Tài liệu Củng cố và phát huy tính tích cực của học sinh trong tiết ôn tập

C UÛNG COÁ VAØ PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC CUÛA HOÏC SINH TRONG TIEÁT OÂN TAÄP ------ -----I/. THÖÏC TRAÏNG BAN ÑAÀU CUÛA VAÁN ÑEÀ : + Trong chöông trình vaên hoïc cuûa hoïc sinh trung hoïc, thoâng thöôøng khi hoïc moät thôøi kì vaên hoïc thì ñaàu tieân laø baøi khaùi quaùt, sau ñoù seõ hoïc laàn löôït nhöõng taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu , moät soá baøi ñoïc theâm, cuoái cuøng laø moät hoaëc hai tieát oân taäp. + Tieát oân taäp cuûa moät thôøi kì vaên hoïc seõ giuùp caùc em cuûng coá, heä thoáng hoùa caùc kieán thöùc ñaõ hoïc vaø naâng cao treân cô sôû coù söï so saùnh vôùi caùc thôøi kì vaên hoïc tröôùc vaø sau noù . + Theo caùch daïy thoâng thöôøng , giaùo vieân seõ giöõ vai troø chuû ñaïo trong vieäc höôùng daãn oân taäp vaø hoïc sinh seõ chuaån bò noäi dung . Sau ñoù giaùo vieân kieåm tra vaø boå sung ñeå hoaøn thieän kieán thöùc . + Ngoaøi phöông phaùp giaûng daïy thoâng thöôøng , neân chaêng giaùo vieân vöøa cuûng coá , heä thoáng vaø naâng cao kieán thöùc cho hoïc sinh ñoàng thôøi vôùi vieäc phaùt huy tính tích cöïc cho hoïc sinh baèng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau ñeå cho tieát hoïc theâm Trang 1 phong phuù vaø sinh ñoäng . Ñaây laø moät vaán ñeà khieán ngöôøi giaûng daïy phaûi suy nghó vaø traên trôû . II/. LYÙ DO ÑAËT VAÁN ÑEÀ: + Taâm lyù chung cuûa hoïc sinh ôû phoå thoâng laø thích nhöõng gì khaùc laï, vöøa hoïc vöøa vui , caùc em raát höùng thuù tröôùc nhöõng vaán ñeà môùi meõ vaø höôûng öùng raát tích cöïc . Ñaây laø ñieàu kieän thuaän tieän ñeå giaùo vieân taùc ñoäng phaùt huy tính tích cöïc cuûa hoïc sinh . Hôn nöõa, daïy tieát oân taäp raát khoù bôûi vì giaùo vieân phaûi ñaït nhieàu yeâu caàu cuøng moät luùc neân raát caàn söï hoã trôï töø phía hoïc sinh . + Trong thöïc teá hoïc sinh cuûa ta coù nhieàu em coù naêng khieáu rieâng nhö veõ tranh, haùt, ngaâm vaø dieãn kòch, giaùo vieân neân phaùt huy sôû tröôøng cuûa caùc em ñeå giuùp theâm cho vieäc giaûng daïy cuûa rmình . + Hoïc vaên khoâng chæ laø naém taùc phaåm vaên chöông, ñoâi luùc giaùo vieân neân taïo ñieàu kieän cho caùc em soáng vôùi khoâng khí vaên chöông ñeå hieåu saâu theâm taùc phaåm , thích hoïc vaên hôn . Ñaây laø moät yeâu caàu quan troïng ñoái vôùi vieäc daïy vaø hoïc boä moân vaên . III/. CAÙC BIEÄN PHAÙP TIEÁN HAØNH: 1/. Vaøi ñieàu löu yù : Trang 2 a/. Giaùo vieân coù theå aùp duïng phöông phaùp chung cuûa tieát oân taäp seõ trình baøy vaøo taát caû tieát oân taäp cuûa caùc thôøi kì vaên hoïc . b/. Trong phaïm vi baøi vieát naøy, ñeå cuï theå hoùa phöông phaùp giaûng daïy , ngöôøi vieát chæ laáy ví duï ôû chöông trình vaên hoïc khoái 11 tieát 104 baøi “OÂn taäp vaên hoïc töø ñaàu theá kæ XX ñeán caùch maïng thaùng taùm 1945” + Khi oân taäp giaùo vieân coù theå thöïc hieän nhieàu phöông phaùp khaùc nhau nhöng hai phöông phaùp cô baûn nhaát ñöôïc tieán haønh laø thuyeát trình vaø minh hoïa . + Giaùo vieân giöõ vai troø chuû ñaïo gôïi yù ñaët vaán ñeà vôùi lôùp vaø tröïc tieáp höôùng daãn, kieåm tra vieäc thöïc hieän cuûa caùc em . 