Ch¬ng I
Cë së lý luËn
I. Kh¸i niÖm chung vÒ chÊt th¶i sinh ho¹t [nguån 11]
1.1. ChÊt th¶i r¾n
Theo quan niÖm chung: ChÊt th¶i r¾n lµ toµn bé c¸c lo¹i vËt chÊt ®îc con
ngêi lo¹i bá trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi cña m×nh (bao gåm c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt, ho¹t ®éng sèng vµ duy tr× sù tån t¹i cña céng ®ång ...). Trong ®ã
quan träng nhÊt lµ c¸c lo¹i chÊt th¶i sinh ho¹t tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ho¹t
®éng sèng.
Theo quan ®iÓm míi: ChÊt th¶i r¾n ®« thÞ (gäi chung lµ r¸c th¶i ®« thÞ ®îc
®Þnh nghÜa lµ vËt chÊt mµ ngêi t¹o ra ban ®Çu vøt bá ®i trong khu vùc ®« thÞ mµ
kh«ng ®ßi hái ®îc ®îc båi thêng cho sù vøt bá ®ã.
Nh vËy, chÊt th¶i r¾n lµ nh÷ng vËt chÊt ë d¹ng r¾n do c¸c ho¹t ®éng cña
con ngêi vµ ®éng vËt t¹o ra. Nh÷ng” s¶n phÈm “ nµy Ýt ®îc sö dông hoÆc Ýt cã
Ých; do ®ã nã lµ s¶n phÈm ngoµi ý muèn cña con ngêi. ChÊt th¶i r¾n cã thÓ ë
d¹ng thµnh phÈm hoÆc b¸n thµnh phÈm ®îc t¹o ra trong hÇu hÕt c¸c giai ®o¹n s¶n
xuÊt vµ trong tiªu dïng. ChÊt th¶i r¾n bao gåm nhiÒu lo¹i vËt chÊt lÉn lén, kh«ng
®ång nhÊt ®îc lo¹i bá tõ ho¹t ®éng kinh tÕ-x· héi cña con ngêi, trong ®ã ho¹t
®éng s¶n xuÊt lµ chñ yÕu.
1.2. Nguån chÊt th¶i r¾n
Nguån ph¸t sinh chÊt r¾n thêng kh«ng thay ®æi theo thêi gian vµ liªn quan
®Õn tõng vïng. Cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn ®Ó ph©n nguån chÊt th¶i r¾n nh :
a) Theo vÞ trÝ h×nh thµnh: Ngêi ta ph©n biÖt r¸c th¶i hay chÊt th¶i r¾n nh :
trong nhµ, ngoµi chî hay trªn ®êng phè.
b) Theo thµnh phÇn ho¸ häc vµ vËt lý: ngêi ta ph©n biÖt c¸c thµnh phÇn v«
c¬, h÷u c¬, ch¸y ®îc, kh«ng ch¸y ®îc, kim lo¹i, phi kim, giÎ, cao su…
c)Theo b¶n chÊt nguån t¹o thµnh.
ChÊt th¶i ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i:
ChÊt th¶i r¾n sinh ho¹t: Bao gåm tÊt c¶ c¸c nguån kh«ng ph¶i lµ
nguån tõ c«ng nghiÖp, bÖnh viÖn, c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i r¾n hay nãi c¸ch
kh¸c lµ nh÷ng chÊt th¶i liªn quan tíi c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi. Nguån t¹o
thµnh chñ yÕu lµ c¸c khu d©n c, c¸c c¬ quan trêng häc, c¸c trung t©m dÞch vô th¬ng m¹i. ChÊt th¶i sinh ho¹t cã thµnh phÇn bao gåm kim lo¹i, sµnh sø thuû tinh,
g¹ch ngãi vì, ®Êt ®¸, cao su,chÊt dÎo, thùc phÈm d thõa hoÆc qu¸ h¹n sö dông, x¬ng ®éng vËt, tre gç, giÊy, r¬m r¹, x¸c ®éng vËt.
1
- ChÊt th¶i thùc phÈm: Bao gåm c¸c thøc ¨n thõa, rau qu¶…lo¹i chÊt th¶i
nµy mang b¶n chÊt dÔ ph©n huû sinh häc, qu¸ tr×nh ph©n huû t¹o ra c¸c mïi khã
chÞu, ®Æc biÖt trong thêi tiÕt nãng Èm. Ngoµi c¸c lo¹i thøc ¨n thõa tõ gia ®×nh cßn
cã thøc ¨n tõ c¸c bÕp ¨n tËp thÓ, c¸c nhµ hµng kh¸ch s¹n, khu kÝ tóc x¸, chî…
- ChÊt th¶i trùc tiÕp tõ ®éng vËt chñ yÕu lµ ph©n bao gåm ph©n ngêi vµ
ph©n c¸c lo¹i ®éng vËt kh¸c.
- ChÊt th¶i láng chñ yÕu lµ bïn ga cèng r·nh, lµ chÊt th¶i ra tõ c¸c khu
vùc sinh ho¹t cña d©n c.
- Tro vµ c¸c chÊt th¶i d thõa kh¸c bao gåm: c¸c lo¹i vËt liÖu sau khi ®èt
ch¸y c¸c s¶n phÈm sau khi ®un nÊu b»ng than cñi vµ c¸c chÊt dÔ chaý kh¸c trong
gia ®×nh, trong c¸c kho cña c¸c c«ng së, c¬ quan, xÝ nghiÖp.
- ChÊt th¶i r¾n tõ ®êng phè cã thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸c c©y que, ni lon,
bao b× s¶n phÈm…
ChÊt th¶i c«ng nghiÖp: Lµ c¸c chÊt th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt
C«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Nguån ph¸t sinh bao gåm phÕ th¶i tõ vËt liÖu
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt C«ng nghiÖp, tro xØ, trongc¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn phÕ
th¶i tõ nhiªn liÖu phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, trong qui tr×nh c«ng nghÖ, khi ®ãng
gãi bao b× s¶n phÈm .
ChÊt th¶i n«ng nghiÖp: Lµ nh÷ng chÊt th¶i vµ mÉu th¶i thõa th¶i ra
C¸c ho¹t
®éng kinh
tÕ –
héi cñaträt,
con ng
êi ho¹ch, s¶n phÈm th¶i ra
tõ c¸c ho¹t ®éng n«ng
nghiÖp
thÝ dô
nhx·: trång
thu
tõ c¸c ho¹t ®éng chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, cña c¸c lß mæ…Mét ®iÒu
cÇn chó ý viÖc qu¶n lý vµ x¶ c¸c lo¹i chÊt th¶i n«ng nghiÖp kh«ng thuéc tr¸ch
nhiÖm cña c¸c c«ng ty m«i trêng ®« thÞ ë c¸c ®Þa ph¬ng.
C¸c qu¸ tr×nh
C¸c qu¸ tr×nh
Ho¹t ®éng
C¸c ho¹t
C¸c ho¹t
s¶n xuÊt ChÊt
phith¶i
s¶n xuÊt
sènggåm
vµ t¸ic¸c nguån
®éngtõqu¶n
lý viÖn, tr¹m
®éng x¸,
giaophßng
r¾n y tÕ: Bao
bÖnh
sinh s¶n cña
tiÕp vµ ®èi
con ng
êi g¹c nÑp…, èng tiªm, c¸c
ngo¹i
kh¸m ch÷a bÖnh… nh c¸c lo¹i b«ng
b¨ng,
chi thÓ c¾t
bá, chÊt th¶i sinh ho¹t tõ bÖnh nh©n, c¸c chÊt phãng x¹ trong bÖnh viÖn.
