Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tại cơ quan bảo hiểm xã hội việt nam...

Tài liệu Công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tại cơ quan bảo hiểm xã hội việt nam

.PDF
91
71
70

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu Tõ hµng chôc n¨m nay, chÝnh s¸ch BHXH ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc trî cÊp vËt chÊt, hç trî ®êi sèng cho nh÷ng ®èi t-îng BHXH vµ gia ®×nh hä khi gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro, biÕn cè. Trong cuéc sèng dÉn ®Õn viÖc bÞ gi¶m hoÆc mÊt søc lao ®éng, gi¶m hoÆc mÊt nguån thu nhËp do èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, hoÆc chÕt. ChÝnh s¸ch còng cã t¸c dông ®éng viªn c«ng nh©n, viªn chøc, lùc l-îng vò trang yªn t©m c«ng t¸c, s¶n xuÊt, chiÕn ®Êu gãp phÇn th¾ng lîi vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. Nay chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu, bao cÊp víi ®-êng lèi ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ - x· héi khi ®Þnh h-íng ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc vÒ chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò x· héi. T¹i ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh quan ®iÓm ph¶i gi¶i quyÕt tèt viÖc "Thùc hiÖn vµ hoµn thiÖn chÕ ®é BHXH, ®¶m b¶o ®êi sèng ng-êi nghØ h-u ®-îc æn ®Þnh tõng b-íc ®-îc c¶i thiÖn". TiÕp theo ®ã nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¶ng IX nhÊn m¹nh "Thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi b¶o ®¶m an toµn cuéc sèng mäi thµnh viªn céng ®ång, bao gåm BHXH ®èi víi ng-êi lao ®éng thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ". Thùc tÕ hiÖn nay viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH ë ViÖt Nam ®-îc ®¸nh gi¸ lµ t-¬ng ®èi æn ®Þnh vµ ngµy cµng ph¸t triÓn biÓu hiÖn lµ sè ®èi t-îng tham gia BHXH ngµy mét t¨ng n¨m sau cao h¬n n¨m tr-íc, BHXH ®· t¹o ®-îc niÒm tin trong lßng d©n chóng ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng-êi thùc tÕ ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt tõ ®ã ®· x©y dùng ®-îc mét ng©n quü kh«ng nhá tõ viÖc thu phÝ BHXH tõ ng-êi lao ®éng vµ ng-êi sö dông lao ®éng ®¶m b¶o c«ng t¸c trî cÊp BHXH ®èi víi nh÷ng ®èi t-îng tham gia BHXH thuéc diÖn ®-îc h-ëng trî cÊp BHXH theo quy ®Þnh. Tuy nhiªn, tÝnh ®Õn nay sè l-îng lao ®éng tham gia BHXH míi chiÕm mét tû lÖ nhá so víi lùc l-îng lao ®éng trong x· héi kho¶ng 5,8 triÖu/42 triÖu lao ®éng. Sè lao ®éng ch-a tham gia BHXH tËp chung chñ yÕu ë khu vùc ngoµi nhµ n-íc chñ yÕu lµ do ®¬n vÞ sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng kh«ng thùc hiÖn theo ®óng ph¸p luËt vÒ thu BHXH… mÆt kh¸c do chÕ ®é BHXH vÉn cßn míi víi sù t¨ng lªn râ rÖt vÒ sè l-îng lao ®éng tham 1 gia ®ãng BHXH do c¬ cÊu nh©n khÈu vÒ sù bao cÊp cña nhµ n-íc cho ng-êi nghØ h-u tr-íc ngµy 01/01/1995, xu h-íng giµ ho¸ cña d©n sè céng víi tû lÖ ®ãng gãp BHXH t-¬ng ®èi thÊp (20% tiÒn l-¬ng ®ãng BHXH), vÒ l©u dµi nÕu so víi c¸c n-íc kh¸c trªn thÕ giíi lµ kh«ng ®ñ ®Ó duy tr×, æn ®Þnh chÕ ®é BHXH…§iÒu nµy ®· lµm ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc thùc hiÖn chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH cho ng-êi lao ®éng nãi chung vµ thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý BHXH nãi riªng, lµm gi¶m hiÖu lùc cña c¸c c¬ quan BHXH qu¶n lý trong ho¹t ®éng thu nép BHXH. Do vËy ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c thu ®óng, thu ®ñ, thu kÞp thêi, ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu trong c«ng t¸c thu BHXH còng nh- viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH. Víi môc ®Ých gãp mét phÇn c«ng t¸c qu¶n lý thu BHXH, môc ®Ých gãp mét phÇn c«ng søc cña m×nh vµo c¬ chÕ qu¶n lý thu BHXH ë ViÖt Nam em ®· chän ®Ò tµi "C«ng t¸c qu¶n lý thu b¶o hiÓm x· héi t¹i c¬ quan B¶o hiÓm x· héi ViÖt Nam" lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh. §©y lµ mét vÊn ®Ò khã vµ mang tÝnh tæng qu¸t cao v× vËy ®Ó hoµn thµnh ®-îc chuyªn ®Ò thùc tËp nµy, em ®· nhËn ®-îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì tËn t×nh cña gi¸o viªn trùc tiÕp h-íng dÉn thùc tËp, tËp thÓ c¸n bé lµm viÖc t¹i c¬ quan BHXH ViÖt Nam nãi chung, t¹i ban thu BHXH nãi riªng. Qua ®©y cho phÐp em göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn quý thÇy c«, cïng toµn thÓ c« chó, anh chÞ ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em trong qu¸ tr×nh thùc tËp tèt nghiÖp. Dï ®· rÊt cè g¾ng cho chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh nh-ng còng kh«ng tr¸nh khái thiÕt sãt mong quý thÇy c« vµ c¸c c« chó, anh chÞ trong c¬ quan BHXH ViÖt Nam ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó em hoµn thµnh ®-îc tèt h¬n. Néi dung chÝnh cña chuyªn ®Ò nµy gåm cã 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm x· héi. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thu b¶o hiÓm x· héi t¹i c¬ quan b¶o hiÓm x· héi ViÖt Nam Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý thu b¶o hiÓm x· héi t¹i c¬ quan b¶o hiÓm x· héi ViÖt Nam phï hîp víi ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay. 2 Néi dung Ch-¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm x· héi I.Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ nguån gèc ra ®êi cña B¶o hiÓm x· héi. - Trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ng-êi lao ®éng gÆp rÊt nhiÒu biÕn cè rñi ro do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau lµm ¶nh h-ëng ®Õn cuéc sèng c¸ nh©n vµ gia ®×nh hä. Cã nh÷ng biÕn cè x¶y ra ngay trong qu¸ tr×nh lao ®éng vµ còng cã nh÷ng biÕn cè x¶y ra ngoµi qu¸ tr×nh lao ®éng, nh÷ng biÕn cè nµy lµm ng-êi lao ®éng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ x· héi mÊt an toµn. T×nh tr¹ng nµy ngµy cµng diÔn ra phæ biÕn khi nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn, khi cã sù thuª m-ín nh©n c«ng, khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh viÖc thuª m-ín lao ®éng ngµy cµng diÔn ra mét c¸ch phæ biÕn m©u thuÉn chñ thî b¾t ®Çu ph¸t sinh, trong sè rÊt nhiÒu c¸c m©u thuÉn kh¸c nhau th× m©u thuÉn sau ngµy cµng trë nªn gay g¾t: + M©u thuÉn vÒ kÐo dµi thêi gian lao ®éng, mÉu thuÉn vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng. + M©u thuÉn vÒ thu nhËp khi ng-êi lao ®éng nghØ viÖc. + M©u thuÉn n¶y sinh khi ng-êi lao ®éng vÒ giµ chÕt. Tõ ®ã viÖc ®Êu tranh gi÷a hai bªn m©u thuÉn nµy ngµy cµng trë nªn gay g¾t phøc t¹p vµ mang tÝnh réng kh¾p. Khi cuéc ®Êu tranh diÔn ra ngµy cµng lín vµ réng kh¾p th× chÝnh phñ c¸c n-íc ®· thÊy ®-îc hËu qu¶ cña vÊn ®Ò nµy ®ã lµ: * S¶n xuÊt bÞ ®×nh ®èn, chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi bÞ lung lay, c¸c nguån lùc trong x©y dùng bÞ x©m ph¹m v× thÕ chÝnh phñ c¸c n-íc ®· can thiÖp b»ng c¸ch. Thø nhÊt yªu cÇu giíi chñ ph¶i trÝch tõ lîi nhuËn cña m×nh ®Ó ®ãng gãp vµo nguån quü mang tÝnh chÊt x· héi. 3 Thø hai vËn ®éng vµ yªu cÇu giíi thî còng ph¶i ®ãng gãp vµo quü nµy mét phÇn tiÒn l-¬ng nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt khã kh¨n cho ng-êi lao ®éng khi hä gÆp rñi ro th«ng qua viÖc ph©n phèi l¹i nguån quü ®· ®-îc h×nh thµnh nãi trªn. Lóc ®Çu c¶ giíi chñ vµ giíi thî ®Òu kh«ng chÊp nhËn yªu cÇu ®ãng dÉn ®Õn cuéc ®Êu tranh diÔn ra ngµy cµng gay g¾t h¬n víi quy m« ngµy cµng réng kh¾p h¬n v× vËy chÝnh phñ c¸c n-íc ph¶i can thiÖp lÇn thø hai, víi t- c¸ch nhµ n-íc lµ bªn thø ba tham gia ®ãng gãp vµo nguån quü nµy, khi ®ã giíi chñ thÊy m×nh cã lîi vµ môc ®Ých ®· b¾t ®Çu ®¹t ®-îc vµ giíi thî còng thÊy m×nh cã lîi. C¶ ba bªn ®-a ra b¶n cam kÕt cô thÓ vÒ x©y dùng vµ h×nh thµnh nguån quü nµy ®Ó b¶o vÖ ng-êi lao ®éng khi biÕn cè x¶y ra. TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn ®-îc thÕ giíi quan niÖm lµ B¶o hiÓm x· héi cho ng-êi lao ®éng. Nh- vËy B¶o hiÓm x· héi ra ®êi lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña cuéc sèng, cña ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt. Do sù ®ßi hái vÒ sù tù chñ, vµ an toµn vÒ tµi chÝnh còng nh- c¸c nhu cÇu cña con ng-êi, ho¹t ®éng B¶o hiÓm x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi mçi c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ mçi quèc gia. V× vËy kh¸i niÖm "B¶o hiÓm x· héi" trë nªn gÇn gòi g¾n bã víi con ng-êi ®Æc biÖt lµ ng-êi lao ®éng, víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, cã ®-îc c¸c quan hÖ ®ã b¶o hiÓm x· héi ®· mang l¹i lîi Ých kinh tÕ, x· héi thiÕt thùc cho mäi thµnh viªn, mäi ®¬n vÞ cã tham gia b¶o hiÓm x· héi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ b¶o hiÓm x· héi ®-îc b¾t nguån tõ ®Çu vµ chÝnh ®-îc h×nh thµnh vµo n¨m nµo vµ ë ®©u? thùc chÊt ë thêi kú cæ ®¹i con ng-êi võa tù lùc võa biÕt hîp ®oµn ®Ó ®i s¨n b¾n, lao ®éng nh»m kiÕm sèng vµ khi hä gÆp rñi ro tai biÕn th× hä còng ®-îc c¸c thµnh viªn cña céng ®ång hç trî c-u mang. §Õn giai ®o¹n ph©n c«ng lao ®éng, s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn h¬n, quan hÖ x· héi, quan hÖ t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c c¸ nh©n, gi÷a c¸c céng ®ång cïng ph¸t triÓn h¬n. Thêi ®ã con ng-êi còng tù nhñ ph¶i tr÷ thãc phßng khi thiÕu ®ãi, tr÷ ¸o ®Ó phßng khi gi¸ rÐt, dù phßng nh÷ng lóc sinh bÖnh, l·o, tö vµ khi ®ã «ng cha ta ®· ®Ò cao gi¸o lý, ph-¬ng ch©m xö thÕ: ThÊy ng-êi ho¹n n¹n th× th-¬ng, "bÇu ¬i th-¬ng lÊy bÝ cïng", "nhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g-¬ng", "l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch", "l¸ r¸ch Ýt ®ïm l¸ r¸ch nhiÒu", "mét miÕng khi ®ãi b»ng mét gãi khi 4 no"…Céng ®ång lµng x· ®· biÕt gom gãp vµ lµm ®Êt c«ng ®ãng vµo quü chung ®Ó cÊp thªm cho nh÷ng ng-êi gÆp hoµn c¶nh mÑ go¸ con c«i gÆp khã kh¨n tóng thiÕu; lËp quü nghÜa th-¬ng, kªu gäi ng-êi d©n nép thãc trî gióp nh÷ng ng-êi nghÌo khã. Khi ngµnh c«ng nghiÖp h×nh thµnh. Hµng lo¹t d©n n«ng th«n di c- ra thµnh thÞ trong kho¶ng thÕ kû XVI ®Õn XVIII mét sè nghiÖp ®oµn thî thñ c«ng ra ®êi, t×nh ®oµn kÕt t-¬ng th©n gi÷a nh÷ng ng-êi lµm thuª n¶y në dÇn. ë mét sè n-íc ë Ch©u ¢u, nhiÒu quü t-¬ng trî ®-îc thµnh lËp. ë anh (1793) cã héi "b»ng h÷u" gióp ®ì héi viªn trong c¸c tr-êng hîp bÞ èm, ®au, th-¬ng tËt. ë n-íc ta, cã c¸c héi ®ång h-¬ng, héi ®ång niªn, héi hiÕu, héi hû… chia ngät sÎ bïi gi÷a c¸c thµnh viªn víi nhau. §Æc biÖt ®Õn giai ®o¹n c¸ch m¹ng, c«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu tõ s¶n xuÊt tù cÊp, tù tóc trë thµnh ng-êi lµm c«ng ¨n l-¬ng, chØ dùa vµo ®ång l-¬ng lµm nguån sèng chñ yÕu. Cã lµm viÖc th× míi cã l-¬ng ®Ó sèng, dï lµ ®ång l-¬ng Ýt ái. NÕu èm ®au, bÞ tai n¹n, sinh con, ph¶i nghØ viÖc vµ kh«ng cã l-¬ng, cuéc sèng sÏ lËp tøc bÞ ®e do¹. §Õn lóc nµy, ngoµi nh÷ng rñi ro, tai biÕn, uy hiÕp cßn lµ tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, thÊt nghiÖp…§Ó gi¶m thiÓu nçi lo ©u cho ng-êi lao ®éng lµm c«ng ¨n l-¬ng, nhiÒu hÖ thèng, nhiÒu h×nh thøc trî gióp x· héi nèi tiÕp nhau ra ®êi trong ®ã cã quü b¶o hiÓm mµ ®iÓn h×nh lµ b¶o hiÓm x· héi. §iÓn h×nh lµ n¨m 1850 nhiÒu bang cña §øc ®· gióp c¸c ®Þa ph-¬ng lËp quü b¶o hiÓm èm ®au, do c«ng nh©n ph¶i ®ãng tiÒn ®Ó ®-îc b¶o hiÓm. Nguyªn t¾c b¶o hiÓm b¾t buéc chÝnh lµ b¾t nguån tõ ®©y vµ ng-êi ®-îc b¶o hiÓm ph¶i ®ãng b¶o hiÓm. ChÕ ®é èm ®au ®-îc phæ cËp trong toµn n-íc §øc vµo n¨ 1883 do c¸c héi t-¬ng tÕ lóc bÊy giê cña c«ng nh©n qu¶n lý. N¨m 1884, xuÊt hiÖn tiÕp chÕ ®é b¶o hiÓm c¸c rñi ro nghÒ nghiÖp (tøc tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp) do c¸c hiÖp héi chñ doanh nghiÖp qu¶n lý. N¨m 1889, xuÊt hiÖn tiÕp chÕ ®é b¶o hiÓm tuæi giµ vµ b¶o hiÓm tµn tËt, do chÝnh quyÒn c¸c tØnh qu¶n lý. Nh- vËy, trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1883 ®Õn n¨m 1889, mét hÖ thèng BHXH lín ®Çu tiªn ®· ra ®êi víi sù tham gia b¾t buéc cña nh÷ng ng-êi 5 lµm c«ng ¨n l-¬ng, theo nguyªn t¾c ng-êi ®-îc b¶o hiÓm x· héi ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm x· héi, vµ ba thµnh viªn x· héi: ng-êi lao ®éng, ng-êi sö dông lao ®éng, nhµ n-íc - ®Òu cã vÞ trÝ trong viÖc qu¶n lý hÖ thèng. Tõ ®ã cã rÊt nhiÒu n-íc sö dông c¬ chÕ nµy trong hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi cña n-íc m×nh. Trªn c¬ së thùc tiÔn ¸p dông c¸c c¬ chÕ ®a d¹ng b¶o vÖ ng-êi lao ®éng gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro khèn khã, héi nghÞ toµn thÓ cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) ®· th«ng qua c«ng -íc sè 102 vÒ an toµn x· héi, trong ®ã BHXH lµ mét c¬ chÕ chñ yÕu. ë ViÖt Nam, sau khi ®-îc thµnh lËp, chÝnh phñ ta còng ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ BHXH. S¾c lÖnh 54/SL ngµy 01/11/ 1945 qui ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn cho c«ng chøc vÒ h-u. S¾c lÖnh 105/SL ngµy 14/06/1946 qui ®Þnh viÖc cÊp h-u bæng cho c«ng chøc. Hai s¾c lÖnh nµy ®· quy ®Þnh c«ng chøc ph¶i ®ãng gãp h-u liÔn vµ trong quü h-u bæng cã phÇn ®ãng thªm cña nhµ n-íc. S¾c lÖnh 76/SL ngµy 20/05/1950 quy ®Þnh cô thÓ h¬n c¸c chÕ ®é trî cÊp h-u trÝ, thai s¶n, ch¨m sãc y tÕ, tai n¹n vµ tiÒn tuÊt ®èi víi c«ng chøc. Trong khu vùc s¶n xuÊt, trong lóc nµy ch-a lËp quü b¶o hiÓm x· héi, nh-ng s¾c lÖnh 29/SL ngµy 12/03/1947 vµ s¾c lÖnh 77/SL ngµy 22/05/1950 ®· quy ®Þnh cô thÓ c¸c chÕ ®é trî cÊp: èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp, h-u trÝ, tö tuÊt ®èi víi c«ng nh©n. Trªn c¬ së thùc tiÔn thùc hiÖn BHXH tõ tr-íc ®Õn nay, c¬ chÕ BHXH ®· ®-îc chÕ ®Þnh thµnh mét ch-¬ng trong Bé luËt lao ®éng th«ng qua ngµy 23/06/1994 vµ ®· ®-îc cô thÓ ho¸ trong ®iÒu lÖ BHXH míi kÌm theo nghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 26/01/1995. Nh- vËy viÖc thùc hiÖn BHXH ë n-íc ta tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ nghÌo nµn l¹c hËu, chiÕn tranh kÐo dµi, l¹i do ng©n s¸ch nhµ n-íc ®¶m b¶o phÇn lín nguån tµi chÝnh, ®ã lµ cè g¾ng lín cña ®¶ng vµ chÝnh phñ ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho c«ng nh©n viªn chøc nhµ n-íc yªn t©m c«ng t¸c gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng b¶n th©n, gia ®×nh vµ x· héi. 6 II. B¶n chÊt vµ ®èi t-îng cña BHXH 1. Kh¸i niÖm BHXH Cho ®Õn nay, hÇu nh- ch-a cã mét ®Þnh nghÜa chÝnh thèng vÒ BHXH nh-ng nÕu c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc tr-ng næi bËt cña B¶o hiÓm x· héi, cã thÓ x¸c ®Þnh kh¸i niÖm vÒ BHXH nh- sau: BHXH lµ mét chÕ ®é ph¸p ®Þnh b¶o vÖ ng-êi lao ®éng, sö dông nguån tiÒn ®ãng gãp cña ng-êi lao ®éng, cña ng-êi sö dông lao ®éng nÕu cã vµ ®-îc sù tµi trî b¶o hé cña nhµ n-íc nh»m trî cÊp vËt chÊt cho ng-êi ®-îc b¶o hiÓm vµ gia ®×nh trong tr-êng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp b×nh th-êng èm ®au, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, thai s¶n, thÊt nghiÖp, hÕt tuæi lao ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc chÕt. §Þnh nghÜa nµy chøa ®ùng ®-îc nh÷ng ®Æc tr-ng c¬ b¶n nhÊt cña chÕ ®é BHXH, chÕ ®é ®-îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, cã hai lo¹i h×nh BHXH lµ: BHXH b¾t buéc vµ BHXH tù nguyÖn. 2. B¶n chÊt cña BHXH BÊt kú mét nhµ n-íc nµo trªn thÕ giíi còng ph¶i thõa nhËn r»ng sù nghÌo khæ cña ng-êi d©n do èm ®au, tai n¹n rñi ro, thÊt nghiÖp, tËt nguyÒn bÈm sinh….g©y ra kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n c¸ nh©n, cña gia ®×nh, cña nh÷ng ng-êi th©n cña hä mµ cßn ph¶i lµ tr¸ch nhiÖm cña nhµ n-íc vµ cña céng ®ång x· héi. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, tiÕn bé cña loµi ng-êi, BHXH ®-îc coi lµ mét chÝnh s¸ch x· héi quan träng cña bÊt kú nhµ n-íc nµo, nh»m ®¶m b¶o an toµn cho s¶n xuÊt, cho ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho mäi ng-êi trong x· héi. Víi t- c¸ch lµ c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó qu¶n lý x· héi nhµ n-íc ph¶i can thiÖp vµ tæ chøc b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho ng-êi lao ®éng ®Æc biÖt lµ ®Ó gi¶i quyÕt mèi quan hÖ thuª m-ín lao ®éng gi÷a chñ vµ thî. Yªu cÇu giíi chñ ph¶i thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ nhu cÇu ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho giíi thî, trong ®ã cã nhu cÇu vÒ tiÒn l-¬ng, vÒ ch¨m sãc y tÕ, vÒ ch¨m sãc khi bÞ èm ®au, tai n¹n tr¶ l-¬ng cho ng-êi lao ®éng ®Õn tuæi h-u…§ång thêi b¶n th©n ng-êi lao ®éng còng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm dµnh mét 7 kho¶n thu nhËp ®Ó chi tr¶ cho b¶n th©n m×nh khi cã nh÷ng rñi ro x¶y ra. MÆt kh¸c, nhµ n-íc ®-îc coi nh- lµ ng-êi sö dông lao ®éng cña mäi ng-êi lao ®éng, v× vËy trong tr-êng hîp sù ®ãng ngãp cña ng-êi chñ sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng kh«ng ®ñ ®Ó trang tr¶i cho nh÷ng kho¶n chi cho ng-êi lao ®éng khi hä gÆp ph¶i rñi ro th× nhµ n-íc ph¶i cã tr¸ch nhiÖm dïng ng©n s¸ch cña nhµ n-íc ®Ó b¶o ®¶m ®êi sèng c¬ b¶n cho ng-êi lao ®éng. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, viÖc thuª m-ín lao ®éng trë nªn phæ biÕn th× cµng ®ßi hái ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng cña BHXH. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn lµ nÒn t¶ng, lµ c¬ së cña BHXH. BHXH ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së quan hÖ lao ®éng, gi÷a c¸c bªn cïng tham gia vµ ®-îc h-ëng BHXH. Nhµ n-íc ban hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH, tæ chøc ra c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch, thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý ho¹t ®éng sù nghiÖp BHXH. Chñ sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp ®Ó h×nh thµnh quü BHXH. Ng-êi lao ®éng (bªn ®-îc BHXH) vµ gia ®×nh cña hä còng ®-îc cÊp tµi chÝnh tõ quü b¶o hiÓm x· héi khi hä cã ®ñ ®iÒu kiÖn theo chÕ ®é BHXH quy ®Þnh. §ã lµ mèi quan hÖ cña c¸c bªn tham gia BHXH. Ph©n phèi trong BHXH lµ ph©n phèi kh«ng ®Òu, nghÜa lµ kh«ng ph¶i ai tham gia BHXH còng ®-îc ph©n phèi víi sè tiÕn gièng nhau ph©n phèi trong b¶o hiÓm x· héi võa mang tÝnh båi hoµn võa kh«ng båi hoµn. Nh÷ng biÕn cè xÈy ra mang tÝnh tÊt nhiªn ®èi víi con ng-êi lµ: thai s¶n (®èi víi lao ®«ng n÷), tuæi giµ vµ chÕt, trong tr-êng hîp nµy, BHXH ph©n phèi mang tÝnh båi hoµn v× ng-êi lao ®éng ®ãng phÝ BHXH ch¾c ch¾n ®-îc h-ëng trî cÊp ®ã. Cßn trî cÊp do nh÷ng biÕn cè lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng mÊt viÖc lµm, nh÷ng rñi ro nµy x¶y ra tr¸i víi ý muèn cña con ng-êi nh- èm ®au, ta n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp lµ sù ph©n phèi kh«ng mang tÝnh båi hoµn; cã nghÜa lµ chØ khi nµo ng-êi lao ®éng gÆp ph¶i tæn thÊt do èm ®au, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp th× míi ®-îc h-ëng kho¶n trî cÊp ®ã. - B¶o hiÓm x· héi ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c céng ®ång:"lÊy sè ®«ng bï sè Ýt" tøc lµ dïng sè tiÒn ®ãng gãp nhá cña sè ®«ng tham gia BHXH ®Ó bï ®¾p, 8 chia sÎ, cho mét sè Ýt ng-êi víi sè tiÒn lín h¬n so víi sè ®ãng gãp cña tõng ng-êi, khi hä gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè rñi ro tæn thÊt. - Ho¹t ®éng BHXH lµ mét lo¹i ho¹t ®éng dÞch vô c«ng, mang tÝnh x· héi cao; lÊy hiÖu qu¶ x· héi lµ môc tiªu ho¹t ®éng. Ho¹t ®éng BHXH lµ qu¸ tr×nh tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH cña tæ chøc qu¶n lý sù nghiÖp BHXH ®èi víi ng-êi lao ®éng tham gia vµ h-ëng c¸c chÕ ®é BHXH. Lµ qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thu BHXH ®èi víi ng-êi sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng, gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vµ chi BHXH cho ng-êi ®-îc h-ëng; qu¶n lý quü BHXH vµ thùc hiÖn ®Çu t- b¶o tån vµ t¨ng tr-ëng quü BHXH. - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn trong BHXH ph¸t sinh trªn c¬ së quan hÖ lao ®éng vµ diÔn ra gi÷a ba bªn: Bªn tham gia BHXH, bªn BHXH vµ bªn ®-îc BHXH. Bªn tham gia BHXH cã thÓ chØ lµ ng-êi lao ®éng, bªn BHXH (nhËn nhiÖm vô BHXH). Th«ng th-êng lµ c¬ quan chuyªn tr¸ch do nhµ n-íc lËp ra vµ b¶o trî. Bªn ®-îc BHXH lµ ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä khi cã c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc cÇn thiÕt. - PhÇn thu nhËp cña ng-êi lao ®éng bÞ gi¶m hoÆc mÊt ®i khi gÆp ph¶i c¸c biÕn cè rñi ro sÏ ®-îc bï ®¾p hoÆc thay thÕ tõ mét nguån quü tiÒn tÖ tËp trung ®-îc tån tÝch l¹i. Nguån quü nµy do bªn tham gia BHXH ®ãng gãp lµ chñ yÕu, ngoµi ra cßn ®-îc sù hç trî cña nhµ n-íc. - Môc tiªu cña BHXH lµ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng-êi lao ®éng trong tr-êng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp, mÊt viÖc lµm. So s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a BHXH víi BHTM sÏ râ h¬n b¶n chÊt cña BHXH. BHTM còng lµ mét lo¹i b¶o hiÓm cã môc ®Ých phôc vô ng-êi lao ®éng, nh-ng ph-¬ng thøc ho¹t ®éng mang tÝnh kinh doanh râ rÖt nh- tªn gäi, BHTM cã nh÷ng ®Æc tr-ng kh¸c víi BHXH trªn nh÷ng ®iÓm chñ yÕu sau: + Néi dung b¶o hiÓm rÊt réng: bï ®¾p nh÷ng tæn thÊt, thiÖt h¹i vÒ th©m thÕ sinh m¹ng, tµi s¶n tr¸ch nhiÖm d©n sù, tr¸ch nhiÖm qu¶n lý.. do nh÷ng tai n¹n bÊt ngê hoÆc thiªn tai, ph¹m vi ho¹t ®éng cña BHTM còng rÊt réng, cã mÆt 9 ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi l·nh thæ mét n-íc mµ cßn tr¶i réng xuyªn quèc gia + Ng-êi ®-îc b¶o hiÓm kh«ng chØ lµ ng-êi lao ®éng mµ cã thÓ ë c¸c ®é tuæi kh¸c nhau, lµ ng-êi kh«ng thuéc d©n sè ho¹t ®éng. + Møc tiÒn bï ®¾p, båi th-êng phô thuéc vµo gi¸ b¶o hiÓm, h¹n møc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm møc ®é thiÖt h¹i, tæn thÊt thùc tÕ, møc phÝ b¶o hiÓm møc ®é thiÖt h¹i, tæn thÊt thùc tÕ, møc phÝ b¶o hiÓm chän mua. Quü BHTM ®-îc ®Çu t- vµo kinh doanh sinh lêi, kÓ c¶ ®Çu t- vµo c¶i thiÖn hoµn c¶nh cho bªn mua b¶o hiÓm Ng-îc l¹i BHXH cã néi dung hÑp h¬n nhiÒu; quan hÖ BHXH lµ l©u dµi; cã nh÷ng lo¹i h×nh b¶o hiÓm ng-êi lao ®éng tr-íc sau còng sÏ ®-îc trî cÊp, quü BHXH chØ ®-îc dïng phÇn tiÒn nhµn rçi ®Ó ®Çu t- sinh lêi. Tuy vËy hai lo¹i h×nh BHXH vµ BHTM cã nh÷ng ®iÓm nhÊt qu¸n vµ bÊt kú lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµo còng ph¶i tu©n thñ. + Thø nhÊt: B¶o hiÓm lµ mét h×nh thøc ho¹t ®éng nh»m ph©n t¸n rñi ro, hç trî lÉn nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n cïng tham gia b¶o hiÓm thùc hiÖn theo nguyªn t¾c "céng ®ång - sè ®«ng bï sè Ýt" sè ng-êi tham gia cµng ®«ng th× møc ®é tæn thÊt ®-îc ph©n t¸n cµng réng. + Thø hai: Quü b¶o hiÓm ®-îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ c¸c bªn tham gia b¶o hiÓm, quü ®-îc tÝnh to¸n c©n ®èi thu - chi mét c¸ch khoa häc dùa trªn quy luËt sè lín ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ®ãng gãp vµ møc h-ëng trî cÊp hay, chØ tr¶. + Thø ba: Quü ®-îc qu¶n lý sö dông thÓ chÕ ®é tµi chÝnh vµ ph¸p luËt nhµ n-íc quy ®Þnh. 3. §èi t-îng cña BHXH Nh- ®· ®Ò cËp ®Õn ý t-ëng cña BHXH lµ nh»m thùc hiÖn mét phÇn c«ng b»ng x· héi, ph¸t huy truyÒn thèng ®oµn kÕt céng ®ång vµ tinh thÇn nh©n ¸i. Nh- vËy, theo lÏ c«ng b»ng v× t×nh ®oµn kÕt th× ®¸ng ra ph¶i ¸p dông BHXH ®èi víi toµn bé thµnh viªn trong céng ®ång. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ 10 nhiÒu thµnh phÇn, mäi c¸ nh©n trong céng ®ång ®Òu cã møc thu nhËp kh¸c nhau vµ hä gÆp ph¶i c¸c rñi ro rÊt kh¸c nhau cïng víi c¸c khã kh¨n kh¸c nhau nªn BHXH chØ cã thÓ ®¸p øng ®-îc mét phÇn nµo ®èi t-îng trong x· héi. Trong ph¹m vi ®èi t-îng cña BHXH ®· xuÊt hiÖn hai lo¹i h×nh lµ b¾t buéc vµ tù nguyÖn. BHXH ra ®êi vµo nh÷ng n¨m gi÷a thÕ kû XIX khi nÒn c«ng nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë c¸c n-íc Ch©u ¢u. Tõ n¨m 1883, ë n-íc phæ (CHLB §øc ngµy nay) ®· ban hµnh luËt B¶o hiÓm y tÕ. Mét sè n-íc Ch©u ¢u vµ B¾c Mü m·i ®Õn cuèi n¨m 1920 míi cã ®¹o luËt vÒ BHXH. Tuy ra ®êi nh- l©u nh- vËy, nh-ng ®èi t-îng cña BHXH vÉn cã nhiÒu quan ®iÓm ch-a thèng nhÊt. §«i khi cßn cã sù nhÇm lÉn gi÷a ®èi t-îng BHXH víi ®èi t-îng tham gia BHXH. HÇu hÕt c¸c n-íc khi míi cã chÝnh s¸ch BHXH, ®Òu thùc hiÖn BHXH ®èi víi c¸c viªn chøc nhµ n-íc, nh÷ng ng-êi lµm c«ng h-ëng l-¬ng.  Tiªu biÓu lµ BHXH ë Malaysia: - Quü dù phßng cho ng-êi lao ®éng (EPF): + §èi t-îng tham gia BHXH b¾t buéc: C¸c chñ sö dông lao ®éng cã tõ mét lao ®éng trë lªn vµ tÊt c¶ mäi ng-êi lao ®éng cã thu nhËp d-íi 2000 RM (Ringet Malaixia) nh-ng kh«ng thuéc ®èi t-îng nhËn l-¬ng h-u th-êng xuyªn vµ ng-êi lao ®éng n-íc ngoµi lµm viÖc t¹i Malayxia. + §èi t-îng tù nguyÖn: Ng-êi lao ®éng tù do (ng-êi lao ®éng lµm viÖc cho b¶n th©n m×nh, kh«ng lµm thuª cho ai c¶, nh- tiÓu chñ,thî thñ c«ng, nghÖ sÜ, nhµ v¨n….); Ng-êi lµm c«ng viÖc néi trî; Ng-êi lao ®éng lµm viÖc ë khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp thuéc ®èi t-îng h-ëng l-¬ng h-u th-êng xuyªn. Bëi v× hiÖn nay ë Malayxia nh÷ng c«ng chøc chÝnh phñ (bao gåm c¶ qu©n ®éi, an ninh kh«ng ph¶i ®ãng BHXH, nh-ng vÉn ®-îc h-ëng c¸c chÕ ®é BHXH do ng©n s¸ch nhµ n-íc chi. - Tæ chøc an sinh x· héi (SOCSO) 11 §èi t-îng tham gia BHXH cña SOCSO gåm tÊt c¶ nh÷ng ng-êi lao ®éng vµ chñ sö dông lao ®éng cã c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: + Ng-êi lao ®éng (kh«ng kÓ c«ng chøc chÝnh phñ) cã thu nhËp tõ 2000 RM/th¸ng trë xuèng (t-¬ng ®-¬ng 650USD), cã hîp ®ång víi chñ sö dông lao ®éng. + Nh÷ng ng-êi lao ®éng cã thu nhËp trªn 2000 RM/th¸ng, nh-ng tr-íc ®ã ®· cã ®¨ng ký b¶o hiÓm SOCSO, hoÆc ®-îc chñ sö dông lao ®éng ®ång ý. + Chñ sö dông lao ®éng: Bao gåm tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc cã sö dông mét lao ®éng trë lªn. * B¶o hiÓm ë Singapore C¸c chÕ ®é BHXH ®èi víi ng-êi lao ®éng ë Singapore ®-îc thùc hiÖn th«ng qua quü dù phßng trung -¬ng (CPF). CPF lµ mét hÖ thèng BHXH toµn diÖn kh«ng chØ quan t©m ®Õn viÖc nghØ h-u, nhµ cöa, nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ cho ng-êi tham gia BHXH, mµ cßn ®¶m b¶o cho c¸c thµnh viªn cña gia ®×nh hä th«ng qua hÖ thèng b¶o hiÓm nµy. §èi t-îng tham gia BHXH: §èi t-îng b¾t buéc tham gia vµo CPF ®-îc chia thµnh hai lo¹i sau: + Ng-êi lao ®éng lµm c«ng, lµm thuª ¨n l-¬ng tr¶ c«ng (tr¶ c«ng thêi gian theo giê, ngµy, tuÇn, hµng th¸ng….) + Ng-êi lao ®éng tù lao ®éng cho chÝnh m×nh (lao ®éng tù do) víi møc thu nhËp hµng n¨m trªn 2400$ Singapore/ng-êi (t-¬ng ®-¬ng víi 1420 USD/ng-êi hay 19,5 triÖu VN§/ng-êi. Theo gi¸ quy ®æi hiÖn nay t¹i Singapore). Nh×n chung ho¹t ®éng BHXH ë n-íc ngoµi t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ®èi t-îng trong x· héi tham gia BHXH theo c¸c h×nh thøc b¾t buéc vµ tù nguyÖn. §èi víi lo¹i h×nh b¾t buéc th× c¸c chñ sö dông lao ®éng cã tõ mét lao ®éng trë lªn, cßn víi ®èi t-îng tù nguyÖn lµ nh÷ng ng-êi lao ®éng tù do (ng-êi lao ®éng lµm viÖc cho b¶n th©n m×nh, kh«ng lµm thuª cho ai c¶…) viÖc qu¶n lý, tÝnh to¸n 12 møc ®ãng h-ëng theo tõng tæ chøc, n-íc kh¸c nhau mµ Ên ®Þnh tû lÖ ®ãng BHXH, tû lÖ h-ëng vµ ®iÒu kiÖn ®-îc h-ëng kh¸c nhau. ë n-íc ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH ®èi víi ng-êi lao ®éng vµ chñ sö dông lao ®éng ®-îc tiÕn hµnh thùc hiÖn nh- sau: a)VÒ lo¹i h×nh BHXH b¾t buéc: §iÒu lÖ BHXH míi quy ®Þnh ®èi t-îng ¸p dông bao gåm ng-êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc hoÆc trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn; ng-êi lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, trong khu chÕ suÊt, khu c«ng nghiÖp. Trong c¸c c¬ quan, tæ chøc n-íc ngoµi hoÆc tæ chøc quèc tÕ t¹i ViÖt Nam trõ tr-êng hîp ®iÒu -íc quèc tÕ mµ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c. Ng-êi lµm viÖc trong c¸c tæ chøc kinh doanh dÞch vô thuéc c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp cña §¶ng, ®oµn thÓ, lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc dÞch vô thuéc lùc l-îng vò trang…. Nh÷ng ng-êi trªn ®©y ®i häc, thùc tËp, c«ng t¸c, ®iÒu d-ìng trong vµ ngoµi n-íc mµ vÉn h-ëng l-¬ng còng thuéc ®èi t-îng thùc hiÖn BHXH b¾t buéc. ë n-íc ta vµ c¸c n-íc -u tiªn thùc hiÖn BHXH b¾t buéc ®èi víi c¸c ®èi t-îng nh- §iÒu lÖ BHXH míi cña n-íc ta quy ®Þnh, v× ®ã lµ nh÷ng ng-êi cã c«ng viÖc, thu nhËp vµ n¬i lµm viÖc t-¬ng ®èi æn ®Þnh. b) VÒ lo¹i h×nh BHXH tù nguyÖn: Môc ®Ých lµ ®Ó v-¬n ra b¶o vÖ nh÷ng ng-êi khã tham gia BHXH theo lo¹i h×nh b¾t buéc. Ngoµi ®èi t-îng tham BHXH b¾t buéc, cßn cã mét sè rÊt lín nh÷ng ng-êi kh¸c trong céng ®ång. §ã lµ nh÷ng n«ng d©n, c¸ thÓ, nh÷ng ng-êi bu«n b¸n nhá, nh÷ng thî thñ c«ng thùc hiÖn lao ®éng ®éc lËp, nh÷ng ng-êi nµy kh«ng cã c«ng viÖc, thu nhËp vµ n¬i lµm viÖc æn ®Þnh. Hä th-êng l-u ®éng nay lµm viÖc nµy, mai lµm viÖc kh¸c…®Æc biÖt lµ hä kh«ng cã ng-êi sö dông lao ®éng cô thÓ. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm nªu trªn mµ BHXH rÊt khã cã thÓ kiÓm so¸t 13 ®-îc ®èi t-îng cña m×nh vµ c¸c ®Æc ®iÓm ®ã kh«ng rÔ ®-îc kh¾c phôc. Còng cã nh÷ng ph-¬ng c¸ch b¶o vÖ quan träng kh¸c nh- b¶o hiÓm mïa mµng, b¶o hiÓm thiªn tai, ho¶ ho¹n, trî gióp khuyÕn n«ng…ë n-íc ta, Bé luËt lao ®éng ghi cã lo¹i h×nh BHXH tù nguyÖn vµ míi cã ®iÒu lÖ lo¹i h×nh BHXH b¾t buéc. Cã thÓ ph¶i b»ng lßng viÖc b¾t ®Çu ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm nµo sÏ ®-îc chó ý vµ thùc sù tù nguyÖn tham gia nhÊt. Kinh nghiÖm nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi vµ c¶ ë n-íc ta, th-êng th× ®a sè cã nguyÖn väng tham gia tù nguyÖn vµo BHYT vµ b¶o hiÓm tuæi giµ(b¶o hiÓm h-u trÝ). §Ó thùc hiÖn thuËn lîi, th-êng Ên ®Þnh mét møc phÝ b¶o hiÓm x· héi ®ång nhÊt, võa víi søc ®ãng cña sè ®«ng ng-êi thuéc diÖn BHXH tù nguyÖn. Møc trî cÊp sÏ lµ ®ång ®Òu ®ãi víi mäi ng-êi gÆp cïng lo¹i rñi ro. Ng-êi cã kh¶ n¨ng vµ cã nhu cÇu cao h¬n cã thÓ ®ãng mét lóc hai ba xuÊt phÝ vµ sÏ ®-îc h-ëng hai, ba møc trî cÊp. Thùc hiÖn nh- vËy còng phï hîp víi xu h-íng thÕ giíi muèn tiÕn tíi môc tiªu b¶o vÖ ®ång nhÊt vµ phæ cËp ®èi víi mäi thµnh viªn trong céng ®ång. Nãi tãm l¹i dï lµ tù nguyÖn hay b¾t buéc th× BHXH cµng ®-îc nhiÒu ng-êi tham gia cã ®ãng gãp trùc tiÕp th× quü BHXH cµng lín. Trong cïng mét thêi ®iÓm sè ng-êi ®ãng phÝ BHXH nhiÒu, nh-ng sè ng-êi gÆp ph¶i rñi ro cÇn ®-îc trî cÊp lµ sè Ýt th× ®¶m b¶o ch¾c ch¾n c©n b»ng thuËn lîi gi÷a thu vµ chi, møc trî cÊp cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®-îc c¶i thiÖn, cã lîi cho nh÷ng ng-êi bÊt h¹nh. Do ®ã, ®i ®«i víi viÖc kiÖn toµn tæ chøc vµ qu¶n lý ®Ó g©y ®-îc lßng tin v÷ng bÒn cho nh÷ng ng-êi ®-îc b¶o hiÓm lu«n lu«n thÊy râ lîi Ých thiÕt th©n cña viÖc tham gia. CÇn tuyªn truyÒn, th«ng tin ®Ó sao cho ng-êi thuéc diÖn BHXH b¾t buéc th× tù nguyÖn tham gia, ng-êi thuéc diÖn BHXH tù nguyÖn th× còng tù nguyÖn tham gia ®ång thêi còng ph¶i thÊy râ ®-îc nghÜa vô nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i tham gia cã rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc mang tÝnh chÊt x· héi kh¸c còng nh»m môc ®Ých b¶o vÖ vµ b¶o ®¶m cho con ng-êi ®Æc biÖt lµ ng-êi d©n lao ®éng cã ®-îc mét cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh phóc ch¼ng h¹n nh- c¸c hiÖp héi: An toµn x· héi, cøu tÕ x· héi, dÞch vô x· héi, trî cÊp khã kh¨n, trî cÊp th«i viÖc vµ mÊt viÖc lµm…vÊn ®Ò ®Æt ra lµ gi÷a BHXH vµ c¸c tæ chøc x· héi nµy cã ®Æc ®iÓm g× kh¸c biÖt. 14 Theo nh- ®· tr×nh bµy BHXH lµ mét lo¹i chÕ ®é ph¸p ®Þnh theo ®ã BHXH lµ sù ®¶m b¶o thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu nhËp cho ng-êi lao ®éng, khi hä gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè rñi ro lµm suy gi¶m søc khoÎ, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm vµ chÕt; g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh t¹o lËp mét quü tiÒn tÖ tËp trung ®-îc h×nh thµnh bëi c¸c bªn tham gia BHXH ®ãng gãp vµ viÖc sö dông quü ®ã cung cÊp tµi chÝnh nh»m ®¶m b¶o møc sèng c¬ b¶n cho b¶n th©n ng-êi lao ®éng vµ nh÷ng ng-êi th©n trong gia ®×nh cña ng-êi lao ®éng trùc tiÕp ph¶i nu«i d-ìng gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn x· héi. Cßn kh¸i niÖm "an toµn x· héi" theo v¨n phßng lao ®éng quèc tÕ th× an toµn x· héi tr-íc hÕt chØ sù b¶o vÖ cña x· héi ®èi víi nh÷ng thµnh viªn cña m×nh, b»ng mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c«ng céng, chèng ®ì sù hÉng hôt vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi do bÞ mÊt hoÆc gi¶m ®ét ngét thu nhËp. C¬ chÕ b¶o vÖ chñ yÕu trong hÖ thèng an toµn x· héi bao gåm (BHXH, cøu tÕ x· héi, c¸c chÕ ®é trî cÊp tõ quü c«ng céng, c¸c chÕ ®é trî cÊp gia ®×nh, c¸c quü dù phßng…). Mét kh¸i niÖm n÷a còng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò x· héi ®ã lµ "cøu tÕ x· héi (hay cøu trî x· héi) ®ã lµ sù gióp ®ì cña x· héi b»ng nguån tµi chÝnh cña nhµ n-íc vµ cña céng ®ång ®èi víi nh÷ng thµnh viªn gÆp khã kh¨n, rñi ro, thiªn tai, ho¶ ho¹n, bÞ tµn tËt, l©m c¶nh neo ®¬n, tóng khã, v-¬n lªn ®¶m b¶o cuéc sèng b×nh th-êng - Trong tr-¬ng tr×nh cøu tÕ x· héi cã m¶ng trî cÊp khã kh¨n chØ thùc hiÖn ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc nhµ n-íc vµ ng-êi h-ëng l-¬ng trong lùc l-îng vò trang, nguån tµi chÝnh lÊy tõ ng©n s¸ch nhµ n-íc. Tuy cã sù kh¸c nhau gi÷a BHXH víi c¸c tæ chøc x· héi nªu trªn, nh-ng c¸c tæ chøc nµy ®Õn cã ®iÓm chung lµ nh»m môc ®Ých gióp cho con ng-êi v-¬n lªn khái khã kh¨n ®Ó tiÕp tôc x©y dùng cuéc sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh lµ tiÒn ®Ò, c¬ së ®Ó æn ®Þnh x· héi, x©y dùng ®Êt n-íc. III. Chøc n¨ng, tÝnh chÊt cña BHXH 1. Chøc n¨ng cña BHXH Thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu nhËp cho ng-êi lao ®éng tham gia b¶o hiÓm khi hä bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp do mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng vµ mÊt viÖc 15 lµm. Sù b¶o ®¶m thay thÕ hoÆc bï ®¾p nµy ch¾c ch¨n sÏ x¶y ra v× suy cho cïng, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng sÏ x¶y ra víi tÊt c¶ mäi ng-êi lao ®éng v× hÕt tuæi lao ®éng theo c¸c ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cña BHXH. Cßn mÊt viÖc lµm vµ mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng t¹m thêi lµm gi¶m vµ mÊt thu nhËp, ng-êi lao ®éng còng sÏ ®-îc h-ëng trî cÊp BHXH víi møc h-ëng phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, thêi ®iÓm vµ thêi h¹n ®-îc h-ëng ph¶i ®óng quy ®Þnh. §©y lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña BHXH, nã quyÕt ®Þnh nhiÖm vô, tÝnh chÊt vµ c¶ c¬ chÕ tæ chøc ho¹t ®éng cña BHXH. TiÕn hµnh ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp gi÷a nh÷ng ng-êi tham gia BHXH. Tham gia BHXH kh«ng chØ ng-êi lao ®éng mµ cã nh÷ng ng-êi chñ sö dông lao ®éng. C¸c bªn tham gia ®Òu ph¶i ®ãng gãp vµo quü BHXH. Quü nµy dïng ®Ó trî cÊp cho mét sè ng-êi lao ®éng tham gia khi hä bÞ gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng thu nhËp. Sè l-îng nh÷ng ng-êi nµy th-êng chiÕm tû träng nhá trong tæng sè ng-êi tham gia ®ãng gãp. Nh- vËy theo quy luËt sè ®«ng bï sè Ýt, BHXH thùc hiÖn ph©n phèi l¹i thu nhËp theo c¶ chiÒu däc vµ chiÒu ngang. Ph©n phèi l¹i gi÷a nh÷ng ng-êi cã thu nhËp cao vµ thÊp, gi÷a nh÷ng ng-êi ®ang khoÎ m¹nh lµm viÖc víi nh÷ng ng-êi èm yÕu ph¶i nghØ viÖc…Thùc hiÖn chøc n¨ng nµy cã nghÜa lµ BHXH thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. Gãp phÇn khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng h¨ng h¸i lao ®éng s¶n xuÊt n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi khi khoÎ m¹nh tham gia lao ®éng s¶n xuÊt, ng-êi lao ®éng ®-îc chñ sö dông lao ®éng tr¶ l-¬ng hoÆc tiÒn c«ng khi bÞ èm ®au, thai s¶n, hay bÞ tai n¹n lao ®éng hoÆc khi vÒ giµ ®· cã BHXH trî cÊp thay thÕ nguån thu nhËp bÞ mÊt. V× thÕ cuéc sèng cña hä vµ gia ®×nh hä lu«n ®-îc ®¶m b¶o æn ®Þnh vµ cã chç dùa. Do ®ã, ng-êi lao ®éng lu«n lu«n yªn t©m, g¾n bã tËn t×nh víi c«ng viÖc, víi n¬i lµm viÖc. Tõ ®ã hä rÊt tÝch cùc lao ®éng s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, chøc n¨ng nµy thÓ hiÖn nh- mét ®ßn bÈy kinh tÕ kÝch thÝch ng-êi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ kÐo theo n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. 16 G¾n bã lîi Ých gi÷a ng-êi lao ®éng vµ ng-êi sö dông lao ®éng, gi÷a ng-êi lao ®éng víi x· héi. Trong thùc tÕ lao ®éng s¶n xuÊt, ng-êi lao ®éng vµ ng-êi sö dông lao ®éng vèn cã nh÷ng m©u thuÉn néi t¹i, kh¸ch quan vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, thêi gian lao ®éng…Th«ng qua BHXH, nh÷ng m©u thuÉn ®ã sÏ ®-îc ®iÒu hoµ gi¶i quyÕt. §Æc biÖt, c¶ hai giíi nµy ®Òu c¶m thÊy nhê cã BHXH mµ m×nh cã lîi vµ ®-îc b¶o vÖ. Tõ ®ã lµm cho hä hiÓu nhau h¬n vµ g¾n bã lîi Ých ®-îc víi nhau. §èi víi nhµ n-íc vµ x· héi, chi cho BHXH lµ c¸ch thøc ph¶i chi Ýt nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt nh-ng vÉn gi¶i quyÕt ®-îc khã kh¨n vÒ ®êi sèng cho ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä, gãp phÇn lµm cho s¶n xuÊt æn ®Þnh, kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi ®-îc ph¸t triÓn vµ an toµn h¬n. 2. TÝnh chÊt cña BHXH TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan trong ®êi sèng x· héi: BHXH cã tÝnh ngÉu nhiªn ph¸t sinh kh«ng ®ång ®Òu gi÷a thêi gian vµ kh«ng gian. TÝnh chÊt nµy thÓ hiÖn rÊt râ ë nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña BHXH tõ thêi ®iÓm h×nh thµnh vµ triÓn khai, ®Õn møc ®ãng gãp cña c¸c bªn tham gia ®Ó h×nh thµnh quü BHXH. Tõ nh÷ng rñi ro ph¸t sinh ngÉu nhiªn theo thêi gian vµ kh«ng gian ®Õn møc trî cÊp BHXH theo tõng chÕ ®é cho ng-êi lao ®éng. BHXH võa mang tÝnh kinh tÕ, võa mang tÝnh x· héi ®ång thêi cã tÝnh dÞch vô. + TÝnh kinh tÕ thÓ hiÖn ë chç, quü BHXH muèn ®-îc h×nh thµnh, b¶o toµn vµ t¨ng tr-ëng ph¶i cã sù ®ãng gãp cña c¸c bªn tham gia vµ ph¶i ®-îc qu¶n lý chÆt chÏ, sö dông ®óng môc ®Ých. Quü BHXH chñ yÕu dïng ®Ó trî cÊp cho ng-êi lao ®éng theo c¸c ®iÒu kiÖn cña BHXH. Thùc chÊt phÇn ®ãng gãp cña mçi ng-êi lao ®éng lµ kh«ng ®¸ng kÓ, nh-ng quyÒn lîi nhËn ®-îc lµ rÊt lín khi gÆp rñi ro. §èi víi ng-êi sö dông lao ®éng viÖc tham gia ®ãng gãp vµo quü BHXH lµ ®Ó b¶o hiÓm cho ng-êi lao ®éng mµ m×nh sö dông. XÐt d-íi gãc ®é kinh tÕ, hä còng cã lîi v× kh«ng ph¶i bá ra mét kho¶n tiÒn lín ®Ó trang tr¶i cho nh÷ng ng-êi lao ®éng bÞ mÊt hoÆc gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng. Víi nhµ n-íc BHXH gãp 17 phÇn lµm gi¶m g¸nh nÆng cho Ng©n s¸ch nhµ n-íc ®ång thêi quü BHXH cßn lµ nguån ®Çu t- ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. BHXH lµ mét hÖ thèng b¶o ®¶m x· héi v× vËy tÝnh x· héi cña nã thÓ hiÖn rÊt râ. TÝnh x· héi cña BHXH lu«n g¾n chÆt víi tÝnh dÞch vô cña nã. Khi nÒn kinh tÕ - x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× tÝnh dÞch vô vµ tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña BHXH ngµy cµng cao. IV. Nguån tµi chÝnh cña BHXH vµ môc ®Ých sö dông: NhiÖm vô cña c¬ quan BHXH lµ ph¶i cã nguån tµi chÝnh ®Ó s½n sµng ®¸p øng nhu cÇu trî cÊp cho ng-êi ®-îc b¶o hiÓm. Nguån tµi chÝnh cña c¬ quan BHXH cßn ph¶i ®ñ ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ qu¶n lý cña bé m¸y tõ trung -¬ng ®Õn ®Þa ph-¬ng. Nguån thu ®ã ph¶i v÷ng ch¾c vµ ®Òu ®Æn, cµng ®-îc t¨ng tr-ëng cµng tèt, ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o cã mét l-îng dù tr÷ ®Ó cã thÓ øng phã víi nh÷ng t×nh huèng ®ét xuÊt nh- bÖnh dÞch lan trµn, sè ng-êi th«i viÖc cã yªu cÇu lÜnh trî cÊp mét lÇn hoÆc mét sè ng-êi vÒ h-u lín trong n¨m…Tr-êng hîp cã l¹m ph¸t, nguån thu l¹i ph¶i ®-îc ®iÒu chØnh thÝch hîp ®Ó phï hîp víi søc mua cña ®ång tiÒn. Víi nh÷ng lÏ nµy nguån thu cña BHXH ®-îc tÝnh theo tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi tæng quü l-¬ng lµ tiÖn lîi, b¶o ®¶m søc sèng vÒ tµi chÝnh cña c¬ chÕ b¶o hiÓm x· héi nh- vËy nguån tµi chÝnh lµ g×? ®Æc ®iÓm cña nã nh- thÕ nµo?…ta cÇn ®i vµo c¸c vÊn ®Ò sau ®Ó ®-îc lµm râ. 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm BHXH Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nÒn kinh tÕ liªn tôc ®-îc diÔn ra theo xu h-íng ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu h-ëng thô ngµy cµng t¨ng vµ phong phó cña x· héi loµi ng-êi. §Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®ã ®-îc diÔn ra b×nh th-êng phï hîp víi nh÷ng quy luËt, con ng-êi cÇn ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ t¸c ®éng ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®ã. Trong ®ã viÖc thùc hiÖn ph©n phèi cña c¶i x· héi, cho tõng nhu cÇu, môc ®Ých sö dông, h×nh thµnh nªn quü hµng ho¸, dÞch vô. Qu¸ tr×nh ph©n phèi ®ã lu«n lu«n vµ tr-íc hÕt ®-îc thùc hiÖn d-íi h×nh thøc gi¸ trÞ ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c quü tiÒn tÖ vµ viÖc sö dông c¸c quü tiÒn tÖ ®ã cho mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Mçi quü tiÒn tÖ chÝnh lµ mét nguån tµi chÝnh nhÊt ®Þnh ®-îc sö dông cho mét môc ®Ých nµo ®ã ®-îc chñ 18 thÓ qu¶n lý x¸c ®Þnh tr-íc. Ch¼ng h¹n nh- quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF)®-îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña c¸c n-íc thµnh viªn tù nguyÖn ra nhËp quü tuú thuéc vµo tiÒm n¨ng kinh tÕ tµi chÝnh cña tõng n-íc "môc ®Ých quü IMF lµ thóc ®Èy sù hîp t¸c vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tiÒn tÖ vµ th-¬ng m¹i quèc tÕ. Ng©n s¸ch nhµ n-íc lµ quü tiÒn tÖ cña Nhµ n-íc, Ng©n s¸ch nhµ n-íc ®-îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ nguån tµi chÝnh nh-: thuÕ, lÖ phÝ, lîi tøc cæ phÇn cña nhµ n-íc…ng©n s¸ch nhµ n-íc dïng ®Ó phôc vô cho viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña nhµ n-íc. §Ó cã nguån lùc vËt chÊt ®Ó ®¶m b¶o thay thÕ thu nhËp cho ng-êi lao ®éng tham gia BHXH khi hä gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro lµm gi¶m, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng hoÆc chÕt, nh»m ®¶m b¶o ®êi sèng c¬ b¶n cho b¶n th©n ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä cÇn ph¶i cã mét quü tiÒn tÖ tËp trung ®-îc h×nh thµnh tõ viÖc ®ãng gãp cña c¸c bªn tham gia BHXH - ®ã chÝnh lµ quü BHXH. Nh- vËy cã thÓ hiÓu quü BHXH loµ mét quü tiÒn tÖ tËp chung, ®-îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ ®ãng ngãp cña c¸c bªn tham gia BHXH (ng-êi lao ®éng, ng-êi sö dông lao ®éng vµ nhµ n-íc), sö dông ®Ó bï ®¾p, hoÆc thay thÕ thu nhËp cho ng-êi lao ®éng khi gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè rñi ro lµm suy gi¶m søc khoÎ, mÊt kh¶ n¨ng lao ®«ng, mÊt viÖc lµm vµ chÕt. Nh»m ®¶m b¶o møc sèng c¬ b¶n cho b¶n th©n ng-êi lao ®éng vµ nh÷ng ng-êi ruét thÞt cña ng-êi lao ®éng trùc tiÕp ph¶i nu«i d-ìng, gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn x· héi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. 2. §Æc ®iÓm cña quü BHXH Quü BHXH lµ quü tµi chÝnh ®éc lËp, tËp chung n»m ngoµi ng©n s¸ch nhµ n-íc. Còng nh- c¸c quü tiÒn tÖ kh¸c, quü BHXH lu«n vËn ®éng bëi sù vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh. XÐt d-íi gãc ®é xu h-íng vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh th× sù vËn ®éng cña quü BHXH chÞu sù t¸c ®éng cña hai lo¹i nguån tµi chÝnh. a) C¸c nguån tµi chÝnh vËn ®éng lµm t¨ng quü BHXH: Sè l-îng nguån tµi chÝnh trong lo¹i nµy nhiÒu hay Ýt cßn phô thuéc vµo chÝnh s¸ch huy ®éng cña mçi n-íc ®Ó h×nh thµnh nªn quü BHXH. Mét lµ: sù ®ãng gãp cña ng-êi lao ®éng, ®©y lµ nguån ®ãng gãp quan träng ®Ó h×nh thµnh nªn quü BHXH. Lµ sù "tiÕt kiÖm b¾t buéc" cña ng-êi lao 19 ®éng khi hä cßn kh¶ n¨ng lao ®éng, cßn cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p cho chÝnh m×nh khi gÆp rñi ro. Hai lµ: sù ®ãng gãp cña ng-êi sö dông lao ®éng, nguån ®ãng gãp nµy lµ b¾t buéc ®èi víi chñ sö dông lao ®éng, ®¶m b¶o cuéc sèng cho ng-êi lao ®éng mµ m×nh sö dông. Ba lµ: Nhµ n-íc sÏ cã tr¸ch nhiÖm bï thiÕu vµ hç trî vµo quü BHXH. Bèn lµ: vµo ®Çu t- t¨ng tr-ëng quü BHXH, Quü BHXH t¹m thêi nhµn rçi sÏ tham gia ho¹t ®éng ®Çu t-. §©y lµ nguån vèn trong n-íc rÊt quan träng ®Ó tham gia ®Çu t-, mét mÆt gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ, mÆt kh¸c ®Ó b¶o toµn quü vµ t¨ng tr-ëng quü. N¨m lµ: c¸c nguån tµi chÝnh kh¸c nh- tµi trî viÖn trî… b) C¸c nguån tµi chÝnh vËn ®éng lµm gi¶m quü BHXH: XÐt theo môc ®Ých sö dông cã hai nhãm nguån chñ yÕu: Nhãm 1: Nguån tµi chÝnh dïng ®Ó chi tr¶ c¸c chÕ ®é BHXH. Nguån nµy chiÕm ®¹i bé phËn trong viÖc sö dông quü BHXH. Nhãm 2: Nguån tµi chÝnh dïng ®Ó chi cho ho¹t ®éng qu¶n lý sù nghiÖp BHXH. Nh- vËy cã thÓ hiÓu ®-îc b¶n chÊt cña quü BHXH lµ mét quü tiÒn tÖ ®-îc ®Æc tr-ng bëi sù vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh lµm t¨ng vµ lµm gi¶m quü m« cña quü; sù vËn ®éng cña c¸c nguån tµi chÝnh ®ã ph¶n ¸nh mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh gi÷a c¸c bªn tham gia BHXH ®Ó t¹o lËp quü tiÒn tÖ vµ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong viÖc ph©n phèi, ®iÒu tiÕt, chuyÓn dÞch thu nhËp gi÷a c¸c c¸ nh©n tham gia vµ h-ëng c¸c chÕ ®é BHXH. 3. Môc ®Ých sö dông quü BHXH - Chi tr¶ trî cÊp cho c¸c chÕ ®é BHXH; - Chi phÝ cho sù nghiÖp qu¶n lý BHXH; Theo khuyÕn nghÞ cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ ILO quü BHXH ®-îc sö dông ®Ó trî cÊp cho c¸c ®èi t-îng tham gia BHXH, nh»m ®¶m b¶o cuéc sèng cho b¶n th©n vµ gia ®×nh hä, khi ®èi t-îng tham gia BHXH gÆp rñi ro. Thùc chÊt 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan