PhÇn Ba
KÕ to¸n nghiÖp vô ng©n hµng nhµ níc
Ch¬ng IX:
KÕ to¸n c¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña Ng©n hµng Nhµ níc
1. KÕ to¸n nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn
1.1.1. Kh¸i qu¸t c¬ chÕ ph¸t hµnh tiÒn
Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam lµ c¬ quan duy nhÊt cña quèc gia, cã chøc
n¨ng ph¸t hµnh tiÒn. Môc tiªu c¬ b¶n cña ho¹t ®éng nµy trong Ng©n hµng Nhµ níc
lµ ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi nhu cÇu vÒ ph¬ng tiÖn thanh to¸n, lµm sao cho tæng cung
phï hîp víi tæng cÇu tiÒn tÖ, ®ång thêi gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ, ®¶m b¶o æn
®Þnh søc mua cña tiÒn ViÖt Nam. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã, Nhµ níc ViÖt Nam ®· x¸c
®Þnh quan ®iÓm: Ng©n hµng Nhµ níc ph¶i ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
theo c¬ chÕ thÞ trêng; viÖc qu¶n lý khèi lîng tiÒn cung øng ®îc thùc hiÖn theo chÝnh
s¸ch, chÕ ®é vÒ tÝn dông, qu¶n lý ngo¹i hèi vµ Ng©n s¸ch Nhµ níc.
Trªn c¬ së chØ tiªu khèi lîng tiÒn cung øng t¨ng thªm hµng n¨m ®îc ChÝnh
phñ duyÖt, nhu cÇu thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt cña nÒn kinh tÕ, nhu cÇu thay thÕ tiÒn
kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng, tiÒn ®×nh chØ lu hµnh, Ng©n hµng Nhµ níc qu¶n lý
tiÒn dù tr÷ ph¸t hµnh vµ thùc hiÖn nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn. Ng©n hµng Nhµ n íc
thùc hiÖn nhiÖm vô ®iÒu hßa tiÒn mÆt trong c¶ níc th«ng qua ho¹t ®éng cña Quü dù
tr÷ ph¸t hµnh ®îc b¶o qu¶n vµ qu¶n lý ë Kho tiÒn trung ¬ng vµ Kho tiÒn chi nh¸nh
cña Ng©n hµng Nhµ níc, Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh ®îc b¶o qu¶n, qu¶n lý t¹i Kho
tiÒn Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c Kho tiÒn chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc.
Ng©n hµng Nhµ níc ph¸t hµnh tiÒn vµo lu th«ng vµ thu håi tiÒn tõ lu th«ng vÒ
qua dÞch vô ng©n quü, thanh to¸n cho kh¸ch hµng vµ c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô kh¸c
cña Ng©n hµng Nhµ níc. ViÖc ®¸p øng nhu cÇu tiÒn mÆt cho tæ chøc tÝn dông, Kho
b¹c Nhµ níc ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së sè d tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c kh¸ch hµng nµy
t¹i Ng©n hµng Nhµ níc. Theo tiªu chuÈn r¸ch n¸t, h háng do Ng©n hµng Nhµ níc
quy ®Þnh, tiÒn mÆt lo¹i kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng ®îc Ng©n hµng Nhµ níc thu
®æi tõ kh¸ch hµng cña m×nh vµ tæ chøc tiªu hñy. Côc trëng Côc ph¸t hµnh vµ kho
quü thuéc Ng©n hµng Nhµ níc ®îc ký lÖnh xuÊt/ nhËp quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i c¸c
Kho tiÒn trong hÖ thèng Ng©n hµng Nhµ níc trong c¸c trêng hîp:
XuÊt nhËp ®Ó ®iÒu chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i c¸c
Kho tiÒn Trung ¬ng víi nhau; gi÷a Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i Kho tiÒn trung ¬ng víi
Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i Kho tiÒn chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc vµ ngîc l¹i; gi÷a
Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i c¸c Kho tiÒn chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc víi nhau;
Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i Kho tiÒn I trung ¬ng xuÊt (hoÆc nhËp) víi
Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh t¹i Së giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc.
NhËp tiÒn mÆt míi in, ®óc tõ c¸c nhµ m¸y in, ®óc tiÒn vÒ Quü dù tr÷
ph¸t hµnh t¹i c¸c Kho tiÒn trung ¬ng.
XuÊt c¸c lo¹i tiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng, tiÒn ®×nh chØ lu hµnh
theo quy ®Þnh cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ®Ó tiªu hñy;
1
XuÊt c¸c lo¹i tiÒn míi ®îc ChÝnh phñ cho c«ng bè lu hµnh.
Gi¸m ®èc chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc tØnh, thµnh phè ký lÖnh xuÊt/ nhËp
tiÒn mÆt trong c¸c trêng hîp:
Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¹i c¸c Kho tiÒn chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc
xuÊt (hoÆc nhËp) víi Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh do chi nh¸nh qu¶n lý;
NhËp c¸c lo¹i tiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng, tiÒn ®×nh chØ lu hµnh
thu håi tõ lu th«ng vÒ qua Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh;
NhËp, xuÊt ®æi lo¹i tiÒn ®Ó thay ®æi c¬ cÊu c¸c lo¹i tiÒn mÆt trong Quü
nghiÖp vô ph¸t hµnh t¹i Kho tiÒn Së giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc vµ chi nh¸nh
Ng©n hµng Nhµ níc.
C¨n cø vµo nhu cÇu thu chi tiÒn mÆt; diÖn tÝch vµ ®iÒu kiÖn an toµn cña Kho
tiÒn tng chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc, ®Þnh kú 6 th¸ng mét lÇn hoÆc ®ét xuÊt, Côc
trëng Côc ph¸t hµnh vµ Kho quü dù kiÕn møc tån Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh t¹i Së
giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc; dù kiÕn møc tån Quü dù tr÷ ph¸t hµnh, Quü nghiÖp
vô ph¸t hµnh t¹i c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc tr×nh Thèng ®èc phª duyÖt.
Gi¸m ®èc Së giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc, Gi¸m ®èc c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng
Nhµ níc ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh ®Þnh møc tån quü ®îc duyÖt nµy. Trêng hîp
®Æc biÖt, c¸c Quü dù tr÷ ph¸t hµnh, Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh t¹i Së giao dÞch Ng©n
hµng Nhµ níc, c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc tØnh, thµnh phè cã thÓ ®Ó møc tån
quü cao h¬n hoÆc thÊp h¬n so víi ®Þnh møc ®îc duyÖt ®Ó phï hîp víi diÔn biÕn thu,
chi tiÒn mÆt trong tõng thêi kú.
Díi ®©y lµ s¬ ®å kh¸i qu¸t vÒ c¬ chÕ ph¸t hµnh tiÒn cña Ng©n hµng Nhµ níc:
TiÒn míi in,
®óc nhËp kho
TiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu
th«ng xuÊt kho, tiªu huû
(6)
(1)
Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (b¶o qu¶n t¹i c¸c
kho tiÒn Ng©n hµng Trung ¬ng, kho tiÒn
chi nh¸nh NHNN)
(5)
(2)
Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh (b¶o qu¶n
t¹i kho tiÒn Së giao dÞch,
chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc)
(3)
(4)
Quü nghiÖp vô Ng©n hµng th¬ng
m¹i (b¶o qu¶n t¹i Héi së chÝnh,
chi nh¸nh NHTM)
Ghi chó:
(1) NhËp kho lo¹i tiÒn míi in, ®óc;
(2) (3) Qu¸ tr×nh ph¸t hµnh tiÒn ra lu th«ng;
(4) (5) Qu¸ tr×nh thu håi tiÒn tõ lu th«ng vÒ;
(6) XuÊt tiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng ®Ó tiªu hñy.
Côc trëng Côc ph¸t hµnh vµ Kho quü, Gi¸m ®èc Së giao dÞch Ng©n hµng Nhµ
níc, chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Thèng ®èc vÒ sù an toµn
2
tµi s¶n, tiÒn b¹c thuéc ®¬n vÞ m×nh qu¶n lý ®ång thêi ph¶i bè trÝ thêi gian giao dÞch,
thanh to¸n, xuÊt nhËp kho, quü còng nh kiÓm kª tån kho quü cuèi kú mét c¸ch hîp
lý, ®¶m b¶o yªu cÇu n©ng cao chÊt lîng dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng vµ an toµn tµi
s¶n.
§Ó cã c¨n cø ®iÒu hoµ tiÒn vµ kiÓm tra t×nh h×nh tån quü t¹i c¸c Kho tiÒn,
Ng©n hµng Nhµ níc trung ¬ng quy ®Þnh:
- Gi¸m ®èc chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc, Së giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc
tæ chøc truyÒn qua m¹ng vi tÝnh vÒ Ng©n hµng Nhµ níc trung ¬ng (Côc ph¸t hµnh vµ
Kho quü) c¸c th«ng tin theo ®Þnh kú sau:
+ Tån quü tiÒn mÆt c¸c lo¹i cña Quü dù tr÷ ph¸t hµnh vµ Quü nghiÖp vô ph¸t
hµnh cuèi giê lµm viÖc hµng ngµy.
+ Doanh sè xuÊt, doanh sè nhËp Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh (cã céng lòy kÕ tõ
®Çu th¸ng, kh«ng kÓ sè xuÊt nhËp gi÷a Quü dù tr÷ ph¸t hµnh vµ Quü nghiÖp vô ph¸t
hµnh).
+ Doanh sè xuÊt, doanh sè nhËp vµ béi xuÊt (hoÆc béi nhËp) Quü dù tr÷ ph¸t
hµnh: ®iÖn b¸o 5 ngµy 1 lÇn, kÓ tõ ngµy mïng mét, cã céng lòy kÕ kú tríc (kh«ng
kÓ doanh sè xuÊt, nhËp ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c Quü dù tr÷ ph¸t hµnh).
+ C©n ®èi thu, chi tiÒn mÆt cña Ng©n hµng Nhµ níc: b¸o c¸o mçi th¸ng 1 lÇn.
- C¸c Kho tiÒn trung ¬ng ph¶i truyÒn qua m¹ng vi tÝnh vÒ Côc ph¸t hµnh vµ
Kho quü sè liÖu vÒ tiÒn mÆt tån Quü dù tr÷ ph¸t hµnh tÝnh ®Õn cuèi ngµy.
Côc trëng Côc ph¸t hµnh vµ Kho quü tæng hîp c¸c th«ng tin trªn vµ tr×nh
Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc theo ®Þnh kú:
- Doanh sè xuÊt, doanh sè nhËp tiÒn mÆt vµ sè lòy kÕ xuÊt, nhËp tiÒn mÆt qua
Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh (kh«ng kÓ doanh sè xuÊt, nhËp gi÷a Quü dù tr÷ ph¸t hµnh
vµ Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh) vµ tån quü cña c¸c quü nµy trong toµn hÖ thèng Ng©n
hµng Nhµ níc 5 ngµy 1 lÇn.
- B¸o c¸o t×nh h×nh xuÊt, nhËp, béi xuÊt (hoÆc béi nhËp) Quü dù tr÷ ph¸t
hµnh, Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh hµng quý vµ dù kiÕn xuÊt, nhËp, béi xuÊt (hoÆc béi
nhËp) Quü dù tr÷ ph¸t hµnh, Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh quý tiÕp theo.
Tõ c¬ chÕ ph¸t hµnh tiÒn nãi trªn, kÕ to¸n nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn ph¶i lu ý
c¸c vÊn ®Ò sau ®Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh:
+ TÝnh thèng nhÊt, tËp trung cao ®é trong ®iÒu hµnh;
+ TÝnh kÞp thêi, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, rÊt nghiªm ngÆt trong chÊp hµnh;
+ Yªu cÇu an toµn tµi s¶n b»ng tiÒn ë møc ®é tuyÖt ®èi ë mäi kh©u: giao nhËn,
vËn chuyÓn, xuÊt - nhËp, b¶o qu¶n tiÒn trong kho.
+ TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn ph¶i ®îc thùc hiÖn trªn sæ s¸ch, chøng tõ kÕ
to¸n, ®ång thêi nh÷ng tµi liÖu kÕ to¸n nµy ph¶i cã ®ñ c¸c thñ tôc ph¸p lý ®Ó l u tr÷
l©u dµi.
1.1.2. Tµi kho¶n sæ s¸ch vµ chøng tõ kÕ to¸n ®îc sö dông trong nghiÖp vô
ph¸t hµnh tiÒn:
1.1.2.1. Tµi kho¶n:
Tµi kho¶n kÕ to¸n ®îc sö dông cho nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn hiÖn nay n»m ë
lo¹i 1 "Ho¹t ®éng ng©n quü" víi tµi kho¶n cÊp I mang sè hiÖu 10, ë Lo¹i 4 "Ph¸t
hµnh tiÒn vµ nî ph¶i tr¶" víi tµi kho¶n cÊp I mang sè hiÖu 40 vµ ë Lo¹i 9 "C¸c tµi
kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n" víi tµi kho¶n cÊp I mang sè hiÖu 90, trong HÖ
thèng tµi kho¶n kÕ to¸n Ng©n hµng Nhµ níc ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh
425/1998/Q§-NHNN2, ngµy 17-12-1998 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c
v¨n b¶n bæ sung, söa ®æi.
3
Néi dung, kÕt cÊu, c¸ch sö dông c¸c tµi kho¶n trªn cã thÓ tãm t¾t nh sau:
- Tµi kho¶n sè 101 "Quü dù tr÷ ph¸t hµnh" víi c¸c tµi kho¶n cÊp III:
1011 - TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng
1012 - TiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng
1013 - TiÒn ®×nh chØ lu hµnh
1019 - Quü dù tr÷ ph¸t hµnh ®ang vËn chuyÓn
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh tiÒn ®· c«ng bè lu hµnh thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh
®îc b¶o qu¶n t¹i c¸c Kho tiÒn trung ¬ng hoÆc t¹i c¸c Kho tiÒn chi nh¸nh Ng©n hµng
Nhµ níc.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 101:
Bªn Nî ghi: Quü dù tr÷ ph¸t hµnh t¨ng
Bªn Cã ghi: Quü dù tr÷ ph¸t hµnh gi¶m
Sè d nî: Ph¶n ¸nh tån quü dù tr÷ ph¸t hµnh
C¸c tµi kho¶n cÊp III nãi trªn ®îc më tµi kho¶n h¹ch to¸n chi tiÕt h¬n theo
tõng Kho tiÒn, hoÆc Kho tiÒn bªn nhËn ®iÒu chuyÓn.
- Tµi kho¶n 102 “Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh“ víi c¸c tµi kho¶n cÊp III:
1021 - TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng
1022 - TiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng
1023 - TiÒn ®×nh chØ lu hµnh
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh tiÒn mÆt thuéc Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh t¹i
Së giao dÞch hoÆc chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc (trõ Côc qu¶n trÞ, Côc C«ng nghÖ
tin häc ng©n hµng, V¨n phßng ®¹i diÖn Ng©n hµng Nhµ níc t¹i thµnh phè Hå ChÝ
Minh th× dïng tµi kho¶n sè 103 "TiÒn mÆt ë ®¬n vÞ phô thuéc"). HiÖn nay, tµi kho¶n
sè 103 cßn ®îc quy ®Þnh dïng ®Ó h¹ch to¸n tiÒn mÆt vèn XDCB cña Ban Qu¶n lý
c«ng tr×nh XDCB cña c¸c chi nh¸nh NHNN.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 102:
Bªn Nî ghi: Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh t¨ng
Bªn Cã ghi: Quü nghiÖp vô ph¸t hµnh gi¶m
Sè d Nî: Ph¶n ¸nh tån quü nghiÖp vô ph¸t hµnh
- Tµi kho¶n 401 "TiÒn ®Ó ph¸t hµnh"
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè tiÒn giÊy, tiÒn kim lo¹i ®îc dïng ®Ó ph¸t hµnh lµm
ph¬ng tiÖn thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ. Chóng ®îc më t¹i Ng©n hµng Nhµ níc trung
¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh). Lµ nh÷ng tµi kho¶n d Cã trong quan hÖ ®èi øng víi tµi
kho¶n d Nî sè 101.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 401:
Bªn Cã ghi: Sè tiÒn ®· c«ng bè lu hµnh nhËn tõ nhµ in vµ nhËp tõ "tiÒn cha
c«ng bè lu hµnh"
Bªn Nî ghi: Sè tiÒn xuÊt tõ Quü dù tr÷ ph¸t hµnh giao ®i tiªu huû do r¸ch n¸t,
h háng
Sè d cã: Ph¶n ¸nh tån quü tiÒn ®Ó ph¸t hµnh
ViÖc h¹ch to¸n ph©n tÝch cña tµi kho¶n nµy ®îc më theo vËt liÖu tiÒn ( tiÒn
giÊy, tiÒn P«lime, tiÒn kim lo¹i ).
C¸c tµi kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n víi ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n ®¬n (ph¸t
sinh t¨ng th× ghi Nî (nhËp), ph¸t sinh gi¶m th× ghi Cã (xuÊt) vµ sè d lµ quy m« cña
®èi tîng h¹ch to¸n cßn l¹i ®Õn 1 thêi ®iÓm nµo ®ã) ®îc dïng trong nghiÖp vô nµy
gåm cã:
Tµi kho¶n
Sè hiÖu tµi kho¶n
4
N¬i më
TiÒn giÊy vµ tiÒn kim lo¹i
90
TiÒn cha c«ng bè lu hµnh
901
Vô KTTC, Chi nh¸nh NHNN
TiÒn cha c«ng bè lu hµnh t¹i
9011
Vô KTTC
Kho tiÒn TW
TiÒn cha c«ng bè lu hµnh t¹i
9012
Chi nh¸nh NHNN
Kho tiÒn Chi nh¸nh
TiÒn ®· c«ng bè lu hµnh
902
Vô KTTC, Chi nh¸nh NHNN
TiÒn ®· c«ng bè lu hµnh t¹i
9021
Vô KTTC
kho tiÒn TW
TiÒn ®· c«ng bè lu hµnh t¹i
9022
Chi nh¸nh NHNN
kho tiÒn chi nh¸nh
TiÒn giao ®i tiªu huû
903
Vô KTTC
TiÒn ®· tiªu huû
904
Vô KTTC
TiÒn kh«ng cã gi¸ trÞ lu hµnh
908
Vô KTTC, Chi nh¸nh NHNN
TiÒn mÉu
9081
Vô KTTC, chi nh¸nh NHNN
TiÒn lu niÖm
9082
Vô KTTC, chi nh¸nh NHNN
TiÒn nghi gi¶, tiÒn gi¶ vµ tiÒn
9089
Vô KTTC, chi nh¸nh NHNN
bÞ ph¸ ho¹i chê xö lý
TiÒn cha c«ng bè lu hµnh
909
Vô KTTC
®ang vËn chuyÓn
C¸c tµi kho¶n nãi trªn khi ë Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh th× më tiÓu kho¶n theo
kho tiÒn trung ¬ng. Riªng tµi kho¶n 909 "TiÒn cha c«ng bè lu hµnh ®ang vËn
chuyÓn" th× më tiÓu kho¶n theo kho nhËn ®iÒu chuyÓn tiÒn ®Õn. C¸c TK 901, 902,
903, 904 ®îc më chi tiÕt theo tõng vËt liÖu tiÒn (tiÒn giÊy, tiÒn P«lime, tiÒn kim lo¹i).
C¸c TK 9081, 9082 ®îc më chi tiÕt theo lo¹i tiÒn hoÆc Kho qu¶n lý.
1.1.2.2. Sæ s¸ch kÕ to¸n:
§Ó thùc hiÖn chÝnh x¸c, an toµn nghiÖp vô vÒ ph¸t hµnh tiÒn, Ng©n hµng Nhµ
níc Trung ¬ng ®· quy ®Þnh ph¶i dïng nh÷ng sæ s¸ch sau ®©y trong kh©u theo dâi
nghiÖp vô vµ kh©u h¹ch to¸n kÕ to¸n:
- Thñ kho hoÆc thñ quü më c¸c lo¹i:
+ ThÎ kho, më riªng cho tõng lo¹i tiÒn, mçi lo¹i quü, kho, gi¸, kÐt: C¸c tê thÎ
nµy ®îc ghi theo dâi theo lîng bã, tê, sè hßm...
+ Sæ kho hoÆc sæ quü.
- KÕ to¸n më c¸c lo¹i: Sæ nhËt ký quü më riªng cho tiÒn mÆt: 1011, 1012,
1013, 1019, 1021, 1022, 1023, 401, 9011, 9012, 9021, 9022, 903, 904, 9081, 9082,
9089, 909.
Díi ®©y lµ s¬ ®å tæng qu¸t vÒ kÕ to¸n ph¸t hµnh tiÒn:
Tµi kho¶n néi b¶ng:
TiÒn ®Ó ph¸t
Quü dù tr÷
Quü ng/ vô
TiÒn göi TCTD
hµnh
ph¸t hµnh
ph¸t hµnh
(KBNN)
xxx
xxx
xxx
(I)
(M)
(A))
(II)
xxx
(III)
(1)
(2)
5
Tµi kho¶n ngo¹i b¶ng
TiÒn cha c«ng
bè lu hµnh
xxx
(O)
TiÒn ®· c«ng
TiÒn giao ®i
bè lu hµnh
xxx
tiªu huû
xx
(P)
x
TiÒn ®· tiªu
huû
xxx
(B)
(A)
(M)
Ghi chó:
(O): NhËp kho tiÒn cha c«ng bè lu hµnh.
(P) : NhËp kho tiÒn ®îc c«ng bè lu hµnh tõ kho tiÒn cha c«ng bè lu hµnh.
(M): TiÒn ®· c«ng bè lu hµnh ®îc phÐp ph¸t hµnh vµo lu th«ng.
C¸c bót to¸n (I) (III): ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ph¸t hµnh tiÒn ra lu th«ng (kÓ tõ
khi tiÒn ®îc c«ng bè lu hµnh)
C¸c bót to¸n (1) (2): ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh thu håi tiÒn tõ lu th«ng vÒ.
C¸c bót to¸n (A) (B): ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh tiªu hñy tiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn
lu th«ng vµ tiÒn ®×nh chØ lu hµnh.
ViÖc h¹ch to¸n ph©n tÝch cña c¸c tµi kho¶n trªn ®îc thùc hiÖn phï hîp víi
tÝnh chÊt cña c¸c tµi kho¶n.
1.1.2.3. Chøng tõ kÕ to¸n:
Chøng tõ kÕ to¸n ®îc sö dông trong nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn gåm:
- LÖnh ®iÒu chuyÓn tiÒn;
- LÖnh xuÊt, nhËp tiÒn;
- Biªn b¶n giao nhËn tiÒn;
- PhiÕu nhËp (hoÆc xuÊt) kho tiÒn;
- PhiÕu thu (hoÆc chi) tiÒn;
- GiÊy nép tiÒn;
- SÐc;
- GiÊy lÜnh tiÒn mÆt.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô nµy cã thÓ dïng mÉu chøng tõ kÕ to¸n do
m¸y lËp, in nhng vÉn ph¶i theo mÉu lËp b»ng m¸y ®· quy ®Þnh, ®ång thêi ph¶i cã
ch÷ ký chÝnh thøc trªn c¸c chøng tõ nµy.
1.2. KÕ to¸n tiÒn míi in, ®óc
Theo c¬ chÕ ph¸t hµnh tiÒn hiÖn nay, tiÒn do nhµ m¸y in giao, tríc hÕt ®îc
nhËp vµo Kho tiÒn Ng©n hµng Trung ¬ng. KÕ to¸n viªn cña Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh
Ng©n hµng Nhµ níc c¨n cø vµo Biªn b¶n giao nhËn tiÒn ®Ó lËp PhiÕu nhËp kho vµ
h¹ch to¸n:
NhËp: Tµi kho¶n 9011 "TiÒn cha c«ng bè lu hµnh"(tiÓu kho¶n Kho tiÒn TW
nhËp vµ tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn ). Sè tiÒn nhËp ®îc ghi theo ®¬n vÞ quy íc.
Khi ®îc lÖnh lu hµnh th× lËp phiÕu xuÊt, nhËp kho tõ biªn b¶n giao nhËn ®Ó
ghi xuÊt TK 9011, nhËp TK 9021. Tõ TK 9021, theo lÖnh ph¸t hµnh mµ lËp phiÕu ghi
xuÊt TK 9021 vµ ghi:
Nî: TK 1011 - TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng (tiÓu kho¶n kho nhËp, tiÕt kho¶n
vËt liÖu tiÒn)
6
Cã: TK 401 - TiÒn ®Ó ph¸t hµnh.
Trêng hîp tiÒn ®· c«ng bè lu hµnh tõ Nhµ m¸y in ®óc tiÒn th× chØ h¹ch to¸n
b»ng TK néi b¶ng nãi trªn TK 9021, TK 1011, 401 ghi sè tiÒn theo mÖnh gi¸ x sè tê
(miÕng).
1.3. KÕ to¸n ph¸t hµnh tiÒn ra lu th«ng
ViÖc ph¸t hµnh tiÒn ra lu th«ng b¾t ®Çu tõ khi kh¸ch hµng cña Ng©n hµng Nhµ
níc (c¸c tæ chøc tÝn dông, Kho b¹c Nhµ níc) lËp thñ tôc rót tiÒn trung ¬ng tõ c¸c tµi
kho¶n tiÒn göi mµ hä ®· më ë Së Giao dÞch hoÆc chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n íc. KÕ
to¸n Ng©n hµng Nhµ níc c¨n cø vµo c¸c lÖnh rót tiÒn cña kh¸ch hµng nh sÐc, giÊy
lÜnh tiÒn mÆt..., sau khi kiÓm tra thÊy lËp ®óng mÉu, ch÷ ký, dÊu chñ tµi kho¶n khíp
®óng víi mÉu ®· ®¨ng ký, l¹i ®ñ sè d tµi kho¶n cÇn rót vµ tån quü tiÒn mÆt t¹i Quü
nghiÖp vô ph¸t hµnh còng tho¶ m·n nhu cÇu th× ghi nh÷ng th«ng tin ®ã vµo bªn Nî
sæ chi tiÕt tµi kho¶n tiÒn göi (hoÆc tiÒn vay) cña kh¸ch hµng, sæ NhËt ký quü vµ
chuyÓn chøng tõ ®ã cho thñ quü ph¸t tiÒn.
Thñ quü ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng ký nhËn ®ñ tiÒn trªn chøng tõ vµ xuÊt tr×nh
chøng minh nh©n d©n ®Ó ®èi chiÕu x¸c nhËn ®óng ngêi ®îc lÜnh míi ph¸t tiÒn.
Sau khi ®· ph¸t tiÒn vµ ghi chÐp tµi kho¶n sÏ cã quan hÖ ®èi øng:
Nî: TK thÝch hîp (tiÓu kho¶n kh¸ch hµng rót tiÒn)
Cã: TK 1021- TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü nghiÖp vô
1.4. KÕ to¸n thu håi tiÒn tõ lu th«ng vÒ
C¨n cø vµo giÊy nép tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng (c¸c tæ chøc tÝn dông, Kho b¹c
Nhµ níc hoÆc c¸ nh©n ®æi tiÒn), kÕ to¸n kiÓm tra thÊy thñ tôc thu tiÒn do bé phËn
quü thùc hiÖn (®ãng dÊu ®· thu tiÒn, cã ch÷ ký ®óng mÉu cña thñ quü, sè tiÒn
thùc thu vµ sè tiÒn do kh¸ch hµng lËp khíp nhau) th× ghi:
Nî: TK 1021- TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü nghiÖp vô,
hoÆc Nî: TK 1022 - TiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü nghiÖp vô
Cã: TK ThÝch hîp (tµi kho¶n tiÒn göi, tiÒn vay...)
1.5. KÕ to¸n ®iÒu chuyÓn tiÒn thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh
KÕ to¸n ®iÒu chuyÓn tiÒn ®îc thùc hiÖn theo sù ph©n c«ng nh sau:
- Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh Ng©n hµng Nhµ níc h¹ch to¸n t×nh h×nh giao nhËn,
®iÒu chuyÓn tiÒn t¹i c¸c Kho tiÒn trung ¬ng.
- Së Giao dÞch, chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ níc h¹ch to¸n viÖc ®iÒu chuyÓn,
xuÊt nhËp tiÒn b¶o qu¶n t¹i c¸c ®¬n vÞ nµy.
1.5.1. KÕ to¸n ®iÒu chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c Kho tiÒn trung ¬ng
C¨n cø vµo lÖnh ®iÒu chuyÓn vµ c¸c giÊy tê ñy quyÒn, x¸c nhËn ®ñ t c¸ch cña
ngêi tiÕp nhËn vËn chuyÓn tiÒn, Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh lËp phiÕu xuÊt kho (hoÆc ñy
quyÒn cho kÕ to¸n Kho tiÒn trung ¬ng xuÊt lËp). Kho tiÒn trung ¬ng xuÊt ®iÒu
chuyÓn c¨n cø vµo c¸c chøng tõ trªn ®Ó lËp Biªn b¶n giao nhËn tiÒn vµ xuÊt ®ñ sè
tiÒn cho ngêi nhËn vËn chuyÓn ®i.
T¹i Kho tiÒn trung ¬ng nhËn ®iÒu chuyÓn khi nhËp kho sè tiÒn nµy còng ph¶i
lËp Biªn b¶n giao nhËn vµ Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh sÏ c¨n cø vµo chøng tõ nµy ®Ó lËp
phiÕu nhËp kho (hoÆc ñy nhiÖm Kho tiÒn trung ¬ng lËp).
1.5.1.1. KÕ to¸n xuÊt ®iÒu chuyÓn t¹i Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh:
Khi xuÊt tiÒn ®iÒu chuyÓn ®i kho tiÒn kh¸c:
- §èi víi tiÒn cha c«ng bè lu hµnh:
XuÊt TK 9011: TiÒn cha c«ng bè lu hµnh t¹i Ng©n hµng Nhµ níc trung ¬ng
(tiÓu kho¶n Kho xuÊt, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
7
NhËp TK 909: TiÒn cha c«ng bè lu hµnh ®ang vËn chuyÓn (tiÓu kho¶n Kho
nhËp)
- §èi víi tiÒn ®· c«ng bè lu hµnh:
Nî TK 1019: Quü dù tr÷ ph¸t hµnh ®ang vËn chuyÓn (tiÓu kho¶n Kho tiÒn
nhËp)
Cã TK 1011: TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (tiÓu
kho¶n Kho tiÒn xuÊt, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn)
hoÆc: Cã TK 1012: TiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t
hµnh (tiÓu kho¶n Kho tiÒn xuÊt)
hoÆc: Cã TK 1013: TiÒn ®×nh chØ lu hµnh thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (tiÓu
kho¶n Kho tiÒn xuÊt, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
1.5.1.2. VÒ kÕ to¸n nhËp ®iÒu chuyÓn t¹i Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh:
Khi nhËp kho sè tiÒn ®iÒu chuyÓn ®Õn:
- §èi víi tiÒn cha c«ng bè lu hµnh:
XuÊt TK 909: TiÒn cha c«ng bè lu hµnh ®ang vËn chuyÓn (tiÓu kho¶n Kho
tiÒn nhËp)
NhËp TK 9011: TiÒn cha c«ng bè lu hµnh t¹i Kho tiÒn trung ¬ng (tiÓu kho¶n
Kho tiÒn nhËp)
- §èi víi tiÒn ®· c«ng bè lu hµnh:
Nî TK 1011: TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (tiÓu
kho¶n Kho tiÒn nhËp, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
hoÆc: Nî TK 1012: TiÒn kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t
hµnh (tiÓu kho¶n Kho tiÒn nhËp, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
hoÆc: Nî TK 1013: TiÒn ®×nh chØ lu hµnh thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (tiÓu
kho¶n Kho tiÒn nhËp, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
Cã TK 1019: Quü dù tr÷ ph¸t hµnh ®ang vËn chuyÓn (tiÓu kho¶n Kho tiÒn
nhËp)
1.5.2. KÕ to¸n ®iÒu chuyÓn tiÒn gi÷a Kho tiÒn trung ¬ng víi c¸c chi nh¸nh,
Së Giao dÞch
1.5.2.1. T¹i Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng:
Trong trêng hîp nµy, thñ tôc chøng tõ xuÊt ®iÒu chuyÓn tiÒn còng thùc hiÖn t¬ng tù nh khi xuÊt ®iÒu chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c Kho tiÒn trung ¬ng (®· tr×nh bµy ë
trªn).
VÒ ®Þnh kho¶n kÕ to¸n, Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh thùc hiÖn:
- Trêng hîp chi nh¸nh nhËn tiÒn trùc tiÕp t¹i Kho tiÒn trung ¬ng th× c¨n cø
vµo chøng tõ xuÊt, cã ch÷ ký nhËn ®ñ tiÒn cña chi nh¸nh:
Nî TK 5111: ChuyÓn tiÒn ®i n¨m nay
hoÆc Nî TK 5211: Liªn hµng ®i n¨m nay
Cã TK 1011: TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (tiÓu
kho¶n Kho tiÒn xuÊt, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
- Trêng hîp Kho tiÒn trung ¬ng ñy nhiÖm c¸n bé chuyÓn tiÒn ®Õn Chi nh¸nh:
Nî TK 1019: Quü dù tr÷ ph¸t hµnh ®ang vËn chuyÓn (tiÓu kho¶n chi nh¸nh
nhËn)
Cã TK 1011: TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (tiÓu
kho¶n Kho tiÒn xuÊt, tiÕt kho¶n theo vËt liÖu tiÒn).
Khi nhËn ®îc GiÊy b¸o Cã cña Chi nh¸nh, kiÓm tra thÊy ®óng th× ghi:
Nî TK 5112: ChuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay
hoÆc: Nî TK 5212: Liªn hµng ®Õn n¨m nay
8
Cã TK 1019: Quü dù tr÷ ph¸t hµnh ®ang vËn chuyÓn (tiÓu kho¶n chi nh¸nh
nhËn)
1.5.2.2. KÕ to¸n t¹i chi nh¸nh, Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc:
C¨n cø bé chøng tõ göi kÌm theo tiÒn ®iÒu chuyÓn, chi nh¸nh kiÓm nhËn, ®èi
chiÕu vµ nhËp kho tiÒn theo ®óng quy ®Þnh vµ lËp Biªn b¶n giao nhËn tiÒn, phiÕu
nhËp kho.
Thñ kho (thñ quü) c¨n cø PhiÕu nhËp kho, Biªn b¶n giao nhËn tiÒn ®Ó ghi sæ
quü, thÎ kho vµ göi 1 liªn Biªn b¶n giao nhËn, PhiÕu nhËp kho tiÒn cho Kho tiÒn
trung ¬ng xuÊt ®iÒu chuyÓn lµm chøng tõ håi b¸o.
KÕ to¸n c¨n cø lÖnh ®iÒu chuyÓn, PhiÕu nhËp kho, Biªn b¶n giao nhËn tiÒn do
chi nh¸nh lËp ®Ó h¹ch to¸n:
+ Trêng hîp Kho tiÒn trung ¬ng cö c¸n bé ®iÒu chuyÓn tiÒn ®Õn th× ghi:
Nî TK 1011: TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (chi tiÕt
theo vËt liÖu tiÒn).
Cã TK 5111: ChuyÓn tiÒn ®i n¨m nay
hoÆc: Cã TK 5211: Liªn hµng ®i n¨m nay
+ Trêng hîp chi nh¸nh trùc tiÕp nhËn tiÒn tõ Kho tiÒn trung ¬ng vÒ, ghi:
Nî TK 1011: TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü dù tr÷ ph¸t hµnh (chi tiÕt
theo vËt liÖu tiÒn).
Cã TK 5112: ChuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay
hoÆc: Cã TK 5212: Liªn hµng ®Õn n¨m nay
+ Trêng hîp tiÒn nhËp kho råi nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o Nî liªn hµng th×
ghi ®èi øng tµi kho¶n 1011 bót to¸n TK 4639 "C¸c kho¶n ph¶i tr¶" (tiÓu kho¶n tiÒn
®ang ®iÒu chuyÓn). Khi nhËn ®îc GiÊy b¸o Nî liªn hµng nµy th× ghi Nî TK 4639 vµ
Cã TK 5112 (5212).
+ Trêng hîp nhËn ®îc giÊy b¸o Nî liªn hµng råi, nhng tiÒn ®ang trªn ®êng
®iÒu chuyÓn th× dïng TK 3639 "C¸c kho¶n ph¶i thu" (tiÓu kho¶n tiÒn ®ang ®iÒu
chuyÓn) ®Ó h¹ch to¸n ®èi øng víi bªn Cã TK 5112 (5212) vµ khi ®· nhËn ®îc tiÒn
th× h¹ch to¸n Cã TK "C¸c kho¶n ph¶i thu" ®èi øng víi TK 1011.
+ Trêng hîp chi nh¸nh nhËn ®îc tiÒn cha c«ng bè lu hµnh th× dïng tµi kho¶n
ngo¹i b¶ng sè 9012 ®Ó ph¶n ¸nh.
1.5.3. KÕ to¸n tiÒn ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c Chi nh¸nh vµ ®iÒu chuyÓn tõ Chi
nh¸nh vÒ Kho tiÒn trung ¬ng còng ®îc vËn dông t¬ng tù nh trªn.
2. KÕ to¸n nghiÖp vô ®Çu t vµ tÝn dông:
2.1. KÕ to¸n tiÒn göi ngo¹i tÖ ë níc ngoµi
2.1.1. Tµi kho¶n sö dông:
Theo quy chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng Nhµ níc ë níc ngoµi hiÖn nay
th× Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc lµ ®¬n vÞ ®îc ph©n c«ng qu¶n lý ®èi tîng nµy
víi viÖc giao dÞch mua b¸n ngo¹i tÖ, can thiÖp thÞ trêng ngo¹i tÖ, ®Çu t díi d¹ng tiÒn
göi, chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ, mua b¸n chøng tõ ngo¹i tÖ, ñy th¸c ®Çu t níc ngoµi, b¶o
toµn dù tr÷ ngo¹i hèi Nhµ níc, ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i hèi, sinh lêi. §Ó ghi chÐp,
ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô trªn, Së giao dÞch NHNN ®îc më c¸c tµi kho¶n sau t¹i c¸c
ng©n hµng ®¹i lý:
- Tµi kho¶n thanh to¸n, tµi kho¶n ®Çu t qua ®ªm gäi chung lµ tµi kho¶n tiÒn
göi kh«ng kú h¹n;
- Tµi kho¶n lu gi÷ chøng kho¸n;
* Néi dung, môc ®Ých sö dông c¸c tµi kho¶n nµy lµ:
+ §Ó tiÕp nhËn hoÆc chi phÝ trong thanh to¸n v·ng lai;
9
+ §Ó giao dÞch vèn;
+ §Ó ®Çu t trùc tiÕp;
+ §Ó ®Çu t vµo c¸c giÊy tê cã gi¸;
+ §Ó vay, tr¶ nî níc ngoµi;
+ §Ó cho vay vµ thu håi nî níc ngoµi.
ViÖc më tµi kho¶n ë níc nµo, ng©n hµng ®¹i lý nµo, cho môc ®Ých g× ®Òu ph¶i
xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ vµ ph¶i ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n tiÒn göi th«ng qua sù
lùa chän ng©n hµng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµ ph¶i ®îc Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ
níc phª chuÈn. Cßn thñ tôc më tµi kho¶n nµy th× tïy thuéc vµo th«ng lÖ quèc tÕ vµ
sù ký kÕt tho¶ íc gi÷a ng©n hµng níc ta vµ ng©n hµng ®¹i lý.
Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc sö dông c¸c tµi kho¶n sau ®Ó ghi chÐp kÕ to¸n:
Tµi kho¶n néi b¶ng
Tªn tµi kho¶n
TÝnh chÊt tµi
kho¶n
CÊp I CÊp II
20
CÊp III
TiÒn göi, cho vay vµ thanh to¸n víi
D nî, tiÓu kho¶n më
Ng©n hµng níc ngoµi
TiÒn göi ngo¹i tÖ ë níc ngoµi
TiÒn göi ngo¹i tÖ kh«ng kú h¹n
TiÒn göi ngo¹i tÖ cã kú h¹n
Thanh to¸n víi Ng©n hµng ë níc ngoµi
theo ®èi t¸c
vµ c¸c Tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ
Thanh to¸n víi Ng©n hµng ë níc ngoµi
më theo ®èi t¸c
2071
2072
vµ c¸c Tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ
ChuyÓn ®æi ngo¹i tÖ thanh to¸n víi Tæ
D Nî - më theo ®èi
chøc tÝn dông ë níc ngoµi
t¸c
201
2011
2012
207
D Nî (hoÆc d Cã) -
* KÕt cÊu cña c¸c tµi kho¶n tiÒn göi ngo¹i tÖ:
- Bªn Nî: Ghi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ NHNN göi ë níc ngoµi
- Bªn Cã: Ghi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ NHNN lÊy ra
- D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ngo¹i tÖ NHNN ®ang göi t¹i níc ngoµi
* KÕt cÊu tµi kho¶n "Thanh to¸n víi ng©n hµng níc ngoµi":
- Bªn Nî: Ghi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ chi hé NH níc ngoµi; gi¸ trÞ ngo¹i tÖ NH níc
ngoµi thu hé vµ thanh to¸n sè chªnh lÖch ngo¹i tÖ ph¶i tr¶ cho NH níc ngoµi
- Bªn Cã: Ghi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ thu hé cho NH níc ngoµi; sè ngo¹i tÖ NH níc
ngoµi chi hé, thanh to¸n sè chªnh lÖch ngo¹i tÖ ph¶i thu NH níc ngoµi.
- D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ngo¹i tÖ chi hé nhiÒu h¬n thu hé NH níc ngoµi
- D cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ngo¹i tÖ thu hé nhiÒu h¬n chi hé NH níc ngoµi
* KÕt cÊu tµi kho¶n "ChuyÓn ®æi ngo¹i tÖ thanh to¸n víi tæ chøc tÝn dông ë níc ngoµi":
- Bªn Nî: Ghi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ NHNN nhê TCTD ë níc ngoµi trÝch tµi kho¶n
tiÒn göi cña m×nh chuyÓn ®æi ra ngo¹i tÖ kh¸c.
- Bªn Cã: Ghi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ ®· ®îc TCTD ë níc ngoµi trÝch tµi kho¶n tiÒn
göi cña NHNN chuyÓn ®æi ra ngo¹i tÖ kh¸c.
- D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ngo¹i tÖ ®ang nhê TCTD ë níc ngoµi chuyÓn ®æi ra
ngo¹i tÖ kh¸c
2.1.2. Quy tr×nh kÕ to¸n
2.1.2.1. KÕ to¸n tiÒn göi t¹i NH ®¹i lý:
- C¨n cø vµo giÊy b¸o Cã cña ng©n hµng ®¹i lý ë níc ngoµi göi ®Õn mµ Së
Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n thÝch hîp:
Nî TK 2011: TiÒn göi ngo¹i tÖ kh«ng kú h¹n
hoÆc: Nî TK 2012: TiÒn göi ngo¹i tÖ cã kú h¹n
10
Cã TK 2071: Thanh to¸n víi ng©n hµng ë níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh
tiÒn tÖ quèc tÕ
2.1.2.2. KÕ to¸n ®æi ngo¹i tÖ nµy lÊy ngo¹i tÖ kh¸c:
- Khi nhê ng©n hµng níc ngoµi trÝch tiÒn göi ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng Nhµ níc
®Ó chuyÓn ®æi ra ngo¹i tÖ kh¸c, Së Giao dÞch h¹ch to¸n:
Nî TK 2072: ChuyÓn ®æi ngo¹i tÖ thanh to¸n víi tæ chøc tÝn dông ë níc ngoµi
Cã TK 2011: TiÒn göi ngo¹i tÖ kh«ng kú h¹n (tiÓu kho¶n ngo¹i tÖ ®a ®i ®æi)
- Khi nhËn ®îc giÊy b¸o cña ng©n hµng níc ngoµi ®· thùc hiÖn viÖc chuyÓn
®æi ra ngo¹i tÖ kh¸c, Së Giao dÞch h¹ch to¸n:
Nî TK 2011: TiÒn göi ngo¹i tÖ kh«ng kú h¹n (tiÓu kho¶n ngo¹i tÖ nhËn vÒ)
Cã TK 4811: Mua b¸n ngo¹i tÖ thuéc Quü ®iÒu hßa ngo¹i tÖ
§ång thêi thanh to¸n sè ngo¹i tÖ chi ra ®Ó chuyÓn ®æi:
Nî TK 4811: Mua b¸n ngo¹i tÖ thuéc Quü ®iÒu hßa ngo¹i tÖ
Cã TK 2072: ChuyÓn ®æi ngo¹i tÖ thanh to¸n víi Tæ chøc tÝn dông ë níc
ngoµi
2.2. KÕ to¸n ®Çu t vµo c¸c chøng kho¸n cña níc ngoµi
2.2.1. Tµi kho¶n sö dông
Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc ®îc Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ñy
nhiÖm viÖc më tµi kho¶n lu gi÷ chøng kho¸n ë c¸c ng©n hµng ®¹i lý sau:
- Ng©n hµng Trung ¬ng nh÷ng níc cã ®ång tiÒn trong c¬ cÊu dù tr÷; c¸c tæ
chøc tµi chÝnh quèc tÕ; Ng©n hµng thanh to¸n quèc tÕ;
- Ng©n hµng th¬ng m¹i níc ngoµi ®¹t c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ cã tÝn nhiÖm
quèc tÕ;
- C«ng ty chøng kho¸n quèc tÕ cã tÝn nhiÖm thuéc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
®¹t c¸c tiªu chuÈn trªn.
ViÖc h¹ch to¸n ®Çu t chøng kho¸n ë níc ngoµi cña Ng©n hµng Nhµ níc hiÖn
nay ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c tµi kho¶n sau:
Tµi kho¶n néi b¶ng
CÊp I CÊp II CÊp III
21
211
2111
2112
2113
2119
Tªn tµi kho¶n
TÝnh chÊt tµi
§Çu t vµ c¸c quyÒn ®ßi nî níc ngoµi
§Çu t vµo c¸c chøng kho¸n cña níc ngoµi
Chøng kho¸n cña c¸c ChÝnh phñ
Chøng kho¸n cña c¸c NHTW
Chøng kho¸n cña c¸c NHTM
Chøng kho¸n cña c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c
kho¶n
D Nî
D nî (tµi kho¶n
chi tiÕt më theo
mÖnh gi¸ chøng
kho¸n, n¬i lu ký
vµ ®èi t¸c ...)
KÕt cÊu cña c¸c tµi kho¶n nµy nh sau:
- Bªn Nî: Ghi gi¸ trÞ chøng kho¸n NHNN mua vµo
- Bªn Cã: Ghi - Gi¸ trÞ chøng kho¸n NHNN b¸n ra
- Gi¸ trÞ chøng kho¸n ®îc níc ngoµi thanh to¸n tiÒn
- D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ chøng kho¸n NHNN ®ang qu¶n lý
Ngoµi ra, trong nghiÖp vô nµy NHNN cßn dïng c¸c tµi kho¶n sau:
Tµi kho¶n néi b¶ng
CÊp I CÊp II
48
Tªn tµi kho¶n
CÊp III
Ho¹t ®éng ngo¹i hèi
11
TÝnh chÊt tµi kho¶n vµ n¬i sö
dông
481
Quü dù tr÷ ngo¹i hèi
4811
4812
483
Quü dù tr÷ ngo¹i hèi
Thanh to¸n, mua b¸n ngo¹i
hèi thuéc Quü dù tr÷ ngo¹i hèi
Quü b×nh æn tû gi¸ vµ gi¸ vµng
Ph¶n ¸nh Quü dù tr÷ ng/ tÖ h×nh
thµnh tõ nguån ph¸t hµnh tiÒn
D cã, Më 1 tiÓu kho¶n t¹i SGD
NHNN
D nî, më 1 tiÓu kho¶n t¹i Vô KÕ
to¸n Tµi chÝnh
D cã, më 1 tiÓu kho¶n ë SGD
4831
4832
Quü b×nh æn tû gi¸ vµ gi¸ vµng
hoÆc Chi nh¸nh cã trung t©m
Thanh to¸n mua b¸n ngo¹i hèi
giao dÞch ngo¹i tÖ
D nî, më 1 tiÓu kho¶n ë SGD
thuéc Quü b×nh æn tû gi¸ vµ tû
hoÆc Chi nh¸nh cã trung t©m
gi¸ vµng
giao dÞch ngo¹i tÖ
- KÕt cÊu cña tµi kho¶n 4811 vµ tµi kho¶n 4831:
Bªn Cã ghi: Gi¸ trÞ ngo¹i tÖ mua vµo cho mçi Quü ngo¹i tÖ t¬ng øng
Bªn Nî ghi: Gi¸ trÞ ngo¹i tÖ b¸n ra cho mçi Quü ngo¹i tÖ t¬ng øng
D Cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ngo¹i tÖ tån quü cho mçi Quü ngo¹i tÖ t¬ng øng
- KÕt cÊu tµi kho¶n 4812 vµ tµi kho¶n 4832:
Bªn Nî ghi: - TiÒn VN chi ra mua ngo¹i tÖ cho cho mçi Quü ngo¹i tÖ t¬ng
øng
- KÕt chuyÓn sè chªnh lÖch t¨ng gi¸ trÞ ngo¹i tÖ thuéc Quü t¬ng øng khi ®¸nh
gi¸ l¹i theo tû gi¸ ngµy cuèi th¸ng (®èi øng víi TK 631 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i)
Bªn Cã ghi: - TiÒn VN thu vÒ do b¸n ngo¹i tÖ (tÝnh theo tû gi¸ thùc tÕ b¸n ra
cña Quü ngo¹i tÖ t¬ng øng)
- KÕt chuyÓn sè chªnh lÖch gi¶m gi¸ trÞ ngo¹i tÖ thuéc Quü ngo¹i tÖ t¬ng øng
khi ®¸nh gi¸ l¹i theo tû gi¸ ngµy cuèi th¸ng (®èi øng víi TK 631 - Chªnh lÖch tû gi¸
hèi ®o¸i)
Sè d nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn VN ®ang chi ra mua ngo¹i tÖ thuéc Quü ngo¹i tÖ t ¬ng øng (®èi øng theo cÆp víi sè d TK 4811 - Mua b¸n ngo¹i tÖ thuéc Quü ®iÒu hoµ
ngo¹i tÖ vµ sè d TK 4831 - Mua b¸n ngo¹i tÖ kinh doanh)
2.2.2. Quy tr×nh kÕ to¸n
2.2.2.1. KÕ to¸n khi ®Çu t vµo chøng kho¸n:
Khi nhËn ®îc lÖnh cña Thèng ®èc NHNN th«ng qua ®¬n vÞ ®îc uû quyÒn lµ
Vô Qu¶n lý ngo¹i hèi, Së Giao dÞch NHNN h¹ch to¸n:
Nî TK 211 - §Çu t vµo chøng kho¸n cña níc ngoµi (tiÓu kho¶n thÝch hîp víi
lo¹i chøng kho¸n mua ®îc)
Cã TK 2011 - TiÒn göi ngo¹i tÖ kh«ng kú h¹n
Sè tiÒn h¹ch to¸n gåm gi¸ mua chøng kho¸n + (céng víi) c¸c chi phÝ mua
(nÕu cã)
2.2.2.2. KÕ to¸n thu l·i ®Çu t:
Sè d c¸c tµi kho¶n tiÒn göi vµ chøng kho¸n ®Çu t cña Ng©n hµng Nhµ níc ë níc ngoµi ®îc hëng l·i theo nh÷ng ph¬ng thøc nhÊt ®Þnh. Cã thÓ ®îc phÝa ng©n hµng
níc ngoµi nhËp ®Þnh kú sè l·i tiÒn göi, tiÒn ®Çu t chøng kho¸n cña ViÖt Nam vµo bªn
Cã cña tµi kho¶n tiÒn göi cña ViÖt Nam vµ b¸o Cã cho phÝa ViÖt Nam; cã thÓ thanh
to¸n cho phÝa ViÖt Nam ngay khi ph¸t hµnh chøng kho¸n díi h×nh thøc chiÕt khÊu tõ
mÖnh gi¸ chøng kho¸n, cã thÓ thanh to¸n mét lÇn cïng lóc tr¶ nî gèc chøng kho¸n.
NhËn ®îc tiÒn l·i nµy, Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc ghi:
Bót to¸n 1: Ph¶n ¸nh thu l·i b»ng ngo¹i tÖ:
12
Nî TK 2011: TiÒn göi kh«ng kú h¹n (hoÆc TK thÝch hîp kh¸c)
Cã TK 4831: Quü b×nh æn tû gi¸ vµ gi¸ vµng.
Bót to¸n 2: Ph¶n ¸nh thu l·i ngo¹i tÖ b»ng VND vµo TK thu nhËp: (lËp thñ tôc
b¸n ngo¹i tÖ nµy vµ h¹ch to¸n):
Nî TK 4832: Thanh to¸n, mua b¸n ngo¹i hèi thuéc Quü b×nh æn tû gi¸ vµ gi¸
vµng.
Cã TK 7012: Thu l·i tiÒn göi níc ngoµi (hoÆc 7022, 7032 - thu l·i cho vay,
®Çu t chøng kho¸n níc ngoµi)
2.3. KÕ to¸n mua b¸n ngo¹i tÖ ë trong níc
Theo quy ®Þnh, Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu chi
ngo¹i tÖ cña ChÝnh phñ, kÕ ho¹ch mua ngo¹i tÖ hµng quý, tr×nh Thèng ®èc Ng©n
hµng Nhµ níc quyÕt ®Þnh c¬ cÊu tõng lo¹i tiÒn vµ danh môc ng©n hµng göi tiÒn
trong tõng thêi kú. KÕ to¸n nghiÖp vô nµy ë Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc thêng
®îc thùc hiÖn trªn c¬ së kÕt qu¶ ho¹t ®éng tõng phiªn cña thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn
ng©n hµng, trong ®ã, Ng©n hµng Nhµ níc lµ ngêi mua, ngêi b¸n cuèi cïng vµ thùc
hiÖn can thiÖp khi cÇn thiÕt v× môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
2.3.1. KÕ to¸n mua ngo¹i tÖ:
- Khi mua ®îc ngo¹i tÖ, Së Giao dÞch lËp chøng tõ h¹ch to¸n ngo¹i tÖ ®· mua:
Nî TK ThÝch hîp (vÝ dô TK 1211 "Ngo¹i tÖ t¹i quü", TK 1221 "Chøng tõ cã
gi¸ trÞ ngo¹i tÖ t¹i quü")
Cã TK 4811:Quü dù tr÷ ngo¹i hèi
+ LËp chøng tõ thanh to¸n tiÒn ViÖt Nam cho bªn b¸n ngo¹i tÖ vµ ghi:
Nî TK 3639: C¸c kho¶n kh¸c ph¶i thu (ë néi bé) (tiÓu kho¶n thanh to¸n víi
Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh vÒ tiÒn mua ngo¹i tÖ)
Cã TK ThÝch hîp (vÝ dô TK 1021 "TiÒn ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü
nghiÖp vô" hoÆc TK tiÒn göi cña bªn b¸n ngo¹i tÖ).
Cuèi ngµy, Së Giao dÞch ph¶i chuyÓn sè tiÒn VN§ ®· øng chi mua ngo¹i tÖ
trong ngµy vÒ Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh b»ng c¸ch lËp phiÕu vµ ghi:
Nî TK 5111: ChuyÓn tiÒn ®i n¨m nay
Cã TK 3639: C¸c kho¶n kh¸c ph¶i thu
Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh nhËn ®iÖn chuyÓn tiÒn, sau khi kiÓm so¸t thÊy hîp lÖ
th× ghi:
Nî TK 4812: Thanh to¸n, mua b¸n ngo¹i hèi thuéc Quü dù tr÷ ngo¹i hèi.
Cã TK 5112: ChuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay
2.3.2. KÕ to¸n b¸n ngo¹i tÖ:
Bót to¸n 1: Ph¶n ¸nh thu VND
- Khi b¸n ngo¹i tÖ xong, Së Giao dÞch lËp chøng tõ h¹ch to¸n sè ngo¹i tÖ ®·
b¸n:
Nî TK thÝch hîp (vÝ dô TK tiÒn göi VN§ cña bªn mua ngo¹i tÖ, TK 1021
"TiÒn VN§ ®ñ tiªu chuÈn lu th«ng thuéc Quü nghiÖp vô).
Cã TK 4639 "C¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶" (tiÓu kho¶n thanh to¸n víi Vô KÕ
to¸n - Tµi chÝnh vÒ tiÒn b¸n ngo¹i tÖ)
Bót to¸n 2: Ph¶n ¸nh xuÊt ngo¹i tÖ ra
Nî TK 4811 " Quü dù tr÷ ngo¹i hèi".
Cã TK ThÝch hîp (vÝ dô TK 1211"Ngo¹i tÖ t¹i quü", TK1221 "Chøng tõ cã gi¸
trÞ ngo¹i tÖ t¹i quü”).
Cuèi ngµy, Së Giao dÞch ph¶i chuyÓn sè tiÒn VN§ thu b¸n ngo¹i tÖ trong
ngµy vÒ Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh b»ng c¸ch lËp phiÕu vµ ghi:
13
Nî TK 4639: C¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶
Cã TK 5111: ChuyÓn tiÒn ®i n¨m nay
Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh nhËn ®îc ®iÖn chuyÓn tiÒn trªn th× ghi:
Nî TK 5112: ChuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay
Cã TK 4812: Thanh to¸n,mua b¸n ngo¹i hèi thuéc Quü dù tr÷ ngo¹i hèi.
Trong nhiÒu trêng hîp, viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ cña Së Giao dÞch cßn liªn quan
®Õn c¸c tµi kho¶n:
- TK 235 "Sö dông ngo¹i hèi theo lÖnh ChÝnh phñ”
- TK 239 "Thanh to¸n kh¸c víi Nhµ níc”
- TK 4412 "TiÒn göi Kho b¹c Nhµ níc b»ng ngo¹i tÖ”
Trong trêng hîp Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc giao cho Chi nh¸nh nµo ®ã
mua b¸n ngo¹i tÖ cho Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng th× ngoµi c¸c bót to¸n ph¶n
¸nh quan hÖ mua b¸n ngo¹i tÖ, cßn cã c¸c bót to¸n ph¶n ¸nh quan hÖ thanh to¸n lÉn
nhau sè tiÒn ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ víi Së Giao dÞch vµ Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh Ng©n
hµng Nhµ níc.
2.3.3. KÕ to¸n viÖc ®¸nh gi¸ l¹i ngo¹i tÖ vµo ngµy cuèi th¸ng:
ViÖc mua b¸n ngo¹i tÖ thùc hiÖn t¹i Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n íc ®îc
h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n mua b¸n ngo¹i tÖ cã quy ra tiÒn ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc
tÕ ë ngµy mua b¸n. Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh thanh to¸n sè tiÒn ViÖt Nam thùc sù thu
chi vµ ghi vµo tµi kho¶n thanh to¸n mua b¸n ngo¹i tÖ. Vµo ngµy cuèi th¸ng, Vô KÕ
to¸n - Tµi chÝnh ph¶i ®èi chiÕu sè d Nî tiÒn ViÖt Nam trªn tµi kho¶n 4812 "Thanh
to¸n mua b¸n ngo¹i hèi thuéc Quü dù tr÷ ngo¹i hèi" víi sè d Cã tµi kho¶n 4811
"Quü dù tr÷ ngo¹i hèi" (sau khi ®· ®¸nh gi¸ l¹i theo tû gi¸ mua thùc tÕ ngµy cuèi
th¸ng) ®Ó x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch b»ng VN§ vµ lËp chøng tõ ghi:
(1) Nî TK 6310: Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i
Cã TK 4812: Thanh to¸n, mua b¸n ngo¹i hèi thuéc Quü dù tr÷ ngo¹i hèi (nÕu
sè chªnh lÖch gi¶m)
(2) Nî TK 4812: Thanh to¸n mua b¸n ngo¹i hèi thuéc Quü dù tr÷ ngo¹i hèi.
Cã TK 6310: Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (nÕu sè chªnh lÖch t¨ng).
Sè chªnh lÖch ngo¹i tÖ thÓ hiÖn ë sè d tµi kho¶n 6310 kh«ng h¹ch to¸n vµo thu
nhËp hay chi phÝ mµ ®Ó nguyªn vµ kÕ to¸n Ng©n hµng Nhµ níc dïng sè liÖu nµy ®Ó
ghi vµo B¸o c¸o tµi chÝnh.
2.4. KÕ to¸n nghiÖp vô thÞ trêng më
Thùc chÊt cña nghiÖp vô thÞ trêng më lµ viÖc b¬m tiÒn TW vµo lu th«ng hoÆc
ngîc l¹i th«ng qua viÖc NHNNTW mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸ ®îc quy ®Þnh. V×
vËy viÖc kiÓm tra vµ h¹ch to¸n ë ®©y cÇn lu ý ®Ó lo¹i trõ giÊy tê cã gi¸ vµ TCTD
kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia, ®ång thêi viÖc ghi chÐp sæ s¸ch ph¶i theo ®óng quy
®Þnh vÒ gi¸ mua b¸n, tû lÖ chiÕt khÊu, mÖnh gi¸ cña giÊy tê cã gi¸ - tøc ®èi tîng mua
b¸n. C¸c yÕu tè ®ã ph¶i ®¶m b¶o thèng nhÊt gi÷a Së giao dÞch, Chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh víi Vô KÕ to¸n Tµi chÝnh NHTW.
C¨n cø vµo th«ng b¸o cña Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ níc vÒ viÖc Ng©n
hµng Nhµ níc sÏ b¸n ra hoÆc cÇn mua vµo nh÷ng lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n nµo,
thêi ®iÓm mua b¸n, khèi lîng hoÆc l·i suÊt chØ ®¹o cho ®Êu thÇu... , c¸c tæ chøc tÝn
dông ®îc phÐp tham gia thÞ trêng më thùc hiÖn ®¨ng ký mua (hoÆc b¸n) giÊy tê cã
gi¸ ng¾n h¹n.
Ng©n hµng Nhµ níc nhËn giÊy tê cã gi¸:
C¨n cø giÊy nép giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kÌm theo c¸c giÊy tê cã gi¸ lo¹i
chøng chØ hoÆc giÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua giÊy tê cã gi¸ lo¹i ghi sæ do TCTD nép
14
vµo, bé phËn ®¨ng ký, lu gi÷ giÊy tê cã gi¸ cña NHNN lµm thñ tôc tiÕp nhËn vµ
thanh to¸n:
NhËp TK 999: C¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ kh¸c ®ang b¶o qu¶n (më tiÓu kho¶n
theo lo¹i giÊy tê cã gi¸ theo tõng TCTD ®¨ng ký).
Ng©n hµng Nhµ níc cho rót giÊy tê cã gi¸:
C¨n cø vµo giÊy xin rót giÊy tê cã gi¸ cña TCTD, bé phËn ®¨ng ký, lu gi÷ giÊy
tê cã gi¸ cña NHNN lµm thñ tôc rót giÊy tê cã gi¸ theo quy ®Þnh vµ h¹ch to¸n:
XuÊt TK 999: C¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ kh¸c ®ang b¶o qu¶n (tiÓu kho¶n theo
lo¹i giÊy tê cã gi¸ cña TCTD xin rót)
2.4.1. KÕ to¸n viÖc mua b¸n h¼n chøng kho¸n ChÝnh phñ (TÝn phiÕu KBNN)
2.4.1.1. Ng©n hµng Nhµ níc mua h¼n tÝn phiÕu KBNN cña TCTD:
a. H¹ch to¸n chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu KBNN:
C¨n cø th«ng b¸o kÕt qu¶ tróng thÇu cña NHNN, vµo ngµy thanh to¸n víi
TCTD tróng thÇu, Së Giao dÞch hoÆc Chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh lµm thñ tôc
chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu Kho b¹c cña TCTD b¸n ®· ®¨ng ký, lu gi÷ tríc ®©y
vµ ghi:
XuÊt TK 999 - C¸c chøng tõ cã gi¸ kh¸c ®ang b¶o qu¶n (tiÓu kho¶n ®· më
khi TCTD ®¨ng ký, lu gi÷ tÝn phiÕu KBNN)
NÕu mua tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i ghi sæ (chØ thùc thiÖn t¹i Së Giao dÞch vµ c¸c
Chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh ®· më TK 953 cho TCTD b¸n tÝn phiÕu Kho b¹c míi
®îc mua l¹i) ®ång thêi ph¶i lËp phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt ngo¹i b¶ng, h¹ch to¸n:
XuÊt TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n TCTD b¸n
l¹i tÝn phiÕu KBNN, theo tõng kú h¹n)
NhËp TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n Së giao
dÞch, Chi nh¸nh NHNN mua l¹i tÝn phiÕu KBNN theo tõng kú h¹n)
b. H¹ch to¸n thanh to¸n tiÒn mua tÝn phiÕu KBNN víi TCTD tróng thÇu:
Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) lËp chøng tõ thanh to¸n
cho TCTD b¸n tÝn phiÕu KBNN vµ h¹ch to¸n:
Nî TK 221 - Mua b¸n chøng kho¸n ChÝnh phñ
Cã TK TiÒn göi cña TCTD
NÕu mua tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i chøng chØ th× sau khi TCTD giao trùc tiÕp tÝn
phiÕu Kho b¹c cho Së Giao dÞch (hoÆc Chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh), kÕ to¸n
ph¶i më sæ chi tiÕt theo lo¹i, mÖnh gi¸, thêi h¹n... theo dâi chÆt chÏ thêi h¹n ®Ó
thanh to¸n khi tÝn phiÕu Kho b¹c ®Õn h¹n, c¸c tê chøng chØ tÝn phiÕu Kho b¹c ®îc
b¶o qu¶n t¹i bé phËn quü.
c. Ng©n hµng Nhµ níc mua h¼n tÝn phiÕu Kho b¹c ®· ®îc mua b¸n l¹i:
C¨n cø vµo chøng tõ tr¶ tiÒn mua tÝn phiÕu Kho b¹c do TCTD thanh to¸n, Së
Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) h¹ch to¸n:
Nî TK tiÒn göi TCTD
Cã TK 221 - Mua b¸n chøng kho¸n ChÝnh phñ
2.4.1.2. Ng©n hµng Nhµ níc b¸n tÝn phiÕu KBNN cho TCTD:
a. NÕu NHNN b¸n tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i chøng chØ th× sau khi giao trùc tiÕp
c¸c tê tÝn phiÕu Kho b¹c cho TCTD mua, ph¶i ghi sæ theo dâi.
b. Trêng hîp b¸n tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i ghi sæ, th× ph¶i lËp phiÕu nhËp, xuÊt
ngo¹i b¶ng ®Ó chuyÓn quyÒn së h÷u cho TCTD mua, h¹ch to¸n:
XuÊt TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n thÝch hîp
cña ®¬n vÞ m×nh)
15
NhËp TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n thÝch hîp TCTD mua)
2.4.1.3. Xö lý chªnh lÖch gi¸ mua vµo, b¸n ra do mua b¸n TPKB ë NHNN
a. Trêng hîp gi¸ mua lín h¬n gi¸ b¸n th× h¹ch to¸n:
Nî TK 8039 - Chi kh¸c vÒ nghiÖp vô thÞ trêng më
Cã TK 2211 - Mua b¸n chøng kho¸n ChÝnh phñ
b. Trêng hîp gi¸ b¸n lín h¬n gi¸ mua th× h¹ch to¸n:
Nî TK 2211 - Mua b¸n chøng kho¸n ChÝnh phñ
Cã TK 719 - Thu kh¸c vÒ nghiÖp vô thÞ trêng më
2.4.2. KÕ to¸n viÖc mua b¸n h¼n tÝn phiÕu NHNN:
2.4.2.1. H¹ch to¸n chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu NHNN:
C¨n cø th«ng b¸o kÕt qu¶ tróng thÇu cña NHNN, vµo ngµy thanh to¸n víi
TCTD tróng thÇu, Së giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) lµm thñ tôc
nhËn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu NHNN cña TCTD b¸n ®· ®¨ng ký, lu gi÷ tríc ®©y vµ
ghi:
XuÊt TK 999 - C¸c chøng tõ cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c ®ang b¶o qu¶n (tiÓu kho¶n
lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®· më khi TCTD ®¨ng ký, lu gi÷ tÝn phiÕu)
2.4.2.2. H¹ch to¸n thanh to¸n tiÒn mua tÝn phiÕu NHNN víi TCTD tróng
thÇu:
C¨n cø vµo c¸c tê tÝn phiÕu NHNN (hoÆc "giÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua tÝn
phiÕu NHNN lo¹i ghi sæ") cña TCTD ®ang lu gi÷ t¹i NHNN, kÕ to¸n Së Giao dÞch
(hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) lËp chøng tõ tr¶ tiÒn cho TCTD b¸n tÝn phiÕu
NHNN theo gi¸ mua vµ h¹ch to¸n:
Nî TK 222 - Mua b¸n tÝn phiÕu NHNN
Cã TK tiÒn göi TCTD
Më tµi kho¶n chi tiÕt theo lo¹i, mÖnh gi¸, thêi h¹n... theo dâi chÆt chÏ thêi h¹n
®Ó thanh to¸n khi tÝn phiÕu NHNN ®Õn h¹n. §ång thêi më sæ s¸ch riªng theo dâi sè
lîng tÝn phiÕu NHNN mua h¼n hiÖn ®ang b¶o qu¶n t¹i ®¬n vÞ. C¸c tê tÝn phiÕu
NHNN, "giÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua tÝn phiÕu NHNN lo¹i ghi sæ", vµ "giÊy x¸c
nhËn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu NHNN" ®îc lu vµo tËp NhËt ký chøng tõ.
2.4.2.3. Ng©n hµng Nhµ níc b¸n h¼n tÝn phiÕu NHNN cho TCTD:
a. Trêng hîp b¸n tÝn phiÕu NHNN ph¸t hµnh lÇn ®Çu tiªn:
C¨n cø th«ng b¸o kÕt qu¶ tróng thÇu cña NHNN, vµo ngµy thanh to¸n víi
TCTD tróng thÇu, Së giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) xö lý nh sau:
Dùa vµo chøng tõ tr¶ tiÒn mua tÝn phiÕu NHNN do TCTD thanh to¸n, kÕ to¸n
lµm thñ tôc h¹ch to¸n sè tiÒn b»ng gi¸ b¸n tÝn phiÕu NHNN:
Nî TK tiÒn göi TCTD
Cã TK 4639 - C¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ (tiÓu kho¶n "TiÒn b¸n tÝn phiÕu
NHNN cha nép NHNNTW”)
Sau ®ã, tÝnh vµ lµm thñ tôc tr¶ l·i tríc ®èi víi sè tÝn phiÕu NHNN trªn cho
TCTD mua vµ h¹ch to¸n sè l·i tÝnh ®îc:
Nî TK 8021 - Tr¶ l·i tÝn phiÕu NHNN ph¸t hµnh
Cã TK 4639 - C¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ (tiÓu kho¶n trªn)
§èi víi tÝn phiÕu NHNN lo¹i chøng chØ: Ghi xuÊt TK 922 - TÝn phiÕu NHNN
(tiÓu kho¶n ngêi nhËn tÝn phiÕu NHNN ®Ó chuÈn bÞ b¸n - tiÓu kho¶n tríc ®©y ®· ghi
nhËp). Ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®· quy ®Þnh trªn tê tÝn phiÕu NHNN (kÓ c¶ phÇn
cuèng); kiÓm tra giÊy tê cña ngêi ®¹i diÖn TCTD ®Õn nhËn tÝn phiÕu NHNN tríc khi
16
giao tÝn phiÕu ®Ó giao ®óng ngêi ®îc uû quyÒn; lu gi÷ l¹i phÇn cuèng cña tê tÝn
phiÕu NHNN nh»m theo dâi ®èi chiÕu khi cÇn thiÕt.
Ghi vµo sæ theo dâi c¸c TCTD mua tÝn phiÕu NHNN gåm c¸c yÕu tè: Xª ri,
sè, mÖnh gi¸, TCTD mua tÝn phiÕu lÇn ®Çu, hä tªn ngêi nhËn tÝn phiÕu, ký nhËn...
§èi víi tÝn phiÕu NHNN lo¹i ghi sæ: LËp 2 b¶n "GiÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua
tÝn phiÕu NHNN lo¹i ghi sæ" göi cho TCTD mua tÝn phiÕu 1 liªn ®Ó lµm c¨n cø
thanh to¸n tÝn phiÕu NHNN khi ®Õn h¹n hoÆc khi c¸c TCTD cã nhu cÇu b¸n l¹i
chóng; cßn 1 b¶n göi NHNNTW (Vô KÕ to¸n Tµi chÝnh) ®Ó theo dâi.
- KÕt thóc phiªn ®Êu thÇu tÝn phiÕu NHNN th«ng qua nghiÖp vô thÞ trêng më,
Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) ph¶i lËp lÖnh chuyÓn cã (giÊy
b¸o cã liªn hµng ®i) ®Ó chuyÓn giao toµn bé sè tiÒn b¸n tÝn phiÕu NHNN (theo gi¸
b¸n) vÒ NHNNTW (Vô KÕ to¸n Tµi chÝnh) vµ ghi:
Nî TK 4639 - C¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ (tiÓu kho¶n "TiÒn b¸n tÝn phiÕu
NHNN cha nép vÒ NHNNTW)
Cã TK 5111 - ChuyÓn tiÒn ®i n¨m nay
hoÆc: Cã TK 5211 - Liªn hµng ®i n¨m nay
§ång thêi lËp vµ göi NHNNTW (Vô KÕ to¸n Tµi chÝnh) b¶ng kª danh s¸ch
c¸c TCTD mua tÝn phiÕu NHNN trong ®ît, göi tríc b»ng FAX, sau ®ã göi b¶n chÝnh
qua bu ®iÖn.
- NHNNTW (Vô KÕ to¸n Tµi chÝnh):
Khi nhËn ®îc giÊy b¸o cã liªn hµng cña Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN
®îc chØ ®Þnh) vÒ viÖc chuyÓn tiÒn b¸n tÝn phiÕu NHNN, sau khi kiÓm tra thÊy ®óng
so víi B¶ng kª danh s¸ch c¸c TCTD mua tÝn phiÕu NHNN tõng ®ît vµ th«ng b¸o
tróng thÇu cña Ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ trêng më th× h¹ch to¸n:
Nî TK 5112 - ChuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay
hoÆc: Nî TK 5212 - Liªn hµng ®Õn n¨m nay
Cã TK 411 - TÝn phiÕu NHNN (më tiÓu kho¶n chi tiÕt theo tõng kú h¹n thanh
to¸n tÝn phiÕu NHNN),
§ång thêi ph¶i lu riªng "giÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua tÝn phiÕu NHNN lo¹i
ghi sæ" ®Ó theo dâi, lµm c¬ së thanh to¸n tiÒn khi ®Õn h¹n.
b. Trêng hîp b¸n h¼n tÝn phiÕu NHNN ®· ®îc mua b¸n l¹i:
C¨n cø vµo chøng tõ tr¶ tiÒn mua tÝn phiÕu NHNN do TCTD thanh to¸n, Së
Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) h¹ch to¸n:
Nî TK TiÒn göi TCTD
Cã TK 222 - Mua b¸n l¹i tÝn phiÕu NHNN
Lµm thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu NHNN vµ trao tê tÝn phiÕu
NHNN (®èi víi lo¹i chøng chØ) hoÆc tê "GiÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua tÝn phiÕu
NHNN lo¹i ghi sæ" cho TCTD mua.
2.4.3. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n vµ cam kÕt mua l¹i tÝn phiÕu
2.4.3.1. Trêng hîp NHNN b¸n vµ cam kÕt mua l¹i tÝn phiÕu NHNN: Së Giao
dÞch NHNN lËp "Hîp ®ång b¸n vµ cam kÕt mua l¹i" vµ göi cho TCTD tróng thÇu
qua m¹ng m¸y tÝnh vµ b»ng FAX. Sau khi b¶n "Hîp ®ång b¸n vµ cam kÕt mua l¹i"
®· cã ®Çy ®ñ ch÷ ký vµ dÊu cña c¸c bªn ký kÕt th× xö lý tiÕp:
a. Trêng hîp b¸n vµ cam kÕt mua l¹i tÝn phiÕu NHNN ph¸t hµnh lÇn ®Çu tiªn:
- Thñ tôc h¹ch to¸n khi NHNN b¸n tÝn phiÕu NHNN: Xö lý nh ®· tr×nh bµy ë
môc 2.4.2.
- H¹ch to¸n thanh to¸n khi kÕt thóc Hîp ®ång b¸n vµ cam kÕt mua l¹i:
17
§Õn ngµy NHNN mua l¹i c¸c tÝn phiÕu NHNN theo Hîp ®ång ®· cam kÕt, kÕ
to¸n Së Giao dÞch NHNN (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) c¨n cø vµo sè
chøng chØ tÝn phiÕu NHNN (hoÆc "GiÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua tÝn phiÕu NHNN
lo¹i ghi sæ") do TCTD nép vµo lËp chøng tõ tr¶ tiÒn cho TCTD b¸n tÝn phiÕu NHNN
theo gi¸ mua vµ h¹ch to¸n:
Nî TK 222 - Mua b¸n tÝn phiÕu NHNN
Cã TK TiÒn göi TCTD
Më tµi kho¶n chi tiÕt theo lo¹i, mÖnh gi¸, thêi h¹n... theo dâi chÆt chÏ thêi h¹n
®Ó thanh to¸n khi tÝn phiÕu ®Õn h¹n. C¸c tê tÝn phiÕu, "GiÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua
tÝn phiÕu lo¹i ghi sæ" vµ "GiÊy x¸c nhËn chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu" ph¶i ®îc
b¶o qu¶n chÆt chÏ.
b. Trêng hîp b¸n vµ cam kÕt mua l¹i tÝn phiÕu ®· ®îc mua b¸n l¹i:
- Thñ tôc h¹ch to¸n khi NHNN b¸n tÝn phiÕu NHNN: C¨n cø vµo chøng tõ tr¶
tiÒn mua tÝn phiÕu do TCTD thanh to¸n, Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc
chØ ®Þnh) h¹ch to¸n:
Nî TK TiÒn göi TCTD
Cã TK 222 - Mua b¸n tÝn phiÕu NHNN
Lµm thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu vµ trao tê tÝn phiÕu NHNN (lo¹i
chøng chØ) hoÆc "GiÊy x¸c nhËn TCTD ®· mua tÝn phiÕu NHNN lo¹i ghi sæ" cho
TCTD mua.
- H¹ch to¸n thanh to¸n khi kÕt thóc hîp ®ång b¸n vµ cam kÕt mua l¹i: Xö lý t¬ng tù nh ®iÓm (a) trªn ®©y.
2.4.3.2. Trêng hîp b¸n vµ cam kÕt mua l¹i tÝn phiÕu Kho b¹c ®· ®îc mua b¸n
l¹i:
a. H¹ch to¸n khi NHNN b¸n tÝn phiÕu Kho b¹c cho TCTD tróng thÇu:
C¨n cø vµo chøng tõ tr¶ tiÒn mua tÝn phiÕu Kho b¹c do TCTD thanh to¸n, Së
Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh) h¹ch to¸n:
Nî TK TiÒn göi TCTD
Cã TK 221 - Mua b¸n chøng kho¸n ChÝnh phñ
NÕu b¸n l¹i tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i chøng chØ th× khi giao trùc tiÕp chøng chØ
cho TCTD mua, kÕ to¸n ph¶i ghi vµo sæ theo dâi chÆt chÏ thêi h¹n ®Ó khi ®Õn h¹n
hîp ®ång b¸n vµ cam kÕt mua l¹i th× thùc hiÖn ngay.
Trêng hîp b¸n tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i ghi sæ th× ph¶i lËp phiÕu nhËp, xuÊt
ngo¹i b¶ng ®Ó chuyÓn quyÒn së h÷u cho TCTD mua, h¹ch to¸n:
XuÊt TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n thÝch hîp
cña ®¬n vÞ m×nh)
NhËp TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n thÝch hîp TCTD mua)
b. H¹ch to¸n thanh to¸n khi kÕt thóc Hîp ®ång b¸n vµ cam kÕt mua l¹i:
§Õn ngµy NHNN mua l¹i c¸c tÝn phiÕu Kho b¹c theo Hîp ®ång ®· cam kÕt,
c¨n cø vµo sè chøng chØ tÝn phiÕu Kho b¹c hoÆc "GiÊy x¸c nhËn b¸n tÝn phiÕu Kho
b¹c" do TCTD nép vµo, kÕ to¸n Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh)
lËp chøng tõ thanh to¸n cho TCTD b¸n tÝn phiÕu Kho b¹c theo gi¸ mua vµ h¹ch
to¸n:
Nî TK 221 - Mua b¸n chøng kho¸n ChÝnh phñ
Cã TK TiÒn göi TCTD
- NÕu NHNN mua tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i chøng chØ th× sau khi giao trùc tiÕp
tÝn phiÕu Kho b¹c cho Së Giao dÞch (hoÆc Chi nh¸nh NHNN ®îc chØ ®Þnh), kÕ to¸n
18
ph¶i më sæ chi tiÕt theo lo¹i, mÖnh gi¸, thêi h¹n... theo dâi chÆt chÏ thêi h¹n ®Ó
thanh to¸n khi tÝn phiÕu Kho b¹c ®Õn h¹n. C¸c tê tÝn phiÕu lo¹i chøng chØ ph¶i ®îc
b¶o qu¶n t¹i bé phËn quü.
- NÕu NHNN mua tÝn phiÕu Kho b¹c lo¹i ghi sæ th× ph¶i lËp phiÕu nhËp, xuÊt
ngo¹i b¶ng ®Ó chuyÓn quyÒn së h÷u vµ h¹ch to¸n:
XuÊt TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n TCTD b¸n
l¹i TPKBNN theo tõng kú h¹n)
NhËp TK 953 - Chøng kho¸n ChÝnh phñ ®· ph¸t hµnh (tiÓu kho¶n Së Giao
dÞch, Chi nh¸nh NHNN mua l¹i TPKB theo kú h¹n)
2.4.3.3. Xö lý chªnh lÖch gi¸ tÝn phiÕu do viÖc mua b¸n vµ cam kÕt mua l¹i ®îc thùc hiÖn t¬ng tù nh ®iÓm 2.4.1.3, nhng ph¶i sö dông tµi kho¶n mua b¸n chøng
kho¸n thÝch hîp.
2.5. KÕ to¸n t¸i cÊp vèn
2.5.1. KÕ to¸n cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông
2.5.1.1. KÕ to¸n giai ®o¹n cho vay:
KÕ to¸n cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông t¹i Ng©n hµng Nhµ níc ®èi víi c¸c Tæ
chøc tÝn dông ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c khÕ íc cho vay ng¾n h¹n cña nh÷ng
kho¶n nî hiÖn ®ang tham gia vµo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ doanh nghiÖp vay
vèn cã t×nh tr¹ng tµi chÝnh tèt. Tæ chøc tÝn dông vay vèn Ng©n hµng Nhµ níc ph¶i
®¨ng ký c¸c khÕ íc nµy t¹i Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh) Ng©n hµng Nhµ níc n¬i
më tµi kho¶n tiÒn göi. Cßn khÕ íc cho vay ng¾n h¹n ®îc lu gi÷ t¹i Tæ chøc tÝn dông
vay vèn trong hå s¬ riªng "KhÕ íc cho vay thÕ chÊp vay vèn Ng©n hµng Nhµ níc".
Së Giao dÞch (hoÆc chi nh¸nh) Ng©n hµng Nhµ níc cho vay l¹i c¨n cø vµo chøng tõ
ph¸t tiÒn vay ghi:
Nî TK 241: Cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông (tiÓu kho¶n thÝch hîp)
Cã TK TiÒn göi cña TCTD ®îc vay vèn
2.5.1.2. KÕ to¸n giai ®o¹n thu nî vµ chuyÓn nî qu¸ h¹n:
Khi ®Õn h¹n nî, TCTD ph¶i hoµn tr¶ ®ñ sè tiÒn ®· vay (gèc vµ l·i) ®Ó ®îc gi¶i
to¶ chøng tõ thÕ chÊp, c¨n cø vµo chøng tõ thu tr¶ nî, kÕ to¸n Së Giao dÞch (hoÆc
Chi nh¸nh NHNN) h¹ch to¸n:
Nî TK: TiÒn göi cña TCTD
Sè tiÒn gèc + l·i
(hoÆc tµi kho¶n thÝch hîp kh¸c)
Cã TK 241: Cho vay l¹i theo hå s¬ TD
Sè tiÒn gèc
Cã TK Thu nhËp vÒ l·i cho vay
Sè tiÒn l·i
Khi ®Õn h¹n tr¶ nî, nÕu TCTD kh«ng cã tiÒn tr¶ th× Ng©n hµng Nhµ n íc xö lý
chuyÓn sang nî qu¸ h¹n, kÕ to¸n lËp chøng tõ, ghi:
Nî TK 291: Nî qu¸ h¹n tiÒn vay theo hå s¬ TD
Sè tiÒn chuyÓn b»ng VN§
nî qu¸ h¹n
Cã TK 241: Cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông
2.5.2. KÕ to¸n cho vay thanh to¸n bï trõ
Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng ñy nhiÖm cho c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ
níc lµ Trung t©m thanh to¸n bï trõ t¹i c¸c ®Þa bµn thùc hiÖn viÖc cho vay, thu nî ®Ó
®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n bï trõ.
Cuèi ®Þnh kú thanh to¸n, bé phËn chuyªn tr¸ch thanh to¸n bï trõ cña Ng©n
hµng thµnh viªn ph¶i kÞp thêi tæng hîp sè liÖu, ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a c¸c thµnh
viªn thanh to¸n bï trõ díi sù chñ tr× cña Ng©n hµng Nhµ níc. Bªn nµo cã Nî ph¶i
tr¶ nhiÒu h¬n sè ®îc thu vÒ th× trÝch tµi kho¶n tiÒn göi ®Ó tr¶. NÕu tµi kho¶n tiÒn göi
19
kh«ng ®ñ sè d ®Ó tr¶ sè chªnh lÖch nµy th× lµm thñ tôc xin vay thanh to¸n bï trï tr¶
ngay sè cßn thiÕu cho bªn ®îc hëng.
C¨n cø vµo B¶ng tÝnh to¸n xin vay thanh to¸n bï trõ ®· ®îc Gi¸m ®èc Ng©n
hµng Nhµ níc duyÖt, kÕ to¸n Ng©n hµng Nhµ níc lËp phiÕu chuyÓn kho¶n, h¹ch
to¸n:
Nî TK 244: Cho vay thanh to¸n bï trõ (tiÓu kho¶n TCTD vay vèn)
Cã TK 501 - Thanh to¸n bï trõ NH chñ tr×
Sau khi tËp hîp hÕt nguån ®Ó thanh to¸n sè chªnh lÖch ph¶i tr¶ nh trªn (hoÆc
tõ nguån tiÒn göi cña bªn ph¶i tr¶), NH chñ tr× sÏ lµm thñ tôc trÝch tµi kho¶n 501 tr¶
cho c¸c thµnh viªn cã chªnh lÖch ph¶i thu.
V× ®©y lµ kho¶n cho vay "nãng" nªn møc l·i suÊt vay vèn ph¶i tÝnh theo ngµy
vµ kÕ to¸n Ng©n hµng Nhµ níc chñ tr× ph¶i ®«n ®èc g¾t gao ®Ó hoµn tr¶ kÞp thêi,
chËm nhÊt kh«ng qu¸ 10 ngµy kÓ tõ ngµy vay. Qu¸ thêi h¹n ®ã, nî vay thanh to¸n
bï trõ bÞ chuyÓn sang nî qu¸ h¹n. Khi cã nî qu¸ h¹n liªn tôc 3 lÇn liÒn, ng©n hµng
thµnh viªn ®ã sÏ kh«ng cßn ®îc vay bï trõ n÷a.
Khi thu nî cho vay TTBT, h¹ch to¸n:
Nî TK: TiÒn göi cña NH thµnh viªn
Sè tiÒn gèc + l·i
Cã TK: Cho vay TTBT (tiÓu kho¶n NH thµnh viªn vay) Sè tiÒn gèc
Cã TK: Thu nhËp
Sè tiÒn l·i
2.5.3. KÕ to¸n cho vay chiÕt khÊu, cÇm cè giÊy tê cã gi¸
Qu¸ tr×nh kÕ to¸n cho vay chiÕt khÊu, cÇm cè giÊy tê cã gi¸ ®îc thùc hiÖn
th«ng qua c¸c tµi kho¶n:
- TK 245: ChiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu (d Nî)
- TK 246: CÇm cè giÊy tê cã gi¸ (d Nî)
- TK 412: Gi¸ trÞ tÝn phiÕu NHNN mµ Tæ chøc tÝn dông ®îc cÇm cè vay vèn
bÞ phong to¶ (d Cã)
- TK 465: Gi¸ trÞ ngo¹i tÖ nhËn cÇm cè (d Cã)
- TK 955: Gi¸ trÞ chøng kho¸n ChÝnh phñ vµ TCTD ®a cÇm cè bÞ phong to¶.
§©y lµ tµi kho¶n ngo¹i b¶ng dïng ®Ó theo dâi lo¹i chøng kho¸n ghi sæ bÞ phong to¶.
- TK 994: C¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ kh¸c nhËn cÇm cè ®ang b¶o qu¶n.
- TK 9972 : Chøng kho¸n cña TCTD göi lu ký, dïng theo dâi ë NHNN khi t¸i
cÊp vèn cho TCTD
Thñ tôc h¹ch to¸n viÖc cho vay, thu nî, chuyÓn nî qu¸ h¹n, nh×n còng t¬ng tù
nh néi dung cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông ®· tr×nh bµy. Song cÇn lu ý tÝnh chÊt tµi
kho¶n vµ néi dung nghiÖp vô liªn quan ®Ó xö lý tõng bíc h¹ch to¸n ®îc ®óng ®¾n.
2.6. KÕ to¸n b¶o l·nh
Theo quy ®Þnh cña LuËt Ng©n hµng Nhµ níc th× Ng©n hµng Nhµ níc chØ b¶o
l·nh cho kh¸ch hµng cña m×nh trong trêng hîp ChÝnh phñ ñy nhiÖm. Khi ®øng ra
b¶o l·nh, nÕu ®èi t¸c yªu cÇu ph¶i ký quü t¹i bªn thø ba nµo ®ã th× Ng©n hµng Nhµ
níc Trung ¬ng (Së Giao dÞch) dïng tµi kho¶n 361 "Ký quü, cÇm cè" ®Ó ph¶n ¸nh
c¸c tµi s¶n (tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu hay ngo¹i tÖ) cña Ng©n hµng Nhµ n íc mang ®i ký
quü, cÇm cè.
Trêng hîp ph¶i tr¶ thay kh¸ch hµng mµ Ng©n hµng Nhµ níc ®· b¶o l·nh th×
dïng tµi kho¶n 271 "C¸c kho¶n tr¶ thay TCTD vÒ nghiÖp vô b¶o l·nh".
Tµi kho¶n nµy chØ më t¹i Chi nh¸nh nµo ®îc Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc
chØ ®Þnh vµ më chi tiÕt theo kh¸ch hµng ®îc Ng©n hµng Nhµ níc b¶o l·nh (kÌm theo
GiÊy nhËn nî).
20
- Xem thêm -