Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu..................................................................................................3
Néi dung.......................................................................................................5
PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tÝn dông................................5
I. Nh÷ng quan niÖm vÒ tÝn dông..................................................................5
II. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông.........................................................6
1. C¬ së ra ®êi cña tÝn dông.......................................................................6
2. Quan hÖ tÝn dông nÆng l·i.....................................................................6
3. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ...........................8
III. B¶n chÊt tÝn dông...................................................................................11
IV. §Æc ®iÓm cña tÝn dông...........................................................................12
V. Chøc n¨ng cña tÝn dông.........................................................................12
1. TÝch tô tËp trung vèn...........................................................................12
2. KiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc b»ng tiÒn........................................................12
VI. Vai trß cña tÝn dông................................................................................13
PhÇn 2: C¸c h×nh thøc tÝn dông...................................................15
I. Thêi h¹n tÝn dông...................................................................................15
1. TÝn dông ng¾n h¹n...............................................................................15
2. TÝn dông trung h¹n..............................................................................15
3. TÝn dông dµi h¹n..................................................................................15
II. § èi tîng tÝn dông..................................................................................15
1. TÝn dông vèn lu ®éng..........................................................................15
2. TÝn dông vèn cè ®Þnh..........................................................................15
III. Môc ®Ých sö dông vèn............................................................................16
1. TÝn dông s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸..............................................16
2. TÝn dông tiªu dïng..............................................................................16
IV. C¨n cø vµo chñ thÓ trong quan hÖ sö dông vèn.....................................16
1. TÝn dông ng©n hµng.............................................................................16
2. TÝn dông th¬ng m¹i.............................................................................16
3. TÝn dông nhµ níc.................................................................................16
4. TÝn dông thuª mua..............................................................................16
PhÇn 3: C¸c h×nh thøc tÝn dông xÐt theo chñ thÓ
Trong quan hÖ tÝn dông...................................................................17
I. TÝn dông Ng©n hµng th¬ng m¹i ...............................................................17
1. TÝn dông ng©n hµng - sù ra ®êi vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn............................17
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng th¬ng m¹i.......................................18
3. C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng..........................................19
4. TÇm quan träng cña tÝn dông ng©n hµng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ....21
II. TÝn dông th¬ng m¹i................................................................................23
1. Kh¸i niÖm............................................................................................23
2. Nguyªn nh©n cña sù xuÊt hiÖn tÝn dông th¬ng m¹i.............................23
3. Vai trß cña tÝn dông th¬ng m¹i...........................................................23
4. §Æc ®iÓm cña tÝn dông th¬ng m¹i.......................................................24
5. C«ng cô cña tÝn dông th¬ng m¹i.........................................................24
6. ¦u, nhîc ®iÓm cña tÝn dông th¬ng m¹i...............................................25
III. TÝn dông nhµ níc...................................................................................27
1. Kh¸i niÖm............................................................................................27
2. Ph©n lo¹i..............................................................................................27
3. ¦u ThÕ Cña TÝn Dông Nhµ Níc..........................................................28
4. Nguyªn nh©n mµ ngêi d©n ViÖt Nam kh«ng thÝch mua c«ng tr¸i.......28
IV. TÝn Dông Thuª Mua.............................................................................28
1. Kh¸i niÖm............................................................................................28
2. §Æc ®iÓm.............................................................................................29
3. T¸c dông vµ h¹n chÕ cña tÝn dông thuª mua.......................................29
KÕt luËn.....................................................................................................31
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o......................................................32
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Mçi khi x· héi ph¸t triÓn, ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, tù trong b¶n
th©n nã cho ra ®êi nh÷ng s¶n phÈm - nh÷ng c«ng cô ®Ó phôc vô chÝnh cho
sù ph¸t triÓn ®ã. Tõ khi cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, vµ sù xuÊt hiÖn
së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt ®· t¹o ra rÊt nhiÒu s¶n phÈm, mµ mét
trong nh÷ng s¶n phÈm cña nã chÝnh lµ quan hÖ tÝn dông. §Õn l ît nã, khi ra
®êi sÏ thóc ®Èy cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lªn tr×nh ®é cao h¬n. Do ®ã, sù
tån t¹i cña nã nh mét tÊt yÕu kh¸ch quan.
Ngµy nay, chóng ta biÕt r»ng, khi kinh tÕ thÞ trêng lµ sù ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ ë mét tr×nh ®é cao. Trong ®ã, c¸c chñ thÓ ®éc lËp víi nhau vÒ tÝnh
chÊt s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ quyÒn së h÷u, vÒ sù tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn
vèn. Nh vËy trong nÒn kinh tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp “thõa” vèn. VÝ dô nh
c¸c doanh nghiÖp cã tiÒn b¸n hµng nhng kh«ng ph¶i tr¶ l¬ng, thuÕ vµ c¸c
kho¶n chi kh¸c do ®ã t¹m thêi thõa t¬ng ®èi. Trong khi ®ã cã nh÷ng doanh
nghiÖp thiÕu vèn nh÷ng ngêi thõa vèn sö dông vèn nµy ®Ó thu lîi nhuËn cßn
doanh nghiÖp thiÕu vèn muèn sö dông ph¶i ®i vay ®Ó duy tr× ho¹c tiÐn hµnh
s¶n xuÊt kinh doanh thu lîi nhuËn. Nh vËy hai nhu cÇu nµy ®Òu gièng nhau ë
chç ®Ó thu lîi nhuËn vµ mang tÝnh chÊt t¹m thêi. Nhng chóng kh¸c nhau vÒ
chiÒu vËn ®éng vµ quyÒn së h÷u. Do ®ã trong nÒn kinh tÕ tÊt yÕu tån t¹i quan
hÖ tiªu dïng vµ tÝn dông.
HiÖn nay, níc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ
trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, viÖc tån t¹i
c¸c lo¹i h×nh tÝn dông lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. VÊn ®Ò lµ chóng ta ph¶i
nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh
®îc lo¹i h×nh tÝn dông nµo tån t¹i ë níc ta. Qua ®ã, nhµ níc cã c¸c chñ tr¬ng,
chÝnh s¸ch ®Ó kÝch thÝch cho sù ra ®êi cña nã.
ChÝnh v× sù cÇn thiÕt nh vËy, trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay vµ ®îc sù
gióp ®ì tËn t×nh cña c« Cao ThÞ ý Nhi em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi:
“TÝn dông vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng”
§Ó cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn, trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em tr×nh
bµy nh÷ng vÊn ®Ò sau:
PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tÝn dông
I.
