Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở thái lan (1997 1999)...

Tài liệu Cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở thái lan (1997 1999)

.DOC
142
106
104

Mô tả:

B¶ng quy íc nh÷ng ch÷ v76iÕt t¾t trong luËn v¨n Ch÷ viÕt Néi dung t¾t ADB ASEAN Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng AFTA Nam ¸ Khu vùc mËu dÞch tù do BNPP ASEAN MÆt trËn gi¶i phãng d©n téc BOT Pattani Ng©n hµng Trung ¬ng Th¸i GDP ICOR Lan Tæng s¶n phÈm trong níc Tû lÖ vèn ®Çu t trªn t¨ng tr- IMF NICs NXB TTXVN USD VAT WB ëng GDP Quü tiÒn tÖ quèc tÕ Níc c«ng nghiÖp míi Nhµ xuÊt b¶n Th«ng tÊn x· ViÖt Nam §« la Mü ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Ng©n hµng thÕ giíi 1 Môc lôc Tran Lý do chän ®Ò tµi LÞch sö nghiªn cøu vÊn ®Ò Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi Giíi h¹n cña ®Ò tµi Nguån t liÖu vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu §ãng gãp cña luËn v¨n Bè côc cña luËn v¨n g 4 4 6 12 13 13 14 14 15 15 Më ®Çu 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. NéI DUNG Ch¬ng 1 Nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan 1.1. Nguyªn nh©n chñ quan 1.1.1. VÒ kinh tÕ 1.1.1. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i bÊt hîp lý 15 15 16 1. 1.1.1. Sù lÖ thuéc qu¸ lín vµo nguån vèn cña níc 18 2. ngoµi 1.1.1. Sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ®Çu t vµ xuÊt 21 3. nhËp khÈu 1.1.1. T×nh tr¹ng ®Çu c¬ 24 4. 1.1.2. VÒ chÝnh trÞ - x· héi 1.2. Nguyªn nh©n kh¸ch quan TiÓu kÕt * Ch¬ng 2 2 26 30 33 35 DiÔn biÕn vµ t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸I Lan 1.2. Kh¸i qu¸t diÔn biÕn cuéc khñng ho¶ng 2.2. T¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng 2.2.1. T¸c ®éng ®èi víi t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ 35 41 41 - x· héi Th¸i Lan 2.2.1. §èi víi nÒn kinh tÕ 41 1. - Th¬ng m¹i - §Çu t - C«ng nghiÖp - ThÞ trêng bÊt ®éng s¶n - N«ng nghiÖp - Mét sè lÜnh vùc kh¸c 2.2.1. §èi víi t×nh h×nh chÝnh trÞ – x· héi 43 46 47 48 49 51 52 2. 2.2.2. T¸c ®éng ®èi víi c¸c níc ch©u ¸ * TiÓu kÕt Ch¬ng 3 62 65 67 Qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸I Lan 3.1. Nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt cuéc khñng ho¶ng cña ChÝnh phñ Th¸i Lan 3.1.1. VÒ kinh tÕ 3.1.2. VÒ chÝnh trÞ – x· héi 3.2. Vai trß cña céng ®ång quèc tÕ trong viÖc gi¶i quyÕt cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan 67 67 71 75 3.3. 3.4. KÕt qu¶ gi¶i quyÕt cuéc khñng ho¶ng Mét sè nhËn xÐt vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi 78 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.3. chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan VÒ tÝnh chÊt cña cuéc khñng ho¶ng VÒ ®Æc ®iÓm cña cuéc khñng ho¶ng Bµi häc kinh nghiÖm §èi víi Th¸i Lan 82 82 84 88 88 1. 3 3.4.3. §èi víi ViÖt Nam 90 2. * TiÓu kÕt 91 KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o Phô Lôc 93 96 103 Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi. Trong thÕ kû XX, nh©n lo¹i ®· tõng tr¶i qua nh÷ng cuéc ®¹i khñng ho¶ng kinh tÕ nghiªm träng nh: cuéc khñng ho¶ng 1929 - 1933, cuéc khñng ho¶ng n¨ng lîng 1973, cïng hµng tr¨m cuéc khñng ho¶ng lín nhá ë cÊp ®é quèc gia vµ khu vùc. Theo thèng kª cña IMF, chØ tÝnh riªng thêi kú 1975 - 1996 ®· cã tíi 116 vô “®æ vì tiÒn tÖ” ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn (®ã lµ hiÖn tîng ®ång b¶n tÖ mÊt gi¸ tõ 25%/n¨m trë lªn, ®ång thêi tû lÖ mÊt gi¸ ®ã l¹i cao h¬n 10% so víi sù mÊt gi¸ cña n¨m tríc). Khñng ho¶ng kinh tÕ ®· g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ v« cïng nghiªm träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia d©n téc trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ trë thµnh mét trong nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu. S½n sµng phßng ngõa còng nh ®èi phã víi nguy c¬ khñng ho¶ng ®Ó ph¸t triÓn ®i ®«i víi bÒn v÷ng lµ mét trong 4 nh÷ng môc tiªu thiªn niªn kû mµ Liªn Hîp Quèc vµ toµn nh©n lo¹i ®ang híng tíi. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ nh÷ng n¨m cuèi cïng cña thÕ kû XX lµ mét trong nh÷ng biÕn ®éng kinh tÕ nghiªm träng nhÊt trong thêi ®¹i toµn cÇu ho¸. Ph¹m vi ¶nh hëng vµ møc ®é thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ cña cuéc khñng ho¶ng nµy kh«ng kÐm g× so víi mét cuéc chiÕn tranh. Cuéc khñng ho¶ng b¾t ®Çu x¶y ra vµo ngµy 2 - 7 - 1997, ®¸nh dÊu b»ng viÖc c¬ quan tiÒn tÖ Th¸i Lan tuyªn bè th¶ næi ®ång B¹t. §iÒu nµy cã nghÜa lµ sau nhiÒu n¨m ®¹t ®îc tèc ®é ph¸t triÓn cao, nÒn kinh tÕ Th¸i Lan chÝnh thøc bíc vµo giai ®o¹n khñng ho¶ng trÇm träng. Tõ lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, cuéc khñng ho¶ng lan sang toµn bé nÒn kinh tÕ vµ t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn t×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi, trë thµnh cuéc khñng ho¶ng “kÐp” trªn c¶ hai lÜnh vùc: kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. MÆc dï kh«ng ph¶i lµ níc bÞ khñng ho¶ng nÆng nÒ nhÊt (In®«nªxia bÞ thiÖt h¹i nÆng nhÊt) nhng Th¸i Lan l¹i lµ “ngßi næ” cña cuéc khñng ho¶ng vµ tõ níc nµy cuéc khñng ho¶ng lan truyÒn sang hÇu kh¾p c¸c níc ch©u ¸. So víi nhiÒu níc ch©u ¸ chÞu t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt, trong ®ã nguyªn nh©n chñ yÕu nµo dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan, t¹i sao cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ l¹i “bïng næ” ®Çu tiªn ë Th¸i Lan vÉn lµ nh÷ng c©u hái cha cã lêi gi¶i tho¶ ®¸ng? Do ®ã, 5 theo chóng t«i, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò trªn sÏ gãp phÇn lµm s¸ng tá cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë Th¸i Lan còng nh nh÷ng biÕn ®éng tiÒn tÖ ë ch©u ¸ trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX. MÆt kh¸c, viÖc t×m hiÓu nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ nãi chung vµ cuéc khñng ho¶ng t¹i Th¸i Lan nãi riªng còng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ViÖt Nam. MÆc dï ViÖt Nam nh×n chung Ýt chÞu t¸c ®éng tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸, tuy nhiªn, trong thêi gian diÔn ra khñng ho¶ng, quan hÖ ®èi t¸c kinh tÕ gi÷a hai níc ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· bÞ ¶nh hëng nghiªm träng. V× thÕ, tõ sù kiÖn nµy cã thÓ rót ra nhiÒu bµi häc bæ Ých ®èi víi ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nhÊt lµ trong bèi c¶nh ViÖt Nam võa gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). §ã lµ nh÷ng bµi häc vÒ tÝnh phøc t¹p, phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, bµi häc vÒ ph¸t triÓn vµ bÒn v÷ng, vÒ m« h×nh qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cña c¸c quèc gia trong qu¸ tr×nh héi nhËp… Lµ mét trong nh÷ng sù kiÖn tµi chÝnh g©y chÊn ®éng d luËn quèc tÕ trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX, do ®ã, ë ViÖt Nam, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ (1997 – 1999) ®· ®îc ®Ò cËp rÊt nhiÒu trong c¸c tµi liÖu, s¸ch b¸o, c¸c héi th¶o chuyªn ®Ò, tuy nhiªn míi chØ dõng l¹i ë nh÷ng bµi viÕt, nh÷ng c«ng tr×nh mang tÝnh chÊt chuyªn kh¶o vÒ kinh tÕ - tµi chÝnh chø cha cã nh÷ng c«ng tr×nh 6 nghiªn cøu ®îc tiÕp cËn tõ gãc ®é sö häc. MÆt kh¸c, c¸c c«ng tr×nh, bµi viÕt trªn cha