Tài liệu Cph

§Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh Lêi nãi ®Çu ViÖt nam víi mét nÒn kinh tÕ cßn non kÐm cha tho¸t ra sù yÕu kÐm vµ nghÌo nµn, mét nÒn kinh tÕ chiÕm ®a sè lµ n«ng nghiÖp l¹c hËu, hÖ thèng kinh tÕ Nhµ níc cha n¨ng ®éng, kh«ng tËn dông hÕt c¸c nguån lùc tiÒm n¨ng vèn cã. Thêi gian chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cha l©u cßn mang nÆng tÝnh tËp trung bao cÊp nÆng søc, phã th¸c cho Nhµ níc. Ngêi lao ®éng cha cã tinh thÇn lµm chñ v× thùc chÊt tµi s¶n ®ã kh«ng ph¶i cña hä vµ còng ch¼ng ph¶i lµ cña ai mµ toµn d©n. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ, sù tiÕp thu chËm ch¹p vµ b¶o thñ ®· h¹n chÕ rÊt ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng ph¸p triÓn nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ Nhµ níc vÉn mang vai trß chñ ®¹o vµ ®îc Nhµ níc b¶o hé nhng trong thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶ trong thÞ trêng thËm chÝ Nhµ níc ph¶i bï lç, kiÕn thøc kinh tÕ cña c¸c nhµ qu¶n lý nµy cã thÓ lµ khiªm tèn còng cã thÓ lµ do søc × cho Nhµ níc gi¶i quyÕt. Chñ tr¬ng cña §¶ng lµ ph¶i ®æi míi qu¶n lý kinh doanh, ph¬ng thøc kinh doanh, tËn dông hÕt nguån lùc trÝ thøc, tiÕp cËn vµ ¸p dông triÖt ®Ó kiÕn thøc kinh tÕ ph¬ng t©y vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, buéc c¸c nhµ doanh nghiÖp thùc sù kinh doanh, ®ßi hái doanh nghiÖp “sèng” b»ng chÝnh kh¶ n¨ng cña m×nh, g¾n tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt kinh doanh vµo tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong doanh nghiÖp. B»ng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, nghÞ ®Þnh, chØ thÞ, cho phÐp ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vËn hµnh nÒn kimh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Mét trong c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ lµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc. TriÓn khai thÝ ®iÓm cho thÊy cæ phÇn ho¸ lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m c¶i tæi l¹i khu vùc c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. TiÕp ®ã lµ viÖc ra liªn tiÕp ra c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ h íng dÉn cô thÓ qu¸ tr×nh b¸n cæ phÇn vµ ph¸t triÓn cæ phiÕu. Chia quyÒn së h÷u cho c¸c thµnh viªn, ph¸p triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, hiÖu qu¶ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. VÒ Nhµ níc vµ ChÝnh phñ, ngµy cµng hoµn thiÖn m«i trêng kinh doanh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn dÔ dµng vµ gän nhÑ, cã nhiÒu chÝnh s¸ch vÜ m« ph¸p triÓn kinh tÕ, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt nhÊt lµ luËt kinh doanh, lµ mét luËt míi cßn nhiÒu s¬ hë vµ cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn söa ch÷a bæ sung. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 1 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh Víi ®Ò tµi “Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam” t«i xin ®îc x©y dùng mét vèn Ýt hiÓu biÕt cña m×nh nãi vÒ c¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta. C¸ch nh×n nhËn vÊn ®Ò gi¶i quyÕt vµ mét sè kiÕn nghÞ vÒ chÝnh s¸ch Nhµ níc nh»m hoµn thiÖn h¬n cho viÖc thóc ®Èy cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Trong ®Ò ¸n nghiªn cøu nµy cßn nhiÒu ®iÒu t«i cha ®Ò cËp ®Õn bëi cha nghiªn cøu ®îc s©u s¾c nªn cha ®îc hoµn chØnh kÝnh mong ®îc sù gióp ®ì, chØ b¶o cña thÇy c« ®Ó t«i ®îc hiÓu thªm vµ s©u h¬n vÒ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 2 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh PhÇn i: tÝnh tÊt yÕu vµ sù cÇn thiÕt ph¶I tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc I.tæng qu¸t vÒ cæ phÇn ho¸ 1. Cæ phÇn hãa lµ g× ? §Ó thèng nhÊt nhËn thøc vµ hµnh ®éng ®èi víi mét chñ tr¬ng quan träng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò thuéc vÒ quan hÖ s¶n xuÊt quan hÖ së h÷u trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cÇn lµm râ néi dung cña kh¸i niÖm cæ phÇn ho¸ ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cæ phÇn ho¸ lµ mét gi¶i ph¸p quan träng ®Ó c¬ cÊu l¹i (tæ chøc l¹i ) hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp hiÖn gi÷ 100% vèn thuéc së h÷u nhµ níc tøc lµ chuyÓn mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc thµnh doanh nghiÖp (c«ng ty) cæ phÇn. 2. Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸. Môc tiªu cuèi cïng cao nhÊt cña cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc lµ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ rót ra cæ phÇn ho¸ nh»m gi¶i quyÕt tËp hîp n¨m môc tiªu sau ®©y: 2.1. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u ®èi víi khu vùc quèc doanh hiÖn nay. ChuyÓn mét phÇn tµi s¶n thuéc së h÷u cña nhµ níc thµnh së h÷u cña c¸c cæ ®«ng nh»m x¸c ®Þnh ngêi chñ së h÷u cô thÓ ®èi víi doanh nghiÖp kh¾c phôc t×nh tr¹ng “v« chñ” cñatliÖu s¶n xuÊt. §ång thêi cæ phÇn ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ së h÷u, lµm thay ®æi mèi t¬ng quan gi÷a c¸c h×nh thøc vµ lo¹i h×nh së h÷u, tøc lµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu c¸c së h÷u. 2.2. C¬ cÊu l¹i khu vùc kinh tÕ quèc doanh cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc sÏ thu hÑp khu vùc kinh tÕ quèc doanh vÒ møc cÇn thiÕt hîp lÝ. 2.3. Huy ®éng ®îc mét khèi lîng lín vèn nhÊt ®Þnh ë trong vµ ngoµi níc ®Ó ®Çutcho s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu mµ c¸c doanh nghiÖp huy ®éng trùc tiÕp ®îc vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. 2.4. H¹n chÕ ®îc sù can thiÖp trùc tiÕp cña c¸c c¬ quan Nhµ níc vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó chung tù do ho¹t ®éng ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng cña chung tríc nh÷ng biÕn ®æi thêng xuyªn cña thÞ trêng, v× sau khi cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ®îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty. 2.5. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n. 3. §èi tîng cña cæ phÇn ho¸ ë c¸c níc kh¸c nhau trªn thÕ giíi th× quy ®Þnh vÒ SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 3 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh ®èi tîng cæ phÇn ho¸ còng kh¸c nhau. ë ViÖt Nam theo Q§202/CT(8/6/1992) th× c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã ®ñ ba ®iÒu kiÖn sau ®©y cã thÓ cæ phÇn hãa: -Cã quy m« võa. -§ang kinh doanh cã l·i hoÆc tríc m¾t ®ang gÆp khã kh¨n nhng cã triÓn väng sÏ ho¹t ®éng tèt. - Kh«ng thuéc diÖn nh÷ng doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i gi÷a 100% vèn ®Çutcña nhµ níc. 4. TÝnh tÊt yÕu vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc . 4.1. Thùc tr¹ng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc tríc khi cæ phÇn ho¸. 4.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh doanh nghiÖp nhµ níc. C¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë ViÖt Nam ®îc h×nh thµnh tõ n¨m 1954(ë miÒn B¾c ) vµ tõ n¨m 1975(ë miÒn Nam). Do h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån gèc kh¸c nhau, nªn c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë ViÖt Nam cã ®Æc trng kh¸c biÖt so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi biÓu hiÖn:  Quy m« doanh nghiÖp phÇn lín nhá bÐ, c¬ cÊu ph©n t¸n, biÓu hiÖn ë sè lîng lao ®éng vµ møc ®é tÝch luü vèn. Theo b¸o c¸o cña Bé chÝnh trÞ vÒ c¸c chØ tiªu chñ yÕu n¨m 1992, th× c¶ níc cã trªn 2/3 tæng sè doanh nghiÖp cã sè lao ®éng trªn 100 ngêi sè lao ®éng trong khu vùc nhµ níc chiÕm mét tØ träng kh¸ nhá trong tæng sè lao ®éng x· héi kho¶ng 5-6%  Tr×nh ®é kü thuËt -c«ng nghÖ l¹c hËu trõ mét sè rÊt Ýt (18%)sè doanh nghiÖp ®îc ®Çutmíi ®©y ( sau 1986) phÇn lín c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®· ®îc thµnh lËp kh¸ l©u cã tr×nh ®é kÜ thuËt thÊp theo b¸o c¸o ®iÒu tra cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng th× tr×nh ®é c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cña ViÖt Nam kÐm c¸c níc tõ 3-4 thÕ hÖ. Cã doanh nghiÖp vÉn cßn sö dông c¸c trang bÞ kÜ thuËt tõ n¨m1939 vµ tríc ®ã. MÆt kh¸c , ®¹i bé phËn doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc x©y dùng b»ng kÜ thuËt cña nhiÒu níc kh¸c nhau nªn tÝnh ®ång bé cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¶ trong níc vµ quèc tÕ.  ViÖc ph©n bè cßn bÊt hîp lý vÒ nghµnh vµ vïng khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng cßn ®îc bao cÊp mäi mÆtnhtríc n÷a ®· thÕ l¹i bÞ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c c¹nh tranh quyÕt liÖt, nªn nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng trùu næi, buéc ph¶i ph¸ s¶n gi¶i thÓ, ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc. Do ®ã, mÆc dï sè lîng c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®· gi¶m tõ 12.084 ®Õn ngµy 1/4/1994 cßn SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 4 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh 6.264 doanh nghiÖp Nhµ níc. Nhê sù ®æi míi vÒ tæ chøc qu¶n lý vÒ kú thuËt vµ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cßn l¹i tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm tuyÖt ®èi cña kinh tÕ Nhµ níc, còngnhtrong tØ träng trong tæng s¶n phÈm (CDP kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn t¨ng lªn ®¸ng kÓ). B¶ng sau ®©y cho ta thÊy ®iÒu ®ã: Mét sè chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ Tèc ®é t¨ng tr1976-1980 1981-1985 1986-1990 1990-2003 ëng kinh tÕ b×nh qu©n hµng n¨m (%) 0,4 0,4 3 7,8-8,5 TØ träng kinh 1990 1992 1993 2000 tÕ QD trong 1991 CDP(%) 34,1 42,9 43,6 39,6 (theo sè liÖu cña côc thèng kª) Tèc ®é t¨ng trëng nÒn kinh tÕ níc ta trong nh÷ng n¨m qua ®· t¨ng nhanh, ®Æc biÖt doanh nghiÖp Nhµ níc vÉn ®ãng vai trß chñ yÕu trong nhiÒu nghµnh kinh tÕ, nhÊt lµ nh÷ng nghµnh quan träng ®ßi hái ®Çutlín, kü thuËt c«ng nghÖ cao vµ c¸c nghµnh s¶n xuÊt cung øng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng. §ång thêi doanh nghiÖp Nhµ níc vÉn lµ thµnh phÇn ®ãng gãp chñ yÕu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Cã thÓ nhËn thÊy r»ng: HÇu hÕt doanh nghiÖp Nhµ níc cña ta h×nh thµnh tõ thêi qu¶n lý tËp trung bao cÊp khi chuyÓn sang c¬ chÕ míi l¹i thiÕu kiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc thµnh lËp ph¸t triÓn trµn lan (nhÊt lµ cÊp tØnh, huyÖn, c¬ quan, trêng häc). Mét bé phËn quan träng doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tèi thiÓu ®Ó ho¹t ®éng thiÕu vèn tèi thiÓu, trang thiÕt bÞ qu¸ th« s¬. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn kinh tÕtnh©n cßn qu¸ non yÕu chØ míi ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜng vùc dÞch vô, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp nªn doanh nghiÖp Nhµ níc cha thÓ tËp trung toµn lùc cho yªu cÇu ph¸t triÓn ë nh÷ng nghµnh lÜng vùc then chèt. Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y lu«n lu«n chi phèi ph¬ng híng, bíc ®i vµ biÖn ph¸p trong qu¸ tr×nh ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta. Sau mêi n¨m ®æi míi, c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®· vµ ®ang chuyÓn biÕn kh¸ c¨n b¶n. §· s¾p xÕp l¹i mét bíc quan träng, gi¶m gÇn mét nöa sè doanh nghiÖp chñ yÕu, nh÷ng doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng nhá bÐ kh«ng cã hiÖu qu¶. Sè lín doanh nghiÖp cßn l¹i ®îc tæ chøc l¹i vµ tõng bíc ph¸t huy quyÒn tù chñ kinh doanh lµm ¨n n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qña. Nhng nh×n chung c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc vÉn rÊt khã kh¨n, hiÖu qu¶ kinh doanh cßn thÊp nhiÒu doanh nghiÖp vÉn SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 5 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh lµm ¨n thua lç thêng xuyªn, ho¹t ®éng cÇm chõng sù ®ãng gãp cña doanh nghiÖp Nhµ níc cho ng©n s¸ch cha t¬ng øng víi phÇn ®Çutcña Nhµ níc cho nã, còngnhtiÒm lùc cña doanh nghiÖp Nhµ níc t×nh tr¹ng mÊt vµ thÊt tho¸t vÒ vèn ®ang diÔn ra hÕt søc nghiªm träng viÖc qu¶n lý ®íi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cßn qu¸ yÕu kÐm, quan träng lµ t×nh tr¹ng bu«ng láng qu¶n lý tµi chÝnh lµm Nhµ níc mÊt vai trß ngêi chñ së h÷u thùc sù. 4.1.2. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng doanh nghiÖp Nhµ níc. Thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam nh trªn lµ do mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau:  Sù ¶nh hëng nÆng nÒ cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cao ®é trong ®iÒu kiÖn chiÕn tranh kÐo dµi, t duy kh«ng ®óng m« h×nh chñ nghÜa x· héi tríc ®©y.  Sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ lùc lîng s¶n xuÊt. Sù yÕu kÐm cña lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn sù râ nhÊt lµ sù thÊp kÐm l¹c hËu cña kÕt cÊu h¹ tÇng cña toµn bé nÒn kinh tÕ, còngnhmçi doanh nghiÖp. Sù yÕu kÐm nÒn kinh tÕ cßn thÓ hiÖn ë chç cha cã tÝch luü néi bé, cha cã kh¶ n¨ng chi tr¶ sè nî ®Õn h¹n vµ sè nî qu¸ h¹n.  Tr×nh ®é qu¶n lý vÜ m« ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung ®èi víi doanh nghiÖp nãi riªng cßn yÕu kÐm trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh cha ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc víi ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ®æi míi nhiÒu v¨n b¶n qu¶n l× ®· lçi thêi song cha ®îc huû bá, nh÷ng v¨n míi cã nhiÒu s¬ hë song cha ®iÒu chØnh kÞp thêi. Mét sè c«ng t¸c ®Æc biÕt quan träng vÒ qu¶n lý ®èi víi doanh nghiÖpnhqu¶n lý tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n, thanh tra, gi¸m s¸t,... cha chuyÓn biÕn kÞp trong m«i trêng kinh doanh, nªn Nhµ níc kh«ng n¾m ®îc thùc tr¹ng tµi chÝnh hiÓu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.  Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng §¶ng vµ Nhµ níc chËm vµ kh«ng c¬ng quyÕt trong viÖc c¶i c¸ch chÕ ®é së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. Tãm l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta do yÕu tè lÞch sö ®Ó l¹i ®· vµ ®ang ®ãng gãp vai trß to lín gÇnnhtuyÖt ®èi trong nhiÒu lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nhng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®Êt níc sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cña Nhµ níc tÊt yÕu ph¶i ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc. 4.2. TÝnh tÊt yÕu vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 6 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh Qua thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp Nhµ níc ta qua mét thêi gian dµi nh thÕ th× cã mét ®iÒu cÇn lµm ®ã lµ cÇn tiÕn hµnh ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n íc. §æi míi nh»m s¾p xÕp l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc ph¸t triÓn theo híng gi¶m sè lîng n©ng cao chÊt lîng. Cã rÊt nhiÒu con ®êng vµ ph¬ng ph¸p ®Ó ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc trong ®ã cæ phÇn ho¸ lµ mét ph¬ng ph¸p. Ta thÊy cæ phÇn ho¸ lµ mét chñ tr¬ng cÇn thiÕt vµ ®óng ®¾n ®Ó lµm cho hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn cã m¹nh lªn, t¨ng søc c¹nh tranh, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ t¨ng ®îc søc m¹nh chi phèi, n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña hÖ thèng nµy trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tiÕn dÇn tõng bíc trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa. II. NéI DUNG Cæ PHÇN HO¸. 1. C¸c h×nh thøc cæ phÇn ho¸. HiÖn nay ë nhiÒu níc ta cã hai h×nh thøc cæ phÇn chñ yÕu ®ã lµ:  Thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn tõ viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc.  Thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn m¬Ý th«ng qua viÖc ®ãng gãp cæ phÇn cña c¸c cæ ®«ng. 2. §iÒu kiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc. Nãi chung vÒ nguyªn t¾c c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®¨ng kÝ kinh doanh theo NghÞ ®Þnh 388/HDBT ®Òu cã thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay víi môc tiªu ®· nªu ra ë trªn, nh÷ng doanh nghiÖp cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn díi ®©y sÏ lµ ®èi tîng tèt ®Ó cæ phÇn hãa:  Nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« võa vËn dông kinh nghiÖm cña c¸c níc vµo níc ta cho thÊy ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn hãa cã hiÖu qu¶ ®èi víi doanh nghiÖp cÇn b¶o ®¶m: +Vèn cæ phÇn kh«ng díi 500 triÖu ®ång. + Sè ngêi mua cæ phiÕu cho phÐp b¸n hÕt cæ phiÕu cña doanh nghiÖp.  c¸c doanh nghiÖp kinh tÕ quèc doanh kh«ng n»m trong danh mùc Nhµ níc ®Çu t 100% vèn.  Nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc lµm ¨n cã l·i thùc hoÆc tríc m¾t kh«ng cã l·i thùc gÆp khã kh¨n, song cã thÞ trêng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn høa hÑn mét t¬ng lai tèt ®Ñp. 3. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 7 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh 4. C¸c bíc tiÕn hµnh. Tr×nh tù vµ néi dung c¸c bíc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét doanh nghiÖp Nhµ níc theo tiÕn ®é sau ®©y: Bíc 1: Thµnh lËp ban vËn ®éng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp. Ban vËn ®éng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp bao gåm c¸c chuyªn gia kinh tÕ kÜ thuËt, c¸c c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸c chuyªn gia cña c¸c nghµnh qu¶n lý Nhµ níc. Ban vËn ®éng cæ phÇn ho¸ do uû ban nh©n d©n tØnh ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp vµ cö gi¸m ®èc doanh nghiÖp lµm trëng ban. Ban vËn ®éng cã nhiÖm vô: ChuÈn bÞ ph¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ theo Q§202/CT cña chñ tÞch héi ®ång bé trëng vÒ néi dung c¸c bíc cæ phÇn ho¸.   X©y dùng luËn chøng s¬ bé vÒ cæ phÇn ho¸. Bíc 2: Ph©n tÝch vµ tæ chøc l¹i doanh nghiÖp. Bíc nµy nh»m lµm râ thùc tr¹ng vÒ c¸c mÆt, nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn xö lý tríc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Ph©n tÝch doanh nghiÖp trªn c¸c mÆt nh kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ, t×nh h×nh tµi chÝnh, thÞ trêng.  Tæ chøc l¹i doanh nghiÖp. LËp c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh vµ lîi nhuËn trong n¨m n¨m. Ph¬ng ¸n kinh doanh vµ lîi nhuËn ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c dù kiÖn vÒ triÓn väng cña doanh nghiÖp ®· nªu.  Bíc 3: X¸c ®Þnh trÞ gi¸ cña doanh nghiÖp viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau:  X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña doanh nghiÖp.  §¸nh gi¸ l¹i vèn vµ trÞ gi¸ tµi s¶n trong diÖn cæ phÇn ho¸.  Ph©n tÝch ph¬ng ¸n kinh doanh vµ lîi nhuËn trong 5 n¨m tíi.  X¸c ®Þnh s¬ bé trÞ gi¸ doanh nghiÖp theo ph¬ng ¸n lîi nhuËn nªu trªn.  §èi chiÕu kÕt qu¶ nµy víi c¸c sæ s¸ch cã liªn quan. Dù kiÕn trÞ gÝa doanh nghiÖp vµ b¸o c¸o lªn héi ®ång thÈm ®Þnh xt«i sÐt tríc khi tr×nh lªn cÊp trªn cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh.  SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 8 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh  X¸c tæng sè cæ phÇn vµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu. Bíc 4: Dù tÝnh sè cæ phiÕu ®t«i b¸n vµ vËn ®éng ngêi mua. Bíc 5: X¸c ®Þnh gi¸ b¸n thùc tÕ cæ phiÕu vµ tiÕn hµnh b¸n. Bíc 6: Häp ®¹i héi cæ ®«ng ®Ó lµm c¸c thñ tôc thµnh lËp c«ng ty th«ng qua ®iÒu lÖ ®¨ng kÝ t¹i doanh nghiÖp. III. kinh nghiÖm cæ phÇn ho¸ cña mét sè níc trªn thÕ giíi 1. Cæ phÇn ë Trung Quèc:Trung Quèc b¾t ®Çu thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ nh÷ng n¨m 1980, hä ®· gÆt h¸i ®îc mét sè kinh nghiÖm ®¸ng chó ý. Tõ ngµy 2225/8/1993 t¹i Hµng Ch©u chÝnh phñ tæ chøc héi nghÞ th¶o luËn vÒ ba n¨m thùc hiÖn CPH . ChØ tÝnh 5 tØnh cña thµnh phè - ThÈm D¬ng,ThîngH¶i ,B¾c Kinh ,Qu¶ng Ch©u, ThiÓm T©y ®· cã trªn 1500 xÝ nghiÖp quèc doanh CPH v¬Ý sè vèn lªn tíi hµng chôc tØ nh©n d©n tÖ.Ngµy 25/7/1984 thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn cña c¶ níc víi sè vèn cæ phÇn bªn ngoµi c«ng ty lªn tíi 5318000 nh©n d©n tÖ chiÕm 73,6% tæng gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp . H×nh thøc cæ phÇn ë Trung Quèc . C¬ cÊu cæ phÇn. C¬ cÊu cæ phÇn cña doanh nghiÖp gåm:Cæ phÇn Nhµ níc,cæ phÇn c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n ngoµi doanh nghiÖp. ChÕ ®é cæ phÇn h÷u h¹n. Vèn cæ phÇn cu¶ c¸c xÝ nghiÖp nµy do nh÷ng xÝ nghiÖp Nhµ níc,tËp thÓ vµtnh©n gãp. ChÕ ®é cæ phÇn hçn hîp:Cæ phÇn cña c¸c xÝ nghiÖp lµ sù hçn hîp cæ phÇn trong néi bé vµ cæ phÇn ngoµi x· héi.Chóng bao gåm cæ phÇn Nhµ níc,cæ phÇn xÝ nghiÖp ,cæ phÇn c¸c tæ chøc kinh doanh vµ cæ phÇn c¸ nh©n. X¸c ®Þnh cæ phÇn ho¸. ViÖc x¸c ®Þnh cæ phÇn ho¸ nh»m lµm râ vai trß së h÷u cña ngêi së h÷u cæ phÇn. C¨n cø vµovèn ®Çut®Ó chia quÒn së h÷u cæ phÇn.Tæng sè cæ phÇn ®îc chia lµm 4 lo¹i:Cæ phÇn Nhµ níc,cæ phÇn x· héi,cæ phÇn c¸ nh©n.Cæ phÇn Nhµ níc chñ yÕu lµ tµi s¶n ®îc h×nh thµnh do ®Çutcña Nhµ níc vµo nh÷ng xÝ nghÖp thuéc së h÷u toµn d©n bao gåm:Tµi s¶n cè ®Þnh vèn lu ®éng do Nhµ níc cÊp. Cæ phÇn nãi chung lµ chØ tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i cho xÝ nghiÖp. Cæ phÇn x· héi lµ cæ phÇn mµ c¸c tÇng líp x· héi ë ngoµi xÝ nghiÖp mua. Cæ phÇn c¸ nh©n mµ c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp vµ nh©n d©n mua tõ thu nhËp c¸ nh©n tõ SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 9 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh nguån vèn nhµn dçi cña hä. VÒ ph©n phèi lîi nhuËn. Nh×n chung cã 3 c¸ch ph©n phèi lîi nhuËn. Lîi nhuËn h×nh thµnh tríc hÕt ph¶i tr¶ c¸c kho¶n vay cña ng©n hµng,sau ®ã c¨n cø c¸c luËt thuÕ ®Ó nép c¸c lo¹i thuÕ cho Nhµ níc phÇn lîi nhuËn cßn l¹i ph©n phèi cho c¸c quü,c¨n cø vµo sè lîng c¸c quü vµ tû lÖ cô thÓ cho mçi quü do héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh c¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh cã liªn quan cña Nhµ níc. H¹ thÊp møc thuÕ doanh thu:PhÇncßn l¹i sau khi nép thuÕ tr¶ nî sÏ ®t«i ph©n bæ c¸c quü. Lîi nhuËn thùc hiÖn cßn l¹i cña xÝ nghiÖp ®îc ph©n bæ cho c¸c quü sau khi nép thuÕ,tiÒn ph¹t nÕu chiÕm dông vèn cña Nhµ níc hoÆc cña c¸c xÝ nghiÖp kh¸c,tr¶ nî vµ l·i vay nh©n hµng. Ph©n phèi lîi tøc cæ phÇn: C¬ b¶n ®Òu c¨n cø vµo vµo tû lÖ cæ phÇn ®Ó chia lîi tøc ®îc hëng khi ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i vµ chÞu thiÖt h¹i tæn thÊt khi thua lç.Lîi tøc ®îc ph©n chia díi d¹ng mét kho¶n thu nhËp cè ®Þnh hoÆc díi d¹ng biÕn ®éng phô thuéc vaß khèi lîng lîi nhuËn thu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 2. Mét sè níc kh¸c. T¹i mçi níc kh¸c nhau ®îc h×nh thµnh b»ng c¸c con ®êng kh¸c nhau vµ møc ®é còng kh¸c nhau cô thÓnhsau: B¸n c¸c tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ níc, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®Êt, rõng, tµi nguyªn thuéc vÒ së h÷u cña Nhµ níc. §iÓn h×nh ph¬ng thøc nµy lµ óc. Thùc hiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ nhng kh«ng chÊp nhËn lo¹i bá së h÷u Nhµ níc.Trung Quèc,Ên §é vµ Hµn Quèc lµ nh÷ng níc thùc hiÖn ph¬ng thøc nµy. ChÊp nhËn xo¸ bá quyÒn së h÷u Nhµ níc.C¸c níc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ theo khuynh híng nµy lµ Philippin vµ Xrilanca.Ngêi ta cho r»ng quyÒn së h÷u thuéc Nhµ níc haytnh©n kh«ng quan träng hä chØ cÇn doanh nghiÖp nµo mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp ®ã lµ cho c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp ®ã vµ x· héi. Dï cßn nhiÒu kh¸c biÖt song c¸c bíc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ë hÇu hÕt c¸c níc thuéc khu vùc nµy ®Òu cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 10 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh LËp kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ bao gåm: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp,®Ò xuÊt lo¹i h×nh mµ doanh nghiÖp thÝch hîp. Xt«i xÐt c¸c khÝa c¹nh luËt ph¸p nh÷ng v¨n b¶n luËt nµo liªn quan trùc tiÕp ®Õn lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.C¸c hîp ®ång mµ xÝ nghiÖp ®· ®¨ng ký thùc hiÖn chóng ®Õn ®©u vÊn ®Ò tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt c¶ tríc vµ sau khi cæ phÇn ho¸. C¸c quan hÖ c«ng viÖc,®Æc biÖt lµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi hîp ®ång c«ng viÖc. C¸c vÊn ®Ò vÒ vèn kÓ c¶ vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng,nh÷nh kho¶n tÝn dông nguån vèn vµ kh¶ n¨ng,n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan. VÊn ®Ò cuèi cïng lµ vÒ thuÕ vµ vÊn ®Ò tµi chÝnh cÇn xö lý doanh nghiÖp ®· gi¶i quyÕt ®Õn ®©u vµ cßn nh÷ng víng m¾c g×. 3.Mét sè ®iÒu rót ra tõ cæ phÇn ho¸ ë mét sè níc trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn å ¹t doanh nghiÖp Nhµ níc vµ kh«ng x¸c ®Þnh ®îc quy m« hîp lýcña khu vùc nµy lµ mét g¸nh nÆng cho kÕ ho¹ch ®Çu t,ë nhiÒu níc ®iÒu nµy vît qu¸ søc chÞu ®ùng cña nhiÒu nÒn kinh tÕ. Bëi vËy cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. §Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cã hiÖu qu¶ ë c¸c níc hÇu hÕt ngêi ta lËp c¸c uû ban c¬ quan chuyªn tr¸ch quèc gia,c¬ quan ®ã ph¶i gåm nh÷ng ngêi ®îc giao thùc quyÒn. H×nh thøc cæ phÇn ho¸ rÊt phong phó c¸ch lµm nhiÒu níc rÊt mÒm dÎo dÔ chÊp nhËn trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu giíi cßn e ng¹i hoÆc chèng ®èi.Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cã thÓ rót ra tõ viÖc nghiªn cøu cæ phÇn ho¸ ë c¸c níc trªn thÕ giíi lµ: Cæ phÇn ho¸ ph¶i ®îc nghiªn cøu toµn diÖn.Nã kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých tù th©n mµ lµ mét bé phËn trong mét ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch réng lín h¬n.Nh»m thóc ®Èy bè trÝ tèt h¬n c¸c nguån lùc ,khuyÕn khÝch c¹nh tranh t¹o m«i trêng thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ,ph¸t triÓn thÞ trêng vèn. ViÖc nghiªn cøu thiÕu thËn träng c¸c ph¬ng ¸n lùa chän tríc khi hµnh ®éng cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt tèn kÐm nhiÒu,ch¬ng tr×nh b¸n xÝ nghiÖp míi chØ tró träng ®Õn hiÖu qu¶ thu håi tríc m¾t nhng l¹i cha quan t©m t×m c¸ch b¶o ®¶m tµi chÝnh l©u dµi. Trong trêng hîp thÞ trêng vèn cha ph¸t triÓn thËm chÝ cßn yÕu kÐm th× viÖc cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i thËn träng vµ ph¶i cô thÓ ho¸ trong chñ tr¬ng b¸n mét phÇn tµi SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 11 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh s¶n, ®iÒu kiÖn tµi chÝnh lµ tiªn quyÕt,nÕu kh«ng trong t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ sÏ bÊt thêng. NhiÒu níc ®· thu hÑp thÞ trêng tµi s¶n cña m×nh b»ng c¸ch giíi h¹n hoÆc lo¹i trõ sù tham gia cu¶ ngêi níc ngoµi x©y dùng mét chiÕn lîc cæ phÇn ho¸ vµ ph©n lo¹i xÝ nghiÖp quèc doanh lµ bíc cÊn thiÕt ®Ó lµm s¸ng tá môc tiªu vµ quan ®iÓm cña cña Nhµ níc. ViÖc cæ phÇn ho¸ yªu cÇu ph¶i cã c¸c c¸n bé cã tr×nh ®é qu¶n lý mét ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ lµ c«ng viÖc phøc t¹p trong khi c¸c quan chøc ChÝnh phñ cha cã ®Çy ®ñ c¸c n¨ng lùc cÇn thiÕt.MÆt kh¸c Nhµ níc thêng ë thÕ yÕu trong th¬ng lîng c¸c xÝ nghiÖp kh«ng hÊp dÉn ,l¹i thiÕu th«ng tin,thiÕu kinh nghiÖm trong viÖc b¸n tµi s¶n.Trong nh÷ng trêng hîpnhvËy thêng thÊy lµ tµi s¶n bÞ ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña nã.Cuèi cïng ®iÒu cÇn ph¶i cã lµ sù c«ng khai vµ lßng tin tëng cña quÇn chóng ®èi víi ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 12 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh PHÇN II: T×NH H×NH Cæ PHÇN HO¸ DOANH NGHIÖP NN NH÷NG N¡M QUA I.qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. 1.Tríc ®æi míi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cña chóng ta ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qua nhiÒu thêi kú ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý.C¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp ®· kÐo dµi h¬n 30 n¨m.C¸c xÝ nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ nµy chñ yÕu lµ nhËn lÖnh tõ trªn b»ng nhiÒu chØ tiªu ph¸p lÖnh cña Nhµ níc giao;ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së theo ph¬ng thøc cung cÊp vµ giao nép,kh«ng ph¶i s¶n xuÊt ®Ó b¸n trao ®æi.ChÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ kh«ng ®îc thùc hiÖn mµ lµ “hÕt tiÒn xin trªn , hÕt hµng xin cÊp, tæn thÊt kh«ng hay, lç l·i kh«ng chÞu “. C¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®· chiÕm mÊt quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¬ së, k×m h·m s¶n xuÊt ph¸t triÓn , triÖt tiªu ®éng lùc s¶n xuÊt, kh«ng ®a ®îc khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ ngµy cµng giµ cçi rÖu r·, c¸n bé qu¶n lý thô ®éng x¬ cøng. v. v... M©u thuÉn gay g¾t trong thêi kú nµy mét bªn lµ sù can thiÖp qu¸ s©u cña Nhµ níc vµo c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së trong ®iÒu kiÖn nguån lùc Nhµ níc cã h¹n; mét bªn lµ c¸c c¬ së ®ßi quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh, hä muèn “bung ra”,®îc “th¸o gì”. Trong ®iÒu kiÖn ®ã s¶n xuÊt sa sót nghiªm träng, nhiÒu xÝ nghiÖp cã nguy c¬ ph¸ s¶n, nhÊt lµ víi c¸c xÝ nghiÖp dïng nguyªn liÖu cña níc ngoµi. 2.Sau ®æi míi. Tríc t×nh h×nh ®ã, th¸ng 1/1981 ChÝnh phñ ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh 25-CP vÒ “mét sè chñ tr¬ng biÖn ph¸p nh»m ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp quèc doanh “.QuyÕt ®Þnh 25CP lµ mét sù më ®Çu vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ë níc ta. QuyÒn chñ ®éng cña c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®· ®îc níi dÇn . KÕ ho¹ch s¶n xuÊt ë c¬ së ®îc chia lµm 3 phÇn: phÇn do Nhµ níc giao phÇn tù c©n ®èi cña xÝ nghiÖp vµ phÇn s¶n xuÊt phô . MÆc dÇu cßn nhiÒu h¹n chÕ nhng quyÕt ®Þnh 25-CP ®· ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp . NhiÒu xÝ nghiÖp tõ chç s¾p bÞ ®ãng cöa ®· ®øng dËy ®îc vµ ph¸t triÓn. NhiÒu m« h×nh xÝ nghiÖp tù c©n ®èi xuÊt khÈu t¹i chç ®· xuÊt hiÖnnhnhµ m¸y:DÖt Thµnh C«ng , dÖt Phíc Long, nhùa B×nh Minh v.v ... SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 13 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 25-CP tuy cã nhiÒu mÆt tÝch cùc nhng còng béc lé nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùcnhviÖc c¸c xÝ nghiÖp lµm lÉn lén gi÷a 3 phÇn kÕ ho¹ch theo híng cã lîi cho c¸ nh©n vµ tËp thÓ lµm thiÖt h¹i lîi Ých Nhµ níc .C¸c ph¹m trï “3 lîi Ých”, ”liªn doanh liªn kÕt”®· bÞ lîi dông vµ xuyªn t¹c vv..,.. §Ó v·n håi trËt tù kinh tÕ,th¸ng 8/1982 ChÝnh phñ ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch biÖn ph¸p bæ sung b»ng quyÕt ®Þnh 146/H§BT vµ ®Õn th¸ng 11/1984 cã nghÞ quyÕt 156/H§BT vÒ mét sè vÊn ®Ò c¶i tiÕn c«ng nghiÖp quèc doanh. NghÞ quyÕt 156/H§BTvÉn cha “g·i ®óng chç ngøa” cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc v× vÉn mang nÆng tÝnh chÊt tËp trung quan liªu bao cÊp.C¸c xÝ nghiÖp vÉn tr¨n trë t×m lèi ra vµ tiÕp tôc ®ßi quyÒn tù chñ cña m×nh.Do vËy th¸ng 4/1986 Bé ChÝnh trÞ ®· cã dù th¶o NghÞ quyÕt 306 vµ sau ®ã quyÕt ®Þnh t¹m thêi 76/H§BT vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh vµ ®· ®îc kh¼ng ®Þnh t¹i Nghi quyÕt 3 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng vµ thÓ chÕ ho¸ t¹i quyÕt ®Þnh 217/H§BT,NghÞ quyÕt 50/H§BT vµ NghÞ quyÕt 98/H§BT vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý víi néi dung cèt lâi lµ :”chuyÓn c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ sang h¹ch to¸n kinh doanh XHCN,thùc hiÖn chÕ ®é tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ c¬ së,®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ níc vÒ kinh tÕ”. Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 217/H§BT,NghÞ quyÕt 50/H§BT vµ NghÞ ®Þnh 98 ®· thu ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Nhê thùc hiÖn chÕ ®é tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¬ së mµ gi¶i phãng ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt,ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸,bíc ®Çu t¹o ®éng lùc s¶n xuÊt,®a ®îc khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt,bíc ®Çu tËp dît ®éi ngò ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ trêng. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng c¸i ®îc nãi trªn,trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý míi ®· xuÊt hiÖn mét sè m©u thuÉn kh¸ gay g¾t trong xÝ nghiÖp quèc doanh nh÷ng m©u thuÉn ®ã lµ: _NhÊn m¹nh viÖc thùc hiÖn quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së nhng l¹i coi nhÑ hoÆc bu«ng nhÑ sù kiÓm so¸t cña Nhµ níc,do ®ã lµm thÊt tho¸t tµi s¶n cña Nhµ níc. _Lîi Ých cña ngêi lao ®éng kÓ c¶ lao ®éng qu¶n lý cha g¾n chÆt víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. _Sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc qu¸ ph©n t¸n,trµn lan,nhá bÐ ®· lµm ph©n t¸n nguån lùc cña Nhµ níc kÓ c¶ lùc lîng vËt chÊt vµ trÝ tuÖ qu¶n lý. II. thùc tr¹ng t×nh h×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 14 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh 1. TiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. Chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lÇn ®Çu tiªn ®îc nªu t¹i NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 2 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VII(th¸ng 11/1991) ®îc cô thÓ ho¸ trong NghÞ quyÕt Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm k× kho¸ VII(1/1994), NghÞ quyÕt 10/NQ-TW cña Bé ChÝnh trÞ ngµy 17 th¸ng 3 n¨m 1995; Th«ng b¸o ý kiÕn cña Bé ChÝnh trÞ. §Æc biÖt lµ tõ khi cã NghÞ quyÕt §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII vµ NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn 4 cña Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VIII th× chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc kh¼ng ®Þnh râ h¬n. ChÝnh phñ ®· triÓn khai thùc hiÖn tõng bíc c¸c NghÞ quyÕt nãi trªn vµ chó ý ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã thÓ chia lµm 2 giai ®o¹n chÝnh. 1.1.Giai ®o¹n 1991_1996. Trong giai ®o¹n nµy Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng (nay lµ Thñ tíng ChÝnh phñ) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1992 vÒ tiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ ChØ thÞ 84/TTg vÒ viÖc xóc tiÕn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. Sau 4 n¨m triÓn khai QuyÕt ®Þnh sè 202/CT vµ ChØ thÞ sè 84/TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ(1992-1996) ®· chuyÓn ®îc 5 doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ:  C«ng ty §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn thuéc Bé Giao th«ng vËn t¶i(n¨m 1993).  C«ng ty C¬ ®IÖn l¹nh thuéc Uû ban nh©n d©n thµnh phè Hå ChÝ Minh(n¨m 1993).  XÝ nghiÖp GiÊy HiÖp An thuéc Bé c«ng nghiÖp (n¨m 1994).  XÝ nghiÖp chÕ biÕn h¸ng xuÊt khÈu thuéc Uû ban nh©n d©n tØnh Long An(1995).  XÝ nghiÖp ChÕ biÕn thøc ¨n gia sóc thuéc Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n(n¨m 1995). Trong doanh nghiÖp nãi trªn th× cã bèn doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh 1 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn tØnh Long An. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 15 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh 1.2. Giai ®o¹n 1996 ®Õn nay. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u ®iÓm vµ tån t¹i trong giai ®o¹n triÓn khai thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc. ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 7 th¸ng 5 n¨m 1996 vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn NghÞ ®Þnh nµy ®· x¸c ®Þnh râ gi¸ trÞ doanh nghiÖp:chÕ ®é u ®·i cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ tæ chøc bé m¸y gióp Thñ tíng ChÝnh phñ chØ ®¹o c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc,®ång thêi giao nhiÖm vô cho c¸c bé,c¸c ®Þa ph¬ng híng dÉn vµ tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c nµy. KÓ tõ khi NghÞ ®Þnh sè 28/CP®îc ban hµnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 1998 ®· cã 33 doanh nghiÖp Nhµ níc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn.Nh vËy tõ n¨m 1992 ®Õn nay c¶ níc ®· cã 38 doanh nghiÖp Nhµ níc ®· hoµn thµnh cæ phÇn ho¸.Ngoµi ra,hiÖn nay cßn h¬n 178 doanh nghiÖp ®ang triÓn khai ë c¸c bíc kh¸c nhau. nhvËy viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc míi chØ thùc sù b¾t ®Çu vµo cuèi n¨m 1992 sau khi cã quyÕt 202/CT ngµy 8/6/1992 cña chñ tÞch héi ®ång bé trëng(nay lµ Thñ tíng ChÝnh phñ):trong QuyÕt ®Þnh ®ã cã sù lùa chän mét sè doanh nghiÖp cô thÓ.TiÕp theo lµ mét sè v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c t¹o khung ph¸p lý cho viÖc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc ®Æc biÖt lµ ph¶i kÓ ®Õn NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7/5/1996 vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ NghÞ ®Þnh 25/Cp ngµy 26/3/1997 söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 28/CP kÓ trªn.Nhê viÖc thùc hiÖn tèt nh÷ng v¨n b¶n nªu trªn,c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¸ cao trong 2 n¨m 1996-1997.Sè doanh nghiÖp Nhµ níc cæ phÇn ho¸ trong 2 n¨m ®ã t¨ng gÊp nhiÒu lÇn 3n¨m tríc,®a tæng sè doanh nghiÖp Nhµ níc hoµn thµnh viÖc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn,ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty lªn 18 doanh nghiÖp. HÇu hÕy 18 doanh nghiÖp nµy sau khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ®Òu ph¸t triÓn tèt víi mét sè chØ tiªu t¨ng trëng hµng n¨m cao. §ã thùc sù lµ tÝn hiÖu tèt,khÝch lÖ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc chuÈn bÞ chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn tiÕp tôc ñng hé chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ cña§¶ng vµ Nhµ níc. Tuy nhiªn rßng r· h¬n 5 n¨m mµ c¸c nghµnh c¸c ®Þa ph¬ng trong c¶ níc míi chØ cæ phÇn xong cã 18 doanh nghiÖp cßn qu¸ Ýt vµ chËm.C¸c nguyªn nh©n cña sù chËm ch¹p ®· ®îc chØ ra vµ kh¾c phôc tõng bíc,t¹o nªn mét sù chuyÓn biÕn ngµy mét m¹nh mÏ c¶ vÒ sù bæ sung,söa ®æi,hoµn chØnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt,quy tr×nh,thñ tôc vµ viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸.Bíc chuyÓn biÕn lín vµ rÊt quan träng cã thÓ nãi b¾t ®Çu tõ ®Çu n¨m nay,nhÊt lµ sau khi Thñ tíng ChÝnh phñ SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 16 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh cã chØ thÞ 20/1998/CT_TTg vÒ ®Èy m¹nh s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc vµ ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 44/1998/N§_CP ngµy 29/6/1998 vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn. ChØ tÝnh 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 cã tíi 21 doanh nghiÖp Nhµ níc hoµn thµnh viÖc cæ phÇn ho¸.Theo b¸o c¸o cha ®Çy ®ñ tõ c¸c ®Þa ph¬ng,c¸c Bé trong th¸ng7/2001 cã Ýt nhÊt 7 doanh nghiÖp hoµn thµnh c«ng t¸c nµy ®a tæng sè doanh nghiÖp Nhµ níc chuyÓn sang ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty trong th¸ng 7 lªn b»ng tæng sè doanh nghiÖp ®îc cæ phÇn ho¸ trong 5 n¨m céng l¹i,nÕu céng dån ®Õn 1/9/1998 th× c¶ níc ®· cã 38 doanh nghiÖp Nhµ níc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn.Bªn c¹nh ®ã cßn h¬n 90 doanh nghiÖp ®ang triÓn khai cæ phÇn ho¸ ë nh÷ng bíc kh¸c nhau,trong ®ã cã nhiÒu ®¬n vÞ s¾p hoµn thµnh,ngoµi ra cßn vµi chôc doanh nghiÖp nhµ níc ®· vµ ®ang ®¨ng ký tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸,ngoµi phÇn vèn cña Nhµ níc(thêng chiÕm 30% tæng gi¸ trÞ)nhê viÖc b¸n cæ phiÕu cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doang nghÖp(thêng tõ 30-50%)vµ cho c¸c ®«i tîng ngoµi x· héi nªn ®· huy ®éng,thu hót ®îc mét sè lîng cña x· héi vµo s¶n xuÊt.VÝ dô c«ng ty xe kh¸ch H¶i Phßng,tríc khi cæ phÇn ho¸ n¨m 1991 vèn cña xÝ nghiÖp chØ cã 486 triÖu ®ång,sau khi cæ phÇn ho¸ vèn cña c«ng ty lµ 2,16 tû ®ång.Nh vËy,môc tiªu thu hót réng r·i c¸c nguån vèn cu¶ x· héi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt th«ng qua gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸,nhng Nhµ níc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o nhê duy tr× cæ phÇn chi phèi gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng b»ng ph¸p luËt vµ néi dung c¸c ®iÒu lÖ ho¹t ®éng víi quy ®Þnh cu¶ Nhµ níc. C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh x· héi ho¸ s¶n xuÊt vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n nªn nã t¹o nªn sù liªn kÕt,®an xen gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u,c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn,nhng vÉn b¶o ®¶m vai trß chñ ®¹o,chi phèi cu¶ së h÷u Nhµ níc.V× trong c«ng ty cæ phÇn,sè vèn nhµ níc thêng chiÕm 30% cña c¸c tÇng líp d©n c vµ c¸c ®èi tîng kh¸c chiÕm tíi 70% nhng rÊt ph©n t¸n ngêi cao nhÊt còng chØ chiÕm kh«ng qu¸ 5% tæng sè cæ phÇn cña c«ng ty nªn khèng chÕ vÉn thuéc vÒ Nhµ níc. _QuyÒn lîi cña ngêi lao ®éng ®ång thêi lµ c¸c cæ ®«ng g¾n liÒn víi quyÒn lîi cña c«ng ty,ngêi lao ®éng mét mÆt lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao v× quyÒn lîi cña m×nh,mÆt kh¸c còng yªu cÇu héi ®ång qu¶n trÞ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ph¶i chØ ®¹o vµ l·nh ®¹o c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó lîi nhuËn cao h¬n. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 17 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh _C¸c doanh nghiÖp Nhµ nêc ®· chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ch¼ng nh÷ng b¶o toµn ®îc vèn mµ cßn t¨ng ®¸ng kÓ tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn ®¹t kh¸ cao. III.nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu vµ h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc. H×nh thµnh mét m« h×nh doanh nghiÖp míi , g¾n bã chÆt chÏ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm. Víi viÖc thay ®æi ph¬ng thøc qu¶n lý chÕ ®é b×nh bÇu chän gi¸m ®èc, héi ®ång qu¶n trÞ vµ chøc danh l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®· lµm ®éi ngò nµy cã tr¸ch nhiÖm cao h¬n do quyÒn lîi vµ nghÜa vô tr¸ch nhiÖm g¾n chÆt víi nhau. Kh«ng cßn nh÷ng gi¸m ®èc “h¸ miÖng chê sung”mµ thay vµo nh÷ng gi¸m ®èc, x«ng x¸o, n¨ng ®éng, b¸m s¸t thÞ trêng, lu«n t×m tßi, s¸ng t¹o trong lËp ph¬ng ¸n kinh doanh, t×m kiÕm ®èi t¸c, b¹n hµng, më mang thÞ trêng. §éi ngò c«ng nh©n viªn chøc do ®îc sµng läc, tinh gän l¹i lµ c¸c cæ ®«ng cña chÝnh c«ng ty nªn chÊt lîng còng ý thøc lµm chñ, tù gi¸c, tiÕt kiÖm ®îc n©ng lªn râ rÖt. T¹i c«ng ty cæ phÇn Phó Gia(Hµ Néi) sau CPH, hµng th¸ng tiÕt kiÖm ®îc h¬n 50% tiÒn ®iÖn vµ 30% chi phÝ hµnh chÝnh kh¸c. ChuyÓn biÕn tÝch cùc nµy còng diÔn ra ë nhiÒu doanh nghiÖp ®îc CPH kh¸c. HiÖu qu¶ kinh doanh ®îc n©ng cao lîi Ých Nhµ níc, doanh nghiÖp, c¸ nh©n ®Òu ®îc ®¸p øng : Theo dâi ho¹t ®éng cña c¸c DNNN ®îc CPH ®Òu dÔ nhËn thÊy hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc n©ng lªn râ rÖt. C¸c chØ tiªu vèn, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch, viÖc lµm, thu nhËp b×nh qu©n ®Òu t¨ng ®¸ng kÓ. T¹i DNNN ®Çu tiªn ®îc CPH lµ §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn thuéc Tæng c«ng ty Hµng h¶i ViÖt Nam, n¨m 1993, ë thêi ®iÓm CPH chØ cã sè vèn lµ 6,2 tû ®ång, sau 5 n¨m ho¹t ®éng sè vèn t¨ng gÊp 6 lÇn(®¹t 37,8 tû ®ång) lîi tøc so víi vèn t¨ng 150%. XÝ nghiÖp c¬ ®iÖn l¹nh thµnh phè Hå ChÝ Minh, sau 3 n¨m ho¹t ®éng t¨ng vèn gÊp lªn 10 lÇn, doanh thu t¨ng 10 lÇn, lao ®éng t¨ng 4 lÇn, thu nhËp cña ngêi lao ®éng còng t¨ng 4 lÇn. T¹i 22 doanh nghiÖp ®îc CPH thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n hiÖu qu¶ nµy ph¶n ¸nh qua chØ tiªu vèn n¨m 1999 t¨ng lªn 359,5 tû ®ång so víi 280,1 tû ®ång cña n¨m 1998(tøc ®· huy ®éng thªm ®îc79 tû). Nh÷ng ®¬n vÞ cã thêi gian CPH tõ 1 n¨m trë lªn ®Òu cã nh÷ng bíc tiÕn l¹c quan: Doanh thu t¨ng 30% lîi nhuËn thùc hiÖn t¨ng h¬n 30% nép ng©n s¸ch t¨ng 15- 18%, thu nhËp cña ngêi lao ®éng t¨ng tõ 1,2 lÇn lªn 1,5 lÇn so víi tríc CPH. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 18 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh Nhê hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tèt, c¸c doanh nghiÖp ®îc CPH thùc sù trë thµnh m« h×nh”ba trong mét” võa cøu v½n ®îc nguy c¬ ®æ vì cña nhiÒu doanh nghiÖp, võa t¨ng phÇn nép ng©n s¸ch nhµ níc, võa t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng. XÐt díi gãc ®é lîi Ých nhµ níc th× kh«ng chØ cã nguån thu nhËp t¨ng nhê c¸c doanh nghiÖp trÝch nép ng©n s¸ch nhiÒu h¬n mµ cßn kh«ng ph¶i lµm bµ ®ì, kh«ng tèn chi phÝ bao cÊp, u ®·i tµi chÝnh cho doanh nghiÖp vµ ngay c¶ khi b¸n cæ phÇn, nhµ níc còng thu vÒ mét lîng vèn ®¸ng kÓ. 2. H¹n chÕ 2.1. Nh÷ng h¹n chÕ. KÓ tõ thêi ®iÓm tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ®Çu tiªn(7/1993), tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ hÇunhkh«ng n¨m nµo ®¹t chØ tiªu kÕ ho¹ch(n¨m 1993: 2 doanh nghiÖp, 1994: 1, 1995: 2, 1996: 5, 1997:5). N¨m 1998: chØ tiªu lµ 159 doanh nghiÖp;1999:400 doanh nghiÖp.nhvËy, nÕu gi÷ ®îc tiÕn ®é theo ®óng kÕ ho¹ch th× nay ta cã kho¶ng gÇn 600 doanh nghiÖp ®îc cæ phÇn hãa. Trªn thùc tÕ tÝnh ®Õn 2/2000 míi chØ CPH ®îc 380 doanh nghiÖp. Tèc ®é CPH kh«ng ®¸p øng yªu cÇu s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc lµ do nhiÒu nguyªn nh©n: 2.2. Nguyªn nh©n. Mét lµ: c¬ chÕ chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ chËm ®îc ban hµnh ®ång bé, thiÕu cô thÓ, quy tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp qu¸ phøc t¹p, cßn nhiÒu mÆt cha ®îc phï hîp. Trong thêi gian dµi chËm quy ®Þnh ph¹m vi doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc phÐp CPH, cha ®Ò ra môc tiªu hoµn thµnh CPH hµng n¨m ®Ó phÊn ®Êu thùc hiÖn. Hai lµ: tríc yªu cÇu míi, c¸c doanh nghiÖp ®Òu bì ngì, lóng tóng nhng phÇn lín c¸n bé trong ban chØ ®¹o c«ng t¸c nµy ®Òu kiªm nhiÖm nªn cã Ýt ®iÒu kiÖn ®Ó thêng xuyªn ®«n ®èc híng dÉn, th¸o gì kÞp thêi nh÷ng víng m¾c cho doanh nghiÖp. Ba lµ: sè Bé vµ ®Þa ph¬ng, Tæng c«ng ty Nhµ níc cha nhËn thøc ®Çy ®ñ ý nghÜa chñ tr¬ng CPH mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ níc lµ nh»m huy ®éng vèn toµn x· héi ®Ó t¹o thªm viÖc lµm, ph¸t triÓn s¶n xuÊt n©ng cao søc c¹nh tranh, ®æi míi c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ níc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ngêi gãp vèn ®îc lµm chñ thùc sù, thay ®æi ph¬ng thøc qu¶n lý t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÓu qña, t¨ng tµi s¶n cña nhµ níc, n©ng cao thu nhËp cña ngêi lao ®éng vµ gãp phÇn t¨ng trëng toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do ®ã thiÕu chñ ®éng vµ cha kiªn quyÕt tæ chøc triÓn khai. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 19 §Ò ¸n m«n häc: LuËt Kinh doanh Bèn lµ: c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc tõ trong §¶ng, trong bé m¸y Nhµ níc tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng cha ®îc ®Èy m¹nh. ViÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh c«ng khai tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Nhµ níc cha thµnh nÒn nÕp thêng xuyªn. C¸c th«ng tin vÒ kÕt qu¶ cña nh÷ng doanh nghiÖp ®· CPH cha ®îc phæ biÕn sau réng trong nh©n d©n vµ ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. MÆt kh¸c c¸cttëng û l¹i, bao cÊp cha ®îc phª ph¸n triÖt ®Ó nªn cßn cã hiÖn tîng chÇn chõ, do dù hoÆc nÐ tr¸nh kh«ng muèn triÓn khai CPH. N¨m lµ: m«i trêng kinh tÕ cha thùc sù b×nh ®¼ng, cha t¹o ®îc mÆt b»ng thèng nhÊt vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng c¹nh tranh ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc theo híng n©ng cao quyÒn chñ ®éng kinh doanh, tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè u ®·i: møc vay vµ l·i suÊt cho vay, kho¶n nî vµ xo¸ nî t¹i c¸c ng©n hµng thong m¹i quèc doanh, cha ph¶i nép tiÒn thuª ®Êt…cßn mét sè c¸n bé coi doanh nghiÖp CPHnh lo¹i h×nh doanh nghiÖp phi x· héi chñ nghÜa lµm cho mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc e ng¹i khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn sÏ bÞ thiÖt thßi, gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh so víi doanh nghiÖp Nhµ níc. S¸u lµ: thÞ trêng vèn cha ph¸t triÓn, cha cã thÞ trêng chøng kho¸n nªn cha cã ph¬ng thøc thÝch hîp ®Ó giao dÞch cæ phiÕu vµ tõ ®ã cha t¹o thuËn lîi cho viÖc thóc ®Èy cæ phÇn ho¸. SV: CÊn §øc V¬ng - LuËt Kinh doanh - K43 20