Tài liệu Công ty tnhh big party

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 CH¦¥NG I : C¥ Së Lý LUËN CñA HIÖU QU¶ KINH DOANH I. Nh÷ng quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn mét , mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh tõ ®Çu t s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých sinh lêi. Ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng, muèn th¾ng cuéc trong c¹nh tranh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kinh doanh cã hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ sù so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc víi chÝ phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã. Nãi c¸ch kh¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dung c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh kinh doanh víi chi phÝ thÊp nhÊt. KÕt qu¶ ®Çu ra cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh b»ng nhiÒu chØ tiªu nhng chñ yÕu lµ hai chØ tiªu: s¶n lîng ( nÕu tÝnh theo hiÖn vËt ) hoÆc gi¸ trÞ s¶n lîng ( nÕu sö dông thíc ®o gi¸ trÞ ). Hai chØ tiªu nµy biÓu hiÖn toµn bé khèi lîng c«ng viÖc ®· ®îc thùc hiÖn hoÆc gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña toµn bé khèi lîng c«ng viÖc ®ã trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra kÕt qu¶ ®Çu ra cßn thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu nh lîi nhuËn, doanh thu… Chi phÝ ®Çu vµo lµ toµn bé c¸c nguån lùc ®¬c huy ®éng sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ ®Çu vµo ®îc ph¶n ¸nh b»ng c¸c chØ tiªu: tæng vèn, vèn cè ®Þnh, vèn lu ®éng, nguyªn gi¸ TSC§, lao ®éng … V× kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ chÝ phÝ bá ra ®Òu cã thÓ ph¶n ¸nh b»ng nhiÒu chi tiªu kh¸c nhau nªn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, cã c¬ së khoa häc vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng chØ tiªu phï hîp bao gém c¸c chØ tiªu tæng hîp vµ c¸c chØ tiªu chi tiÕp. C¸c chi tiªu nµy ph¶i ph¶n ¸nh ®îc søc s¶n xuÊt, suÊt hao phÝ còng nh søc sinh lêi cña tõng yÕu tè trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi c¸c chØ tiªu ®ã ph¶i thèng nhÊt víi c«ng thøc tÝnh hiÖu qu¶ chung. C«ng thøc chung ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: KÕt qu¶ ®Çu ra Chi phÝ ®Çu vµo HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh = 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh søc s¶n xuÊt ho¨c søc sinh lêi nghÜa lµ b×nh qu©n trong kú cø mét ®ång chi phÝ ®Çu t vµo kinh doanh ®· t¹o ra bao nhiªu ®ång kÕt qu¶ ®Çu ra. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng cã thÓ tÝnh b»ng c«ng thøc: KÕt qu¶ ®Çu ra HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh = Chi phÝ ®Çu vµo ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh suÊt hao phÝ cña c¸c chØ tiªu ®Çu vµo. ý nghÜa cña c«ng thøc nµy lµ b×nh qu©n trong kú kinh doanh ®Ó thu ®îc mét ®ång kÕt qu¶ ®Çu ra cÇn ®Çu t bao nhiªu ®ång chi phÝ. Ngoµi viÖc so s¸nh kÕt qu¶ víi c¸c chi phÝ, ®Ó cã ®îc c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ ngêi ta cßn dïng nhiÒu c¸ch so s¸nh kh¸c nh: so s¸nh gi÷a c¸c kÕt qu¶, so s¸nh gi÷a c¸c chi phÝ ®Çu vµo…®Ó ®¸nh gi¸ møc hiÖu qu¶. Bªn c¹nh viÖc xÐt tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ kü thuËt cña mét doanh nghiÖp, ta cÇn xem xÐt tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi cña doanh nghiÖp ®ã. HiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi lµ lîi Ých mµ doanh nghiÖp ®em l¹i cho x· héi tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi lµ mét vÊn ®Ò khã x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c, cã thÓ lîng ho¸ mét c¸ch toµn diÖn. Bªn c¹nh ®ã mét sè chØ tiªu hiÖu qu¶ tÝnh to¸n ®îc nh møc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, møc ®ãng gãp vµo GDP, nép ng©n s¸ch th× hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi cßn ®îc thÓ hiÖn qua nhiÒu khÝa c¹ch kh¸c, nh÷ng mÆt mµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chØ mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi. Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng thêng Ýt hoÆc kh«ng quan tam ®Õn lo¹i hiÖu qu¶ nµy. Nhng v× doanh nghiÖp còng lµ mét bé phËn n»m trong tæng thÓ x· héi, gi÷a doanh nghiÖp vµ x· héi cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, ho¹t ®éng cña x· héi sÏ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ ngîc l¹i, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp còng cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh cña x· héi. V× lÏ ®ã khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp ta nªn xem xÐt c¶ hai lo¹i hiÖu qu¶ nµy. Cã nh vËy ta míi ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. II. b¶n chÊt, vÞ trÝ, vai trß vµ ý nghÜa cña hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh 1. B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thùc chÊt lµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. §©y lµ hai mÆt cã mèi quan hÖ mËt thiÕt cña vÊn ®Ò hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh viÖc khan hiÕm nguån lùc vµ viÖc sö dông chóng cã tÝnh c¹nh tranh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi ®Æt ra yªu cÇu ph¶i khai th¸c, tËn dông triÖt ®Ó vµ tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu kinh doanh c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i chó träng c¸c ®iÒu kiÖn néi t¹i, ph¸t huy n¨ng lùc, hiÖu n¨ng cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm mäi chi phÝ. V× vËy, yªu cÇu cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i ®¹t kÕt qu¶ tèi ®a víi chi phÝ tèi thiÓu, hay chÝnh x¸c h¬n lµ ®¹t hiÖu qu¶ tèi ®a víi chi phÝ nhÊt ®Þnh hoÆc ngîc l¹i ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh víi chi phÝa tèi thiÓu. Chi phÝ ë ®©y ®îc hiÓu theo nghÜa réng lµ chi phÝ t¹o ra nguån lùc vµ chi phÝ sö dông nguån lùc, ®ång thêi ph¶i bao gåm c¶ chi phÝ c¬ héi. Chi phÝ c¬ héi lµ gi¸ trÞ cña viÖc lùa chän tèt nhÊt ®· bÞ bá qua hay l;µ gi¸ trÞ cña viÖc hy sinh c«ng viÖc kinh doanh kh¸c ®Ó thùc hiªn c«ng viÖc kinh doanh nµy, chi phÝ c¬ héi ph¶i ®îc bæ sung vµo chi phÝ kÕ to¸n thùc sù. C¸ch hiÓu nh vËy sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ kinh doanh lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh tèt nhÊt, c¸c mÆt hµng cã hiÖu qu¶. 2. VÞ trÝ cña hiÖu qu¶ kinh doanh Níc ta hiÖn nay víi ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng më cöa vµ héi nhËp. Mäi doanh nghiÖp kinh doanh ph¶i chÊp nhËn vµ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh bëi nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ : kinh tÕ t nh©n, nhµ níc, liªn doanh…c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh tù do kinh doanh ph¸t triÓn vµ sù c¹nh tranh diÔn ra ngµy cµng gay g¾t. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp ph¶i lu«n t¹o ra vµ duy tr× c¸c lîi thÕ c¹nh tranh. ChÊt lîng vµ sù kh¸c biÖt ho¸ gi¸ c¶ vµ tèc ®é cung øng míi cã kh¶ n¨ng chiÕn th¾ng ®èi thñ lÊn ¸p ®îc s¶n phÈm nhËp tõ níc ngoµi gi¸ thµnh rÎ, ®Ñp. §Ó duy tr× lîi thÕ gi¸ c¶ doanh nghiÖp ph¶i sö dông tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc s¶n xuÊt h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng nghµnh. ChØ trªn c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao doanh nghiÖp míi cã kh¶ n¨ng ®¹t ®îc ®iÒu nµy. MÆt kh¸c, m«i trêng kinh tÕ quèc d©n cña ViÖt Nam hiÖn nay cã nhiÒu biÕn ®æi. C¸c nguån lùc s¶n xuÊt ngµy cµng khan hiÕm trong khi ®ã nhu cÇu 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 cña con ngêi ngµy cµng ®a d¹ng vµ t¨ng lªn kh«ng giíi h¹n. Chóng ta sö dông nhiÒu c¸c nguån lùc s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt phôc vô nhu cÇu cña con ngêi. §iÒu nµy ph¶n ¸nh quy luËt khan hiÕm. Quy luËt khan hiÕm b¾t buéc mäi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän vµ tr¶ lêi chÝnh x¸c 3 c©u hái: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai? V× thÞ trêng chØ chÊp nhËn nh÷ng doanh nghiÖp nµo quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt ®óng lo¹i s¶n phÈm ( dÞch vô ) víi sè lîng vµ chÊt lîng phï hîp. Hay nãi c¸ch kh¸c, khan hiÕm t¨ng lªn dÉn ®Õn lùa chän kinh tÕ tèi u ngµy cµng ph¶i ®Æt ra nghiªm tóc vµ gay g¾t ®ßi hái con ngêi nghÜ ®Õn viÖc lùa chän hiÖu qu¶ kinh doanh 3.Vai trß cña hiÖu qu¶ kinh doanh HiÖu qu¶ kinh doanh lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n trÞ cña m×nh. Khi tiÕn hµnh bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i huy ®éng sö dông tèi ®a c¸c nguån lùc s½n cã, nh»m ®¹t ®îc môc tiªu lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ætong nh÷ng c«ng cô, ph¬ng ph¸p ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®îc muc tiªu ®ã. Th«ng qua viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ngnh÷ng cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ ®¸nh gi¸ ®îc tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ( cã ®¹t hiÖu qu¶ kh«ng vµ ®¹t ë møc ®é nµo) mµ cßn cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ ph©n tÝch t×m ra c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh phï hîp víi thùc tÕ cña thÞ trêng, phï hîp víi kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. Ngoµi viÖc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chung toµn doanh nghiÖp, viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh cßn dïng ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é sö dông tõng yÕu tè ®Çu vµo trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp còng nh ë tõng bé phËn cña doanh nghiÖp. N©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ gãp phÇn n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ trêng ®Òu gÆp rÊt nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c nhau trong cïng ngµnh còng nh ngoµi ngµnh. Do vËy chØ cã n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh míi cã thÓ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm… míi cã thÓ n©ng cao ®îc søc c¹nh tranh cña 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 doanh nghiÖp trªn thÞ trêng vµ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. 4. ý nghÜa cña viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ viÖc ®i s©u nghiªn cøu theo yªu cÇu cña ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh. C¨n cø vµo tµi liÖu h¹ch to¸n thèng kª vµ c¸c th«ng tin kinh tÕ, b»ng c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thÝch hîp so s¸nh sè liÖu vµ ph©n gi¶i c¸c mèi liªn hÖ nh»m lam râ chÊt lîng hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cã nhiÒu ý nghÜa: + Lµ c«ng cô ®Ó kiÓm so¸t ®îc toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh, biÕt ®îc c«ng viÖc ®Ò ra ®ang tiÕn hµnh ®Õn ®©u, ®· lµm ®îc nh÷ng g×. §ång thêi ®ã còng lµ c«ng cô ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµ c«ng cô ®Ó c¶i tiÕn nh÷ng c¸ch thøc c¬ chÕ qu¶n lý trong s¶n xuÊt kinh doanh. + Ph©n tÝch kinh doanh cßn lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó phßng ngõa rñi ro trong kinh doanh. Mét quyÕt ®Þnh ®Çu t ®i kÌm víi lîi Ých thu ®îc lu«n chøa ®ùng nh÷ng rñi ro nhÊt ®Þnh. MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, m«i trêng kinh doanh cã nh÷ng biÕn ®æi dÉn tíi nh÷ng rñi ro còng thay ®æi theo chiÒu híng t¨ng lªn hay gi¶m ®i. ViÖc tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÞp thêi gióp c¸c nhµ qu¶n lý nh×n nhËn ®îc møc ®é rñi ro nµy, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa hoÆc ®èi phã ®Ó h¹n chÕ tæn thÊt, gi¶m thiÓu chi phÝ kh«ng ®¸ng cã nh»m thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt. + ViÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ c¬ së ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh, c¸c ph¬ng ¸n vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ ý nghÜa rÊt quan träng. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng môc ®Ých cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng ®Òu lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ nµy th× doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ th× míi cã thÓ ®¹t ®îc môc ®Ých nµy. MÆt kh¸c trong m«i trêng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ViÖc ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao sÏ gióp doanh nghiÖp ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tµi chÝnh, t¹o ®iÒu kiªn tÝch luü cho viÖc ®Çu t t¸i s¶n xuÊt më 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 réng, kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Ngoµi ra nã cßn gãp phÇn æn ®Þnh thu nhËp cho ngêi lao ®éng n©ng cao møc sèng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nãi tãm l¹i, víi c¸c ý nghÜa trªn tµi liÖu ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt. Nã kh«ng chØ cÇn thiÕt víi c¸c nhµ qu¶n lý l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®èi víi c¸c ®èi tîng kh«ng trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nhng cã mèi quan hÖ lîi Ých ®èi víi doanh nghiÖp nh: c¸c cÊp l·nh ®¹o Nhµ níc, c¬ quan thuÕ, c¸c nhµ ®Çu t, c¸c nhµ tÝn dông tµi chÝnh… III. nh÷ng néi dung c¬ b¶n ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh 1. Môc ®Ých cña ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ Nghiªn cøu c¸c hiÖn tîng vµ kÕt qu¶ kinh tÕ trong ph¹m vi kinh tÕ hÑp víi t c¸ch lµ mét trong nh÷ng m«n khoa häc cña hÖ thèng kÕ ho¹ch qu¶n lý kinh tÕ, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ ®îc sö dông nh mét c«ng cô quan träng vµ cã hiÖu qu¶ ®Ó ®¸nh gi¸, kiÓm tra kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp, v¹ch râ c¸c nguyªn nh©n ®· ¶nh hëng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong néi bé doanh nghiÖp. 2. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh NÕu chØ dùa vµo c¸c con sè trªn c¸c b¸o c¸o kinh tµi chÝnh th× kh«ng thÓ nãi lªn ®îc hiÖu qu¶ còng nh kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. V× v©y, chóng ta ph¶i sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch kinh tÕ ®Ó lµm râ h¬n néi dung ý nghÜa cña c¸c con sè. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Th«ng th¬ng sö dông c¸c ph¬ng ph¸p sau: 2.1. Ph¬ng ph¸p so s¸nh §©y lµ ph¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch ®èi chiÕu c¸c chØ tiªu kinh tÕ cña c¸c thêi kú kh¸c nhau hoÆc gi÷a kú thùc hiÖn vµ kú kÕ ho¹ch, rót ra c¸c kÕt luËn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ xu híng ph¸t triÓn vµ sù biÕn ®éng cña qu¸ tr×nh kinh doanh tuú theo môc ®Ých, yªu cÇu cña ph©n tÝch, x¸c ®Þnh tiªu chuÈn so s¸nh ë ®©y lµ chØ tiªu ®îc chän lµm chØ tiªu c¨n cø so s¸nh ( gèc so s¸nh ) cã thÓ chon lµ gèc thêi gian ( kú kÕ ho¹ch, kú tríc hoÆc cïng kú n¨m tríc…) hoÆc gèc kh«ng gian ( so víi tæng thÓ, so tæng thÓ nµy víi tæng thÓ kh¸c gi÷a c¸c bé 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 phËn cña cïng tæng thÓ…). Kú ( hoÆc ®iÓm ) ®îc chän lµm gèc so s¸nh gäi lµ k× gèc hoÆc ®iÓm gèc. K× hoÆc ®iÓm ®îc chän ®Ó ph©n tÝch c¸c trÞ sè cña chØ tiªu tÝnh ra tõng k× t¬ng øng ®îc gäi lµ trÞ sè chØ tiªu k× gèc, k× ph©n tÝch. §Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cã thÓ so s¸nh ®îc cña c¸c chØ tiªu: + C¸c chØ tiªu so s¸nh ph¶i ®¶m b¶o thèng nhÊt vÒ néi dung ph¶n ¸nh + §¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ ph¬ng ph¸p ®o lêng c¸c chØ tiªu. C¸c chØ tiªu cã thÓ tÝnh theo c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ nhng khi so s¸nh th× c¸c chØ tiªu ph¶i thèng nhÊt vÒ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh + c¸c sè liÖu so s¸nh ph¶i ®îc thu thËp ë cïng mét thêi gian vµ cïng mét ph¹m vi tæ chøc Néi dung ph¬ng ph¸p so s¸nh bao gåm 3 c¸ch sau ®©y: 2.1.1. So s¸nh b»ng sè tuyÖt ®èi ViÖc so s¸nh nµy cho biÕt khèi lîng, quy m« mµ doanh nghiÖp ®· ®¹t ®îc,vît hoÆc hôt cña c¸c trÞ sè chØ tiªu kinh tÕ gi÷a k× gèc vµ k× ph©n tÝch biÓu hiÖn b»ng c¸c lo¹i thø¬c ®o hiÖn vËt, gi¸ trÞ. 2.1.2. So s¸nh b»ng cè t¬ng ®èi Sè t¬ng ®èi lµ c¸c sè liÖu biÓu hiÖn sè lÇn, sè % ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh kÕt cÊu, møc ®é t¨ng trëng, biÕn ®éng hoÆc mèi quan hÖ cña c¸c chØ tiªu. Cã n¨m lo¹i sè t¬ng ®èi: + Sè t¬ng ®èi ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch + Sè t¬ng ®èi ®éng th¸i ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng hoÆc tèc ®é t¨ng trëng cña chØ tiªu + Sè t¬ng ®èi hiÖu suÊt ( sè t¬ng ®èi cêng ®é ) lµ viÖc so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh mÆt chÊt víi c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh mÆt lîng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t chÊt lîng cña ho¹t ®éng kinh doanh + Sè t¬ng ®èi kÕt cÊu: ph¶n ¸nh tû träng tõng bé phËn chiÕm trong tæng thÓ 2.1.3 So s¸nh b»ng sè b×nh qu©n §Ó ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm ®iÓn h×nh cña mét tæ, mét bé phËn, mét ®¬n vÞ…ngêi ta tÝnh sè b×nh qu©n b»ng c¸ch san b»ng mäi chªnh lÖch vvÌ trÞ sè cña chØ tiªu. Khi so s¸nh b»ng sè b×nh qu©n sÏ cho thÊy møc ®é mµ ®¬n vÞ 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®¹t ®îc so víi b×nh qu©n chung cña tæng thÓ, cña nghµnh ( VD: l¬ng b×nh qu©n 1 CNV, NSL§ b×nh qu©n, sè ngµy lµm viÖc b×nh qu©n…) 2.2. Ph¬ng ph¸p chi tiÕt Mäi sè liÖu trong kinh tÕ ph¶i chi tiÕt theo nhiÒu híng kh¸c nhau. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t ®îc cã thÓ chi tiÕt sè liÖu theo híng sau: chi tiÕt c¸c bé phËn cÊu thµnh cña chØ tiªu ( VD: chi tiÕt VC§ theo tõng lo¹i TSC§ ), chØ tiªu theo thêi gian ( VD: doanh thu cña doanh nghiÖp ®îc chi tiÕt theo tõng quý ), chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ( VD: chi phÝ b¸n hµng cho tõng cöa hµng ). 