Tài liệu Công tác quản lý nguyên vật liệu ở công ty cổ phần xây dựng công trình giao thông 118

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®Çy ®ñ ba yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng, t- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng. Nguyªn vËt liÖu lµ mét t- liÖu lao ®éng, lµ c¬ së vµ lµ bé phËn chñ yÕu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm v× vËy nã lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi Doanh nghiÖp. §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶, doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng chØ ®¬n gi¶n lµ cã vµ sö dông nguyªn vËt liÖu mµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶, tr¸nh t×nh tr¹ng cung cÊp thiÕu g©y ngõng trÖ s¶n xuÊt, hay thõa nguyªn vËt liÖu g©y ø ®äng vèn, bëi v× chi phÝ nguyªn vËt liÖu th-êng chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Muèn vËy ph¶i cã chÕ ®é qu¶n lý thÝch ®¸ng vµ toµn diÖn ®èi víi nguyªn vËt liÖu tõ kh©u cung cÊp ®Õn kh©u sö dông nguyªn vËt liÖu sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. HiÖu qu¶ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. V× vËy nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng ®-îc chu tr×nh qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch khoa häc. §iÒu ®ã kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt kÕ to¸n lµ gióp cho h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ®-îc chÝnh x¸c mµ cßn lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa thùc tiÔn ë tÇm vÜ m« gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i s¶n xuÊt hµng ho¸, nguyªn vËt liÖu ®-îc x¸c ®Þnh lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm, do ®ã viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt quan träng. Nã gióp cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc chÝnh x¸c, gióp cho ban l·nh ®¹o cã sù nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n nguyªn nh©n cña sù t¨ng gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ ®ã cã biÖn ph¸p phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh ®Ó thu lîi nhuËn cao vµ quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù c¹nh tranh gay g¾t C«ng Ty Cæ PhÇn X©y Dùng C«ng Tr×nh Giao Th«ng 118, còng ®øng tr-íc mét vÊn ®Ò bøc xóc lµ lµm sao ®Ó qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cã hiÖu qu¶ nhÊt vµ lµm sao ®Ó chi phÝ nguyªn vËt liÖu thÊp nhÊt. V× chi phÝ nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty chiÕm kho¶ng 75% ®Õn 80% gi¸ trÞ x©y dùng ®ång thêi lµ bé phËn dù tr÷ s¶n xuÊt quan träng nhÊt. VÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt ë ®©y lµ ph¶i theo s¸t nh÷ng biÕn ®éng vÒ nguyªn vËt liÖu ®Ó lµm thÕ nµo qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt, ®ång thêi t×m ®-îc ph-¬ng h-íng ®Ó ®-a lý luËn vµo thùc tÕ võa chÆt chÏ võa linh ho¹t võa ®óng chÕ ®é chung nh-ng còng phï hîp víi ®iÒu kiÖn riªng cña doanh nghiÖp. Thêi gian qua C«ng ty ®· cã nhiÒu ®æi míi trong c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu nãi riªng, tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ ®· hÕt nh÷ng mÆt tån t¹i, v-íng m¾c, do vËy ®ßi hái ph¶i t×m ra ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn. ChÝnh v× vËy, qua mét thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng 118 thÊy ®-îc tÇm quan träng cña nguyªn vËt liÖu vµ nh÷ng vÊn ®Ò ch-a ®-îc hoµn thiÖn trong c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu, ®-îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n vµ sù h-íng dÉn cña thÇy gi¸o: TrÇn M¹nh Hïng em ®· lùa chän vµ ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng 118 ”. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Néi dung cña ®Ò tµi gåm ba phÇn: PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng 118. PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng 118. Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn B¸o c¸o nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong nhËn ®-îc sù gióp ®ì, gãp ý kiÕn cña c¸c ThÇy C« gi¸o, vµ c¸c C«, Chó C¸n bé, cïng c¸c Anh, ChÞ trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®Ó em ngµy cµng hoµn thiÖn B¸o c¸o h¬n n÷a. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Lêi Nãi §Çu Trang PhÇn I: 4 Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. I. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi s¶n xuÊt trong 4 doanh nghiÖp. 1 Kh¸i niÖm nguyªn vËt liÖu. 4 2. ph©n lo¹i NVL. 4 3. §Æc ®iÓm NVL. 6 4. Vai trß NVL. 7 II. Néi dung cña c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp 8 1. X©y dùng ®Þnh møc tiªu dïng nguyªn vËt liÖu. 8 1.1. ph-¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm. 8 1.2. ph-¬ng ph¸p thùc nghiÖm. 8 1.3. ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch. 8 2. B¶o ®¶m nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. 9 2.1. X¸c ®Þnh l-îng nguyªn vËt liÖu cÇn dïng dïng. 9 2.1.1. X¸c ®Þnh l-îng cung øng nguyªn vËt liÖu. 10 2.1.2. Cung cÊp nguyªn vËt liÖu cÇn cung øng 11 2.1.3. Ph©n tÝch cung øng nv vÒ mÆt ®ång bé 12 2.1.4. Ph©n tÝch cung øng nv vÒ mÆt chÊt l-îng 12 2.1.5. Ph©n tÝch tÝnh chÊt kÞp thêi cña viÖc cung øng nguyªn vËt liÖu 14 2.2. X¸c ®Þnh l-îng nguyªn vËt liÖu cÇn dù tr÷. 15 2.2.1. L-îng dù tr÷ th-êng xuyªn 17 2.2.2. L-îng dù tr÷ b¶o hiÓm 17 2.2.3. L-îng dù tr÷ tèi thiÓu 18 2.2.4. Dù tr÷ theo thêi vô 19 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.3. Ph©n tÝch tiÕn ®é vµ nhÞp ®iÖu cung øng NVL 19 2.4. T×nh h×nh sö dông NVL vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm cña DN 20 2.4.1. Møc tiªu dïng NVL 20 2.4.2. T×nh h×nh biÕn ®éng møc chi phÝ NVL 21 3. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô 22 4.Tæ chøc thu mua vµ tiÕp nhËn nguyªn vËt liÖu. 23 5. Tæ chøc b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu 27 6. Tæ chøc cÊp ph¸t nguyªn vËt liÖu. 29 7. Tæ chøc thanh quyÕt to¸n nguyªn vËt liÖu 29 8. Tæ chøc thu håi phÕ liÖu, phÕ phÈn 29 III. Nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h-ëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong Doanh NghiÖp 30 IV. Ph-¬ng h-íng sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. 31 1.Nh÷ng quan ®iÓm vÒ viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. 31 2.Mét sè biÖn ph¸p sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. 32 PhÇn II: 33 Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty CP X©y dùng CTGT 33 118 I.Tæng quan vÒ c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118 33 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118 33 2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118 35 3. C¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118 37 4. C¬ cÊu s¶n xuÊt vµ quy tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty CP X©y dùng CTGT 41 118 II. Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cã ¶nh h-ëng cã ¶nh h-ëng tíi c«ng 43 t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118 III. Thùc tr¹ng trong c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty CP X©y 44 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 dùng CTGT 118. 1. §Þnh møc tiªu dïng NVL ë c«ng ty cæ phÇn x©y dùng CTGT 118 44 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh cung øng NVL ë c«ng ty cæ phÇn x©y dùng CTGT 45 118 3. §¸nh gi¸ vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn x©y dùng CTGT 118 48 4. C¸c thñ tôc NhËp, XuÊt nguyªn vËt liÖu 50 4.1 C¸c thñ tôc NhËp kho 50 4.2 C¸c thñ tôc XuÊt kho 55 5. Tæ chøc b¶o qu¶n NVL 57 6. Tæ chøc cÊp ph¸t NVL 57 59 PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt 59 liÖu ë c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118. 59 I. C¬ së khoa häc cña kiÕn nghÞ. 1.§¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118. 59 1.1 Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®-îc. 59 1.2 Nh÷ng mÆt cßn tån t¹i. 62 1.3 Nguyªn nh©ncña nh÷ng tån t¹i. 63 2. ph-ong h-íng hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty CP X©y dùng CTGT 118. 63 II. Mét sè kiÕn nghÞ: 64 1.VÒ phÝa danh nghiÖp 64 2.VÒ phÝa c¸c c¬ quan nhµ n-íc 65 III. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn. 66 KÕt luËn 67 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp I. Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. 1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. 1.1. Kh¸i niÖm vÒ nguyªn vËt liÖu: Nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng ®èi t-îng lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt vµ lµ c¬ së vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ thuéc nhãm tµi s¶n l-u ®éng vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu th-êng chiÕm mét tû träng lín trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. 1.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Do nguyªn vËt liÖu sö dông trong doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø kh¸c nhau nªn ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu c¨n cø vµo vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu ®-îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: + Nguyªn vËt liÖu chÝnh (bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi): Lµ ®èi t-îng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm nhs¾t, thÐp trong nhµ m¸y chÕ t¹o c¬ khÝ, b«ng trong nhµ m¸y dÖt, v¶i trong c¸c doanh nghiÖp may. §èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chÕ biÕn nh- sîi mua ngoµi trong c¸c nhµ m¸y dÖt còng ®-îc coi lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh. + Nguyªn vËt liÖu phô: Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, ®-îc sö dông kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n, phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c t- liÖu lao ®éng hay phôc vô cho lao ®éng cña c«ng nh©n viªn chøc nh- thuèc nhuém, thuèc tÈy, hå d¸n, xµ phßng, dÇu nhên. . . + Nhiªn liÖu: Bao gåm c¸c lo¹i ë thÓ láng, khÝ nh- x¨ng dÇu, than, cñi, h¬i ®èt dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cho c¸c ph-¬ng tiÖn, m¸y mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c chi tiÕt, phô tïng dïng ®Ó söa ch÷a vµ thay thÕ cho m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph-¬ng tiÖn vËn t¶i. + Nguyªn vËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm c¸c nguyªn vËt liÖu vµ thiÕt bÞ (vËt kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô. . .) mµ doanh nghiÖp mua vµo nh»m môc ®Ých ®Çu t- cho x©y dùng c¬ b¶n. + PhÕ liÖu: Lµ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu thu ®-îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lý tµi s¶n, cã thÓ sö dông hay b¸n ra ngoµi (g¹ch, s¾t, v¶i vôn). + Nguyªn vËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø ch-a kÓ trªn nh- bao b×, vËt ®ãng gãi, c¸c lo¹i vËt t- ®Æc tr-ng. * Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i trªn nguyªn vËt liÖu cßn cã thÓ ®-îc ph©n lo¹i c¨n cø vµo mét sè tiªu thøc kh¸c nh-: + C¨n cø vµo nguån nhËp nguyªn vËt liÖu trong n-íc, nhËp ngoµi n-íc. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + C¨n cø vµo môc ®Ých còng nh- néi dung quy ®Þnh ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vËt liÖu cña doanh nghiÖp ®-îc chia thµnh nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c nh- qu¶n lý ph©n x-ëng b¸n hµng qu¶n lý doanh nghiÖp. . Ph©n lo¹i c«ng cô, dông cô. - Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Æc ®iÓm cña t- liÖu lao ®éng nh÷ng t- liÖu sau ®©y kh«ng ph©n biÖt gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông vÉn ®-îc coi lµ c«ng cô, dông cô. - C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó ®ùng vËt liÖu, hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh thu mua, b¶o qu¶n vµ tiªu thô hµng ho¸. - Nh÷ng dông cô ®å nghÒ b»ng thuû tinh, giÊy dÐp chuyªn dïng ®Ó lµm viÖc. - C¸c lo¹i bao b× b¸n kÌm theo hµng ho¸ cã tÝnh gi¸ riªng nh-ng vÉn tÝnh gi¸ trÞ hao mßn ®Î trõ dÇn vµo gi¸ trÞ bao b× trong qu¸ tr×nh dù tr÷, b¶o qu¶n hay vËn chuyÓn hµng ho¸. - C¸c c«ng cô g¸ l¾p, chuyªn dïng cho s¶n xuÊt. - C¸c l¸n tr¹i t¹m thêi, ®ßn gi¸o, c«ng cô trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n toµn bé c«ng cô, dông cô cña doanh nghiÖp ®-îc chia lµm 3 lo¹i: + C«ng cô, dông cô. + Bao b× lu©n chuyÓn. + §å dïng cho thuª. 1.3. §Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu: XÐt vÒ mÆt hiÖn vËt th× nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt d-íi t¸c ®éng 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cña lao ®éng nguyªn vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. XÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ th× nguyªn vËt liÖu lµ mét bé phËn cña vèn kinh doanh, khi tham gia vµo s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. 1.4.. Vai trß cña nguyªn vËt liÖu: Tõ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nguyªn vËt liÖu ta cã thÓ thÊy râ vÞ trÝ quan träng cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nguyªn vËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n vµ lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn hµnh b×nh th-êng. Do vËy kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh sÏ bÞ ¶nh h-ëng lín nÕu viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu kh«ng ®Çy ®ñ, kÞp thêi. MÆt kh¸c, chÊt l-îng s¶n phÈm cã ®¶m b¶o ®-îc hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vµo chÊt l-îng nguyªn vËt liÖu. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (nh- trong gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¬ khÝ tõ 50% ®Õn 60%, trong gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm tíi 80%,trong gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nhÑ chiÕm 70%). Do vËy c¶ sè l-îng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm ®Òu bÞ quyÕt ®Þnh bëi sè nguyªn vËt liÖu t¹o ra nã nªn yªu cÇu nguyªn vËt liÖu ph¶i cã chÊt l-îng cao, ®óng quy c¸ch, chñng lo¹i, chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®-îc h¹ thÊp, gi¶m møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra míi ®¹t yªu cÇu, gi¸ thµnh h¹, sè l-îng s¶n phÈm t¨ng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÊt l-îng cao, gi¸ thµnh h¹ lµm cho doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®-îc lîi nhuËn cao cã thÓ c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng. Tõ ®ã cho thÊy viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 II. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp. 1. X©y dùng ®Þnh møc tiªu dïng nguyªn vËt liÖu §Ó x©y dùng ®Þnh møc tiªu dïng nguyªn vËt liÖu th× tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp mµ cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph-¬ng ph¸p sau: 1.1. Ph-¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm: Lµ ph-¬ng ph¸p dùa vµo hai c¨n cø: C¸c sè liÖu thèng kª vÒ møc tiªu dïng nguyªn vËt liÖu cña kú b¸o c¸o vµ nh÷ng kinh nghiÖm cña nh÷ng c«ng nh©n tiªn tiÕn, råi dïng ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn ®Ó x¸c ®Þnh ®Þnh møc. ¦u, nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p nµy: + ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n dÔ vËn dông cã thÓ tiÕn hµnh nhanh chãng, phôc vô kÞp thêi cho s¶n xuÊt. + Nh-îc ®iÓm: tÝnh chÝnh x¸c vµ khoa häc kh«ng cao 1.2. Ph-¬ng ph¸p thùc nghiÖm: Lµ ph-¬ng ph¸p dùa vµo kÕt qu¶ cña phßng thÝ nghiÖm kÕt hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh ®Ó kiÓm tra söa ®æi v¸c kÕt qu¶ ®· tÝnh to¸n hoÆc tiÕn hµnh s¶n xuÊt thö nh»m x¸c ®Þnh ®Þnh møc cho kú kÕ ho¹ch. + ¦u ®iÓm : cã tÝnh chÝnh x¸c vµ khoa häc h¬n ph-¬ng ph¸p thèng kª + Nh-îc ®iÓm: ch-a ph©n tÝch toµn diÖn c¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn ®Þnh møc vµ cßn phô thuéc vµo phßng thÝ nghiÖm cã thÓ kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt. Ngoµi ra chi phÝ c¶ vÒ mÆt vËt chÊt lÉn thêi gian ®Òu t-¬ng ®èi cao. 1.3. Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch: 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thùc chÊt cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ kÕt hîp viÖc tÝnh to¸n vÒ kinh tÕ kü thuËt víi viÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn l-îng tiªu hao nguyªn vËt liÖu. ChÝnh v× vËy nã ph¶i ®-îc tiÕn hµnh qua 3 b-íc sau: B-íc 1: Thu thËp vµ nghiªn cøu c¸c tµi liÖu ®Õn møc, ®Æc biÖt lµ c¸c tµi liÖu vÒ thiÕt kÕ s¶n phÈm, ®Æc tÝnh nguyªn vËt liÖu chÊt l-îng m¸y mãc thiÕt bÞ tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n …. Vµ sè liÖu thèng kª vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn møc cña kú b¸o c¸o. B-íc 2: Ph©n tÝch tõng thµnh phÇn trong c¬ cÊu ®Þnh møc vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Ó t×m gi¶i ph¸p xo¸ bá mäi l·ng phÝ , tiÕt kiÖm møc tiªu dïng nguyªn vËt liÖu. B-íc 3: Tæng hîp c¸c thµnh phÇn trong c¬ cÊu ®Þnh møc ,tÝnh hÖ sè sö dông vµ ®Ò ra biÖn ph¸p phÊn ®Êu gi¶m møc trong kú kÕ ho¹ch. + ¦u ®iÓm: Cã tÝnh khoa häc vµ tÝnh chÝnh x¸c cao ®-a ra mét møc tiªu dïng hîp lý nhÊt. H¬n n÷a khi sö dông ph-¬ng ph¸p nµy ®Þnh møc tiªu dïng lu«n lu«n n»m trong tr¹ng th¸i ®-îc c¶i tiÕn. + Nh-îc ®iÓm: Nã ®ßi hái mét l-îng th«ng tin t-¬ng ®èi lín, toµn diÖn vµ chÝnh x¸c. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c«ng t¸c th«ng tin trong doanh nghiÖp ph¶i ®-îc tæ chøc tèt. Mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy kh¸c ®ã lµ víi mét l-îng th«ng tin nh- vËy ®ßi hái ph¶i cã ®éi ngò xö lý th«ng tin cã tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cao. Nh-ng dï nãi thÕ nµo th× ®©y vÉn lµ ph-¬ng ph¸p tiªn tiÕn vµ hiÖu qu¶ nhÊt. 2. B¶o ®¶m nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp 2.1. X¸c ®Þnh l-îng nguyªn vËt liÖu cÇn dïng Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó hoµn thµnh toµn diÖn vµ v-ît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt lµ viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu ph¶i ®-îc tæ chøc 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mét c¸ch hîp lý ®¶m b¶o ®ñ sè l-îng ®ång bé , ®óng phÈm chÊt vµ ®óng thêi gian. 2.1.1. X¸c ®Þnh cung øng nguyªn vËt liÖu theo sè l-îng Yªu cÇu ®Çu tiªn ®èi víi viÖc cung øng nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o ®ñ vÒ sè l-îng. NghÜa lµ nÕu cung cÊp víi sè l-îng qu¸ lín g©y ra ø ®äng vèn vµ do ®ã ®Én ®Õn viÖc sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶. Nh-ng ng-îc l¹i nÕu kh«ng cung cÊp ®ñ vÒ sè l-îng sÏ ¶nh h-ëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ®-îc liªn tôc. Thùc tÕ cho thÊy c¸c doanh nghiÖp kh«ng hoµn thµnh vÒ viÖc cung øng nguyªn vËt liÖu hay do thiÕu nguyªn vËt liÖu dÉn ®Õn kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ph©n tÝch t×nh h×nh cung øng nguyªn vËt liÖu vÒ sè l-îng cÇn tÝnh tû lÖ % hoµn thµnh kÕ ho¹ch cung cÊp cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu theo c«ng thøc sau: Tû lÖ % hoµn thµnh kÕ ho¹ch cung øng vÒ khèi l-îng nguyªn vËt liÖu lo¹i i ( i = 1,n ) Sè l-îng NVL lo¹i i thùc tÕ nhËp trong kú = Sè l-îng NVL lo¹i i cÇn mua ( KH trong kú ) Sè l-îng NVL lo¹i i cÇn mua theo kÕ ho¹ch trong kú ®-îc x¸c ®Þnh b»ng nhiÒu c¸ch. Song c¸ch th«ng dông nhÊt lµ tÝnh l-îng NVL cÇn dïng trong kú theo c«ng thøc: Mi = q . Mi Trong ®ã: + Mi: nhu cÇu vÒ sè l-îng lo¹i NVL i trong kú 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Q: sè l-îng s¶n phÈm hay chi tiÕt cÇn s¶n xuÊt trong kú + Mi: ®Þnh møc hao phÝ NVL i cho mét s¶n phÈm hoÆc chi tiÕt ViÖc thu mua NVL kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n: - Doanh nghiÖp gi¶m hîp ®ång s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm hay chi tiÕt nµo ®ã. Bëi vËy gi¶m sè l-îng NVL cÇn cung øng. - Doanh nghiÖp gi¶m hîp ®ång thu mua trªn c¬ së tiÕt kiÖm ®-îc hao phÝ NVL ®· ®¹t ®-îc. - HoÆc Doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, khã kh¨n vÒ ph-¬ng tiÖn… B¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh cung øng nguyªn vËt liÖu: 2.1.2 Cung cÊp NVL theo chñng lo¹i: Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c cña viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh cung øng NVL lµ ph¶i ph©n tÝch tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu chñ yÕu. Khi ph©n tÝch t×nh h×nh cung cÊp tõng lo¹i vËt liÖu chñ yÕu cÇn ph©n biÖt vËt liÖu cã thÓ thay thÕ ®-îc vµ vËt liÖu kh«ng thay thÕ ®-îc. + VËt liÖu cã thÓ thay thÕ ®-îc lµ lo¹i vËt liÖu cã gi¸ trÞ sö dông t-¬ng ®-¬ng, khi sö dông kh«ng lµm thay ®æi lín ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm. Khi ph©n tÝch lo¹i vËt liÖu nµy, ngoµi c¸c chØ tiªu vÒ sè l-îng, chÊt l-îng cÇn chó ý ®Õn chØ tiªu chi phÝ ( gi¸ c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu thay thÕ). + VËt liÖu kh«ng thay thÕ ®-îc lµ lo¹i vËt liÖu mµ trong thùc tÕ kh«ng cã vËt liÖu kh¸c thay thÕ hoÆc nÕu thay thÕ sÏ lµm thay ®æi tÝnh n¨ng, t¸c dông cña s¶n phÈm. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 B¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh cung øng nguyªn vËt liÖu theo chñng lo¹i: B¶ng:1.1. §¬n vÞ tÝnh: TÊn TT Tªn vËt liÖu Sè l-îng cung cÊp Sè thùc nhËp Hoµn thµnh vÒ chñng lo¹i Céng 2.1.3. Ph©n tÝch cung øng vËt t- vÒ mÆt ®ång bé §Ó s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, cÇn nhiÒu lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau theo mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh. MÆt kh¸c, c¸c vËt liÖu nµy kh«ng thÓ thay thÕ b»ng c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c ®-îc. ChÝnh v× vËy, viÖc cung øng vËt t- ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÊt ®ång bé míi t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp ®-îc hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v-ît møc chØ tiªu ®· ®Æt ra. B¶ng: 1.2. B¶ng ph©n tÝch cung øng vËt t- vÒ mÆt ®ång bé: Tªn vËt liÖu Sè cÇn nhËp Sè thùc nhËp 15 Tû lÖ % hoµn thµnh cung øng Sè sö dông ®-îc Sè l-îng % Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.1.4. Ph©n tÝch cung øng vËt liÖu vÒ chÊt l-îng Trong quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, sö dông nguyªn vËt liÖu ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vÌ chÊt l-îng lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt. Bëi vËy, nguyªn vËt liÖu tèt hay xÊu sÏ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm , ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã, khi nhËp nguyªn vËt liÖu ph¶i ®èi chiÕu víi c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh, ®èi chiÕu c¸c hîp ®ång ®· ký ®Ó ®¸nh gi¸ NVL ®· ®¸p øng tiªu chuÈn , chÊt l-îng hay ch-a. §Ó ph©n tÝch chÊt l-îng NVL, cã thÓ dïng chØ tiªu chØ sè chÊt l-îng hay hÖ sè lo¹i: + ChØ sè chÊt l-îng NVL (Icl) lµ tØ sè gi÷a gi¸ b¸n bu«n b×nh qu©n cña NVL thùc tÕ víi g¸ b¸n bu«n b×nh qu©n cña NVL thùc tÕ víi gi¸ b¸n bu«n b×nh qu©n cung øng theo kÕ ho¹ch. Mil . Sik IchÊt l-îng Mik . Sik = : Mil Mik Trong ®ã: + Mil, Mik: Khèi l-îng NVL tõng lo¹i theo cÊp bËc chÊt l-îng lo¹i i kú thùc tÕ vµ kú kÕ ho¹ch ( tÝnh theo ®¬n vÞ hiÖn vËt ). + Sik: §¬n gi¸ NVL tõng lo¹i theo cÊp bËc chÊt l-îng lo¹i i kú kÕ ho¹ch. + IchÊt l-îng : cµng lín h¬n 1, chøng tá chÊt l-îng NVL nhËp kho cµng cao. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + HÖ sè lo¹i lµ tØ sè gi÷a tæng gi¸ trÞ NVL theo cÊp bËc chÊt l-îng víi tæng gi¸ trÞ NVL cung øng theo gi¸ lo¹i cÊp bËc chÊt l-îng cao nhÊt. B¶ng:1.3. B¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh cung øng vËt t- theo chÊt l-îng: ThÐp trßn xo¾n Gi¸ mua b×nh qu©n 1 tÊn (1000®) Sè c©n cung øng Sè l-îng (tÊn) Thanh tiÒn (1000®) Sè thùc nhËp Sè l-îng (tÊn) Thµnh tiÒn (1000®) 8 10 12 14 Tæng céng 2.1.5. Ph©n tÝch tÝnh chÊt kÞp thêi cña viÖc cung øng NVL Cung øng NVL kÞp thêi lµ cung øng dïng thêi gian ®Æt ra cña doanh nghiÖp . Th«ng th-êng, thêi gian cung øng NVL xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh dù tr÷ cÇn cung cÊp trong kú. §iÒu kiÖn quan träng ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp hoµn thµnh tèt vµ nhÞp nhµng lµ ph¶i cung øng nh÷ng lo¹i NVL cÇn thiÕt mét c¸ch kÞp thêi trong c¶ mét thêi gian dµi( th¸ng, quý, n¨m). Trong nhiÒu tr-êng hîp, nÕu xÐt vÒ mÆt khèi l-îng cung øng mét lo¹i vËt t- nµo ®ã trong mét kú kinh doanh th× doanh nghiÖp vÉn ®¶m b¶o, nh-ng 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 do viÖc cung øng kh«ng kÞp thêi ®· dÉn ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp bÞ ngõng trÖ v× chê ®îi vËt t-. B¶ng:1.4. B¶ng ph©n tÝch tÝnh chÊt kÞp thêi cña viÖc cung øng nguyªn vËt liÖu: Nguån vËt t- Ngµy nhËp Sè l-îng §¶m ®¶m b¶o nhu cÇu trong th¸ng Sè l-îng 1.Tån ®Çu th¸ng 1/9 NhËp lÇn 1 10/9 NhËp lÇn 2 14/9 NhËp lÇn 3 25/9 Sè ngµy Cßn l¹i kh«ng cÇn dïng trong th¸ng Céng 2.2. X¸c ®Þnh l-îng nguyªn vËt liÖu cÇn dù tr÷ : NVL dù tr÷ bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i NVL chÝnh , nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, c«ng cô nhá hiÖn cã ë trong doanh nghiÖp,®ang chê ®îi ®Ó ®-a vµo tiªu dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. Dù tr÷ NVL cho s¶n xuÊt lµ mét yÕu tè tÊt yÕu kh¸ch quan. Do ®ã ph©n cång lao ®éng x· héi vµ ph¸t triÓn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt lµm cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nµy trë thµnh lo¹i vËt t- cña doanh nghiÖp kh¸c ( NÕu s¶n phÈm ®ã tiªu dïng cho s¶n xuÊt ). MÆt kh¸c s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt ë n¬i nµy nh-ng l¹i ®-îc tiªu thô ë n¬i kh¸c. Thêi gian s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng khíp víi thêi gian vµ tiÕn ®é tiªu dïng s¶n phÈm Êy. ViÖc vËn chuyÓn nh÷ng s¶n phÈm tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng ®-îc ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸c ph-¬ng tiÖn vËn t¶i víi c¸c träng t¶i kh¸c nhau. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh- vËy sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®-îc b¶o ®¶m b»ng c¸ch dù tr÷ c¸c lo¹i vËt t-. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §¹i l-îng dù tr÷ vËt t- cho s¶n xuÊt phô thuéc vµo rÊt nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh h-ëng ®¹i l-îng dù tr÷ vËt t- cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ: + L-¬ng vËt t- tiªu dïng b×nh qu©n trong mét ngµy. Sè l-îng nµy phô thuéc vµo quy m« s¶n xuÊt møc chuyªn m«n ho¸ cña doanh nghiÖp vµ phô thuéc vµo møc tiªu hao cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. + T×nh h×nh cña doanh nghiÖp cã b¸n vµ thu ®-îc tiÒn b¸n hµng hay kh«ng ? + Träng t¶i vµ tèc ®é cña c¸c ph-¬ng tiÖn vËn chuyÓn. + Thuéc tÝnh tù nhiªn cña lo¹i vËt t-. Khi ph©n tÝch t×nh h×nh dù tr÷ vËt t- , cÇn ph©n biÖt râ c¸c lo¹i dù tr÷. Mçi lo¹i dù tr÷ cã néi dung vµ ý nghÜa kh¸c nhau. Do ®ã yªu cÇu ph©n tÝch còng kh¸c nhau. B¶ng: 1.5. L-îng nguyªn vËt liÖu cÇn dù tr÷ Tªn nguyªn vËt liÖu Sè l-îng §¬n gi¸ ( tÊn ) (1000 ®) ThÐp trßn Xo¾n ThÐp trßn Xo¾n  6 ThÐp trßn Xo¾n  8 ThÐp trßn Xo¾n  10 ThÐp trßn Xo¾n  12 19 Thµnh tiÒn Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cã ba lo¹i dù tr÷ : 2.2.1. L-îng dù tr÷ th-êng xuyªn: Dù tr÷ th-êng xuyªn lµ l-îng dù tr÷ nh»m ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra liªn tôc trong c¸c ®iÒu kiÖn cung øng b×nh th-êng. L-îng dù tr÷ th-êng xuyªn mçi lo¹i ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: DTTX = tc- x §MTH Trong ®ã: + DTTX : L-îng dù tr÷ th-êng xuyªn + Tc- : Thêi gian ( ngµy ) cung øng trong c¸c ®iÒu kiÖn b×nh th-êng + §MTH : §Þnh møc sö dông ( tiªu thô ) trong mét ngµy. Møc dù tr÷ nµy ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp diÔn ra liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n trong c¸c ®iÒu kiÖn cóng øng b×nh th-êng. 2.2.2. L-îng dù tr÷ B¶o hiÓm L-îng dù tr÷ B¶o hiÓm lµ l-îng cÇn dù tr÷ nh»m ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn hµnh liªn tôc trong ®iÒu kiÖn cung øng kh«ng b×nh th-êng. §Ó cã thÓ x¸c ®Þnh møc dù tr÷ b¶o hiÓm cã thÓ dùa vµo c¸c c¬ së sau: Møc thiÖt h¹i vËt chÊt do thiÕu nguyªn vËt liÖu g©y ra. C¸c sè liÖu thèng kª vÒ sè lÇn, l-îng nguyªn vËt liÖu còng nh- sè ngµy mµ ng-êi cung cÊp kh«ng cung øng ®óng h¹n. C¸c dù b¸o vÒ biÕn ®éng trong t-¬ng lai: 20