B¶ng 1 Nguån th¶i
ChÊt th¶i
D¹ng láng
Bïn cèng
ChÊt láng
dÇu mì
D¹ng khÝ
H¬i ®éc
D¹ng r¾n
ChÊt th¶i
sinh ho¹t
ChÊt th¶i
c«ng
nghiÖp
.
C¸c lo¹i
2
kh¸c
1.3.
Ph©n lo¹i chÊt th¶i r¾n
Chóng ta ®· biÕt trong cïng mét nguån chÊt th¶i cã thÓ cã mét hay nhiÒu
lo¹i r¸c th¶i kh¸c nhau. Th«ng thêng ngêi ta ph©n ra c¸c lo¹i r¸c th¶i r¾n nh :
1.3.1. ChÊt th¶i r¾n ®« thÞ
ChÊt th¶i r¾n ®« thÞ bao gåm :
R¸c th¶i thùc phÈm: Lµ nh÷ng chÊt th¶i sinh ra tõ tiªu dïng chÕ biÕn
thùc phÈm, lo¹i nµy chøa nhiÒu chÊt h÷u c¬, dÔ thèi r÷a, dÔ bÞ ph©n huû nhanh
®Æc biÖt khi gÆp thêi tiÕt nãng Èm. Lo¹i nµy cÇn ®¬c chó ý ®Æc biÖt bëi tÝnh chÊt
cña nã rÊt dÔ hÊp dÉn s©u bä, chuét, c«n trïng g©y bÖnh.
R¸c: Bao gåm giÊy, nhùa, c¸c s¶n phÈm nh chai lä thuû tinh, kim lo¹i
gèm sø, c¸c lo¹i nµy Ýt hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n huû.
Tro xØ vµ tro than: gåm toµn nhng tµn d cña qu¸ tr×nh ch¸y, sinh ra tõ c¸c
hé gia ®×nh hoÆc c¸c lß thiªu, lß ®èt.
R¸c cång kÒnh: Bao gåm ®å gç, thiÕt bÞ gia dông …C¸c lo¹i nµy cÇn thu
gom vËn chuyÓn cÈn thËn.
R¸c th¶i x©y dùng v«i v÷a g¹ch gãi … sinh ra do x©y dùng, ph¸ vì c¸c
c«ng tr×nh míi cò.
R¸c ®êng phè lo¹i chÊt th¶i nµy bao gåm phÕ liÖu thu ®îc khi quÐt gom
®êng phè …
ChÊt th¶i tõ c¸c nhµ m¸y xö lý: Bao gåm chÊt r¾n, bôi, bïn s×nh sÖt sinh
ra tõ c¸c nhµ m¸y xö lý r¸c th¶i.
1.3.2 ChÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp
Lµ nh÷ng chÊt th¶i sinh ra tõ c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp, lo¹i chÊt th¶i nµy
bao gåm tµn d cña cña qu¸ tr×nh xö lý chÊt th¶i, cña c«ng nghÖ xö lý chÕ biÕn
chÊt th¶i.
3
1.3.3 ChÊt th¶i nguy hiÓm vµ ®éc h¹i
Lµ nh÷ng chÊt dÔ ch¸y, dÔ næ, dÔ ¨n mßn, dÔ ph¶n øng víi c¸c vËt liÖu kh¸c
hoÆc mang tÝnh phãng x¹. Lo¹i chÊt th¶i nµy sinh ra tõ ho¹t ®éng c«ng nghiÖp lµ
chñ yÕu , bao gåm c¶ nh÷ng chÊt th¶i r¾n y tÕ nguy h¹i. Lo¹i chÊt th¶i nµy nguy
hiÓm tøc thêi hay nguy hiÓm tiÒm tµng ®èi víi con ngëi vµ ®éng vËt trong mét
thêi gian.
4
1.4 TÝnh chÊt th¶i r¾n
1.4.1 TÝnh chÊt vËt lý
a) §é Èm: ®îc x¸c ®Þnh b»ng träng träng lîng cã trªn 1 ®¬n vÞ träng lîng r¸c Èm
hoÆc kh«.
b) Tû träng: Cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ tæng thÓ vµ thÓ tÝch níc .
Còng nh ®é Èm tû träng chÊt th¶i r¾n thay ®æi rÊt lín theo vÞ trÝ ®Þa lý, mïa trong
n¨m, thêi gian lu ®éng.
c) Thµnh phÇn
B¶ng 2: Thµnh phÇn, ®é Èm vµ tû träng chÊt th¶i r¾n
TT Thµnh phÇn
( %)
(%) §é Èm
Tû träng
1 Thùc phÈm thõa
6-26 (14) 50-80 (70) 120-480 (290)
2
GiÊy
5-45 (34) 4 -10 (6)
30-130 (85)
3
B×a
3-15 (7)
4-8 (5)
30-80 (50)
Nhùa
2-8 (5)
1-4 (2)
30-130 (85)
Hµng dÖt
6-4 (2)
6-15 (10)
30-100 (65)
Cao su
0-2 (0.5) 1-4 (2)
90-200 (130)
Da
0-2 (0.5) 8-12 (10)
90-260 (160)
Hoa, c©y c¶nh
0-20 (12) 30-80 (60) 60-225 (105)
Gç
1-4 (2)
15-40 (20) 120-320 (240)
C¸c chÊt h÷u c¬ kh¸c 0-5 (2)
10-60 (25) 90-360 (240)
Thuû tinh
4-16 (8) 1-4 (2)
160-480 (195)
Hép thiÕc
2-8 (6)
2-4 (3)
45-160 (90)
Kim lo¹i (trõ s¾t)
0-1 (1)
2-4 (3)
60-240 (160)
S¾t thÐp
1-4 (2)
2-6 (3)
120-1200 (320)
§Êt ®¸, tro g¹ch
0-10 (4) 6-12 (8)
320-960 (480)
1.4.2. TÝnh chÊt ho¸ häc
Nh÷ng th«ng tin vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña chÊt th¶i r¾n ®ãng vai trß quan
träng khi ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n xö lý t¸i chÕ chÊt th¶i…Mét sè ®iÓm quan träng
nh :
ChÊt h÷u c¬: vËt chÊt bay h¬i (hay mÊt thªm ë nhiÖt ®é 950 0 C). PhÇn bay
h¬i ®i lµ chÊt bay h¬i chÊt h÷u c¬ hay chÊt tæn thÊt khi nung th«ng thêng chÊt
h÷u c¬ trong kho¶ng 40%-60% hay trung b×nh 53%.
ChÊt tr¬: §ã lµ phÇn cßn l¹i sau khi nung tøc lµ chÊt tr¬ ( chÊt v« c¬ ).
Hµm lîng C¸c bon cè ®Þnh: Lµ lîng C¸c bon cßn l¹i sau khi lo¹i bá c¸c
t¹p chÊt v« c¬ kh¸c kh«ng ph¶i lµ C¸c bon trong tr¬, hµm lîng nµy thêng chiÕm
kho¶ng 5%-12% trung b×nh 7% .
NhiÖt trÞ: Gi¸ trÞ nhiÖt t¹o thµnh khi ®èt chÊt th¶i r¾n…
5
Mét sè yÕu tè ¶nh hëng ®Õn thµnh phÇn tÝch chÊt cña chÊt th¶i r¾n:
- C¸c thay ®æi trong thµnh phÇn kinh tÕ.
- C¸c thay ®æi c«ng nghÖ trong lÜnh vùc chÕ biÕn thùc phÈm
- C¸c thay ®æi trong bao b× ®ãng gãi vµ c¸ch tiÕp cËn c¸c s¶n phÈm
tiªu dïng.
- C¸c thay ®æi c«ng nghÖ in vµ khèi lîng giÊy sö dông.
- Thay ®æi vÒ luËt ph¸p.
- Thay ®æi theo thêi gian, c¸c mïa trong n¨m.
- C¸c thãi quen, tËp qu¸n cña tõng c¸ nh©n, gia ®×nh trong céng
®ång.
Nh vËy, chÊt th¶i vèn lµ mét lÜnh vùc kh¸ réng. Trong giíi h¹n nhá cña
chuyªn ®Ò, em chØ tËp trung xem xÐt ¶nh hëng cña c«ng t¸c qu¶n lý r¸c th¶i r¾n
sinh ho¹t ë huyÖn Sãc S¬n (mét khu vùc ®ang dÇn ®îc ®« thÞ ho¸).
6
Ch¬ng II hiÖn tr¹ng qu¶n lý r¸c th¶i sinh ho¹t á huyÖn
sãc s¬n
I.
Kh¸i qu¸t chung vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ- x· héi huyÖn Sãc S¬n
[nguån 3]
1.1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn
Sãc S¬n lµ mét huyÖn ngo¹i thµnh phÝa b¾c thñ ®« Hµ Néi. PhÝa B¾c Sãc
S¬n gi¸p Th¸i Nguyªn, phÝa T©y gi¸p VÜnh Phóc, phÝa §«ng gi¸p B¾c Ninh, phÝa
Nam gi¸p huyÖn §«ng Anh. HuyÖn cã tæng diÖn tÝch lµ 31290 ha gåm 3 vïng ®Þa
h×nh: nói, gß ®åi, ®ång b»ng ven s«ng, trong ®ã ®åi nói chiÕm 2/3 tæng diÖn tÝch.
KhÝ hËu Sãc S¬n mang ®Æc ®iÓm chung cña khÝ hËu ®ång b»ng B¾c Bé, víi
2 mïa râ rÖt: mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3, mïa ma tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 10.
NhiÖt ®é trung b×nh trong n¨m 23,80C, cao nhÊt 41,20C, thÊp nhÊt 50C.
Chªnh lÖch nhiÖt ®é th¸ng nãng (th¸ng 7) vµ th¸ng l¹nh nhÊt (th¸ng 1) lµ 13,1 0C
(Theo sè liÖu cña tr¹m khÝ tîng thuû v¨n Phóc Yªn).
Lîng ma trung b×nh 1460 mm, n¨m cao nhÊt cao nhÊt 1952 mm n¨m thÊp
nhÊt 915 mm. Läng ma ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m, cao nhÊt
th¸ng 7, th¸ng 8, thÊp nhÊt th¸ng 12, th¸ng 1 n¨m sau.
Lîng bøc x¹ mÆt trêi trung b×nh 8.5 kcal/m2/th¸ng, lîng bøc x¹ h¬i trung
b×nh 865 mm. Nh vËy, khÝ hËu Sãc S¬n t¬ng ®èi kh« nãng trong ph¹m vi §ång
B»ng B¾c Bé .
1.2. Kinh tÕ - x· héi- d©n sè
Sãc S¬n cã 25 x· vµ mét thÞ trÊn víi d©n sè 240.000 ngêi. Trong ®ã cã
125.000 lao ®éng, 80.526 häc sinh. Mét khu vùc thuÇn n«ng víi 95% d©n sè lµm
n«ng nghiÖp. Tèc ®é gia t¨ng d©n sè tù nhiªn cña huyÖn lµ 1.7% / n¨m. Theo kÕt
qu¶ ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo n¨m 1999, toµn huyÖn cã 53752 hé d©n,
trong ®ã hé giÇu chiÕm 14,6%, hé kh¸ 21,2%, hé trung b×nh 56,43% vµ hé nghÌo
7,855%, tû lÖ sinh con thø 3 lµ 11,52%, tû lÖ trÎ suy dinh dìng lµ 34,4%. Nh÷ng
con sè trªn cho thÊy ®©y lµ mét huyÖn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ho¹t ®éng kinh
tÕ chñ yÕu cña huyÖn Sãc S¬n lµ n«ng nghiÖp kÕt hîp víi c¸c lo¹i h×nh: trång lóa,
trång mÇu, trång rau, c©y ¨n qu¶ vµ trång rõng….Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng
víi víi sù t¨ng trëng kinh tÕ cña c¶ níc nãi chung vµ kinh tÕ cña Hµ Néi nãi
riªng, ho¹t ®éng kinh tÕ cña huyÖn ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ vÒ nhiÒu
mÆt ®em l¹i nhiÒu bé mÆt míi cho vïng b¸n s¬n ®Þa nµy. Do lµ khu vùc míi nªn
cßn kÐm ph¸t triÓn so víi c¸c quËn huyÖn ngo¹i thµnh kh¸c cña thµnh phè Hµ
7
Néi. PhÇn lín c¸c c¬ së C«ng nghiÖp chÝnh cña Sãc S¬n ®Òu thuéc ®Çu t níc
ngoµi. C«ng ty VIDACO l¾p r¸p xe m¸y ë x· Hång Kú, khu c«ng nghiÖp Minh
TrÝ . C«ng Ty YAMAHA ®Çu t l¾p r¸p xe m¸y ë x· Hång Kú. Khu c«ng nghiÖp
Néi Bµi …nhng do míi ®i vµo ho¹t ®éng nªn qui m« nhá bÐ nhu cÇu lao ®éng
thÊp ; Cßn c¸c cë së kh¸c ®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn th× ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶.
HiÖn nay Sãc S¬n ®ang chuyÓn híng c¬ cÊu ®Çu t sang thÕ m¹nh cña m×nh ®ã lµ
du lÞch vµ dÞch vô, mµ träng ®iÓm lµ: Côm c¶ng hµng kh«ng Néi Bµi. Cïng víi
nã lµ viÖc b·i r¸c Nam S¬n - ®îc UBNND thµnh phè Hµ Néi phª duyÖt, ®Çu t ®i
vµo ho¹t ®éng n¨m 1999, ®ã lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn c¸c nghµnh nghÒ míi nh:
dÞch vô c«ng céng phôc vô cho s©n bay Néi Bµi, cïng víi dÞch vô xö lý r¸c th¶i,
xe taxi nhµ hµng, ¨n uèng…
1.3. HÖ thèng qu¶n lý nhµ níc vÒ m«i trêng
HÖ thèng qu¶n lý nhµ níc vÒ m«i trêng ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau
Quèc héi
ChÝnh phñ
Bé khoa häc CN& MT
C¸c vô
kh¸c
Côc M«i
trêng
UBND TØnh Thµnh phè
trùc thuéc T¦
Së
KHCN&
MT
Phßng
QLMT
C¸c Bé kh¸c
C¸c së
kh¸c
Vô
KHCN&
MT
UBND
QuËn
huyÖn
Phßng
Ban
QLMT
C¸c vô
kh¸c
Phßng
MT
8
Ngoµi ra, c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng cßn cã sù tham gia cña c¸c tæ chøc ®oµn thÓ,
hay tæ chøc phi chÝnh phñ. Bé KHCN & MT ®· phèi hîp víi ban chÊp hµnh trung
¬ng cïng c¸c tæ chøc quÇn chóng x©y dùng vµ ban hµnh c¸c nghÞ quyÕt liªn tÞch
vÒ ®éng viªn c¸c tæ chøc quÇn chóng tham gia c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng. Th«ng
qua c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng diÔn ra díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh tæ
chøc c¸c phong trµo quÇn chóng: “TuÇn lÔ níc s¹ch vµ vÖ sinh m«i trêng” toµn
quèc tõ ngµy 29/4 ®Õn ngµy 6/4…ngµy m«i trêng thÕ giíi 5/6.
