Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Sau h¬n m-êi n¨m thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi, nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· cã
nh÷ng b-íc chuyÓn biÕn kh¸ v÷ng ch¾c, quan hÖ x¶n xuÊt ®· ®-îc ®iÒu chØnh
phï hîp víi tinh chÊt, tr×nh ®é vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. C¬
chÕ thÞ tr-êng cïng víi c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é cña §¶ng vµ nhµ n-íc ®· t¹o cho
c¸c doanh nghiÖp nhiÒu c¬ héi kinh doanh míi, nh-ng còng ®Æt ra kh«ng Ýt
nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch ph¶i v-ît qua ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.®Æc biÖt lµ c¸c
doanh nghiÖp t- nh©n, c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, ®Ó cã chç ®øng v÷ng
ch¾c trªn thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp c¸c c«ng ty ph¶i lu«n phÊn ®Êu víi môc
®Ých tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, víi víi ch¸t
l-îng tèt ®Ó cã thÓ cã thÓ c¹nh tranh ®-îc víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
V× vËy viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hÕt søc cÇn
thiÕt ®èi víi c¸c doang nghiÖp trong nÒn kiunh tÕ thÞ tr-êng. V× nh÷ng th«ng tin
vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ nh÷ng th«ng tin cùc kú quan träng ®Ó c¸c nhµ lùa chän
kÕt cÊu mÆt hµng tèi -u, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ h¹ch to¸n néi bé trong doanh nghiÖp,
ph¸t hiÖn ®-îc nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó kh«ng ngõng phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi
phÝ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÊm, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn.
Bµi viÕt vÒ ®Ò tµi "C¬ së lùa chän vµ tr×nh tù h¹ch to¸n c¸c ph-¬ng ph¸p
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm" cña em mÆc dï míi dõng l¹i ë
mét lý luËn ch-a ®i s©u vµo kh¶o s¸t thùc tÕ nh-ng còng cã thÓ gãp phÇn nµo
trong viÖc lùa chän ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I
C¬ së lý luËn nghÖp vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I-/
KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c
lµ mét yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp
s¶n xuÊt.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tù ®Þnh
®o¹t mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh lÊy thu ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi
phÝ bá ra, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng, xem lîi nhuËn tèi ®a mµ doanh nghiÖp
thu vÒ sÏ ®-îc bao nhiªu, tõ ®ã ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c nhau ®Ó tiÕt kiÖm
chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ chØ tiªu quan träng ®-îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
kinh tÕ ®Çu t- c¬ b¶n cña viÖc øng dông kü thuËt míi vµo s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh
cßn lµ c¬ së trùc tiÕp ®Ó tÝnh to¸n chØ tiªu tæng hîp, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cuèi cïng
cña ho¹y ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ViÖc tËp hîp ®Çy ®ñ chi
phÝ ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c hîp lý, gi¸ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm nh»m ®¶m b¶o
lîi nhuËn cho doanh nghiÖp vµ lîi Ých cho ng-êi tiªu dïng ®ång thêi lµ mét yªu
cÇu cÊp thiÕt trong c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp.
Muèn vËy ph¶i tËp hîp chi phÝ ®Çy ®ñ vµ h¹ch to¸n ®óng gi¸ trÞ s¶n phÈm
nh»m ®¶m b¶o tÝnh ®óng tÝnh ®ñ tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh. TÝnh ®óng nghÜa lµ ®óng néi dung chi phÝ, tÝnh ®ñ lµ ®ñ vÒ
l-îng chi phÝ, ®ñ c¸c yÕu tè chi phÝ. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng vµ h¹ch to¸n chÝnh x¸c
chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ trÞ s¶n phÈm cã t¸c dông quan träng trong viÖc thóc ®Èy s¶n
xuÊt ph¸t triÓn ë doanh nghiÖp.
§Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp cßn chÞu sù t¸c ®éng cña qui luËt c¹nh tranh nªn viÖc phÊn ®Êu h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨gn c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ
tr-êng lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu ®èi víi mäi doanh nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm chÝnh lµ mét yªu cÇu quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
II-/
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1-/ Chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n lo¹i vµ ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë doanh
nghiÖp.
1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt:
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng
sèng, lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®Ó
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Ho¹t ®éng chñ yÕu cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n
phÈm. §Ó s¶n xuÊt th× cÇn ba yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ:
-T- liÖu lao ®éng (TLL§)
-§èi t-îng lao ®éng (§TL§)
-Søc lao ®éng (SL§)
Khi sö dông ba yÕu tè c¬ b¶n nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp
còng ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ do chóng bÞ tiªu hao dÇn vµ cÊu thµnh gi¸ trÞ
s¶n phÈm.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh mäi
chi phÝ ®Òu ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. V× vËy chi phÝ s¶n xuÊt trong
doanh nghiÖp còng ®-îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Nh- vËy nÕu xÐt vÒ mÆt l-îng th×
chi phÝ s¶n xuÊt phô thuéc vµo hai yÕu tè lµ:
+ Khèi l-îng lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh
+ Gi¸ cña t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµ tiÒn l-¬ng lao ®éng ®· hao phÝ
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Bªn c¹nh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp cßn thùc hiÖn
nh- ho¹t ®éng b¸n hµng, ®Çu t- tµi chÝnh, ho¹t ®éng mang tÝng chÊt hµnh chÝnh
sù nghiÖp... nh÷ng chi phÝ sö dông trong c¸c ho¹t ®éng nµy kh«ng ®-îc coi lµ
chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh th-êng xuyªn trong qu¸ tr×nh tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.trong viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh, chi
phÝ s¶n xuÊt (cpsx) ph¶i ®-îc tÝnh to¸n tæng hîp cho tõng thêi kú: hµng th¸ng
hµng quý hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ ®-îc ph©n theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c
nhau tuú thuéc vµo môch ®Ých vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý.tuy nhiªn vÒ mÆt
h¹ch to¸n CPSX th-êng ®-îc ph©n theo c¸ tiªu thøc sau:
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2.1. Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiªn hµnh ë ViÖt Nam th× toµn
bé chi phÝ ®-îc chia lµm bÈy yÕu tè sau:
- YÕu tè nguyªn, nhiªn vËt liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu
chÝnh vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô...
- Sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ kh«ng hÕt nhËp kho vµ
phÕ liÖu thu håi).
- YÕu tè nguyªn liÖu, nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).
- YÕu tè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô c¸p l-¬ng: ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn
l-¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc.
- YÕu tè khÊu hoa tµi s¶n cè ®Þnh: ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i
trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong kú.
- YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi:ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh
- YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
ch-a ®-îc ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
trong kú.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt.
Nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè CPSX chiÕm trong tæng sè nh»m
gióp cho c«ng t¸c ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n CPSX cña
doanh nghiÖp.
1.2.2. Ph©n lo¹i theo kho¶n môch chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh c«ng x-ëng s¶n phÈm ë ViÖt Nam bao
gåm ba kho¶n môch chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ tiÒn c«ng tiÒn
trÝch quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
chung ë c¸c ph©n x-ëng, c¸ tæ ®æi s¶n xuÊt gåm(c¸c kho¶n chi phÝ nh©n viªn
ph©n x-áng, chi phÝ vËt liÖu cô dông cô, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trong ph©n x-ëng, chi phÝ mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho
s¶n xuÊt chung ë doanh nghiÖp.
Ngoµi ra, khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm toµn bé th× chØ tiªu gi¸ thµnh
cßn bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng.
1.2.3. Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ víi khèi l-îng c«ng viÖc, s¶n ph¶m hoµn thµnh.
- Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ ):lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè vµ tû lÖ
so víi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh.
- Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè so
vèi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh.
1.2.4. Ph©n lo¹i theo ph-¬ng thøc tËp hîp CPSX vµ mèi quan hÖ víi ®èi t-îng
chÞu chi phÝ
Chi phÝ trùc tiÕp
Chi phÝ gi¸n tiÕp
Tãm l¹i, cã rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.Mçi mçi mét c¸ch cã mét t¸c
dông riªng, ®ån thêi cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau bæ xung cho nhau vµ
nh»m môc ®Ých chung lµ qu¶n lý tèt CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.3. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt :
X¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt cña
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nã gióp cho viÖc kÕ to¸n ®¹t hiÖu qu¶
cao.tuú theo c¬ cÊu tæ chøc theo yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh nghiÖp mµ ®èi
t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt hay
tõng giai ®o¹n, tõng ph©n x-ëng, tõng tæ ®éi s¶n xuÊt.
Nh- vËy x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ
viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ ph¸t hiÖn n¬i ph¸t sinh vµ
chÞu chi phÝ: c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng chÞu tËp hîp chi phÝ lµ:
- §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm: quy tr×nh c«ng nghÖ
gi¶n ®¬n vµ vµ phøc t¹p.
- Lo¹i h×nh s¶n xuÊt: cã ®¬n chiÕc hµng lo¹t lín, hµng lo¹t nhá.
- TÝnh chÊt cña s¶n phÈm: s¶n phÈm cã tÝnh th-êng xuyªn liªn tôc vµ s¶n
phÈm cã tÝnh ®éc ®¸o c¸ biÖt
- Yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2-/ Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®èi t-îng
tÝnh gi¸ trÞ.
2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng
sèng, lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l-îngc«ng t¸c, s¶n phÈm dÞch vô
®· hoµn thµnh hay gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho s¶n phÈm ®·
hoµn thµnh.
Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp
huÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®-îc båi hoµn ®Ó t¸i t¹o s¶n
xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã cÇn ph¶i ph©n biÖt râ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ
s¶n phÈm.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i th× ph¶i t×m
mäi c¸ch ®Ó tèi thiÓu ho¸ chi phÝ bá ra ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.vÒ b¶n chÊt gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ sù dÞch chuyÓn gi¸ trÞ cña c¸c. yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n
phÈm nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Gi¸ tri s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu: Chøc
n¨ng th-íc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Th«ng qua gi¸ b¸n s¶n phÈm
mµ ®¸nh gi¸ møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ chi phÝ.
2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm:
§Ó ®¸p øng yªu cÇu cña viÖc qu¶n lý, hach to¸n vµ kÕ häach ho¸ gi¸ thµnh
còng nh- yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®-îc xem xÐt d-íi nhiÒu
gãc ®é, nhiÒu pham vi gãc ®é kh¸c nhau.
2.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh gåm:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b-íc vµo
s¶n xuÊt kinh doanh.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: ®-îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh
t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ : ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®·
ph¸t sinh vµ tËp hîp ®-îc trong kú vµ s¶n l-îng s¶n phÈm thùc tÕ trong kú.
2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n gåm:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x-ëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong
ph¹m vi ph©n x-ëng s¶n xuÊt. bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung.tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc,
lao vô ®· hoµn thµnh, gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i
gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
- Gi¸ thµnh toµn bé : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi ph¸t sinh
liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm.Bao gåm gi¸ trÞ s¶n phÈm chi phÝ
b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.Gi¸ thµnh toµn
bé chØ ®-îc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm ®-îc tiªu thô, nã lµ c¨n cø ®Ó x¸c
®Þnh tÝnh to¸n l·i tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp.
2.3. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô, c«ng viÖc cho doanh
nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i ®-îc tÝnh tæng gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ ®¬n vÞ.C¬ së ®Ó x¸c
®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh dùa vµo:
- §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt.
- §Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña s¶n phÈm.
- Yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n trong doanh nghiÖp.
§èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã quan hÖ mËt thiÕt
víi nhau, thÓ hiÖn ë chç:®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ phï hîp hoµn
toµn víi ®èi t-îng tÝnh g¸ thµnh.còng cã thÓ mét ®èi t-îng tËp hîp CPSX liªn quan
®Õn nhiÒu ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh vµ còng cè thÓ mét ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.chÝnh v× vËy cÇn ph©n biÖt râ ®èi
t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
III-/ C¥ Së LùA CHäN PH¦¥NG PH¸P Vµ Tæ CHøC C¤NG T¸C KÕ TO¸N
TËP HîP CHI PHÝ S¶N XUÊT.
A-/
C¬ së lùa chän ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (CPSX).
1-/ §èi víi ph-¬ng ph¸p kª khai tµi kho¶n.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸ ®¬n
vÞ th-¬ng nghiÖp kinh doanh c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín, lu«n theo dâi ph¶n ¸nh
mét c¸ch th-êng xuyªn liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån kho vËt t-,
hµng ho¸ trªn sæ kÕ to¸n. Do ®ã c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hµng tån kho ®-îc dïng
®Ó ph¶n ¸nh sæ hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt t-, hµng ho¸.V×
vËy vËt t- hµnh ho¸ tån kho trªn sæ kÕ to¸n cã thÓ ®-îc x¸ ®Þnh ë bÊt kú thêi
®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n víi ®é chÝnh x¸c cao mÆc dï khèi l-îng tÝnh to¸n lín.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Cuèi kú kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l-îng kiÓm kª thùc tÕ vËt t- hµnh ho¸ tèn
kho s¸nh ®èi chiÕu víi sè liÖu vËt t- hµng ho¸ tå kho trªn sæ kÕ to¸n, vÒ nguyªn
t¾c sè tån kho thùc tÕ lu«n phï hîp víi sè tån kho trªn sæ kÕ to¸n nÕu cã chªnh
lÖch ph¶i t×m nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p sö lý kÞp thêi.
Nh- vËy khi ¸p dông ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.doanh nghiÖp theo
dâi ®-îc, tµi kho¶n t×nh h×nh biÕn ®éng cña vËt t- hµng ho¸ tån kho, ®ång thêi
cã nh÷ng biÖn ph¸p sö lý kÞp thêi, ®èi víi c¸c tr-êng hîp sai lÖch®Ó tõ ®è ®-a ra
c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®óng ®¾n vµ khèi l-îng c«ng viÖc kÕ to¸n ®-îc thùc hiÖn
mét c¸ch ®Òu ®Æn kh«ngbÞ dån l¹i vµo cuèi kú.
2-/ §èi víi ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Î
ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra
gi¸ trÞ vËt t-, hµng ho¸ ®· xuÊt ra trong kú. Do vËy khi ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy
mäi biÕn ®éng vËt t- hµng ho¸ kh«ng ®-îc theo dâi ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n
tån kho.gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ mua vµ nhËp kho trong kú ®-îc theo dâi ph¶n ¸nh
trªn mét tµi kho¶n riªng (tµi kho¶n mua hµng).cßn tµi kho¶n hµng tån kho chØ
®-îc sö dông ®Çu kú h¹ch to¸n (®Ó kÕt chuyÓn sè d- ®Çu kú), vµ cuèi kú h¹ch
to¸n (®Ó kÕt chuyÓn sè d- cuèi kú).
V× vËy ¸p dông ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú hµng tån kho rÊt ®¬n gi¶n,
khèi l-îng c«ng viÖc kÕ to¸n ®-îc gi¶m nhÑ nh-ng ®é chÝnh x¸c vÒ mÆt vËt thµng ho¸ xuÊt dïng cho c¸c môc ®Ých kh¸c nhau bÞ ¶nh h-ëng cña chÊt l-îng
c«ng t¸c qu¶n lý t¹i kho quÇy b·i.
Do ®ã ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th-êng ®-îc ¸p dông ë c¸c doanh
nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t-, hµng ho¸ víi quy c¸ch mÉu m· rÊt kh¸c nhau
gi¸ trÞ thËp vµ ®-îc xuÊt th-êng xuyªn.
B-/
Tæ chøc c«ng t¸c kª to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
1-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
1.1-/
Kh¸i niÖm vµ c¸ch thøc tËp hîp ph©n bæ.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËtliÖu chÝnh,
nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu...®-îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n
phÈm.§èi víi nh-ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Ðn tõng ®èi
t-îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt th× h¹ch to¸n tùc tiÕp cho ®èi t-îng®ã.tr-êng
hîp vËt xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ th×
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ph¶i dïng ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng
cã liªn quan.Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ:
- §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh th× tieu thøc ph©n bæ lµ:
+ Chi phÝ ®Þnh, møc
+ Chi phÝ kÕ ho¹ch
- §èi víi chi phÝ vËt liÖu phô th× tiªu thøc ph©n bæ ngoµi hai lo¹i trªn cßn
®-îc ph©n bæ theo chip phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh thùc tÕ, khèi l-îng s¶n phÈm
®-îc s¶n xuÊt ra...
1.2-/
Tµi kho¶n sö dông :
Tµi kho¶n 621-chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
Bªn nî : Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm
hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Bªn cã: - Gi¸ trÞ nguªn vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt
- KÕt chuyÓn chi phÝ nguªn vËt liÖu trùc tiÕp
- Tµi kho¶n 621 cuèi kú kh«ng cã sè d- Ngoµi ra cã c¸c tµi kho¶n liªn quan:tµi kho¶n 152, 153, 111, 112...
1.3-/
Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n :
§Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n cÇn chó ý
x¸c ®Þnh sè nguyªn vËt liÖu ®· lÜnh nh-ng cuèi kú ch-a sö dung hÕt vµ gi¸ trÞ phÕ
liÖu thu håi(nÕu cã)®Ó lo¹i ra khái chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú
s¬ ®å 1: s¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152(611)
TK 621
TK 154(331)
(1)
(3b)
(4)
TK 111, 112, 331
(2)
TK 133
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
(1) - TrÞ gi¸ nvl xuÊt dïng thùc tÕ ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm.
(2) - Tr-êng hîp mua NVL kh«ng nhËp kho mµ sö dông ngay vµo viÖc s¶n
xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiªnj lao vô dÞch vô.
(3a) - Cuèi th¸ng ph¶n ¸nh sè NVL ch-a dïng hÕt nhËp l¹i kho.
(3b) - Tr-êng hîp cã NVL ch-a dïng hÕt nh-ng ®Ó l¹i ë n¬i s¶n xuÊt huÆc
ë ph©n x-ëng (kh«ng nhËp l¹i kho)ph¶i ghi bót ®á).
(4) - Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp cho ®èi t-îng.
2-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
2.1-/
Kh¸i niÖm :
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n
cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô.
Kho¶n môch chi phÝ nµy bao gåm:
- TiÒn l-¬ng vµ c¸ kho¶n cã tÝnh chÊt l-¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho
lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm.
- C¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt mµ theo quy chÕ tµi chÝnh
doanh nghiÖp ph¶i ngh¸nh chÞu 19% trong ®ã : b¶o hiÓm x· héi(15%), b¶o hiÓm
y tÕ (2%), cpc®(2%).
- TrÝch tr-íc tiÒn l-¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt theo dù ¸n.
Chi phÝ NCTT th-êng ®-îc ph©n bæ trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n
phÈm.tr-êng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh kh¸c nhau th× ¸p dông ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó tÝnh to¸n sè
chi phÝ cho tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ cã thÓ lµ: Chi phÝ
tiÒn c«ng ®Þnh møc, tiÒn l-¬ng s¶n phÈm...
2.2-/
Tµi kho¶n sö dông:
Tµi kho¶n 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Bªn nî chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh.
Bªn cã kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Tµi kho¶n 622 kh«ng cã sè d§ång thêi sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh-: Tµi kho¶n 334, 338, 335...
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
S¬ ®å 2: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK334
4444433
44
TK622
4444433
44
(1)
44
44(2)
4344
TK335
3444
443
34
4
TK338(3382, 3383, 3384)
TK154(631)
TK334
4444433
(4)
44
44
43
34
4
444443344
(3)
(1) TiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho
c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú.
(2) Tr-êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn trÝch tr-íc tiªn l-¬ng nghØ phÐp
theo kÕ ho¹ch cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
(3) C¸c kho¶n (b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn) trÝch
theo l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
(4) Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t-îng.
3-/ KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
3.1-/
Kh¸i niÖm:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n
phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x-ëng, bao gåm c¸c kho¶n môc sau:
Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng: Gåm tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n tÝnh theo
l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn ph©n x-ëng
Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô: Gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông
cô xuÊt dïng cho s¶n xuÊt chung (bé phËn s¶n xuÊt ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt).
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: gåm khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt,
nhµ x-ëng, c¸c ph-¬ng tiÖn vËn t¶i...Dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ mua ngoµi phôc vô cho
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh- thuª ngoµi ®Ó söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn ®iÖn n-íc...
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ ph¶i tr¶ b»ng tiÒn liªn
quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt trong n¨m.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ph©n x-ëng hoÆc tæ ®éi s¶n xuÊt nµo kÕt
chuyÓn, tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc cña ph©n x-ëng ®ã. Tr-êng hîp
chi phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒulo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc th× ph¶i tiÕn
hµnh ph©n bæ cho tõng lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ cã thÓ
lµ: Theo tiÒn l-¬ng c«ng nh© s¶n xuÊt, theo giê m¸y, theo chi phÝ trùc tiÕp, chi
phÝ ®Þnh møc...
3.2-/
Tµi kho¶n sö dông:
Tµi kho¶n 627 chi phÝ s¶n xuÊt chung
Bªn nî: chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú
Bªn cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung
KÕt chuyÓn hay ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay
lao vô, dÞch vô.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d- vµ ®-îc chi tiÕt theo tõng kho¶n môc.
§ång thêi cã c¸c tµi kho¶n liªn quan nh- TK 334, 338, 111, 112..
Chó thÝch s¬ ®å 3 (s¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt) trang 13
(1) TiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n tÝnh theo l-¬ng cña c«ng nh©n viªn
ph©n x-ëng (6217)
(2) Gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu dïng cho qu¶n lý ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt.
(3) Gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng cô dông cô cho c«ng t¸c qu¶n lý ë ph©n x-ëng,
tæ ®éi s¶n xuÊt.
(4a) TrÞ gi¸ thùc tÕ c«ng cô dông cô xuÊt dïng trong kú (lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn).
(4b) Trong kú ph©n bæ chi phÝ tÝnh vµo c«ng cô dông cô, chi phÝ s¶n xuÊt
chung
(5a) TrÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë c¸c ph©n x-ëng (6274)
(5b) §ång thêi ghi t¨ng nguån vµ khÊu hao.
(6) Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (6277)
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
(7) C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung (phÕ liÖu thu håi, vËt t- xuÊt
dïng kh«ng hÕt...)
(8) Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t-îng
chÞu chi phÝ
s¬ ®å 3: h¹ch to¸n tèng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
TK 334, 338.
TK 627
(1)
TK 111.112, 152...
(8)
TK 152(661)
(2)
TK 154(631)
TK 153(611)
(3)
TK1421
(4a)
TK 009
(9)
(4b)
TK 214
(5b)
(5a)
TK 311, 112, 331...
(6)
TK 335
(7)
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
4-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp.
Cuèi cïng sau khi tËp hîp tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh trong kú, kÕt
chuyÓn c¸c chi phÝ ®ã vÒ tµi kho¶n tæng hîp, tµi kho¶n 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh dë dang ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm nhËp kho.
Tµi kho¶n 154 chi phÝ kinh doanh dë dang
Bªn nî: TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
Bªn cã: C¸c kho¶n ghi ghi¶m chi phia s¶n phÈm
Tæng ghÝa thµnh s¶n phÈm thùc tÕ
D- nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang ch-a hoµn thµnh.
S¬ ®å 4 - S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
TK621
TK154
TK155
(1)
(4)
TK622
TK157
(2)
(5)
TK632
(6)
TK 627
TK152
(3)
(7)
TK1381
(8)
TK1388
(9a)
TK334
(9)
(9b)
TK821
(9c)
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chó thÝch :
(1) : Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
(2) : Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh.
(3) : Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ SXC ®Ó tÝnh gÝa thµnh
(4) : Gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ nhËp kho
(5) : Gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô göi b¸n kh«ng qua kho ch-a ®-îc tiªu thô
(6) : Gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô b¸n th¼ng kh«ng qua kho
(7) : Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi
(8) : S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh m-c kh«ng söa ch÷a ®-îc
(9) : Gi¸ thang s¶n phÈm thiÕu hôt bÊt th-êng tr\ong s¶n xuÊt
(9a) : Gi¸ trÞ bbåi th-êng VC
(9b) : Gi¸ trÞ båi th-êng trõ vµo l-¬ng
(9c) : Gi¸ trÞ thiÖt h¹i tÝnh vµo chi phÝ bÊt th-êng.
Chó thÝch s¬ ®å 5: H¹ch to¸n CPSX theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
(1) : KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
(2) : Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL TT ®Ó tÝnh tæng s¶n phÈm.
(3) : Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NC TT.
(4) : Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung.
(5) : Gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô dë dang cuèi kú.
(6) : Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh nhËp kho
göi b¸n hay tiªu thô trùc tiÕp.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
(1)
TK 621
TK 631
(2)
TK 154
(5)
TK 622
TK 632
(3)
(6)
TK 627
(4)
§èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån theo ph-¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× sö dông TK 631 - "gi¸ thµnh s¶n phÈm" ®Ó tËp hîp
CPSX toµn doanh nghiÖp.
C-/
Lùa chän ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú:
S¶n phÈm dë dang lµ khèi l-îng s¶n phÈm cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
chÕ biÕn, ®ang n»m trªn d©y chuyÒn c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy
tr×nh chÕ biÕn nh-ng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh s¶n phÈm.
Chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng c«ng
viÖc s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ nh÷ng s¶n phÈm,
c«ng viÖc ®ang cßn s¶n xuÊt dë dang n÷a. V× thÕ, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ
mét c«ng viÖc cÇn thiÕt.
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ
s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý cã ý
nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
dë dang ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª, x¸c ®Þnh sè l-îng s¶n phÈm lµm dë thùc tÕ.
Doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét sè ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë
dang sau ®©y:
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1-/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL chÝnh.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ tÝnh to¸n phÇn chi
phÝ NVL trùc tiÕp, cßn chi phÝ NC TT vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh c¶ cho
thµnh phÈm theo c«ng thøc sau:
Dck = Lỗi!
Dck, Ddk: Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, ®Çu kú.
Cn: Chi phÝ NVL TT ph¸t sinh trong kú.
Stp: Sè l-îng thµnh phÈm
Sd: Sè l-îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
Tuú theo tõng doanh nghiÖp, nÕu doanh nghiÖp tËp hîp chi phÝ NVL trùc
tiÕp thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ ng-êi ta chØ tÝnh chi phÝ NVL chÝnh cho s¶n
phÈm dë dang cuèi kú. NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p
chÕ biÕn liªn tôc gåm nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ th× s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n
c«ng nghÖ ®Çu tiªn tÝnh theo chi phÝ NVL chÝnh cßn s¶n phÈm dë dang tõ giai ®o¹n
2 trë ®i chØ tÝnh chi phÝ nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n tr-íc chuyÓn sang.
C¸ch tÝnh to¸n cña ph-¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, khèi l-îng tÝnh to¸n Ýt
nh-ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ë nh÷ng
doanh nghiÖp cã chi phÝ NVL chÝnh chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n
xuÊt, khèi l-îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ kh«ng biÕn ®éng nhiÒu so víi
®Çu kú.
2-/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh
t-¬ng ®-¬ng.
Ph-¬ng ph¸p nµy dùa vµo khèi l-îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn
cña chóng ®Ó ®¸nh gi¸. KÕ to¸n sau khi tÝnh ra khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh
t-¬ng ®-¬ng, lÇn l-ît tÝnh to¸n tõng kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang
theo c«ng thøc:
§èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ
nh- chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp s¶n xuÊt:
Dck = Lỗi!
§èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung bá dÇn vµo qu¸
tr×nh s¶n xuÊt:
Dck = Lỗi!
S'd = Sd x M%
Cn: Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
S'd: Sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh t-¬ng ®-¬ng
M%: Møc ®é hoµn thµnh (chÕ biÕn)
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ph-¬ng ph¸p nµy cho kÕt qu¶ cã møc ®é chÝnh x¸c cao, hîp lý nh-ng khèi
l-îng tÝnh to¸n lín, phøc t¹p, nã thÝch hîp víi c¸c s¶n phÈm cã tû träng chi phÝ
NVL trùc tiÕp trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng lín, khèi l-îng s¶n phÈm dë
dang cuèi kú nhiÒu vµ biÕn ®éng lín so víi ®Çu kú quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt
phøc t¹p.
§èi víi doanh nghiÖp cã nh÷ng s¶n phÈm dë dang ë c¸c kh©u trªn d©y
truyÒn s¶n xuÊt t-¬ng ®èi ®ång ®Òu nhau cã thÓ vËn dông tû träng hoµn thµnh
chung cña s¶n phÈm dë dang lµ 50% ®Ó tÝnh ph-¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ ph-¬ng
ph¸p tÝnh 50%.
3-/ §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc:
Theo ph-¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l-îng s¶n phÈm dë dang ®·
kiÓm kª vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cho
tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh chi phÝ ®Þnh møc cña khèi l-îng s¶n phÈm dë dang
cña tõng c«ng ®o¹n, sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm. C«ng thøc tÝnh:
- §èi víi chi phÝ NVL trùc tiÕp:
Dck = Lỗi!
- §èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Dck = Lỗi!
®mi: §Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt thø i
Qdj: Khèi l-îng s¶n phÈm dë dang cña giai ®o¹n j
Q'dj: Khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh t-¬ng ®-¬ng cña giai ®o¹n j
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dùng ®-îc
®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn ph-¬ng ph¸p tÝnh c«ng thøc
theo ®Þnh møc.
D-/
C¬ së lùa chän vµ tr×nh tù h¹ch to¸n c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trªn c¬ së c¸c ph-¬ng ph¸p chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn
lùa chän vµ ¸p dông vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm
tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ còng nh- vµo ®èi t-îng h¹ch
to¸n chi phÝ. Sau ®©y lµ ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸p dông trong mét
sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu:
1-/ Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®¬n gi¶n (Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp)
Theo ph-¬ng ph¸p nµy. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®-îc tËp hîp vµo sæ chi
phÝ. Sæ nµy ®-îc më chung cho c¶ qu¸ tr×nh c«ng nghÖ vµ chi phÝ ph¸t sinh ®-îc
tËp hîp theo tõng kho¶n môc.
Cuèi kú c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang
®Çu kú vµ cuèi kú vµ s¶n l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm theo c«ng thøc:
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Z = §®k + Cn - C 'n + Dck
= Lỗi!
Z: Tæng gi¸ thµnh theo kho¶n môc
C'n: Ph¸t sinh gi¶m chi phÝ.
: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ theo kho¶n môc.
Q: S¶n l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh.
§ång thêi kÕ to¸n më thÎ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh.
ThÎ gi¸ thµnh mét mÆt ph¶i thÓ hiÖn ®-îc c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
®ång thêi ph¶i thÓ hiÖn ®-îc c¸c kho¶n môc chi phÝ trong tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ.
B¶ng 01 - ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm - Sè l-îng s¶n phÈm
§¬n vÞ: ®ång
ChØ tiªu
CP NVL TT
(621)
VLC
CPN CTT
CP
SXC
Tæng
céng
VLP
1. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang
trong kú
2. Chi phÝ ph¸t sinh trong kú
3. 1 + 2
4. Ph¸t sinh gi¶m chi phÝ
5. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang
trong kú
6. Tæng gi¸ thµnh
7. Gt ®¬n vÞ
Ph-¬ng ph¸p nµy th-êng ®-îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp chØ s¶n
xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi l-îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n
phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc cã kh«ng ®¸ng kÓ nh- c¸c doanh nghiÖp khai th¸c
than, quÆng... §¬n gi¶n, dÔ h¹ch to¸n nh-ng kh«ng ¸p dông ®-îc trong c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p, quy m« lín.
2-/ Ph-¬ng ph¸p hÖ sè.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cïng sö dông mét thø nguyªn vËt liÖu vµ mét l-îng lao ®éng
nh-ng thu ®-îc ®ång thêi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp
hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ®-îc tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. Hay nãi c¸ch kh¸c, ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mµ mét ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t-¬ng øng víi nhiÒu ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®-îc hÖ sè cña tõng lo¹i
s¶n phÈm dùa trªn mét tiªu thøc thÝch hîp nh- theo träng l-îng, theo kÝch th-íc.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi ®Ó quy c¸c lo¹i s¶n
phÈm vÒ s¶n phÈm gèc. Tõ ®ã, dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c
lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng
lo¹i s¶n phÈm. Tr×nh tù ®-îc h¹ch to¸n nh- sau:
- X¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm
Z = §®k + Cn - C 'n - Dck
- X¸c ®Þnh s¶n l-îng s¶n phÈm chuÈn.
Qc = Qi x hi
Qc: S¶n l-îng s¶n phÈm chuÈn.
Qi: S¶n l-îng thùc tÕ cña s¶n phÈm i
hi: HÖ sè cña s¶n phÈm i.
- X¸c ®Þnh gi¸ thµnh mét s¶n phÈm chuÈn.
Z1SPC = Lỗi!
- X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
Z1SPi = Z1SPC x hi
- X¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm.
Zi = Z1SPi x Qi
3-/ Ph-¬ng ph¸p tû lÖ.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i
s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau, nh- may mÆc dÖt kim, ®ãng giÇy...
§Ó gi¶m bít khèi l-îng h¹ch to¸n, kÕ to¸n tr-ëng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. Hay nãi c¸ch kh¸c ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc
¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ mét ®èi t-îng t©p hîp chi phÝ s¶n xuÊt t-¬ng
øng víi nhiÒu ®èi t-îng TG víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®-îc t-¬ng
®èi chÝnh x¸c gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xuÊt kÕ
ho¹ch kÕ to¸n sÏ tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh tõng lo¹i. Tr×nh tù
®-îc h¹ch to¸n nh- sau:
- X¸c ®Þnh tæng gi¸ hµnh thùc tÕ c¸c lo¹i s¶n phÈm.
Ztt = D®k + Cn - C'n - Dck
- X¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c¸c lo¹i s¶n phÈm.
ZKH = Qi x Ki
20
.PDF 
31 
64559 
154 