tËp trung nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ trong ph¹m vi mét níc riªng biÖt. ChÝnh v× vËy, viÖc lùa chän nghiªn cøu vÊn ®Ò “Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan” lµ mét viÖc lµm võa cã ý nghÜa khoa häc võa mang gi¸ trÞ thùc tiÔn s©u s¾c. Víi nh÷ng lý do trªn, chóng t«i chän vÊn ®Ò “Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan 1997 - 1999” lµm ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp cao häc cña m×nh. 2. LÞch sö nghiªn cøu vÊn ®Ò. Lµ mét trong nh÷ng sù kiÖn lín diÔn ra c¸ch ®©y cha ®Çy mét thËp kû, v× thÕ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan ngay tõ khi bïng næ ®· thu hót ®îc sù quan t©m cña ®«ng ®¶o c¸c nhµ nghiªn cøu. ChØ tÝnh riªng ë ViÖt Nam, trong thêi gian diÔn ra cuéc khñng ho¶ng, c¸c c¬ quan b¸o chÝ, c¸c t¹p chÝ khoa häc chuyªn ngµnh ®· dµnh mét dung lîng lín ®Ó ®¨ng t¶i c¸c bµi viÕt, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ chñ ®Ò nµy. TiÕp ®ã lµ c¸c héi th¶o chuyªn ®Ò, chuyªn ngµnh, liªn ngµnh ®îc tæ chøc réng r·i nh»m t×m hiÓu ®¸nh gi¸ vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ ®Ó rót ra bµi häc cho ViÖt Nam. 2.1. Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh nghiªn cøu vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan tõ tríc tíi nay qua mét sè nguån t liÖu mµ chóng t«i ®· tiÕp cËn ®îc sau: 7 - N¨m 1997, trªn t¹p chÝ “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi”, sè 4 cã ®¨ng bµi cña t¸c gi¶ NguyÔn Xu©n Th¾ng nhan ®Ò “Khñng ho¶ng ®ång B¹t ë Th¸i Lan: nguyªn nh©n, gi¶i ph¸p vµ mét sè bµi häc víi ViÖt Nam”. Bµi viÕt ®· ph©n tÝch kh¸ kü nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan, ®Æc biÖt t¸c gi¶ ®· bíc ®Çu ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cho ViÖt Nam qua viÖc nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan. - T¸c gi¶ NguyÔn Hång S¬n trong bµi “HiÓu nh thÕ nµo vÒ cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë Th¸i Lan” ®¨ng trªn t¹p chÝ “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi”, sè 6, n¨m 1997 ®· chØ ra mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan Ýt ®îc giíi nghiªn cøu chó ý ®ã lµ t×nh tr¹ng ®Çu c¬ tríc khi khñng ho¶ng bïng næ. T¸c gi¶ bµi viÕt kÕt luËn: chÝnh t×nh tr¹ng ®Çu c¬ ®· ®Èy nhanh Th¸i Lan ®Õn bê vùc cña sù ®æ vì tiÒn tÖ. - B¸o Sµi gßn gi¶i phãng ra ngµy 18 th¸ng 8 n¨m 1997 cã bµi “So s¸nh hai cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë Th¸i Lan vµ Mªhic«”. Bµi b¸o ®· chØ ra 3 ®iÓm t¬ng ®ång vµ 5 ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a hai cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan vµ Mªhic«. - Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam ra ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 1997 cã bµi “Khñng ho¶ng ®ång B¹t ë Th¸i Lan - nguyªn nh©n, gi¶i ph¸p vµ bµi häc ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ híng ngo¹i”. Bµi b¸o ®· ph©n tÝch kh¸ s©u s¾c nh÷ng nguyªn nh©n vµ bµi häc tõ cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan ®èi víi c¸c quèc gia mµ nÒn kinh tÕ phô thuéc vµo nguån vèn vay cña 8 níc ngoµi, trong ®ã cã Th¸i Lan vµ ViÖt Nam. T¸c gi¶ bµi b¸o kh¼ng ®Þnh mét quèc gia muèn ph¸t triÓn bÒn v÷ng l©u dµi th× ph¶i dùa chñ yÕu vµo nguån néi lùc, yÕu tè ngo¹i lùc chØ cã ý nghÜa hç trî trong nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. - B¸o §Çu t ra ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 1997 cã bµi “Khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan - bµi häc víi ViÖt Nam” ®· ®a ra 4 bµi häc víi ViÖt Nam ®îc ®óc rót tõ cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan, trong ®ã ®Æc biÖt nhÊn m¹nh bµi häc tõ nguån vèn vay cña níc ngoµi. - T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ, sè 10, n¨m 1997 cã bµi “Khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë Th¸i Lan vµ ¶nh hëng ®èi víi c¸c níc trong khu vùc vµ ViÖt Nam” cña t¸c gi¶ Ph¹m Ngäc Long ®· ph¶n ¸nh hiÖu øng lan truyÒn, t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tõ Th¸i Lan sang c¸c níc trong khu vùc. T¸c gi¶ bµi viÕt ®· dµnh nhiÒu thêi gian ph©n tÝch t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tõ Th¸i Lan tíi c¸c níc trong khu vùc, coi Th¸i Lan lµ “ngßi næ” cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ Ch©u ¸ - B¸o Qu©n ®éi nh©n d©n sè ra ngµy 25/10/1997 cã bµi “Cuéc khñng ho¶ng “kÐp” ë Th¸i Lan” cho r»ng cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan kh«ng chØ diÔn ra trªn lÜnh vùc kinh tÕ mµ cßn t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn t×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi. T¸c gi¶ bµi b¸o kÕt luËn: ChÝnh cuéc khñng ho¶ng trªn lÜnh vùc tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®· ®a ®Õn nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ ®èi x· héi Th¸i Lan nh: t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp gia t¨ng, chÊt lîng cuéc sèng gi¶m sót... 9 - N¨m 1998, ViÖn nghiªn cøu Th¬ng m¹i xuÊt b¶n c«ng tr×nh “Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë ch©u ¸ nguyªn nh©n vµ bµi häc”. Néi dung tr×nh bµy t¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò cña cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë ch©u ¸, trong ®ã cã ®Ò cËp ®Õn nguyªn nh©n, diÔn biÕn, gi¶i ph¸p vµ bµi häc kinh nghiÖm cña cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan. - Trªn T¹p chÝ nghiªn cøu §«ng Nam ¸ sè 2/1998 víi bµi “Bµn thªm vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë §«ng Nam ¸”, t¸c gi¶ Hoa H÷u L©n còng ®· nãi thªm vÒ t¸c ®éng vµ bµi häc tõ cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan. Tuy nhiªn bµi viÕt thiªn vÒ ®¸nh gi¸ chung cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc - T¸c gi¶ B¶o Trung (§¹i häc B¸ch khoa TP Hå ChÝ Minh), trong luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ víi ®Ò tµi “Khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë mét sè níc ch©u ¸” (1998) còng ®· chän Th¸i Lan lµ mét trong nh÷ng níc ®iÓn h×nh ®Ó nghiªn cøu. Tuy nhiªn, c«ng tr×nh nµy thuéc chuyªn ngµnh kinh tÕ, do ®ã yÕu tè chÝnh trÞ –x· héi cha ®îc nghiªn cøu tho¶ ®¸ng. MÆt kh¸c, do ph¶i tËp trung kh¶o s¸t nhiÒu níc nªn t¸c gi¶ luËn v¨n cha ®i s©u nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. - T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 2/1998, t¸c gi¶ Hoµng ThÞ ChØnh ®· ph©n tÝch nh÷ng hËu qu¶ tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan trong bµi “Tõ cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë Th¸i Lan ®Õn biÕn ®éng tiÒn tÖ ë 10 §«ng Nam ¸, nguyªn nh©n vµ hËu qu¶”. T¸c gi¶ bµi b¸o cho r»ng hÇu hÕt c¸c níc §«ng Nam ¸ khñng ho¶ng lµ do qu¸ coi träng nh÷ng lîi Ých kinh tÕ tríc m¾t mµ xem nhÑ bµi häc ph¸t triÓn ®i ®«i víi sù bÒn v÷ng. - N¨m 1998, ViÖn Th«ng tin khoa häc x· héi xuÊt b¶n chuyªn ®Ò: “Khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay” víi mét lo¹t bµi nghiªn cøu vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. Tiªu biÓu lµ c¸c bµi: “So s¸nh cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ gi÷a Th¸i Lan vµ Mªhic«” cña t¸c gi¶ NguyÔn Minh Phong, “Khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë Th¸i Lan: nguyªn nh©n, hËu qu¶, gi¶i ph¸p vµ triÓn väng phôc håi” cña t¸c gi¶ NguyÔn Hång S¬n, “Khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë ch©u ¸ vµ mét sè gi¶i ph¸p ®èi víi ViÖt Nam” cña t¸c gi¶ Tµo H÷u Phïng. C¸c t¸c gi¶ cña chuyªn ®Ò nµy ®· ®a ra nhiÒu ý kiÕn, nhiÒu sù lý gi¶i kh¸c nhau vÒ nguyªn nh©n vµ triÓn väng phôc håi cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan. - B¸o Tin tøc ra ngµy 18/1/1999 ®¨ng bµi “T¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ®èi víi x· héi Th¸i Lan”. Bµi b¸o ®· chØ ra nh÷ng vÊn ®Ò x· héi n¶y sinh tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ nh sù gi¶m sót vÒ chÊt lîng gi¸o dôc vµ y tÕ. - Trong bµi “Khñng ho¶ng tµi chÝnh t¹i c¸c níc ASEAN vµ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi n¶y sinh” cña t¸c gi¶ Ph¹m Ngäc T©n ®¨ng trªn TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc 1990 - 1999, Khoa LÞch sö, Trêng §¹i häc s ph¹m Vinh ®· ph©n tÝch kh¸ s©u s¾c t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng 11 tµi chÝnh – tiÒn tÖ ®Õn t×nh h×nh x· héi c¸c níc §«ng Nam ¸. T¸c gi¶ ®· ®a ra nh÷ng sè liÖu sinh ®éng vÒ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, ®ãi nghÌo, vÒ sù xuèng cÊp cña chÊt lîng gi¸o dôc, y tÕ. - T¹p chÝ nghiªn cøu §«ng Nam ¸, sè 1, n¨m 1999 cã bµi “Khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë §«ng Nam ¸ - nh÷ng nguyªn nh©n tõ m« h×nh ph¸t triÓn” cña t¸c gi¶ Thu Mü ®· ®Ò cËp ®Õn m« h×nh ph¸t triÓn cßn nhiÒu bÊt cËp ë Th¸i Lan vµ cho r»ng chÝnh m« h×nh nµy ®· gãp phÇn ®Èy Th¸i Lan ®Õn khñng ho¶ng. - Trong n¨m 1999 cßn ph¶i kÓ ®Õn hµng lo¹t tin bµi viÕt ®¨ng trªn Tµi liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt cña Th«ng tÊn x· ViÖt Nam vÒ chñ ®Ò khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. Tiªu biÓu lµ c¸c bµi sau: “Hai n¨m cÇm quyÒn cña ChÝnh phñ Xu«n LÞchphai” (9/12/1999), “Th¸i Lan thÊt b¹i trong c¶i c¸ch chÝnh trÞ” (6/2/1999), “Th¸i Lan söa ®æi luËt kinh doanh ®Ó thu hót ®Çu t” (29/10/1999), “Thîng nghÞ viÖn Th¸i Lan th«ng qua ba ®¹o luËt vÒ kinh tÕ” (14/3/1999), “Th¸i Lan triÓn väng vµ th¸ch thøc trong n¨m 1999” (4/2/1999). Nguån tµi liÖu nµy cung cÊp nhiÒu th«ng tin quan träng, mang tÝnh thêi sù cao nhng h¹n chÕ cña nã lµ qu¸ ng¾n vµ thêng thiÕu chiÒu s©u ph©n tÝch, ®¸nh gi¸. - N¨m 2000, trªn T¹p chÝ Nghiªn cøu §«ng Nam ¸ sè 5, t¸c gi¶ NguyÔn Duy Quý cã bµi “T¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ASEAN”, trong 12 ®ã cã ®Ò cËp ®Õn nh÷ng t¸c ®éng tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. T¸c gi¶ bµi viÕt ®· nhÊn m¹nh ®Õn t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan trong sù ph¸t triÓn cña céng ®ång ASEAN. - N¨m 2002, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Quèc gia TP Hå ChÝ Minh xuÊt b¶n cuèn “Khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ 1997 - 1999 - nguyªn nh©n, hËu qu¶ vµ bµi häc ®èi víi ViÖt Nam”. Trong ®ã t¸c gi¶ NguyÔn ThiÖn Nh©n (chñ biªn) ®· dµnh phÇn lín néi dung nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. C¸c t¸c gi¶ ®· cung cÊp mét hÖ thèng sè liÖu phong phó vÒ cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan ®îc tiÕp cËn tõ nhiÒu nguån th«ng tin cã ®é tin cËy cao. Tuy nhiªn, còng nh nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ kinh tÕ kh¸c, cuèn s¸ch nµy kh«ng chó träng nhiÒu ®Õn hÖ qu¶ chÝnh trÞ – x· héi cña cuéc khñng ho¶ng. 2.2. Qua c¸c bµi viÕt, c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn chóng t«i cã mét sè nhËn xÐt sau: 2.2.1. Nh×n chung, c¸c t¸c gi¶ khi t×m hiÓu, nghiªn cøu vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸ ®Òu dµnh nhiÒu thêi gian nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan. NhiÒu c«ng tr×nh, bµi viÕt ®· ph©n tÝch kh¸ s©u s¾c mét sè vÊn ®Ò cña cuéc khñng ho¶ng nh nguyªn nh©n, bµi häc vµ triÓn väng phôc håi cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan. §Æc biÖt, tõ c¸c c«ng tr×nh nµy chóng t«i ®· ®îc tiÕp cËn víi mét hÖ thèng sè liÖu kh¸ phong phó vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ch©u ¸. MÆt kh¸c, víi mét sè lîng c«ng tr×nh, bµi 13 viÕt phong phó ®îc tiÕp cËn tõ nhiÒu gãc ®é, chóng t«i còng cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp thu, nh×n nhËn vÊn ®Ò mét c¸ch toµn diÖn, tõ ®ã cã thÓ ®a ra nh÷ng kiÕn gi¶i c¸ nh©n kh¸ch quan vµ trung thùc h¬n. 2.2.2. MÆc dï vËy, viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò “Khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan” vÉn cßn nhiÒu “kho¶ng trèng” mµ t¸c gi¶ cña luËn v¨n nµy quan t©m. - Thø nhÊt: HÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu míi chØ ph¶n ¸nh mét c¸ch chung nhÊt vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë ch©u ¸, cha cã mét c«ng tr×nh lín nµo nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn, s©u s¾c vµ cã hÖ thèng vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ t¹i Th¸i Lan. Cha cã nhiÒu t¸c gi¶ nghiªn cøu riªng biÖt vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan, míi chØ cã c¸c bµi viÕt ng¾n mang tÝnh chÊt chuyªn kh¶o vÒ tµi chÝnh, kinh tÕ, mét sè kh¸c lµ c¸c tin tøc b¸o chÝ cha thùc sù s©u s¾c trong nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. - Thø hai: Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan, nh÷ng ngêi ®i tríc hÇu nh chØ chó träng ®Õn lÜnh vùc kinh tÕ, tµi chÝnh thuÇn tóy mµ Ýt ®Ò cËp, ph©n tÝch mét c¸ch ®Çy ®ñ vÒ hÖ qu¶ chÝnh trÞ, x· héi cña nã. Nãi c¸ch kh¸c vÊn ®Ò nµy cha ®îc nghiªn cøu ®óng møc tõ ph¬ng diÖn sö häc. - Thø ba: NhiÒu vÊn ®Ò vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan vÉn cßn tranh luËn, cha ®i ®Õn thèng nhÊt nh: nguyªn nh©n chñ yÕu nµo dÉn ®Õn cuéc 14 khñng ho¶ng ë Th¸i Lan? T¹i sao cuéc khñng ho¶ng l¹i bïng næ ®Çu tiªn ë Th¸i Lan? Thêi ®iÓm nµo Th¸i Lan tho¸t ra khái khñng ho¶ng? §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña cuéc khñng ho¶ng nµy nh thÕ nµo?... 2.3. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn ®©y sÏ lµ nguån t liÖu quan träng ®Ó chóng t«i tiÕp tôc nghiªn cøu vµ cã nh÷ng kiÕn gi¶i mét c¸ch s©u s¾c vµ toµn diÖn h¬n. 3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi. 3.1. Môc ®Ých. Nghiªn cøu ®Ò tµi nµy chóng t«i híng ®Õn lµm s¸ng tá mét sè vÊn ®Ò chñ yÕu sau: - Lµm râ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan mét c¸ch cã hÖ thèng, ®i tõ ph©n tÝch nguyªn nh©n, diÔn biÕn, t¸c ®éng cho ®Õn qu¸ tr×nh kh¾c phôc còng nh tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña cuéc khñng ho¶ng. - Nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan còng sÏ gióp chóng t«i vµ nh÷ng ai quan t©m ®Õn luËn v¨n nµy cã thªm nh÷ng hiÓu biÕt vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ch©u ¸ nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX. 3.2. NhiÖm vô. §Ó thùc hiÖn ®îc môc ®Ých trªn, nhiÖm vô mµ chóng t«i ph¶i thùc hiÖn ®ã lµ: trªn c¬ së nguån t liÖu thu thËp ®îc tiÕn hµnh x¸c minh, ph©n lo¹i, tõ ®ã ph©n tÝch mét c¸ch s©u s¾c vµ cã hÖ thèng vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. 