II.
2.1.
HiÖn tr¹ng r¸c th¶i sinh ho¹t ë Sãc S¬n
Tæng quan chung vÒ r¸c th¶i sinh ho¹t
Theo sè liÖu cña C«ng ty m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n lîng r¸c th¶i r¾n sinh
ho¹t ph¸t sinh h»ng ngµy trªn ®Þa bµn xÝ nghiÖp qu¶n lý kho¶ng 60m 3/ ngµy cha
kÓ nh÷ng ngµy lÔ tÕt th× lîng r¸c th¶i ph¸t sinh cã thÓ nªn tíi 100m3 –
120m3/ngµy. §ã míi chØ lµ sè lîng r¸c th¶i xÝ nghiÖp qu¶n lý vµ thu gom ®îc nhng trªn thùc tÕ vÉn cßn tån t¹i nhiÒu lîng r¸c th¶i ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña xÝ
nghiÖp.
2.2. Thµnh phÇn r¸c th¶i sinh ho¹t
Theo XÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n, thµnh phÇn r¸c th¶i cña Sãc S¬n
bao gåm:
Thµnh phÇn
%
Thµnh phÇn
%
ChÊt h÷u c¬
57,5
V¶i, Sîi
1,3
GiÊy
2,0
Thuû tinh
0,42
Nhùa
2,7
§Êt ®¸, ®Êt sÐt, sø
6,1
Da, cao su, gç
1,1
Kim lo¹i
1,0
C¸c t¹p chÊt(d<10)
27,88
Tæng
100
ChÊt th¶i r¾n ë Sãc S¬n hiÖn cã
§é pH 6,7-7
§é Èm cña r¸c lµ: 65%
9
Tû träng trung b×nh lµ: 0,24 tÊn/m3
Qua viÖc ®i nghiªn cøu thèng kª thµnh phÇn r¸c th¶i ë mét sè n¬i, chóng ta
nhËn thÊy tuú theo sù phøc t¹p ®a d¹ng cña ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi mµ thµnh
phÇn r¸c th¶i trong tæng lîng r¸c th¶i lµ kh¸c ®èi víi mçi khu vùc vµ ®Þa ph¬ng.
2.3. Nguån r¸c th¶i sinh ho¹t ë huyÖn Sãc S¬n [nguån 3 ]
HiÖn nay chóng ta ®ang b¾t buéc ph¶i nh×n nhËn r¸c th¶i lµ mét kÕt qu¶ tÊt
yÕu ®îc sinh ra tõ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi vµ ho¹t ®éng sinh ho¹t cña con
ngêi. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× cïng víi nã lµ khèi lîng r¸c th¶i sinh ra
cµng lín vµ trë thµnh mét vÊn ®Ò ®ang ®îc rÊt quan t©m ®Æc biÖt trong lÜnh vùc
b¶o vÖ m«i trêng.
Chóng ta ®· biÕt, r¸c th¶i ph¸t sinh tõ mäi mÆt cña ®êi sèng con ngêi. Sãc
S¬n cã mét sè nguån ph¸t sinh chñ yÕu sau:
R¸c cña khu d©n c
§©y lµ nguån th¶i chÝnh cña r¸c th¶i r¾n sinh ho¹t. §ã lµ mét phÇn tÊt yÕu
cña ho¹t ®éng sinh ho¹t cña c¸c hé gia ®×nh. R¸c th¶i ®îc sinh ra tõ nguån nµy
rÊt lín, rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p. R¸c th¶i ë ®©y bao gåm: thøc ¨n thùc phÈm thõa,
tói nilon, bao b×, r¸c th¶i ®Æc biÖt … HiÖn nay, tû lÖ tói nilon d îc sö dông vµ th¶i
ra ngµy cµng chiÕm tû lÖ lín. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi
®· ¶nh hëng tíi ®êi sèng khu d©n c trªn ®Þa bµn Sãc S¬n, lµm nguån r¸c th¶i nµy
cã xu híng cµng gia t¨ng vµ ®ßi hái cÇn cã biÖn ph¸p thu gom, xö lý mét c¸ch cã
hiÖu qu¶ h¬n n÷a.
R¸c th¶i nhµ hµng, kh¸ch s¹n, c¬ sá kinh doanh
Do c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cña huyÖn ®Òu tËp chung ë ®Þa bµn thÞ trÊn
Sãc S¬n. Nªn ho¹t ®éng cña c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n vµ c¸c c¬ së kinh doanh ë
thÞ trÊn ph¸t triÓn kh¸ m¹nh, ®iÒu nµy ®· t¹o ra nguån th¶i nh : thøc ¨n thõa chai
lä ®å hép giÊy vôn …§a phÇn r¸c th¶i nµy hÇu hÕt ®îc thu gom do c¸c c¬ së nµy
kÝ hîp ®ång dµi h¹n víi xÝ nghiÖp.
R¸c th¶i cña c¬ quan c¬ së trêng häc
§Þa bµn thÞ trÊn Sãc S¬n lµ khu vùc tËp chung nhiÒu c¬ quan trêng häc, do
®ã lîng r¸c th¶i còng kh¸ lín nhng thµnh phÇn kh«ng phøc t¹p, kh«ng g©y
nhiÒu t¸c ®éng tíi m«i trêng xung quanh vµ phÇn nµo còng ®îc c¸c ®¬n vÞ quan
t©m chó ý còng nh kÝ kÕt hîp ®ång thu gom vËn chuyÓn.
R¸c th¶i tõ chî
10
HuyÖn Sãc S¬n cã mét khu chî trung t©m (chî Sãc S¬n), n»m t¹i ®Þa bµn
thÞ trÊn Sãc S¬n, ngoµi ra cßn cã c¸c chî nhá vµ c¸c chî cãc. R¸c th¶i ë ®©y ®a
d¹ng thµnh phÇn nhiÒu chñng lo¹i, do ®ã nã t¹o nªn nh÷ng t¸c ®éng rÊt xÊu tíi
m«i trêng xung quanh. Do thµnh phÇn r¸c th¶i ë ®©y rÊt phøc t¹p nh: rau qu¶, r¸c
sinh ho¹t, bao b×, tói nilon, hµng ho¸ thùc phÈm Õ thõa h háng…cho nªn ®©y lµ
nh÷ng khu mÇm bÖnh ®e do¹ an toµn vÖ sinh m«i trêng. MÆt kh¸c, do phøc t¹p vÒ
thµnh phÇn nªn ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña xÝ nghiÖp.
C¨n cø vµo nguån t¹o thµnh vµ thµnh phÇn r¸c th¶i chóng ta nhËn thÊy:
huyÖn Sãc S¬n nãi chung vµ thÞ trÊn Sãc S¬n nãi riªng ®©y lµ khu vùc ®ang ®îc
®« thÞ ho¸ nhng ho¹t ®éng n«ng nghiÖp vÉn lµ chñ yÕu. Th«ng qua b¶ng thµnh
phÇn r¸c th¶i ë trªn: tû lÖ ®Êt ®¸, g¹ch gãi vôn lµ 6,1% vµ tû lÖ chÊt h÷u c¬ lµ
57,5 %, nh÷ng con sè nµy ®· nãi nªn nh÷ng ®iÒu ®ã.
III.
3.1.
