiệp ....... 16 1.2. Đảng bộ thành phố Hà Nội chỉ đạo phát triển giáo dục phổ thông ........ 22 1.2.1. Chủ trương và biện pháp của Thành uỷ ............................................... 22 1.2.2. Quy m« ph¸t triÓn cña ngµnh häc phæ th«ng ....................................... 28 1.2.3. N©ng cao chÊt l-îng gi¸o dôc .............................................................. 31 1.2.4. Xây dựng cơ sở vật chất ...................................................................... 35 1.2.5. Thùc hiÖn x· hội hoá giáo dục............................................................. 41 1.2.6. C«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc .................................................................... 48 Chương 2: §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi l·nh ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2006 ......................................... 52 2.1. Những thuận lợi và khó khăn đối với sự nghiệp giáo dục phổ thông ở Hà Nội và chủ trương của Đảng .................................................................................. 52 2.1.1. Những thuận lợi ................................................................................... 52 2.1.2. Nh÷ng khã kh¨n ................................................................................... 54 2.1.3. Héi nghÞ lÇn thø 6 Ban chÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng kho¸ IX vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng......................................................................................... 55 2.2. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé Hµ Néi ®Èy m¹nh sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng ................................................................................................................................ 59 2.2.1. Nh÷ng chñ tr-¬ng vµ biÖn ph¸p cña §¶ng bé Hµ Néi ......................... 59 2.2.2. Ph¸t triÓn quy m« ngµnh häc ............................................................... 64 2.2.3. N©ng cao chÊt l-îng ngµnh häc phæ th«ng .......................................... 66 2.2.4. C¶i thiÖn c¬ së vËt chÊt d¹y vµ häc ...................................................... 72 2.2.5. C«ng t¸c x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc ...... 76 2.2.6. Mét sè c«ng t¸c kh¸c ........................................................................... 80 Chương 3: Mét sè nhËn xÐt vµ kinh nghiÖm ......................................................... 88 3.1. Một số nhận xét ...................................................................................... 88 3.1.1. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé thµnh phè lµ nh©n tè c¬ b¶n b¶o ®¶m cho gi¸o dôc phæ th«ng ph¸t triÓn ®óng ®Þnh h-íng vµ cã hiÖu qu¶. ................................... 88 3.1.2. §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi ®· biÕt ph¸t huy néi lùc ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng ......................................................................................................... 90 3.1.3. §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi ®· biÕt tranh thñ sù gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cña c¸c ban, ngµnh, ®oµn thÓ ................................................................................. 94 3.2. Mét sè kinh nghiÖm ................................................................................ 96 3.2.1. B¶o ®¶m sù thèng nhÊt vµ tÝnh ®ång bé trong l·nh ®¹o, chØ ®¹o vµ h-íng dÉn thùc hiÖn c¸c chñ tr-¬ng vµ ®Þnh h-íng chÝnh trÞ ................................ 97 3.2.2. NhËn thøc vµ thùc hiÖn tèt sù phèi hîp gi÷a c¬ quan qu¶n lý vµ c¸ch thøc qu¶n lý. ........................................................................................................... 99 3.2.3. Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh tr-êng líp ................................................................................................................................ 10 1 KẾT LUẬN ................................................................................................................................ 10 7 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................................................ 10 9 PHỤ LỤC ................................................................................................................................ 11 4 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i d-íi sù h-íng dÉn cña PGS,TS. Vò Quang HiÓn. C¸c sè liÖu, tµi liÖu nªu ra trong luËn v¨n lµ trung thùc, ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, khoa häc, c¸c tµi liÖu tham kh¶o cã nguån gèc xuÊt xø râ rµng. Hµ Néi, ngµy…….. th¸ng…… n¨m 2009 T¸c gi¶ LuËn v¨n NguyÔn ThÞ Hång H¹nh BẢNG CHỮ VIẾT TẮT CCGD : Cải cách giáo dục BC : Bán công CNXH : Chủ nghĩa xã hội DL : Dân lập H§ND : Héi ®ång nh©n d©n Hs : häc sinh NQTW : NghÞ quyÕt Trung -¬ng PCC2 : Phổ cập cấp 2 PCGD : Phổ cập giáo dục PTTH : Phổ thông trung học THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông UBND : Uỷ ban nhân dân XHH : Xã hội hoá XMC : Xoá mù chữ Më §Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Lªnin tõng nãi “ng­êi kh«ng biÕt ch÷ lµ ng­êi ®øng ngoµi chÝnh trÞ”. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: “mét d©n téc dèt lµ mét d©n téc yÕu”. Ng­êi xem viÖc “®­îc häc hµnh” lµ mét h¹nh phóc cña nh©n d©n, Ng­êi nãi “t«i chØ cã mét ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n-íc ta ®-îc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®-îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®-îc häc hµnh” [24, tr.517]. Ngay tõ khi giµnh ®­îc chÝnh quyÒn, §¶ng vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· hÕt søc coi träng sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Trong c«ng cuéc ®æi míi, §¶ng lu«n kh¼ng ®Þnh ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, lµ ®iÒu kiÖn ph¸t huy nguån lùc con ng-êi - yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng. Nh÷ng nhËn thøc trªn cµng trë nªn ®óng ®¾n khi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ang ph¸t triÓn nh- vò b·o, khi nh©n lo¹i ®ang b-íc vµo thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ ho¹t ®éng l©u dµi vµ phøc t¹p, trùc tiÕp h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng-êi. Tri thøc vµ th«ng tin trë thµnh yÕu tè hµng ®Çu, lµ nguån tµi nguyªn cã gi¸ trÞ nhÊt. TrÝ tuÖ trë thµnh ®éng lùc chÝnh cña sù t¨ng tèc ph¸t triÓn. Gi¸o dôc ®-îc coi lµ ch×a kho¸ ®Ó më ra mäi vÊn ®Ò, vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mçi quèc gia. Theo UNESCO kh«ng cã sù tiÕn bé vµ thµnh ®¹t nµo cã thÓ t¸ch khái sù tiÕn bé vµ thµnh ®¹t trong lÜnh vùc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §¶ng vµ Nhµ n-íc ViÖt Nam lu«n nhËn thøc ®óng vÒ tÇm quan träng cña sù nghiÖp gi¸o dôc vµ qu¸n triÖt râ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc hiÖn nay. §ång chÝ §ç M-êi tõng nãi: sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc nhÊt thiÕt ph¶i ®Æt trªn nÒn t¶ng d©n trÝ ngµy cµng ®-îc n©ng cao th«ng qua ph¸t triÓn m¹nh mÏ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng quyÕt ®Þnh ®æi míi toµn diÖn ®Êt n-íc, trong ®ã cã gi¸o dôc. C¸c §¹i héi lÇn thø VII, VIII cña §¶ng ®Òu nªu vÊn ®Ò “tiÕp tôc ®æi míi gi¸o dôc”, §¶ng x¸c ®Þnh “®Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸”, coi sù nghiÖp gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, ®Çu t- cho sù nghiÖp gi¸o dôc lµ ®Çu t- cho ph¸t triÓn vµ t-¬ng lai tr-êng tån cña ®Êt n-íc. Trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, gi¸o dôc phæ th«ng (gåm tiÓu häc, trung häc c¬ së vµ trung häc phæ th«ng) cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. §¹i héi IV §¶ng céng s¶n ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh: “Gi¸o dôc phæ th«ng lµ nÒn t¶ng v¨n ho¸ cña mét n-íc, lµ søc m¹nh t-¬ng lai cña mét d©n téc, nã ®Æt nh÷ng c¬ së ban ®Çu rÊt träng yÕu cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa”. Thùc tÕ còng chØ ra r»ng, nÒn gi¸o dôc phæ th«ng cã chøc n¨ng t¹o nªn mÆt b»ng d©n trÝ tèi thiÓu lµm c¬ së, nÒn t¶ng cho ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Kinh nghiÖm c¸c n-íc ®i tr-íc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®· cho thÊy, x· héi muèn ®¹t tíi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cao h¬n, nhÊt thiÕt ph¶i dùa trªn sù ph¸t triÓn t-¬ng øng vÒ mÆt gi¸o dôc. Ch¼ng