2.3. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ Cã nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®è ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p lo¹i trõ. Môc ®Ých cña ph¬ng ph¸p nµy lµ ®Ó x¸c ®Þnh ®îc møc ®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së lo¹i trõ dÇn ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè . Gåm 2 ph¬ng ph¸p: 2.3.1. Ph¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn Lµ ph¬ng ph¸p cho phÐp x¸c ®Þnh ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®Õn ®èi tîng ®ang nghiªn cøu víi ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè ¶nh hëng co mèi liªn hÖ tÝch sè víi nhau, víi ®èi tîng ®ang nghiªn cøu. Khi s¾p xÕp c¸c nh©n tè trong tÝch sè nh©n tè sè lîng ®øng tríc, nh©n tè chÊt lîng ®øng sau. Khi xem xÐt ¶nh hëng cña nh©n tè nµo th× ta cè ®Þnh c¸c nh©n tè kh¸c tøc lµ xem chóng kh«ng thay ®æi ( lo¹i trõ chóng ) 2.3.2. Ph¬ng ph¸p sè chªnh lÖch Theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta dïng sè chªnh lÖch thay thÕ vµo biÓu thøc ®Ó tÝnh ra møc ®é ¶nh hëng cña nh©n tè ®ã ®Õn ®èi tîng ph©n tÝch. IV. c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1. Nh©n tè kh¸ch quan 1.1. Nh©n tè m«i trêng kinh doanh C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng kinh doanh cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. M«i trêng kinh doanh nãi mét 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c¸ch réng nhÊt ®ã lµ m«i trêng kinh tÕ thÕ giíi víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, chÝnh s¸ch thuÕ quan, h¹n ng¹ch…ë møc ®é nhá h¬n th× m«i tr¬ng kinh doanh chÝnh lµ nÒn kinh tÕ quèc d©n víi tr¹ng th¸i ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, tØ lÖl¹m ph¸t, tØ gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt ng©n hµng, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc. Nhng t¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp , m¹nh mÏ nhÊt ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i nãi ®Õn m«i trêng c¹nh tranh néi bé nghµnh víi c¸c nh©n tè chñ yÕu sau: - §èi thñ c¹nh tranh: Lµ nh÷ng ®èi thñ trùc tiÕp tranh giµnh thÞ trêng cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp cã tiÒm lùc m¹nh h¬n h¼n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh th× rÊt cã lîi thÕ trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, nhê viÖc thùc hiÖn gi¶m gi¸ thµnh do tËn dông lîi thÕ vÒ quy m«, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p marketing m¹nh mÏ, më réng thÞ trêng do cã u thÕ vÒ vèn… Nhng doanh nghiÖp cã thÓ gÆp bÊt lîi trong trêng hîp ngîc l¹i. Ngoµi ra sè lîng c¸c ®èi thñ c¹nh tranh t¹o ra cêng ®é c¹nh tranh còng lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, khi sè lîng ®èi thñ c¹nh tranh nhiÒu sÏ dÉn ®Õn tû suÊt lîi nhuËn trong nghµnh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh gi¶m. - Kh¸ch hµng: lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng ®Çu ra cña doanh nghiÖp. Bëi v× quy m«, ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña kh¸ch hµng sÏ quyÕt ®Þnh c«ng t¸c tiªu thô cña doanh nghiÖp, do ®ã ¶nh hëng ®Õn doanh thu vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Trong giai ®o¹n kinh doanh hiÖn nay, khi thu nhËp cña d©n c cã xu híng t¨ng lªn th× cã nghÜa lµ thÞ trêng cña doanh nghiÖp l¹i cµng më réng. Nhng ®Ó gi÷ ®îc kh¸ch hµng, ngoµi uy tÝn vµ chÊt lîng s¶n phÈm th× doanh nghiÖp ph¶i rÊt chó träng ®Õn kh©u ch¨m sãc kh¸ch hµng. - C¸c nhµ cung cÊp: lµ c¸c ®èi t¸c cung øng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ViÖc cung øng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cã t¸c ®éng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bëi v×: nÕu sè lîng c¸c nhµ cung cÊp nguyªn liÖu chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cña doanh nghiÖp Ýt, th× khi c¸c nhµ cung cÊp t¨ng gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo sÏ dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn vµ lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra, tiÕn ®é cung øng còng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tiÕn ®é s¶n xuÊt, nÕu c¸c nhµ cung cÊp giao hµng ®óng tiÕn ®é th× ho¹t ®éng 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 s¶n xuÊt diÔn ra thuËn lîi, doanh nghiÖp sÏ giao hµng ®óng thêi ®iÓm cho kh¸ch hµng hoÆc ngîc l¹i. - S¶n phÈm thay thÕ: Trong thêi ®¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häckü thuËt, s¶n phÈm thay thÕ lµ mét nguy c¬ lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghÞªp. C¸c s¶n phÈm thay thÕ víi chÊt lîng tèt , mÉu m· h×nh thøc ®Ñp ®· c¹nh tranh gay g¾t víi s¶n phÈm hiÖn cã. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp mµ kh«ng tÝch cùc c¶i tiÕn mÉu m·, chÊt lîng, kh«ng thùc thi mét c¸ch h÷u hiÖu c¸c biÖn ph¸p gi¶m gi¸ thµnh th× s¶n phÈm thay thÕ sÏ dÇn dÇn chiÕm lÜnh toµn bé thÞ trêng cña doanh nghiÖp. Vµ sÏ trë thµnh ®iÒu bÊt lîi cho viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. ThËm chÝ cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. 1.2. Nh©n tè m«i trêng tù nhiªn §©y lµ nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ ®Çu vµo cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt nã ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt mïa vô vµ c¸c doanh nghiÖp khai th¸c sö dông nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. TÝnh chÊt mïa vô cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, nã sÏ t¸c ®éng tÝch cùc khi doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®óng mïa vô vµ sÏ g©y c¶n trë khi tr¸i mïa. Tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ mét yÕu tè ®Çu vµo quan träng cña c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, v× vËy tr÷ lîng, quy m«, c¸ch ph©n bè tµi nguyªn sÏ ¶nh hëng tÝch cùc hay tiªu cùc ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.3. M«i trêng thÓ chÕ M«i trêng chÝnh trÞ cã æn ®Þnh hay kh«ng æn ®Þnh ®Òu ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sù æn ®Þnh cña m«i trêng chÝnh trÞ t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó doanh nghiÖp më réng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chñ doanh nghiÖp chñ ®éng tiÕn hµnh ®Çu t. NÕu m«i trêng chÝnh trÞ bÊt æn th× kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro cao, dÉn ®Õn viÖc c¸c chñ doanh nghiÖp tho¸i lui ®Çu t, thu hÑp ph¹m vi kinh doanh. M«i trêng luËt ph¸p t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc chÝnh phñ ban hµnh mét hÖ thèng luËt ph¸p chÆt chÏ, ®ång bé, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ thuËn lîi ( thuÕ, l·i suÊt, h¹n ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu…) sÏ t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý an toµn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2. Nh©n tè chñ quan 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2.1. C¬ cÊu vèn vµ tr×nh ®é sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp Vèn lµ ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu cho ho¹t ®éng kinh doanh. Lîng vèn hiÖn cã vµ cã thÓ huy ®éng chi phèi trùc tiÕp kh¶ n¨ng më réng kinh doanh vµ n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp: Lîng vèn cµng lín, kh¶ n¨ng n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh cµng lín vµ ngîc l¹i. Trong thùc tÕ, ®· cã nh÷ng nhµ kinh doanh ph¶i bá lì c¬ héi kinh doanh do kh«ng ®ñ vèn hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn kinh doanh. Tuy nhiªn, huy ®éng vèn ®Ó t¨ng vèn kinh doanh míi chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh. §iÒu kiÖn ®Î vµ sö dông ®ång vèn huy ®éng ®îc sao cho cã hiÖu qu¶, ®¹t ®îc tèi u c¸c môc tiªu kinh doanh ®· x¸c ®Þnh. ViÖc sö dông vèn kinh doanh bao hµm néi dung réng, tõ viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu hîp lý cña vèn kinh doanh ( quan hÖ hîp lý gi÷a vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng, gi÷a vèn nî vµ vèn chñ së h÷u ), ph©n phèi vèn hîp lý cho c¸c môc tiªu kinh doanh, ®Õn theo dâi, qu¶n lý qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh kinh doanh. Qu¶n lý sö dông vèn võa lµ mét khoa häc, võa lµ mét nghÖ thuËt. Yªu cÇu hµng ®Çu cña viÖc qu¶n lý sö dông vèn lµ b¶o ®¶m hiÖu qu¶ ®ång vèn, sao cho víi lîng vèn nhÊt ®Þnh nhng cã thÓ t¹o ra ®îc lîng kÕt qu¶ ngµy cµng lín. XÐt theo quan hÖ t¬ng quan gi÷a vèn kinh doanh vµ kÕt qu¶, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ tèc ®é t¨ng kÕt qu¶ kinh doanh ph¶i lu«n lín h¬n tèc ®é t¨ng vèn kinh doanh. 2.2. Tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ Ngµy nay, mäi ngêi, mäi ngµnh, mäi cÊp ®Òu thÊy ¶nh hëng cña khoa häc kü thuËt ®èi víi tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc( nhÊt lµ lÜnh vùc kinh tÕ). Tríc thùc tr¹ng ®ã ®Ó tr¸nh tôt hËu, mét trong sù quan t©m hµng ®Çu cña doanh nghiÖp lµ nhanh chãng n¾m b¾t ®îc vµ øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ chÝnh trÞ-x· héi cao. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, Doanh nghiÖp muèn th¾ng thÕ trong c¹nh tranh th× mét trong yÕu tè c¬ b¶n lµ ph¶i cã tÝnh tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cao, tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ trêng c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng, thêi gian. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy yªu cÇu cÇn ®¨t ra lµ ngoµi viÖc khai th¸c triÖt ®Ó c¬ së vËt chÊt ®· cã (toµn bé nhµ xëng, kho tµng, ph¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt m¸y mãc thiÕt bÞ) cßn ph¶i kh«ng ngõng tiÕn hµnh n©ng cÊp, tu xáng, söa ch÷a vµ tiÕn tíi hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ m¸y 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 mãc, thiÕt bÞ tõ ®ã n©ng cao s¶n lîng, n¨ng suÊt lao ®éng vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ngµy cµng cao. 2.3 Nguån nh©n lùc vµ c¬ cÊu tæ chøc lao ®éng: Lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã lµ tæng hîp c¸c kü n¨ng, møc ®é ®µo t¹o, tr×nh ®é gi¸o dôc cã s½n t¹o cho mét c¸ nh©n cã kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ ®¶m b¶o n¨ng suÊt lao ®éng. Nh vËy, nguån vèn nh©n lùc cña Doanh nghiÖp lµ lîng lao ®éng hiÖn cã, cïng víi nã lµ kü n¨ng, tay nghÒ, tr×nh ®é ®µo t¹o, tÝnh s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cña ngêi lao ®éng. Nguån nh©n lùc kh«ng ph¶i lµ c¸i sÏ cã mµ lµ ®· cã s½n t¹i doanh nghiÖp, thuéc sù qu¶n lý vµ sö dông cña doanh nghiÖp. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt kinh doanh th× doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc lu t©m tíi nh©n tè nµy. V× nã lµm chÊt x¸m, lµ yÕu tè trùc tiÕp t¸c ®éng nªn ®èi tîng lao ®éng vµ t¹o ra s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, cã ¶nh hëng mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ hng thÞnh cña Doanh nghiÖp. Trong ®ã, tr×nh ®é tay nghÒ cña ngêi lao ®éng trùc tiÕp ¶nh hëng tíi chÊt lîng s¶n phÈm, do ®ã víi tr×nh ®é tay nghÒ cña ngêi lao ®éng vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc sÏ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §ång thêi tiÕt kiÖm vµ gi¶m ®îc ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña c¸n bé l·nh ®¹o, nghiÖp vô, t¹i ®©y yªu cÇu mçi c¸n bé l·nh ®¹o, nghiÖp vô ph¶i cã kiÕn thøc, cã n¨ng lùc vµ n¨ng ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng. CÇn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn, c¸ nh©n trong Doanh nghiÖp; sö dông ®óng ngêi, ®óng viÖc sao cho tËn dông ®îc n¨ng lùc, së trêng, tÝnh s¸ng t¹o cña ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn. Nh»m t¹o ra sù thèng nhÊt hîp lý trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô chung cña Doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, Doanh nghiÖp còng cÇn ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¸ch nhiÖm vËt chÊt, sö dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ thëng ph¹t nghiªm minh ®Ó t¹o ®éng lùc thóc ®Èy ngêi lao ®éng nç lùc h¬n trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh, t¹o ra ®îc søc m¹nh tæng hîp nh»m thùc hiÖn mét c¸ch tèt nhÊt kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra. Tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt kinh doanh. 2.4. C¬ cÊu tæ chøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong doanh nghiÖp viÖc tæ chøc s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu ph¬ng ph¸p kÕt hîp mét c¸ch hîp lý cã hiÖu qu¶ nhÊt vÒ kh«ng gian vµ thêi gian tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña s¶n xuÊt. Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp hîp lý cã nghÜa lµ bè trÝ ®óng ngêi, ®óng c«ng viÖc sÏ gãp phÇn quan träng vµo viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ nguyªn, nhiªn vËt liÖu, thiÕt bÞ m¸y mãc vµ søc lao ®éng trong doanh nghiÖp, gãp phÇn to lín vµo viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ tæng hîp cña doanh nghiÖp tøc lµ lµm ¨n cã l·i. Tæ chøc lao ®éng khoa häc ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña doanh nghiÖp. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt còng cã t¸c dông tèt ®èi víi c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng ( kh«ng g©y « nhiÔm, kh«ng g©y ®éc h¹i ). Tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý sÏ gãp phÇn chuyªn m«n ho¸ c«ng viÖc gióp ngêi lao ®éng dÔ dµng thùc hiÖn nhiÖm vô cña doanh nghiÖp. Nh vËy, tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý hîp lý cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn phèi hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp, ®éng viªn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu chung, qua ®ã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc n©ng cao kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.5. VÞ thÕ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, vÞ thÕ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp ®îc quyÕt ®Þnh bëi chÊt lîng, gi¸ c¶, vµ dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng. ChÊt lîng s¶n phÈm trë thµnh c«ng cô c¹nh tranh quan träng cña doanh nghiÖp v× chÊt lîng tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm. ChÊt lîng s¶n phÈm cµng cao sÏ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn cña ngêi tiªu dïng, nã lu«n lµ yÕu tè sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp. Vµ khi chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng lËp tøc kh¸ch hµng sÏ chuyÓn sang dïng s¶n phÈm kh¸c cïng lo¹i. Thùc tÕ ®· cho thÊy , kh¸ch hµng thêng lùa chän s¶n phÈm theo trùc gi¸c. V× vËy nh÷ng lo¹i hµng ho¸ cã mÉu m·, bao b×, nh·n hiÖu ®Ñp lu«n dµnh ®îc u thÕ h¬n so víi c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c cïng lo¹i. Bªn c¹nh ®ã gi¸ c¶ ph¶i phï hîp víi tói tiÒn cña kh¸ch hµng nhng chÊt lîng s¶n phÈm vÉn ®îc b¶o ®¶m. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §Ó l«i cuèn kh¸ch hµng ®Õn víi m×nh vµ gi÷ ®îc kh¸ch hµng doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng ®Õn kh©u phôc vô kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp sÏ sö dông c¸c h×nh thøc phôc vô kh¸ch hµng trùc tiÕp, tù ®éng hay kÕt hîp, sö dông c¸c kü thuËt phôc vô kh¸ch hµng ë thÞ trêng ngêi mua. Giíi h¹n ®èi víi mçi h×nh thøc phôc vô nµy doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng tèt sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. C¸c ®Æc tÝnh chÊt lîng, gi¸ c¶, chÝnh s¸ch phôc vô kh¸ch hµng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lín vµo viÖc t¹o uy tÝn, ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm lµm c¬ së cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V. hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh §Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mét c¸ch cô thÓ vµ cã hiÖu qu¶ th× ta ph¶i: X©y dùng hÖ thèng chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh to¸n tæng hîp c¸c chØ tiªu. §¸nh gi¸ chung vµ ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thu nhËp ®Çy ®ñ: chÝnh x¸c c¸c th«ng tin vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt, gi¸ trÞ gia t¨ng, chi phÝ trung gian, doanh thu, lîi nhuËn, lao ®éng b×nh qu©n, vèn ®Çu t, vèn s¶n xuÊt kinh doanh.... Dù b¸o xu híng s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi gian tíi vµ ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸p kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh §Ó ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mét c¸ch tæng thÓ ta dùa trªn c¸c chØ tiªu sau : 1.1.C¸c chØ tiªu tæng hîp Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp sö dông nhiÒu yÕu tè nh : nguyªn vËt liÖu , t liÖu lao ®éng ,søc lao ®éng , tiÒn vèn . HiÖu qu¶ kinh tÕ cña s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t ®îc khi sö dông c¸c yÕu tè ®ã cã hiÖu qu¶ . V× vËy , ®Ó ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cÇn sö dông hÖ 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 thèng chØ tiªu: khi tÝnh to¸n (tõng chØ tiªu cô thÓ ) ngêi ta dùa vµo c«ng thøc : K H= (1) Trong ®ã: C H: Lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. K: Lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®¹t ®îc. C: Lµ chi phÝ s¶n xuÊt bá ra. VÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®¹t ®îc hiÖn nay ngêi ta thêng dïng chØ tiªu vÒ doanh thu hoÆc lîi nhuËn. VÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ sö dông toµn bé chi phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ hoÆc lao ®éng sèng ( thêng tÝnh theo sè lîng lao ®éng b×nh qu©n n¨m) hoÆc vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n n¨m. Tõ c«ng thøc (1) ta cã thÓ vËn dông vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp theo chØ tiªu sau: Doanh thu, doanh thu thuÇn, lîi nhuËn H= Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n n¨m Trong ®ã: Vèn s¶n xuÊt bao gåm vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng. §©y lµ chØ tiªu ph¸n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt. Th«ng qua c¸c chØ tiªu nµy thÊy ®îc mét ®ång vèn bá vµo s¶n xuÊt t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång tæng thu nhËp, thu nhËp thuÇn tuú. Nã cho ta thÊy ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng chØ ®èi víi lao ®éng vËt ho¸ mµ cßn c¶ lao ®éng sèng. Nã cßn ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý cña ngµnh còng nh cña c¸c doanh nghiÖp. Môc tiªu s¶n xuÊt cña ngµnh còng nh cña doanh nghiÖp vµ toµn x· héi kh«ng ph¶i chØ quan t©m t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm b»ng mäi chi phÝ mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ s¶n phÈm ®îc t¹o ra trªn mçi ®ång vèn bá ra nhiÒu hay Ýt. ChØ tiªu doanh thu, doanh thu thuÇn, lîi nhuËn, tiÒn vèn lµ c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt, tr×nh ®é sö dông nguån vèn vËt t, lao ®éng, tµi chÝnh. Khèi lîng s¶n phÈm t¹o ra trªn tõng ®ång vèn còng lín còng t¹o ®iÒu kiÖn tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n vµ më réng h¬n n÷a qui m« s¶n xuÊt. 1.2. C¸c chØ tiªu vÒ lîi nhuËn * Lîi nhuËn rßng Trong c¬ chÕ thÞ trêng, môc tiªu cña mçi doanh nghiÖp ®ã lµ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Muèn vËy tríc hÕt mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng ph¶i lÊy thu bï 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 chi vµ cã mét phÇn lîi nhuËn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng. Mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng tíi lîi nhuËn vµ kh«ng ngõng t×m c¸ch t¨ng lîi nhuËn. Lîi nhuËn ®îc t¹o ra khi sè tiÒn ®îc thu vÒ trong kinh doanh lín h¬n so víi tiÒn chi phÝ bá ra ®Ó cã ®îc doanh thu trªn. Nh vËy lîi nhuËn lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a thu vµ chi cña doanh nghiÖp tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Lîi nhuËn rßng = ( Sè tiÒn b¸n ra - Sè tiÒn chi phÝ bá vµo ) Trong kinh doanh lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®îc tinh theo c«ng thøc : P = TR - (TC + Tax + T0) P = TR - (TC + Tax - T0) Trong ®ã : P : Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp thu ®îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh TR: Tæng doanh thu thùc hiÖn dÞch vô, tiªu thô s¶n phÈm TC : Tæng chi phÝ bá ra ®Ó t¹o ra khèi lîng hµng ho¸, dÞch vô ®em tiªu thô Tax : ThuÕ c¸c lo¹i cña doanh nghiÖp trong kú kinh doanh T0 : Tæn thÊt hoÆc thu nhËp ngoµi ho¹t ®éng c¬ b¶n * ChØ tiªu lîi nhuËn rßng (LNR) theo doanh thu thuÇn (DTT) lîi nhuËn x 100 Tû suÊt LNR theo doanh thu = Tæng Tæng DTT ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp ®· t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tõ mét ®ång doanh thu b¸n hµng. * ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn rßng (LNR) theo vèn chñ së h÷u (Vèn CSH) Lîi nhuËn rßng Tû suÊt LNR theo vèn CSH = x 100 Vèn CSH §©y lµ chØ sè mµ doanh nghiÖp quan t©m nhÊt. Bëi v× nã lµ môc tiªu kinh doanh mµ doanh nghiÖp theo ®uæi. Mét ®ång vèn chñ së h÷u t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn, chØ sè nµy ph¶I ®¹t møc sao cho doanh lîi trªn vèn chØ ®¹t cao h¬n tû lÖ l¹m ph¸t vµ gi¸ vèn. * ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn rßng (LNR) theo tæng vèn kinh doanh Lîi nhuËn rßng Tû suÊt LN theo tæng vèn = x 100 Tæng sè vèn ChØ sè nµy cßn ®îc gäi lµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ®Çu t. Mét ®ång vèn kinh doanh t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn 2. C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông c¸c yÕu tè kinh doanh 2.1. C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn a.C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh (VC§) 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Vèn cè ®Þnh lµ bé phËn lín nhÊt, chñ yÕu nhÊt trong t liÖu lao ®éng vµ quyÕt ®Þnh n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh kÕt qu¶ kinh doanh víi gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh b×nh qu©n, tÝnh theo nguyªn gi¸ hoÆc tÝnh theo gi¸ trÞ kh«i phôc trong kú ®îc xÐt, thêng gäi lµ hiÖu suÊt vèn cè ®Þnh. Gäi tæng gi¸ trÞ cña vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú lµ tµi s¶n cè ®Þnh( TSC§ ) vµ chØ tiªu hiÖu suÊt TSC§ lµ HTSC§ th×: KÕt qu¶ HTSC§ = TSC§ (6). Trong ®ã: KÕt qu¶ ®îc x¸c ®Þnh theo chØ tiªu tæng doanh thu hoÆc lîi nhuËn. ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông TSC§ biÓu hiÖn 1 ®ång TSC§ trong kú s¶n xuÊt ra b×nh qu©n bao nhiªu ®ång cña chØ tiªu kÕt qu¶ kinh doanh t¬ng øng. HiÖu qu¶ sö dông TSC§ cã thÓ biÓu hiÖn theo c¸ch ngîc l¹i, tøc lµ lµ nghÞch ®¶o cña c«ng thøc ( 6 ), gäi lµ suÊt TSC§ (STSC§). TSC§ STSC§ = (7) KÕt qu¶ Nã cho biÕt 1 ®ång kÕt qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i cã bao nhiªu ®ång TSC§. b.C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng (VL§) Vèn lu ®éng lµ vèn ®Çu t vµo TSL§ cña doanh nghiÖp. Nã lµ sè tiÒn øng tríc vÒ TSL§ nh»m ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc. §Æc ®iÓm cña lo¹i vèn nµy lµ lu©n chuyÓn kh«ng ngõng, lu«n lu«n thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn gi¸ trÞ toµn bé ngay 1 lÇn vµ hoµn thµnh 1 vßng tuÇn hoµn trong 1 chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn lu ®éng thêng bao gåm vèn dù tr÷ s¶n xuÊt (nguyªn vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô lao ®éng thuéc TCL§), vèn trong qu¸ tr×nh trùc tiÕp s¶n xuÊt (s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o, phÝ tæn ®îi ph©n bæ vµ vèn trong qu¸ tr×nh th«ng tin), vèn thµnh phÇm, vèn thanh to¸n. HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng (ký hiÖu lµ HVL§) còng ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy kÕt qu¶ kinh doanh (KQ) chia cho vèn lu ®éng b×nh qu©n trong n¨m (ký hiÖu lµ VL§). 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KQ VL§ HVL§ = (8) NÕu kÕt qu¶ kinh doanh tÝnh LNb»ng lîi nhuËn, th× ta cã: HVL§ = VL§ (9) ChØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®ång vèn lu ®éng lµm ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong tè lao ®éng gåm 2 mÆt: Sè lîng lao ®éng vµ NSL§. Tuú thuéc vµo kú. HiÖu qu¶ sö dông VL§ cßn ®îc ph¶n ¸nh gi¸n tiÕp qua chØ tiªu sè vßng lu©n chuyÓn cña VL§ trong n¨m (ký hiÖu lµ SV LC) hoÆc sè ngµy b×nh qu©n 1 vßng lu©n chuyÓn VL§ (ký hiÖu lµ SNLC) trong n¨m: Doanh thu (10) SVLC = Vèn lu ®éng 365 (11) SNLC = SVLC VL§ b×nh qu©n trong n¨m ®îc tÝnh b»ng c¸ch céng møc VL§ cho 365 ngµy trong n¨m råi chia cho 365 (n¨m nhuËn, tÊt nhiªn lµ céng møc vèn cña 366 ngµy råi chia cho 366). §Ó ®¬n ph©n, trong thùc tÕ thêng tÝnh nh sau: 2.2. ChØ tiªu chi phÝ kinh doanh, tû suÊt phÝ a. ChØ tiªu chi phÝ kinh doanh HiÖu qu¶ kinh doanh theo chi phÝ kinh doanh cña mét thêi kú TR x 100 TCK§ HCPKD : HiÖu qu¶ kinh doanh tÝnh theo chi phÝ kinh doanh TR : Doanh thu b¸n hµng cña thêi kú tÝnh to¸n TCKD : Chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm tiªu thô trong kú ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®¬n vÞ ®ång chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm tiªu thô thu ®îc bao nhiªu ®¬n vÞ ®ång doanh thu. b. ChØ tiªu tû suÊt phÝ HCPKD= F’ = F’ : Tû suÊt chi phÝ lu th«ng F M 18 x 100 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 F : Chi phÝ lu th«ng M : Tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1 ®ång tæng møc lu chuyÓn th× mÊt bao nhiªu ®ång chi phÝ lu th«ng. 3. C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng Lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ë bÊt k× ®¬n vÞ s¶n xuÊt nµo dï lµ xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, x©y l¾p, x©y dùng nÕu thiÕu lao ®éng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch b×nh thêng. V× vËy, sau khi ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt cÇn tiÕp tôc ph©n tÝch t×nh h×nh vÒ lao ®éng vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn qu¸ tr×nh SXKD cña DN. Nh©n tõng thêi k×, sè lîng lao ®éng nhiÒu hay Ýt, NSL§ cao hay thÊp trùc tiÕp quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Ph©n tÝch t×nh h×nh lao ®éng mét mÆt hiÓu râ sù biÕn ®éng vÒ sè lîng vµ n¨ng suÊt lao ®éng mÆt kh¸c t×m biÖn ph¸p qu¶n lÝ vµ sö dông lao ®éng ngµy mét hiÖu qu¶ h¬n. 3.1.Ph©n tÝch t×nh h×nh lao ®éng Lùc lîng lao ®éng cña mçi ®¬n vÞ ®Òu cã thÓ chia lµm 2 nhãm: + Lao ®éng trùc tiÕp: Gåm nh÷ng ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt, trùc tiÕp qu¶n lý kÜ thuËt trªn tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. Sù t¨ng gi¶m cña lo¹i lao ®éng nµy trùc tiÕp liªn quan ®Õn t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ. + Lao ®éng gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng ngêi lµm nhiÖm vô tæ chøc qu¶n lý phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 3.2. Sù biÕn ®éng vÒ n¨ng suÊt lao ®éng Doanh thu NSL§ theo doanh thu = Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n sö dông trong k× ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc doanh thu ®¹t ®îc trong k× tÝnh b×nh qu©n cho mét ngêi lao ®éng Lîi nhuËn thuÇn NSL§ theo lîi nhuËn thuÇn = Tæng sè L§ b×nh qu©n sö dông trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt cø mét lao ®éng doanh nghiÖp sö dông trong k× t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Gi¸ trÞ tæng s¶n lîng NSL§ theo GT tæng SL = Tæng sè L§ b×nh qu©n sö dông trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt cø mét lao ®éng doanh nghiÖp sö dông t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång gi¸ trÞ tæng s¶n lîng. NSL§ dï tÝnh theo doanh thu, l·i rßng hay gi¸ trÞ tæng s¶n lîng nÕu cµng cao th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cµng tèt. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chØ tiªu hiÖu qu¶ nµy, doanh nghiÖp cã thÓ tÝnh to¸n vµ quyÕt ®Þnh sè lao ®éng ë møc nµo lµ hîp lý nhÊt, võa ®¶m b¶o sö dông lao ®éng tèt c¶ vÒ thêi gian vµ chÊt lîng, võa gãp phÇn vµo viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng thu nhËp cho doanh nghiÖp. 3.3. T×nh h×nh sö dông ngµy c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt Sè ngµy lµm viÖc cña c«ng nh©n s¶n xuÊt N L = NC§ - NNV + NT Trong ®ã: NL : Sè ngµy lµm viÖc NC§ : Sè ngµy chÕ ®é NNV : Sè ngµy ngõng v¾ng NT : Sè ngµy lµm thªm. 3.4. HiÖu qu¶ sö dông tiÒn l¬ng TiÒn l¬ng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ doang nghiÖp bá ra ®Ó tr¶ cho ngêi lao ®éng. C¨n cø vµo thêi gian, sè lîng, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc cña hä. TiÒn l¬ng lµ kho¶n môc chi phÝ quan träng kh«ng chØ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh mµ cßn ¶nh hëng ®Õn trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña ngêi lao ®éng. HiÖn nay ë níc ta do tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸ c«ng nghÖ cßn thÊp nªn tiÒn l¬ng cßn chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong gi¸ thµnh. V× vËy ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tiÒn l¬ng, sö dông quÜ l¬ng hîp lý lµ biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh tíi møc thÊp nhÊt cã thÓ tõ ®ã t¨ng lîi nhuËn, mÆt kh¸c tiÒn l¬ng lµ yÕu tè vËt chÊt chñ yÕu kÝch thÝch ngêi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. HiÖu qu¶ sö dông quü l¬ng ®îc ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu sau: Tæng quÜ l¬ng * 100 Tû suÊt tiÒn l¬ng = Doanh thu thuÇn 20