HiÖn tr¹ng qu¶n lý r¸c th¶i sinh ho¹t ë huyÖn Sãc S¬n
Qu¶n lý b»ng c«ng cô ph¸p luËt
LuËt ph¸p lµ qui t¾c hÖ thèng xö sù mang tÝnh chÊt b¾t buéc chung do nhµ
níc ®Æt ra thùc hiÖn, nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi vµ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng ®Êt níc. Nh vËy ®èi tîng ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt lµ ho¹t ®éng cña con
ngêi. Con ngêi lµ chñ thÓ trung t©m cña x· héi, con ngêi b»ng ho¹t ®éng cña
m×nh t¸c ®éng vµo thiªn nhiªn mang l¹i nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc vµ tÝch cùc.
ChÝnh b¶n th©n con ngêi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ s¶n xuÊt cña m×nh ®· lµm
mÊt c©n b»ng sinh th¸i g©y « nhiÔm m«i trêng. ChÝnh v× thÕ vai trß cña ph¸p luËt
trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng cã vÞ trÝ rÊt quan träng ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu b¶o vÖ
m«i trêng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× ph¶i t¸c ®éng vµo ho¹t ®éng tiªu cùc cña con
ngêi tíi m«i trêng.
LuËt b¶o vÖ m«i trêng ViÖt Nam ®îc quèc héi th«ng qua ngµy 27/12/1993
®îc chñ tÞch níc ra quyÕt ®Þnh sè 292/ CTN ban hµnh vµo th¸ng 01/1994 lµ qui
®Þnh ph¸p luËt cao nhÊt cña nhµ níc vÒ m«i trêng. LuËt cã 7 ch¬ng, 55 ®iÒu.
Trong ®ã cã 4 ch¬ng ®a ra c¸c qui ®Þnh chøc tr¸ch QLMT cña Bé KHCN&MT,
Côc m«i trêng ë cÊp T¦ vµ UBND tØnh thµnh phè ë cÊp ®Þa ph¬ng.
§Ó thùc thi “ LuËt b¶o vÖ m«i trêng “ CP ®· cã nghÞ ®Þnh 175/ CP ngµy
8/10/1994 híng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i trêng vµ N§ 26/ CP ngµy
26/4/1996 vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng. Ngµy 3/4/1997
thñ tíng chÝnh phñ ra chØ thÞ sè 199/Ttg bao gåm c¸c biÖn ph¸p trong c«ng t¸c
qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ë c¸c ®« thÞ vµ c¸c khu c«ng nghiÖp. Bé KHCN&MT vµ Bé
11
X©y Dùng ®· ban hµnh th«ng t liªn tÞch sè 1590/1997/TTLT- BKHCN&MT-BXD
ngµy 17/10/1997 híng dÉn thi hµnh chØ thÞ 199/TTg n¨m 1999, thñ tíng chÝnh
phñ qui ®Þnh sè 155/1999 Q§-TTg vÒ quy chÕ qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i. Cßn
®èi víi thµnh phè Hµ Néi, còng nh huyÖn Sãc S¬n trùc thuéc quyÒn qu¶n lý cña
UBND thµnh phè Hµ Néi; §· x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p qui cô thÓ ho¸ LuËt b¶o
vÖ m«i trêng ¸p dông cho thµnh phè Hµ Néi nãi chung vµ c¸c quËn huyÖn trùc
thuéc nh : Qui ®Þnh vÒ vÖ sinh m«i trêng ®« thÞ ngµy 11/11/1993 hay quyÕt ®Þnh
sè 3008/Q§- UB kÌm theo lµ qui ®Þnh b¶o vÖ m«i trêng vµ híng dÉn thùc hiÖn
qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng dùa trªn LuËt b¶o vÖ m«i trêng, NghÞ ®Þnh
175CP….kÌm theo lµ quyÕt ®Þnh sè 3093/Q§- UB ngµy 21/9/1996 vÒ qui ®Þnh xö
ph¹t hµnh chÝnh ®èi víi hµnh vi vi ph¹m. LuËt ph¸p ®· trë thµnh c«ng cô h÷u
hiÖu gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý kiÓm tra kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu¶n
lý chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t cña tæ chøc c¸ nh©n trªn ®Þa bµn huyÖn.
Tuy nhiªn LuËt b¶o vÖ m«i trêng lµ mét lÜnh vùc míi mÆc dÇu ®· cã nhiÒu
cè g¾ng ®Ó hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p qui trong c«ng t¸c qu¶n lý m«i trêng,
®Æc biÖt lµ c«ng t¸c qu¶n lý r¸c th¶i ®« thÞ trªn ®Þa bµn huyÖn Sãc S¬n. Do ®ã
viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng thu gom vËn chuyÓn còng nh xö lý r¸c th¶i
sinh ho¹t ®îc ban l·nh ®¹o hyÖn còng nh c¸n bé c«ng nh©n viªn XÝ nghiÖp m«i
trêng ®« thÞ Sãc S¬n quan t©m chó ý th«ng qua c¸c v¨n b¶n ph¸p qui cña thµnh
phè ®· x©y dùng ®Ó ¸p dông sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy vËy, LuËt ph¸p vµ c¸c
v¨n b¶n qui ®Þnh vÒ m«i trêng cha thùc sù lµ c«ng cô ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ bëi
ph¸p luËt cha lµm chuyÓn biÕn m¹nh mÏ ý thøc cña ngêi d©n ®èi víi c«ng t¸c b¶o
vÖ m«i trêng. Ph¸p luËt cha cã hiÖu qu¶ lín m¹nh ®Ó gi¶m nguån ng©n s¸ch nhµ
níc vµo c«ng t¸c m«i trêng, ®Æc biÖt lµ cha cã c«ng cô Ph¸p LuËt ®Ó gióp cho
viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c” ngêi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn” trong qu¶n lý r¸c th¶i
trªn ®Þa bµn huyÖn.
3.2. Qu¶n lý hµnh chÝnh
UBNDTP Hµ Néi
HÖ thèng qu¶n lý
C¸c së kh¸c
Së GT c«ng
chÝnh
Së
KHCN&MT
UBND quËn
huyÖn
URENCO
Phßng
QLMT
Phßng, Ban
QLMT
XN m«i trêng
®« thÞ
XNm«itrêng
®« thÞ huyÖn
12
UBND huyÖn Sãc S¬n: Lµ c¬ quan qu¶n lý m«i trêng t¹i ®Þa bµn huyÖn Sãc
S¬n díi sù chØ ®¹o cña UBND thµnh phè Hµ Néi. UBND huyÖn chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ qu¶n lý vÖ sinh m«i trêng trªn ®Þa bµn huyÖn Sãc S¬n; Xö lý c¸c vi ph¹m,
nh÷ng víng m¾c, khã kh¨n cña c¸c x· trªn ®Þa bµn trong c«ng t¸c gi÷ g×n vÖ sinh
m«i trêng. UBND huyÖn Sãc S¬n ®iÒu hµnh sù ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n.
XÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n: trùc thuéc sù ®iÒu hµnh cña UBND
huyÖn Sãc S¬n lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu. NhiÖm vô chÝnh lµ lµm c«ng t¸c vÖ
sinh m«i trêng t¹i c¸c thÞ trÊn c¸c x· trªn ®Þa bµn huyÖn, kinh phÝ, c¬ së vËt chÊt
kü thuËt, h¹ tÇng c¬ së phôc vô cho c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn, xö lý r¸c th¶i
do UBND thµnh phè Hµ Néi cÊp th«ng qua ng©n s¸ch cña huyÖn.
S¬ ®å qu¶n lý cña XÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n
XÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ
Sãc S¬n
§éi
§éi
§éi
§éi
§éi
s¶n xuÊt
s¶n xuÊt
s¶n xuÊt
s¶n xuÊt
xe m¸y
sè 1
sè 2
sè 3
sè 4
®iÖn n¬c
Ngoµi ra, c¸c phong trµo v¨n ho¸ th«ng tin do c«ng an huyÖn x· cã tr¸ch
nhiÖm tuyªn truyÒn, gi÷ g×n an ninh trËt tù x· héi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh
s¸ch qu¶n lý m«i trêng.
Cïng víi ®ã lµ c¸c tæ chøc ban ngµnh, tæ chøc ®oµn thÓ vµ céng ®ång d©n
c cã tr¸ch nhiÖm ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua gi¸o dôc tuyªn truyÒn n©ng cao ý
13
thøc b¶o vÖ m«i trêng vµ phæ biÕn c¸c néi dung v¨n b¶n liªn quan tíi c«ng t¸c vÖ
sinh m«i trêng cho quÇn chóng. Céng ®ång d©n c cã vai trß rÊt quan träng bëi hä
võa trùc tiÕp thùc hiÖn c«ng t¸c vÖ sinh m«i trêng ®ång thêi còng lµ ngêi tuyªn
truyÒn ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n trong c«ng t¸c vÖ sinh m«i trêng vµ võa
lµ ®¹i diÖn cho nh©n d©n trong viÖc kiÓm tra chÊt lîng vÖ sinh m«i trêng còng nh
ph¶n ¸nh kiÕn nghÞ cña ngêi d©n tíi c¬ quan chÝnh quyÒn nh»m gióp cho c«ng
t¸c vÖ sinh m«i trêng thùc hiÖn ®îc tèt h¬n.
3.3.Qu¶n lý b»ng c«ng cô kinh tÕ
Do sù ph¸t triÓn ngµy mét nhanh cña c¸c ho¹t ®éng kinh – tÕ x· héi trªn
®Þa bµn huyÖn. §iÒu nµy lµm chi phÝ cña c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng ngµy mét
t¨ng, dÉn tíi viÖc t¨ng ng©n s¸ch cho XÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n lµ ®iÒu
tÊt nhiªn. Do vËy t¹o nªn g¸nh nÆng cho chÝnh quyÒn thµnh phè Hµ Néi vµ chÝnh
quyÒn UBND huyÖn Sãc S¬n. Mét thùc tÕ ®¸ng lu t©m mÆc dï ng©n s¸ch t¨ng
cho ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng trªn ®Þa bµn huyÖn nhng xÝ nghiÖp vÉn cha ®ñ
nh©n lùc ®Ó thu gom vµ xö lý toµn bé lîng r¸c th¶i (tØ lÖ thu gom r¸c th¶i ë huyÖn
chØ ®¹t 42%) lîng r¸c th¶i ph¸t sinh kho¶ng 14,2 tÊn/ngµy.
Víi møc thu phÝ b×nh qu©n ë Sãc S¬n lµ 800®/ngêi/th¸ng chØ mét sè n¬i
míi ¸p dông ®îc ®óng møc phÝ thµnh phè qui ®Þnh lµ 1000®/ngêi/th¸ng. Víi møc
phÝ thÊp nh thÕ nµy th× phÝ thu chØ mang tÝnh chÊt ”cã thu” ®Ó n©ng cao nhËn thøc
cho ngêi d©n mµ th«i. MÆc dÇu xÝ nghiÖp còng cã nh÷ng hîp ®ång thu gom r¸c
th¶i cho mét sè nhµ m¸y ®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn nh c«ng ty Yamaha, c«ng ty
Lonci … th× chØ chiÕm mét phÇn nhá. MÆt kh¸c c«ng cô kinh tÕ kh«ng gi¶i quyÕt
®îc m©u thuÉn gi÷a viÖc ph¹t ai vµ ph¹t nh thÕ nµo (møc ph¹t nh thÕ nµo) còng
nh cha gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò ngêi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn. Hµng ho¸ m«i trêng
cha ®îc nh×n nhËn lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, chÝnh v× thÕ c«ng cô kinh tÕ cha
ph¸t huy ®îc nh÷ng u ®iÓm vèn cã cña nã. Bëi thÕ mµ hµng n¨m ng©n s¸ch cÊp
cho xÝ nghiÖp vÉn t¨ng ®Òu.
MÆt kh¸c vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y ph¶i tiÕn hµnh x· héi ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ
m«i trêng, nghÜa lµ tõng bíc chuyÓn dÇn c¬ chÕ nhµ níc bao tiªu c¸c s¶n phÈm
dÞch vô vÖ sinh m«i trêng – lµm c«ng t¸c m«i trêng nh mét c«ng t¸c x· héi sang
viÖc khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc t nh©n tham gia vµo ho¹t ®éng thu gom, t¹o m«i
trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh ®Ó c¶i thiÖn kÕt qu¶ cña c«ng t¸c thu gom cïng víi
viÖc lµm gi¶m g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch. Còng nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch “ngêi hëng thô dÞch vô ph¶i tr¶ chi phÝ cho ngêi cung cÊp”, ®iÒu nµy ®óng víi qui luËt
gi¸ trÞ: khi tr¶ tiÒn ngêi sö dông dÞch vô ngµy cµng ®ßi hái ngêi cung cÊp s¶n
14
phÈm dÞch vô ph¶i cung cÊp chÊt lîng tèt h¬n ®a d¹ng h¬n, do vËy chÊt lîng m«i
trêng sÏ ®îc c¶i thiÖn.
3.4. C«ng t¸c gi¸o dôc vµ truyÒn th«ng m«i trêng
C¸c v¨n b¶n nh quyÕt ®Þnh 3093 ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 1996 cña UBND
thµnh phè Hµ Néi kÌm theo v¨n b¶n qui ®Þnh qu¶n lý r¸c th¶i: chØ thÞ sè 01 ngµy
02 th¸ng 01 n¨m 2002 vÒ viÖc t¨ng cêng qu¶n lý r¸c th¶i cña UBND thµnh phè
Hµ Néi.
C¸c kÕ ho¹ch vÒ vÖ sinh m«i trêng cña UBND huyÖn Sãc S¬n ®· ®îc
truyÒn t¶i s©u réng trong nh©n d©n th«ng qua hÖ thèng truyÒn thanh, c¸c buæi to¹
®µm tõ huyÖn xuèng c¸c x· khu hµnh chÝnh. M¹ng líi chØ ®¹o vÖ sinh m«i trêng
®îc x©y dùng t¹i thÞ trÊn vµ thêng xuyªn vËn ®éng nh©n d©n trªn ®Þa bµn thÞ trÊn
lµm c«ng t¸c vÖ sinh m«i trêng. §iÒu nµy ®· t¸c ®éng vµ lµm thay ®æi nhËn thøc
tÝch cùc cña ®¹i bé phËn nh©n d©n vÒ c«ng t¸c vÖ sinh m«i trêng.
KÕt thóc mçi ®ît ph¸t ®éng cã b¸o c¸o tæng hîp kÕt qu¶. Do cã sù thèng
nhÊt vÒ l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o tæ chøc thùc hiÖn tõ c¬ së nªn ®· lµm m«i trêng cña
thÞ trÊn nãi riªng vµ toµn huyÖn nãi chung ®· thay ®æi râ rÖt: gãp phÇn lµm s¹ch
®Ñp m«i trêng chung.