h¹n, tõ nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp chuyÓn sang nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng-êi d©n tèi thiÓu ph¶i lµ tiÓu häc, trong nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp, mÆt b»ng d©n trÝ cña x· héi ph¶i ®¹t møc phæ cËp trung häc c¬ së; tõ nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp tiÕn lªn nÒn v¨n minh trÝ tuÖ, mÆt b»ng ®ã ph¶i lµ trung häc phæ th«ng hoµn chØnh. Thñ ®« Hµ Néi lµ trung t©m chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi, kinh tÕ cña c¶ n-íc, Hµ Néi ®ang tõng b-íc kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ trÝ trung t©m cña m×nh trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n-íc, ®Æc biÖt lµ trong v¨n ho¸ gi¸o dôc. Qua 10 n¨m ®æi míi, gi¸o dôc ®µo t¹o Hµ Néi ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu c¬ b¶n, nh-ng còng cßn nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc. Lµm s¸ng tá nh÷ng ®iÒu ®ã ®Ó rót ra nh÷ng kinh nghiÖm vÒ l·nh ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng ë Hµ Néi trong thêi kú ®æi míi lµ yªu cÇu cÇn thiÕt, gãp phÇn ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n-íc nãi chung vµ thñ ®« Hµ Néi nãi riªng. Víi ý nghÜa ®ã, t«i chän ®Ò tµi “§¶ng bé thµnh phè Hµ Néi l·nh ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2006” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. 2. T×nh h×nh nghiªn cøu liªn quan ®Õn ®Ò tµi Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ mét lÜnh vùc ®· ®-îc nhiÒu tæ chøc, c¬ quan vµ c¸c nhµ khoa häc ®Çu t- nghiªn cøu vµ kh«ng Ýt nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu, nh÷ng bµi viÕt vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o trong thêi kú ®æi míi ®· ®-îc c«ng bè. Tuy nhiªn, gi¸o dôc phæ th«ng, ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc phæ th«ng ë Hµ Néi th× sè l-îng c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· c«ng bè cßn rÊt Ýt vµ chØ lµ mét m¶ng nhá trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu tiªu biÓu. Song nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu liªn quan cã thÓ chia thµnh c¸c nhãm chñ yÕu sau: - Nhãm thø nhÊt: Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu chuyªn kh¶o ®· xuÊt b¶n nh­: “35 n¨m ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng” cña t¸c gi¶ Vâ ThuËn Nho; “Nh÷ng bµi nãi vµ viÕt vÒ gi¸o dôc” cña t¸c gi¶ NguyÔn V¨n Huyªn; “S¬ th¶o vÒ gi¸o dôc ViÖt Nam (1945- 1990)” cña t¸c gi¶ NguyÔn Minh H¹c; “TrÝ thøc ViÖt Nam trong sù nghiÖp ®æi míi x©y dùng ®Êt n­íc” cña Nguyªn Tæng BÝ th- §ç M-êi. v.v. §©y lµ nh÷ng t¸c phÈm thÓ hiÖn nh÷ng quan ®iÓm chung, nh÷ng nhËn ®Þnh chung nhÊt vÒ nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam trong ®ã cã ®Ò cËp tíi gi¸o dôc phæ th«ng víi t- c¸ch lµ mét bËc häc cÇn cã nhiÒu sù quan t©m ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong thêi kú ®Êt n-íc ®æi míi. - Nhãm thø hai: Mét sè bµi ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ: Mét c¬ héi ®Ó ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng gi¸o dôc THPT cña TS. Hå ThiÖu Hïng ®¨ng trªn B¸o Tuæi trÎ ngµy 10/2/2003; Ph¸t huy viÖc tù häc trong tr-êng phæ th«ng trung häc cña GS.VS. NguyÔn C¶nh Toµn ®¨ng trªn B¸o Gi¸o dôc vµ Thêi ®¹i ngµy 10/2/2003; ChÊt l-îng gi¸o dôc phæ th«ng- mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch cña GS.VS. NguyÔn C¶nh Toµn ®¨ng trªn B¸o V¨n nghÖ ngµy 11/10/2003 vµ 18/10/2003… §©y lµ nh÷ng bµi viÕt ®-a ra nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ gi¸o dôc phæ th«ng. Nh÷ng bµi viÕt nµy ®· nªu ra ®-îc mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy ý nghÜa, vai trß cña gi¸o dôc phæ th«ng tr-íc yªu cÇu míi cña thêi kú ®æi míi ®Êt n-íc. Ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o n-íc ta trong ®ã cã gi¸o dôc phæ th«ng qua nh÷ng n¨m ®Çu thùc hiÖn ®æi míi, chØ ra nguyªn nh©n vµ ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc, ®Ó gi¸o dôc ®µo t¹o nãi chung vµ gi¸o dôc phæ th«ng nãi riªng cã ®­îc b­íc ph¸t triÓn míi thùc sù trë thµnh “quèc s¸ch hµng ®Çu” trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®-îc ®Ò cÊp tíi trong c¸c bµi viÕt: “§Ó gi¸o dôc vµ ®µo t¹o thùc sù trë thµnh quèc s¸ch hµng ®Çu” cña t¸c gi¶ Ph¹m Ngäc Minh; “Ngµnh gi¸o dôc- ®µo t¹o thùc hiÖn NghÞ quyÕt Trung -¬ng 2 (kho¸ VIII) vµ triÓn khai NghÞ quyÕt §¹i héi IX” cña GS.TS NguyÔn Minh HiÓn; “Thùc hiÖn chñ tr-¬ng cña §¶ng vÒ ®Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc” cña PGS.TS Nghiªm §×nh V×..v.v.. - Ngoµi c¸c c«ng tr×nh kÓ trªn, cßn mét sè nh÷ng luËn v¨n, luËn ¸n, khãa luËn… ®Ò cËp ®Õn gi¸o dôc phæ th«ng ë mét sè quËn, huyÖn cña Hµ Néi hay cña c¸c tØnh l©n cËn viÕt vÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc phæ th«ng ë ®Þa bµn m×nh. C¸c ®Ò tµi ®ã ®Òu xuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng gi¸o dôc phæ th«ng, ®Æc ®iÓm t×nh h×nh vµ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Æc thï cña ®Þa bµn m×nh ®Ó ®-a ra nh÷ng nhËn ®Þnh vµ ®Ò xuÊt yªu cÇu ®èi víi gi¸o dôc phæ th«ng ®Ó ph¸t triÓn tr×nh ®é d©n trÝ, ®¸p øng yªu cÇu vÒ lao ®éng phæ th«ng vµ lao ®éng phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa bµn m×nh. Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ bµi viÕt ®-îc c«ng bè ®· gióp chóng ta hiÓu phÇn nµo vÒ thùc tr¹ng gi¸o dôc phæ th«ng víi nhiÒu th«ng tin quý b¸u, bæ Ých. Tuy nhiªn vÒ “sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng trong m­êi n¨m ®æi míi” th× ch­a thÊy c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo ®Ò cËp mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ cô thÓ. 3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu * Môc ®Ých nghiªn cøu - Lµm s¸ng tá sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi víi gi¸o dôc phæ th«ng qua 10 n¨m ®Çu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc (1996- 2006). - Lµm râ nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ cña gi¸o dôc phæ th«ng Hµ Néi d-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé thµnh phè. - B-íc ®Çu tæng kÕt, ®¸nh gi¸ vµ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm vÒ sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé Hµ Néi nh»m phôc vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng ë Hµ Néi. * NhiÖm vô: - TËp hîp, hÖ thèng ho¸ c¸c t- liÖu cã liªn quan tíi ®Ò tµi. - Tr×nh bµy mét c¸ch hÖ thèng c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng. - Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ kh¸ch quan, ch©n thùc t×nh h×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng ë thñ ®« Hµ Néi tõ 1996- 2006. - Rót ra mét sè kinh nghiÖm vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c-êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé Hµ Néi trong viÖc ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng. 4. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu * §èi t-îng: LuËn v¨n nghiªn cøu nh÷ng chñ tr-¬ng vµ biÖn ph¸p cña §¶ng bé Hµ Néi nh»m ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 1996 ®Õn 2006. * Ph¹m vi nghiªn cøu: - Nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng bao gåm bèi c¶nh trong n-íc vµ quèc tÕ, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi cña thñ ®« trong nh÷ng n¨m tõ 1996 ®Õn 2006. + Chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n-íc ®èi víi gi¸o dôc nãi chung mµ §¶ng bé Hµ Néi cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh. + Chñ tr-¬ng, biÖn ph¸p cña cÊp bé §¶ng, ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc cã liªn quan tíi viÖc ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng ë thñ ®«. - Thêi gian tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2006. §©y lµ m-êi n¨m ®Êt n-íc ta ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Mèc 1996 lµ mèc më ®Çu cña thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, cßn mèc 2006 chØ lµ mét mèc dõng cña sù nghiªn cøu - VÒ kh«ng gian luËn v¨n nghiªn cøu tËp trung vµo chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch chØ ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng cña §¶ng bé Hµ Néi trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi cò (ch-a cã sù më réng nh- hiÖn nay). 5. Nguån t- liÖu vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu * Nguån t- liÖu: - C¸c v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng, c¸c NghÞ quyÕt cña Trung -¬ng §¶ng. - V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi; c¸c NghÞ quyÕt, ChØ thÞ cña Thµnh uû Hµ Néi vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng. - Ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng vµ c¸c b¸o c¸o tæng kÕt n¨m häc, tæng kÕt ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng 5 n¨m, 10 n¨m… - C¸c s¸ch, b¸o, t¹p chÝ viÕt vÒ gi¸o dôc phæ th«ng ë Hµ Néi nh- B¸o Hµ Néi míi, b¸o Nh©n d©n, T¹p chÝ Gi¸o dôc… - Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· ®-îc c«ng bè * Ph-¬ng ph¸p luËn vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ò tµi ®-îc thùc hiÖn trªn c¬ së lý luËn vµ ph-¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t- t-ëng Hå ChÝ Minh vµ c¸c quan ®iÓm cña §¶ng vÒ gi¸o dôc phæ th«ng. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu lµ: ph-¬ng ph¸p lÞch sö, ph-¬ng ph¸p l«gic, ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp. 6. §ãng gãp cña luËn v¨n - Gãp phÇn lµm râ nh÷ng chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng bé Hµ Néi l·nh ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2006. - Trªn c¬ së tËp hîp nh÷ng tæng kÕt thùc tiÔn ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng trªn ®Þa bµn Hµ Néi qua 10 n¨m ®æi míi, luËn v¨n rót ra nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kh¸ch quan cïng nh÷ng kinh nghiÖm lÞch sö lµm c¬ së ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ l·nh ®¹o cña §¶ng bé Hµ Néi ®èi víi ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng trªn ®Þa bµn. - KÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËn v¨n sÏ lµ tµi liÖu tham kh¶o gióp c¸c cÊp uû ®¶ng ®Þa ph-¬ng cã ®-îc c¸i nh×n ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n h¬n vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng ë thñ ®« qua 10 n¨m ®æi míi vµ kinh nghiÖm l·nh ®¹o cña §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi. - LuËn v¨n ®-îc sö dông lµm tµi liÖu tham kh¶o, phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu gi¸o dôc vµ triÓn khai thùc hiÖn ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng theo ®-êng lèi cña §¶ng. 7. KÕt cÊu cña luËn v¨n Ngoµi c¸c phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tham kh¶o, luËn v¨n gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi l·nh ®¹o sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000. Ch-¬ng 2: §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi t¨ng c-êng l·nh ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc phæ th«ng trong nh÷ng n¨m 2001- 2006. Ch-¬ng 3: Mét sè nhËn xÐt vµ kinh nghiÖm lÞch sö. Ch-¬ng 1 §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi l·nh ®¹o sù nghiÖp gi¸o dôc phæ th«ng tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 1.1. Nh÷ng ®iÒu kiÖn chi phèi gi¸o dôc phæ th«ng cña Hµ Néi 1.1.1. Hµ Néi - trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa cña c¶ n-íc Trong "ChiÕu dêi ®«" n¨m 1010, lý gi¶i nguyªn do chän vïng ®Êt nµy ®Þnh ®«, vua Lý C«ng UÈn ®· viÕt: "Thµnh §¹i La ë gi÷a bê câi ®Êt n-íc, cã thÕ rång cuén, hæ ngåi, bèn phÝa ®«ng, t©y, nam, b¾c tiÖn h×nh thÕ nói, s«ng, sau, tr-íc ®Êt réng, b»ng ph¼ng, cao r¸o, s¸ng sña, d©n c- kh«ng ph¶i khæ v× ngËp lôt, mu«n vËt phån thÞnh. Xem kh¾p ®Êt ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa. ThËt lµ n¬i then chèt cña bèn ph-¬ng häp l¹i vµ còng lµ n¬i ®« thµnh bËc nhÊt cña ®Õ v-¬ng mu«n ®êi...". Khi thuyÒn nhµ vua ®Õn §¹i La, Ng-êi nh×n thÊy mét con rång bay lªn trong ®¸m m©y, cho lµ ®iÒm lµnh, bÌn ®Æt tªn lµ Th¨ng Long, víi mong muèn kinh thµnh ngµy cµng phån thÞnh nh- Rång bay lªn. C©u chuyÖn lÞch sö pha lÉn huyÒn tho¹i nµy cho thÊy thµnh Th¨ng Long ®-îc x©y dùng ë mét vÞ trÝ theo quan niÖm phong thuû lµ lý t-ëng cho ph¸t triÓn ®« thµnh v÷ng m¹nh, giµu cã. GÇn 1.000 n¨m tr«i qua, kinh thµnh Th¨ng Long x-a vµ Thñ ®« Hµ Néi nay ®· kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trung t©m c¶ vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ v¨n ho¸ cña n-íc ViÖt Nam hoµ b×nh, ®éc lËp, cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, vÉn lµ "N¬i ®« thµnh bËc nhÊt cña ®Õ v-¬ng mu«n ®êi" nh- Lý C«ng UÈn ®· tiªn ®o¸n. Trªn diÖn tÝch 921,8 km2, Hµ Néi lµ n¬i héi tô cña 3,4 triÖu ng-êi, trong ®ã d©n sè néi thµnh chiÕm 53%, d©n sè ngo¹i thµnh chiÕm 47% (sè liÖu thèng kª n¨m 2007). D©n c- Hµ Néi còng ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a c¸c l·nh thæ hµnh chÝnh vµ gi÷a c¸c vïng sinh th¸i. MËt ®é d©n sè trung b×nh cña Hµ Néi lµ 3568 ng-êi/km 2. MËt ®é nµy cao gÊp gÇn 12 lÇn so víi møc trung b×nh cña c¶ n-íc, gÇn gÊp ®«i mËt ®é d©n sè cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång, ®-a Hµ Néi thµnh thµnh phè cã mËt ®é d©n sè cao nhÊt c¶ n-íc. Lµ trung t©m ®Çu n·o chÝnh trÞ cña Nhµ n-íc d©n chñ nh©n d©n ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸ víi b¶n Tuyªn ng«n §éc lËp ngµy 2 th¸ng 9-1945, Hµ Néi nay lµ tr¸i tim cña ®Êt n-íc, lµ n¬i tËp trung c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cña Trung -¬ng §¶ng, Quèc héi, ChÝnh phñ, c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ - x· héi..., c¸c Bé, Ban, Ngµnh…, n¬i diÔn ra c¸c sù kiÖn chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi… quan träng cña ®Êt n-íc. §Þa bµn Thñ ®« còng lµ n¬i c¸c quèc gia ®Æt ®¹i sø qu¸n cña m×nh. Víi t- c¸ch lµ mét trung t©m kinh tÕ cña ®Êt n-íc, Hµ Néi lu«n lµ mét trong nh÷ng thµnh phè ®i ®Çu vÒ tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ hµng n¨m cïng víi chØ sè GDP xÊp xØ 10% tæng s¶n phÈm quèc néi. GÇn 1.000 n¨m x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn thñ ®«, Hµ Néi ®øng ®Çu c¶ n-íc vÒ di tÝch lÞch sö v¨n hãa, kiÕn tróc vµ c¸ch m¹ng ®· ®-îc Bé V¨n hãa Th«ng tin c«ng nhËn xÕp h¹ng. Sè l-îng nhµ b¶o tµng, th- viÖn, nhµ v¨n hãa, c©u l¹c bé, r¹p h¸t, chiÕu bãng, hiÖu s¸ch... cña Hµ Néi còng ®øng ®Çu c¶ n-íc. Hµng tr¨m c¬ quan th«ng tÊn, b¸o chÝ, gÇn 40 nhµ xuÊt b¶n ®Æt trô së chÝnh t¹i Hµ Néi, kÞp thêi chuyÓn t¶i th«ng tin ®i kh¾p c¶ n-íc, ®Õn víi b¹n bÌ kh¾p n¨m ch©u vµ mang th«ng tin tõ kh¾p thÕ giíi vÒ víi ng-êi ViÖt Nam. Còng lµ lÏ dÜ nhiªn khi vïng ®Êt “®Þa linh, nh©n kiÖt” quy tô hÇu hÕt c¸c chuyªn gia ®Çu ngµnh trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. §©y lµ n¬i tËp trung h¬n mét tr¨m viÖn nghiªn cøu ë hai trung t©m Khoa häc tù nhiªn vµ Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n quèc gia, ë c¸c Häc viÖn, c¸c tr-êng ®¹i häc vµ c¸c Bé, c¸c ngµnh. Nguån tµi nguyªn v« gi¸ nµy lµ ®ang t¹o lîi thÕ lín cho Hµ Néi ®Ó ph¸t triÓn. H»ng n¨m, Hµ Néi tæ chøc mét sè l-îng lín héi th¶o, héi nghÞ cÊp quèc gia, cÊp quèc tÕ song ph-¬ng vµ ®a ph-¬ng. Hµ Néi còng lµ n¬i ®µo t¹o nh©n tµi cho c¶ n-íc. Tõ xa x-a, kinh ®« Th¨ng Long ®· x©y dùng tr-êng ®¹i häc ®Çu tiªn cña n-íc ta - V¨n MiÕu - Quèc Tö Gi¸m, cßn hiÖn nay Thñ ®« Hµ Néi tËp trung gÇn 100 tr-êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng cña ®Êt n-íc, mçi n¨m ®µo t¹o hµng tr¨m ngh×n nh©n lùc chÊt l-îng cao phôc vô sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n-íc. Kh«ng chØ vËy, cßn cã biÕt bao nhiªu cö nh©n, tiÕn sÜ, gi¸o s-... tr-ëng thµnh tõ ®©y, ®ang cã mÆt ë kh¾p mäi miÒn cña Tæ quèc, phÊn ®Êu cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc; gãp søc lµm cho n-íc m¹nh d©n giµu, n©ng cao d©n trÝ cho x· héi. M¶nh ®Êt nµy chÝnh lµ c¸i n«i rÌn luyÖn vµ t¹o dùng c¸c thÕ hÖ trÝ thøc cña thêi ®¹i míi. C¸c thÕ hÖ danh nh©n ®ã l¹i båi ®¾p trë l¹i cho Hµ Néi ®Ó ngµy cµng trë thµnh n¬i tiªu biÓu cho nÒn v¨n hãa ViÖt Nam. Nh- vËy, §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi ®· xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn nh÷ng thµnh tÝch vèn cã ®Ó l·nh ®¹o ph¸t triÓn gi¸o dôc. KÓ tõ sau C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m 1945, trong nh÷ng n¨m thuéc Ph¸p, nÒn gi¸o dôc n« dÞch, ph¶n ®éng cña chñ nghÜa thùc d©n ch¼ng nh÷ng kh«ng ph¸t huy ®-îc truyÒn thèng quý b¸u mµ ng-îc l¹i, cßn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi, ®i ng-îc l¹i lîi Ých cña nh©n d©n vµ d©n téc. TiÕp qu¶n mét m¹ng l-íi tr-êng líp nghÌo nµn, chñ yÕu d¹y häc cho con em c¸c gia ®×nh kh¸ gi¶ trong chÕ ®é cò, ®ã lµ mét thö th¸ch nÆng nÒ ®èi víi ®¶ng bé thµnh phè. Nh÷ng nç lùc ®Çu tiªn trong lÜnh vùc gi¸o dôc lµ viÖc gi¶i quyÕt gÊp rót nh÷ng nhu cÇu cÊp thiÕt vÒ ¨n ë vµ häc tËp, chØ n¨m ngµy sau khi tiÕp qu¶n Thñ ®«, c¸c tr-êng tiÓu häc ®· më l¹i, khëi ®Çu cho mét nÒn gi¸o dôc ®µo t¹o d-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®Ó x©y dùng, ph¸t triÓn mét nÒn gi¸o dôc míi, nÒn gi¸o dôc c¸ch m¹ng víi nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng tr©n träng, tù hµo. Vµ còng nhê sù quan t©m ®Æc biÖt ®ã, gi¸o dôc Thñ ®« tõ sau hoµ b×nh lËp l¹i ®Õn §¹i héi IX cña §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi ®· ph¸t triÓn ®óng h-íng, ngµy cµng tiÕn bé, ®¸p øng nhu cÇu cña c¸ch m¹ng trong tõng giai ®o¹n vµ lµm tiÒn ®Ò kh¸ v÷ng ch¾c cho gi¸o dôc ®µo t¹o ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®¸p øng yªu cÇu phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi Thñ ®« giai ®o¹n ®æi míi. 1.1.2. T×nh h×nh gi¸o dôc phæ th«ng Hµ Néi trong 10 n¨m ®Çu cña sù nghiÖp ®æi míi (1986- 1996) Tr-íc §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng, trong bèi c¶nh khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi, gi¸o dôc ®µo t¹o nãi chung vµ gi¸o dôc phæ th«ng nãi riªng gÆp nhiÒu khã kh¨n do thiÕu thèn nghiªm träng vÒ tµi chÝnh vµ c¬ së vËt chÊt. Nh-ng tõ sau §¹i héi VI vµ nhÊt lµ sau §¹i héi VII, d-íi t¸c ®éng cña mét nÒn kinh tÕ t¨ng tr-ëng nhanh vµ mét nÒn v¨n ho¸ ®-îc quan t©m ®óng møc nªn t×nh h×nh ®· cã nhiÒu thay ®æi. Quy m« gi¸o dôc ®-îc gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn ë c¸c cÊp häc. M¹ng l-íi tr-êng häc ®-îc bè trÝ hîp lý h¬n. TÝnh ®Õn hÕt n¨m häc 19951996, ph-êng, x· nµo còng cã c¸c tr-êng mÉu gi¸o, nhµ trÎ, tr-êng tiÓu häc, trung häc c¬ së; quËn, huyÖn nµo còng cã tõ 3 tíi 6 tr-êng phæ th«ng trung häc vµ trung t©m gi¸o dôc th-êng xuyªn. Thµnh phè ®· x©y dùng ®-îc mét sè trung t©m chÊt l-îng cao ë c¸c bËc häc vµ cã hÖ thèng tr-êng chuyªn nghiÖp, d¹y nghÒ ph¸t triÓn, ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o nghÒ. M¹ng l-íi tr-êng häc nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó mäi ng-êi d©n kh«ng ngõng häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é. Kh«ng chØ vËy, tû lÖ trÎ bá häc gi¶m râ rÖt: Nh÷ng n¨m 1986- 1990: sè häc sinh bá häc ngµy cµng t¨ng. Tõ n¨m 1990- 1995: sè häc sinh bá häc ngµy cµng gi¶m. Ngµnh gi¸o dôc ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p qu¶n lý, chØ ®¹o nh»m duy tr× sÜ sè, h¹n chÕ t×nh tr¹ng bá häc gi÷a chõng. CÊu tróc hÖ thèng gi¸o dôc ®-îc thay ®æi theo h-íng hoµn chØnh ®a d¹ng: m¹ng l-íi tr-êng häc ®-îc s¾p xÕp l¹i, ®· hoµn thµnh viÖc t¸ch cÊp ®Ó hoµn thiÖn bËc tiÓu häc. §· s¾p xÕp l¹i m¹ng l-íi PTTH, chuyÓn mét sè tr-êng bæ tóc v¨n ho¸ thµnh Trung t©m gi¸o dôc th-êng xuyªn ®a chøc n¨ng. Bªn c¹nh hÖ thèng tr-êng quèc lËp, hÖ thèng b¸n c«ng, d©n lËp ®-îc ph¸t triÓn ë tÊt c¶ c¸c bËc häc. “Tõ 3 tr­êng d©n lËp ®-îc thÝ ®iÓm, ®Õn n¨m 1996 ®· cã 25 tr­êng b¸n c«ng, d©n lËp”[10, tr.2]. HÖ thèng tr­êng dµnh cho trÎ khuyÕt tËt còng ®-îc x©y dùng vµ cñng cè. §Æc biÖt h¬n, c«ng t¸c XMC- PCGD ®­îc ®Èy m¹nh. “N¨m 1990 Hµ Néi lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn trong c¶ n-íc ®¹t chuÈn quèc gia vÒ XMC- PCGD cÊp 1. Thùc hiÖn NghÞ quyÕt Héi ®ång nh©n d©n thµnh phè, c«ng t¸c PCC2 ®-îc tËp trung chØ ®¹o tÝch cùc. §Õn cuèi n¨m 1996 ®· cã 100% sè ph-êng vµ trªn 60% sè x· hoµn thµnh PCC2” [10, tr.2]. ChÊt l-îng gi¸o dôc c¸c bËc häc ®-îc n©ng lªn mét b-íc. Nh÷ng n¨m 19861990 chÊt l-îng ®¹i trµ cã lóc gi¶m sót, sù ph©n ho¸ râ rÖt vµ cã kho¶ng c¸ch kh¸ xa ë hai ®Çu kh¸ giái- yÕu kÐm vµ ë c¸c vïng néi- ngo¹i thµnh. Tuy nhiªn tõ nh÷ng n¨m 90, chÊt l-îng ®¹i trµ ®· æn ®Þnh vµ gi÷ v÷ng, chÊt l-îng mòi nhän ®-îc n©ng lªn. Hµ Néi ®· coi träng viÖc x©y dùng líp chuyªn (1966) vµ tr-êng chuyªn (1985), tr-êng träng ®iÓm chÊt l-îng cao nh»m ph¸t huy n¨ng lùc trÝ tuÖ cña häc sinh, gãp phÇn ®µo t¹o nh©n tµi cho Thñ ®« vµ ®Êt n-íc. Do ®ã häc sinh Hµ Néi lu«n giµnh thø h¹ng cao trong c¸c kú thi häc sinh giái quèc gia vµ quèc tÕ. VÒ gi¸o dôc chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc, gi¸o dôc truyÒn thèng cã nh÷ng c¶i tiÕn, gi¸o dôc h-íng nghiÖp ®-îc t¨ng c-êng; viÖc gi¶ng d¹y ngo¹i ng÷, tin häc, nh¹c ho¹, thÓ dôc ®-îc më réng. C¬ cë vËt chÊt- kü thuËt phôc vô d¹y häc cã nhiÒu chuyÓn biÕn râ rÖt. Bé mÆt tr-êng së, khung c¶nh s- ph¹m cã nhiÒu thay ®æi vÒ c¨n b¶n. Phong trµo Nhµ n-íc vµ nh©n d©n cïng ch¨m lo x©y dùng tr-êng häc ®-îc ph¸t ®éng tõ n¨m 1983 tiÕp tôc ®-îc duy tr× vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt. Trang thiÕt bÞ d¹y vµ häc nh- m¸y tÝnh, phßng thÝ nghiÖm, phßng häc ngo¹i ng÷ vµ ®å dïng d¹y häc ngµy cµng ®-îc t¨ng c-êng nhê cã ng©n s¸ch ®Çu t- cho gi¸o dôc ®· æn ®Þnh vµ t¨ng dÇn. Song, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®-îc, gi¸o dôc phæ th«ng ë Hµ Néi nh÷ng n¨m ®Çu ®æi míi vÉn cßn nh÷ng mÆt yÕu kÐm: cßn kho¶ng c¸ch kh¸ lín gi÷a n¨ng lùc cña hÖ thèng gi¸o dôc víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña Thñ ®« vµ ®ßi hái cña nh©n d©n. ViÖc ®µo t¹o nh©n lùc nh»m chuÈn bÞ cho c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ cßn nhiÒu h¹n chÕ. ChÊt l-îng gi¸o dôc t- t-ëng, phÈm chÊt ®¹o ®øc cho häc sinh hiÖu qu¶ ch-a cao. Sù hiÓu biÕt vµ tù gi¸c t«n träng ph¸p luËt, tù gi¸c häc tËp cña häc sinh cßn h¹n chÕ. TÖ quay cãp ch-a gi¶m. ViÖc d¹y thªm, häc thªm trµn lan nhÊt lµ ë cÊp tiÓu häc. ViÖc thu gãp lÖ phÝ gi¸o dôc cßn cao vµ cã n¬i cßn tuú tiÖn, g©y khã kh¨n cho c¸c gia ®×nh cã thu nhËp thÊp vµ tõ ®ã n¶y sinh ra nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c«ng b»ng x· héi trong gi¸o dôc. Néi dung, ph-¬ng ph¸p vµ ph-¬ng tiÖn gi¸o dôc chËm ®æi míi. Sù liªn th«ng gi÷a c¸c bËc häc cßn h¹n chÕ. §Æc biÖt lµ vai trß qu¶n lý cña nhµ n-íc ®èi víi c¸c lo¹i h×nh gi¸o dôc phi chÝnh quy trªn ®Þa bµn thµnh phè ch-a chÆt chÏ. T×nh h×nh gi¸o dôc phæ th«ng ë Hµ Néi trong 10 n¨m ®Çu cña sù nghiÖp ®æi míi cho thÊy: * Gi¸o dôc tiÓu häc “Sè häc sinh t¨ng dÇn trong giai ®o¹n 1981- 1990; gi¶m dÇn vµ æn ®Þnh trong giai ®o¹n 1991- 1996 (do tû lÖ t¨ng d©n sè æn ®Þnh). TrÎ ra líp ®óng ®é tuæi ®¹t tû lÖ 98- 99%. Hoµn thµnh viÖc t¸ch cÊp tiÓu häc ra khái tr-êng cÊp 1- 2 vµo n¨m 1995” [9, tr.3]. Tuy nhiªn míi t¸ch vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh, nhiÒu tr­êng vÉn chung ®Þa ®iÓm. Quy m« ph¸t triÓn tr-êng líp ®· chuyÓn dÇn theo h-íng 2buæi/ngµy (tõ 1990). Thùc hiÖn ch-¬ng tr×nh do Bé quy ®Þnh, ngoµi ra häc sinh tiÓu häc häc thªm ch-¬ng tr×nh tù chän lµm quen tiÕng Anh tõ líp 3, 4, 5; lµm quen tin häc (líp 3, 4, 5)- thùc nghiÖm ë 15 tr-êng; n©ng cao To¸n, TiÕng ViÖt; c¸c m«n n¨ng khiÕu nh¹c, ho¹, thÓ dôc, khÐo tay. ViÖc ®æi míi ph-¬ng ph¸p gi¸o dôc tiÓu häc ®-îc triÓn khai sím, d¹y ®ñ 9 m«n häc vµ ®i tr-íc trong viÖc thö nghiÖm d¹y m«n Tù nhiªn- x· héi vµ m«n søc khoÎ do Vô thÓ chÊt chØ ®¹o. C¬ së vËt chÊt ®-îc c¶i thiÖn râ nÐt, bé mÆt tr-êng häc cã thay ®æi. Víi nh÷ng nç lùc trªn, Hµ Néi hoµn thµnh PCGD tiÓu häc tõ 1990, x©y dùng ®-îc m¹ng l-íi tr-êng líp ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng cña ®¹i bé phËn con em nh©n d©n Thñ ®«. ChÊt l-îng d¹y vµ häc ®-îc gi÷ v÷ng,mét bé phËn häc sinh cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tèt. Hµ Néi trë thµnh mét trong nh÷ng tØnh thµnh dÉn ®Çu c¶ n-íc vÒ gi¸o dôc tiÓu häc. * Gi¸o dôc Trung häc c¬ së: Nh÷ng n¨m 1986- 1990, sè häc sinh t¨ng theo sù ph¸t triÓn tù nhiªn cña d©n sè, sè tr-êng häc ®-îc x©y dùng ®Õn c¸c khu d©n c- míi vµ c¸c x· ch-a cã tr-êng. Nh÷ng n¨m 1990- 1996: sè tr-êng æn ®Þnh; sè häc sinh ph¸t triÓn do t¸c ®éng tÝch cùc cña c«ng t¸c phæ cËp. “Tû lÖ bá häc gi¶m tõ 10% nh÷ng n¨m tr­íc xuèng cßn 0,7%. Sè häc sinh b×nh qu©n 45hs/líp; khu vùc néi thµnh ®«ng d©n vµ khu vùc trung t©m nhiÒu líp trªn 55 häc sinh/líp . Ch-¬ng tr×nh míi hiÖn ®¹i vµ hîp lý h¬n, s¸ch gi¸o khoa ®-îc biªn so¹n tèt h¬n. Tuy nhiªn ch-¬ng tr×nh cã m«n cßn nÆng, yªu cÇu cao (v¨n, to¸n), ®¸nh gi¸ thi cö cßn mét chiÒu, nÆng vÒ kiÕn thøc s¸ch vë vµ thuéc lßng. Gi¸o dôc Hµ Néi ®· cã nh÷ng chñ tr-¬ng vµ biÖn ph¸p gi÷ v÷ng chÊt l-îng, ®¶m b¶o chÊt l-îng, x¸c ®Þnh chuÈn kiÕn thøc cho c¸c m«n häc. Do ®ã, hµng chôc n¨m, gi¸o dôc Hµ Néi kh«ng hoang mang vÒ t×nh tr¹ng gi¶m sót chÊt l-îng nh- mét sè ®Þa ph-¬ng kh¸c. KÕt qu¶ häc tËp, thi cö ®Òu ®¹t thùc chÊt trªn 70% (ë c¶ bËc phæ th«ng)” [9, tr.4]. Riªng vÒ chÊt l-îng gi¸o dôc: häc sinh vÉn gi÷ ®-îc phÈm chÊt t- c¸ch, cã ý thøc kû luËt, ý thøc häc tËp, quan hÖ tèt víi b¹n bÌ, thÇy c«. Tuy nhiªn tÝnh trung thùc trong häc tËp vµ ý thøc b¶o vÖ cña c«ng ch-a cã chuyÓn biÕn tèt. HiÖu qu¶ d¹y häc t¨ng lªn râ nÐt. Häc sinh cã kiÕn thøc hiÖn ®¹i vµ thiÕt thùc h¬n song kiÕn thøc cßn nÆng vÒ s¸ch vë, thiÕu tÝnh thùc tÕ, thùc hµnh.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan