Tài liệu Chuong 12. bao cao ke toan tai chinh ngan hang

Ch¬ng XII b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng 1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chÕ ®é b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng 1.1. Môc ®Ých, yªu cÇu cña viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng 1.1.1. Môc ®Ých cña b¸o c¸o kÕ to¸n-tµi chÝnh ng©n hµng B¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng lµ hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n trong ®ã tr×nh bµy c¸c chØ tiªu kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu cña ng©n hµng theo chuÈn mùc, chÕ ®é b¸o c¸o kÕ to¸n hiÖn hµnh. Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng tiÒn tÖ ng©n hµng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh doanh cña chÝnh Ban l·nh ®¹o ®¬n vÞ ng©n hµng, còng nh qu¸ tr×nh ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña c¸c ®èi tîng cã quyÒn lîi g¾n víi ng©n hµng ®ßi hái ngêi qu¶n lý, ®Çu t ph¶i ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi dùa trªn c¬ së hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh ®Çy ®ñ, trung thùc, minh b¹ch, trong ®ã viÖc cung cÊp th«ng tin qua b¸o c¸o kÕ to¸ntµi chÝnh cã vÞ trÝ rÊt quan träng. HÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh cña ng©n hµng ®îc lËp víi môc ®Ých sau: - Ph¶n ¸nh tæng hîp, toµn diÖn t×nh h×nh tµi s¶n, c«ng nî, nguån vèn, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng trong mét kú kÕ to¸n còng nh t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh. - Cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ chñ yÕu cho viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng, nh÷ng thay ®æi vÒ tµi chÝnh sau mét kú kÕ to¸n. §a ra bøc tranh kinh tÕ vÒ ¶nh hëng tµi chÝnh cña c¸c sù kiÖn kinh tÕ ®· x¶y ra, kh«ng nhÊt thiÕt cung cÊp c¸c th«ng tin phi tµi chÝnh. - Phôc vô cho viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng, t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng©n hµng trong kú kÕ to¸n vµ t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng thiÕu sãt, nh÷ng nh©n tè lµm gi¶m kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó cã biÖn ph¸p chñ ®éng xö lý. §ång thêi, phôc vô cho viÖc nhËn biÕt vµ dù ®o¸n sù ph¸t triÓn trong t¬ng lai cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng ng©n hµng nãi riªng nh»m chñ ®éng ®a ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro, h¹n chÕ t¸c ®éng cña nh÷ng nh©n tè tiªu cùc, t×m ra vµ khai th«ng nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, nh÷ng c¬ héi tèt. 1.1.2 Yªu cÇu cña viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng HÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ®îc lËp ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng cña tõng ®¬n vÞ ng©n hµng, cña néi ngµnh ng©n hµng vµ còng lµ b¸o c¸o chÝnh thøc göi tíi c¬ quan qu¶n lý nhµ níc theo chÕ ®é quy ®Þnh nh c¬ quan thuÕ, Tæng côc Thèng kª.... V× vËy, hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng ph¶i ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu sau: - Sè liÖu cña c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng ph¶i ®Çy ®ñ, trung thùc, minh b¹ch vµ thèng nhÊt. 1 §Ó c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh trë nªn h÷u Ých, viÖc lËp c¸c b¸o c¸o cña ®¬n vÞ ng©n hµng còng nh bÊt kú mét ph¸p nh©n tæ chøc nµo trong nÒn kinh tÕ cÇn qu¸n triÖt tÊt c¶ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n, trong ®ã cã 4 nguyªn t¾c chñ ®¹o sau: Nguyªn t¾c so s¸nh vµ nhÊt qu¸n; nguyªn t¾c träng yÕu; nguyªn t¾c thËn träng; nguyªn t¾c c«ng bè ®Çy ®ñ. - B¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng cÇn cã nh÷ng chØ tiªu cÇn thiÕt vµ ®îc tæng hîp chÝnh x¸c theo tõng cÊp phôc vô cho viÖc ®¸nh gi¸ diÔn biÕn vµ thùc tr¹ng t×nh h×nh lu th«ng tiÒn tÖ, tÝn dông, ho¹t ®éng ng©n hµng nãi riªng vµ diÔn biÕn, thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung ë tõng khu vùc, ®Þa bµn, ngµnh, thµnh phÇn kinh tÕ vµ trªn ph¹m vÞ toµn quèc. - B¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng chØ tiªu, th«ng tin cÇn thiÕt ph¶n ¸nh ®Æc thï ho¹t ®éng cña ng©n hµng, thÓ hiÖn møc ®é c¸c lo¹i rñi ro tÝn dông, rñi ro thanh kho¶n, rñi ro l·i suÊt, rñi ro tiÒn tÖ... cña ®¬n vÞ ng©n hµng. (xem chi tiÕt môc 2, ch¬ng X II). - §Ó ®¶m b¶o vµ kh¼ng ®Þnh sù trung thùc, hîp lý cña th«ng tin kÕ to¸n-tµi chÝnh ng©n hµng, B¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña ®¬n vÞ NHTM (TCTD) ph¶i ®îc kiÓm to¸n bëi mét doanh nghiÖp kiÓm to¸n ®éc lËp ®ñ tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña NHNN ViÖt Nam. §èi víi NHTM (TCTD) quèc doanh ®· cã trong th«ng b¸o kÕ ho¹ch kiÓm to¸n n¨m cña c¬ quan KiÓm to¸n Nhµ níc th× b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m ®ã kh«ng b¾t buéc ph¶i ®îc doanh nghiÖp KiÓm to¸n kiÓm to¸n (§iÒu 10, NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñvÒ kiÓm to¸n ®éc lËp sè 105/2004/ N§-CP). B¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña NHNN ViÖt Nam ph¶i ®îc kiÓm to¸n bëi c¬ quan kiÓm to¸n nhµ níc (§iÒu 48, LuËt NHNN). Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam yªu cÇu TCTD ph¶i sö dông mét hoÆc mét sè dÞch vô kiÓm to¸n (kiÓm to¸n ho¹t ®éng, kiÓm to¸n tu©n thñ) khi xÐt thÊy cÇn thiÕt trong mét sè trêng hîp sau: a- TCTD cã nguy c¬ l©m vµo t×nh tr¹ng kiÓm so¸t ®Æc biÖt. b- TCTD ®îc xem xÐt ®Ó c«ng nhËn tho¸t khái t×nh tr¹ng kiÓm so¸t ®Æc biÖt. c- Tríc khi TCTD tham gia niªm yÕt vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n hoÆc Së giao dÞch chøng kho¸n. d- TCTD ®îc s¸t nhËp, b¸n l¹i hoÆc hîp nhÊt. ®- C¸c trêng hîp kh¸c do NHNN ViÖt Nam quyÕt ®Þnh. §Ó ®¹t tiªu chuÈn, ®ñ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký vµ ®îc lùa chän thùc hiÖn kiÓm to¸n TCTD, ngoµi viÖc ®¶m b¶o tu©n thñ c¸c quy ®Þnh t¹i N§ sè 105/2004/N§CP ngµy 30/3/2004 cña ChÝnh phñvÒ kiÓm to¸n ®éc lËp vµ Th«ng t sè 2 64/2004/TT-BTC ngµy 29/6/2004 cña Bé Tµi chÝnh híng dÉn thùc hiÖn mét sè ®iÒu cña N§ 105, doanh nghiÖp kiÓm to¸n ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau: (1)- Cã vèn ®iÒu lÖ hoÆc vèn chñ së h÷u tõ 03 tû ® trë lªn ®èi víi doanh nghiÖp kiÓm to¸n trong níc; Vèn ®iÒu lÖ tèi thiÓu lµ 300.000 USD ®èi víi doanh nghiÖp kiÓm to¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi. (2) Cã sè lîng kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ tõ 10 ngêi trë lªn. Bè trÝ Ýt nhÊt 03 kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ tham gia kiÓm to¸n mét TCTD. (3) C¸c kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ vµ ngêi ®¹i diÖn l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp kiÓm to¸n tham gia kiÓm to¸n TCTD ph¶i cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn (®îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 6 Quy chÕ vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp ®èi víi TCTD sè 121/2005/Q§-NHNN ngµy 02/02/2005). VÝ dô, cã tªn trong danh s¸ch hµnh nghÒ ®îc BTC x¸c nhËn; cã Ýt nhÊt 02 n¨m kinh nghiÖm kiÓm to¸n sau ngµy ®îc cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn... (4) §· thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam tèi thiÓu 03 n¨m. (5) Kh«ng cã quan hÖ vÒ kinh tÕ nh mua c«ng tr¸i hoÆc c¸c tµi s¶n, hïn vèn, liªn doanh, gãp cæ phÇn víi TCTD ®îc kiÓm to¸n hoÆc ngîc l¹i. (6) Kh«ng lµ kh¸ch hµng ®ang hëng nh÷ng ®iÒu kiÖn u ®·i cña TCTD ®îc kiÓm to¸n. (7) Doanh nghiÖp kiÓm to¸n vµ TCTD ®îc kiÓm to¸n, kh«ng cã cïng mét chñ së h÷u tõ 5% trë lªn vèn chñ së h÷u cña mçi bªn. (8) Kh«ng ®ang hoÆc ®· thùc hiÖn trong n¨m tríc liÒn kÒ dÞch vô ghi sæ kÕ to¸n, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh, dÞch vô kiÓm to¸n néi bé, ®Þnh gi¸ tµi s¶n, t vÊn, qu¶n lý cho TCTD ®ã. (9) Kh«ng thuéc ®èi tîng trong danh s¸ch th«ng b¸o cña NHNN ViÖt Nam vÒ doanh nghiÖp kiÓm to¸n kh«ng ®îc thùc hiÖn kiÓm to¸n TCTD (theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 9, kho¶n 2c Quy chÕ vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp ®èi víi TCTD). 1.2. C¸c lo¹i b¸o c¸o trong hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n -tµi chÝnh ng©n hµng HÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh bao gåm c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n vµ b¸o c¸o tµi chÝnh. 1.2.1. B¸o c¸o kÕ to¸n a/ Giíi thiÖu chung vÒ c¸c lo¹i b¸o c¸o kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ ng©n hµng B¸o c¸o kÕ to¸n ®îc lËp theo ngµy, th¸ng, n¨m ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n, nguån vèn ng©n hµng, bao gåm: - B¸o c¸o c©n ®èi tµi kho¶n néi b¶ng; - B¸o c¸o cÇn ®èi tµi kho¶n ngo¹i b¶ng; - C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n quyÕt to¸n n¨m: gåm b¶ng t×nh h×nh thùc tÕ doanh nghiÖp; c¸c biÓu thèng kª chi tiÕt vÒ c¸c sè liÖu ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n 3 n¨m cña ®¬n vÞ, ®îc lËp trªn c¬ së sæ kÕ to¸n chi tiÕt vµ sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ. - C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ c¸c lo¹i b¸o c¸o kÕ to¸n kh¸c cÇn thiÕt phôc vô cho kiÓm to¸n néi bé, c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh néi bé ®¬n vÞ ng©n hµng. Trong c¸c lo¹i b¸o c¸o kÕ to¸n, b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n lµ b¸o c¸o kÕ to¸n quan träng nhÊt vµ chi tiÕt nhÊt ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ trong thêi kú nhÊt ®Þnh. Môc (b) sau ®©y sÏ tr×nh bµy vÒ BC§TKKT cña ®¬n vÞ ng©n hµng. b/ B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n cña ®¬n vÞ ng©n hµng * B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã vµ c¸c nguån h×nh thµnh nh÷ng tµi s¶n ®ã cña ®¬n vÞ sau mét thêi kú nhÊt ®Þnh theo chØ tiªu c¸c tµi kho¶n tæng hîp. * C¬ së vµ tr×nh tù lËp BC§TKKT C¬ së ®Ó lËp BC§TKKT lµ sè liÖu vÒ doanh sè, sè d ®Çu kú vµ cuèi kú cña sæ kÕ to¸n tµi kho¶n tæng hîp sau khi ®· ®èi chiÕu khíp ®óng víi b¶ng kÕt hîp tµi kho¶n th¸ng (n¨m). §èi víi hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n c¸c TCTD vµ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n NHNN, Thèng ®èc NHNN quy ®Þnh vµ qu¶n lý thèng nhÊt ®Õn chØ tiªu TKTH cÊp 3, do ®ã b¸o c¸o kÕ to¸n c©n ®èi tµi kho¶n ®¬n vÞ ng©n hµng ph¶i lËp vµ nép cho c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc sÏ ph¶n ¸nh sè liÖu kÕ to¸n cña TKTH cÊp 3, ®îc tæng hîp lªn TKTH cÊp 2 vµ tæng hîp lªn TKTH cÊp 1. Tuy nhiªn, trong néi bé cña ®¬n vÞ ng©n hµng ®Ó n¾m ®îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n, nguån vèn vµ c¸c quü mét c¸ch chi tiÕt h¬n, b¸o c¸o c©n ®èi tµi kho¶n thêng ®îc lËp ®Õn chØ tiªu TKTH cÊp 4 hoÆc cÊp 5. Tµi s¶n, nguån vèn, vµ c¸c giao dÞch kinh tÕ tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ng©n hµng thêng cã nhiÒu lo¹i tiÒn tÖ: Cã VND, cã c¸c lo¹i ngo¹i tÖ, vµng b¹c, ®¸ quý. Trong khi ®ã, theo chÕ ®é kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh chÝnh thøc c«ng bè, nép cho c¬ quan qu¶n lý nhµ níc ph¶i ph¶n ¸nh b»ng ®ång ViÖt Nam. §èi víi kÕ to¸n ngo¹i tÖ, c¸c ®¬n vÞ ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi tiÕt vµ h¹ch to¸n tæng hîp (xem chi tiÕt ch¬ng V). NÕu ®¬n vÞ ng©n hµng thùc hiÖn kÕ to¸n ngo¹i tÖ theo ph¬ng ph¸p "h¹ch to¸n chi tiÕt theo nguyªn tÖ, h¹ch to¸n tæng hîp võa theo nguyªn tÖ, võa theo VND", viÖc lËp b¸o c¸o c©n ®èi kÕ to¸n thêng theo trËt tù sau: - LËp b¸o c¸o c©n ®èi tµi kho¶n theo tõng lo¹i tiÒn tÖ (VND, tõng lo¹i ngo¹i tÖ theo nguyªn tÖ) - LËp b¸o c¸o c©n ®èi tµi kho¶n cña tõng lo¹i ngo¹i tÖ quy ®æi USD - LËp b¸o c¸o c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp tµi s¶n, nguån vèn b»ng ngo¹i tÖ cña ®¬n vÞ quy ®æi USD. - LËp b¸o c¸o c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp toµn bé tµi s¶n, nguån vèn cña ®¬n vÞ 4 ng©n hµng quy ®æi VND. ViÖc quy ®æi gi÷a ®ång ViÖt Nam víi ®ång ®« la Mü theo tû gi¸ do NHNN c«ng bè vµo thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o, trõ c¸c kho¶n môc phi tiÒn tÖ (TSC§, vËt liÖu, gãp vèn ®Çu t, mua cæ phÇn b»ng ngo¹i tÖ....vÉn theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch. * H×nh thøc, néi dung cña BC§TKKT: §¥N VÞ..................... BiÓu sè: F.../TCTD b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n Th¸ng ... n¨m ........ A - C¸c tµi kho¶n trong b¶ng C©n ®èi kÕ to¸n ... Tªn tµi kho¶n 1 Sè hiÖu tµi kho¶n 2 Tæng céng Sè d ®Çu kú Nî 3 Cã 4 A A §¬n vÞ: triÖu ®ång Doanh sè trong kú Nî Cã 5 6 B Sè d cuèi kú Nî 7 Cã 8 C C B B - C¸c kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Tªn tµi kho¶n 1 Sè hiÖu tµi kho¶n 2 Sè d ®Çu kú Doanh sè trong kú NhËp XuÊt 4 5 3 Sè d cuèi kú 6 .... Tæng céng Yªu cÇu cña phÇn c¸c TK néi b¶ng lµ : + Tæng d Nî ®Çu kú = tæng d Cã ®Çu kú + Tæng sè ph¸t sinh Nî trong kú = tæng sè ph¸t sinh Cã trong kú. + Tæng d Nî cuèi kú = tæng d Cã cuèi kú. 1.2.2. B¸o c¸o tµi chÝnh Theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ (CMKTQT), b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh t¬ng tù bao gåm c¸c lo¹i b¸o c¸o sau: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - B¸o c¸o thu nhËp, chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh - B¸o c¸o thay ®æi vèn chñ së h÷u - B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ. - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh Theo chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh hiÖn hµnh ®èi víi TCTD do thèng ®èc NHNN vµ BTC quy ®Þnh, c¸c lo¹i b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh ®¬n vÞ NHTM ph¶i 5 nép vµ b¸o c¸o NHNN, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc kh¸c gåm B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n (thuéc b¸o c¸o kÕ to¸n) vµ c¸c lo¹i b¸o c¸o sau: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - B¸o c¸o thu nhËp, chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh - B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ. - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh Nh vËy, so víi th«ng lÖ quèc tÕ, hiÖn nay c¸c ®¬n vÞ ng©n hµng ViÖt Nam kh«ng ph¶i lËp vµ nép b¸o c¸o thay ®æi vèn chñ së h÷u. Tuy nhiªn, VAS 21tr×nh bµy b¸o c¸o tµi chÝnh, ®o¹n 66 (d) yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i thuyÕt minh vÒ nh÷ng biÕn ®éng trong vèn chñ së h÷u. H×nh thøc, néi dung cña 4 b¸o c¸o b¾t buéc trong bé b¸o c¸o tµi chÝnh ®¬n vÞ ng©n hµng sÏ ®îc nghiªn cøu chi tiÕt ë môc 2, môc 3, môc 4 cïng ch¬ng. 1.3. Nguyªn t¾c lËp, göi b¸o c¸o kÕ to¸n - b¸o c¸o tµi chÝnh ng©n hµng - C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n thùc hiÖn lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ m×nh theo mÉu thèng nhÊt do Ng©n hµng Nhµ níc ban hµnh (®èi víi b¸o c¸o göi Ng©n hµng Nhµ níc) vµ mÉu do Tæ chøc tÝn dông quy ®Þnh (®èi víi b¸o c¸o göi Tæ chøc tÝn dông trung ¬ng). - C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n thùc hiÖn ®èi chiÕu kiÓm tra toµn bé c¸c néi dung chi tiÕt cña c¸c biÓu b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n víi c¸c b¸o c¸o chi tiÕt cña ®¬n vÞ, ®¶m b¶o khíp ®óng vÒ sè liÖu vµ c¸c chØ tiªu kinh tÕ. - Tæng hµng thùc hiÖn tËp hîp cña tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc vµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp ®Ó t¹o b¸o c¸o tæng hµng. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn t¹i trung ¬ng. Bé phËn tËp hîp b¸o c¸o t¹i Trung ¬ng cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra tæng c¸c b¸o c¸o cña c¸c ®¬n vÞ, ®¶m b¶o khíp ®óng vµ t¹o b¸o c¸o tæng hµng. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam (CMKTVN) sè 25" b¸o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt vµ kÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t vµo c«ng ty con"; CMKTVN sè 07 "KÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t vµo c«ng ty liªn kÕt", còng nh theo CMKTQT nãi chung, doanh nghiÖp (bao gåm c¶ TCTD) lµ c«ng ty mÑ (th«ng thêng n¾m gi÷ trªn 50% quyÒn biÓu quyÕt ë c«ng ty con) hoÆc nhµ ®Çu t ®îc coi lµ cã ¶nh hëng ®¸ng kÓ (th«ng thêng n¾m gi÷ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tõ 20% ®Õn 50% quyÒn biÓu quyÕt trong vèn chñ së h÷u cña bªn nhËn ®Çu t), ngoµi BCTC cña b¶n th©n ®¬n vÞ m×nh, ph¶i lËp BCTC hîp nhÊt, trong ®ã c¸c chØ tiªu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ ®îc ®iÒu chØnh theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ®· ®îc nªu trong c¸c CMKT nãi trªn. - B¸o c¸o tæng hîp tæng hµng ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së sù hç trî ®¾c lùc cña c«ng nghÖ th«ng tin. Trêng hîp, gi÷a HSC vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cha nèi m¹ng on-line, t¹i HSC cha cã kho d÷ liÖu tËp trung, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn thùc hiÖn lËp vµ göi file b¸o c¸o cho trung ¬ng. Trªn c¬ së ®èi chiÕu gi÷a b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n vµ b¸o c¸o b»ng file cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, bé phËn lËp b¸o 6 c¸o t¹i TW sÏ lËp b¸o c¸o cña ph¸p nh©n NH. Trêng hîp ®· nèi m¹ng on-line toµn hÖ thèng, t¹i HSC cã kho d÷ liÖu tËp trung, th× hµng th¸ng gi÷a HSC vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc ®· ph¶i ®èi chiÕu khíp ®óng sè liÖu kÕ to¸n. Sau khi ®èi chiÕu khíp ®óng, hÖ thèng sÏ tù ®éng lËp ®îc BCTC cña toµn hµng. 2. Néi dung c¬ b¶n cÇn ph¶i c«ng bè trong b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh t¬ng tù 2.1. C¬ së ®Æt vÊn ®Ò C¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh t¬ng t ho¹t ®éng trong lÜnh vùc quan träng vµ cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. NhiÒu c¸ nh©n vµ tæ chøc quan hÖ víi ng©n hµng nh ngêi göi tiÒn hoÆc ngêi ®i vay. C¸c ng©n hµng gi÷ vai trß chÝnh trong viÖc duy tr× sù tin tëng cña x· héi vµo hÖ thèng tiÒn tÖ quèc gia th«ng qua mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c ban ngµnh, víi ChÝnh phñvµ ngîc l¹i c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñcã t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng. Sè lîng ®èi tîng cã quyÒn lîi g¾n víi ng©n hµng th× rÊt réng lín, ®a d¹ng. §Æc biÖt kh¶ n¨ng thanh kho¶n vµ c¸c møc ®é rñi ro g¾n liÒn víi c¸c lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng ®îc rÊt nhiÒu ®èi tîng quan t©m. C¸c ho¹t ®éng ng©n hµng, vµ do ®ã c¸c yªu cÇu vÒ kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕ to¸n -tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng kh¸c víi doanh nghiÖp th«ng thêng. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ (IAS 30; 32; 37 39) vµ chuÈn môc kÕ to¸n ViÖt Nam (VAS 22) ®· yªu cÇu vÒ nh÷ng th«ng tin ph¶i ®îc c«ng bè trong b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh t¬ng tù ®Ó ngêi sö dông b¸o c¸o tµi chÝnh cña NH cÇn hiÓu râ h¬n vÒ lo¹i h×nh ho¹t ®éng rÊt ®Æc biÖt cña NH. Cô thÓ lµ: - Kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô ®Õn h¹n - Kh¶ n¨ng thanh kho¶n - Møc ®é rñi ro g¾n víi c¸c m¶ng ho¹t ®éng kh¸c nhau cña NH: + Rñi ro tÝn dông (rñi ro ®èi t¸c) + Rñi ro l·i suÊt + Rñi ro tû gi¸ + Rñi ro gi¸ c¶ kh¸c - C¸ch thøc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t nh÷ng rñi ro cña ban l·nh ®¹o ®¬n vÞ ng©n hµng. C¸c tæ chøc tµi chÝnh t¬ng tù cã thÓ hiÓu ®ã lµ c¸c TCTD phi ng©n hµng, vµ ë gãc ®é, ph¹m vi ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh, cßn cã thÓ hiÓu ®ã lµ NHNN. MÆc dï chøc n¨ng cña NHNN (NHT¦) lµ kh¸c h¼n NHTM trong hÖ thèng tµi chÝnh tÝn dông, tuy nhiªn nhiÒu nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh, còng nh c¸c rñi ro ®Æc thï trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Nhµ níc lµ t¬ng tù nh NHTM. VÝ dô, së giao dÞch NHNN 7 còng thùc hiÖn kinh doanh ngo¹i tÖ, kinh doanh vµ ®Çu t chøng kho¸n; Khi thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay ®èi víi NHTM, TCTD còng ph¶i ph©n lo¹i nî, ph¶i ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tÝn dông cña c¸c kho¶n tÝn dông ®· cÊp ra. 2.2. Th«ng tin cÇn c«ng bè trong BCTC ng©n hµng 2.2.1. VÒ chÕ ®é kÕ to¸n C¸c ng©n hµng sö dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó ghi nhËn vµ ®o lêng c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña hä. Sù hßa hîp c¸c ph¬ng ph¸p lµ ®iÒu mong muèn, nhng thùc tÕ vÊn ®Ò cã thÓ ®îc xö lý kh¸c nhau ë mçi ®¬n vÞ ng©n hµng. C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông cã thÓ ¶nh hëng lín ®Õn c¸c chØ tiªu trªn BCTC, ¶nh hëng lín ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh kú kÕ to¸n. §¬n vÞ ng©n hµng cÇn ph¶i c«ng bè c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ®Ó ngêi sö dông th«ng tin cã thÓ hiÓu c¬ së so¹n lËp c¸c b¸o c¸o cña ng©n hµng. C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n liªn quan tíi c¸c chØ tiªu díi ®©y cÇn thiÕt ®îc c«ng bè: - Ph¬ng ph¸p ghi nhËn c¸c lo¹i doanh thu chñ yÕu - C¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c¸c kho¶n ®Çu t vµ giao dÞch chøng kho¸n - C¬ së ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®îc ghi nhËn trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ lµm ph¸t sinh c¸c kho¶n cam kÕt vµ c«ng nî cha x¸c ®Þnh (giao dÞch ngo¹i b¶ng). - C¬ së x¸c ®Þnh lç tõ c¸c kho¶n cho vay vµ t¹m øng vµ vµ c¬ së ®Ó xo¸ c¸c kho¶n cho vay vµ t¹m øng kh«ng thÓ thu håi ®îc - C¬ së x¸c ®Þnh c¸c kho¶n dù phßng cho c¸c rñi ro chung cña NH vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c kho¶n dù phßng ®ã. 2.2.2. VÒ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cÇn tËp hîp c¸c tµi s¶n vµ nî theo tÝnh chÊt vµ liÖt kª c¸c kho¶n nµy theo thø tù ph¶n ¸nh tÝnh thanh kho¶n. C¸c kho¶n môc lu ®éng vµ kh«ng lu ®éng kh«ng ®îc tr×nh bµy riªng rÏ bëi v× hÇu hÕt c¸c tµi s¶n vµ c«ng nî cña ng©n hµng cã thÓ ®îc thùc hiÖn vµ thanh to¸n trong t¬ng lai gÇn. - C¸c kho¶n tµi s¶n vµ c«ng nî chØ ®îc phÐp bï trõ khi: + Cã mét quyÒn hîp ph¸p cho phÐp viÖc bï trõ tån t¹i + ViÖc bï trõ thÓ hiÖn dù tÝnh cho viÖc ghi nhËn tµi s¶n hay thanh to¸n c«ng nî. - NH cÇn c«ng bè gi¸ trÞ thÞ trêng cña chøng kho¸n giao dÞch vµ chøng kho¸n ®Çu t kh¶ m¹i nÕu kh¸c víi gi¸ trÞ sæ s¸ch. Sù ph©n biÖt chøng kho¸n giao dÞch vµ chøng kho¸n ®Çu t vµ c¸c kho¶n ®Çu t kh¸c (vÝ dô, gãp vèn liªn doanh...) lµ rÊt quan träng. Chøng kho¸n giao 8 dÞch lµ chøng kho¸n cã thÓ b¸n trªn thÞ trêng, ®îc mua vµ lu gi÷ víi ý ®Þnh b¸n l¹i trong thêi gian ng¾n. Chøng kho¸n ®Çu t ®îc mua vµ lu gi÷ nh»m môc ®Ých sinh lîi cao vµ thêng ®îc lu gi÷ cho ®Õn khi ®¸o h¹n. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn nay, nguyªn t¾c kÕ to¸n trong viÖc ghi nhËn gi¸ trÞ cña chøng kho¸n sau lÇn ghi nhËn lÇn ®Çu vµ xö lý chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ ghi sæ kÕ to¸n víi gi¸ thÞ trêng cña chøng kho¸n ë nh÷ng nhãm kh¸c nhau lµ kh¸c nhau. - C¸c kho¶n môc quan träng trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña NH, ngoµi nh÷ng th«ng tin cÇn tr×nh bµy theo yªu cÇu cña c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n kh¸c, nh÷ng th«ng tin trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ c¸c thuyÕt minh c¸c BCTC ph¶i bao gåm nhng kh«ng giíi h¹n, cho c¸c tµi s¶n vµ c«ng nî sau: + §èi víi tµi s¶n:  TiÒn vµ c¸c sè d tµi kho¶n t¹i NH Trung ¬ng.  Tr¸i phiÕu CP vµ c¸c tr¸i phiÕu hîp lÖ kh¸c cho viÖc chiÕt khÊu víi NHTW  Chøng kho¸n CP vµ nh÷ng chøng kho¸n kh¸c n¾m gi÷ cho môc ®Ých kinh doanh.  TiÒn göi t¹i c¸c NH kh¸c, c¸c kho¶n cho vay vµ t¹m øng víi c¸c NH kh¸c.  C¸c kho¶n tiÒn göi trªn thÞ trêng tiÒn tÖ kh¸c.  C¸c kho¶n cho vay vµ t¹m øng cho kh¸ch hµng.  C¸c chøng kho¸n ®Çu t. + §èi víi c«ng nî:  TiÒn göi tõ c¸c NH kh¸c.  C¸c kho¶n tiÒn göi tõ thÞ trêng tiÒn tÖ kh¸c.  Chøng chØ tiÒn göi.  Kú phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c kho¶n nî cã chøng tõ kh¸c.  C¸c nguån vèn vay kh¸c. Sù ph©n biÖt chi tiÕt c¸c lo¹i sè d trong quan hÖ víi NHT¦, víi c¸c ng©n hµng kh¸c vµ c¸c bé phËn kh¸c cña thÞ trêng tiÒn tÖ vµ tõ c¸c chñ thÓ tiÒn göi nh trªn lµ cÇn thiÕt bëi nã cung cÊp sù am hiÓu vÒ mèi quan hÖ, sù phô thuéc cña ®¬n vÞ ng©n hµng víi c¸c ng©n hµng kh¸c vµ víi thÞ trêng tiÒn tÖ. 2.2.3. VÒ B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (BCKQH§KD) - NH tr×nh bµy b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong ®ã thu nhËp vµ chi phÝ ®îc nhãm theo b¶n chÊt (thu nhËp l·i, chi phÝ l·i; thu nhËp ngoµi l·i, chi 9 phÝ phi l·i...) vµ tr×nh bµy riªng rÏ c¸c kho¶n thu nhËp, chi phÝ chÝnh ®Ó ngêi sö dông th«ng tin cã thÓ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ ng©n hµng. - C¸c kho¶n thu nhËp vµ chi phÝ kh«ng ®îc bï trõ, trõ nh÷ng kho¶n cã liªn quan ®Õn ®èi trõ rñi ro vµ c¸c kho¶n liªn quan ®Õn tµi s¶n vµ c«ng nî ®· ®îc bï trõ. C¸c kho¶n l·i, lç sau thêng ®îc tr×nh bµy trªn c¬ së thuÇn: + B¸n vµ thay ®æi gi¸ trÞ kÕt chuyÓn cña chøng kho¸n giao dÞch + B¸n chøng kho¸n ®Çu t + Giao dÞch kinh doanh ngo¹i tÖ - Ban l·nh ®¹o ng©n hµng cÇn ®a ra nhËn xÐt vÒ c¸c møc l·i suÊt trung b×nh, tµi s¶n sinh l·i trung b×nh vµ c¸c kho¶n nî chÞu l·i trung b×nh trong kú. - C¸c kho¶n môc thu nhËp, chi phÝ chÝnh cña NH: ngoµi nh÷ng th«ng tin cÇn tr×nh bµy theo yªu cÇu cña c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n kh¸c, nh÷ng th«ng tin b¸o c¸o KQH§KD vµ c¸c thuyÕt minh c¸c BCTC ph¶i bao gåm nhng kh«ng giíi h¹n, cho c¸c kho¶n thu nhËp vµ chi phÝ sau: + L·i vay vµ c¸c thu nhËp t¬ng tù. + Chi phÝ tr¶ l·i vµ c¸c kho¶n chi phÝ t¬ng tù. + Thu nhËp tõ cæ tøc. + Thu nhËp tõ c¸c kho¶n phÝ vµ hoa hång. + Chi phÝ cho c¸c kho¶n phÝ vµ hoa hång. + Lîi nhuËn trõ lç ph¸t sinh tõ kinh doanh chøng kho¸n. + Lîi nhuËn trõ lç ph¸t sinh tõ ®Çu t chøng kho¸n. + Lîi nhuËn trõ lç ph¸t sinh tõ kinh doanh ngo¹i tÖ. + C¸c lo¹i thu nhËp tõ ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. + Lç tõ c¸c kho¶n cho vay vµ c¸c kho¶n t¹m øng. + C¸c chi phÝ qu¶n lý chung. + C¸c chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c. 2.2.4. VÒ c¸c nghÜa vô nî tiÒm Èn vµ cam kÕt (ngoµi b¶ng C§KT) C¸c kho¶n nghÜa vô nî tiÒm Èn vµ c¸c cam kÕt c¸c ng©n hµng ph¶i tr×nh bµy bao gåm: - B¶n chÊt vµ gi¸ trÞ cña c¸c cam kÕt cho vay kh«ng thÓ hñy ngang (bëi v× nÕu ®¬n ph¬ng hñy bá th× ph¶i chÞu c¸c kho¶n ph¹t hoÆc chi phÝ); - B¶n chÊt vµ gi¸ trÞ cña c¸c nghÜa vô nî tiÒm Èn vµ c¸c cam kÕt ®îc tr×nh bµy ngoµi b¶ng C§KT bao gåm c¸c kho¶n liªn quan ®Õn: + C¸c kho¶n tÝn dông gi¸n tiÕp nh: c¸c kho¶n b¶o l·nh nî, b¶o l·nh thanh to¸n vµ th tÝn dông dù phßng; + Mét sè kho¶n nghÜa vô nî tiÒm Èn liªn quan ®Õn c¸c nghiÖp vô kinh tÕ nh b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o l·nh dù thÇu, c¸c kho¶n ®¶m b¶o kh¸c... 10 + C¸c nghÜa vô nî tiÒm Èn ng¾n h¹n ph¸t sinh tõ viÖc giao nhËn hµng hãa (vÝ dô: Th tÝn dông chøng tõ cã sö dông hµng hãa giao nhËn lµm tµi s¶n ®¶m b¶o). + Nh÷ng tho¶ thuËn b¸n vµ mua l¹i kh«ng ®îc ghi nhËn trªn b¶ng C§KT. + L·i vay vµ c¸c kho¶n môc liªn quan ®Õn tû gi¸: hîp ®ång ho¸n ®æi, quyÒn chän, vµ hîp ®ång kú h¹n; + C¸c cam kÕt kh¸c vµ cam kÕt b¶o l·nh ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ kh¸c. ViÖc tr×nh bµy c¸c nghÜa vô nî tiÒm Èn vµ cam kÕt kh«ng hñy ngang cña c¸c ng©n hµng nh trªn sÏ t¹o thuËn lîi cho viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh thanh kho¶n, kh¶ n¨ng tr¶ nî vµ kh¶ n¨ng cè h÷u cña c¸c kho¶n lç tiÒm tµng. 2.2.5. VÒ kú h¹n cña tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶ Ng©n hµng ph¶i tr×nh bµy viÖc ph©n tÝch tµi s¶n vµ c«ng nî thµnh nh÷ng nhãm thêi gian ®¸o h¹n thÝch hîp dùa trªn thêi gian cßn l¹i tÝnh tõ ngµy khãa sæ, lËp BCTC ®Õn ngµy ®¸o h¹n theo ®iÒu kho¶n hîp ®ång. ViÖc ph©n nhãm theo kú h¹n c¸c tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶ cô thÓ rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c ng©n hµng vµ tïy thuéc vµo lo¹i tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶, tuy nhiªn, cã mét sè kú h¹n thêng ®îc sö dông lµ: díi 1 th¸ng; tõ 1 ®Õn 3 th¸ng; Tõ 3 th¸ng ®Õn 1 n¨m; tõ 1 n¨m ®Õn 5 n¨m; tõ 5 n¨m trë lªn. Kú h¹n ¸p dông cho viÖc ph©n lo¹i tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶ ®ßi hái ph¶i nhÊt qu¸n víi nhau. §iÒu nµy chØ ra mét c¸ch râ rµng møc ®é phï hîp vÒ kú h¹n cña tµi s¶n, nî ph¶i tr¶ vµ sù phô thuéc cña ng©n hµng vµo c¸c nguån vèn cã thÓ huy ®éng nhanh. C¸c kú h¹n cã thÓ ®îc thÓ hiÖn theo nh÷ng thêi h¹n sau: + Thêi gian cßn l¹i cho ®Õn ngµy thanh to¸n + Thêi gian gèc cho ®Õn ngµy thanh to¸n + Thêi gian cßn l¹i cho ®Õn ngµy tiÕp theo mµ t¹i ®ã l·i suÊt cã thÓ thay ®æi. ViÖc ph©n tÝch tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶ c¨n cø kho¶ng thêi gian cßn l¹i ®Õn ngµy ®¸o h¹n sÏ cung cÊp c¬ së tèt nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña ng©n hµng. ViÖc ph©n tÝch tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶ c¨n cø kho¶ng thêi gian cßn l¹i ®Õn ngµy ®Þnh l¹i l·i suÊt sÏ lµ c¬ së tèt nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro l·i suÊt cña ng©n hµng. 2.2.6. VÒ møc ®é tËp trung cña tµi s¶n, nî ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n môc ngoµi b¶ng C§KT VÒ nguyªn t¾c, bÊt kú sù tËp trung ®¸ng kÓ cña cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n, nî ph¶i tr¶ vµ kho¶n môc ngoµi b¶ng C§KT, Ng©n hµng ®Òu ph¶i tr×nh bµy trªn BCTC vµ ph¶i ®îc ph©n theo tõng khu vùc ®Þa lý, tõng nhãm kh¸ch hµng, nhãm 11 ngµnh kinh tÕ hoÆc nh÷ng sù tËp trung kh¸c cña rñi ro. Ngoµi ra ng©n hµng còng cÇn tr×nh bµy tr¹ng th¸i ngo¹i hèi thuÇn lín. ViÖc tr×nh bµy theo nguyªn t¾c trªn rÊt cã Ých trong viÖc chØ ra nh÷ng rñi ro tiÒm tµng cã trong giao dÞch thanh to¸n c¸c tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶ cña ng©n hµng. §ång thêi viÖc tr×nh bµy ph©n theo tõng khu vùc ®Þa lý, nhãm kh¸ch hµng, nhãm ngµnh kinh tÕ hoÆc víi nh÷ng rñi ro träng yÕu sÏ ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng cña NH. 2.2.7. VÒ c¸c kho¶n tæn thÊt cho vay vµ øng tríc Khi c¸c kho¶n cho vay vµ øng tríc ph¸t sinh rñi ro, ph¸t sinh lç tiÒm Èn, cÇn ®îc trÝch lËp dù phßng ®Ó t¹o nguån tµi chÝnh bï ®¾p rñi ro. Khi kho¶n vay vµ t¹m øng kh«ng thÓ thu håi, chóng ®îc xo¸ sæ, lo¹i ra khái BC§KT vµ dïng c¸c nguån vèn cã thÓ khai th¸c ®îc cïng dù phßng ®Ó xö lý, vµ x¸c ®Þnh sè lç cuèi cïng. Trong nhiÒu trêng hîp, nî khã thu håi kh«ng ®îc xo¸ sæ v× cha hoµn thµnh thñ tôc ph¸p lý quy ®Þnh. Trong nhiÒu trêng hîp sè dù phßng cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh kh«ng t¬ng øng víi møc ®é rñi ro tÝn dông. NÕu x¸c ®Þnh qu¸ thÊp ®¬n vÞ ng©n hµng sÏ kh«ng cã nguån vèn ®Ó bï ®¾p rñi ro. Ngîc l¹i, th× th«ng thêng ChÝnh phñ kh«ng cho phÐp ®¬n vÞ ng©n hµng x¸c ®Þnh sè dù phßng qu¸ cao so víi møc ®é rñi ro v× ®©y lµ c¸ch dÊu bít thu nhËp, t¹o dù tr÷ tµi chÝnh ngÇm. H¬n n÷a, c¬ quan qu¶n lý nhµ níc rÊt quan t©m ®Õn chÝnh s¸ch ph©n lo¹i nî, c¬ së tÝnh to¸n sè dù phßng rñi ro cÇn thiÕt cña ®¬n vÞ ng©n hµng cã nhÊt qu¸n kh«ng? Bëi vËy, ng©n hµng cÇn tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tæn thÊt cho vay vµ øng tríc theo c¸c néi dung sau: - Nguyªn t¾c kÕ to¸n lµm c¬ së cho viÖc ghi nhËn mét kho¶n vay lµ kh«ng thÓ thu håi vµ bÞ xo¸ sæ. - Chi tiÕt t¨ng gi¶m dù phßng cho c¸c kho¶n lç tõ cho vay vµ t¹m øng trong kú. Gi¸ trÞ ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ trong kú ®èi víi c¸c kho¶n cho vay vµ øng tríc ®îc xo¸ sæ vµ sè tiÒn thu håi c¸c kho¶n cho vay vµ øng tríc ®· xo¸ sæ tríc ®ay nay thu håi ®îc ph¶i ®îc tr×nh bµy riªng biÖt. - Sè d luü kÕ cña dù phßng cho c¸c kho¶n lç tõ cho vay vµ t¹m øng tÝnh ®Õn ngµy lËp b¶ng c©n ®èi. - Sè tæng trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cho c¸c kho¶n cho vay vµ t¹m øng ®· ngõng tÝnh dù thu l·i vµ c¬ së ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thuÇn cña nh÷ng kho¶n cho vay vµ t¹m øng ®ã. 2.2.8. VÒ nh÷ng rñi ro chung trong ho¹t ®éng ng©n hµng Th«ng lÖ quèc tÕ, ChÝnh phñ c¸c níc thêng yªu cÇu hay cho phÐp ng©n hµng dù phßng mét kho¶n tiÒn cho rñi ro chung trong ho¹t ®éng, bao gåm c¸c kho¶n lç trong t¬ng lai hay nh÷ng rñi ro kh«ng thÓ ®o¸n tríc vµ c¸c kho¶n c«ng nî cha x¸c ®Þnh, ngoµi viÖc dù phßng cho c¸c rñi ro cô thÓ ®· ®îc x¸c ®Þnh. Nh÷ng kho¶n trÝch nµy cã thÓ dÉn ®Õn c«ng nî ®îc tÝnh thõa, tµi s¶n tÝnh thiÕu hay c¸c kho¶n trÝch tríc kh«ng ®îc c«ng bè. Khi ®ã, chóng t¹o c¬ héi lµm lÖch 12 l¹c thu nhËp thuÇn vµ vèn chñ së h÷u. Do ®ã ng©n hµng cÇn c«ng bè c¸ch x¸c ®Þnh rñi ro chung vµ nÕu cã c¸c kho¶n dù phßng liªn quan ®Õn rñi ro chung trong ho¹t ®éng ng©n hµng ph¶i ®îc tr×nh bµy riªng rÏ nh quü trÝch tõ lîi nhuËn cha ph©n phèi. ViÖc gi¶m cña nh÷ng kho¶n dù phßng cho rñi ro chung dÉn ®Õn sù t¨ng lªn trong l·i cha ph©n phèi vµ kh«ng ®îc tÝnh ®Õn trong khi x¸c ®Þnh l·i, lç thuÇn cña kú kÕ to¸n. 2.2.9. VÒ tµi s¶n ®îc thÕ chÊp Ng©n hµng cÇn ph¶i c«ng bè vÒ tæng sè d nî, kho¶n ph¶i thu ®îc ®¶m b¶o vµ gi¸ trÞ thuÇn, b¶n chÊt cña nh÷ng tµi s¶n ®îc sö dông lµm ®¶m b¶o. Bëi v× tµi s¶n thÕ chÊp lµ nguån thu nî thø hai nÕu kh¸ch hµng kh«ng thanh to¸n ®îc nî, kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô víi ®¬n vÞ ng©n hµng. Quy m« d nî, c¸c kho¶n ph¶i thu ®îc ®¶m b¶o, gi¸ trÞ vµ tÝnh thanh kho¶n cña tµi s¶n ®îc thÕ chÊp cã ¶nh hëng ®¸ng kÓ trong viÖc ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ng©n hµng. 2.2.10. VÒ c¸c ho¹t ®éng ñy th¸c NÕu ng©n hµng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng tÝn th¸c, thuyÕt minh vÒ c¸c ho¹t ®éng ®ã còng nh quy m« cña c¸c ho¹t ®éng ®ã cÇn ®îc tr×nh bµy trªn BCTC Ng©n hµng th«ng thêng ho¹t ®éng nh ngêi ®îc ñy th¸c vµ c¸c kh¶ n¨ng ñy th¸c h×nh thµnh tõ viÖc gi÷ tµi s¶n thay cho c¸c c¸ nh©n, qu¶n lý c¸c quü l¬ng hu vµ c¸c quü kh¸c. Bëi v× ho¹t ®éng ñy th¸c hay c¸c mèi quan hÖ t¬ng tù ®îc hç trî theo luËt, c¸c tµi s¶n nµy kh«ng ph¶i lµ tµi s¶n cña ng©n hµng vµ v× thÕ, kh«ng bao gåm trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. NÕu ng©n hµng ®îc giao cho c¸c ho¹t ®éng ñy th¸c quan träng, cÇn c«ng bè sù viÖc ®ã vµ chØ ra ph¹m vi cña c¸c ho¹t ®éng. Bëi v× nã lµ c«ng nî tiÒm tµng hoÆc uy tÝn cña ng©n hµng bÞ ¶nh hëng lín nÕu ng©n hµng kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô. 2.2.11. VÒ c¸c nghiÖp vô víi bªn h÷u quan Nh×n chung, ë nhiÒu níc, chÝnh quyÒn vµ c¸c nhµ lµm luËt ng¨n chÆn hay giíi h¹n c¸c ng©n hµng tham gia vµo c¸c nghiÖp vô víi c¸c bªn h÷u quan. Khi ®îc phÐp vµ cã thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô nµy th× ng©n hµng cÇn tr×nh bµy: - B¶n chÊt cña mèi quan hÖ víi c¸c bªn liªn quan; lo¹i vµ c¸c yÕu tè cña c¸c giao dÞch víi c¸c bªn liªn quan - ChÝnh s¸ch cho vay cña ng©n hµng víi c¸c bªn liªn quan, sè tiÒn vµ c¸c th«ng tin kh¸c liªn quan ®Õn c¸c giao dÞch víi c¸c bªn liªn quan. 3. B¸o c¸o tµi chÝnh ng©n hµng th¬ng m¹i 13 Theo chÕ ®é BCTC ®èi víi TCTD ë ViÖt Nam hiÖn nay, c¸c TCTD cha ph¶i lËp BCTC hîp nhÊt tËp ®oµn (khi cã c«ng ty con hoÆc khi ®Çu t liªn doanh, liªn kÕt vµ lµ nhµ ®Çu t cã ¶nh hëng ®¸ng kÓ). H¬n n÷a, ë mét sè chÕ ®é kÕ to¸n nh kÕ to¸n chøng kho¸n, kÕ to¸n nghiÖp vô ngo¹i b¶ng... còng cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh gi÷a chÕ ®é kÕ to¸n cña TCTD ViÖt Nam vµ CMKTQT. Do ®ã vÒ néi dung mét sè chØ tiªu cô thÓ trªn c¸c b¸o c¸o lËp theo chÕ ®é BCTC ®èi víi c¸c TCTD ViÖt Nam cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh so víi lËp theo CMKTQT. H×nh thøc, néi dung c¸c chØ tiªu cña b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc tr×nh bµy díi ®©y theo tinh thÇn tiÕp cËn th«ng lÖ quèc tÕ vµ phï hîp víi hÖ thèng tµi kho¶n 479 ®· ®îc ban hµnh . 3.1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n NHTM 3.1.1. Kh¸i niÖm B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh tæng qu¸t toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã, c¸c nguån h×nh thµnh tµi s¶n ®ã theo chØ tiªu nguån vèn vµ sö dông vèn t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o - th«ng thêng lµ ngµy cuèi th¸ng, quý, n¨m. 3.1.2. C¨n cø lËp vµ tr×nh bµy b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n §Ó lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo: + Sæ h¹ch to¸n chi tiÕt, sæ h¹ch to¸n tæng hîp + B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n kú tríc vµ b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n kú nµy. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n gåm 2 phÇn, trong ®ã c¸c chØ tiªu ®îc s¾p xÕp trËt tù theo yªu cÇu qu¶n lý. PhÇn Tµi s¶n Nî - phÇn nguån vèn ph¶n ¸nh c¬ cÊu nguån h×nh thµnh tµi s¶n hiÖn cã cña ®¬n vÞ t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. C¬ cÊu nguån vèn ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh, cô thÓ ph¶n ¸nh quy m«, tÝnh chÊt c¸c lo¹i nguån vèn huy ®éng ®îc, còng nh quy m«, c¬ cÊu vèn chñ së h÷u, vµ hÖ sè ®ßn b¶y nî cña ®¬n vÞ ng©n hµng. VÒ mÆt ph¸p lý, c¸c chØ tiªu nguån vèn ph¶n ¸nh tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô ph¸p lý cña ®¬n vÞ ®èi víi chñ ng©n hµng, ®èi víi kh¸ch hµng göi tiÒn, ®èi víi NHNN, ®èi víi ®èi t¸c, ®èi víi c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña ng©n hµng. PhÇn Tµi s¶n Cã - phÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh c¬ cÊu tµi s¶n cña ®¬n vÞ ng©n hµng, ph¶n ¸nh toµn bé c¸c gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ theo c¸c môc ®Ých sö dông vµ h×nh thøc tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ ng©n hµng, thÓ hiÖn ng©n hµng sö dông vèn nh thÕ nµo? Nghiªn cøu c¬ cÊu tµi s¶n, tÝnh chÊt tõng lo¹i tµi s¶n cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng sinh lêi, hiÖu qu¶ trong sö dông vèn, ®é an toµn trong ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ ng©n hµng. 3.1.3. Nguyªn t¾c khi lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n 1 1 Néi dung phÇn nµy ®îc biªn so¹n trªn c¬ së B¸o c¸o t vÊn cña c«ng ty kiÓm to¸n Ernst & Young ®èi víi NHNN vÒ “Hoµn thiÖn chuÈn mùc: KÕ to¸n vµ b¸o c¸o tµi chÝnh cña ViÖt Nam ¸p dông cho c¸c Tæ chøc tÝn dông theo ChuÈn mùc quèc tÕ” 14 - ChØ tiªu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n sÏ ®îc tæng hîp tõ sè d cña c¸c TK tæng hîp mµ néi dung kinh tÕ thuéc chØ tiªu ®ã ph¶n ¸nh. - Tæng hîp vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕ to¸n - tµi chÝnh kú tríc. Sè ®Çu kú, lÊy sè liÖu ë b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú tríc; sè cuèi kú lÊy sè d cuèi kú cña tµi kho¶n tæng hîp theo nguyªn t¾c: + TK ph¶n ¸nh tµi s¶n, sè d nî ®îc ghi bªn tµi s¶n; + TK ph¶n ¸nh nguån vèn, sè d cã ®îc ghi bªn nguån vèn; + TK cã tÝnh chÊt ®iÒu chØnh gi¶m ph¶i ghi sè ©m, ghi cïng bªn víi TK mµ nã ®iÒu chØnh. VÝ dô, TK hao mßn, d cã ®îc ghi ë bªn tµi s¶n ®Ó khÊu trõ gi¸ trÞ ®· hao mßn tõ nguyªn gi¸ cña TSC§, ®Ó cã ®îc chØ tiªu TSC§ (gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§). + Mét sè TK cã thÓ d nî, cã thÓ d cã, tïy thuéc sè d cña TK t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o ®Ó ghi bªn nî hoÆc ghi bªn cã mét c¸ch thÝch hîp. + Mét sè TK cã thÓ d nî, cã thÓ d cã, nhng ®îc quy ®Þnh b¾t buéc ph¶i ghi ë vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, tïy thuéc thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o sè d cña TK lµ d nî, hay d cã mµ sÏ ghi sè d¬ng hoÆc sè ©m mét c¸ch phï hîp. VÝ dô, TK chªnh lÖch tû gi¸ vµ TK chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n ph¶i ghi bªn nguån vèn, phÇn nguån vèn chñ së h÷u. Do ®ã khi TK d cã sÏ ®îc ghi sè d¬ng, khi TK d nî sÏ ®îc ghi sè ©m. - Khi lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña chi nh¸nh- ®¬n vÞ h¹ch to¸n trùc thuéc còng nh tæng hµng ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c sè liÖu tæng nguån vèn lu«n c©n b»ng víi sè liÖu tæng sö dông vèn (tµi s¶n). Tæng tµi s¶n = Tæng nguån vèn Tæng tµi s¶n = Tæng nî ph¶i tr¶ + Vèn chñ së h÷u 3.1.4. H×nh thøc, néi dung cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña tæ chøc tÝn dông. Tæ chøc tÝn dông ....................... BiÓu sè: F.... /TCTD B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hîp nhÊt Vµo ngµy 31 th¸ng 12 n¨m ...... H¹ng môc Thuy Õt minh N¨m nay N¨ m tríc 1 2 3 4 Tµi s¶n I- C¸ch lÊy sè liÖu tõ BC§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 5 §èi víi b¸o c¸o hîp nhÊt TiÒn mÆt, vµng b¹c, ®¸ quÝ 1 DN 101, 103, 104, 105 Tæng cña kho¶n môc tiÒn, vµng b¹c, ®¸ quý trªn BCTC cña c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con ®îc hîp nhÊt II- TiÒn göi t¹i NHNN III- TÝn phiÕu ChÝnh phñvµ c¸c GTCG ng¾n h¹n ®ñ tiªu chuÈn kh¸c. 2 3 DN 111, 112 DN 121,122, 123 Nh trªn Nh trªn 15 H¹ng môc Thuy Õt minh N¨m nay N¨ m tríc 1 IV- TiÒn göi t¹i vµ cho vay c¸c TCTD kh¸c - TiÒn göi t¹i c¸c TCTD - Cho vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c V- Chøng kho¸n kinh doanh - Chøng kho¸n kinh doanh - Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n (***) VI- C¸c c«ng cô tµi chÝnh ph¸i sinh vµ c¸c tµi s¶n tµi chÝnh ghi nhËn theo gi¸ trÞ hîp lý kh¸c 2 4 3 4 VII- Cho vay kh¸ch hµng - Cho vay kh¸ch hµng - Dù phßng rñi ro (***) 7 VIII- Chøng kho¸n ®Çu t - §Çu t vµo chøng kho¸n - Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n (***) IX- Gãp vèn, ®Çu t mua cæ phÇn 1. §Çu t vµo c«ng ty con 10 2. §Çu t vµo c«ng ty liªn doanh 3. §Çu t vµo c«ng ty liªn kÕt 4. Gãp vèn mua cæ phÇn kh¸c X- Tµi s¶n cè ®Þnh 1- Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh - Nguyªn gi¸ TSC§ - Hao mßn TSC§ (***) 2Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh - Nguyªn gi¸ TSC§ DN 131-> 133 DN 201->205, trõ DC 209 5 DN 141,142, 148 DC 149 6 DN 396, Chªnh lÖch DN 486 Vµ d nî cña c¸c tµi kho¶n thÝch hîp kh¸c DN c¸c tµi kho¶n 21->28 DC 219, 229, 239, 249, 259, 279, 289, 299 Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh §èi víi b¸o c¸o hîp nhÊt - Tæng c¸c kho¶n môc tõ c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ c¸c giao dÞch vay mîn néi bé tËp ®oµn (nÕu cã) Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn BCTC riªng lÎ. Nh trªn - Tæng c¸c kho¶n môc tõ c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ c¸c giao dÞch vay mîn néi bé tËp ®oµn (nÕu cã) Nh trªn DN 151, 152 DC 159 11 DN 343, 347 (trõ dù phßng t¬ng øng – nÕu cã) DN 342, 346 (trõ dù phßng t¬ng øng – nÕu cã) DN 344, 348 (trõ dù phßng t¬ng øng – nÕu cã) DN 341, 345, (trõ dù phßng t¬ng øng – nÕu cã) 12 DN 301 DC 3051 13 Kh«ng thÓ hiÖn trªn BCTC hîp nhÊt - Gi¸ trÞ ®îc ®iÒu chØnh víi c¸c kho¶n l·i lç ®îc ph©n bæ tõ c«ng ty liªn doanh vµ liªn kÕt - LÊy sè liÖu tõ hÖ thèng sæ kÕ to¸n phôc vô cho hîp nhÊt Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn BCTC riªng lÎ. Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn BCTC riªng lÎ. Nh trªn DN 303 - Hao mßn TSC§ (***) 3- C¸ch lÊy sè liÖu tõ BC§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 5 DC 3053 15 Gåm: 16 H¹ng môc 1 - Nguyªn gi¸ TSC§ Thuy Õt minh N¨m nay N¨ m tríc 2 3 4 C¸ch lÊy sè liÖu tõ BC§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 5 DN 302, - Hao mßn TSC§ (***) DC 3052 4- Chªnh lÖch DN 31 (nÕu DN>DC) Tµi s¶n kh¸c XI- BÊt ®éng s¶n ®Çu t - Nguyªn gi¸ TSC§ 14 DN 307 §èi víi b¸o c¸o hîp nhÊt + Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn BCTC riªng lÎ + Gi¸ trÞ c¸c kho¶n lîi thÕ th¬ng m¹i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh hîp nhÊt kinh doanh. Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn BCTC riªng lÎ. Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn BCTC riªng lÎ. - Hao mßn TSC§ (***) DC 3057 XII- C¸c tµi s¶n dµi h¹n gi÷ ®Ó b¸n XIII- Tµi s¶n Cã kh¸c xxx Nh trªn - Tæng c¸c kho¶n môc tõ c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ c¸c giao dÞch vay mîn néi bé tËp ®oµn (nÕu cã) 16 1- C¸c kho¶n ph¶i thu DN 32, 35, 36, 453 (nÕu cã DN) 2- C¸c kho¶n l·i ph¶i thu DN 391, 392, 394 (trõ DFRR l·i ph¶i thu nÕu cã) 3- Tµi s¶n Cã kh¸c DN 38, 458 (nÕu d nî), 478 (nÕu d nî), Chªnh lÖch DN 50, 51, 52, 56 (NÕu DN>DC) 4- C¸c kho¶n dù phßng rñi ro cho c¸c TS cã kh¸c (***) Tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i 5- 24 Tæng tµi s¶n cã H¹ng môc 1 Nî ph¶i tr¶ vµ vèn chñ h÷u ThuyÕ t minh N¨m nay N¨m tríc 2 3 4 17 C¸ch lÊy sè liÖu tõ BC§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 5 §èi víi b¸o c¸o hîp nhÊt H¹ng môc ThuyÕ t minh N¨m nay N¨m tríc 1 TiÒn göi cña vµ vay tõ NHNN vµ c¸c TCTD kh¸c - TiÒn göi cña c¸c TCTD kh¸c 2 3 4 I- 17 - Vay NHNN vµ c¸c TCTD kh¸c 18 II- 19 TiÒn göi cña kh¸ch hµng III- C¸c c«ng cô tµi chÝnh ph¸i sinh vµ c¸c kho¶n nî tµi chÝnh ghi nhËn theo gi¸ trÞ hîp lý kh¸c IV- Vèn tµi trî, uû th¸c ®Çu t, cho vay mµ ng©n hµng chÞu rñi ro V- Ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ VI- C¸c kho¶n nî kh¸c 1- C¸c kho¶n ph¶i tr¶ 2- C¸c kho¶n l·i ph¶i tr¶ 3- Dù phßng cho c«ng nî tiÒm Èn 4- C¸c kho¶n nî kh¸c 5- ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ C¸ch lÊy sè liÖu tõ BC§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 5 4111, 4121, 4131, 4141 DC 4112, 4122, 4132, 4142 DC 403, 404, 415, 416, 417, 418, 419 DC 401, 402, vµ 42 Chªnh lÖch DC 486, DC 496 vµ c¸c tµi kho¶n thÝch hîp kh¸c. 6 §èi víi b¸o c¸o hîp nhÊt - Tæng c¸c kho¶n môc tõ c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ c¸c giao dÞch vay mîn néi bé tËp ®oµn (nÕu cã) Nh trªn Nh trªn 20 DC 441, 442 Nh trªn 21 DC 43 Nh trªn Nh trªn 22 DC 45, 46 DC 491 -> 494 DC 4895, 4899 (nÕu néi dung kinh tÕ phï hîp) 478 (d Cã), 479, DC 48, Chªnh lÖch DC 50, 51, 52, 56 (NÕu DC>DN), DC 62 Néi dung lËp vµ ph¬ng ph¸p lËp chØ tiªu nµy ®îc thùc hiÖn theo CMKT vµ híng dÉn thùc hiÖn CMKT sè 17 "ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp" 24 Tæng nî ph¶I tr¶ Vèn vµ c¸c quü 1- Vèn cña TCTD - Vèn ®iÒu lÖ - ThÆng d vèn cæ phÇn - Vèn ®Çu t XDCB - Cæ phiÕu ng©n quü (***) - Vèn kh¸c 2- Quü cña TCTD 25 DC 601 DC 603 DC 602 DN 604 DC 609 DC 61 25 18 - Tïy theo néi dung cã thÓ bao c¸c kho¶n môc tõ c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ t¸c ®éng cña c¸c giao dÞch néi bé tËp ®oµn (nÕu cã) H¹ng môc 3- 1 Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i 4- Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n 5- Lîi nhuËn ®Ó l¹i 6. Lîi Ých cña cæ ®«ng thiÓu sè ThuyÕ t minh N¨m nay N¨m tríc 2 3 4 C¸ch lÊy sè liÖu tõ BC§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 5 DC 63 (nÕu DN ghi b»ng sè ©m) DC 64 (nÕu DN ghi b»ng sè ©m) Sè liÖu theo B¸o c¸o thay ®æi vèn chñ së h÷u Kh«ng thÓ hiÖn trªn BCTC riªng lÎ Tæng nî ph¶i tr¶ vµ vèn chñ së h÷u §èi víi b¸o c¸o hîp nhÊt ViÖc x¸c ®Þnh vµ ghi nhËn lîi Ých cña cæ ®«ng thiÓu sè ®Ò nghÞ tham kh¶o c¸c CMKT vÒ hîp nhÊt kinh doanh. ..., ngµy ...th¸ng...n¨m ... LËp b¶ng (ký, hä tªn) KÕ to¸n trëng (ký, hä tªn) Tæng G§ (Gi¸m ®èc) (ký, hä tªn, ®ãng dÊu) 3.2. B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh NHTM B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh tæng qu¸t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong mét kú kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, chi tiÕt theo ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c, lµ c¬ së ®Ó kiÓm tra theo dâi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu chi tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ng©n hµng. C¬ së ®Ó lËp BCKQH§KD lµ b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n cña kú b¸o c¸o vµ BCKQH§KD cña kú tríc. H×nh thøc, néi dung c¸c chØ tiªu cña BCKQH§KD ®èi víi NHTM (TCTD) tiÕp cËn theo th«ng lÖ quèc vµ hÖ thèng tµi kho¶n 479 theo mÉu sau ®©y: Tæ chøc tÝn dông .................. BiÓu sè: F /TCTD B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh hîp nhÊt Cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31 th¸ng 12 n¨m... C¸c chØ tiªu 1- 1 Thu nhËp l·i vµ c¸c kho¶n thu nhËp t¬ng tù ThuyÕt minh N¨ m nay N¨m tríc 2 26 3 4 19 C¸ch lÊy sè liÖu tõ b¶ng C§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 6 DC 701, 702, 703, 705, 709 B¸o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt Tæng céng c¸c kho¶n trªn BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ thu nhËp, chi phÝ l·i ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch vay mîn C¸c chØ tiªu ThuyÕt minh N¨ m nay N¨m tríc 1 Chi phÝ l·i vµ c¸c chi phÝ t¬ng tù I. Thu nhËp l·i thuÇn 3- Thu nhËp phÝ tõ ho¹t ®éng dÞch vô 4- Chi phÝ ho¹t ®éng dÞch vô II. Thu nhËp thuÇn tõ ho¹t ®éng dÞch vô III. Thu nhËp cæ tøc 2 27 3 4 2- Thu nhËp tõ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi 6- Chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi IV. Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi 7- Thu vÒ kinh doanh chøng kho¸n 8- Lç vÒ kinh doanh chøng kho¸n 9- DF gi¶m gi¸ chøng kho¸n kinh doanh V. Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n 10- Thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c 11- Chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c VI. Lîi nhuËn thuÇn tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c VII. L·i/Lç thuÇn tõ chøng kho¸n ®Çu t VIII. C¸c kho¶n thu nhËp kh¸c IX. Dù phßng rñi ro tÝn dông 12- Chi phÝ nép thuÕ vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ 13- Chi phÝ cho nh©n viªn 14- Chi cho ho¹t ®éng qu¶n lý vµ c«ng cô 15- Chi vÒ tµi s¶n 16- Chi b¶o hiÓm tiÒn göi cña kh¸ch hµng 17- Chi phÝ kh¸c X. Chi phÝ ho¹t ®éng XI. PhÇn ®îc së h÷u trong l·i/ lç cña c¸c c«ng ty liªn kÕt vµ liªn doanh h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p vèn chñ. 28 C¸ch lÊy sè liÖu tõ b¶ng C§TKKT (¸p dông cho b¸o c¸o riªng lÎ) 6 DN 801, 802, 803, 809 1- 2 DC 71 28 DN 81 3-4 29 DC 78 5- XII. Tæng lîi nhuËn XIII. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép XIV. Lîi nhuËn sau thuÕ DC 72 DN 82 5-6 30 DC 741 DN 841 B¸o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt néi bé tËp ®oµn (nÕu cã). Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng tõ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh riªng lÎ. Bao gåm cæ tøc nhËn ®îc tõ c¸c kho¶n ®Çu t ra ngoµi tËp ®oµn (chiÕm díi 20% quyÒn biÓu quyÕt t¹i c«ng ty nhËn vèn gãp) Tæng cña c¸c môc t¬ng øng trªn c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ t¸c ®éng cña c¸c giao dÞch néi bé nÕu cã. - Tæng céng c¸c kho¶n môc t¬ng øng trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh riªng lÎ. 7-8 -9 31 DC 742,749 Nh trªn DN 842,849 10 - 11 32 33 DC 79 35 DN 83 DN 85 DN 86 DN 87 DN 883 DN 89 Σ (12->17) Kh«ng cã trong BCTC riªng lÎ do hiÖn nay VAS yªu cÇu h¹ch to¸n c¸c kho¶n gãp vèn vµo c«ng ty liªn doanh vµ liªn kÕt theo ph¬ng ph¸p gi¸ gèc. 34 36 XII - XIII 20 - Tæng c¸c kho¶n môc t¬ng øng tõ c¸c BCTC riªng lÎ. Lo¹i trõ t¸c ®éng cña c¸c giao dÞch néi bé tËp ®oµn nÕu cã. ThÓ hiÖn phÇn ®îc së h÷u trong tæng lîi nhuËn hoÆc lç cña c¸c c«ng ty liªn doanh vµ liªn kÕt ®îc h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p vèn chñ.