3.5. Qu¶n lý b»ng c«ng cô kü thuËt
ë ®©y chñ yÕu ®i xem xÐt c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn vµ xö lý r¸c th¶i
sinh ho¹t.
xÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n ra ®êi ngµy 3 th¸ng 2 n¨m 1997 theo
quyÕt ®Þnh cña UBND thµnh phè Hµ Néi cã chøc n¨ng qu¶n lý vÖ sinh c«ng
céng, thu gom vËn chuyÓn ph©n lo¹i vµ thùc hiÖn vÖ sinh m«i trêng thu phÝ vÖ
sinh theo qui ®Þnh cña nhµ níc. Cho ®Õn nay qua h¬n 6 n¨m ho¹t ®éng xÝ nghiÖp
®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ víi mét lîng r¸c th¶i ph¸t sinh kho¶ng
14,02 tÊn/ngµy th× ®©y lµ mét c«ng viÖc kh¸ lín ®èi víi mét xÝ nghiÖp m«i trêng
®« thÞ huyÖn.
Dù ®o¸n r¸c th¶i r¾n sinh ho¹t t¬ng lai lµ:
Nt = N0 (1 + r) t
Trong ®ã:
N0 : lîng r¸c th¶i r¾n hiÖn t¹i
t : n¨m dù b¸o
r : hÖ sè t¨ng
r phô thuéc vµo:
15
- Xu thÕ t¨ng d©n sè.
- Xu thÕ t¨ng d©n sè vµ tèc ®é ph¸t triÓn hiÖn t¹i.
- Xu thÕ t¨ng d©n sè vµ møc qui ho¹ch ph¸t triÓn
Th«ng thêng r cã thÓ lÊy c¸c gi¸ trÞ r = 0,05 ; r = 0,1 ; r=0,15
Víi tû lÖ thu gom cña xÝ nghiÖp kho¶ng 42% tÊt c¶ c¸c lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t ®Òu
®îc ®a lªn khu liªn hîp xö lý chÊt th¶i r¾n Nam S¬n. ViÖc thu gom r¸c th¶i ®îc
ph©n cho c¸c ®éi s¶n xuÊt chuyªn tr¸ch. C¸c lo¹i phÕ th¶i sinh ho¹t nh chî, ®êng
phè, c¬ quan nhµ m¸y, khu d©n c … ®îc c«ng nh©n thu gom l¹i b»ng xe ®Èy tay.
TiÕp ®ã r¸c th¶i ®îc c¸c ®oµn xe c¬ giíi tíi thu vµ vËn chuyÓn ®Õn b·i ch«n lÊp
Nam S¬n.
ViÖc thu gom chñ yÕu b»ng thñ c«ng kÕt hîp víi c¬ giíi tõ xe gom lªn xe
« t« chuyªn dông. §éi xe chuyªn dông vËn chuyÓn cã dung tÝch 2,5 – 5 m 3 ho¹t
®éng 2 ca. C«ng nh©n thu gom dông cô lao ®éng bao gåm chæi dµi 1,2 m , xÎng,
kÎng, xe dïng gom r¸c …¦íc tÝnh h»ng ngµy xÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc S¬n
tæ chøc thu gom kho¶ng 14,02 tÊn r¸c th¶i r¾n sinh ho¹t ph¸t sinh trªn ®Þa bµn
huyÖn.
§Ó c«ng t¸c thu gom vËn chuyÓn ®¹t hiÖu qu¶ cao th× cÇn cã sù liªn quan
mËt thiÕt gi÷a 2 kh©u thu gom vµ vËn chuyÓn ®Ó ®¶m b¶o toµn bé qua tr×nh ®¹t
hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ vµ m«i trêng, ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy xÝ nghiÖp cã
phßng qu¶n lý m«i trêng thùc hiÖn nhiÖm vô ®«n ®èc gi¸m s¸t c«ng nh©n lµm tèt
c«ng t¸c thu gom vµ vËn chuyÓn. Nhê ®ã xÝ nghiÖp ®· cã ®îc nh÷ng hµnh tÝch
nh ®¶m b¶o m«i trêng thÞ trÊn Sãc S¬n s¹ch ®Ñp taä c«ng ¨n viÖc lµm vµ æn ®Þnh
®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn.
Cã thÓ nãi, cã ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nµy lµ nhê xÝ nghiÖp ®· x©y dùng bé m¸y
tæ chøc æn ®Þnh ban l·nh ®¹o cã n¨ng lùc, ®éi ngò c«ng nh©n lµm viÖc nhiÖt t×nh
hiÖu qu¶ (c«ng nh©n lµm viÖc 2 ca tõ 6h ®Õn 10h s¸ng vµ 2h ®Õn 6h chiÒu). XÝ
nghiÖp ®· ®¶m nhËn c«ng t¸c vÖ sinh m«i trêng thu gom vËn chuyÓn r¸c th¶i cho
c¸c ®¬n vÞ träng ®iÓm däc theo quèc lé 2, quèc lé 3, khu Trung Gi·, thÞ trÊn Sãc
S¬n, khu C«ng nghiÖp Néi Bµi …Ngoµi ra cßn thùc hiÖn chÊt th¶i ®éc h¹i ë c¸c
xÝ nghiÖp ®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn. Khi míi thµnh lËp xÝ nghiÖp cã b·i ®æ r¸c
riªng réng kho¶ng 1,2 ha b·i dïng ®Ó xö lý ch«n lÊp r¸c th¶i nhng tíi nay do mét
sè lý do b·i ®· ngõng ho¹t ®éng tõ th¸ng 8 n¨m 2000 tõ ®ã r¸c ®îc vËn chuyÓn
lªn b·i Nam S¬n ®Ó xö lý; kho¶n tiÒn xö lý r¸c lµ 12.279 ®ång/tÊn. Do ®ã hµng
th¸ng xÝ nghiÖp ph¶i dµnh mét kho¶n chi phÝ t¬ng ®èi lín cho xö lý r¸c th¶i.
16
Trong thêi gian tíi xÝ nghiÖp ®ang cã kÕ ho¹ch x©y dùng hÖ thèng xö lý
chÊt th¶i c«ng nghiÖp nh»m ®¸p øng nhu cÇu cao vÒ xö lý chÊt th¶i cña c¸c c¬ së
®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn.
17
S¬ ®å c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh qu¶n lý r¸c th¶i r¾n sinh ho¹t
R¸c hé gia
®×nh
R¸c tõ c¬
quan trêng
häc
R¸c chî ®
êng phè
R¸c nhµ
hµng c¸c
cë së s¶n
xuÊt kinh
doanh
Thu gom
Thu gom
Thu gom
C¸c ®iÓm tËp chung r¸c
Bèc xóc vËn chuyÓn
B·i ch«n lÊp
Xö lý
Ch¬ng.III
Mét sè §¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c qu¶n lý r¸c th¶i sinh
ho¹t ë huyÖn Sãc S¬n
Sau khi ®i t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan tíi r¸c th¶i r¾n ë trªn còng
nh quÊ tr×nh t×m hiÓu thùc tr¹ng cña c«ng t¸c qu¶n lý r¸c th¶i trªn ®Þa bµn Sãc
18
S¬n. Lóc nµy chóng ta cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®¹t ®îc tõ c«ng t¸c thu gom, vËn
chuyÓn r¸c th¶i sinh ho¹t vµ vÖ sinh m«i trêng cña xÝ nghiÖp m«i trêng ®« thÞ Sãc
S¬n.
HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý ë ®©y chÝnh tæng lîi Ých thùc vÒ mÆt kinh tÕ
x· héi vµ m«i trêng mµ c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn r¸c th¶i vµ vÖ sinh m«i trêng ®em l¹i, ®îc thÓ hiÖn b»ng lîi Ých vµ chi phÝ ®· ®îc lîng ho¸ th«ng qua
nh÷ng con sè cã ®îc tõ ho¹t ®éng thu gom, vËn chuyÓn r¸c th¶i sinh ho¹t vµ vÖ
sinh m«i trêng.
I.
Nh÷ng lîi Ých thu ®îc
1.1. Lîi Ých m«i trêng
C«ng t¸c thu gom,vËn chuyÓn r¸c th¶i sinh ho¹t trªn ®Þa bµn huyÖn ®· ®em
laÞ nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng kÝch lÖ nh vÖ sinh xãm ngâ chØnh trang hÌ ®êng, trång
c©y xanh….ChÝnh v× vËy mµ m«i tr êng sèng trªn ®Þa bµn huyÖn trë nªn ngµy
cµng trong lµnh, kh«ng cã dÞch bÖnh lín nµo x¶y ra, còng nh sè ngêi bÞ m¾c bÖnh
m¾c bÖnh mµ nguyªn nh©n lµ do « nhiÔm r¸c th¶i g©y ra. R¸c th¶i ®îc thu gom
trong c¸c khu sinh ho¹t cña ngêi d©n ®· lµm m«i trêng sèng trë nªn dÔ chÞu h¬n
cho ngêi d©n, phÇn nµo lµm gi¶m « nhiÔm cho m«i trêng ®Êt, níc. Song hµnh
cïng c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn r¸c th¶i lµ c«ng t¸c chØnh trang hÌ ®êng,
trång c©y xanh, l¾p ®Æt hÖ thèng chiÕu s¸ng ®· gãp phÇn c¶i thiÖn m«i trêng
sèng; chÝnh c¸c ho¹t ®éng nµy ®· lµm t¨ng hµm lîng «xi trong kh«ng khÝ, gi¶m
nång ®é c¸c khÝ ®éc cã h¹i cho søc khoÎ con ngêi, t¹o nªn mét m«i trêng sèng
trong lµnh xanh s¹ch ®Ñp cho ®Þa bµn huyÖn Sãc S¬n. ViÖc r¸c th¶i sinh ho¹t ®·
vµ ®ang ®îc thu gom ngµy cµng cã hiÖu qu¶ ®· gãp phÇn t¹o nªn mét diÖn m¹o
míi cho huyÖn còng nh t¹o nªn kh«ng khÝ míi cho c¸c ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh
vùc cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. MÆt kh¸c, chÝnh viÖc c«ng viÖc vÖ sinh nµy t¹o
c¸c c¶nh quan ®Ñp cïng víi c¸c khu du lÞch th¾ng c¶nh cã s½n trªn ®Þa bµn huyÖn
®· thu hót mét lîng kh¸ch du lÞch ®Õn nghØ ng¬i vµ th¨m quan nh khu vùc §Òn
Sãc, nói §«i… §©y chÝnh lµ mÆt tÝch cùc cña c«ng t¸c c«ng t¸c vÖ sinh m«i tr êng ®· gãp phÇn lµm t¨ng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých m«i trêng. VÝ dô nh mét khu di tÝch
®îc g¾n víi c¶nh quan m«i trêng trong lµnh s¹ch sÏ, tho¸ng m¸t sÏ thu hót mét lîng kh¸ch lín h¬n mét khu di tÝch kh«ng cã nh÷ng lîi thÕ ®ã. PhÇn chªnh lÖch
®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ ®em m«i trêng ®em l¹i.
1.2. Lîi Ých kinh tÕ
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do sù ph¸t triÓn qu¸ møc cña c¸c ho¹t ®éng
kinh tÕ ®· g©y tæn h¹i tíi m«i trêng vµ chÝnh ®iÒu nµy ®· g©y t¸c ®éng ngîc trë
19
l¹i lµm chËm t¨ng tráng kinh tÕ. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ, toµn thÕ giíi ®· vµ ®ang thùc
hiÖn xu híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng tøc lµ g¾n ph¸t triÓn kinh tÕ víi b¶o vÖ m«i trêng vµ c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn chÝnh lµ mét phÇn cña c«ng cuéc nµy. Nh
vËy thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy còng chÝnh lµ thùc hiÖn gãp phÇn thóc ®Èy nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn.
M«i truêng vµ kinh tÕ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, chóng chÝnh lµ hai mÆt
cña mét vÊn ®Ò ®ã lµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Nh chóng ta ®· biÕt, ®Çu vµo
cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ chÝnh lµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ sau khi ho¹t
®éng s¶n xuÊt cña c¸c qui tr×nh kinh tÕ ®îc thùc hiÖn sÏ th¶i ra chÊt th¶i cho m«i
trêng. ChÝnh v× m«i trêng lu«n g¾n víi c¸c qui tr×nh kinh tÕ ( c¶ ®Çu ra, lÉn ®Çu
vµo) do ®ã khi cã sù thay ®æi vÒ kinh tÕ sÏ cã sù thay ®æi vÒ m«i trêng vµ ngîc
l¹i. HiÖn nay, c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh ®ang ®i s©u vµo lÜnh vùc
khoa häc c«ng nghÖ víi môc ®Ých tiÕt kiÖm vµ b¶o vÖ nguån tµi nguyªn thiªn
nhiªn nh»m thu ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt nhng còng ®¶m b¶o m«i trêng
kh«ng bÞ x©m h¹i, ®ã chÝnh lµ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ë hiÖn t¹i nhng vÉn “gi÷
g×n” cho thÕ hÖ mai sau. Nh vËy, m«i trêng ®îc b¶o vÖ th× kinh tÕ còng ph¸t triÓn
theo vµ ngîc l¹i. §©y lµ c¬ së tin cËy ®Ó chóng ta kh¼ng ®Þnh c«ng t¸c thu gom
vËn chuyÓn, xö lý r¸c th¶i vµ vÖ sinh m«i trêng ®îc tiÕn hµnh tèt sÏ gãp phÇn
thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña huyÖn Sãc S¬n ph¸t triÓn .
M«i trêng ®îc vÖ sinh s¹ch sÏ t¹o nªn kh«ng khÝ trong lµnh, c¶nh quan
s¹ch ®Ñp cïng víi c¸c ®iÓm du lÞch trªn ®Þa bµn huyÖn sÏ lµm t¨ng tÝnh hÊp dÉn
cña c¸c chuyÕn du lÞch, thu hót nhiÒu kh¸ch h¬n. §iÒu nµy t¹o ra nguån thu cho
nghµnh du lÞch nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ cña huyÖn Sãc S¬n nãi chung.
1.3. Lîi Ých x· héi
C«ng t¸c thu gom vËn chuyÓn r¸c th¶i vµ vÖ sinh m«i trêng ®· t¹o ra c«ng
¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Gãp phÇn gi¶i quyÕt mét lîng lao ®éng b¸n thÊt
nghiÖp ë vïng b¸n s¬n ®Þa nµy còng nh gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng,
viÖc lµm theo xu híng ph¸t triÓn gi¶m tû träng thµnh phÇn ho¹t ®éng trong lÜnh
vùc n«ng nghiÖp, theo ®óng ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ mµ §¶ng vµ
nhµ níc ta ®· ®Ò ra. ChÝnh viÖc nµy ®· ®em l¹i thu nhËp cho ngêi d©n, n©ng cao
®êi sèng t¹o nªn cuéc sèng gia ®×nh h¹nh phóc. §iÒu nµy ®· lµm nªn mét cuéc
sèng míi v¨n minh hiÖn ®¹i .
C«ng t¸c m«i trêng nµy ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn liªn tôc t¹o nªn mét lèi
sèng céng ®ång, lµnh m¹nh quan t©m tíi m«i trêng. C«ng viÖc nµy lµm cho mäi
ngêi gÇn nhau h¬n t¹o nªn lèi sèng mäi ngêi quan t©m tíi nhau h¬n tÊt c¶ v× lîi
20
- Xem thêm -