15 Tõ viÖc nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng ë Th¸i Lan, nhiÖm vô cña luËn v¨n lµ ph¶i nªu lªn ®îc c¸c bµi häc ®èi víi ViÖt Nam nãi riªng vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nãi chung trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 4. Giíi h¹n cña ®Ò tµi. VÒ mÆt thêi gian: §Ò tµi ®îc giíi h¹n chñ yÕu trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 7 n¨m 1997 khi ChÝnh phñ Th¸i Lan tuyªn bè th¶ næi ®ång B¹t cho ®Õn cuèi n¨m 1999 khi nÒn kinh tÕ Th¸i Lan b¾t ®Çu phôc håi vµ t¨ng trëng trë l¹i VÒ mÆt kh«ng gian: §Ò tµi chñ yÕu nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ x¶y ra trªn ®Êt níc Th¸i Lan. Tuy nhiªn, do tÝnh chÊt cña mét ®Ò tµi sö häc nªn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë Th¸i Lan, chóng t«i kh«ng thÓ kh«ng t×m hiÓu t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ Th¸i Lan tríc, trong vµ sau cuéc khñng ho¶ng, còng nh sÏ so s¸nh víi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ cña mét sè níc trong khu vùc. 5. Nguån t liÖu vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 5.1. Nguån t liÖu. - C¸c t liÖu cã tÝnh chÊt chung vÒ lÞch sö, v¨n ho¸, kinh tÕ Th¸i Lan. - C¸c c«ng tr×nh khoa häc, luËn v¨n kinh tÕ nghiªn cøu vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ch©u ¸. - C¸c sè liÖu vÒ khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Th¸i Lan lu tr÷ t¹i Bé KÕ ho¹ch - §Çu t, Bé Th¬ng m¹i, Häc viÖn Quan hÖ quèc tÕ, Th«ng tÊn x· ViÖt Nam... 16 - C¸c bµi viÕt ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ khoa häc nh: Nghiªn cøu §«ng Nam ¸, T¹p chÝ Céng s¶n, Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi, Nghiªn cøu Quèc tÕ... - HÖ thèng tin bµi vÒ chñ ®Ò nghiªn cøu ®¨ng trªn b¸o chÝ trong 3 n¨m tõ 1997 ®Õn 1999: B¸o §Çu t, b¸o Th¬ng m¹i, b¸o Sµi Gßn gi¶i phãng, b¸o Nh©n d©n, b¸o Ngo¹i th¬ng, b¸o Hµ Néi míi... - Nguån Tµi liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt cña Th«ng tÊn x· ViÖt Nam trong c¸c n¨m tõ 1997 ®Õn 2000. - C¸c bµi diÔn v¨n, b¸o c¸o cña ChÝnh phñ Th¸i Lan vÒ cuéc khñng ho¶ng. - Bµi viÕt cña c¸c t¸c gi¶ Th¸i Lan vµ c¸c níc viÕt vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. - Nguån t liÖu tõ Internet… 5.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. Thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, vÒ mÆt ph¬ng ph¸p luËn, chóng t«i dùa trªn quan ®iÓm duy vËt lÞch sö cña Chñ nghÜa M¸cLªnin vµ ®êng lèi x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. VÒ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu, mÆc dï ®©y lµ ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc kinh tÕ, tuy nhiªn nã ®îc tiÕp cËn tõ gãc ®é sö häc, do ®ã chóng t«i chñ yÕu vËn dông hai ph¬ng ph¸p truyÒn thèng lµ ph¬ng ph¸p lÞch sö vµ ph¬ng ph¸p l«gÝc. Tuy nhiªn, còng do lµ ®Ò tµi vÒ kinh tÕ nªn chóng t«i còng chó träng nhiÒu h¬n ®Õn c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 17 chuyªn ngµnh, liªn ngµnh nh: thèng kª, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp. Tõ c¸c nguån t liÖu vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu trªn, chóng t«i cè g¾ng khai th¸c vµ xö lý c¸c th«ng tin mét c¸ch kh¸ch quan vµ trung thùc nhÊt. 6. §ãng gãp cña luËn v¨n. 6.1. LuËn v¨n sÏ ®a ®Õn mét c¸i nh×n tæng quan vµ s©u s¾c h¬n díi gãc ®é sö häc vÒ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. Tõ ®ã gãp thªm nh÷ng hiÓu biÕt cho ngêi ®äc vÒ møc ®é nghiªm träng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ch©u ¸ nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX. 6.2. LuËn v¨n còng ®· bíc ®Çu chØ ra nguyªn nh©n riªng, ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, t¸c ®éng vµ bµi häc kinh nghiÖm tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. 