Tài liệu Chuong 2- kiem toan no phai thu_2

HUI CHÖÔNG 2 KIEÅM TOAÙN NÔÏ PHAÛI THU KHAÙCH HAØNG MUÏC TIEÂU § Noäi dung, ñaëc ñieåm cuûa khoaûn muïc nôï phaûi thu aûnh höôûng ñeán kieåm toaùn BCTC § Muïc tieâu kieåm toaùn nôï phaûi thu § KSNB ñoái vôùi nôï phaûi thu § Caùc thuû tuïc kieåm toaùn thöôøng ñöôïc aùp duïng 2 NOÄI DUNG CHÖÔNG 2 2.1 Noäi dung, ñaëc ñieåm nôï phaûi thu khaùch haøng 2.2 Kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi thu khaùch haøng 2.3 Kieåm toaùn nôï phaûi thu khaùch haøng 2.3.1 Thöû nghieäm kieåm soaùt 2.3.2 Thöû nghieäm cô baûn 3 1 2.1 Noäi dung, ñaëc ñieåm nôï phaûi thu khaùch haøng 2.1.1 Noäi dung: vNôï phaûi thu khaùch haøng ñöôïc trình baøy treân BCÑKT: phaàn A « Taøi saûn ngaén haïn » vaø phaàn B « Taøi saûn daøi haïn » vGoàm khoaûn muïc: Nôï phaûi thu khaùch haøng vaø Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi ð Phaûn aùnh soá nôï phaûi thu thuaàn 4 2.1 Noäi dung, ñaëc ñieåm nôï phaûi thu khaùch haøng 2.1.2 Ñaëc ñieåm: vLaø taøi saûn khaù « nhaïy caûm » vôùi nhöõng gian laän nhö bò nhaân vieân chieám duïng hoaëc tham oâ vLaø khoaûn muïc coù lieân quan ñeán keát quaû KD, laø ñoái töôïng ñeå thoåi phoàng doanh thu & lôïi nhuaän vÑöôïc trình baøy theo giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc ð nhieàu sai soùt vaø khoù kieåm tra do döï phoøng thöôøng döïa vaøo söï öôùc tính 5 2.1 Noäi dung, ñaëc ñieåm nôï phaûi thu khaùch haøng 2.1.3 Muïc tieâu kieåm toaùn: vHieän höõu: caùc khoaûn nôï phaûi thu khaùch haøng ñaõ ghi cheùp coù thöïc taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo vÑaày ñuû: taát caû caùc khoaûn nôï phaûi thu coù thöïc ñeàu phaûi ñöôïc ghi nhaän ñaày ñuû vQuyeàn sôû höõu: caùc khoaûn nôï phaûi thu khaùch haøng vaøo ngaøy laäp baùo caùo thuoäc veà ñôn vò 6 2 2.1 Noäi dung, ñaëc ñieåm nôï phaûi thu khaùch haøng 2.1.3 Muïc tieâu kieåm toaùn: v Ghi cheùp chính xaùc: caùc khoaûn nôï phaûi thu khaùch haøng phaûi ñöôïc ghi cheùp ñuùng soá tieàn goäp treân BCTC vaø phuø hôïp giöõa chi tieát cuûa nôï phaûi thu khaùch haøng vôùi Soå Caùi v Ñaùnh giaù: caùc khoaûn döï phoøng ñöôïc tính toaùn hôïp lí ñeå giaù trò thuaàn cuûa nôï phaûi thu khaùch haøng gaàn ñuùng vôùi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc 7 2.1 Noäi dung, ñaëc ñieåm nôï phaûi thu khaùch haøng 2.1.3 Muïc tieâu kieåm toaùn: v Trình baøy vaø coâng boá: trình baøy ñuùng ñaén caùc khoaûn nôï phaûi thu; coâng boá ñaày ñuû nhöõng vaán ñeà coù lieân quan nhö caàm coá, theá chaáp… 8 2.2 KSNB ñoái vôùi nôï phaûi thu khaùch haøng v Ñeå tìm hieåu vaø ñaùnh giaù RR cuûa nôï phaûi thu khaùch haøng, KTV caàn phaûi khaûo saùt veà heä thoáng KSNB ñoái vôùi toaøn boä chu trình baùn haøng: v HTKSNB höõu hieäu veà chu trinh baùn haøng khi: Ø Taùch bieät caùc chöùc naêng Ø Phaân nhieäm cho nhöõng caù nhaân hay boä phaän khaùc nhau phuï traùch 9 3 Chu trình baùn haøng maãu ° Leänh baùn haøng (hay phieáu XK) ° Xeùt duyeät baùn chòu ° Xuaát kho ° Giao haøng ° Laäp vaø kieåm tra hoùa ñôn ° Theo doõi thanh toaùn ° Xeùt duyeät haøng baùn bò traû laïi hay giaûm giaù ° Cho pheùp xoùa soå khoaûn nôï khoâng thu hoài ñöôïc 10 2.3 Kieåm toaùn nôï phaûi thu khaùch haøng 2.3.1 Nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù KSNB 2.3.1.1 Tìm hieåu heä thoáng KSNB 2.3.1.2 Ñaùnh giaù sô boä ruûi ro kieåm soaùt 2.3.1.3 Thieát keá vaø thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt 2.3.1.4 Ñaùnh giaù laïi ruûi ro kieåm soaùt vaø thieát keá laïi caùc thöû nghieâm cô baûn 11 2.3.1.1 Tìm hieåu heä thoáng KSNB Phöông phaùp: - Döïa vaøo kinh nghieäm kieåm toaù n tröôùc ñaây taïi ñôn vò (neáu coù) - Phoûng vaán nhaø quaûn lyù, nhaân vieân giaùm saùt - Kieåm tra caùc loaïi taøi lieäu vaø soå saùch - Quan saùt hoaït ñoäng kieåm soaùt vaø vaän haønh trong thöïc tieãn 12 4 2.3.1.1 Tìm hieåu heä thoáng KSNB Ñeå tìm hieåu heä thoáng KSNB ñoái vôùi khoaûn phaûi thu, KTV coù theå thieát laäp baûng caâu hoûi goàm nhöõng vaán ñeà chính sau: (Giaùo trình trang 43) Öu ñieåm cuûa baûng caâu hoûi: ñöôïc chuaån bò tröôùc neân coù theå tieán haønh nhanh choùng, khoâng boû soùt nhöõng vaán ñeà quan troï ng, thuaän lôïi cho vieäc phaân coâng cho nhieàu kieåm toaù n thöïc hieän. 13 2.3.1.2 Ñaùnh giaù sô boä ruûi ro kieå m soaùt Treân cô sôû hieåu bieát veà heä thoáng KSNB vaø nhöõng baèng chöùng thu thaäp ñöôïc qua böôùc tìm hieåu kieåm soaùt noäi boä, KTV ñöa ra ñaùnh giaù sô boä veà ruûi ro kieåm soaùt. Khi ñaùnh giaù ruûi ro kieåm soaùt thaáp hôn möùc toái ña,KTV phaûi chöùng minh ñieàu naøy baèng caùch boå sung theâm nhöõng baèng chöùng töø keát quaû thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt. 14 2.3.1.3 Thieát keá vaø thöïc hieän thöû nghieäm kieåm soaùt Moät soá thöû nghieäm kieåm soaùt thöôøng ñöôïc söû duïng: - Kieåm tra maãu caùc nghieäp vuï baùn haøng - Choïn maãu ñoái chieáu giöõa chöùng töø chuyeån haøng vôùi hoùa ñôn lieân quan - Xem xeùt söï pheâ duyeät vaø ghi cheùp haøng baùn bò traû laïi hay bò hö hoûng . . . 15 5 2.3.1.3 Thieát keá vaø thöïc hieän thöû nghieäm kieåm soaùt Moät soá thöû nghieäm kieåm soaùt caàn chuù yù: - Chính saùch baùn haøng chieát khaáu - Ñoái vôùi caùc khoaûn kyù göûi - Tính lieän tuïc cuûa chöùng töø ñaët haøng, chuyeån haøng - Thaåm quyeàn xeùt duyeät . . . 16 2.3.1.4 Ñaùnh giaù laïi RR kieåm soaùt vaø thieát keá laïi caùc thöû nghieäm cô baûn Sau khi thöïc hieän caùc thöû nghieâm treân, KTV seõ ñaùnh giaù möùc ruûi ro kieåm soaùt cho moãi cô sôû daãn lieäu lieân quan ñeán khoaûn phaûi thu khaùch haøng vaø nghieäp vuï baùn haøng, tröôøng hôïp: Nhaän dieän ñieåm yeáu KSNB => môû roäng caùc thöû nghieäm cô baûn Nhaän dieän ñieåm maïnh KSNB => giaûm thieåu caùc thöû nghieäm cô baûn. 17 2.3 Kieåm toaùn nôï phaûi thu khaùch haøng (tt) 2.3.2 Thöû nghieäm cô baûn 2.3.2.1 Thuû tuïc phaân tích ñoái vôùi nôï phaûi thu 2.3.2.2 Thöû nghieäm chi tieát 18 6 2.3.2 Thöû nghieä m cô baûn Loaïi Thöû nghieäm cô baûn Muïc tieâu kieåm toaùn Thuû tuïc phaân tích Tính caùc tyû soá: -Nôï phaûi thu/DT -Nôï phaûi thu/Toång TS -Chi phí döï phoøng/DT baùn chòu Hieän höõu, ñaày ñuû, ñaùnh giaù, ghi cheùp chính xaùc 19 2.3.2 Thöû nghieä m cô baûn Loaïi Thöû nghieäm cô baûn Muïc tieâu kieåm toaùn Thöû nghieäm chi tieát - Ñoái chieáu soá dö ñaàu naêm cuûa taøi khoaûn Nôï phaûi thu vaø Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi vôùi soá dö cuoái kyø naêm tröôùc - Thu thaäp danh saùc h caùc khoaûn phaûi thu taïi thôøi ñieåm khoùa soå ñoái chieáu soá dövôùi soå keá toaùn chi tieát, soå thoång hôïp vaø BCTC - Thu thaäp soá dö theo tuoåi nôï (neá u coù) - Kieåm tra ñoái vôùi KH coù soá dö Coù Ghi cheùp chính xaùc 20 2.3.2 Thöû nghieä m cô baûn Loaïi Thöû nghieäm cô baûn Muïc tieâu kieåm toaùn Thöû nghieäm chi tieát - Göûi thö xaùc nhaän coâng nôï Ghi cheùp chính xaùc - Choïn maã u kieåm tra moät soá nghieäp vuï baùn haøng ñaõ ghi treân soå xem coù chöùng töø ñaày ñuû hay khoâng Hieän höõu, ñaày ñuû Kieåm tra vieäc khoùa soå ñoái vôùi nghieäp vuï baùn haøng Hieän höõu, ñaày ñuû Xem xeùt caùc khoaûn nôï phaûi thu bò caàm coá theá chaáp Quyeàn sôû höõu, coâng boá 21 7 2.3.2 Thöû nghieä m cô baûn Loaïi Thöû nghieäm cô baûn Muïc tieâu kieåm toaùn Thöû nghieäm chi tieát - Xem xeùt caùc khoaûn phaûi thu coù ñöôïc phaân loaïi ñuù ng ñaén khoâng Trình baøy - Kieåm tra vieäc trích laä p döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi Ñaùnh giaù - Ñaù nh giaù laïi soá dö coù goác ngoaïi teä cuoái kyø Ñaùnh giaù - Ñaù nh giaù chung veà trình baøy vaø coâng boá khoaûn nôï phaûi thu khaùch haøng Trình baøy, coâng boá 22 2.3.2.1 Thuû tuïc phaân tích ñoái vôùi nôï phaûi thu a. Tính tyû leä laõi goäp treân doanh thu b. Tính soá voøng quay khoaûn phaûi thu c. So saùnh soá dö nôï quaù haïn naêm nay vôùi naêm tröôùc d. Tính tyû soá chi phí döï phoøng treân soá dö nôï phaûi thu 23 2.3.2.2 Thöû nghieäm chi tieát a. Thu thaäp baûng soá dö chi tieát theo tuoåi nôï ñoái chieáu soå chi tieát vaø soå caùi b. Kieåm tra ñoái vôùi khaùch haøng coù soá dö Coù c. Göûi thö xaùc nhaän VSA 501 Baèng chöùng kieåm toaù n § Giaûi quyeát soá cheânh leäch § Caùc thuû tuïc aùp duïng neáu KH khoâng coù thö traû lôøi § Toùm taét vaø ñaùnh giaù keát quaû § Ñaùnh giaù laïi möùc ñoä ruûi ro vaø möùc ñoä troïng yeáu ñoái vôùi khoaûn phaûi thu 24 8 2.3.2.2 Thöû nghieäm chi tieát d. Kieåm tra choïn maãu moät soá nghieäp vuï baùn haøng ñaõ ghi nhaän coù ñuû chöùng töø hay khoâng vaø vieäc khoùa soå ñoái vôùi nghieäp vuï baùn haøng e. Xem xeùt caùc khoaûn phaûi thu bò caàm coá theá chaáp f. Xem xeùt khoaûn phaûi thu coù ñöôïc phaân loaïi ñuùng ñaén hay khoâng g. Kieåm tra vieäc trích laäp döï phoøng h. Ñaùnh giaù laïi soá dö goác ngoaïi teä i. Ñaùnh giaù chung veà trình baøy vaø coâng boá 25 Ví duï Chính saùch: PM = 5% Toång taøi saûn NÔÏ PHAÛI THU TE = 50% PM 31.12.2002 Cty A 5.000 Cty B 4.000 Cty C 3.000 1.000 Cty D 3.000 Nôï phaûi thu 40.000 Cty E 1.200 Haø ng toàn kho 19.000 Taøi saûn coá ñònh 20.000 95 Cty khaùc 23.800 döôùi 1.000 Coä ng 80.000 Coäng BAÛNG CAÂ N ÑOÁI KEÁ TOAÙN Taøi saûn Tieàn 40.000 26 Möùc troïng yeáu cho toaøn boä BCTC: 5% x 80.000 = 4.000 Möùc troïng yeáu cho 1 khoaûn muïc: 50% x 4.000 = 2.000 NÔÏ PHAÛI THU 31.12.2002 Cty A 5.000 BAÛNG CAÂ N ÑOÁI KEÁ TOAÙN Cty B 4.000 Taøi saûn Cty C 3.000 Cty D 3.000 Cty E 1.200 Tieàn 1.000 Nôï phaûi thu 40.000 Haø ng toàn kho 19.000 Taøi saûn coá ñònh 20.000 95 Cty khaùc 23.800 döôùi 1.000 Coä ng 80.000 Coäng 40.000 27 9 XIN CẢM ƠN 28 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1. Kiểm soát nội bộ đối với nợ phải thu khách hàng được xem là hữu hiệu khi nhân viên kế toán giữ sổ chi tiết các khoản phải thu không được kiêm nhiệm việc: a. Phê chuẩn việc bán chịu cho khách hàng b. Xóa sổ nợ phải thu cho khách hàng c. Thực hiện thu tiền d. Cả 3 câu trên đều đúng 29 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2. KTV chọn mẫu để kiểm tra việc ghi chép các nghiệp vụ bán hàng từ các chứng từ gửi hàng lần theo đến hóa đơn bán hàng và đến sổ kế toán. Thử nghiệm này nhằm thỏa mãn cơ sở dẫn liệu nào của khoản mục Nợ phải thu/Doanh thu: a. Chính xác b. Phát sinh c. Đầy đủ d. Câu a và c đúng 30 10 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 3. Thủ tục kiểm soát nào đảm bảo hợp lý nhất rằng mọi nghiệp vụ bán chịu trog kỳ của đơn vị đều được ghi nhận a. NV bán hàng gửi 1 liên của các đơn đặt hàng đến bộ phận bán chịu để so sánh hạn mức bán chịu dành cho KH và số dư nợ phải thu của KH b. Các chứng từ gửi hàng, hóa đơn bán hàng đánh số liên tục trước c. Kế toán trưởng kiểm tra độc lập sổ chi tiết và sổ cái tài khoản phải thu KH hàng tháng d. KTT kiểm tra danh mục đơn đặt hàng, phiếu giao hàng mỗi tháng và điểu tra khi có sự khác biệt giữa 31 số lượng đơn đặt hàng và thực tế xuất giao CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 4. Để đáp ứng mục tiêu phát sinh của doanh thu bán chịu, KTV cần chọn mẫu kiểm tra từ: a. Hồ sơ các đơn đặt hàng b. Hồ sơ các lệnh giao hàng c. Sổ chi tiết các khoản phải thu d. Tài khoản doanh thu 32 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 5. Khi kiểm tra khoản dự phòng nợ phải thu khó đòi, KTV thường xem xét thời gian đến hạn của các khoản phải thu, việc kiểm tra này nhằm đáp ứng mục tiêu a. Hiện hữu và phát sinh b. Đánh giá c. Đầy đủ d. Quyền và nghĩa vụ 33 11 BÀI TẬP 1 Thử nghiệm cơ bản Mục tiêu kiểm toán Liệt kê Nợ phải thu trên sổ chi tiết theo tuổi nợ, đối chiếu số tổng cộng với số dư tài khoản phải thu trên sổ cái KTra lập dự phòng NPT khó đòi xem có được tính toán chính xác và đánh giá đúng quy định hiện hành không Thực hiện thủ tục Ktoán thay thế đối với những Nợ phải thu không nhận được thư trả lời Chọn mẫu 1 số hóa đơn bán hàng, so sánh giá và phương thức thanh toán trên hóa đơn với bản giá và phương thức thanh toán đã được phê chuẩn Kiểm tra xem DN có đem các khoản phải thu đi thế chấp hay bán nợ cho 1 công ty TC nào không BÀI TẬP 1 Thử nghiệm cơ bản Gửi thư xác nhận ngân hàng về các khoản nợ, thế chấp Gửi thư xác nhận nợ phải thu đến khách hàng Kiểm tra việc khóa sổ các nghiệp vụ bán hàng Chọn mẫu 1 số hóa đơn bán hàng kiểm tra chúng có được ghi nhận trong sổ nhật ký bán hàng và sổ chi tiết khoản phải thu Chọn mẫu Ctừ giao hàng, hóa đơn bhàng trước và sau thời điểm khóa sổ kế toán để kiểm tra việc ghi chép chính xác niên độ của các khoản DT 34 Mục tiêu kiểm toán 35 Bài tập 2 Đối với mỗi sai phạm có thể xảy ra, cho biết thủ tục kiểm soát giúp ngăn chặn nó, đồng thời thiết kế thủ tục kiểm toán để phát hiện chúng: 1. Tiền thu nợ KH của niên độ sau được ghi vào niên độ hiện hành 2. Mức dự phòng được lập thường thấp hơn thực tế vì doanh nghiệp không nghiên cứu đầy đủ thông tin có liên quan 3. Nhiều khoản Nợ phải thu trên sổ sách có chênh lệch với số liệu của khách hàng do công ty không đối chiếu 36 công nợ thường xuyên 12 Bài tập 2 Đối với mỗi sai phạm có thể xảy ra, cho biết thủ tục kiểm soát giúp ngăn chặn nó, đồng thời thiết kế thủ tục kiểm toán để phát hiện chúng (tt) 4. Không công bố thông tin về các khoản nợ phải thu đem thế chấp để vay ngân hàng 5. Tổng cộng sổ chi tiết các khoản nợ phải thu không khớp với số liệu trên sổ cái 6. Mức nợ không thu hồi được giá cao do công ty không thu thập thông tin về khả năng trả nợ của 37 khách hàng khi phê chuẩn việc bán chịu 13