Tài liệu Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Kon Tum

1 2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Công trình được hoàn thành tại ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG VÕ TẤN DANH Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐOÀN GIA DŨNG Phản biện 1:............................................................ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TỈNH KON TUM Phản biện 2: ........................................................... Chuyên ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 60.31.05 Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ kinh tế họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày …...… tháng 11 năm 2011. TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng Đà Nẵng - Năm2011 - Thư viện trường Đại học kinh tế Đại học Đà Nẵng. 3 MỞ ĐẦU 4 (iii) Đưa ra những định hướng và đề xuất một số giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Kon Tum theo hướng CNH, HĐH. 1. Tính cấp thiết của đề tài Kon Tum là tỉnh nghèo với nền kinh tế còn nặng về nông nghiệp. Trong những năm qua, cùng với cả nước, Kon Tum đang (iv) Không phân tích việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ (thành phố, huyện) mà chỉ đề cập đến việc phát triển kinh tế của các vùng kinh tế động lực của tỉnh. trong tiến trình xây dựng và phát triển theo hướng CNH, HĐH. Về không gian: Đề tài nghiên cứu số liệu tổng quát về mặt CCKT của tỉnh từng bước được chuyển dịch theo hướng công nghiệp kinh tế của tỉnh Kon Tum bao gồm 1 đơn vị hành chính cấp thành hóa, tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khác nhau sự chuyển dịch còn phố và 8 đơn vị hành chính cấp huyện. chậm và chưa vững chắc. Với yêu cầu đẩy mạnh CNH, HĐH và nhất Về thời gian: 2000-2010 là đứng trước những đòi hỏi của quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng 5. Các phương pháp nghiên cứu như hiện nay, đòi hỏi CCKT của tỉnh phải được chuyển dịch nhanh - Phương pháp thu thập tài liệu và hiệu quả hơn trong thời gian tới. - Phương pháp thống kê toán học 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Phương pháp phân tích, so sánh Mục đích nghiên cứu của luận văn là làm rõ cơ sở lí luận và - Phương pháp khảo sát thực địa thực tiễn về CDCCKT tỉnh Kon Tum trong thời gian qua, từ đó đưa - Phương pháp chuyên gia ra những định hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy cơ - Phương pháp bản đồ, biểu đồ cấu kinh tế của tỉnh chuyển dịch nhanh hơn theo hướng CNH, HĐH - Phương pháp dự báo trong thời gian tới. 3. Câu hỏi nghiên cứu 4. Giới hạn nghiên cứu Về nội dung: (i) Phân tích ảnh hưởng của các nguồn lực tới sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh. 6. Những đóng góp của luận văn - Lý giải một cách khoa học những thành tựu cũng như những hạn chế của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh. - Phân tích những mặt thuận lợi, khó khăn của Kon Tum; các nguyên nhân chủ quan, khách quan đưa đến những thành tựu và hạn chế của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhằm phát huy hơn nửa những (ii) Phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành tiềm năng và thế mạnh của kinh tế Kon Tum, góp phần tích cực vào (phân tích sâu), theo thành phần gồm: cơ cấu GDP, cơ cấu lao động, sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước nói chung và của năng suất lao động và cơ cấu giá trị sản xuất nội ngành, không phân Kon Tum nói riêng… tích sâu các lĩnh vực trong từng ngành; 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài. 5 6 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CƠ CẤU KINH TẾ VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ kinh tế vào các chiến lược KT-XH đã được đề ra cho từng thời kỳ cụ thể. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế chỉ diễn ra khi: 1.1. CƠ CẤU KINH TẾ - Có những sự thay đổi lớn về điều kiện phát triển; 1.1.1. Khái niệm cơ cấu, cơ cấu kinh tế - Có những khả năng và giải pháp mới làm thay đổi phương CCKT là tổng thể một hệ thống kinh tế bao gồm nhiều yếu tố thức khai thác các điều kiện hiện tại; quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động lẫn nhau trong không gian và - Trong quan hệ phát triển giữa các bộ phận của cơ cấu kinh tế thời gian nhất định, phù hợp với mục tiêu đã xác định của nền kinh có những trở ngại dẫn đến việc hạn chế lẫn nhau làm ảnh hưởng đến tế. sự phát triển chung. 1.1.2. Phân loại cơ cấu kinh tế: 1.2.2. Một số lý thuyết về chuyển dịch cơ cấu kinh tế Cơ cấu kinh tế bao gồm cơ cấu ngành, cơ cấu kinh tế vùng lãnh thổ và cơ cấu thành phần kinh tế 1.2.2.1. Lý thuyết phát triển kinh tế phân kỳ Walt Rostow - cha đẻ của lý thuyết này cho rằng: quá trình CCKT theo ngành, theo thành phần và theo lãnh thổ là sự biểu phát triển của bất cứ quốc gia nào trên thế giới cũng đều phải trải qua hiện về bản chất ở những khía cạnh khác nhau của một nền kinh tế, 5 giai đoạn tuần tự: Xã hội truyền thống; giai đoạn chuẩn bị cất cánh; giữa chúng có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau, trong đó cơ cấu giai đoạn cất cánh ; giai đoạn chuyển đến sự chín muồi kinh tế; kỷ theo ngành giữ vai trò chủ đạo trong toàn bộ quá trình phát triển, cơ nguyên tiêu dùng hàng loạt cấu theo thành phần kinh tế giữ vai trò quan trọng để thực hiện cơ Theo lý thuyết này, hầu hết các nước đang phát triển và đang cấu ngành và cơ cấu theo lãnh thổ là cơ sở cho các ngành, các thành trong quá trình công nghiệp hóa nằm ở trong khoảng giai đoạn 2 và phần kinh tế phân bố hợp lí các nguồn lực, tạo sự phát triển đồng bộ, 3. Về mặt cơ cấu kinh tế, phải bắt đầu hình thành được những ngành cân đối và đạt hiệu quả cao giữa các ngành và giữa các thành phần công nghiệp chế biến có khả năng thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế tăng kinh tế của một nền kinh tế. 1.1.3. Những yêu cầu để xây dựng một cơ cấu kinh tế hợp lý trưởng. Ngoài ra, sự chuyển tiếp từ giai đoạn 2 sang giai đoạn 3 đi 1.2. CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ 1.2.2.2. Lý thuyết về chuyển dịch cơ cấu của Moise Syrquin 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm chuyển dịch cơ cấu kinh tế Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là sự thay đổi CCKT từ trạng thái này sang trạng thái khác cho phù hợp với môi trường phát triển. Về kèm với sự thay đổi của những ngành chủ lực, đóng vai trò đầu tàu. Lý thuyết chuyển dịch cơ cấu kinh tế của M. Syrquin gồm ba giai đoạn: (1) sản xuất nông nghiệp, (2) công nghiệp hóa, và (3) nền kinh tế phát triển. thực chất, đó là sự điều chỉnh cơ cấu trên ba mặt biểu hiện (ngành, Giai đoạn 1: sản xuất nông nghiệp: Có đặc trưng chính là sự lãnh thổ, thành phần kinh tế) nhằm hướng sự phát triển của cả nền thống trị của các hoạt động của khu vực khai thác, đặc biệt là nông 7 8  n   ∑ S i (t 0 ) S i (t1 )   i =1  nghiệp, như là nguồn lực chính trong việc gia tăng sản lượng của các cos ϕ = hàng hóa khả thương (tradables). n  n 2   ∑ S i (t 0 )∑ S i2 (t1 )  i =1  i =1  Giai đoạn 2 hay là giai đoạn công nghiệp hóa: Có đặc điểm nổi bật là tầm quan trọng trong nền kinh tế đã được chuyển từ khu vực Trong đó: Si(t) là tỷ trọng ngành i tại thời điểm t nông nghiệp sang khu vực chế biến φ được coi là góc hợp bởi 2 véc tơ cơ cấu S(t0) và S(t1). Giai đoạn 3: là giai đoạn của một nền kinh tế phát triển: Khu vực dịch vụ trở thành khu vực quan trọng nhất và chiếm tỷ trọng lớn 1.2.5.2. Lựa chọn bộ chỉ tiêu công nghiệp hoá dự kiến Bảng 1.2: Các giai đoạn công nghiệp hóa theo H. Chenery1 Hoàn Chỉ Tiền Khởi đầu Phát triển Hậu thiện tiêu CNH CNH CNH CNH CNH nhất trong cơ cấu GDP cũng như cơ cấu lao động 1.2.3. Các nhân tố chủ yếu tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1.2.3.1. Các nhân tố chủ quan Cơ cấu - Tài nguyên thiên nhiên ngành - Lao động và chất lượng nguồn nhân lực. A>I A>20% A<20% A<10% A<10% AS I>S I - Xem thêm -