2/. Phaàn chuaån bò cuûa giaùo vieân : a/. Böôùc 1 : Khi coøn khoaûng 2 hoaëc 3 tuaàn tröôùc khi oân taäp ( tuøy theo lôùp) giaùo vieân ñaët vaán ñeà vôùi hoïc sinh veà tieát oân taäp vaø höôùng daãn caùc em veà noäi dung ñeå veà nhaø xem tröôùc ( phaàn höôùng daãn oân taäp ôû saùch giaùo khoa vaên 11 taäp 1 trang 274 vaø 275) b/. Böôùc 2 : Giaùo vieân ñònh hình noäi dung oân taäp theo töøng lôùp töøng ñoái töôïng hoïc sinh .  ÔÛû lôùp khaù coù hoïc sinh naêng khieáu vaø nhieät tình : + Giaùo vieân choïn 3 caâu : caâu1,2 vaø 4 (trong phaàn höôùng daãn oân taäp cuûa Trang 3 SGK) cho 3 hoïc sinh thuyeát trình. Giaùo vieân neân choïn nhöõng em hoïc sinh coù chaát gioïng toát , dieãn ñaït löu loaùt vaø coù baûn lónh . Caùc em seõ chuaån bò noäi dung , giaùo vieân duyeät baøi vaø höôùng daãn hoïc sinh chuaån bò. Baøi thuyeát trình cuûa caùc em thöïc hieän töø 5 ñeán 7 phuùt . + Taát caû hoïc sinh coøn laïi seõ chuaån bò caùc caâu 1, 2 3, 4, 5 vaø6. – ÔÛ caâu 3 , giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän sô ñoà veà caùc xu höôùng vaên hoïc ( phaàn naøy caùc em hoïc kó roài neân chæ thöïc hieän sô ñoà ) . – ÔÛ caùc caâu 5, 6 giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh laøm baûng toång keát nhö saùch giaùo khoa gôïi yù : Taùc phaåm Taùc giaû Thôøi gian saùng taùc Noäi dung chính Theå loaïi – Rieâng caâu 5 giaùo vieân cho hoïc sinh gheùp chung vaøo caâu 6 trong baûng toång keát nhö vaäy seõ tieän lôïi vaø saùng taïo hôn . Boä Taùc Taùc Thôøi Noäi dung Th Giaù trò Trang 4 phaän giaû vaên hoïc phaå m gian saùng taùc chính eå loaï i tö töôûng thaåm myõ cô baûn  ÔÛ lôùp yeáu : + Giaùo vieân höôùng daãn cho hoïc sinh laäp baûng nhö treân .Tuy nhieân , phaàn höôùng daãn neân cuï theå, phaân coâng theo töøng toå ñeå caùc em coù theå trao ñoåi nhau ôû phaàn khoù . + ÔÛ phaàn thuyeát trình giaùo vieân giuùp caùc em ôû khaâu chuaån bò nhieàu hôn ( caû noäi dung vaø caùch trình baøy) + Phaàn minh hoïa giaùo vieân giuùp theâm caùc em ôû khaâu chuaån bò kòch baûn, choïn vai, caùch theå hieän . Coù theå khuyeán khích söï tham gia cuûa caùc em baúng hình thöùc cho ñieåm . c/. Böôùc 3 : + Sau khi choïn hoïc sinh thuyeát trình vaø höôùng daãn caùc em coøn laïi cuûa lôùp laäp baûng toång keát, giaùo vieân gôïi yù vaø höôùng daãn cho caùc em phaàn minh hoïa . Trang 5 + Giaùo vieân coù theå duøng hình thöùc veõ tranh , ñoïc dieãn caûm, ngaâm thô vaø dieãn moät vaøi trích ñoïan vaên hoïc . – Veà veõ tranh : neáu lôùp coù hoïc sinh veõ ñöôïc hoaëc coù naêng khieáu veõ thì giaùo vieân cho hoïc sinh phaùc hoïa nhanh moät caûnh naøo ñoù treân baûng hoaëc veõ tröôùc treân giaáy vaø phaûi neâu ñöôïc aán töôïng cuûa mình veà taùc phaåm vaên hoïc maø em taâm ñaéc . – Veà ñoïc dieãn caûm hoaëc ngaâm: neáu trong lôùp coù hoïc sinh coù chaát gioïng toát thì cho caùc em ngaâm hoaëc ñoïc dieãn caûm moät baøi thô cuûa phong traøo thô môùi . – Phaàn dieãn laïi moät trích ñoïan vaên hoïc : giaùo vieân gôïi yù cho hoïc sinh dieãn laïi moät vaøi trích ñoïan cuûa taùc phaåm coù trong chöông trình . Thí duï :  Caûnh Chí pheøo ñeán nhaø Baù Kieán ñoøi quyeàn laøm ngöôøi( taùc phaåm “Chí Pheøo” cuûa Nam Cao ).  Caûnh cho chöõ ( taùc phaåm “Chöõ ngöôøi töû tuø” cuûa Nguyeãn Tuaân )  Caûnh cha con Traàn vaên Söûu gaëp nhau ( taùc phaåm “ Cha con nghóa naëng” cuûa Hoà Bieåu Chaùnh )  Caûnh cöûa haøng aâu hoùa cuûa oâng Minh ( taùc phaåm “ Soá ñoû” cuûa Vuõ Troïng Phuïng ) ……… Trang 6 d/. Böôùc 4 : Giaùo vieân ñònh hình noäi dung cuûa tieát oân taäp , phaân boá thôøi gian hôïp lyù ñeå thieát keá tieát daïy. 3/. Phaàn thöïc hieän treân lôùp : a/. Giaùo vieân tranh thuû ghi tröôùc noäi dung cuûa tieát daïy treân baûng: Thí duï : S Hình oá thöùc T T 1 -Thuyeát trình 2 3 -Veõ 4 Tranh 5 -Thuyeát 6 trình 7 -Ngaâm thô -Thuyeát trình -Trích ñoïan -Trích ñoïan Noäi dung Hoïc sinh thöïc hieän - Hoaøn caûnh xaõ hoäi vaên hoùa ñeå vaên hoïc toàn taïi vaø phaùt trieån - Caûnh traøng giang - Neàn vaên hoïc hieän ñaïi hoùa - Baøi “ Ñaây thoân Vó Daï” - Noäi dung yeâu nöôùc vaø nhaân ñaïo - “Chí Pheøo” - “Cha con nghóa naëng” Nguyeãn Thò A Nguyeãn vaên B Nguyeãn vaên C Nguyeãn thò D Nguyeãn vaên E Nhoùm hoïc sinh Nhoùm hoïc sinh Trang 7 b/. Sau ñoù giaùo vieân seõ giôùi thieäu vaán ñeà vaø giôùi thieäu noäi dung cuûa tieát hoïc c/. Tieáp theo laø phaàn thuyeát trình vaø minh hoïa theo thöù töï ñaõ neâu treân . + Sau moãi baøi thuyeát trình cuûa hoïc sinh giaùo vieân neân nhaán maïnh nhöõng yù cô baûn cuûa noäi dung, nhaän xeùt chung veà phaàn thöïc hieän ñeå ruùt kinh nghieäm . + Phaàn thuyeát trình phaûi xen keõ phaàn minh hoïa ñeå ñaûm baûo tính khoa hoïc . d/. Cuoái cuøng giaùo vieân toång hôïp ñaùnh giaù chung , nhaän xeùt öu khuyeát ñieåm , thu baøi soaïn cuûa caùc em ( baèng giaáy rôøi) vaø daën doø chuaån bò baøi môùi. * Löy yù : + Trong 45 phuùt cuûa tieát hoïc phaàn thuyeát trình vaø minh hoïa cuûa hoïc sinh chieám khoaûng 35 phuùt . 10 phuùt coøn laïi giaùo vieân giôùi thieäu vaán ñeà noäi dung vaø phöông phaùp thöïc hieän , giôùi thieäu caùc phaàn thöïc hieän cuûa hoïc sinh , nhaän xeùt ñaùnh giaù vaø daën doø chuaån bò baøi môùi. + Thôøi gian khoâng nhieàu neân giaùo vieän caàn saép xeáp moät caùch khoa hoïc caùc noäi dung cuõng nhö phöông phaùp giaûng daïy . + Trong phaãn dieãn caùc trích ñoïan , giaùo vieân neân giuùp caùc em choïn vai cho phuø hôïp vôùi nhaân vaät . Trang 8 Thí duï : Em ñoùng vai Traàn vaên Söûu phaûi coù veõ maët hieàn laønh, hôi to moät chuùt, coøn em ñoùng vai thaèng Tí phaûi nhoû hôn. + Vì dieãn trích ñoïan ngaén neân caàn coù moät em daãn truyeän ñeå giôùi thieäu boái caûnh thôøi gian khoâng gian vaø nhaân vaät ñeå taùi hieän khoâng khí cuûa caâu chuyeän. Em daãn truyeän phaûi coù chaát gioïng toát , phaûi thuoäc lôøi daãn . + Nhöõng trích ñoïan neân coù hoùa trang ñeå caùc em coù theå soáng thaät vôùi vai dieãn. Khoái 11 caùc em ñaõ lôùn neân coù theå töï hoùa trang cho nhau . Giaùo vieân chæ gôïi yù . Thí duï : Vai Baù Kieán coù theå maëc aùo daøi ñen hoaëc aùo baø ba cuûa maáy oâng giaø xöa , coù ñeo kính, coù oáng ñieáu v.v… Vai Traàn Vaên Söûu cho em maëc aùo baø ba ñen , ñaàu khaên coät cheùo , veõ raâu . + Trong tieát oân taäp giaùo vieân neân cho caùc em thuyeát trình vaø minh hoïa ngoài ôû vò trí thuaän tieän nhaát cho vieäc ñi laïi ñeå khoâng gaây aûnh höôûng ñeán khoâng khí chung cuûa lôùp . + Nhöõng phaàn cuûa caâu 1, 2, 4 khi baïn thuyeát trình caùc em coøn laïi neân ghi cheùp caån thaän vaø boå sung kieán thöùc . + Khi kieåm tra baøi soïan neáu baøi laøm toát thì cho giaùo vieân cho ñieåm coäng ñeå khuyeán khích caùc em. IV/. KEÁT QUAÛ : Trang 9 + Tuy maët noåi cuûa tieát hoïc chæ taäp trung vaøo moät soá em thuyeát trình vaø coù thöïc hieän phaàn minh hoïa nhöng maët chìm cuûa tieát hoïc ( ñieàu maø ngöôøi giaûng daïy mong muoán ) laø hoïc sinh naøo cuõng phaûi soaïn baøi vaø laøm baûng toång keát neân caùc em coù ñieàu kieän ñaàu tö tìm toøi veà taùc giaû, taùc phaåm . Do ñoù khaéc saâu ñöôïc kieán thöùc . Hôn nöûa khi vaøo lôùp caùc em laïi ñöôïc nghe, nhìn, trao ñoåi neân seõ nhôù kó baøi hôn . + Phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc cuûa hoïc sinh ( caù nhaân vaø taäp theå ) + Tieát hoïc raát vui loâi cuoán vaø sinh ñoäng vì coù söï keát hôïp cuûa giaùo vieân vaø nhieàu hoïc sinh . + Laøm phong phuù theâm hình thöùc oân taäp, gôïi söï höùng thuù cho hoïc sinh . + Qua tieát oân taäp, giaùo vieân phaùt hieän ñöôïc nhöõng hoïc sinh coù naêng khieáu , coøn hoïc sinh töï nhaän thöùc veà khaû naêng cuûa baûn thaân, goùp moät phaàn trong vieäc ñònh höôùng ngheà . V/. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM : + Giaùo vieân neân tuøy theo tình hình cuûa töøng lôùp maø thieát keá noäi dung tieát daïy cho phuø hôïp . + Giaùo vieân caàn phaûi thaän troïng trong khaâu choïn löïa hoïc sinh thuyeát trình vì ñaây laø phaàn quan troïng . + Caàn chuù yù phaân boá thôøi gian hôïp lyù . Trang 10 + Giaùo vieân phaûi coù höôùng chuaån bò töø xa , chuù yù theo doõi kieåm tra tình hình thöïc hieän cuûa caùc em. + Caàn kieåm tra baûng toùm taét cuûa hoïc sinh ñeå traùnh tröôøng hôïp cheùp laãn nhau . + Duø vaát vaû trong khaâu chuaån bò nhöng lôùp seõ coù moät tieát hoïc toát vui, sinh ñoäng , moät kæ nieäm ñeïp cuûa thôøi hoïc sinh . ----------xXx--------- Trang 11