6.3. §îc tiÕp cËn tõ gãc ®é sö häc, do ®ã ®Ò tµi cã thÓ sö dông lµm tµi liÖu tham kh¶o vÒ lÞch sö Th¸i Lan nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX trªn c¶ ba lÜnh vùc: kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. 7. Bè côc cña luËn v¨n. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o, néi dung luËn v¨n gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1. Nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. Ch¬ng 2. DiÔn biÕn vµ t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. Ch¬ng 3. Qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ ë Th¸i Lan. 18 néi dung Ch¬ng 1 Nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ ë Th¸i Lan 1.1. Nguyªn nh©n chñ quan. 1.1.1. VÒ kinh tÕ. Trong cuéc hµnh tr×nh tíi c©u l¹c bé c¸c níc c«ng nghiÖp míi (NICs), ngay tõ cuèi nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX, Th¸i Lan ®îc thõa nhËn lµ mét trong nh÷ng níc cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao nhÊt thÕ giíi. ë khu vùc §«ng Nam ¸, Th¸i Lan ®îc nh×n nhËn lµ mét trong nh÷ng quèc gia (sau Xingapo) cã thÓ nhanh chãng trë thµnh níc c«ng nghiÖp míi. Trªn thùc tÕ, kh«ng ph¶i ®Õn thËp kû 80 cña thÕ kû XX, Th¸i Lan míi ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng “thÇn kú” nh vËy (n¨m 1988 lµ 13%, n¨m 1989 lµ 12%) mµ ngay tõ khi quèc gia nµy b¾t ®Çu thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµo nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX, tèc ®é t¨ng trëng GDP ®· ®¹t kho¶ng 8%/n¨m [43; 75]. Tríc khi diÔn ra khñng ho¶ng, tõ 1991 ®Õn 1996, tèc ®é t¨ng trëng GDP còng ®¹t b×nh qu©n 7,7%/n¨m. Tæng s¶n phÈm néi ®Þa theo ®Çu ngêi t¨ng tõ møc 440 USD n¨m 1955 lªn 3.012 USD n¨m 1996. Tõ mét níc n«ng nghiÖp, sau 30 n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ (1961 - 1991), Th¸i Lan ®· ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao, trë thµnh mét trong 19 nh÷ng ®Çu tµu kinh tÕ cña ASEAN. NhiÒu quèc gia ë ch©u ¸ coi Th¸i Lan lµ m« h×nh ph¸t triÓn lý tëng ®Ó häc tËp trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nh vËy, nÕu chØ c¨n cø vµo chØ sè t¨ng trëng GDP cña Th¸i Lan trong suèt h¬n 3 thËp kû tõ 1961 ®Õn 1996 th× cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®©y lµ quèc gia cã tèc ®é ph¸t triÓn cao vµ t¬ng ®èi æn ®Þnh. Tuy nhiªn, chØ sè GDP lµ mét thíc ®o quan träng nhng cha ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ bøc tranh cña mét nÒn kinh tÕ. ë Th¸i Lan, ®Ó ®¹t ®îc tèc ®é ph¸t triÓn cao vµ kÐo dµi nh vËy, ChÝnh phñ ®· ph¶i chi phÝ rÊt lín cho ho¹t ®éng ®Çu t: “trong thêi kú 1991 - 1996, ®Çu t cña Th¸i Lan rÊt cao, hµng n¨m chiÕm b×nh qu©n 40% GDP” [43; 76]. Ngêi ta tÝnh r»ng, tríc khi diÔn ra khñng ho¶ng (thêi kú 1991 - 1996), hÖ sè ICOR cña kinh tÕ Th¸i Lan lµ 5,22, tøc lµ ph¶i ®Çu t 5,22 B¹t th× GDP míi t¨ng trëng 1 B¹t. Râ rµng chØ xÐt trªn lÜnh vùc kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña Th¸i Lan ®· tiÒm Èn nhiÒu yÕu tè kh«ng bÒn v÷ng, v× theo quy luËt kinh tÕ t¨ng trëng cao mµ chi phÝ thÊp míi bÒn v÷ng, t¨ng trëng cao dùa trªn hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cña s¶n xuÊt kinh doanh míi l©u bÒn. 1.1.1.1. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i bÊt hîp lý. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. ë Th¸i Lan, ChÝnh phñ cã truyÒn thèng h¹n chÕ ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i v× lý do chèng l¹m ph¸t. Nhê ®ã, tû gi¸ hèi ®o¸i cña Th¸i Lan ®îc gi÷ æn 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan