Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Công ty tnhh may thêu minh phương...

Tài liệu Công ty tnhh may thêu minh phương

.DOC
72
191
95

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Môc lôc Môc lôc................................................................................................................................1 Danh môc c¸c b¶ng biÓu, s¬ ®å sö dông trong LuËn v¨n............4 Danh môc c¸c ký hiÖu viÕt t¾t sö dông trong LuËn v¨n ...........5 Më ®Çu...................................................................................................................................5 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu..................................................................5 2. Môc ®Ých nghiªn cøu.........................................................................................5 3. Ph¹m vi nghiªn cøu cña LuËn v¨n.....................................................................6 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu......................................................................................6 5. Nh÷ng ®ãng gãp cña LuËn v¨n..........................................................................6 6. Tªn vµ kÕt cÊu cña LuËn v¨n..............................................................................6 Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh vµ Tæng c«ng ty Nhµ níc........6 1.1. TËp ®oµn kinh doanh vµ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ, lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh....................................................................................................7 1.1.1. TËp ®oµn kinh doanh..................................................................................7 1.1.1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tËp ®oµn kinh doanh...................................7 1.1.1..2. Kh¸i niÖm tËp ®oµn kinh doanh................................................................8 1.1.1.3. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña tËp ®oµn kinh doanh.......................................9 1.1.1.4. Vai trß vµ ý nghÜa cña tËp ®oµn kinh doanh:..............................................11 1.1.2. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh.........................................................................................................13 1.1.2.1. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu..........................................................14 1.1.2.2. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ...............................................................15 1.1.2.3. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn.......................................16 1.2. C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu vµ lîinhuËn trong tæng c«ng ty Nhµ níc.18 1.2.1. C¬ së h×nh thµnh vµ vai trß cña Tæng c«ng ty Nhµ níc .........................18 1.2.2. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña Tæng C«ng ty Nhµ níc .............................19 1.2.3. C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu chi phÝ vµ lîi nhuËn cña Tæng C«ng ty Nhµ níc ...........................................................................................................20 1.2.3.1. C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu......................................................................20 1.2.3.2. C¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ ..........................................................................21 1.2.3.3. C¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn.................................................22 1.3. Nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù kh¸c biÖt trong c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña TËp ®oµn kinh doanh vµ Tæng c«ng ty Nhµ níc.........23 Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam..................................................27 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam..................................................27 2.1.1. §Æc ®iÓm qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty than 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ViÖt nam.............................................................................................................27 2.1.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam....................................27 2.1.1.2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Tæng C«ng ty Than ViÖt nam..................31 2.1.1.3. Ngµnh nghÒ kinh doanh cña Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam.........................31 2.1.2. VÞ trÝ cña Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam trong nÒn kinh tÕ quèc d©n..........32 2.1.3. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam............32 2.2. Thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam..................................................................................................37 2.2.1. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu...........................................................37 2.2.2. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ................................................................41 2.2.3. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn.......................................45 2.3. §¸nh gi¸ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña TVN............49 2.3.1. Nh÷ng ®iÓm phï hîp víi m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh:...........................49 2.3.2. Nh÷ng ®iÓm cha phï hîp víi m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh vµ nguyªn nh©n..................................................................................................................... 51 Ch¬ng 3: Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam..............................................................................................................................55 3.1. §Þnh híng ph¸t triÓn theo m« h×nh tËp ®oµn cña tæng c«ng ty than ViÖt Nam......................................................................................................................... 54 3.1.1. Chñ tr¬ng cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam chuyÓn Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam theo m« h×nh tËp ®oµn.........................................................................54 3.1.2. ChiÕn lîc ph¸t triÓn cña T«ng c«ng ty Than ViÖt nam ®Õn n¨m 2020 ....56 3.1.3. Nh÷ng c¬ së ®Ó x©y dùng Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam theo m« h×nh tËp ®oµn..................................................................................................................... 57 3.2. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn ®èi víi Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam.....................................61 3.2.1. Gi¶i ph¸p cô thÓ ........................................................................................61 3.2.1.1. §èi víi c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu...........................................................61 3.2.1.2. §èi víi c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ................................................................62 3..2.1.3. §èi víi c¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn......................................64 3.2.1.4. Thùc hiÖn c¬ chÕ thëng ph¹t trong qu¶n lý thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong tËp ®oµn...............................................................................................................66 3.2.2. Gi¶i ph¸p hç trî:........................................................................................67 3.2.2.1. Thµnh lËp C«ng ty Tµi chÝnh ngµnh Than.................................................67 3.2.2.2. ThiÕt lËp c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn trong tËp ®oµn qua C«ng ty Tµi chÝnh............67 3.3. KiÕn nghÞ víi Nhµ níc....................................................................................69 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 3.3.1. Nhµ níc cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn m«i trêng kinh doanh, t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vµ thùc sù trao quyÒn chñ ®éng cho c¸c doanh nghiÖp...........69 3.3..2. CÇn thiÕt lËp quan hÖ së h÷u vÒ vèn gi÷a Nhµ níc vµ Doanh nghiÖp Nhµ níc. ........................................................................................................................71 3.3.3. Thµnh lËp C«ng ty §Çu t Tµi chÝnh cña Nhµ níc.........................................73 3.3. 4. Nhµ níc hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý ®èi víi m« h×nh Tæng c«ng ty theo c¸c híng sau:.............................................................................................73 KÕt luËn............................................................................................................................75 tµi liÖu tham kh¶o..................................................................................................77 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Danh môc c¸c b¶ng biÓu, s¬ ®å sö dông trong LuËn v¨n Trang BiÓu 1: KÕt qu¶ c¸c chØ tiªu SXKD chñ yÕu cña TVN giai ®o¹n 1998-2002................ BiÓu 2: BiÓu tæng hîp doanh thu cña TVN................................................................... BiÓu 3: BiÓu tæng hîp chi phÝ theo ngµnh cña TVN..................................................... BiÓu 4: BiÓu tæng hîp chi phÝ theo lo¹i chi phÝ cña TVN............................................. BiÓu 5: BiÓu tæng hîp lîi nhuËn tríc thuÕ toµn ngµnh cña TVN................................... BiÓu 6: Mét sè kÕt qu¶ chØ tiªu SXKD chñ yÕu kh¸c cña TVN.................................... M« h×nh tæ chøc TËp ®oµn Than ViÖt Nam ................................................................. S¬ ®å tæ chøc cña Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam.......................................................... 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Danh môc c¸c ký hiÖu viÕt t¾t sö dông trong LuËn v¨n TT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Tõ viÕt t¾t CBCNV : DNNN : H§QT : KHKT : SXKD : TG§ : TNHH : TVN : Gi¶i thÝch C¸n bé c«ng nh©n viªn Doanh nghiÖp Nhµ níc Héi ®ång qu¶n trÞ Khoa häc kü thuËt S¶n xuÊt kinh doanh Tæng gi¸m ®èc Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu Trong qu¸ tr×nh ®æi míi khu vùc kinh tÕ Nhµ níc. Trong ®ã, träng t©m lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN), ®îc coi lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng vµ yªu cÇu ph¶i xóc tiÕn víi nhÞp ®é nhanh nhng v÷ng ch¾c cã hiÖu qu¶ h¬n. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p lín ®îc ®Ò cËp tíi trong NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ¬ng III kho¸ IX lµ thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc theo híng tËp ®oµn kinh doanh, t¹o nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc vµ cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c ®èi t¸c níc ngoµi. §Ó chñ tr¬ng lín nµy ®îc thùc hiÖn cÇn ph¶i cã c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch phï hîp ¸p ®ông cho c¸c Tæng c«ng ty. C¨n cø tinh thÇn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX, Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam ®· x©y dùng xong ®Ò ¸n tæng thÓ vÒ s¾p xÕp tæ chøc theo híng chuyÓn Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam sang ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con vµ tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ. Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng Tæng c«ng ty cã ¶nh hëng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn chung cña x· héi. §Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn v÷ng ch¾c vµ chuyÓn ®æi m« h×nh tõ Tæng c«ng ty sang m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh, Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c vÒ mäi mÆt, víi chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó ®¸p øng nhu cÇu mét c¸ch toµn diÖn, ®Æc biÖt lµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung vµ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn nãi riªng bëi nã t¸c ®éng xuyªn suèt trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ thùc tÕ ®ã, t«i m¹nh d¹n ®i vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam”. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - Ph©n tÝch vÒ mÆt lý luËn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña TËp ®oµn kinh doanh vµ sù cÇn thiÕt chuyÓn Tæng c«ng ty Nhµ níc theo m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh. - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ lîi nhuËn cña Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. - LuËn v¨n ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. 3. Ph¹m vi nghiªn cøu cña LuËn v¨n Nghiªn cøu c¸c néi dung c¬ b¶n cña c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn vµ Tæng c«ng ty Nhµ níc. Ph¹m vi nghiªn cøu lµ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu LuËn v¨n sö dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu dùa trªn c¬ së ph¬ng ph¸p duy v©t biÖn chøng cña chñ nghÜa M¸c-Lª nin ®Ó luËn gi¶i c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ liªn quan. LuËn 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 v¨n sö dông ph¬ng ph¸p hÖ thèng kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p tæng hîp ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tiÔn, kh¶o s¸t thu thËp t¹i Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. 5. Nh÷ng ®ãng gãp cña LuËn v¨n Mét lµ: Lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña TËp ®oµn kinh doanh vµ Tæng c«ng ty Nhµ níc. Hai lµ: Ph©n tÝch râ thùc tr¹ng vµ nh÷ng tån t¹i cña c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. Ba lµ: §a ra mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. 6. Tªn vµ kÕt cÊu cña LuËn v¨n Tªn LuËn v¨n: ”Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn trong Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam”. KÕt cÊu LuËn v¨n: Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, LuËn v¨n ®îc chia thµnh 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh vµ Tæng c«ng ty Nhµ níc Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty than ViÖt Nam. Ch¬ng 3: Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn theo m« h×nh tËp ®oµn trong Tæng c«ng ty than ViÖt Nam. Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh vµ Tæng c«ng ty Nhµ níc. 1.1. TËp ®oµn kinh doanh vµ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ, lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh. 1.1.1.TËp ®oµn kinh doanh. 1.1.1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tËp ®oµn kinh doanh. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tËp ®oµn kinh doanh trªn thÕ giíi g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn cña Chñ nghÜa T b¶n. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh cña tËp ®oµn kinh doanh lµ sù ph¸t triÓn kh¸ch quan, ®¸p øng ®ßi hái sù tÝch tô vµ tËp trung t b¶n. Sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt T B¶n Chñ NghÜa ®· thóc ®Èy sù thay ®æi trong h×nh thøc tæ chøc kinh doanh vµ lµm xuÊt hiÖn c¸c kiÓu liªn kÕt tËp ®oµn. MÆt kh¸c c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ còng cã t¸c ®éng rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh, c¸c tËp ®oµn kinh doanh ®îc h×nh thµnh theo c¸c ph¬ng thøc sau: - H×nh thµnh tËp ®oµn do më réng quy m« vµ chia nhá c«ng ty: ph¬ng thøc h×nh thµnh tËp ®oµn mét c¸ch tù nhiªn lµ dùa trªn sù më réng quy m« cña c«ng ty tiÕn tíi 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 t¸ch ra thµnh mét sè c«ng ty ho¹t ®éng trªn mét lÜnh vùc nhÊt ®Þnh. Gi÷a c¸c c«ng ty míi ®îc thµnh lËp vµ c«ng ty ban ®Çu (c«ng ty mÑ) tån t¹i mèi liªn hÖ kinh tÕ tµi chÝnh chÆt chÏ. NhiÒu tËp ®oµn cña NhËt B¶n ®îc h×nh thµnh theo ph¬ng thøc nµy. - H×nh thµnh do liªn kÕt, s¸t nhËp tù nhiªn: §©y lµ con ®êng h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh ®Çu tiªn trong lÞch sö. Mét sè c«ng ty cã liªn hÖ nhÊt ®Þnh vÒ thÞ tr êng, s¶n phÈm, nguyªn liÖu hoÆc c«ng nghÖ tù nguyÖn liªn minh l¹i theo kiÓu Cartel hay Trust. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nhiÒu tæ chøc Cartel, Trust, ®· tan vì, nhng còng cã nhiÒu tæ chøc lo¹i nµy ®îc c¬ cÊu l¹i vµ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh tËp trung ®· gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra theo nh÷ng ph¬ng thøc kh¸c nhau b»ng con ®êng th«n tÝnh theo kiÓu c¸ lín nuèt c¸ bÐ th«ng qua viÖc mua l¹i c¸c c«ng ty nhá yÕu h¬n, biÕn chóng thµnh bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña c«ng ty mÑ theo con ®êng tù nguyÖn s¸t nhËp víi nhau thµnh c«ng ty lín h¬n chèng l¹i nguy c¬ bÞ th«n tÝnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng. ë c¸c níc c«ng nghiÖp ho¸ ®i sau, c¸c tËp ®oµn kinh doanh ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn chñ yÕu b»ng tÝch tô vµ liªn doanh nh»m t¨ng nhanh vèn, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi, kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh»m chèng l¹i nguy c¬ bÞ c¸c c«ng ty níc ngoµi th«n tÝnh. 1.1.1..2. Kh¸i niÖm tËp ®oµn kinh doanh. Dùa trªn nh÷ng gi¸c ®é nghiªn cøu vµ ph©n tÝch kh¸c nhau ngêi ta ®a ra mét sè kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ tËp ®oµn kinh doanh. Cã t¸c gi¶ nªu ra kh¸i niÖm vÒ tËp ®oµn kinh doanh nh sau: “tËp ®oµn kinh doanh lµ mét thùc thÓ kinh tÕ thùc hiÖn sù liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn lµ c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ víi nhau vÒ c«ng nghÖ vµ lîi Ých ® îc gäi b»ng c¸c tªn kh¸c nhau nh: HiÖp héi, liªn hiÖp xÝ nghiÖp, Tæng c«ng ty theo m« h×nh tËp ®oµn, tËp ®oµn kinh doanh...” Theo kh¸i niÖm trªn, tËp ®oµn kinh doanh lµ thÓ hiÖn bëi c¸c liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ kinh doanh vµ quan hÖ víi nhau vÒ c«ng nghÖ, lîi Ých gi÷a c¸c chñ thÓ thµnh viªn. Theo c¸c t¸c gi¶ cña tõ ®iÓn th¬ng m¹i Anh - Ph¸p - ViÖt, kh¸i niÖm tËp ®oµn ®îc hiÓu nh sau: “Mét nhãm c¸c c«ng ty bao gåm c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty kh¸c mµ nã kiÓm so¸t hay trong ®ã nã tham gia. Mçi c«ng ty b¶n th©n nã còng cã thÓ kiÓm so¸t c¸c c«ng ty kh¸c hay tham gia c¸c tæ hîp kh¸c”. Theo quan niÖm nµy, ®Æc trng chñ yÕu cña tËp ®oµn kinh doanh lµ cÊu tróc vµ sù kiÓm so¸t cña mét c«ng ty lín nhÊt (c«ng ty mÑ) trong tæ hîp cña c«ng ty ®ã. Trªn thùc tÕ, ë nhiÒu níc, h×nh thøc biÓu hiÖn, tªn gäi vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ díi d¹ng tËp ®oµn kinh doanh rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ nh÷ng thay ®æi trong tæ chøc kinh doanh nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· vµ ®ang cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®èi víi h×nh thøc biÓu hiÖn cña tËp ®oµn kinh doanh. Nh÷ng yÕu tè ®ã thÓ hiÖn râ nhÊt c¸c s¾c th¸i biÕn ®æi cña tËp ®oµn kinh doanh trong thêi gian gÇn ®©y cã thÓ ®a ra mét sè ®iÓm chñ yÕu sau ®©y: 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Møc ®é liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn ®· vµ ®ang ®îc ®iÒu chØnh trong c¸c tËp ®oµn kinh doanh, kÌm theo ®ã lµ sù c¶i c¸ch vÒ kiÓm so¸t vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn chung cña c¶ tËp ®oµn. - Ph¹m vi, lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c¶ tËp ®oµn vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®· vµ ®ang thay ®æi nhiÒu trong tËp ®oµn kinh doanh, kÓ c¶ mét sè c«ng ty ®· cã nh÷ng thay ®æi lín vÒ lÜnh vùc kinh doanh ®Ó thÝch øng víi m«i trêng kinh doanh hiÖn nay. Tõ ph©n tÝch trªn, ta cã thÓ ®a ra mét kh¸i niÖm chung vÒ tËp ®oµn kinh doanh nh sau: “tËp ®oµn kinh doanh lµ mét thùc thÓ kinh tÕ cã quy m« lín bao gåm mét sè tæ chøc thµnh viªn cã mèi liªn kÕt víi nhau vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ, th«ng tin, ®µo t¹o, nghiªn cøu; víi mét cÊu tróc tæ chøc nhÊt ®Þnh, ®îc kiÓm so¸t vµ ®iÒu hµnh bëi mét bé m¸y qu¶n lý thèng nhÊt. TËp ®oµn lµ mét h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®Æc biÖt nhng cã thÓ biÓu hiÖn díi h×nh thøc tæ chøc vµ cÊu tróc ®a d¹ng”. 1.1.1.3. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña tËp ®oµn kinh doanh Nghiªn cøu mét sè tËp ®oµn kinh doanh cña c¸c níc nh: NhËt B¶n, Hoa Kú, Thuû §iÓn, Hµn Quèc, Th¸i Lan... Cã thÓ nhËn thÊy mét sè nÐt ®Æc thï cña tËp ®oµn kinh doanh trong ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña mçi quèc gia vµ trong tõng thêi kú lÞch sö. MÆc dï c¸c tËp ®oµn kinh doanh hÕt søc ®a d¹ng vµ cã nh÷ng s¾c th¸i kh¸c nhau, nhng cã thÓ thÊy nh÷ng ®Æc ®iÓm chung nhÊt cña tËp ®oµn kinh doanh nh sau: - §Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc vµ tæ chøc: HÇu hÕt c¸c tËp ®oµn kinh doanh lµ tæ hîp cña nhiÒu c«ng ty thµnh viªn. C¸c c«ng ty thµnh viªn chÞu sù chi phèi cña mét c«ng ty lín nhÊt, ®ã lµ c«ng ty mÑ. C«ng ty mÑ n¾m cæ phÇn c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ t¹o thµnh mét cÊu tróc gièng nh c¸c vÖ tinh quay quanh h¹t nh©n. - §Æc ®iÓm vÒ qui m«: hÇu hÕt c¸c tËp ®oµn kinh doanh cã qui m« rÊt lín vÒ vèn, lao ®éng, doanh thu vµ thÞ trêng, cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng víi c¸c chi nh¸nh kh«ng chØ ho¹t ®éng trong ph¹m vi l·nh thæ quèc gia mµ cßn ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. Qui m« cña tËp ®oµn cã thÓ biÓu hiÖn díi mét sè chØ tiªu nh: tæng sè vèn, tæng tµi s¶n hay doanh thu; sè níc cã chi nh¸nh hay v¨n phßng ®¹i diÖn; thÞ phÇn ®èi víi mét lo¹i hay mét nhãm c¸c s¶n phÈm chñ yÕu. - §Æc ®iÓm vÒ ngµnh vµ lÜnh vùc kinh doanh: MÆc dï ®Æc ®iÓm næi bËt cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh lµ ho¹t ®éng ®a ngµnh, nhng vÉn cã mét sè tËp ®oµn kinh doanh trong mét sè lÜnh vùc t¬ng ®èi hÑp. §iÒu ®ã minh ho¹ cho c¶ hai xu híng ph¸t triÓn cña tËp ®oµn kinh doanh. Xu híng thø nhÊt lµ ph¸t triÓn ®a d¹ng hãa, ®a ngµnh ph©n t¸n rñi ro vµ t¨ng kh¶ n¨ng chi phèi thÞ trêng. Xu híng thø hai lµ ph¸t triÓn chuyªn m«n ho¸ s©u ®Ó khai th¸c thÕ m¹nh vµ chuyªn m«n, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, uy tÝn ®Æc biÖt trong ngµnh. C¸c xu híng nµy thÓ hiÖn kh¸c nhau tuú theo ngµnh nghÒ kinh doanh, lÜnh vùc ho¹t ®éng. Tuy nhiªn ngêi ta sÏ nhËn thÊy hiÖn nay xu híng ®a d¹ng hãa thÓ hiÖn râ nÐt h¬n. HiÖn nay, do søc Ðp ngµy cµng t¨ng cña c¹nh tranh toµn cÇu, nªn hÇu hÕt c¸c tËp ®oµn kh«ng ngõng më réng c¶ quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng. TÝnh chÊt ®a ngµnh, ®a 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lÜnh vùc ®ang cã chiÒu híng vît tréi h¬n so víi tÝnh chÊt chuyªn ngµnh. Mét sè tËp ®oµn kh«ng chØ më réng lÜnh vùc ho¹t ®éng mµ cßn t×m c¸ch ®a d¹ng ho¸ lÜnh vùc ®Çu t cña hä ®Ó ph©n t¸n rñi ro, th«ng qua viÖc n¾m gi÷ cæ phiÕu vµ c¸c tµi s¶n tµi chÝnh trong mét sè ngµnh kh¸c. C¸c mèi liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña tËp ®oµn kinh doanh cã ¶nh hëng to lín ®èi víi søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ®oµn kinh doanh. Trong thËp kû 80, c¸c liªn kÕt néi bé gi÷a c¸c c«ng ty con víi c«ng ty mÑ vµ gi÷a chóng víi nhau cßn t¬ng ®èi láng lÎo so víi hiÖn nay. Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ vµ c¹nh tranh gay g¾t ®· t¹o ra søc Ðp buéc c¸c tËp ®oµn ph¶i c¶i tæ c¬ cÊu vµ t¨ng cêng liªn kÕt vµ phèi hîp chiÕn lîc trong tËp ®oµn. Qua nghiªn cøu mét sè tËp ®oµn kinh doanh ë c¸c níc kh¸c nhau cho thÊy; c¸c tËp ®oµn kinh doanh cã nh÷ng h×nh thøc tæ chøc rÊt ®a d¹ng vµ linh ho¹t tuú thuéc vµo mét sè nh©n tè nhÊt ®Þnh; ë ®©y chØ ®Ò cËp tíi mét sè h×nh thøc tæ chøc tËp ®oµn chñ yÕu nhÊt: - H×nh thøc thø nhÊt: Quan hÖ liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn t¬ng ®èi láng lÎo th«ng qua c¸c tho¶ thuËn hoÆc cam kÕt hîp t¸c. Trong h×nh thøc nµy, c¸c c«ng ty thµnh viªn tham gia tËp ®oµn chÞu sù giµng buéc t¬ng ®èi láng lÎo, c¸c thµnh viªn cã tÝnh ®éc lËp cao. Th«ng thêng c¬ së tån t¹i lo¹i h×nh tËp ®oµn nµy lµ tho¶ thuËn hoÆc t¹o ra sù liªn kÕt “mÒm” gi÷a c¸c thµnh viªn ®Ó t¨ng thªm lîi thÕ cho nhãm thµnh viªn ®ã. C¸c c«ng ty thµnh viªn ký kÕt hîp ®ång tho¶ thuËn víi nhau vÒ nh÷ng nguyªn t¾c chung trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh x¸c ®Þnh qui m« s¶n xuÊt, hîp t¸c nghiªn cøu vµ trao ®æi b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ kü thuËt, qui ®Þnh gi¸ c¶ vµ thÞ trêng tiªu thô... VÒ tæ chøc, cã ban qu¶n trÞ chung ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng phèi hîp cña tËp ®oµn theo ®êng lèi chung thèng nhÊt, nhng c¸c c«ng ty thµnh viªn vÉn gi÷ nguyªn tÝnh ®éc lËp vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i. - H×nh thøc thø hai: mèi liªn kÕt gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn rÊt chÆt chÏ, møc ®é phô thuéc lÉn nhau rÊt cao, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn bÞ h¹n chÕ tÝnh ®éc lËp. Nãi chung víi h×nh thøc nµy, c¬ së kinh tÕ cña sù liªn kÕt chÆt chÏ trong néi bé tËp ®oµn lµ quyÒn së h÷u, gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn cã sù n¾m gi÷ cæ phiÕu cña nhau hoÆc cã mét c«ng ty m¹nh nhÊt chi phèi c¶ tËp ®oµn. VÒ mÆt cÊu tróc, cã thÓ cã ba d¹ng kh¸c nhau cña h×nh thøc nµy. Thø nhÊt, c¸c c«ng ty thµnh viªn cã liªn kÕt däc vÒ c«ng nghÖ sö dông ®Çu ra cña nhau: vÝ dô mét tËp ®oµn gåm c¸c c«ng ty khai kho¸ng, luyÖn kim, chÕ t¹o m¸y vµ s¶n xuÊt cÊu kiÖn kim lo¹i nh tËp ®oµn Mitsubishi. Thø hai, tËp ®oµn cã liªn kÕt theo chiÒu ngang: Trong lo¹i h×nh nµy c¸c c«ng ty cã quan hÖ víi nhau vÒ s¶n phÈm hay dÞch vô bæ trî cho nhau hoÆc c¸c s¶n phÈm cho cïng mét nhãm kh¸ch hµng hoÆc cïng nhãm môc tiªu sö dông. VÝ dô: trong tËp ®oµn LG (Hµn Quèc) cã c«ng ty s¶n xuÊt m¸y tÝnh, c«ng ty s¶n xuÊt m¸y in, m¸y 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 phot«copy vµ thiÕt bÞ v¨n phßng, c«ng ty s¶n xuÊt giÊy...C¸c c«ng ty nµy cã thÓ t¹o thµnh mét tæ hîp ®Ó t¹o lîi thÕ chung. Thø ba, kiÓu liªn kÕt h¹t nh©n: Gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn cã sù liªn kÕt vÒ c«ng nghÖ, hoÆc thÞ trêng ... nhng xoay quanh mét nhãm s¶n phÈm mòi nhän. VÝ dô: tËp ®oµn Generel Motor cung cÊp mét sè lo¹i s¶n phÈm vµ dÞch vô kh¸c nhau, nhng s¶n xuÊt «t« lµ h¹t nh©n cña c¶ tËp ®oµn. Chóng ta cÇn thÊy r»ng: c¸c mèi liªn kÕt vµ h×nh thøc nãi trªn lµ t¬ng ®èi, lu«n biÕn ®æi do t¸c ®éng cña m«i trêng kinh tÕ, x· héi vµ tiÕn bé KHKT. - H×nh thøc thø ba: Do sù ph¸t triÓn cao cña thÞ trêng tµi chÝnh, h×nh thµnh kiÓu tËp ®oµn cã h¹t nh©n liªn kÕt lµ c«ng ty tµi chÝnh. C«ng ty mÑ lµ c«ng ty tµi chÝnh n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi c¸c c«ng ty con. Sù ph¸t triÓn cao cña thÞ trêng tµi chÝnh vµ c«ng nghÖ th«ng tin cho phÐp mét c«ng ty chi phèi nhiÒu c«ng ty kh¸c th«ng qua quyÒn së h÷u cæ phiÕu. Do ®ã, c¸c c«ng ty trong tËp ®oµn kh«ng nhÊt thiÕt cã mèi liªn hÖ vÒ s¶n phÈm, c«ng nghÖ hay kü thuËt. H×nh thøc c«ng ty mÑ kiÓu nµy ®ang trë lªn phæ biÕn. C«ng ty mÑ lµ mét c«ng ty kiÓm so¸t mét hoÆc nhiÒu c«ng ty kh¸c, th«ng thêng b»ng c¸ch n¾m gi÷ ®a sè cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty chi nh¸nh. §èi víi mét sè lîng lín c¸c c«ng ty víi sè vèn tËp hîp l¹i lín h¬n rÊt nhiÒu vèn cña chÝnh nã v× c«ng ty mÑ chØ n¾m gi÷ mét nöa hay thËm chÝ Ýt h¬n mét nöa sè cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty chi nh¸nh cña nã. 1.1.1.4. Vai trß vµ ý nghÜa cña tËp ®oµn kinh doanh: C¸c tËp ®oµn kinh doanh ®· vµ ®ang ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ cña nhiÒu níc còng nh nÒn kinh tÕ toµn cÇu. ViÖc h×nh thµnh tËp ®oµn kinh doanh cã ý nghÜa quan träng sau: - Lµm t¨ng søc m¹nh kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cu¶ c¶ tËp ®oµn còng nh tõng ®¬n vÞ thµnh viªn trong tËp ®oµn. TËp ®oµn kinh doanh cho phÐp c¸c nhµ kinh doanh huy ®éng ®îc nguån lùc vÒ vËt chÊt, con ngêi vµ nguån lùc to lín trong x· héi vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh h×nh thµnh nh÷ng c«ng ty hiÖn ®¹i, cã qui m« vµ tiÒm lùc kinh tÕ lín. ViÖc h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh cho phÐp h¹n chÕ tíi møc tèi ®a sù c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn: mÆt kh¸c nhê mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c c«ng ty sÏ t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thèng nhÊt ph¬ng híng vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña c¶ tËp ®oµn. §ång thêi, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó chèng l¹i sù c¹nh tranh cña c¸c tËp ®oµn kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c tËp ®oµn t b¶n níc ngoµi. - TËp ®oµn kinh doanh cã kh¶ n¨ng tËp trung ®iÒu hoµ vèn: Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh doanh lµ mét ®ßi hái thùc tÕ vµ kh¸ch quan nh»m h¹n chÕ vÒ vèn cña tõng c«ng ty riªng biÖt. Nguån vèn cña c¶ tËp ®oµn kinh doanh ®îc huy ®éng tõ c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ theo h×nh thøc kh¸c ®îc ph¸p luËt cho phÐp vµ tËp trung ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng dù ¸n hiÖu qu¶ nhÊt, kh¾c phôc t×nh tr¹ng vèn bÞ ph©n t¸n trong nh÷ng c«ng ty nhá. Nguån vèn tËp trung cña tËp ®oµn ®îc sö 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 dông bëi c¸c c«ng ty mÑ. Thùc chÊt c¸c c«ng ty mÑ kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng v× nã kh«ng nhËn tiÒn göi cña c¸c tÇng líp d©n c. C«ng ty mÑ huy ®éng vèn tõ c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ ®iÒu hoµ vèn ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc cÇn ph¸t triÓn, c¸c c«ng ty thµnh viªn sÏ tr¶ l·i theo cæ phÇn mµ nã ®ãng gãp. C«ng ty mÑ còng cã thÓ huy ®éng vèn tõ c¸c c«ng ty thµnh viªn theo h×nh thøc vay víi l·i suÊt tho¶ thuËn. Nh vËy, nhê viÖc thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh doanh mµ vèn cña c¸c c«ng ty thµnh viªn ®îc sö dông vµo nh÷ng lÜnh vùc hiÖu qu¶ nhÊt, nh÷ng dù ¸n tèt nhÊt, t¹o ra søc m¹nh quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña tËp ®oµn. Do cã viÖc huy ®éng vèn gi÷a c¸c c«ng ty víi nhau, vèn cña c«ng ty nµy ®îc huy ®éng vµo c«ng ty kh¸c vµ ngîc l¹i ®· gióp cho c¸c c«ng ty liªn kÕt víi nhau chÆt chÏ h¬n, quan t©m tíi hiÖu qu¶ nhiÒu h¬n tõ ®ã mµ ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ nguån vèn cña tõng c«ng ty vµ c¶ tËp ®oµn. - Thµnh lËp tËp ®oµn lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho viÖc ®Èy m¹nh nghiªn cøu triÓn khai øng dông khoa häc c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c«ng ty thµnh viªn v×: + Ho¹t ®éng nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ míi ®ßi hái mét lîng vèn rÊt lín mµ mçi c«ng ty riªng rÏ khã cã kh¶ n¨ng huy ®éng. TËp trung ®iÒu hoµ vèn sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc trong viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho triÓn khai, nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt . + C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu, øng dông khoa häc c«ng nghÖ lín ®ßi hái ph¶i cã sù hîp t¸c cña ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu khoa häc vµ c¸c phßng thÝ nghiÖm, c¸c thiÕt bÞ nghiªn cøu kh¸c. ChØ trªn c¬ së liªn kÕt c¸c c«ng ty l¹i míi t¹o ®îc tiÒm n¨ng nghiªn cøu khoa häc to lín ®ã. + TËp ®oµn kinh doanh cã t¸c dông to lín trong viÖc cung cÊp, trao ®æi th«ng tin vµ nh÷ng kinh nghiÖm quan träng trong viÖc tæ chøc nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn. + Sù hîp t¸c nghiªn cøu, øng dông khoa häc c«ng nghÖ trong tËp ®oµn cho phÐp c¸c c«ng ty thµnh viªn cã kh¶ n¨ng ®a nhanh kÕt qu¶ nghiªn cøu vµo thùc tiÔn trªn qui m« réng lín, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiªn cøu øng dông vµ thu håi nhanh, gi¶m ®îc t¸c ®éng sÊu do hao mßn v« h×nh g©y ra. - TËp ®oµn kinh doanh víi h×nh thøc lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia cã ý nghÜa rÊt lín, ®îc coi nh lµ gi¶i ph¸p quan träng gióp c¸c níc c«ng nghiÖp ho¸ ®i sau thùc hiÖn chiÕn lîc chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ níc ngoµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. C¸c th«ng tin vµ kinh nghiÖm trong chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c c«ng ty thµnh viªn ®îc phæ biÕn réng r·i trong tËp ®oµn, do ®ã tr¸nh ®îc nh÷ng sai lÇm do thiÕu nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n trong chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi. Sù phèi hîp thèng nhÊt gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn trong thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghÖ chung th«ng qua sù chØ ®¹o cña mét trung t©m thèng nhÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc lùa chän kh©u quan träng cã ý nghÜa ®ét ph¸ trong chuyÓn giao c«ng nghÖ víi chi phÝ thÊp nhÊt, gi¶m l·ng phÝ vÒ 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 vèn, tËp trung ®îc nguån lùc vµo thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu chiÕn lîc cã lîi cho tÊt c¶ c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ c¶ tËp ®oµn. 1.1.2. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn kinh doanh. C¬ chÕ lµ nh÷ng c¸ch thøc nh÷ng ph¬ng thøc vµ c«ng cô qua ®ã ngêi ta thùc hiÖn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. C¬ chÕ qu¶n lý lµ mét hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c, h×nh thøc ph¬ng ph¸p qu¶n lý trong nh÷ng giai ®o¹n kh¸c nhau cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh lµ nh÷ng ph¬ng thøc c«ng cô qua ®ã qu¸ tr×nh qu¶n lý tµi chÝnh ®îc thùc hiÖn. C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh vµ cã liªn quan ®Õn mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau. Tuy nhiªn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: -C¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn vµ tµi s¶n; -C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu vµ chi phÝ; -C¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn; -C¬ chÕ kiÓm so¸t tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh trong tËp ®oµn kinh doanh lµ kh©u cã ý nghÜa quan träng quyÕt ®Þnh trong toµn bé c¬ chÕ qu¶n lý cña tËp ®oµn. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh trong tËp ®oµn kinh doanh bao gåm nhiÒu bé phËn cÊu thµnh, trong ph¹m vi cña LuËn v¨n chØ nghiªn cøu c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña tËp ®oµn, cô thÓ lµ: 1.1.2.1. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu. Doanh thu ®îc thùc hiÖn sau qu¸ tr×nh s¶n suÊt vµ cung øng s¶n phÈm, gióp cho c¸c doanh nghiÖp thu håi vèn, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ vµ t¸i s¶n xuÊt kinh doanh cña chu kú tiÕp theo. Nh vËy, doanh thu chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè nh: kh¸ch hµng, thêi h¹n thanh to¸n, c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n...VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi nhµ qu¶n lý lµ ph¶i cã c¬ chÕ doanh thu nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn mét c¸ch nhanh nhÊt vµ hiÖu qu¶ cao. Tuú theo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ ngêi ta cã thÓ lùa chän, x©y dùng mét ph¬ng thøc qu¶n lý doanh thu sao cho phï hîp víi t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm kinh doanh cña ®¬n vÞ. Còng nh c¸c doanh nghiÖp, doanh thu cña tËp ®oµn bao gåm: doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh, doanh thu tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ doanh thu tõ ho¹t ®éng bÊt thêng. C¬ chÕ doanh thu cña tËp ®oµn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m« h×nh ho¹t ®éng, lÜnh vùc kinh doanh ®a ngµnh vµ tÝnh chÊt së h÷u cña tõng tËp ®oµn. Cã thÓ thÊy c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu cña tËp ®oµn cã c¸c h×nh thøc chñ yÕu sau: - C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu theo h×nh thøc tËp trung: H×nh thøc nµy tån t¹i trong c¸c tËp ®oµn chi phèi m¹nh c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ thùc hiÖn qu¶n lý chÆt chÏ doanh thu cña c¸c c«ng ty con. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 doanh thu cña toµn bé tËp ®oµn cïng víi viÖc x¸c ®Þnh doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu theo h×nh thøc ph©n t¸n: Theo h×nh thøc nµy, chØ cã c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn x¸c ®Þnh doanh thu, kh«ng x¸c ®Þnh doanh thu chung cho toµn bé tËp ®oµn, hoÆc nÕu cã chØ x¸c ®Þnh mang tÝnh thèng kª ®Ó lµm c¨n cø cho nh÷ng ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh chung cña tËp ®oµn. H×nh thøc nµy thêng tån t¹i ë nh÷ng tËp ®oµn cã mèi liªn kÕt láng gi÷a c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. - C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu theo h×nh thøc hçn hîp: H×nh thøc nµy thêng ¸p dông ®èi víi m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u, ®a d¹ng vÒ h×nh thøc liªn kÕt trong tËp ®oµn. Trong c¸c quan hÖ liªn kÕt cã thÓ ph©n chia thµnh d¹ng liªn kÕt chÆt vµ liªn kÕt láng. §èi víi c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn liªn kÕt chÆt th× thùc hiÖn qu¶n lý tËp trung doanh thu. §èi víi ®¬n vÞ cã mèi liªn kÕt láng th× viÖc qu¶n lý doanh thu thêng híng theo môc ®Ých qu¶n trÞ vµ tæng hîp sè liÖu ®Ó cã mét chiÕt lîc tæng thÓ chung cña tËp ®oµn. Nh vËy, ®©y lµ h×nh thøc kÕt hîp c¶ hai h×nh thøc trªn t¹o ra mét c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu theo kiÓu hçn hîp. 1.1.2.2. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ toµn bé hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ hao phÝ lao ®éng sèng cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Díi gãc ®é doanh nghiÖp, ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô th× doanh nghiÖp ph¶i bá ra chi phÝ nhÊt ®Þnh nh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, tiªu hao nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu, tiÒn l¬ng... ®ã lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ doanh nghiÖp ph¶i bá ra. Thùc chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nhÊt ®Þnh, nã lµ phÇn vèn cña doanh nghiÖp bá vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc qu¶n lý chi phÝ ®èi víi tËp ®oµn ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ do tËp ®oµn ban hµnh. C¬ chÕ nµy ®îc x©y dùng trªn c¬ së quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ qu¶n lý chi phÝ vµ c¨n cø vµo ®Æc thï s¶n xuÊt kinh doanh tËp ®oµn. ViÖc qu¶n lý chi phÝ ®èi víi tËp ®oµn còng phô thuéc nhiÒu vµo c¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, tÝnh chÊt ngµnh nghÒ kinh doanh còng nh møc ®é së h÷u chi phèi lÉn nhau trong tËp ®oµn. C¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ cña tËp ®oµn kinh doanh bao gåm mét sè h×nh thøc sau: - C¬ chÕ qu¶n lý theo h×nh thøc kho¸n chi phÝ: Mét sè tËp ®oµn kinh doanh ®a ngµnh, ph¸t triÓn nhanh trªn qui m« réng. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh ph¸t sinh nhiÒu kho¶n chi phÝ, trong ®ã cã nhiÒu kho¶n chi khã lîng ho¸ hoÆc qui chuÈn thèng nhÊt theo mét ®Þnh møc nhÊt ®Þnh. Do ®ã, trong trêng 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hîp nµy tËp ®oµn thêng thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ theo ph¬ng thøc kho¸n theo mét chØ tiªu nµo ®ã nh: kho¸n chi theo doanh thu, theo tèc ®é ph¸t triÓn s¶n phÈm... - C¬ chÕ qu¶n lý theo h×nh thøc ¸p dông ®Þnh møc: Mét sè tËp ®oµn kinh doanh ®¬n ngµnh, víi ®Æc ®iÓm kinh doanh trong mét hoÆc mét sè s¶n phÈm, th× c¸c kho¶n môc chi phÝ ph¸t sinh kh«ng nhiÒu vµ dÔ lîng ho¸, dÔ so s¸nh gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ víi ®Þnh møc chuÈn cña Nhµ níc. Khi ®ã, c¸c tËp ®oµn cã xu híng qu¶n lý chi phÝ b»ng viÖc x©y dùng c¸c ®Þnh møc chi phÝ. Trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc nµy, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ¸p dông cho c¸c ®¬n vÞ m×nh. Nh vËy vÒ c¬ b¶n tËp ®oµn cã thÓ qu¶n lý thèng nhÊt chi phÝ kinh doanh trong tËp ®oµn vµ cã thÓ kiÓm so¸t chi phÝ cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - C¬ chÕ qu¶n lý theo h×nh thøc hçn hîp: §èi víi mét sè tËp ®oµn, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã nhiÒu chØ tiªu chi phÝ lÆp ®i lÆp l¹i vµ h×nh thµnh mét tiªu chuÈn chung trong c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ cña c¶ tËp ®oµn. Bªn c¹nh ®ã viÖc më réng ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc cña tËp ®oµn ë c¸c quèc gia kh¸c nhau mµ t¹i ®ã cã nh÷ng tiªu chuÈn vÒ chØ sè gi¸ tiªu hao, vËt t, lao ®éng ... kh¸c nhau khiÕn tËp ®oµn kh«ng thÓ qu¶n lý hÕt ®îc. Do ®ã, mçi c«ng ty con ho¹t ®éng t¹i nh÷ng quèc gia kh¸c nhau l¹i ph¶i c¨n cø vµo ®Æc thï ë tõng níc ®Ó cã c¬ chÕ qu¶n lý riªng cho phï hîp. Mét sè trêng hîp khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, tuú tõng ®iÒu kiÖn ngêi ta l¹i cã thÓ ¸p dông linh ho¹t tõ c¬ chÕ ¸p dông ®Þnh møc sang c¬ chÕ kho¸n vµ ngîc l¹i. ChÝnh v× vËy, h×nh thøc qu¶n lý chi phÝ theo kiÓu hçn hîp lµ c¬ chÕ qu¶n lý rÊt linh ho¹t vµ lµ h×nh thøc phæ biÕn ®èi víi tËp ®oµn hiÖn nay. 1.1.2.3. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn. Còng nh c¸c doanh nghiÖp, lîi nhuËn lµ chØ tiªu tµi chÝnh quan träng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh cña tËp ®oµn. Lîi nhuËn trong mét kú kÕ to¸n cña tËp ®oµn lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu thùc hiÖn trong kú vµ tæng chi phÝ cña kú ®ã. Nh vËy, c¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu vµ c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ nh ®· ®Ò cËp ë trªn v× nã lµ kÕt qu¶ cña hai chØ tiªu nµy. V× vËy, trong ph¹m vi nghiªn cøu cña LuËn v¨n kh«ng ®Ò cËp ®Õn c¬ chÕ h×nh thµnh lîi nhuËn mµ chØ xem xÐt c¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn ®èi víi tËp ®oµn. Phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ nªu trªn, trong tËp ®oµn kinh doanh thêng qu¶n lý lîi nhuËn theo c¸c h×nh thøc sau: - C¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn theo h×nh thøc tËp trung: Mét sè tËp ®oµn thêng tiÕn hµnh qu¶n lý vµ h¹ch to¸n tËp trung lîi nhuËn, tøc lµ x¸c ®Þnh vµ tæ chøc h¹ch to¸n lîi nhuËn tËp trung cho toµn bé tËp ®oµn, sau ®ã míi thùc hiÖn ph©n phèi lîi nhuËn cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. H×nh thøc nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi tËp ®oµn cã qui m« nhá, s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, hay nãi c¸ch kh¸c s¶n phÈm cña c«ng ty con nµy lµ yÕu tè ®Çu vµo cña mét c«ng ty con kh¸c, c¸c c«ng ty con trong tËp ®oµn cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ (th êng lµ ®èi víi c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt «t«, thiÕt bÞ ®iÖn tö...) 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - C¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn theo h×nh thøc ph©n t¸n: Theo h×nh thøc nµy, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn x¸c ®Þnh lîi nhuËn riªng cña ®¬n vÞ m×nh. M« h×nh nµy thêng ¸p dông ®èi víi tËp ®oµn cã mèi liªn kÕt láng vµ thùc hiÖn kinh doanh ®a ngµnh, c¸c s¶n phÈm Ýt cã ¶nh hëng lÉn nhau, tËp ®oµn chØ ®ãng vai trß ®iÒu tiÕt chung vÒ thÞ trêng, tµi chÝnh, hay thùc hiÖn x©y dùng môc tiªu ph¸t triÓn chiÕn lîc. - C¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn theo h×nh thøc hçn hîp: H×nh thøc nµy tån t¹i phæ biÕn h¬n c¶, ®ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn theo kiÓu võa tËp trung, võa ph©n t¸n. Trong m« h×nh nµy sÏ tån t¹i mét sè c«ng ty con h¹ch to¸n ®éc lËp, chØ phô thuéc mét c¸ch t¬ng ®èi vµo sù kiÓm so¸t cña tËp ®oµn vÒ quan hÖ lîi nhuËn kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã v× mèi quan hÖ së h÷u chÆt chÏ nªn mét sè c«ng ty con viÖc qu¶n lý lîi nhuËn sÏ do tËp ®oµn qu¶n lý vµ h¹ch to¸n tËp trung toµn bé hoÆc mét phÇn lîi nhuËn. C¸c c«ng ty con nµy còng tiÕn hµnh qu¶n lý vµ h¹ch to¸n phÇn lîi nhuËn cßn l¹i cña m×nh vµ thùc hiÖn ph©n phèi. PhÇn lîi nhuËn h¹ch to¸n tËp trung t¹i tËp ®oµn ®îc sö dông ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ víi Nhµ níc, ph©n phèi vµo c¸c quÜ tËp trung t¹i tËp ®oµn ®Ó thùc hiÖn ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt kinh doanh. M« h×nh nµy th êng ¸p dông víi m« h×nh tËp ®oµn tån t¹i nhiÒu mèi quan hÖ së h÷u vµ kinh doanh nhiÒu lÜnh vùc. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.2. C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu chi phÝ vµ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty Nhµ níc. 1.2.1. C¬ së h×nh thµnh vµ vai trß cña Tæng c«ng ty Nhµ níc. * C¬ së h×nh thµnh Tæng c«ng ty Nhµ níc. Trong ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· chñ tr¬ng thµnh lËp Tæng c«ng ty theo híng tËp ®oµn kinh doanh. Ngµy 7/3/1994, ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh sè 91/TTg vÒ viÖc thÝ ®iÓm thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc ho¹t ®«ng theo m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh. Môc ®Ých cña viÖc thÝ ®iÓm nµy lµ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy tÝch tô tËp trung vèn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®ång thêi chñ tr¬ng xo¸ bá dÇn chÕ ®é Bé chñ qu¶n, cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n, sù ph©n biÖt doanh nghiÖp trung ¬ng, doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng vµ t¨ng cêng vai trß Nhµ níc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. Tæng c«ng ty Nhµ níc lµ Doanh nghiÖp Nhµ níc cã qui m« lín bao gåm nhiÒu ®¬n vÞ thµnh viªn cã quan hÖ g¾n bã víi nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ th«ng tin, ®µo t¹o, nghiªn cøu, tiÕp thÞ, ho¹t ®éng trong mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ, kü thuËt chÝnh, do Nhµ níc thµnh lËp nh¨m tÝch tô, tËp trung, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c s¶n xuÊt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô Nhµ níc giao: n©ng cao kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ cña toµn c«ng ty ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Tæng c«ng ty ®Æc biÖt quan träng do thñ tíng ChÝnh phñ qui ®Þnh thµnh lËp, c¸c Tæng c«ng ty kh¸c do Bé trëng Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ - kü thuËt, Thñ trëng c¬ quan ngang Bé, Thñ trëng c¬ quan thuéc ChÝnh phñ thµnh lËp. * Tæng c«ng ty Nhµ níc thÓ hiÖn mét sè vai trß chñ yÕu sau: - T¨ng cêng søc m¹nh kinh tÕ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty Nhµ níc cho phÐp huy ®éng c¸c nguån lùc vËt chÊt, con ngêi vµ c¸c nguån vèn to lín cña X· héi vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o sù hç trî trong viÖc c¶i thiÖn c¬ cÊu s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ cã qui m« lín, h¹n chÕ tèi ®a sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, sù thèng nhÊt c¸c c«ng ty t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c Tæng c«ng ty thèng nhÊt chiÕn lîc kinh doanh chèng l¹i sù c¹nh tranh cña c¸c tËp ®oµn kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c tËp ®oµn t b¶n níc ngoµi. ViÖc thµnh lËp m« h×nh cña Tæng c«ng ty hay c¸c tËp ®oµn kinh tÕ cßn cã ý nghÜa to lín trong viÖc b¶o hé s¶n xuÊt, chèng l¹i sù th©m nhËp cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh níc ngoµi vµ cã thÓ trë thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh quèc tÕ. - ViÖc thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn cña c¸c C«ng ty thµnh viªn vµ lîi Ých chung cña toµn Tæng c«ng ty. MÆt kh¸c, vèn ®îc chu chuyÓn liªn tôc gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn t¹o ra mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c c«ng ty nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ tõng c«ng ty thµnh viªn vµ lîi Ých chung cña toµn Tæng c«ng ty. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - ViÖc thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn ®æi míi c«ng nghÖ cßn ph¶i cã c¸c nguån vèn lín, trong khi ®ã c¸c c«ng ty thµnh viªn l¹i kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng vÒ vèn, v× vËy viÖc huy ®éng vèn vµ kh¬i th«ng c¸c nguån vèn nhµn rçi lµ hÕt søc cÇn thiÕt. H¬n n÷a, mçi c«ng ty ®Òu cã thÕ m¹nh nhÊt ®Þnh vÒ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, kinh nghiÖm chuyªn m«n, do ®ã viÖc kÕt hîp gi÷a c¸c C«ng ty sÏ t¹o ra tiÒm n¨ng to lín vÒ khoa häc, trong viÖc tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, phï hîp víi chi phÝ hîp lý. 1.2.2. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña Tæng c«ng ty Nhµ níc. Tæng c«ng ty Nhµ níc cã quy m« lín vÒ vèn, lao ®éng, doanh thu vµ thÞ trêng. C¸c Tæng c«ng ty thêng chiÕm phÇn lín thÞ trêng vÒ lÜnh vùc vµ Tæng c«ng ty cung cÊp. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty rÊt réng, cã nhiÒu chi nh¸nh hÇu hÕt c¸c tØnh thµnh trong c¶ níc vµ c¸c níc kh¸c trªn toµn thÕ giíi. Tæng c«ng ty Nhµ níc lµ tæng hîp c¸c c«ng ty: c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. C«ng ty mÑ së h÷u sè lîng cæ phÇn lín trong c¸c c«ng ty thµnh viªn, nã chi phèi c¸c c«ng ty thµnh viªn vÒ chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh. Tæng c«ng ty nhµ níc cã nhiÒu ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc, ®¬n vÞ sù nghiÖp vµ c¸c c«ng ty liªn doanh, cæ phÇn. C¸c c«ng ty thµnh viªn thùc hiÖn viÖc qu¶n lý tµi chÝnh trªn c¬ së c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ sù ph©n cÊp cña Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty Nhµ níc ho¹t ®éng trong mét hay nhiÒu lÜnh vùc. Mçi Tæng c«ng ty ®Òu cè ®Þnh híng mòi nhän ho¹t ®éng kinh doanh trong nh÷ng lÜnh vùc quan träng vµ then chèt cña nÒn kinh tÕ, lµ doanh nghiÖp chñ ®¹o trong lÜnh vùc ®ã nh: Tæng c«ng ty dÇu khÝ, Tæng c«ng ty ®iÖn lùc, Tæng c«ng ty Than... Mçi Tæng c«ng ty Nhµ níc qu¶n lý tËp trung mét sè mÆt nh: Huy ®éng, qu¶n lý sö dông vèn, nghiªn cøu triÓn khai, ®µo t¹o, x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn, chiÕn lîc thÞ trêng, chiÕn lîc s¶n phÈm. Nh v©y, Tæng c«ng ty Nhµ níc ho¹t ®éng võa mang tÝnh kinh doanh nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c võa mang tÝnh liªn kÕt, qu¶n lý kinh tÕ ®èi víi c¸c c«ng ty thµnh viªn. 1.2.3. C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña Tæng c«ng ty Nhµ níc. C¬ chÕ qu¶n lý míi ë níc ta hiÖn nay lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc b»ng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kh¸c. Nhµ níc ®ãng vai trß ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« nh»m ph¸t huy vai trß tÝch cùc, h¹n chÕ vµ ng¨n ngõa c¸c mÆt cña thÞ trêng. C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng qui ®Þnh, chÕ ®é, qui chÕ cña Nhµ níc nh»m thùc hiÖn sù qu¶n lý ®èi víi tµi chÝnh doanh nghiÖp. H×nh thøc biÓu hiÖn lµ nh÷ng V¨n b¶n luËt, Ph¸p lÖnh, NghÞ ®Þnh ...C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cßn ®îc thÓ hiÖn qua c¸c qui chÕ, qui ®Þnh cña doanh nghiÖp ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®ã. Nh÷ng quy chÕ, quy ®Þnh nµy, ph¶i tu©n theo c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ níc cã liªn quan, kh«ng tr¸i ph¸p luËt vµ lµ bíc cô thÓ ho¸ c¸c 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c¬ chÕ cña Nhµ níc dèi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ®ã. Nh÷ng qui chÕ, qui ®Þnh nµy, ph¶i tu©n theo c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ níc cã liªn quan, kh«ng tr¸i ph¸p luËt vµ lµ bíc cô thÓ ho¸ c¸c c¬ chÕ cña Nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp. Nh vËy, c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ sù kÕt hîp c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh cÇn ®îc gi¶i quyÕt gi÷a Nhµ níc víi doanh nghiÖp vµ mèi quan hÖ trong néi bé doanh nghiÖp ®ã. §èi víi Tæng c«ng ty th× c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty lµ sù kÕt hîp c¸c mèi quan hÖ cÇn ®îc gi¶i quyÕt gi÷a Nhµ níc víi Tæng c«ng ty vµ mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong Tæng c«ng ty víi nhau. Theo “Quy chÕ tµi chÝnh mÉu cña Tæng c«ng ty Nhµ níc” kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 838/TC/TCDN ngµy 28/8/1996 vµ QuyÕt ®Þnh sè 935/TC/Q§/TCDN ngµy 1/11/1996 “VÒ viÖc söa ®æi bæ sung Quy chÕ tµi chÝnh mÉu” lµm c¬ së cho c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc x©y dùng quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña tõng Tæng c«ng ty th× th× c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ lîi nhuËn trong Tæng c«ng ty ®îc quy ®Þnh nh sau: 1.2.3.1. C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu: Doanh thu cña Tæng c«ng ty bao gåm doanh thu cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong Tæng c«ng ty. Doanh thu gåm c¸c lo¹i: -Doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ toµn bé tiÒn b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung øng dÞch vô trªn thÞ trêng, sau khi ®· trõ ®i kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ b¸n hµng, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thu tõ trî cÊp, trî gi¸ cña Nhµ níc khi thùc hiÖn viÖc cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô theo yªu cÇu cña Nhµ níc. C¸c s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®em tÆng, biÕu, cho hoÆc tiªu dïng ngay trong néi bé cña doanh nghiÖp còng ph¶i ®îc h¹ch to¸n ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu. Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu lµ ngêi mua ®· x¸c ®Þnh thanh to¸n, kh«ng phô thuéc tiÒn ®· thu hay cha. -Doanh thu tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh, nh: mua b¸n tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, cho thuª tµi s¶n, c¸c ho¹t ®éng liªn doanh, thu tiÒn göi, tiÒn l·i cho vay -Doanh thu kh¸c nh: C¸c kho¶n tiÒn ph¹t, nî ®· xo¸ nay thu håi ®îc, thu do hoµ nhËp, c¸c kho¶n dù phßng ®· trÝch n¨m tríc nhng kh«ng sö dông, thu thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶n; vµ c¸c kho¶n thu kh¸c. Tæng c«ng ty ph©n cÊp, uû quyÒn cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn qu¶n lý c¸c kho¶n thu theo qui ®Þnh cña Nhµ níc vµ ®iÒu lÖ cô thÓ cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. 1.2.3.2. C¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ: Chi phÝ cña Tæng c«ng ty bao gåm chi phÝ cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ chi phÝ cña c¬ quan Tæng c«ng ty. Chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn bao gåm: -Chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh, bao gåm c¸c yÕu tè: nguyªn, nhiªn vËt liÖu; tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng; c¸c kho¶n nép tÝnh theo l¬ng nh b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kinh phÝ c«ng ®oµn; khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh; c¸c kho¶n dÞch vô thuª ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. -Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (bao gåm c¶ kinh phÝ nép cÊp trªn) ph¸t sinh trong n¨m ®îc ph©n bæ cho hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra trong n¨m. -Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ c¸c kho¶n chi cho viÖc mua b¸n tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu, cæ phiÕu, tiÒn, khÊu hao c¬ b¶n tµi s¶n cè ®Þnh cho thuª, chi phÝ ho¹t ®éng liªn doanh. -Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c bao gåm: Chi phÝ cho viÖc thu håi c¸c kho¶n nî ®· x¸o, chi cho viÖc thu tiÒn ph¹t, vµ chi phÝ nhîng b¸n thanh lý tµi s¶n. Kho¶n chi hoa hång m«i giíi kh«ng ®îc ¸p dông cho c¸c ®èi tîng lµ ®¹i lý cña doanh nghiÖp, c¸c kho¶n kh¸ch hµng ®îc chØ ®Þnh, c¸c chøc danh qu¶n lý cña doanh nghiÖp, nh÷ng nh©n viªn lµm nhiÖm vô cung øng vËt t, tiªu thô s¶n phÈm. Møc hoa hång m«i giíi do Gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Tæng c«ng ty vµ ph¸p luËt vÒ quyÕt ®Þnh ®ã. Møc khèng chÕ c¸c kho¶n chi héi häp, tiÕp kh¸ch giao dÞch do héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn, nhng kh«ng vît møc khèng chÕ cña Nhµ níc qui ®Þnh. Ngoµi c¸c kho¶n chi trªn, doanh nghiÖp ®îc tÝnh vµo c¸c kho¶n chi phÝ: C¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù phßng c«ng nî khã ®ßi, dù phßng c«ng nî khã ®ßi, dù phßng gi¶m gi¸ c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh theo híng dÉn cña bé tµi chÝnh; kho¶n trî cÊp cho ngêi th«i viÖc theo qui ®Þnh cña bé LuËt lao ®éng; kho¶n b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô trong kú. Chi phÝ cña Tæng c«ng ty: Kinh phÝ ho¹t ®éng cña bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty ®îc huy ®éng tõ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Møc huy ®éng hµng n¨m do Tæng gi¸m ®èc ®Ò nghÞ vµ héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt, sau ®ã cã ý kiÕn b»ng v¨n b¶n cña c¬ quan Tµi chÝnh. Tæng c«ng ty sö dông c¸c kho¶n kinh phÝ nµy theo chÕ ®é hiÖn hµnh. 1.2.3.3. C¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn: Lîi nhuËn cña Tæng c«ng ty lµ lîi nhuËn cña c¸c doanh nghÞªp thµnh viªn Tæng c«ng ty. Lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn lµ chªnh lÑch gi÷a tæng sè tiªu thô vµ tæng chi phÝ, bao gåm c¸c kho¶n thuÕ theo luËt ®Þnh cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Lîi nhuËn ph¸t sinh cßn bao gåm lîi nhuËn n¨m tríc ph¸t hiÖn trong n¨m trõ ®i kho¶n lç cña 2 n¨m tríc (nÕu cã) ®· ®îc x¸c ®Þnh trong quyÕt to¸n. -Lîi nhuËn ho¹t ®éng kinh doanh: Lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu vµ gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong n¨m tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan