Tài liệu Cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước ở việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu chuyÓn biÕn kh¸ phøc t¹p. Cô thÓ nh: cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ®· cã nh÷ng t¸c ®éng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qóa tr×nh t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung, kinh tÕ c¸c níc trong khu vùc ASEAN nãi riªng, trong ®ã cã ViÖt Nam. Trong thêi gian ®ã, kÓ c¶ trong nhiÒu n¨m tríc ®ã vµ sau nµy, vai trß cña hÖ thèng ng©n hµng lµ kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc, c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®· nhiÒu lÇn ®Ò cËp ®Õn hµng lo¹t vÊn ®Ò nãng báng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam nh: t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, vèn hµng ®ãng b¨ng, nî qu¸ h¹n t¨ng cao, rñi ro tÝn dông v..v..g©y thiÖt h¹i hµng ngh×n tØ ®ång. MÆc dï nh÷ng vÊn ®Ò nµy ®· ®îc nªu ra nhiÒu lÇn, còng ®· cã kh«ng Ýt nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p nhng nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn x¶y ra, vÉn tån t¹i vµ cßn cã chiÒu híng gia t¨ng. §èi víi hÖ thèng Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam(NHNTVN), ®©y lµ mét bµi to¸n cùc k× nan gi¶i: Ng©n hµng ph¶i lµm g×? vµ lµm nh thÕ nµo? ®Ó cã thÕ më réng, n©ng cao chÊt lîng, h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Ho¹t ®éng cho vay trung vµ dµi h¹nh ®ang trë thµnh mét ho¹t ®éng chÝnh cña NHNTVN. Cho vay trung vµ dµi h¹n lµ h×nh thøc cho vay theo c¸c dù ¸n ®Çu t. ChÊt lîng cña kho¶n vay phô thuéc phÇn lín vµo chÊt l¬ng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t, song c«ng t¸c nµy cña Ng©n hµng cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i xem xÐt. Qua thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam, em nhËn thÊy ®©y lµ vÊn ®Ò mµ Ng©n hµng ®· vµ ®ang quan t©m ®Ó cã thÓ ®a ra nhiÒu biÖn ph¸p thùc hiÖn. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã cïng víi sù khuyÕn khÝch ñng hé cña Ban gi¸m ®èc, cïng c¸c c«, c¸c chó, anh chÞ em c¸n bé NHNTVN, em ®· chä ®Ò tµi nµy, ®Ò tµi: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng cho vay t¹i NHNTVN. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Víi mong muèn cã thÓ t×m tßi, ph¸t hiÖn ®îc mét sè rñi ro, h¹n chÕ vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc mét sè tån t¹i, qua ®ã n©ng cao ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. §©y lµ ®Ò tµi nghiªn cøu mét néi dung nhá trong tæng thÓ nh÷ng néi dung cÇn xem xÐt víi mét kho¶n vay hay mét dù ¸n ®Çu t. V× vËy, ®èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña bµi viÕt nµy, chØ giãi h¹n vµ tËp chung chñ yÕu vµo c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t, g¾n víi ho¹t ®éng cho vay cña NHNTVN. Trªn c¬ së hÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò, nh÷ng lÝ luËn c¬ b¶n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t, ®¸nh gi¸ c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t t¹i NHNTVN ®Ó ®a ra gi¶i ph¸p. Bµi viÕt ®îc tr×nh bµy trong ba ch¬ng: Ch¬ng I: NHNTVN víi ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng cho vay t¹i NHNTVN Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng cho vay t¹i NHNTVN. Do ®iÒu kiÖn hiÓu biÕt, tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng cha nhiÒu nªn vÊn ®Ò nªu ra kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c c« chó, anh chÞ em c¸n bé c«ng nh©n viªn NHNTVN, cïng víi nh÷ng ®ãng gãp söa ch÷a, bæ xung cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp bæ xung, söa ch÷a cña thÇy gi¸o, gi¸o viªn híng dÉn, TS. Mai V¨n Bu ®Ó bµi viÕt sau ®îc hoµn thiÖn h¬n. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng víi ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t. 1. Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. 1.1 Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu dïng cña x· héi lu«n lu«n x¶y ra t×nh tr¹ng ®èi nghÞch: cã nh÷ng c¸ nh©n, nh÷ng tæ chøc cã tiÒn tiÕt kiÖm, nhµn rçi kh«ng cã nhu cÇu hoÆc cha cã nhu cÇu sö dông ®Õn nã trong khi ®ã l¹i cã nh÷ng c¸ nh©n, nh÷ng tæ chøc cã nhu cÇu vÒ mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó sö dông cho mét môc ®Ých ®Çu t hay tiªu dïng c¸ nh©n. Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) lµ mét trung gian trªn thÞ trêng tµi chÝnh, ®ãng vai trß cÇu nèi dÉn vèn tõ nh÷ng nhµ göi tiÕt kiÖm sang c¸c nhµ ®Çu t, ®¸p øng nhu cÇu nguyÖn väng gi÷a nh÷ng ngêi cÇn tiÒn vµ nh÷ng ngêi cã tiÒn. KÕt qu¶ lµ tÊt c¶ c¸c bªn ®Òu cã lîi, nÒn kinh tÕ lu«n vËn hµnh mét c¸ch nhÞp nhµng, s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®êi sèng ®îc n©ng cao. NHTM lµ tæ chøc kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông vµ Ng©n hµng. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng ®Òu híng tíi môc tiªu tèi cao, chi phèi c¸c môc tiªu kh¸c lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Theo ®uæi môc tiªu nµy, NHTM kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, c¶i tiÕn dÞch vô ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh dÞch vô vµ ®îc thùc hiÖn qua ba ho¹t ®éng chÝnh: -Ho¹t ®éng huy ®éng vèn. -Ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu t. -Ho¹t ®éng trung gian. §©y lµ ba ho¹t ®éng truyÒn thèng cña mét NHTM. Chóng cã quan hÖ chÆt chÏ, hç trî lÉn nhau. §Ó cã vèn vay Ng©n hµng ph¶i huy ®éng nh÷ng ®ång tiÒn nhµn rçi tõ tay c¸c nhµ tiÕt kiÖm. §ång thêi víi mét lîi thÕ lµ mét trung gian trªn thÞ trêng tµi chÝnh, NHTM thùc hiÖn mét sè dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng. C¸c 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ho¹t ®éng dÞch vô nµy võa t¹o ra thu nhËp, võa hç trî cho c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn, cho vay, ®Çu t. Thø nhÊt, huy ®éng vèn: tríc hÕt mçi NHTM ph¶i cã mét sè vèn tù cã lµ ®iÒu kiÖn ban ®Çu cña ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Sè vèn nµy ®îc t¹o lËp b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu hay do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp, hay lµ tõ c¸c quü ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña NHTM ®îc thÓ hiÖn tËp trung th«ng qua viÖc thu hót nguån vèn nhµn rçi trong c«ng chóng, Ng©n hµng tËp chung ®îc mét sè vèn lín tõ c¸c kho¶n sÐc, tµi kho¶n tiÕt kiÖm, tµi kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n, tõ c¸c c«ng cô kú phiÕu, tr¸i phiÕu, giÊy chøng nhËn tiÒn göi v..v. Bªn c¹nh ®ã khi cÇn vèn cho nhu cÇu thanh to¸n, cho vay Ng©n hµng cã thÓ vay cña NHTW hay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n, ho¹t ®éng huy ®éng vèn ®îc biÓu hiÖn qua c¸c tµi s¶n nî cña Ng©n hµng. Thø hai, ho¹t ®éng cho vay, ®Çu t: NHTM sö dông sè tiÒn tiÕt kiÖm, nhµn rçi huy ®éng ®îc tõ c«ng chóng ®em cho vay hoÆc ®Çu t chøng kho¸n. Trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n, c¸c ho¹t ®éng nµy ®îc biÓu hiÖn lµ tµi s¶n cã cña Ng©n hµng. C¸c ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu t mang l¹i cho NHTM mét kho¶n thu nhËp. §©y lµ kho¶n thu chiÕm tû träng lín trong thu nhËp cña NHTM. Thø ba, ho¹t ®éng trung gian: c¸c NHTM cßn thùc hiÖn nghiÖp vô trung gian theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh: thanh to¸n, chuyÓn tiÒn, uû th¸c, ký göi, t vÊn, b¶o l·nh...NghiÖp vô nµy kh«ng nh÷ng mang l¹i thu nhËp cho Ng©n hµng mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn më mang c¸c ho¹t ®éng trªn. 1.2. Ho¹t ®éng cho vay cña NHTM. §©y lµ ho¹t ®éng truyÒn thèng mang tÝnh ®Æc trng c¬ b¶n cña NHTM. Nã ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. Trªn c¬ së nguån vèn huy ®éng ®îc, Ng©n hµng tiÕn hµnh cho vay vµ thu kho¶n l·i nhÊt ®Þnh trªn sè tiÒn cho vay theo nguyªn t¾c vay vèn ph¶i ®îc kho¶n tr¶ vµ thu tiÒn l·i ph¶i ®ñ trang tr¶i cho c¸c kho¶n chi vµ ph¶i cã lîi nhuËn. NHTM cã thÓ cho vay theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau tuú theo tiªu thøc ph©n lo¹i: 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Theo môc ®Ých cho vay: -Cho vay c«ng nghiÖp. -Cho vay n«ng nghiÖp. -Cho vay x©y dùng c¬ b¶n. -Cho vay xuÊt nhËp khÈu.  Theo l·i xuÊt: -Cho vay theo l·i xuÊt cè ®Þnh. -Cho vay theo l·i xuÊt th¶ næi.  Theo thµnh phÇn kinh tÕ: -Cho vay quèc doanh. -Cho vay ngoµi quèc doanh.  Theo tµi s¶n ®¶m b¶o: -Cho vay cã tµi s¶n ®¶m b¶o. -Cho vay kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o.  Theo thêi h¹n cho vay: -Cho vay dµi h¹n. -Cho vay trung, ng¾n h¹n. Dï cho vay theo bÊt kú h×nh thøc nµo th× nghiÖp vô cho vay còng tr¶i qua ba giai ®o¹n sau: -Xem xÐt tríc khi cho vay. -Thùc hiÖn cho vay. -Thu gèc vµ l·i. Ba giai ®o¹n nµy lµ mét qu¸ tr×nh g¾n bã chÆt chÏ, mçi giai ®o¹n ®Òu cã tÇm quan träng nhÊt ®Þnh, ¶nh háng ®Õn chÊt lîng cña kho¶n vay. Tuy nhiªn, giai ®o¹n xem xÐt tríc khi cho vay mang ý nghÜa chiÕn lîc, nã ¶nh háng ®Õn chÊt lîng cña kho¶n vay vµ c¸c giai ®o¹n sau. Bëi v×, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n tån t¹i sù bÊt c©n xøng vÒ th«ng tin gi÷a Ng©n hµng Th¬ng M¹i vµ kh¸ch hµng dÉn ®Õn Ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn nh÷ng kho¶n cho vay sai lÇm. V× vËy Ng©n hµng Th¬ng M¹i 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lu«n lu«n c©n nh¾c, xem xÐt kü lìng vµ b»ng nhiÒu ph¬ng ph¸p nghiÖp vô ®Æc thï, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng kh¸ch hµng tèt, kho¶n cho vay ®¶m b¶o yªu cÇu tríc khi quyÕt ®Þnh cho vay. §ã chÝnh lµ ho¹t ®éng thÈm ®Þnh c¸c kho¶n cho vay, mét ho¹t ®éng mang tÝnh dÞch vô cña Ng©n hµng Th¬ng M¹i nh»m x¸c ®Þnh c¸c kho¶n cho vay an toµn, chÊt lîng cao. Mét h×nh thøc phæ biÕn cho vay cña Ng©n hµng Th¬ng M¹i lµ cho vay theo dù ¸n ®Çu t ). §©y chÝnh lµ h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n víi ®Æc ®iÓm lµ sè vèn cho vay lín, thêi h¹n cho vay dµi do ®ã chÞu nhiÒu biÕn ®éng vµ rñi ro cao. Tuy nhiªn, nÕu lµ mét dù ¸n ®Çu t tèt th× sÏ ®em l¹i cho Ng©n hµng mét kho¶n thu nhËp xøng ®¸ng vµ b¶o ®¶m an toµn vèn. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy, Ng©n hµng Th¬ng M¹i ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t tõ tríc khi ®i ®Õn mét quyÕt ®Þnh tµi trî. 2.. Sù cÇn thiÕt thÈm ®Þnh tµi chÝnh Dù ¸N ®ÇU T trong ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng Th¬ng M¹i. §Çu t ®îc hiÓu lµ viÖc bá vèn vµo mét ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh nh»m môc ®Ých thu l¹i mét kho¶n tiÒn lín h¬n hay lµ viÖc sö dông tiÒn vµo môc ®Ých sinh lêi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng ®Çu t v« cïng quan träng. §Çu t sÏ duy tr× ®îc tiÒm lùc s½n cã ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt diÔn ra b×nh thêng vµo t¹o mét tiÒm lùc lín h¬n trong t¬ng lai. Môc tiªu cña ®Çu t lµ hiÖu qu¶, nhng ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, ngêi ta nh×n nhËn vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kh«ng gièng nhau. Doanh nghiÖp(DN) quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ tµi chÝnh, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, nhµ níc l¹i quan t©m ®Õn lîi Ých x· héi, ®Çu t sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ vµ ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn x· héi cña ®Êt níc. MÆt kh¸c hîp ®ång ®Çu t lµ hîp ®ång phøc t¹p, nã liªn quan vµ ®ßi hái sù phèi hîp cña nhiÒu cÊp: ChÝnh phñ-Bé-Ngµnh-Ng©n hµng-Chñ ®Çu t... Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng ®Çu t ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi, ®¹t ®îc môc tiªu mong muèn cña c¸c bªn liªn quan th× tríc khi bá vèn chóng ta cÇn lµm tèt thËn trong vµ nghiªm tóc trong c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t. Hîp ®ång ®Çu t ®îc thÓ hiÖn qua viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t. 2.1. Dù ¸n ®Çu t . 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Kh¸i niÖm: Dù ¸n ®Çu t lµ mét tËp hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®Æc thï víi c¸c môc tiªu ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn cô thÓ ®Ó d¹t tíi tr¹ng th¸i mong muèn. C¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn Dù ¸n ®Çu t. - C¸c môc tiªu cña dù ¸n: ®ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ vµ lîi Ých mµ dù ¸n ®em l¹i cho c¸c nhµ ®Çu t vµ cho x· héi dù ¸n. - C¸c hîp ®ång (gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc, kinh tÕ x· héi..) ®Ó thùc hiÖn môc tiªu - §Çu vµo cña dù ¸n ®Çu t: §ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ, mang tÝnh chuÈn mùc ®îc tao ra tõ nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c cña dù ¸n. - Thêi h¹n: Lµ kho¶ng thêi gian tõ khi b¾t ®Çu nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t ®Õn khi chÊm døt hîp ®ång. Th«ng thêng, thêi h¹n hîp ®ång cña dù ¸n ®îc x¸c ®Þnhtrong luËn chøng kinh tÕ kÜ thuËt. - §Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t. - C¸c nguån ®Çu t ®Ó h×nh thµnh nªn vèn ®Çu t cña dù ¸n - C¸c chñ thÓ; bao gåm c¸c bªn liªn quan phèi hîp víi nhau ®Ó thùc hiÖn vµ thô háng nh÷ng lîi Ých mµ dù ¸n ®Çu t mang l¹i. C¸c giai ®o¹n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña dù ¸n ®Çu t sau: Mét dù ¸n ®Çu t tõ khi h×nh thµnh ®Õn khi kÕt thóc thêng tr¶i qua ba giai ®o¹n - Giai ®o¹n1: Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t: Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ c¬ héi ®Çu t: s¶n phÈm cña bíc nµy lµ b¸o c¸o c¬ héi ®Çu t. Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi: s¶n phÈm cña bíc nµy lµ b¸o c¸o tiÒn kh¶ thi. Nghiªn cøu kh¶ thi: s¶n phÈm cña bíc nµy lµ luËn chøng kinh tÕ, kü thuËt. -Giai ®o¹n 2: Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t: §©y lµ giai ®o¹n cô thÓ ho¸ vÒ nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t vµ triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t. Trong c¸c dù ¸n ®Çu t ngêi ta thêng thùc hiÖn mét lo¹t c¸c ký kÕ hîp ®ång nh hîp ®ång liªn doanh, hîp ®ång chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, thuª nhµ xëng, nhËn thÇu thiÕt kÕ vÒ thi c«ng c«ng tr×nh, mua b¸n m¸y mãc thiÕt bÞ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, thuª c«ng nh©n lao ®éng,...®Ó x©y dùng vµ ®a c«ng tr×nh vµo ho¹t ®éng. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 -Giai ®o¹n 3: Giai ®o¹n vËn hµnh khai th¸c: Lµ giai ®o¹n chÝnh thøc ®a c«ng tr×nh vµo ho¹t ®éng vµ t¹o ra s¶n phÈm tiªu thô trªn thÞ trêng. Trong 3 giai ®o¹n trªn, giai ®o¹n 1 cã ý nghÜa vµ vai trß quan träng, nã mang ý nghÜa quyÕt ®Þnh vµ lµ c¬ së cho viÖc triÓn khai dù ¸n ë c¸c giai ®o¹n sau. trong giai ®o¹n nµy thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ tæ chøc, nãi c¸ch kh¸c lµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t, ®ãng vai trß then chèt ®Ó cã mét quyÕt ®Þnh ®Çu t ®óng ®¾n. 2.2. Sù cÇn thiÕt thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. 2.2.1. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t. KN: ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ mét tæ chøc xem xÐt mét c¸ch kh¸ch quan, khoa häc vµ toµn diÖn cho phÐp ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. ThÈm ®Þnh vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t: Víi quan ®iÓm mçi dù ¸n ®Çu t lµ mét m¾t xÝch quan träng trong ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ dµi h¹n, trung h¹n cña ngµnh, vïng l·nh thæ nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®ã, viÖc thÈm ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t nh»m tr¶ lêi c¸c c©u hái: Dù ¸n cã u thÕ nµo trong quy ho¹ch ph¸t triÓn chung. Dù ¸n nÕu ®Çu t sÏ lµm gia t¨ng thu nhËp cho doanh nghiÖp vµ cho nÒn kinh tÕ lµ bao nhiªu? sö dông c¸c nguån tµi nguyªn vµ c¬ së vËt chÊt s½n cã, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, t¨ng thu, gi¶m chi ngo¹i tÖ ra sao, c«ng nghÖ trong dù ¸n nguån tµi nguyªn...Néi dung cña thÈm ®Þnh nµy kh«ng phøc t¹p nhng cã ý nghÜa ®Þnh híng cho néi dung tiÕp theo cña thÈm ®Þnh dù ¸n. ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ ph¬ng diÖn thÞ trêng: §©y lµ khÝa c¹nh quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña dù ¸n ®Çu t. Nh×n nhËn díi gãc ®é cña cña Ng©n hµng th¬ng m¹i th× s¶n phÈm cña dù ¸n chÝnh lµ ®èi tîng tÝn dông Ng©n hµng sÏ tµi trî. XÐt díi gãc ®é gi¸n tiÕp th× rñi ro cña Ng©n hµng sÏ g¾n liÒn víi s¶n phÈm cña dù ¸n. V× vËy viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vÞ thÕ s¶n phÈm vµ thÞ trêng cña doanh nghiÖp v« cïng quan träng. ViÖc thÈm ®Þnh dù ¸n vÒ ph¬ng diÖn thÞ trêng ®îc tiÕn hµnh trªn c¸c mÆt gi¸ c¶, quy c¸ch s¶n phÈm, mÉu m·, nhu cÇu thÞ trêng, chÊt lîng s¶n phÈm c¹nh tranh, ph¹m vi ho¹t ®éng cña s¶n phÈm, tõ ®ã x©y dùng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng cña doanh nghiÖp. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ThÈm ®Þnh vÒ mÆt kü thuËt c«ng nghÖ: Ph©n tÝch kü thuËt lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph©n tÝch kinh tÕ tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t. ViÖc thÈm ®Þnh vÒ mÆt kü thuËt ph¶i xem xÐt viÖc lùa chän c«ng nghÖ, thiÕt bÞ, gi¶i ph¸p kü thuËt cã phï hîp kh«ng, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt, ®Þa ®iÓm cã phï hîp kh«ng, c¸c gi¶i ph¸p xö lý t¸c ®éng ®Õn m«i trêng. ThÈm ®Þnh dù ¸n vÒ khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý: Trong nhiÒu trêng hîp møc ®é thµnh b¹i cña dù ¸n kh«ng ph¶i do yÕu tè vÒ thÞ trêng hay kü thuËt mµ do chÝnh n¨ng lùc tæ chøc, qu¶n lý vµ thùc hiÖn cña c¸c c¬ quan cã liªn quan còng nh quan hÖ kÕt hîp gi÷a hä, ®ã lµ chñ dù ¸n, c¸c tæ chøc thiÕt kÕ thi c«ng, cung øng nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ vµ ®éi ngò thi c«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vËn hµnh dù ¸n. ThÈm ®Þnh dù ¸n vÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh: Ph¶i xem xÐt tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tµi chÝnh, xem xÐt c¸c kÕ ho¹ch cña DÙ ¸N ®ÇU T cã ®em l¹i hiÖu qu¶ tµi chÝnh hay kh«ng. ThÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó quyÕt ®Þnh xÐt duyÖt dù ¸n bao gåm: Hå s¬ tr×nh duyÖt cã ®ñ vµ cã hîp lÖ theo quy ®Þnh hay kh«ng? t c¸ch ph¸p nh©n vµ n¨ng lùc cña chñ ®Çu t? ThÈm ®Þnh môc tiªu cña dù ¸n: Nh»m xem xÐt c¸c môc tiªu cña dù ¸n cã phï hîp víi ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ níc, cña vïng, ngµnh, ®Þa ph¬ng. Ngµnh nghÒ trong dù ¸n cã thuéc ngµnh nghÒ nhµ níc cho phÐp hay kh«ng, cã ®îc u tiªn hay kh«ng? ThÈm ®Þnh vÒ kinh tÕ x· héi: Thùc tÕ lµ viÖc ®¸nh gi¸, xem xÐt nh÷ng c¸i ®îc vµ mÊt khi thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi. Dù ¸n cã sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn s½n cã hay kh«ng? ®· mang l¹i lîi Ých g× cho ®Êt níc, dù ¸n cã mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng lµm n©ng cao ®êi sèng x· héi, thu nhËp, t¹o nÕp sèng phong tôc tËp qu¸n. Môc tiªu cña dù ¸n cã phï hîp víi môc tiªu cña x· héi hay kh«ng? ThÈm ®Þnh dù ¸n vÒ m«i trêng theo hai chiÒu híng: TÝch cùc vµ tiªu cùc. 2.2.2.Sù cÇn thiÕt thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t. Mçi dù ¸n ®Çu t chøa ®ùng nhiÒu néi dung kinh tÕ kü thuËt rÊt phï hîp. C¸c néi dung nµy cã mèi quan hÖ rµng buéc, ¶nh háng lÉn nhau h×nh thµnh nªn dù ¸n 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®Çu t. Do vËy bÊt cø mét khã kh¨n t¹i mét mÆt nµo ®Òu ¶nh háng ®Õn mÆt kh¸c vµ ¶nh háng tíi kÕt qu¶ cña dù ¸n ®Çu t. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ph¶i xem xÐt tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh ®Ó ®Ò ra c©u tr¶ lêi cho mçi khÝa c¹nh ®ã. Tuy nhiªn c¸c dù ¸n ®Çu t ®a ®Õn Ng©n hµng th¬ng m¹i xin vay vèn thêng rÊt ®a d¹ng, víi nhiÒu lÜnh vùc vµ quy m« kh¸c nhau. Trong ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cã h¹n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng Ng©n hµng th¬ng m¹i kh«ng chuyªn s©u vÒ nghiÖp vô cho vay ®Çu t ph¸t triÓn th× Ng©n hµng khã cã thÓ thÈm ®Þnh chi tiÕt tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh. Ng©n hµng chñ yÕu tËp trung vµo mÆt tµi chÝnh-§©y lµ mÆt Ng©n hµng cã thÕ m¹nh c¶ vÒ quyÒn h¹n còng nh tr¸ch nhiÖm. Dù ¸n ®Çu t thêng do c¸c chñ dù ¸n lËp hoÆc thuª c¸c c¬ quan t vÊn lËp trªn c¬ së c¸c ý ®å kinh doanh vµ ý muèn chñ quan cña chñ dù ¸n. Trªn quan ®iÓm cña chñ dù ¸n th× dù ¸n cña hä bao giê còng cã tÝnh kh¶ thi vµ hä mong muèn ®îc Ng©n hµng cho vay. Do vËy, dù ¸n mang tÝnh chñ quan cña chñ ®Çu t vµ thêng kh«ng xem xÐt ®¸nh gi¸ ®îc hÕt tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cã liªn quan. Th«ng tin, sè liÖu trong luËn chøng kinh tÕ, kÜ thuËt hay c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh liªn quan cã thÓ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng. Doanh nghiÖp cã thÓ qu¸ l¹c quan vÒ t×nh h×nh tiªu thô trong nh÷ng n¨m tíi hay tÝnh to¸n kh«ng ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè lµm t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n...V× vËy, ®Ó thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t ®îc ®a ®Õn NHTM khi vay vèn lµ cÇn thiÕt. Lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ tÝn dông, ho¹t ®éng Ng©n hµng cã nh÷ng ®Æc thï mµ c¸c ngµnh kh¸c kh«ng cã ®îc, ®Æc biÖt lµ møc ®é rñi ro cao. N©ng cao hiÖu qu¶ dông vèn vµ h¹n chÕ rñi ro lµ môc ®Ých cña bÊt cø Ng©n hµng nµo.LÜnh vùc kinh doanh cµng høa hÑn sinh lêi cao th× cµng chÞu nhiÒu rñi ro. VÊn ®Ò lµ ph¶i ®¸nh gi¸ t¸c ®éng rñi ro ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p tr¸ch hoÆc tÝnh to¸n møc rñi ro cã thÓ chÊp nhËn t¬ng øng víi hiÖu qu¶ mµ dù ¸n mang l¹i. Tuy nhiªn an toµn vèn kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng ®¶m b¶o ®Çu t vµo c¸c dù ¸n dµi h¹n mµ tríc hÕt ph¶i t×m c¸c gi¶i ph¸p tÝch cùc ®Ó gi¶i quyÕt thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t ®îc coi lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ph¸t huy tÝch cùc. §èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i, viÖc tµi trî cho dù ¸n ®Çu t lµ mét ho¹t ®éng nghiÖp vô lµ h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n hay theo c¸c dù ¸n ®Çu t. §©y lµ mét ph¬ng ph¸p kinh doanh thu lîi nhuËn vµ lµ c¬ së ®Ó c¸c Ng©n hµng thong m¹i cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô. Cho vay theo dù ¸n ®Çu t T hiÖn nay lµ mét ho¹t ®éng rÊt phæ biÕn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i. Do vËy tríc khi ®i ®Õn mét quyÕt ®Þnh cho vay theo dù ¸n ®Çu t, Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i tiÕn hµnh xem xÐt, ®¸nh 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 gi¸ thÈm ®Þnh nh ®èi víi c¸c kho¶n vay kh¸c. nh trªn chóng ta ®· nªu thÈm ®Þnh mét kho¶n cho vay theo dù ¸n ®Çu t bao gåm nhiÒu néi dung kh¸c nhau, trong ®ã thÈm ®Þnh tµi chÝnh lµ mét khÝa c¹nh rÊt quan träng. ViÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t sÏ gióp Ng©n hµng th¬ng m¹i ra ®îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong viÖc tµi trî nh sè lîng cho vay, thêi h¹n, l·i suÊt ¸p dông, qu¶n lý vµ thu håi vèn hç trî dù ¸n... Qua thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t, Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i lùa chän vµ t×m ra ®îc nh÷ng dù ¸n ®Çu t cã hiÖu qu¶ tµi chÝnh ®Ó cho vay. Bëi v× chØ cã nh thÕ míi ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng diÔn ra mét c¸ch b×nh thêng trong nÒn kinh tÕ. Còng nh cô thÓ lµ viÖc thu håi c¶ gèc vµ l·i theo ®óng tiÕn ®é n©ng cao chÊt lîng tÝn dông, h¹n chÕ møc ®é rñi ro ë møc thÊp nhÊt. Qua ®ã Ng©n hµng th¬ng m¹i míi ®¶m b¶o cã lîi nhuËn vµ an toµn trong ho¹t ®éng cho vay ®Ó kh«ng ngõng t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn. §©y chÝnh lµ lý do vµ sù c©n b»ng cÇn thiÕt Ng©n hµng th¬ng m¹i thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng cho vay. 3. Tr×nh tù vµ néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®µu t trong ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ xem xÐt, kiÓm tra tÝnh kh¶ thi vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt cña dù ¸n ®Çu t, xÐt trªn quan ®iÓm cho vay- thu håi vèn lµ tr¸ch nhiªm chÝnh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i th× ngiÖp vô thÈm ®Þnh tµi chÝnh lµ mét ngiÖp vô quan träng hµng ®Çu cña Ng©n hµng. §èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i, viÖc thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ dù ¸n ®Çu t lµ xem xÐt dù ¸n cã ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî Ng©n hµng tõ kÕt qu¶ tµi chÝnh t¹o ra hay kh«ng. ThÈm ®Þnh tµi chÝnh xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn thu nhËp rßng cña c¸c luång tµi chÝnh nµy sÏ ®îc so s¸nh víi luång chi phÝ ®Çu t bá ra ban dÇu vµ xem xÐt sù bï ®¾p ®ã cã tho¶ ®¸ng hay kh«ng. Bªn c¹nh ®ã, thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t cßn tiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n qua c¸c n¨m ho¹t ®éng ®Ó ngµnh ®¸nh gi¸ tinh h×nh tµi chÝnh, chÊt lîng ho¹t ®éng, c¸c rñi ro ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi, h÷u hiÖu. Néi dung thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t : 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t Tæng vèn ®Çu t C¸c nguån tµi trî B¶ng tµi chÝnh, ph©n tÝch tµi chÝnh §¸nh gi¸ tµi chÝnh C©n ®èi kh¶ n¨ng tr¶ nî §¸nh gi¸ tµi chÝnh Kh¶ n¨ng sinh lîi - Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn - ChØ sè doanh lîi - TØ lÖ hoµn vèn néi bé - TØ lÖ vèn tù cã/V§T Kh¶ n¨ng hoµn vèn Møc ®é rñi ro - Thêi gian hoµn vèn - §iÓm hoµ vèn - Thêi gian hoµn tr¶ vèn vay - §¸nh gi¸ ®é nh¹y - Kh¶ n¨ng tr¶ nî - TØ lÖ lîi Ých / CF - TØ lÖ lîi nhuËn / V§T Mét lµ: X¸c ®Þnh tæng nhu cÇu vèn ®Çu t (V§T) cho dù ¸n. Khi mét dù ¸n ®Çu t ®a ®Õn Ng©n hµng xin vay th× dù ¸n ®ã ®îc th«ng qua nhiÒu cÊp ®¸nh gi¸, phª duyÖt, tæng V§T ®¬c x¸c ®Þnh. Tuy nhiªn, Ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn xem xÐt l¹i trªn c¬ së thÈm ®Þnh cña Ng©n hµng. §iÒu nµy lµ rÊt quan träng v× khi x¸c ®Þnh ®îc mét lîng vèn ®Çu t võa ®ñ cho dù ¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®îc thùc hiÖn mét c¸ch thuËn lîi th«ng suèt, tõ ®ã n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n. Vèn ®Çu t thiÕu sÏ g©y khã kh¨n cho viÖc thi c«ng còng nh c¸c ho¹t ®éng cña dù an sau nµy. Ngîc l¹i, thõa vèn sÏ g©y l·ng phÝ vèn, lµm gi¶m hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n g©y thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ. Tæng vèn ®Çu t cÇn thiÕt cho mét doanh nghiÖp bao gåm: Vèn ®Çu t cè ®Þnh: - Chi phÝ ban ®Çu: mÆt ®Êt, mÆt níc. - Gi¸ trÞ nhµ xëng vµ vËt kiÕn tróc. - Chi phÝ x©y dùng míi hoÆc c¶i t¹o nhµ xëng… - Chi phÝ vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i… 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Chi phÝ tríc vËn hµnh. Vèn lu ®éng ban ®Çu: Lµ c¸c chi phÝ ®Ó t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh ban ®Çu, c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó dù ¸n cã thÓ ®i vµo ho¹t ®éng b×nh thêng theo c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt dù tÝnh gåm: - Dù tr÷ s¶n xuÊt. - Dù tr÷ cho b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm tån kho. - C¸c kho¶n thuéc quü tiÒn mÆt. Tuy nhiªn, tuú thuéc vµo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng dù ¸n mµ cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã, cã Ýt hay cã nhiÒu vÒ vèn lu ®éng ban ®Çu. Hai lµ: Xem xÐt c¸c nguån tµi trî cho dù ¸n kh¶ n¨ng ®¶m b¶o tõ mçi nguån, tõ ®ã x¸c ®Þnh sè vèn mµ Ng©n hµng ph¶i tµi trî. C¸c nguån tµi trî cho dù ¸n cã thÓ do ng©n s¸ch nhµ níc cÊp ph¸t, NH cho vay, vèn liªn doanh, vèn níc ngoµi … v× vËy, khi thÈm ®Þnh c¬ cÊu nguån vèn ®Çu t, Ng©n hµng cÇn lµm râ vèn ®Çu t cÇn thiªt tõ tõng nguån ®Ó ®i s©u t×m hiÓu kh¶ n¨ng hiÖn thùc cña c¸c nguån ®ã. §èi víi c¸c dù ¸n ®îc ng©n s¸ch nhµ níc hç trî vèn mét phÇn hay cÊp ph¸t th× cÇn xem xÐt c¸c cam kÕt ®¶m b¶o c¸c cÊp cã thÈm quyÒn ®èi víi ng©n s¸ch. §èi víi c¸c nguån vèn vay tõ c¸c Ng©n hµng kh¸c cÇn xem xÐt ®é tin cËy vÒ kh¶ n¨ng cho vay cña c¸c Ng©n hµng ®· cam kÕt cho vay. NÕu lµ vèn tù cã th× Ng©n hµng cÇn kiÓm tra, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 3 n¨m tríc ®©y vµ hiÖn t¹i chøng tá r»ng c¬ së ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã tÝch luü ®Ó ®¶m b¶o cho cung cÇu vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n. ë nh÷ng dù ¸n cã vèn vay níc ngoµi, Ng©n hµng tËp trung xem xÐt c¸c ®iÒu kiÖn cho vay: l·i xuÊt cè ®Þnh th¶ næi, c¸c lo¹i chi phÝ vay vèn, thêi gian cho vay vµ ©n h¹n, ph¬ng thøc vµ kÜ thuËt chuyÓn vèn, hoµn tr¶ vèn vµ l·i vay. VÒ vèn ®Çu t ph¶i ®îc thc hiÖn ®óng tiÕn ®é ghi trong dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chung cña dù ¸n võa ®Ó tr¸nh ø ®äng vèn, do ®ã, c¸c nguån tµi trî kh«ng chØ ®îc xem xÐt vÒ mÆt sè lîng mµ c¶ vÒ thêi ®IÓm ®îc nhËn tµi trî. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Sau khi kiÓm tra tÝnh hiÖn thùc cña c¸c nguån vèn, x¸c ®Þnh lÞch tr×nh rót vèn tõ c¸c nguån kh¸c, Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ x¸c ®Þnh ®îc sè vèn mµ Ng©n hµng cÇn ph¶i tµi trî vµ kÕ häch bá vèn cña m×nh. Ba lµ: Xem xÐt dù ¸n c¸c b¶ng tµi chÝnh vµ ph©n tÝch tµi chÝnh. ë néi dung nµy, Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ thÈm ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c, hîp lÝ, hîp lÖ cña c¸c b¶ng dù trï tµi chÝnh. C¬ së ®Ó xem xÐt lµ dôa trªn néi dung cña luËn chøng kinh tÕ kÜ thuËt, c¸c chØ tiªu ®Þnh møc kinh tÕ kÜ thuËt cña ngµnh do Ng©n hµng ban hµnh hoÆc do c¸c c¬ quan chøc n¨ng chuyªn m«n c«ng bè vµ dùa trªn kÕt qu¶ thÈm ®Þnh c¸c mÆt thÞ trêng, tæ chøc, kinh tÕ x· héi cña Ng©n hµng. C¸c b¶ng tµi chÝnh ®îc thÈm ®Þnh th«ng thêng bao gåm: - B¶ng dù trï chi phÝ s¶n xuÊt. - B¶ng dù trï lç l·i. - B¶ng dù trï tæng kÕt tµi s¶n. - B¶ng dù trï c©n ®èi thu chi. Trªn c¬ së thÈm ®Þnh ®îc tÝnh chÝnh x¸c hîp lý cña b¶ng nµy, Ng©n hµng th¬ng m¹i tiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n qua c¸c n¨m vµ thêng sö dông c¸c ph¬ng ph¸p sau: B¶ng dù trï tæng kÕt tµi s¶n: N¨m thùc hiÖn C¸c chØ tiªu I II III A- Tµi s¶n. 1.-Tµi s¶n cè ®Þnh - Nguyªn gi¸ - KhÊu hao - Gi¸ trÞ cßn l¹i 2.- Tµi s¶n lu ®éng - Vèn b»ng tiÒn - Dù tr÷ (tån kho) - Tµi s¶n lu ®éng kh¸c - C¸c kho¶n ph¶i thu 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Céng tµi s¶n B- Nguån vèn 1.- Vèn cho vay - Vèn vay ng¾n h¹n - Vèn vay trung h¹n - Vèn vay dµi h¹n 2.- Vèn tù cã - Vèn ®· cã - Quü ph¸t triÓn - C¸c quü kh¸c Céng nguån vèn 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 B¶ng dù trï c©n ®èi thu - chi: C¸c chØ tiªu Vßng ®êi cña dù ¸n N¨m thø 1 N¨m thø 2 N¨m thø 3 A- C¸c nguån tiªu thô 1.- Tæng doanh thu 2.- Vèn gãp 3.- Vèn vay - Ng¾n h¹n - Trung h¹n - Dµi h¹n 4.- Thu do gi¶i to¶ hµng tån kho 5.- Nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh 6.- Thu nî 7.-Thu kh¸c B- C¸c nguån tiÒn chi 1.- Chi s¶n xuÊt trùc tiÕp 2.- Chi ®iÒu hµnh s¶n xuÊt 3.- Tr¶ l·i vay 4.- Hoµn tr¶ nî gèc 5.- Chi phÝ chuÈn bÞ ®Çu t 6.- Chi phi mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh 7.- Vèn lu ®éng 8.- Chi phÝ kh¸c Chªnh lÖch thu chi Ph©n tÝch c¸c tØ lÖ tµi chÝnh: - TØ lÖ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n: + Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh. + Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh. - TØ lÖ vÒ c©n ®èi vèn: + Vèn riªng /tæng vèn ®Çu t. + Vèn riªng /tæng nî. + Tæng nî /tæng vèn ®Çu t. - TØ lÖ vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng: + Vßng quay tiÒn. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Vßng quay dù tr÷. + Chu k× tiÒn b×nh qu©n. + HiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. + HiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n. - TØ lÖ kh¶ n¨ng sinh lêi: + Doanh lîi tiªu thô s¶n phÈm. + Doanh lîi vèn tù cã. + Doanh lîi vèn. C¸c chØ tiªu trªn sÏ ®îc tÝnh to¸n dùa trªn b¶ng dù trï tæng kÕt tµi s¶n vµ b¶ng dù trï lç l·i trong luËn chøng kinh tÕ kü thuËt cña dù ¸n ®Çu t. Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, c¸c chØ tiªu nµy ®îc so s¸nh qua c¸c n¨m ®Ó thÊy ®îc xu híng thay ®æi c¸c tØ lÖ tµi chÝnh, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh qua c¸c n¨m ®îc c¶i thiÖn hay trë nªn yÕu kÐm ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc dù ¸n kÞp thêi. C¸c chØ tiªu nµy ®îc so s¸nh víi c¸c dù ¸n cïng lo¹i ®Ó x¸c ®Þnh vÞ thÕ cña dù ¸n mµ Ng©n hµng ®ang xem xÐt tµi trî.  Ph©n tÝch c¸c luång tiÒn mÆt: Ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t quan t©m tíilîng tiÒn mÆt ®i vµo vµ ®i ra cña dù ¸n hay cßn gäi lµ luång tiÒn cña dù ¸n. §¶m b¶o c©n ®èi c¸c dßng tiÒn lµ môc tiªu quan träng cña ph©n tÝch dù ¸n. Trªn c¬ së b¶ng dù trï c©n ®èi thu chi, ngêi thÈm ®Þnh biÕt ®îc khi nµo tiÒn mÆt cña dù ¸n t¨ng, gi¶m, nguyªn nh©n biÕn ®æi cña dßng tiÒn. §iÒu nµy lµ rÊt cã ý nghÜa v× c¸c dßng tiÒn mÆt ®¶m b¶o cho dù ¸n ®Çu t vËn hµnh mét c¸ch nhÞp nhµng, hiÖu qu¶. NÕu dßng tiÒn mÆt bÞ ngng trÖ th× ho¹t ®éng cña dù ¸n rÊt khã kh¨n, ®«i khi cßn r¬i vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Ngoµi ra, Ng©n hµng cßn cã thÓ ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tµi chÝnh trung gian nh gi¸ trÞ gia t¨ng, kÕt qu¶ kinh doanh tríc thuÕ, sau thuÕ. Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh, Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, ph¬ng ph¸p kh¸c cã thÓ tÝnh hÕt c¸c chØ tiªu hoÆc thªm mét sè chØ tiªu kh¸c n÷a phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn cña tõng dù ¸n cô thÓ. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Bèn lµ: §¸nh gi¸ tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t. XuÊt ph¸t tõ ba ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng dù ¸n ®Çu t lµ ®¸nh ®æi lîi Ých hiÖn t¹i lÊy lîi Ých t¬ng lai, l©u dµi vµ bÊp bªnh ho¹t ®éng nªn hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t còng ph¶i ph¶n ¸nh ®«ng thêi c¸c mÆt trªn cña dù ¸n. C¸c chØ tiªu thêng ®îc sö dông khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t bao gåm: - Kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ®Çu t vµo dù ¸n. - Kh¶ n¨ng hoµn vèn. - Møc ®é rñi ro.  Kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ®Çu t: Møc sinh lêi cña dù ¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së so s¸nh lîi Ých thu ®îc víi lîi Ých ®· bá ra.Mét sè c¸ch so s¸nh chi phÝ víi lîi Ých t¬ng øng nhËn ®îc c¸c chØ tiªu so s¸nh nh sau: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng ( npv) hay cßn gäi lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn nhÊt cña mét dù ¸n ®Çu t lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c luång tiÒn k× väng trong t¬ng lai víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña vèn ®Çu t.Môc ®Ých cña viÖc tÝnh chØ tiªu NPV lµ ®Ó xem xem chi phÝ c¬ héi cña vèn ®Çu t, xem xÐt viÖc sö dông nguån lùc cho dù ¸n ®Çu t cã mang lai lîi Ých lín h¬n nguån lùc ®· sö dông kh«ng. NPV = - Co +n  t =1 Trong ®ã : Co: vèn ®Çu t ban ®Çu cña dù ¸n tÝnh t¹i thêi ®iÓm ®Çu Ct: luång tiÒn cho dù ¸n mang l¹i ë n¨m thø t n : thêi k× ph©n tÝch dù ¸n r : tØ lÖ chiÕt khÊu ¸p dông cho dù ¸n Sö dông: chØ sö dông c¸c dù ¸n cã NPV > 0 NÕu cã nhiÒu dù ¸n lo¹i trõ nhau th× ta chän dù ¸n cã NPV max - ¦u ®iÓm: NPV lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng. Nã cho ta biÕt quy hiÓu gi¸ tiÒn tiÒn lêi cña mét dù ¸n lµ lín hay nhá sau khi ®· hoµn tr¶ ®ñ vèn ®Çu t. Nãi c¸ch kh¸c, NPV ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña viÖc ®Çu t vÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Nhîc ®iÓm: chØ tiªu nµy phô thuéc vµo l·i xuÊt chiÕt khÊu.Do ®ã cÇn ph¶i lùa chän l·i xuÊt chiÕt khÊu sao cho phï hîp víi tõng dù ¸n, trªn c¬ së tinh to¸n chi phÝ sö dông vèn cña tõng dù ¸n.ChØ tiÖu NPV kh«ng cho biÕt tØ lÖ sinh lêi mµ b¶n th©n dù ¸n cã thÓ t¹o ra ®îc.ChØ tiªu nµy kh«ng ®îc ¸p dông cho c¸c dù ¸n cã thêi gian kh¸c nhau vµ cã vèn ®Çu t kh¸c nhau.Do ®ã, muèn so s¸nh ta ph¶i tÝnh chuyÓn ®æi NPV. ChØ sè doanh lîi PI: ChØ sè nµy ®îc tÝnh dùa vµo mèi quan hÖ tû sè gi÷a thu nhËp rßng hiÖn t¹i so víi vèn ®Çu t ban ®Çu. C«ng thøc: n  PI = t=1 C0 VÒ nguyªn t¾c, dù ¸n nh¶ thi ph¶i lµ dù ¸n cã PI >1, tøc lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn mÆt trong thêi kú ph©n tÝch t¹i thêi ®IÓm b¾t ®Çu vËn hµnh dù ¸n ph¶i lín h¬n sè vèn ®Çu t ban ®Çu ®· bá ra.Tuy nhiªn, thùc tÕ ngêi ta chØ chÊp nhËn nh÷ng dù ¸n cã PI ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña NHTM ®èi víi chñ ®Çu t (chØ sè doanh lîi chÊp nhËn ®îc) ChØ tiªu PI ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi cña dù ¸n trªn mçi ®¬n vÞ tiÒn tÖ ®îc ®Çu t nhng vÉn phô thuéc vµo l·i suÊt chiÕt khÊu ®îc ¸p dông. ChØ sè doanh lîi PI hay cßn gäi lµ chØ sè lîi Ých chi phÝ.  Tû lÖ hoµn vèn néi bé IRR + Tû lÖ hoµn vèn néi bé ®o lêng tû lÖ hoµn vèn ®Çu t cña mét dù ¸n, nã lµ l·i xuÊt chiÕt khÊu mµ víi gi¸ trÞ nµy th× gi¸ trÞ hiÖn t¹i tßng cña dù ¸n = 0. C¸ch tÝnh: §Æt IRR = r vµ NPV = 0 : n 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 NPV = - Co +  = 0 t=1 Dïng ph¬ng ph¸p néi suy, ta cã: IRR = r1 + (r2 - r1) Trong ®ã: r1, r2: tû lÖ chiÕt khÊu lùa chän. NPV1: gi¸ trÞ d¬ng gÇn 0 víi tû lÖ chiÕt khÊu r1. NPV2: gi¸ trÞ ©m gÇn 0 víi tû lÖ chiÕt khÊu r2. Sö dông: NÕu c¸c dù ¸n ®Çu t ®· ®éc lËp víi nhau th× dù ¸n cã. IRR >=r sÏ ®îc lùa chän. NÕu c¸c dù ¸n cã lo¹i trõ nhau th× ta chän dù ¸n cã IRR cao nhÊt. Tû lÖ hoµn vèn néi bé biÓu thÞ sù hoµn tr¶ vèn ®Çu t vµ nã chØ ra tû lÖ l·i suÊt tèi ®a dù ¸n ®Çu t cã thÓ chÞu ®îc. Nã cung cÊp mét th«ng tin h÷u hiÖu cho nhµ tµi trî khi ®Þnh gi¸ c¸c kho¶n vay. Sö dông chØ tiªu IRR cã u ®iÓm lµ nã ®îc tÝnh to¸n dùa vµo sè liÖu cña dù ¸n mµ kh«ng cÇn sè liÖu vÒ tû lÖ chiÕt khÊu.Tuy nhiªn, tiªu chuÈn nµy cã mét sè nhîc ®iÓm sau: - Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc tû lÖ hoµn vèn néi bé trong trêng hîp ®ång tiÒn bÞ biÕn d¹ng nhiÒu lÇn v× cã rÊt nhiÒu lêi gi¶i khi tÝnh IRR. - Sö dông chØ tiªu IRR ®Ó lùa chän dù ¸n sÏ dÉn tíi sai lÇm khi c¸c dù ¸n lµ c¸c gi¶i ph¸p thay thÕ cã nh÷ng ®Iªu kiÖn kh¸c nhau nh quy m«, thêi gian tån taÞ, thêi ®iÓm ®Çu t. NPV 0 r (%) 20