Tài liệu Cơ sở lý luận về các kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính.

Lêi nãi ®Çu Sau qu¸ tr×nh häc tËp trong suèt 4 n¨m t¹i trêng §¹i häc L©m nghiÖp víi sù gi¶ng d¹y tËn t×nh cña c¸c thÇy c« trong trêng, b¶n th©n t«i ®· ®îc tiÕp thu nhiÒu kiÕn thøc quý b¸u nh»m phôc vô cho c«ng t¸c l©m nghiÖp trong t¬ng lai. Nh»m ®¸nh dÊu bíc chuyÓn biÕn trong qu¸ tr×nh häc tËp sau kho¸ häc t¹i trêng, ®ång thêi còng nh»m cñng cè vµ hoµn thiÖn kiÕn thøc, ®îc sù cho phÐp cña Trêng §¹i häc L©m nghiÖp, Khoa L©m häc vµ c¸c ThÇy c« gi¸o, t«i tiÕn hµnh thùc hiÖn nghiªn cøu kho¸ luËn tèt nghiÖp “ §¸nh gi¸ sinh trëng vµ tæng kÕt kinh nghiÖm g©y trång mét sè loµi c©y gç b¶n ®Þa trång díi t¸n rõng t¹i Trung t©m Khoa häc vµ s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé - §¹i L¶i - VÜnh Phóc” díi sù híng dÉn trùc tiÕp cña TS. Ph¹m Xu©n Hoµn, ThS. NguyÔn Trung Thµnh vµ c¸c ThÇy c« trong bé m«n L©m sinh. Víi kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, do lÇn ®Çu thùc hiÖn nghiªn cøu ®éc lËp nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, kÝnh mong c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®äc th«ng c¶m vµ gãp ý kiÕn chØ b¶o thªm cho t«i. Nh©n dÞp nµy, t«i xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi Ban Gi¸m hiÖu Trêng §¹i häc L©m nghiÖp, Ban chñ nhiÖm khoa L©m häc, c¸c ThÇy c« trong Bé m«n L©m sinh, Ban l·nh ®¹o vµ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn t¹i Trung t©m Khoa häc vµ s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé, gia ®×nh, c¸c b¹n bÌ ®ång nghiÖp - nh÷ng ngêi ®· tËn t×nh gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh häc tËp còng nh thùc hiÖn kho¸ luËn tèt nghiÖp. §Æc biÖt, cho t«i ®îc göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c tíi TS. Ph¹m Xu©n Hoµn, ThS. NguyÔn Trung Thµnh - Trêng §¹i häc L©m nghiÖp vµ KS. TriÖu HiÒn Trung t©m KHSXLN §«ng B¾c Bé ®· trùc tiÕp híng dÉn chØ b¶o t«i trong toµn bé qu¸ tr×nh thùc hiÖn kho¸ luËn. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 0 PhÇn 1: §Æt vÊn ®Ò Trong sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, rõng ®îc coi lµ mét nguån tµi nguyªn cã vai trß v« cïng quan träng bëi nh÷ng ¶nh hëng mang tÝnh toµn cÇu cña nã. Rõng kh«ng chØ cung cÊp gç vµ l©m s¶n ngoµi gç mµ cßn cã nhiÒu ý nghÜa lín h¬n ¬ trong nhiÒu lÜnh vùc nh: B¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, du lÞch c¶nh quan, nghiªn cøu khoa häc, c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n, .v.v..Tuy nhiªn, sù tµn ph¸ rõng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ¶nh hëng s©u s¾c tíi ®êi sèng con ngêi, mÊt rõng g©y nªn sù biÕn ®æi theo híng tiªu cùc cña khÝ hËu toµn cÇu, ®Êt ®ai bÞ röa tr«i xãi mßn nÆng nÒ, c¸c lßng s«ng lßng hå bÞ båi lÊp, an ninh l¬ng thùc bÞ ®e do¹, c¸c s¶n phÈm tõ rõng ®ang dÇn bÞ c¹n kiÖt trong khi nhu cÇu cña x· héi lu«n t¨ng theo thêi gian,.v.v.. §øng tríc t×nh h×nh ®ã, trªn toµn thÕ giíi nãi chung vµ t¹i ViÖt Nam nãi riªng, viÖc kh«i phôc l¹i líp th¶m thùc vËt ®· bÞ mÊt ®i ®ang ®îc coi lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt víi mét yªu cÇu b¾t buéc lµ líp th¶m thùc vËt g©y trång ®îc ph¶i ®¶m b¶o chøc n¨ng bÒn v÷ng l©u dµi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh phñ ®· cã nhiÒu ch¬ng tr×nh xóc tiÕn ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh trång rõng phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc vµ trång rõng kinh tÕ víi hiÖu qu¶ ban ®Çu t¬ng ®èi kh¶ quan. Song do ch¹y theo xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ, vèn ®Çu t cßn h¹n chÕ nªn c¸c ch¬ng tr×nh trång rõng ë níc ta míi chØ tËp trung vµo c¸c loµi c©y mäc nhanh nh: Keo, B¹ch ®µn, Bå ®Ò,.v.v..nh÷ng loµi c©y nµy míi chØ ®¸p øng ®îc môc tiªu kinh tÕ chø ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, tÝnh bÒn v÷ng cha cao. Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn L©m nghiÖp, nghành L©m nghiÖp ®· chó träng ®Õn viÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c loµi c©y b¶n ®Þa ®ang ngµy cµng bÞ thu hÑp l¹i vÒ c¶ diÖn tÝch còng nh sè loµi do nh÷ng hiÓu biÕt vÒ chóng ngµy cµng ®îc hÐ më. Ngµy nay, ngêi ta ®· biÕt ®îc nh÷ng lîi Ých to lín mµ c¸c loµi c©y b¶n ®Þa mang l¹i, kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ cung cÊp l©m ®Æc s¶n mµ chóng cßn lµ nh÷ng loµi c©y "cña tù nhiªn", cã sù ph¸t sinh vµ tiÕn ho¸ trong thêi gian dµi nªn cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao víi ®iÒu kiÖn n¬i mäc vµ cã tÝnh bÒn v÷ng cao, "th©n thiÖn víi m«i trêng sinh th¸i". Ngoµi ra, chóng mang nh÷ng ý nghÜa nh©n v¨n to lín trong ®êi sèng cña c¸c céng ®ång d©n c sèng gÇn rõng, g¾n liÒn víi kiÕn thøc b¶n ®Þa vµ phong tôc tËp qu¸n cña hä, do vËy viÖc ®em g©y trång chóng còng sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n. Trung t©m Khoa häc vµ s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé lµ trung t©m vïng trùc thuéc ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh g©y trång mét sè m« h×nh trång c©y b¶n ®Þa díi t¸n rõng, ®iÓn h×nh lµ m« h×nh trång 10 1 loµi c©y b¶n ®Þa díi t¸n rõng Th«ng m· vÜ t¹i khu vùc Lòng §ång §µnh vµ trång 180 loµi c©y b¶n ®Þa díi t¸n rõng Keo l¸ trµm t¹o thµnh mét vên su tËp thùc vËt t¹i khu vùc N¨m Xµ Lòng. Theo ®¸nh gi¸ ban ®Çu, c¸c m« h×nh nµy ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Nhng cho ®Õn nay, vÉn cha cã mét nghiªn cøu ®Þnh lîng cô thÓ nµo nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sinh trëng cña c¸c loµi c©y b¶n ®Þa nµy mµ míi chØ cã ®iÒu tra s¬ bé ®Ó ®¸nh gi¸ vµ chän ra mét sè loµi cã triÓn väng t¹i khu rõng trång díi t¸n Keo l¸ trµm, khu rõng trång díi t¸n Th«ng m· vÜ vÉn cha cã mét ®iÒu ra nghiªn cøu nµo kÓ tõ ngµy tiÕn hµnh g©y trång. Do vËy, t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi “ §¸nh gi¸ t×nh h×nh sinh trëng vµ tæng kÕt kü thuËt g©y trång mét sè loµi c©y gç b¶n ®Þa díi t¸n rõng t¸n rõng t¹i Trung t©m Khoa häc vµ xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé” nh»m bíc ®Çu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c trång rõng th«ng qua c¸c chØ tiªu sinh trëng lµm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p l©m sinh nh»m thóc ®Èy sinh trëng cña c¸c loµi c©y b¶n ®Þa, ®ång thêi tæng kÕt kinh nghiÖm g©y trång chóng nh»m gãp phÇn nh©n réng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c m« h×nh trång c©y b¶n ®Þa díi t¸n rõng. PhÇn 2: Tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu 2.1. Trªn thÕ giíi 2.1.1. Nh÷ng nghiªn cøu mang tÝnh chÊt c¬ së -E.P.ODUM víi nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ sinh th¸i häc làm c¬ së cho nghiªn cøu hÖ sinh th¸i rõng. §©y là c¬ së lý luËn quan träng cho viÖc nghiªn cøu, x©y dùng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh cho rõng ma nhiÖt ®íi. -Geoge N Baur (1952, 1964, 1976) ®· nghiªn cøu c¬ së sinh th¸i häc trong kinh doanh rõng ma, phôc håi và qu¶n lý rõng nhiÖt ®íi. T¸c gi¶ ®· tæng kÕt nh÷ng biÖn ph¸p xö lý kü thuËt l©m sinh nh»m ®em l¹i rõng ®ång tuæi và kh«ng ®ång tuæi trong kinh doanh rõng nhiÖt ®ãi ë c¸c ch©u lôc kh¸c nhau. 2 -Richards PW (1952), Cantinot (1965) ®· ®i s©u vào biÓu diÔn h×nh th¸i cÊu tróc rõng b»ng biÓu ®å c¸c nh©n tè cÊu tróc ®îc m« t¶, ph©n lo¹i theo d¹ng sèng, tÇng phiÕn, tÇng thö... -Parde (1961), bottam (1972), Rollet (1979) ®· vËn dông to¸n häc thèng kª ®Ó nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cÊu tróc rõng,®Þnh lîng ho¸ c¸c quy luËt, ®ång thêi làm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt. 2.1.2. Nh÷ng céng tr×nh nghiªn cøu thùc tiÔn C¸c c«ng tr×nh ®i s©u vào nghiªn cøu ¸p dông c¸c kü thuËt vÒ t¸i sinh c¸c loài c©y gç b¶n ®Þa b»ng ph¬ng ph¸p trång dÆm, trång thªm vào rõng nghÌo, rõng t¸i sinh kÐm,...nh»m n©ng cao chÊt lîng và tr÷ lîng gç b»ng nhiÒu ph¬ng ph¸p nh trång theo r¹ch, theo b¨ng, theo ®¸m, trång díi t¸n ...và ®· ®îc ¸p dông ë nhiÒu níc nh: Nijªnia, C«ngg«, Camerun, Gabon, C«tdivoa... -T¹i NhËt B¶n: Kasama Forest Technology Center ®· thiÕt lËp hàng lo¹t c¸c m« h×nh rõng nhiÒu tÇng t¸n bao gåm nhiÒu loài c©y và ë nhiÒu cÊp tuæi, trång ë nhiÒu ®é cao kh¸c nhau ë vïng Tsucuba (cã ®é cao 876m so víi mùc nøoc biÓn ) cho c¶ loài c©y TuyÕt tïng (Japanese Cedar) và ®· ®a ra sù ¶nh hëng lÉn nhau gi÷a c¸c loài c©y khi trång hçn giao víi nhau v à ¶nh h ëng cña m«i trêng ®Õn tõng c©y. -T¹i §ài Loan và mét sè níc ch©u Á ®· ®a c©y b¶n ®Þa trång ë nh÷ng vïng ®Êt trèng ®åi nói träc sau khi ®· trång phñ xanh b»ng c©y l¸ kim kÕt qu¶ là t¹o ra nh÷ng m« h×nh rõng hçn giao bÒn v÷ng, ®¹t n¨ng suÊt cao, cã t¸c dông tèt trong viÖc b¶o vÖ, chèng xãi mßn ®Êt. 2.2. Trong níc 2.2.1. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu mang tÝnh chÊt c¬ së *VÒ cÊu tróc rõng: cã rÊt nhiÒu rÊt nhiÒu t¸c gi¶ ®· sö dông h àm thèng kª to¸n häc ®Ó nghiªn cøu ®Þnh lîng cÊu tróc: - §ång SÜ HiÓn (1974), NguyÔn H¶i TuÊt (1986, 1990), Vò TiÕn Hinh (1990) ®· sö dông c¸c hàm håi quy và hàm thèng kª ®Ó m« t¶ hiÖn tr¹ng cÊu tróc rõng cho c¶ rõng tù nhiªn và rõng trång. - NguyÔn V¨n Tr¬ng (1983), Phïng Ngäc Lan (1986) và Vò TiÕn Hinh (1987,1988) ®· nghiªn cøu và t×m ra nh÷ng kÕt qu¶ lµm c¨n cø x©y dùng m« h×nh rõng cã s¶n lîng, t¨ng trëng æn ®Þnh (vÒ mét sè nh©n tè chñ ®¹o). *VÒ ph©n lo¹i tr¹ng th¸i rõng: cã c¸c c«ng tr×nh cña TrÇn Ngò Ph¬ng(1963), Th¸i V¨n Trõng (1978), Vò BiÖt Linh (1984) ®· nghiªn cøu v à cã nh÷ng thành tùu cã tÇm quan träng to lín. 3 *VÒ sinh th¸i häc: cã c¸c c«ng tr×nh cña Th¸i V¨n Trõng (1948) vÒ ®Æc ®iÓm h×nh thành rõng ngËp mÆn ë Cà Mau, th¶m thùc vËt trªn nh÷ng ®åi träc vïng trung du miÒn nói phÝa B¾c (1959). 2.2.2. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trong thùc tiÔn nh»m ph¸t triÓn c¸c lo ài c©y b¶n ®Þa - TrÇn Nguyªn Gi¶ng (1961-1963 và 1960-1962), TrÇn Xu©n TiÕp - Lª Xu©n T¸m (1963-1967) ®· ®a ra c¸c biÖn ph¸p kü thuËt g©y trång và phôc håi c©y b¶n ®Þa nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh tu bæ l¹i tÇng c©y cao cã gi¸ trÞ trong l©m phÇn rõng. Trong c«ng tr×nh nghiªn cøu này, t¸c gi¶ TrÇn Nguyªn Gi¶ng ®· x©y dùng thành c«ng m« h×nh trång hçn loài c©y b¶n ®Þa d íi t¸n c©y phï trî và ®· cã b¸o c¸o tæng kÕt s¬ bé t×nh h×nh sinh tr ëng cña rõng ë khu vùc nghiªn cøu, nhng vÉn cha cã ®¸nh gi¸ vÒ møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè sinh th¸i còng nh mèi quan hÖ t¬ng hç gi÷a c¸c loài c©y này. - N¨m 1996, TrÇn Nguyªn Gi¶ng ®· nghiªn cóu trång 10 lo ài c©y b¶n d íi t¸n rõng Keo l¸ tràm và Keo Tai t îng t¹i vên Vên Quèc gia C¸t Bà – H¶i Phßng. T¸c gi¶ cho r»ng hai loài c©y này cã t¸c dông c¶i t¹o b¶o vÖ ®Êt, phï trî cho c©y b¶n ®Þa mäc và ph¸t triÓn nªn chøng tá c¸ch l àm nh vËy là ®óng. Nhng ®Õn n¨m 1998, kÕt qña ®¹t ®îc l¹i kh«ng gièng nh vËy, c©y b¶n ®Þa trång díi t¸n rõng Keo l¸ tràm cã tû lÖ sèng cao, sinh tr ëng và ph¸t triÓn tèt, trong khi ®ã c©y b¶n ®Þa trång díi t¸n rõng Keo tai tîng th× cã tû lÖ sèng thÊp, sinh trëng, ph¸t triÓn kÕm kh«ng cã triÓn väng tån t¹i. T¸c gi¶ gi¶i thÝch ®ã cã thÓ l à do nhu cÇu níc cña Keo tai tîng là rÊt lín làm cho ®Êt lu«n kh« cøng nªn kh«ng c¶i thiÖn ®îc m«i trêng ®Êt. - Trêng §¹i häc L©m nghiÖp (Xu©n Mai - Ch¬ng Mü - Hà T©y) ®· x©y dùng vên su tËp c¸c loài c©y trång díi t¸n rõng Th«ng nhùa và ®· t×m ra ®îc c¸c loài c©y thÝch nghi còng nh nh÷ng loài c©y kh«ng thÝch nghi khi trång d íi t¸n rõng c©y l¸ kim. -Trung t©m KHSX L©m NghiÖp §«ng B¾c Bé (Ngäc Thanh - Phóc Yªn -VÜnh Yªn) ®· thö nghiÖm c©y b¶n ®Þa díi t¸n rõng Th«ng m· vÜ nh÷ng n¨m 2000 và 2001 trªn diÖn tÝch 10 ha t¹i khu vùc Lòng §ång § ành bao gåm 5 lo ài c©y b¶n ®Þa cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao:Lim xanh, Lim xÑt, Re h¬ng, Ràng ràng xanh và DÎ Yªn ThÕ. Ngoài ra trung t©m còng x©y dùng mét khu v ên su tËp thùc vËt tr«ng trªn 180 loài c©y b¶n ®Þa cïng víi c©y phï trî là Keo l¸ tràm v à Keo tai t îng (1996 - 2001) 4 PhÇn 3: Môc tiªu - Néi dung - Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1. Môc tiªu nghiªn cøu -§iÒu tra ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sinh trëng cña tÇng c©y cao vµ tÇng c©y b¶n ®Þa nh»m ®¸nh gi¸ møc ®é thÝch nghi cña c¸c loµi c©y b¶n ®Þa t¹i m« h×nh trång c©y b¶n ®Þa díi t¸n t¹i khu vùc nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh nh»m thóc ®Èy sinh trëng cña c¸c loµi c©y b¶n ®Þa. -Tæng kÕt kinh nghiÖm g©y trång c©y b¶n ®Þa díi t¸n rõng t¹i khu vùc nghiªn cøu lµm c¬ së thùc tiÔn nh»m nh©n réng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ m« h×nh trång c©y b¶n ®Þa díi t¸n. 3.2. Giíi h¹n nghiªn cøu *VÒ kh«ng gian: -§Þa ®iÓm nghiªn cøu: §Ò tài chØ tËp trung nghiªn cøu t¹i 2 khu vùc l à khu Lòng §ång §ành và khu N¨m Xà Lòng(v ên su tËp thùc vËt) thuéc ®Þa phËn Trung t©m khoa häc và S¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé. -§èi tîng nghiªn cøu: +TÇng c©y cao: ChØ t¹p trung nghiªn cøu vào nh÷ng l« rõng trång Th«ng M· VÜ và Keo l¸ tràm làm t¸n che. +TÇng c©y b¶n ®Þa: - Víi c©y b¶n ®Þa trång díi t¸n Th«ng M· VÜ: §iÒu tra toàn bé 5 loài c©y ®· ®îc g©y trång theo c¸c ¤TC - Víi c¸c loài c©y ®îc trång t¹i vên su tËp: ChØ tËp trung vào c¸c loài ®· ®îc kiÓm ®Þnh triÓn väng sau khi ®· tiÕn hành ®iÒu tra vào n¨m 2004 (gåm 5 loài). *VÒ khèi lîng nghiªn cøu Trong khu«n khæ ®Ò tài tËp trung vào 2 khu rõng trång d íi t¸n Th«ng M· VÜ và Keo l¸ tràm, ë mçi khu tiÕn hành lËp 3 ¤TC (1000 m2 ) ngÉu nhiªn. 5 Do trong ®êi sèng cña mçi c¸ thÓ c©y rõng, nã chÞu sù t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè. Víi ®èi tùong nghiªn cøu là tÇng c©y b¶n ®Þa, khi nghiªn cøu mèi liªn hÖ gi÷a sinh trëng và chÊt lîng cña tÇng c©y b¶n ®Þa víi c¸c nh©n tè sinh th¸i, ®Ò tài chØ tËp trung vào nghiªn cøu mèi liªn hÖ víi mét sè nh©n tè chñ ®¹o nh: ¸nh s¸ng (®îc biÓu thÞ th«ng qua qua tàn che do tÇng c©y cao t¹o ra), ®Êt ®ai, .v.v.. 3.3. Néi dung nghiªn cøu 3.3.1. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tÇng c©y cao -§¸nh gi¸ cÊu tróc tÇng c©y cao -§¸nh gi¸ sinh trëng tÇng c©y cao -§¸nh gi¸ chÊt lîng tÇng c©y cao 3.3.2. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tÇng c©y b¶n ®Þa -§iÒu tra thèng kª s¬ bé c¸c loài c©y b¶n ®Þa ® îc trång t¹i khu vùc nghiªn cøu. - M« t¶ s¬ bé h×nh th¸i c¸c loài c©y ®îc chó träng nghiªn cøu trong ®Ò tài - §¸nh gi¸ sinh trëng c¸c loài c©y b¶n ®Þa - §¸nh gi¸ sinh trëng cña c¸c loài c©y b¶n ®Þa 3.3.3. §iªï tra mét sè nh©n tè hoàn c¶nh kh¸c ¶nh h ëng tíi sinh trëng cña tÇng c©y b¶n ®Þa - §iÒu tra m« t¶ ®Êt - §iÒu tra thùc b×,c©y bôi, th¶m t¬i.. - §iÒu tra th¶m môc, vËt r¬i rông, vi sinh vËt,... - §iÒu tra mét sè nh©n tè khÝ hËu 3.3.4. X¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a sinh trëng vµ chÊt lîng cña c¸c loµi c©y b¶n ®Þa víi mét sè nh©n tè hoµn c¶nh 3.3.5. Tæng kÕt kinh nghiÖm g©y trång c¸c loài c©y b¶n ®Þa t¹i khu vùc nghiªn cøu, gåm: -Kü thuËt t¹o c©y con -Kü thuËt trång rõng -Kü thuËt ch¨m sãc 3.3.6 .§Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh»m thóc ®Èy sinh trëng cña c¸c loài c©y b¶n ®Þa ®îc g©y trång 3.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.4.1.Ph¬ng ph¸p luËn Trong toàn bé ®êi sèng cña c©y rõng, b¶n th©n c©y rõng chÞu sù chi phèi cña m«i trêng quanh chóng. TiÓu hoàn c¶nh rõng bao gåm tiÓu khÝ hËu rõng v à ®Êt rõng.Víi ®èi tîng nghiªn cøu là tÇng c©y b¶n ®Þa trång d íi t¸n rõng, nã chÞu 6 sù chi phèi rÊt lín cña tiÓu hoµn c¶nh chÝnh tÇng c©y cao t¹o ra. Cã thÓ xem nh hiÖn tr¹ng tÇng c©y b¶n ®Þa ph¶n ¸nh kÕt qu¶ t¬ng t¸c cña m«i trêng sinh th¸i n¬i chóng mäc (mà quan träng nhÊt là tÇng cao) víi tÇng c©y b¶n ®Þa. Do vËy: - Khi nghiªn cøu sinh trëng cña tÇng c©y b¶n ®Þa ph¶i ®Æt trong tæng thÓ cña sù t¸c ®éng cña tÇng c©y cao và c¸c nh©n tè ho àn c¶nh kh¸c, nghÜa l à ph¶i ®¸nh gi¸ c¶ hiÖn tr¹ng cña tÇng c©y cao và c¸c nh©n tè sinh th¸i kh¸c. - Khi ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ gi÷a sinh trëng và chÊt lîng cña tÇng c©y b¶n ®Þa víi tÇng c©y cao và c¸c nh©n tè sinh th¸i kh¸c th× khi ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ ®ã th× ë mét nh©n tè sinh th¸i nµo ta ph¶i gi¶ thiÕt r»ng c¸c nh©n tè cßn l¹i là ®ång nhÊt và møc ®é biÕn ®éng cña nh©n tè kh«ng ®ång nhÊt này t¹o ra sù biÕn ®éng vÒ n¨ng lùc sinh trëng và chÊt lîng cña tÇng c©y b¶n ®Þa. 3.4.2 .Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 4.2.1. Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu – ngo¹i nghiÖp Thu thËp sè liÖu trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra gåm hai ph¬ng ph¸p A/ Ph¬ng ph¸p kÕ thõa. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra cã thÓ kÕ thõa mét sè tài liÖu cã s½n t¹i ®¬n vÞ nghiªn cøu: - KÕ thõa c¸c sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, d©n sinh, kinh tÕ x· héi t¹i khu vùc. - KÕ thõa c¸c lo¹i b¶n ®å thiÕt kÕ trång rõng t¹i khu vùc - KÕ thõa c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu tríc ®ã vÒ néi dung nghiªn cøu cña ®Ò t ài B/ Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra Do ®èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tài gåm tÇng c©y b¶n ®Þa và tÇng c©y cao, ph©n bè ë hai khu vùc kh¸c nhau víi c¸ch thøc trång rõng kh¸c nhau nªn ph¬ng ph¸p ®iÒu tra còng ®îc biÕn ®éng linh ho¹t kh¸c nhau. * Ph¬ng ph¸p lËp ¤ tiªu chuÈn: - LËp c¸c « tiªu chuÈn (¤TC) t¹m thêi ®¹i diÖn cho møc ®é biÕn ®éng vÒ n¨ng lùc sinh trëng và chÊt lîng cña tÇng c©y díi t¸n còng nh tÇng c©y cao. - C¸ch lËp «: C¸c « ®îc lËp cã diÖn tÝch 1000 m2(2540) víi chiÒu dài cña « song song víi ®êng ®ång møc, chiÒu réng vu«ng gãc víi ®êng ®ång møc. ¤TC ®îc lËp dùa theo ®Þnh lý Pitago ®Ó lËp ®îc c¸c c¹nh gãc vu«ng. Víi c¸c ¤TC, sai sè khÐp gãc cho phÐp là L  1/200. L Víi L: Sai sè khÐp gãc khi lËp ¤TC 7 L: Chu vi cña ¤TC C¸c ¤TC ®îc lËp ®Ó ®iÒu tra ®o ®Õm tÇng c©y cao, c¸c ®Æc ®iÓm ¤TC, tÇng c©y b¶n ®Þa (®îc trång theo hàng díi t¸n rõng Th«ng m· vÜ t¹i khu vùc Lòng §ång §ành), t×nh h×nh c©y bôi th¶m t¬i,.v.v.. *LËp c¸c « thø cÊp (128)m, c¸c « thø cÊp ®îc lËp ngÉu nhiªn theo tõng loài trong c¸c ¤TC (®· ®îc lËp tríc ®ã). C¸c « thø cÊp này ®îc lËp nh»m ®iÒu tra tÇng c©y b¶n ®Þa ®îc trång díi t¸n Keo l¸ tràm t¹i khu vùc N¨m Xà Lòng (do c©y b¶n ®Þa t¹i khu vùc n ày ® îc trång theo côm 12 c©y víi cù ly(4m  4m) cña mét loài) *Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu -Víi tÇng c©y cao: + §o ®êng kÝnh ngang ngùc (D1.3) b»ng thíc kÑp kÝnh theo hai chiÒu §«ng T©y - Nam B¾c sau ®ã lÊy gi¸ trÞ trung b×nh ®Ó tÝnh to¸n. + §o chiÒu cao vót ngän (Hvn) và chiÒu cao d íi cành (Hdc) b»ng thíc Blumeleise. + §o ®êng kÝnh t¸n (Dt) b»ng thíc d©y, ®o theo h×nh chiÕu vu«ng gãc cña t¸n l¸ theo hai chiÒu §«ng T©y - Nam B¾c råi lÊy gi¸ trÞ trung b×nh. + §¸nh gi¸ ®é tàn che do tÇng c©y cao t¹o lËp nªn ® îc x¸c ®inh b»ng ph¬ng ph¸p íc lîng sè phÇn tr¨m ¸nh s¸ng bÞ che kÝn bëi t¸n c©y. §é tµn che ®îc x¸c ®Þnh hä tõng c©y b¶n ®Þa b»ng c¸ch ®øng t¹i 4 vÞ trÝ ®èi xøng nhau bªn c¹nh t¸n c©y b¶n ®Þa ®Ó cho ®Øªm,®é tàn che do t àng c©y cao t¹o lËp cho c©y b¶n ®Þa ®ã ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ trung b×nh cña 4 ®iÓm ®îc cho t¹i 4 vi trÝ ®ã. Ph¬ng ph¸p cho ®iÓm: .T¹i ®iÓm m à thÊy t¸n c©y che kÝn to àn bé ¸nh s¸ng mÆt trêi cho ®iÓm l à1 .T¹i ®iÓm mà t¸n c©y che kÝn 50% ¸nh s¸ng mÆt trêi cho ®iÓm là 0,5 .T¹i ®iÓm mà kh«ng thÊy t¸n l¸ cho ®iÓm là 0. §é tàn che cña ¤TC ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ trung b×nh cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong ¤TC. +§¸nh gi¸ phÈm chÊt cña c¸c c¸ thÓ theo thang ®iÓm 1,2,3 víi: .C©y tèt: Là c©y cã n¨ng lùc sinh trëng tèt, kh«ng s©u bÖnh,th©n trßn ®Òu, ®é thon nhá, t¸n c©n ®èi. Nh÷ng c©y này ®îc cho ®iÓm là 1 .C©y trung b×nh: Là c©y sinh tr ëng b×nh thêng, h×nh th¸i kÐm c©y tèt và tèt h¬n c©y xÊu. Nh÷ng c©y này ®îc cho ®iÓm là 2 8 .C©y xÊu: Là c©y cã n¨ng lùc sinh tr ëng thÊp, c©y s©u bÖnh, côt ngän, t¸n và th©n thiÕu c©n ®èi. Nh÷ng c©y này ®îc cho ®iÓm là 3. KÕt qu¶ ®iÒu tra tÇng c©y cao ®îc tæng hîp trong biÓu sau: 9 BiÓu 01:BiÓu ®iÒu tra tÇng c©y cao Loài c©y:……………………………Ngày ®iÒu tra…………..………… N¬i ®iÒu tra:………… …………….Ngêi ®iÒu tra…………………… §é dèc:……………………………..Híng ph¬i:………………………... §é cao:……………………………………………………… STT 1 2 3 D1.3(cm) §T NB TB Hvn(m) Hdc(m) Dt(m) C/lîng -TÇng c©y b¶n ®Þa: Do tuæi cßn nhá, cha cã tr÷ lîng nªn víi tÇng c©y b¶n ®Þa chØ x¸c ®Þnh ®êng kÝnh gèc (Doo), chiÒu cao vót ngän (Hvn) và ®êng kÝnh t¸n (Dt). +ChiÒu cao vót ngän (H vn)và ®êng kÝnh t¸n (Dt) ®îc x¸c ®Þnh b»ng sào chia ®é dài ®Õn cm. +§êng kÝnh gèc (Doo) ®îc ®o b»ng thícc Palme víi ®é chÝnh x¸c ®Õn mm +ChÊt lîng cña c¸c c©y b¶n ®Þa ®îc cho theo thang ®iÓm 1,2,3 víi c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ nh ®èi víi tÇng c©y cao. + KiÓm kª tû c©y sèng, c©y chÕt KÕt qu¶ ®iÒu tra tÇng c©y b¶n ®Þa ®îc tæng hîp vào biÓu sau: 10 BiÓu 02: ®iÒu tra t©ng c©y b¶n ®Þa N¬i ®iÒu tra:……………………………….Ngày ®iÒu tra:…………………. §é dèc:……………………………………Ngêi ®iÒu tra:………………… Híng ph¬i:………………………………..§é cao:……………………….. D00 (cm) Dt (m) §é C/lîng STT Loài §T NB TB Hvn(m) §T §T NB tàn che 1 2 3 - §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng c©y bôi th¶m t¬i Trong mçi ¤TC nghiªn cøu tiÕn hành lËp 5 « d¹ng b¶n cã diÖn tÝch 25m 2 (5m  5m) t¹i 5 vÞ trÝ: VÞ trÝ trung t©m ¤TC và bèn gãc cña ¤TC. KÕt qu¶ ®iÒu tra c©y bôi th¶m t¬i ®îc tæng hîp vào biÓu sau: BiÓu 03: BiÓu ®iÒu tra c©y bôi th¶m t¬i STT ¤TC: STT Loài chñ Htb ChÊt lîng §é che Ghi Tèt XÊu TB ¤DB yÕu (m) phñ(%) chó 1 2 3 -§iÒu tra th¶m môc,vËt r¬i rông: Trong mçi ¤DB ®îc lËp ®Ó ®iÒu tra c©y bôi th¶m t¬i, ®ång thêi còng tiÕn hành ®iÒu tra líp th¶m môc. C¸c chØ tiªu ®iÒu tra ® îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p íc lîng lÊy gi¸ trÞ trung b×nh. KÕt qu¶ ®iÒu tra ®îc tæng hîp vào biÓu sau: 11 BiÓu 04: BiÓu ®iÒu tra líp th¶m môc STT ¤TC: STT ¤ d¹ng b¶n 1 2 3 §é dày (cm) §é che phñ (%) Møc ®é ph©n huû (%) Ghi chó - §iÒu tra nh©n tè ®Êt: t¹i mçi ¤TC ®iÒu tra ®µo mét phÉu diÖn ®¹i diÖn, ®iÒu tra c¸c chØ tiªu theo mÉu biÓu díi ®©y: Sè hiÖu phÉu diÖn: ¤TC: STT §é TÇng PhÉu dµy ®Êt diÖn (cm) Mµu s¾c Thµnh phÇn c¬ giíi Tû lÖ rÔ c©y (%) Tû lÖ ®¸ lÉn §é chÆt §é Èm ChÊt KÕ ChuyÓn míi t líp sinh cÊu T¹i mçi phÉu diÖn lÊy mÉu ®Êt ®¹i diÖn cho c¸c tÇng ®Êt, ®em c¸c mÉu ®Êt vÒ ph©n tÝch tÝnh chÊt vËt lý ho¸ häc - Tæng kÕt kü thuËt kinh nghiÖm g©y trång c©y b¶n ®Þa Th«ng qua ph¬ng ph¸p pháng vÊn c¸c c¸n bé và nh©n viªn kü thuËt t¹i trung t©m ®· và ®ang tham gia vào qu¸ tr×nh trång và ch¨m sãc c¸c m« h×nh trång rõng t¹i khu vùc nghiªn cøu ®Ó tæng kÕt kinh nghiÖm g©y trång t¹i ®Þa b àn nghiªn cøu. 3.4.2.2.Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu – néi nghiÖp Sè liÖu sau khi ®iÒu tra ngo¹i nghiÖp ®îc tæng hîp vào c¸c mÉu biÓu, tiªn hµnh sö dông phÇn mÒm Excel trong m¸y tÝnh ®Ó xö lý. Sö dông ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc trong l©m nghiÖp ®Ó xö lý c¸c chØ tiªu ®iÒu tra. Cô thÓ: 3.4.2.2.1. Xö lý sè liÖu tÇng c©y cao TÝnh c¸c ®Æc trng mÉu theo tõng ¤TC: *Ph¬ng ph¸p: - Chia tæ ghÐp nhãm c¸c chØ tiªu ®iÒu tra (¸p dông cho trêng hîp mÉu lín: sè mÉu quan s¸t n 30) Sè tæ: m= 5 x log(n) Cù ly tæ: k= (Xmax-Xmin)/m LËp b¶ng tÝnh : 12 Ghi chó Gi¸ trÞ tæ .... .... ....  xi fi xi.fi xi2.fi Trong ®ã: m:sè tæ quan s¸t k: cù ly tæ n: dung lîng mÊu quan s¸t Xmax: Gi¸ trÞ mÉu quan s¸t lín nhÊt Xmin: Gi¸ trÞ mÉu quan s¸t bÐ nhÊt  (Trêng hîp mÉu nhá: tÝnh c¶ gi¸ trÞ trung b×nh theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n céng) - TÝnh c¸c ®Æc trng mÉu: + Sè trung b×nh mÉu X (c¸c gi¸ trÞ trung b×nh: D 1.3, H vn, D t, H dc) X =fi.xi/n + Sai tiªu chuÈn mÉu S + HÖ sè biÕn ®éng S% + Ph¬ng sai mÉu S2 - X¸c lËp c¸c ph©n bè ®Æc trng: + Ph©n bè sè c©y theo cì kÝnh N/ D 1.3 + Ph©n bè sè c©y theo cì chiÒu cao N/ H vn *TÝnh c¸c chØ tiªu ®iÒu tra tÇng c©y b¶n ®Þa - Thèng kª và lËp thành danh môc c¸c loài c©y b¶n ®Þa ® îc trång t¹i ®Þa bàn nghiªn cøu - Thèng kª c¸c chØ tiªu ®iÒu tra cña c¸c loài c©y b¶n ®Þa ®iÒu tra trong khu«n khæ ®Ò tài theo tõng loài trong tõng ®¬n vÞ ®iÒu tra (¤TC hay « thø cÊp) - M« t¶ ®Æc ®iÓm h×nh th¸i và sinh th¸i häc cña c¸c loài c©y ®îc ®iÒu tra. - TÝnh c¸c chØ tiªu sinh trëng trung b×nh: D 00, H vn, H t cho tõng loài trong tõng ®¬n vÞ ®iÒu tra. - Thèng kª tû lÖ sè c©y theo phÈm chÊt. - X¸c lËp c¸c ph¬ng tr×nh t¬ng quan gi÷a c¸c chØ tiªu sinh trëng cña tÇng c©y b¶n ®Þa víi c¸c nh©n tè sinh th¸i nh: ¸nh s¸ng (®îc biÓu thÞ th«ng qua tàn che). 13 - NhËn xÐt mèi liªn hÖ gi÷a sinh trëng cña c©y b¶n ®Þa víi c¸c nh©n tè: ®Êt ®ai, thùc b×, th¶m môc. - LËp b¶n tæng kÕt kinh nghiÖm g©y trång c©y b¶n ®Þa t¹i khu vùc nghiªn cøu. *TÇng c©y cao: - TÝnh c¸c gi¸ trÞ sinh trëng trung b×nh cña tÇng c©y cao theo tõng ¤TC - LËp ph©n bè sè c©y theo cì ®êng kÝnh (N/D1.3) và ph©n bè sè c©y theo chiÒu cao. - Thèng kª tû lÖ sè c©y theo chÊt lîng. *HiÖn tr¹ng c©y bôi th¶m t¬i: Thèng kª vÒ sè lîng loài chñ yÕu,chiÒu cao b×nh qu©n,®é che phñ b×nh qu©n, chÊt lîng theo tõng OTC. §a ra nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ ®Þnh tÝnh gi÷a sù biÕn ®éng vÒ c¸c chØ tiªu ®ã víi sù biÕn ®éng vÒ n¨ng lùc sinh trëng cña líp c©y b¶n ®Þa. *HiÖn tr¹ng líp th¶m môc, vËt r¬i rông: TÝnh c¸c chØ tiªu trung b×nh vµ ®a ra nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ ®Þnh tÝnh gi÷a sù biÕn ®éng cña líp th¶m môc víi sù biÕn ®éng vÒ n¨ng lùc sinh trëng cña c¸c c¸ thÓ c©y b¶n ®Þa. 14 PhÇn 4: §iÒu kiÖn c¬ b¶n cña khu vùc nghiªn cøu Trung t©m khoa häc và s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé là mét trung t©m vïng thuéc ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam, cã ®Þa b àn ho¹t ®éng l à c¸c tØnh vïng §«ng B¾c Bé, trô së ®ãng t¹i x· Ngäc Thanh - thÞ x· Phóc Yªn tØnh VÜnh Phóc. Ngoài c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, trung t©m cßn cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc c¸c líp tËp huÊn và chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cho nh©n d©n trong vïng. Tõ n¨m 1976, trung t©m ®îc giao qu¶n lý, sö dông gÇn 1000ha rõng và ®Êt rõng l©m nghiÖp thuéc ®Þa bàn x· Ngäc Thanh - ThÞ x· Phóc Yªn - tØnh VÜnh Phóc. 4.1.VÞ trÝ ®Þa lý Khu vùc nghiªn cøu cña ®Ò tài thuéc ®Þa phËn Trung t©m Khoa häc và s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé.Trung t©m n»m ë vÞ trÝ 21 0 20 ®Õn 21025 vÜ ®é B¾c và 105025 ®Õn 105050 kinh ®é §«ng,c¸ch thñ ®« Hà Néi 50km vÒ phÝa T©y B¾c. - PhÝa B¾c và PhÝa T©y gi¸p Tam §¶o - PhÝa Nam gi¸p hå §¹i L¶i - PhÝa §«ng gi¸p x· Minh TrÝ – huyÖn Sãc S¬n – Hµ Néi 4.1.2.§Þa h×nh ®Þa thÕ: Toàn bé ®Þa phËn cu¶ trung t©m thuéc vïng ®åi nói thÊp, ®é cao so víi mÆt níc biÓn phæ biÕn tõ 25-30m, cã mét sè ®Ønh cao trªn 300m, ®Ønh cao nhÊt là Tam Tr¬ng cao 389m. ë c¸c ®Ønh nói cao, sên cã ®é dèc tõ 20-300, phÇn lín dèc díi 200. Cã nhiÒu diÖn tÝch ®Êt thÝch hîp cho viÖc làm ®Êt c¬ giíi. §Þa h×nh nh×n chung ®îc ph©n c¸ch thành 4 d·y ch¹y dài theo híng §«ng B¾c – T©y Nam và thÊp dÇn theo h íng ®ã, ®Þa h×nh bÞ chia c¾t thành c¸c thung lòng hÑp. 4.1.3.§Þa chÊt thæ nhìng §Þa chÊt ë ®©y gåm c¸c lo¹i ®¸ mÑ PhiÕn th¹ch sÐt, PhÊn sa, Sa th¹ch lÉn nh÷ng m¶nh Th¹ch anh cã tuæi "TRIAT" thêng xen kÏ nhau t¹o thành mét líp phñ phong ho¸ kh«ng ®Òu. TÇng ®Êt tõ máng ®Õn trung b×nh, Ýt n¬i cã tÇng d ày trªn 1m. Thành phÇn c¬ giíi tõ thÞt nhÑ ®Õn sÐt, ®Êt bÞ xãi mßn m¹nh, th êng cã kÕt von tõ 30-70%. (Theo NguyÔn Xu©n Qu¸t - 1986) 4.1.4.KhÝ hËu thuû v¨n: Theo tài liÖu quan tr¾c (1995 - 1998) cña tr¹m khÝ t îng thuéc Trung t©m Khoa häc và s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé (®Æt t¹i trung t©m) th× khu vùc nghiªn cøu n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa (mïa ma tõ th¸ng 5 ®Õn 15 th¸ng 10, mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau), chÞu ¶nh hëng cña hai lo¹i giã chÝnh là giã mïa §«ng B¾c và giã mïa §«ng Nam. Sè liÖu c¸c yÕu tè khÝ tîng thuû v¨n ®îc tr×nh bày ë biÓu sau: BiÓu 01:Tæng hîp c¸c yÕu tè khÝ hËu t¹i trung t©m khoa häc s¶n xuÊt l©m nghiÖp §«ng B¾c Bé. NhiÖt ®é kh«ng NhiÖt ®é ®Êt (0C) Ma 0 khÝ ( C) Th¸ng Tèi Tèi Tèi Tèi Sè P TB cao thÊp TB cao thÊp ngà (mm) TB TB TB TB y 1. 16.2 17.9 14.5 18.3 23.1 10.9 9.6 3.8 71.5 §é Èm kh«ng khÝ (%) 86 Lîng bèc h¬i (mm) 2. 17.7 19.1 15.9 19.9 22.7 12.3 32.1 5.3 65.9 88 3. 19.7 21 5.9 63.4 90 4. 23.9 25.2 20.2 25.9 29.8 18.2 84.6 11.8 66.4 88 5. 27.2 29.4 25.4 30 36.2 20.6 165.6 11.3 92.8 86 6. 29.3 31.5 27.1 33 38. 16.8 93 89 7. 29.4 31.5 27 19.5 84.6 91 8. 28.3 30.3 26.1 31.8 36 22.2 203 12 75.3 88 9. 27.5 29.6 25.1 31.2 37 20 10 92.8 84 10. 25.6 27.1 22.1 29.1 34.6 17.8 71.7 6 115.1 83 11. 21.9 24 19.2 25.2 30.1 15.1 40.7 4.2 96.1 82 12. 17.7 20.2 15.3 20.8 25.3 11.5 16.9 2.8 93.1 87 TB 23.6 25.6 21.3 26.6 31.3 17.5 1456.6 130 84.3 87 18.1 21.8 25. 14.5 52.7 22.8 311.4 32.6 37.5 23.8 313.1 163.1 NhËn xÐt: NhiÖt ®é: Tõ biÓu 01 cho thÊy, nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m là 23,60C. NhiÖt ®é tèi cao trung b×nh n¨m là 25,6 0C, th¸ng cã nhiÖt ®é tèi cao trung b×nh lín nhÊt là vào th¸ng 6 và 7 (31,5 0C). NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp trung b×nh n¨m là 21,30C, th¸ng cã nhiÖt ®é trung b×nh tèi thÊp thÊp nhÊt là th¸ng 1 (14,50C). ChÕ ®é ma: Tæng lîng ma b×nh qu©n n¨m là 1.456,6 mm/n¨m, l îng ma ph©n bè kh«ng ®Òu ë c¸c th¸ng trong n¨m. Tæng sè ngày m a trong n¨m là 130 ngày, lîng ma cao nhÊt vào th¸ng 6 và 7. Lîng ma thÊp nhÊt vào c¸c th¸ng 1, 2, 3 trong ®ã th¸ng cã lîng ma Ýt nhÊt là th¸ng 1 (9,6mm). Mïa ma chiÕm 80% tæng lîng ma c¶ n¨m. 16 Lîng bèc h¬i: Th¸ng cã lîng bèc h¬i lín nhÊt là th¸ng 10 (115,1mm), th¸ng cã lîng bèc h¬i nhá nhÊt là th¸ng 3 (63,4mm), l îng bèc h¬i trung b×nh /th¸ng là 84,3mm, tæng lîng bèc h¬i là 1016,6mm. ChÕ ®é giã: khu vùc nghiªn cøu thuéc vïng ho¹t ®éng cña giã mïa §«ng B¾c và giã mïa §«ng Nam. Trong ®ã giã mïa §«ng B¾c l à chÝnh ho¹t ®éng tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau, giã mïa §«ng Nam ho¹t ®éng tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 10, mang theo h¬i Èm. *Thuû v¨n: Cã 2 suèi lín và dài là suèi §ång CÇu ë phÝa T©y B¾c v à suèi Thanh Cao ë phÝa §«ng Nam. Ngoài ra cßn cã 4 suèi ng¾n và nhá ë gi÷a là c¸c suèi Lòng V¶, N¨m Xà Lòng,§ång §ành, §ång Chiu, tÊt c¶ c¸c suèi nãi trªn ®Òu ch¶y vào hå §¹i L¶i. 4.1.5.T×nh h×nh thùc b× C¸ch ®©y kho¶ng 30-40 n¨m toàn bé khu vùc trung t©m cã rõng tù nhiªn bao phñ nèi liÒn víi rõng tù nhiªn cña d·y nói Tam §¶o tíi Th¸i Nguyªn. Ng ày nay rõng tù nhiªn ®· mÊt ®i do khai th¸c kiÖt quÖ, thay v ào ®ã l à c¸c tr¶ng c©y bôi va tr¶ng cá. HiÖn nay ®Êt cña Trung t©m qu¶n lý ®· x©y dùng ®îc h¬n 600 ha rõng trång, phÇn lín là c¸c m« h×nh rõng trång thÝ nghiÖm v à tr×nh diÔn tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ l©m sinh trong ®ã cã gÇn 400 ha rõng th«ng v à keo c¸c lo¹i,c©y rõng sinh trëng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh.(Theo NguyÔn Xu©n Qu¸t - n¨m 1996) 4.2.§iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi Trung t©m Khoa häc và s¶n xuÊt L©m nghiÖp §«ng B¾c Bé thuéc ®Þa phËn x· Ngäc Thanh - là mét x· miÒn nói duy nhÊt cña thÞ x· Phóc Yªn. Ngäc Thanh cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn là 9000ha, trong ®ã cã1/2 diÖn tÝch l à ®Êt l©m nghiÖp, ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp chØ cã 550ha. Toàn x· cã 2100 hé gia ®×nh víi 11.000 nh©n khÈu, trong ®ã ®ång bào d©n téc S¸n D×u chiÕm 50%, cßn l¹i l à d©n téc Kinh. Møc sèng cña ngêi d©n cßn rÊt thÊp, chñ yÕu dùa vào s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ch¨n th¶ gia sóc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kÓ tõ khi cã chñ tr¬ng giao ®Êt giao rõng cña nhà níc (1996), c¸c hé gia ®×nh ®· b¾t ®Çu trång rõng và s¶n xuÊt l©m nghiÖp trªn phÇn ®Êt ®îc giao, h×nh thành c¸c trang tr¹i l©m nghiÖp võa và nhá. Tuy nhiªn, do kiÕn thøc khoa häc kü thuËt trong viÖc lùa chän c¬ cÊu c©y trång, lùa chän ph¬ng thøc và kü thuËt canh t¸c hîp lý, thiÕu vèn ®Çu t . Do vËy trong thêi gian tíi cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c khuyÕn n«ng – khuyÕn l©m ®Ó n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng nh©n d©n. 17 PhÇn 5: KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ ph©n tÝch kÕt qu¶ 5.1. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ m« h×nh rõng trång hçn loµi 5.1.1. M« h×nh trång c©y b¶n ®ia díi t¸n Th«ng m· vÜ Trung t©m KHSXLN §«ng B¾c Bé tiÕn hµnh x©y dng m« h×nh trång thÝ ®iÓm c©y gç b¶n ®Þa díi t¸n Th«ng víi tæng diªn tÝch m« h×nh lµ 10 ha t¹i khu vùc Lòng §ång §µnh *TÇng c©y cao: -MËt ®é: Th«ng m· vÜ ®îc trång víi mËt ®é ban ®Çu lµ 500 (c/ha) -Thêi ®iÓm trång:Trång vµo n¨m 1997 *TÇng c©y b¶n ®Þa: -Tæng sè loµi ®îc ®a vµo g©y trång lµ 10 loµi: Re h¬ng, Sao ®en, DÎ Hµ B¾c, Giæi xanh, Long n·o, Kim giao, Vï h¬ng, Rµng rµng xanh, Lim xanh, Giæi tµu -Thêi ®iÓm trång: N¨m 2001 5.1.2. M« h×nh trång c©y b¶n ®Þa díi Keo l¸ trµm M« h×nh nµy ®îc trång t¹i khu vùc N¨m Xµ Lòng víi tæng diªn tÝch lµ 20ha vµ sè loµi phong phó nh»m t¹o ra mét vên su tËp thùc vËt. *TÇng c©y cao: -MËt ®é ban ®Çu:1600 (c/ha) -Thêi ®iÓm trång: 1997 *TÇng c©y b¶n ®Þa: -Tæng sè loµi ®îc g©y trång lµ 180 loµi (cã danh môc tªn c¸c c©y ®îc trång t¹i khu vùc ë phÇn phô biÓu) -Thêi ®iÓm trång: 1997 (trång ®ång thêi cïng víi tÇng c©y cao) 5.2. HiÖn tr¹ng tÇng c©y cao Khi ®iÒu tra nghiªn cøu hiÖn tr¹ng tÇng c©y cao chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra c¸c chØ tiªu sinh trëng vµ chÊt lîng cña rõng Th«ng m· vÜ, bao gåm: - ChiÒu cao vót ngän là mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é sinh trëng cña c©y rõng nhanh hay chËm và còng là mét chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh cÊu tróc tÇng thø cña l©m phÇn (th«ng qua viÖc m« pháng ph©n bè sè c©y theo chiÒu cao (N-Hvn) ). §ång thêi nã lµ mét nh©n tè quan träng trong ®iÒu tra rõng, liªn quan ®Õn tr÷ lîng, s¶n lîng rõng. §Æc biÖt dùa vào chiÒu cao ngêi ta cã thÓ dù ®o¸n sinh trëng cña c©y rõng trong t¬ng lai, tõ ®ã ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh phï hîp nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ cao. 18 - §êng kÝnh ngang ngùc (D1.3) là mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng nhÊt ph¶n ¸nh n¨ng lùc sinh trëng cña c©y rõng bªn c¹nh chiÒu cao vót ngän. Ngoài ra, ®êng kÝnh ngang ngùc cßn là mét c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh cÊu tróc mËt ®é cña l©m phÇn th«ng qua viÖc m« t¶ ph©n bè sè c©y theo cì ®êng kÝnh (N-D1.3). - §êng kÝnh t¸n (Dt): lµ mét chØ tiªu ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng lùc sinh trëng cña b¶n th©n tÇng c©y cao th«ng qua kh¶ n¨ng quang hîp vµ ¶nh hëng lín tíi sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y tÇng díi th«ng qua ®é tµn che vµ líp th¶m môc vËt r¬i rông do t¸n c©y t¹o ra. - ChÊt lîng sinh trëng Tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra thu thËp sè liÖu vÒ t×nh h×nh sinh trëng cña l©m phÇn rõng Th«ng m· vÜ vµ Keo l¸ trµm trªn 6 ¤TC vµ qua xö lý thu ®îc kÕt qu¶ ®îc tæng hîp trong biÓu díi ®©y: BiÓu 01: BiÓu tæng hîp sè liÖu tÇng c©y cao 7 6 5 4 3 2 1 0 N (cay) 12 10 8 6 4 2 0 16 -1 7 18 -1 9 20 -2 1 22 -2 3 25 -2 5 17- 18- 19- 20- 21- 22- 2318 19 20 21 22 23 24 Hvn ¤TC 01 Hvn (m) ¤TC 02 N N ChÊt lîng §é tµn Tèt (1) TB (2) XÊu(3) ¤TC Loài c©y D 1.3 H vn H dc D t che TB S % n % n % 1 Th«ng 31.8 20.6 15.5 6.4 0.43 18 62.1 7 24.1 3 10 2 Th«ng 28.4 19.2 14.6 6.05 0.45 15 62.5 7 29.2 2 8.3 3 Th«ng 30.7 19.7 15.6 5.56 0.52 15 65.2 6 26.1 2 8.7 4 Keo 10.7 11.9 5.1 3.5 0.40 6 50 5 41.7 1 8.3 5 Keo 11.2 13.8 5.42 4.9 0.35 5 55.6 3 33.3 1 11 6 Keo 11.6 14.3 5.23 4.25 0.32 5 45.5 5 45.5 1 9.1 5.2.1.HiÖn tr¹ng rõng Th«ng M· VÜ A/ Sinh trëng chiÒu cao 6 5 4 3 2 1 0 1617 17- 18- 1918 19 20 19 Hvn 20- 2121 22 Tæng sè 29 24 23 12 9 11 MËt ®é (c/ha) 290 240 230 120 90 110