Nh÷ng quan niÖm vÒ tÝn dông,
II.
III.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông
B¶n chÊt cña tÝn dông
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
IV.
V.
VI.
§Æc ®iÓm cña tÝn dông
Chøc n¨ng cña tÝn dông
Vai trß cña tÝn dông
PhÇn 2: Ph©n lo¹i tÝn dông
I.
Theo thêi h¹n tÝn dông
II.
III.
IV.
Theo ®èi tîng tÝn dông
Theo môc ®Ých sö dông vèn
Chñ thÓ trong quan hÖ tÝn dông
PhÇn 3: C¸c h×nh thøc tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
I.
TÝn dông ng©n hµng
II.
TÝn dông th¬ng m¹i
III.
IV.
TÝn dông nhµ níc
TÝn dông thuª mua
MÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng song bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu
sãt. Em rÊt mong sù ®ãng gãp cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Néi dung
TÝn dông ra ®êi rÊt sím so víi sù xuÊt hiÖn cña m«n kinh tÕ häc vµ ®îc lu
truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. TÝn dông xuÊt ph¸t tõ gèc tõ Latin
“credittum” tøc lµ tin tëng, tin nhiÖm, tÝn dông ®îc diÔn gi¶i theo ng«n ng÷
d©n gian ViÖt Nam lµ sù vay mîn.
Trong thùc tÕ hoat ®éng tÝn dông rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, nhng ë bÊt cø
d¹ng nµo, tÝn dông còng thÓ hiÖn ai mÆt c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt: Ngêi së h÷u mét sè tiÒn hoÆc hµng ho¸ chuyÓn giao cho ngêi
kh¸c sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Thø hai: §Õn thêi h¹n do hai bªn tho¶ thuËn ngêi sö dông hoµn l¹i cho
ngêi së h÷u mét gi¸ trÞ lín h¬n. PhÇn t¨ng thªm ®îc gäi lµ phÇn lêi hay nãi
theo ng«n ng÷ kinh tÕ lµ l·i (khi tÝnh ra sè t¬ng ®èi gäi lµ l·i suÊt).
Ngêi së h÷u
(ngêi cho vay)
Cho vay
Ngêi sö dông
(ngêi ®i vay)
Tr¶ nî
PhÇn 1
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tÝn dông
I.
Nh÷ng quan niÖm vÒ tÝn dông
-HiÖn nay thuËt ng÷ tÝn dông ®îc sö dông réng r·i vµ phæ biÕn. Tuy
nhiªn kh«ng cã mét ®Þnh nghÜa nµo thèng nhÊt vÒ tÝn dông. Bëi v× mçi ngêi,
mçi ngµnh l¹i quan niÖm vÒ tÝn dông mét c¸ch kh¸c nhau, ë nhiÒu khÝa c¹nh
kh¸c nhau.
-TÝn dông lµ quan hÖ vay mîn gi÷a hai bªn, ®©y lµ quan hÖ ®iÒu tiÕt chØ
gi÷a hai ngêi, ®ã lµ ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay, sù vay mîn chñ yÕu b»ng
tiÒn.
-TÝn dông lµ sù tin tëng, t¹i sao nãi tÝn dông lµ sù tin tëng? Bëi v× chóng
ta cã tin tëng míi ®i vay vµ cho vay (credit) ®Ó nhêng quyÒn sö dông vèn cho
nhau.
-TÝn dông lµ viÖc vay mîn, sö dông vèn cña nhau, nhng kh«ng chØ díi
h×nh thøc tiÒn mµ cßn díi h×nh thøc hµng ho¸ vµ thËm chÝ phi tµi s¶n.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-Cho dï cã nhiÒu quan niÖm vÒ tÝn dông, nhng tùu chung l¹i ta cã thÓ ®a
ra mét kh¸i niÖm, cã thÓ nãi ®ã lµ mét kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ tÝn dông: TÝn
dông lµ nghÒ vay mîn t¹m thêi sö dông vèn lÉn nhau dùa trªn nguyªn t¾c
hoµn tr¶ vµ sù tin tëng.
-§Ó hiÓu mét c¸ch thÊu ®¸o vÒ tÝn dông chóng ta cÇn ph¶i ®i s©u vµo qu¸
tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông còng nh b¶n chÊt cña nã. Cã nh vËy
chóng ta míi cã mét c¸i nh×n s©u s¾c h¬n, hoµn h¶o h¬n vÒ tÝn dông.
II.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông
1.
C¬ së ra ®êi cña tÝn dông
-Sù ph©n c«ng lao ®éng vµ sù xuÊt hiÖn së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt
lµ c¬ së ra ®êi cña tÝn dông.
-XÐt vÒ mÆt x· héi sù xuÊt hiÖn chÕ ®é së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së
h×nh thµnh sù ph©n ho¸ x· héi, cña c¶i, tiÒn tÖ cã xu híng tËp trung vµo mét
nhãm ngêi, trong khi ®ã mét sè ngêi cã thu nhËp thÊp hay thu nhËp kh«ng ®¸p
øng ®ñ cho nhu cÇu tèi thiÓu cu¶ cuéc sèng, ®Æc biÖt khi nh÷ng biÕn cè rñi ro
bÊt thêng g©y ra. Trong ®iÒu kiÖn nh vËy ®ßi hái sö ra ®êi cña tÝn dông, ®Ó gi¶i
quyÕt m©u thuÉn néi t¹i cña x· héi, thùc hiÖn viÖc ®iÒu hoµ nhu cÇu t¹m thêi
cña cuéc sèng, ®Çu tiªn lµ tÝn dông nÆng l·i.
2.
Quan hÖ tÝn dông nÆng l·i
-TÝn dông nÆng l·i lµ tÝn dông ra ®êi ®Çu tiªn vµo thêi kú cæ ®¹i.
2.1. Chñ thÓ cña quan hÖ tÝn dông nÆng l·i
-Ngêi ®i vay: chñ yÕu lµ n«ng d©n vµ thî thñ c«ng, ngoµi ra chñ nî, ®Þa
chñ vµ quan l¹i còng cã mét phÇn ®i vay nÆng l·i.
-Ngêi cho vay: lµ nh÷ng ngêi ho¹t ®éng th¬ng nghiÖp tiÒn tÖ, chñ nî, ®Þa
chñ vµ mét sè quan l¹i.
2.2. Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn tÝn dông nÆng l·i
-Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thÊp kÐm, phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn thiªn
nhiªn, l¹i thªm g¸nh nÆng su thuÕ vµ c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c, nh÷ng ngêi s¶n
xuÊt nhá khi ph¶i ®èi phã víi nh÷ng rñi ro x¶y ra trong cuéc sèng cã thÓ dÉn
®Õn ph¶i ®i vay ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong ®êi sèng, nh mua l¬ng
thùc, thuèc men, ®ãng t«, thuÕ. . . cßn c¸c tÇng líp kh¸c ®i vay ®Ó gi¶i quyÕt
nh÷ng thiÕu hôt t¹m thêi víi c¸c nhu cÇu cao.
2.3. §Æc ®iÓm cña tÝn dông nÆng l·i
-TÝn dông nÆng l·i cã l·i suÊt rÊt cao. Nguyªn nh©n lµ do cÇu tÝn dông
lín h¬n so víi cung vµ nhu cÇu ®i vay thêng lµ cÊp b¸ch kh«ng thÓ tr× ho·n ®îc.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-H×nh thøc vËn ®éng cña vèn trong quan hÖ tÝn dông nÆng l·i biÓu hiÖn
rÊt ®a d¹ng ®ã lµ:
Cho vay b»ng hiÖn vËt vµ thu nî b»ng hiÖn vËt;
Cho vay b»ng tiÒn, thu nî b»ng hiÖn vËt;
Cho vay b»ng tiÒn, hiÖn vËt vµ thu nî b»ng c«ng lao ®éng;
Cho vay b»ng tiÒn vµ thu nî b»ng tiÒn;
-Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cña tÝn dông nÆng l·i mµ tÝn dông nÆng l·i cã
hai tÝnh chÊt sau:
Nh÷ng ngêi cho vay nÆng l·i muèn duy tr× nÒn s¶n xuÊt
nhá ®Ó sù tån t¹i cña h×nh thøc tÝn dông nÆng l·i.
Cho vay nÆng l·i thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n ho¸ giai cÊp vµ
tËp trung vèn t¹o tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña ph¬ng thøc s¶n
xuÊt míi.
2.4. TÝn dông nÆng l·i trong ®iÒu kiÖn ngµy nay
-Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay tÝn dông nÆng l·i cßn tån t¹i kh¸ phæ biÕn ë
c¸c níc kÐm ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n cña sù tån t¹i nµy lµ do:
Do ¶nh hëng cña chÕ ®é phong kiÕn. Trong n«ng nghiÖp ruéng ®Êt
phÇn lín t¹p trung trong tay c¸c ®Þa chñ vµ ¸p dông ph¬ng ph¸p
ph¸t canh thu t«, kho¶n ®Þa t« ph¶i tr¶ thêng lµ rÊt cao.
Møc thu nhËp cña ngêi lao ®éng thÊp. V× vËy, khi xuÊt hiÖn c¸c rñi
ro bÊt thêng trong ®êi sèng ®ßi hái ph¶i cã vèn vay bæ sung.
HÖ thèng tÝn dông cha ph¸t triÓn.
Do tÝn dông nÆng l·i vÉn tån t¹i cho nªn ®Ó h¹n chÕ cho vay nÆng
l·i, c¸c níc thêng ¸p dông biÖn ph¸p sau:
C¶i c¸ch d©n chñ trong n«ng nghiÖp mµ ph¬ng thøc c¬ b¶n lµ chia
ruéng ®Êt cho n«ng d©n.
Ph¸t triÓn hÖ thèng tÝn dông, tæ chøc vµ më réng hÖ thèng ng©n
hµng.
3.
Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ
-S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ nguyªn nh©n ra ®êi cña tÝn dông, v× vËy ë bÊt cø x·
héi nµo cã s¶n xuÊt th× tÊt yÕu cã sù ho¹t ®éng cña tÝn dông.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.1. Nguyªn nh©n thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña tÝn dông
-Trong kinh tÕ thÞ trßng c¸c xÝ nghiÖp ho¹t ®éng ®éc lËp vµ gi÷a chóng cã
mèi quan hÖ th«ng qua trao ®æi - mua vµ b¸n ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng kinh tÕ
thèng nhÊt.
-§Ó thùc hiÖn mèi quan hÖ trªn c¸c tæ chøc kinh doanh ph¶i cã vèn tiÒn
tÖ vµ ph¶i sö dông thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý kinh doanh. XuÊt ph¸t
tõ tÝnh chÊt ho¹t ®éng ®ã mµ vèn cña doanh nghiÖp liªn tôc tr¶i qua c¸c giai
®o¹n vµ biªñ hiÖn díi c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau. Qóa tr×nh tuÇn hoµn vèn thÓ
hiÖn nh sau: T - H - SX - H’ - T’.
Giai ®o¹n 1: Vèn tiÒn tÖ øng ra ®Ó mua t liÖu s¶n xuÊt. Trong giai ®o¹n
nµy vèn tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ chuyÓn thµnh h×nh th¸i hµng ho¸.
Giai ®o¹n 2: TiÕn hµnh tæ chøc s¶n xuÊt, tøc lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm míi. ë giai ®o¹n nµy vèn tõ
h×nh th¸i hµng ho¸ chuyÓn thµnh h×nh th¸i chi phÝ s¶n xuÊt vµ cuèi cïng sau
khi s¶n phÈm míi ®· ®îc t¹o ra, vèn l¹i trë vÒ h×nh th¸ hµng ho¸.
Giai ®o¹n 3: S¶n phÈm ®îc ®a ra tiªu thô, vèn l¹i trë vÒ h×nh th¸i ban
®Çu cña nã tøc lµ vèn b»ng tiÒn. Riªng ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp trong lÜnh vùc lu
th«ng, tuÇn hoµn vèn chØ ch¶i qua hai giai ®o¹n: mua s¶n phÈm vµ b¸n s¶n
phÈm, do ®ã vèn còng chØ biÓu hiÖn díi hai h×nh th¸i lµ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ.
-XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn nh trªn mµ mçi khi kh«ng cã sù
¨n khíp vÒ thêi gian vµ khèi lîng vÒ mua vËt t hµng ho¸ phôc vô s¶n xuÊt víi
viÖc tiªu thô hµng ho¸ th× tÊt yÕu x¶y ra hiÖn tîng:
HoÆc cã vèn hµng ho¸ cha tiªu thô hoÆc ®· tiªu thô vµ thu ®îc tiÒn
nhng cha cÇn thiÕt ph¶i mua vËt t nguyªn liÖu dù tr÷ cho s¶n xuÊt.
HoÆc cã nhu cÇu mua vËt t, hµng ho¸ phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
nhng kh«ng cã tiÒn. HiÖn tîng thõa vèn nµy thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt ®èi
víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô. Cßn ®èi víi c¸c
lo¹i h×nh xÝ nghiÖp kh¸c th× hiÖn tîng thõa vèn còng thêng xuyªn
x¶y ra; Bëi v×, mÆc dï viÖc s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh liªn tôc nhng
viÖc mua b¸n vËt t nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm ®îc tiÕn hµnh
theo ®Þnh kú. V× vËy, tÊt yÕu sÏ xuÊt hiÖn sù kh«ng ¨n khíp gi÷a
hai qu¸ tr×nh mua b¸n. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng
thêi vô viÖc thõa thiÕu vèn tiÒn tÖ víi thêi gian ng¾n h¬n vµ quy
m« nhá h¬n so víi xÝ nghiÖp thêi vô, chØ trõ nh÷ng doanh nghiÖp
cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi.
-ë mçi doanh nghiÖp th× cã lóc thiÕu vèn, lóc thõa vèn, nhng ®øng trªn
gi¸c ®é toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n th× t¹i mçi thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh sÏ cã
hiÖn tîng:
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Mét nhãm doanh nghiÖp cã vèn t¹m thêi cha sö dông.
Mét nhãm nh÷ng xÝ nghiÖp kh¸c l¹i cã nhu cÇu bæ sung t¹m thêi.
-Së dÜ cã hiÖn tîng nµy lµ v×, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh chÊt thêi
vô ë mçi doanh nghiÖp, mçi ngµnh kinh tÕ kh«ng gièng nhau, trong lóc ®ã t¸i
s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc trªn c¬ së ph©n c«ng vµ hîp t¸c trªn toµn bé
nÒn kinh tÕ.
-V× vËy khi mµ xÝ nghiÖp nµy thõa vèn th× tÊt yÕu sÏ cã xÝ nghiÖp kh¸c
thiÕu vèn. VÝ dô: n«ng trêng s¶n xuÊt mÝa sau khi thu ho¹ch sÏ cã vèn t¹m
thêi nhµn rçi, ngîc l¹i ®èi víi xÝ nghiÖp chÕ biÕn ®êng l¹i cã nhu cÇu rÊt lín
vÒ dù tr÷ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt.
-§©y lµ hiÖn tîng kh¸ch quan tån t¹i ngay trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x·
héi, ®ång thêi nã lµ m©u thuÉn cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn.
ChÝnh ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã tÝn dông lµm cÇu nèi gi÷a n¬i thê vµ n¬i thiÕu.
-NÕu xÐt vÒ ®Æc ®iÓm vèn trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× hiÖn tîng thõa thiÕu vèn t¹m thêi trong toµn bé nÒn kinh tÕ ®îc bï trõ lÉn nhau. Tuy
nhiªn t¸i s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh thêng xuyªn më réng vµ ph¸t triÓn, v× vËy ®ßi
hái ph¶i cã vèn ®Çu t b»ng vèn tiÕt kiÖm.
-Trong c¬ chÕ thÞ trêng tån t¹i vµ ph¸t triÓn lu«n g¾n bã víi nhau, v× vËy
nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kh«ng chØ ®Ó duy tr× møc s¶n xuÊt nh cò mµ cßn cã
nhu cÇu ®Çu t ph¸t triÓn. Nhu cÇu vèn trong trêng hîp nµy ®îc dïng ®Ó ®Çu t
vµo tµi s¶n cè ®Þnh, t¨ng dù tr÷ vËt t hµng ho¸ cho t¸i s¶n xuÊt më réng.
-§èi víi c¸c xÝ nghiÖp, ®¬n vÞ kinh tÕ, lîi nhuËn tÝch luü ®Ó ®Çu t cã giíi
h¹n. V× vËy muèn thùc hiÖn ®îc nhu cÇu më réng s¶n xuÊt cÇn thiÕt ph¶i nhê
®Õn nguån vèn trong x· héi.
-Mçi kho¶n tiÕt kiÖm cã mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh nh nhµ kinh doanh tiÕt
kiÖm ®Ó më réng s¶n xuÊt, c¸ nh©n më réng ®Ó mua s¾m... môc ®Ých cña tiÕt
kiÖm cã thÓ ®îc thùc hiÖn ngay hoÆc ®îc thùc hiÖn trong t¬ng lai. ChÝnh v×
vËy trong ®iÒu kiÖn cha thùc hiÖn ®îc nhòng môc ®Ých ®· ®Þnh nh÷ng ngêi chñ
cña vèn .
-TiÕt kiÖm cã thÓ sö dông vèn nµy ®Ó cho vay hoÆc trùc tiÕp nh mua tr¸i
phiÕu hoÆc gi¸n tiÕp nh göi vµo tæ chøc tÝn dông.
-Nh vËy sù xuÊt hiÖn cña tÝn dung xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu tiÕt kiÖm, nhu cÇu
®Çu t vµ ph¸t triÓn. Mµ tÝn dông lµ nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t.
Tãm l¹i trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn vµ yªu cÇu
cña qu¸ tr×nh tiÕt kiÖm vµ ®Çu t ®ßi hái ph¶i cã tÝn dông.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.2. TÝn dông ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®a d¹ng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tÝn dông ngµy cµng më réng, chñ thÓ tham
gia c¸c quan hÖ tÝn dông bao gåm c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ níc trung
¬ng, còng nh c¸c ®Þa ph¬ng.
Quan hÖ tÝn dông ®îc më réng vÒ ®èi tîng vµ quy m« thÓ hiÖn ë c¸c mÆt
sau:
- C¸c tæ chøc ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ tæ chøc tÝn dông
kh¸c ph¸t triÓn m¹nh vµ cã mÆt kh¾p mäi n¬i.
- PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã sö dông vèn tÝn dông (vay ng©n
hµng, mua chÞu hµng ho¸, ph¸i hµnh tr¸i phiÕu) vµ khèi lîng ngµy cµng lín.
- Thu nhËp ngµy cµng t¨ng ®èi víi c¸ nh©n vµ v× vËy ngµy cµng cã nhiÒu
ngêi tham gia vµo c¸c quan hÖ tÝn dông
III. B¶n chÊt tÝn dông.
TÝn dông tån t¹i trong nhiÒu ph¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c nhau. ë bÊt cø ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo tÝn dông còng biÓu hiÖn ra bªn ngoµi lµ sù vay mîn t¹m
thêi mét vËt hoÆc mét sè vèn tiÒn tÖ, nhê vËy mµ ngêi ta cã thÓ sö dông ®îc
gi¸ trÞ cña hµng ho¸ hoÆc trùc tiÕp, hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua trao ®æi.
§Ó v¹ch râ b¶n chÊt cña tÝn dông cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu liªn hÖ kinh
tÕ cña tÝn dông trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tÝn dông vµ mèi liªn hÖ cña nã
víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
VÒ sù vËn ®éng cña tÝn dông: tÝn dông lµ mét quan hÖ kinh tÕ gi÷a ngêi
cho vay vµ ngêi ®i vay, gi÷a hä cã mèi liªn hÖ víi nhau th«ng qua vËn ®éng
gi¸ trÞ vèn, tÝn dông ®îc biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ. HoÆc qu¸ tr×nh vËn
®éng cña nã th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh sau:
Thø nhÊt: ph©n phèi vèn tÝn dông díi h×nh thøc cho vay.
Thø hai: sö dông vèn tÝn dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
Thø ba: sù hoµn tr¶ cña tÝn dông. §©y lµ giai ®o¹n kÕt thóc mét
vßng tuÇn hoµn cña tÝn dông.
Sù hoµn tr¶ cña tÝn dông lµ ®Æc trng thuéc vÒ b¶n chÊt vËn ®éng cña tÝn
dông, lµ dÊu Ên ph©n biÖt tÝn dông víi c¸c ph¹m trï kinh tÕ kh¸c.
IV. §Æc ®iÓm cña tÝn dông.
- Cã sù vËn ®éng ®éc lËp t¬ng ®èi gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn sñ
dông.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Gi¸ c¶ trong quan hÖ mua b¸n ngang b»ng víi gi¸ trÞ nhng trong quan
hÖ tÝn dông th× kh«ng. GÝa c¶ ë ®©y lµ biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ sö dông mét sè vèn
trong mét thêi gian.
M¸c viÕt “ ®em tiÒn cho vay víi t c¸ch lµ mét vËt cã ®Æc ®iÓm lµ sÏ quay
trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã mµ vÉn gi÷ ®îc nguyªn vÑn gi¸ trÞ cña nã vµ
®ång thêi l¹i lín thªm trong qu¸ tr×nh vËn ®éng”.
V.
Chøc n¨ng cña tÝn dông.
1.
TÝch tô tËp trung vèn.
§Ó cho vay vµ ®¸p øng nhu cÇu sö dông kh¸c tÝn dông biÕn tµi s¶n phi
tµi chÝnh thµnh tµi s¶n tµi chÝnh.
1.1. Cung cña quü cho vay.
TiÕt kiÖm cña d©n c;
TiÕt kiÖm cña nhµ doanh nghiÖp;
Møc thÆng d cña ng©n s¸ch nhµ níc;
Møc t¨ng cña khèi lîng tiÒn cung øng.
1.2. CÇu cña quü cho vay.
Nhu cÇu ®Çu t cña doanh nghiÖp;
Nhu cÇu tÝn dông tiªu dïng cña c¸ nh©n;
Th©m hôt ng©n s¸ch cña chÝnh phñ.
2.
KiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc b»ng tiÒn.
Th«ng qua c¸c thíc ®o chØ tiªu ®îc x©y dùng trªn c¬ së tiÒn tÖ mµ tÝn
dông cã thÓ gãp phÇn vµo hai môc ®Ých sau:
§¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doang nghiÖp diÔn ra
theo ®óng ph¸p luËt vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Bëi v× doanh nghiÖp muèn vay ng©n hµng th× ph¶i cã tµi kho¶n hoÆc môc
®Ých sö dông vèn hay ph¬ng ¸n s¶n suÊt kinh doanh.
VÒ mÆt ph¸p luËt, mçi khi cã tiÒn göi vµo tµi kho¶n ph¶i thuyÕt tr×nh
nguån thu.
VI. Vai trß cña tÝn dông.
1. Ho¹t ®éng tÝn dông ®¶m b¶o nhu cÇu vÒ vèn cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh
doanh vµ nhu vÇu tiªu dïng cho c¸c c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ.
Thõa thiÕu vèn t¹m thêi thêng xuyªn x¶y ra ë c¸c xÝ nghiÖp. ViÖc ph©n
phèi vèn tÝn dông ®· gãp phÇn ®iÒu hoµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ, t¹o ®iÒu
kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ngoµi ra tÝn dông cßn lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t, lµ ®éng lùc kÝch
thÝch tiÕt kiÖm ®ång thêi lµ ph¬ng tiÖn cung cÊp vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn.
Trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸, tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nguån
h×nh thµnh vèn lu ®éng vµ cè ®Þnh cña c¸c xÝ ghiÖp. V× vËy tÝn dông ®· gãp
phÇn ®éng viªn vËt t ®i vµo s¶n xuÊt, thóc ®Èy øng dông tiÕn bé khoa häc kü
thuËt vµo s¶n xuÊt ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
Riªng trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, c¬ cÊu kinh tÕ cßn nhiÒu mÊt c©n
®èi, l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp vÉn cßn ë møc ®é cao. V× vËy th«ng qua viÖc ®Çu
t tÝn dóngÏ gãp phÇn s¾p xÕp vµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ
hîp lý.
MÆt kh¸c th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông mµ sö dông nguån lao ®éng vµ
nguån nguyªn liÖu mét c¸ch hîp lý, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng trëng kinh tÕ,
®ång thêi gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi.
2. Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng cêng gi¸m s¸t
®èi víi kh¸ch hµng vay vèn, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ chung trong toµn bé nÒn
kinh tÕ.
3. Thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung vèn vµ tËp trung s¶n xuÊt.
Ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ tËp trung vèn tiÒn tÖ t¹m thêi cha sö dông,
mµ vèn nµy n»m ph©n t¸n ë kh¾p mäi n¬i, trong tay c¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c
c¬ quan nhµ níc vµ cña c¸ nh©n. Trªn c¬ së ®ã cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vay. Tuy
nhiªn qu¸ tr×nh ®Çu t tÝn dông kh«ng ph¶i r¶i ®Òu cho mäi chñ thÓ cã nhu cÇu,
mµ viÖc ®Çu t ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch tËp trung, chñ yÕu lµ cho c¸c xÝ nghiÖp
lín, nh÷ng xÝ nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. §Çu t tËp trung lµ qu¸ tr×nh tÊt
yÕu, võa ®¶m b¶o tr¸nh rñi ro tÝn dông, võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng trëng kinh
tÕ.
4. TÝn dông lµ c«ng cô tµ trî cho c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ
ngµnh mòi nhän.
Trong ®iÒu kiÖn níc ta n«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu
cÇn thiÕt cho x· héi, ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ lµ ngµnh chÞu
t¸c ®éng nhiÒu nhÊt cña qu¸ tr×nh tù nhiªn. V× v©y, trong giai ®o¹n tríc m¾t
nhµ níc cÇn tËp trung ®Çu t ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhu
cÇu tèi thiÓu cña x· héi ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ
kh¸c.
Bªn c¹nh ®ã nhµ níc cÇn tËp trung tÝn ®ông ®Ó tµi trî cho c¸c ngµnh kinh tÕ
mòi nhän, mµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nµy sÏ t¹o c¬ së vµ l«i cuèn c¸c ngµnh kinh tÕ
kh¸c.
5. Gãp phÇn t¸c ®éng ®Õn viÖc t¨ng cêng chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña c¸c xÝ
nghiÖp.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Æc trng c¬ b¶n cña tÝn dông lµ ho¹t ®éng trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã lîi tøc. V×
vËy, ho¹t ®éng cña tÝn dông ®· gãp phÇn kÝch thÝch sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶.
Khi sö dông vèn vay ng©n hµng th× c¸c xÝ nghiÖp ph¶i t«n träng ho¹t
®éng tÝn dông, tøc lµ ph¶i ®¶m b¶o hoµn tr¶ nî vay ®óng thêi h¹n vµ t«n träng
c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®· ghi trong hîp ®ång tÝn dông. B»ng c¸c t¸c ®éng nh vËy,
®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, gi¶m
chi phÝ xuÊt, t¨ng vßng quay cña vèn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao doanh lîi xÝ
nghiÖp.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn 2
C¸c h×nh thøc tÝn dông
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tÝn dông ho¹t ®éng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó.
Trong qu¶n lý tÝn dông c¸c nhµ kinh tÕ thêng dùa vµo c¸c tiªu thøc sau
®©y ®Ó ph©n lo¹i
I.
Thêi h¹n tÝn dông
1.
TÝn dông ng¾n h¹n.
TÝn dông ng¾n h¹n lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n díi mét n¨m vµ thêng ®îc
sö dông ®Ó cho vay bæ sung thiÕu hôt t¹m thêi vèn lu ®éng cña c¸c doanh
nghiÖp vµ cho vay phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t cña c¸ nh©n.
2.
TÝn dông trung h¹n.
Lµ lo¹i tÝn dông tõ 1 - 5 n¨m, lo¹i tÝn dông nµy ®îc cung cÊp ®Ó mua s¾m
tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt, më réng vµ x©y dùng c¸c c«ng
tr×nh nhá cã thêi gian thu håi vèn nhanh.
3.
TÝn dông dµi h¹n.
TÝn dông dµi h¹n lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn n¨m n¨m, tÝn dông dµi
h¹n ®îc dïng ®Ó ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n.
II.
§ èi tîng tÝn dông.
1.
TÝn dông vèn lu ®éng
Lµ lo¹i tÝn dông ®îc cÊp ph¸t ®Ó h×nh thµnh vèn lu ®éng cña c¸c tæ chøc
kinh tÕ.
2.
TÝn dông vèn cè ®Þnh.
Lµ lo¹i tÝn dông ®îc cÊp ph¸t ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh.
III. Môc ®Ých sö dông vèn.
1.
TÝn dông s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.
Lµ lo¹i cÊp ph¸t tÝn dông cho c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kinh
doanh kh¸c ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lu th«ng hµng ho¸.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.
TÝn dông tiªu dïng.
TÝn dông tiªu dïng lµ h×nh thøc cÊp ph¸t tÝn dông cho c¸ nh©n ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu tiªu dïng.
IV. C¨n cø vµo chñ thÓ trong quan hÖ sö dông vèn.
1.
TÝn dông ng©n hµng.
TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn
dông kh¸c víi c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ c¸c c¸ nh©n.
2.
TÝn dông th¬ng m¹i.
TÝn dông th¬ng m¹i lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp, ®îc
biÓu diÔn mua b¸n chÞu hµng ho¸.
3.
TÝn dông nhµ níc.
TÝn dông nhµ níc lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn lµ nhµ níc víi mét
bªn lµ phÇn cßn l¹i cña nÒn kinh tÕ vµ nhµ níc lµ ngêi ®i vay.
4.
TÝn dông thuª mua.
Lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c c«ng ty tµi chÝnh víi ngêi s¶n xuÊt kinh
doanh ®îc thÓ hiÖn díi h×nh thøc cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn 3
C¸c h×nh thøc tÝn dông xÐt theo chñ thÓ
Trong quan hÖ tÝn dông
I. TÝn dông Ng©n hµng th¬ng m¹i .
1. TÝn dông ng©n hµng - sù ra ®êi vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn
cña s¶n xuÊt hµng hãa. H×nh thøc s¬ khai cña tÝn dông lµ tÝn dông nÆng l·i, cã
®îc do sù ph©n chia cña tËp ®oµn ngêi thµnh nh÷ng ngêi cã nhiÒu h¬n vµ
nh÷ng ngêi cã Ýt h¬n dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn quan hÖ vay mîn do cã sù chªnh
lÖch d thõa s¶n phÈm. Ngêi ®i vay sÏ kh«ng nh÷ng ph¶i tr¶ vèn mµ cßn ph¶i
tr¶ l·i cho ngêi cho vay, ®ã chÝnh lµ tÝn dông nÆng l·i. H×nh thøc nµy chØ tån
t¹i ë x· héi tríc t b¶n vµ môc ®Ých cña nã lµ ®Ó duy tr× cuéc sèng cho nh÷ng
ngêi cÇn vay. §Õn ph¬ng thøc TBCN tÝn dông nÆng l·i kh«ng cßn phï hîp, s¶n
xuÊt ph¸t triÓn, ®i vay kh«ng nh÷ng ®Ó cho tiªu dïng mµ cßn ®Ó ph¸t triÓn s¶n
xuÊt. L·i suÊt cho vay còng ph¶i thÊp h¬n do cã nhiÒu nhµ cho vay h¬n vµ ®Ó
cho nhµ t b¶n ®i vay ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt cã lîi nhuËn. Vay mîn kh«ng chØ
®¬n thuÇn lµ tiÒn mµ cßn lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, t liÖu s¶n xuÊt... L·i suÊt
kh«ng cßn bÞ ¸p ®Æt bëi nh÷ng ngêi cho vay mµ ph¶i lµ sù tháa thuËn gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. C¸c h×nh thøc tÝn dông míi ra ®êi.
Tõ ®ã cã thÓ ®Þnh nghÜa tÝn dông lµ quan hÖ vay mîn dùa trªn nguyªn t¾c
hoµn tr¶. §ã lµ quan hÖ gi÷a hai bªn trong ®ã mét bªn (tr¸i chñ hay ngêi cho
vay) chu cÊp tiÒn hay hµng hãa, dÞch vô dùa vµo lêi høa thanh to¸n l¹i trong t¬ng lai cña ngêi phÝa bªn kia (ngêi thô tr¸i hay ngêi ®i vay).
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ hµng hãa, tÝn dông ngµy cµng cã
nh÷ng ph¸t triÓn c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc, tõ tÝn dông nÆng l·i ®Õn tÝn dông
th¬ng m¹i vµ cao nhÊt lµ tÝn dông ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng ®· thùc sù
më réng c¸c mèi quan hÖ, thay thÕ quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau b»ng
mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi tæ chøc, gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau vµ cao
nhÊt lµ quan hÖ tÝn dông quèc tÕ.
TÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña tÝn dông, tuy
nhiªn nã vÉn gi÷ nguyªn ®îc nh÷ng b¶n chÊt ban ®Çu cña quan hÖ tÝn dông.
TÝn dông ng©n hµng ®îc hiÓu lµ quan hÖ vay mîn lÉn nhau theo nguyªn t¾c cã
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i theo mét thêi gian nhÊt ®Þnh, gi÷a mét bªn lµ Ng©n hµng
th¬ng m¹i vµ mét bªn lµ c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc chÝnh trÞ x·
héi, tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c.
§Ó qu¶n lý tèt chÊt lîng c¸c kho¶n tÝn dông, ngêi ta ph©n lo¹i tÝn dông
theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: dùa trªn kú h¹n c¸c kho¶n tÝn dông, theo tÝnh
chÊt ®¶m b¶o cña kho¶n vay, theo nh÷ng h×nh th¸i tån t¹i cña vèn tÝn dông...
S¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hiÖn nay ngµy cµng cã nhiÒu
h×nh thøc tÝn dông míi ra ®êi, ®¸p øng nhu cÇu göi tiÒn vµ ®i vay cña c¸c ®èi
tîng kh¸c nhau. TÝn dông trë thµnh mét ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng
th¬ng m¹i.
2. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng th¬ng m¹i.
TÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña tÝn dông. Nã c¬
b¶n gi÷ ®îc nh÷ng b¶n chÊt chung cña tÝn dông, ngoµi ra cßn cã mét sè ®Æc
®iÓm vît tréi sau:
- Vèn tÝn dông ng©n hµng ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ vµ ®· ®îc
gi¶i phãng ra khái chu kú kinh doanh, lµ vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong
nÒn kinh tÕ, víi sù tham gia trong vai trß trung gian cña c¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i.
Thu nhËp cña ngêi d©n t¨ng vµ xuÊt hiÖn sù d thõa tiÒn tÖ, trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, quü khen thëng, quü
dù phßng rñi ro... cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ®îc ng©n hµng huy ®éng vµ lµ nguån
vèn tÝn dông chñ yÕu cña ng©n hµng. Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn tÝn dông
ng©n hµng hoµn toµn kh¸c víi tÝn dông th¬ng m¹i - phô thuéc hoµn toµn vµo
quy m«, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ kh«ng ph¶i lµ vèn
tiÒn tÖ ®îc gi¶i phãng ra khái s¶n xuÊt kinh doanh. §©y còng lµ mét ®Æc ®iÓm
chøng tá tÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc tÝn dông ph¸t triÓn cao h¬n tÝn
dông th¬ng m¹i.
- Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn tÝn dông ng©n hµng t¬ng ®èi ®éc lËp so víi
sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Khi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc më réng vµ ph¸t triÓn, nhu
cÇu vèn t¨ng cã thÓ dÉn ®Õn nhu cÇu vÒ vèn tÝn dông t¨ng, tõ ®ã tÝn
dông ng©n hµng phôc vô ®¾c lùc cho s¶n xuÊt kinh doanh.
Còng cã thÓ khi s¶n xuÊt kinh doanh më réng vµ ph¸t triÓn, nhu
cÇu vèn ph¸t triÓn nhng quy m« vèn tÝn dông ng©n hµng cã thÓ
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kh«ng ®æi do cã thÓ cã vèn tõ c¸c nguån kh¸c (ph¸t hµnh tÝn
phiÕu, tr¸i phiÕu, kªu gäi viÖn trî...)
S¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thay ®æi nhng nhu cÇu tÝn dông vÉn
t¨ng do ho¹t ®éng tÝn dông cßn ®¸p øng nhiÒu nhu cÇu kh¸c ngoµi
s¶n xuÊt kinh doanh nh tiªu dïng, tr¶ nî níc ngoµi...
ChÝnh do c¸c ®Æc ®iÓm trªn, tÝn dông ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu
cÇu vèn tÝn dông c¶ vÒ khèi lîng, thêi h¹n cho vay b»ng c¸c kho¶n vèn kh«ng
ph¶i chØ cña nã mµ c¶ vèn huy ®éng. §ång thêi nhê cã tÝn dông mµ ng©n hµng
®· më réng ®îc c¶ vÒ ph¹m vi còng nh lÜnh vùc ho¹t ®éng.
Nhng bªn c¹nh ®ã, tÝn dông kh«ng ph¶i kh«ng cã nh÷ng nhîc ®iÓm cña
nã, ®ã chÝnh lµ tÝnh rñi ro cña ho¹t ®éng tÝn dông t¬ng ®èi cao do ®ã c¸c ng©n
hµng sÏ dÔ bÞ mÊt vèn, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng còng nh chÊt lîng tÝn dông v× thÕ sÏ
kÐm ®i.
3. C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng.
a) Nguån cho vay.
- Vèn tù cã vµ c¸c quü cña ng©n hµng.
- Vèn huy ®éng trong vµ ngoµi níc b»ng c¸ch ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i
phiÕu hoÆc huy ®éng tiÒn göi.
- Vèn ñy th¸c vµ vèn tµi trî ®Ó cho vay theo ch¬ng tr×nh hoÆc dù ¸n ®Çu
t cña nhµ níc, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi níc.
b) §iÒu kiÖn vÒ ®èi tîng vay vèn.
Theo luËt ng©n hµng ®· ban hµnh vµ luËt tÝn dông th× tÊt c¶ nh÷ng kh¸ch
hµng ®îc cho vay ph¶i tháa m·n ®ång thêi c¸c ®iÒu kiÖn sau :
- Cã t c¸ch ph¸p nh©n, thÓ nh©n ®Çy ®ñ.
- Cã dù ¸n ®Çu t hoÆc ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi, cã hiÖu qu¶.
- Cã vËt t hay hµng hãa t¬ng ®¬ng, tµi s¶n thÕ chÊp, ®¶m b¶o tiÒn vay
hoÆc b¶o l·nh cña ngêi thø ba theo quy chÕ cña Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ níc.
- Cã kÕ ho¹ch tr¶ nî gèc vµ l·i ng©n hµng.
- Sö dông tiÒn vay ®óng môc ®Ých.
c) Quy tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t.
- Thu thËp tµi liÖu, th«ng tin cÇn thiÕt.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Xö lý th«ng tin, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch.
- Néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t :
+ ThÈm ®Þnh t c¸ch ph¸p nh©n vay vèn.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tæ
chøc còng nh cña c¸ nh©n cÇn vay vèn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
(tèi thiÓu lµ 2 n¨m).
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, chÊt lîng qu¶n lý.
Ph©n tÝch môc ®Ých cña vay vèn, th¸i ®é vµ ®¹o ®øc cña
kh¸ch hµng.
Ph¬ng diÖn kü thuËt.
Kh¶ n¨ng tr¶ nî, l·i vµ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n (trong ®ã
hai chØ tiªu quan träng nhÊt lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng NPV
vµ tû suÊt doanh lîi IRR).
+ LËp tê tr×nh kÕt qu¶ thÈm ®Þnh. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh lµ mét kh©u
quan träng kh«ng thÓ thiÕu víi mçi dù ¸n cho vay nh»m tr¸nh rñi
ro vµ n©ng cao chÊt lîng tÝn dông. ThÈm ®Þnh yªu cÇu cao ®èi víi
nh©n viªn, c¸n bé thÈm ®Þnh c¶ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh t
c¸ch ®¹o ®øc, nã quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña kho¶n tÝn dông ®ã.
4. TÇm quan träng cña tÝn dông ng©n hµng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ
chøc tÝn dông cã thÓ cho thÊy vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi sù vËn
hµnh cña nÒn kinh tÕ. Ta cã thÓ thÊy ®îc mét sè vai trß chñ yÕu cña tÝn dông
trong nÒn kinh tÕ:
- Ho¹t ®éng tÝn dông ®¶m b¶o ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh vµ nhu cÇu tiªu dïng cña c¸c c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ.
Víi môc tiªu lín lµ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ cña §¶ng
vµ nhµ níc còng nh nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc kinh tÕ trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng c¹nh tranh gay g¾t quyÕt liÖt nh hiÖn nay th× nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®æi
míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt còng nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, më réng
mÆt hµng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ dÞch vô... lµ rÊt lín. Do ®ã më réng
nguån vèn ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn lµ mét yªu cÇu bøc thiÕt ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp còng nh c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c. Thùc tÕ cho thÊy phÇn vèn chñ yÕu
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cña c¸c c«ng ty lµ huy ®éng ®îc tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian, ®Æc biÖt lµ
c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i th«ng qua c¸c h×nh thøc vay míi, chiÕm tû träng lín
(61,9%).
MÆt kh¸c ë níc ta hiÖn nay thÞ trêng chøng kho¸n míi ë giai ®o¹n s¬
khai, ®èi tîng ph¸t hµnh cßn h¹n chÕ còng nh khu«n khæ ph¸p lý, m«i trêng
kinh tÕ, thãi quen, t©m lý ngêi d©n... cha cho phÐp lu hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu
mét c¸ch réng r·i ®Ó nã cã thÓ lµ nguån vèn c¬ b¶n cña c¸c c«ng ty. Do vËy
tÝn dông ng©n hµng thùc sù gÇn nh lµ con ®êng duy nhÊt ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu
t chiÒu s©u, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, hiÖn ®¹i hãa vµ c¶i tiÕn c«ng nghÖ. Tõ nh÷ng
kho¶n tÝn dông ®ã cã thÓ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm,
t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn vµ c¸c kh¶n thu cña Nhµ níc còng t¨ng theo.
- Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng cêng kiÓm tra,
gi¸m s¸t víi kh¸ch hµng vay vèn, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ
chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
TÝn dông lµ ho¹t ®éng tiªu biÓu cña hÇu hÕt c¸c ng©n hµng, ®ßi hái ng©n
hµng ph¶i kiÓm so¸t kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî cña kh¸ch hµng, Ýt ra lµ còng ph¶i
dù tÝnh, ph¸n ®o¸n ®îc kh¶ n¨ng nµy nh»m b¶o vÖ tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµ
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng còng nh lîi nhuËn cña ng©n hµng. NÕu mét kho¶n vay nµo
®ã thÊt tho¸t th× tríc tiªn lµm ng©n hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n cho
ngêi göi tiÒn. Ng©n hµng còng cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c cæ ®«ng ®¶m b¶o møc
chia l·i cæ phÇn hîp lý còng nh møc l¬ng nhÊt ®Þnh ®èi víi nh©n viªn. ChÝnh
v× vËy, ng©n hµng lu«n ph¶i thËn träng ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông vµ t¨ng cêng kiÓm so¸t ®èi víi c¸c kh¸ch hµng vay ®Ó xem kho¶n vay ®ã cã sö dông
®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶ kh«ng,... ®ång thêi cã thÓ t vÊn chuyªn m«n
cho kh¸ch hµng. Do vËy chÊt lîng tÝn dông sÏ ®îc n©ng cao, ®em l¹i lîi lîi Ých
cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, réng h¬n lµ cho c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ lu th«ng, æn
®Þnh thÞ trêng. Chi phÝ giao dÞch lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù
thµnh c«ng hay kh«ng cña kh¸ch hµng. Víi mçi kho¶n giao dÞch, cã c¸c
kho¶n chi phÝ cè ®Þnh (chiÕm tØ lÖ chñ yÕu) vµ chi phÝ kh¸c phô thuéc tõng
lo¹i giao dÞch, do vËy víi khèi lîng giao dÞch cµng nhá th× chi phÝ giao dÞch
b×nh qu©n cho mçi ®ång vay, cho vay lµ cµng lín.
20
.DOC 
28 
69 
125 
