Tài liệu Chuẩn ql chất lượng iso 9000

Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc C©u 1: Ph©n biÖt c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng: ISO-9000, M« h×nh qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn (TQM), HÖ thèng thùc hµnh qu¶n lý tèt (GMP), HÖ thèng ph©n tÝch, x¸c ®Þnh kiÓm so¸t c¸c ®iÓm nguy h¹i träng yÕu trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thùc phÈm (HACCP), HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng Q-Base, HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng 5S ? C¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng ra ®êi nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, chÊt lîng qu¶n lý. VËy v× sao ph¶i quan t©m ®Õn chÊt lîng? C©u tr¶ lêi lêi ®ã lµ: ChÊt lîng vµ t¨ng trëng kinh tÕ cã mèi quan hÖ víi nhau, chÊt lîng nh»m tho¶ m·n yªu cÇu víi c¸c s¶n phÈm ®ßi hái ngµy cµng kh¾t khe trong x· héi v¨n minh, chÊt lîng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó toµn cÇu ho¸, ®Ó c¹nh tranh g¨y g¾t v.v… §Ó tho¶ m·n c¸c yªu cÇu nµy cã rÊt nhiÒu c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng ra ®êi, nhng cã nh÷ng m« h×nh ®îc phæ biÕn vµ ¸p dông réng r·i h¬n c¶ ®ã lµ: HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO-9000, M« h×nh qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn (TQM), HÖ thèng thùc hµnh s¶n xuÊt tèt (GMP), HÖ thèng ph©n tÝch, x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm nguy h¹i träng yÕu trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thùc phÈm (HACCP), HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng Q-Base, HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng 5S v.v… §Ó ph©n biÖt c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng trªn, tríc hÕt ta t×m hiÓu tõng m« h×nh mét. 1. ISO-9000: VËy ISO-9000 lµ g× ? ISO-9000 lµ bé tiªu chuÈn do tæ chøc quèc tÕ vÒ tiªu chuÈn ho¸ ISO (International Standard organization), ban hµnh lÇn ®Çu vµo n¨m 1987 nh»m môc ®Ých ®a ra mét m« h×nh ®îc chÊp nhËn ë møc ®é quèc tÕ vÒ hÖ thèng chÊt lîng vµ cã thÓ ¸p dông réng r·i trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh,dÞch vô kÓ c¶ dÞch vô hµnh chÝnh do c¬ quan nhµ níc thùc hiÖn. Trong bé tiªu chuÈn ISO-9000 cã nh÷ng tiªu chuÈn cô thÓ cho tõng hÖ thèng chÊt lîng nh: - ISO-9001: Tiªu chuÈn vÒ hÖ thèng b¶o ®¶m chÊt lîng trong thiÕt kÕ, triÓn khai, s¶n xuÊt, l¾p ®Æt vµ dÞch vô. - ISO-9002: HÖ thèng chÊt lîng-m« h×nh ®¶m b¶o chÊt lîng trong s¶n xuÊt, l¾p ®Æt vµ dÞch vô. - ISO-9003: HÖ thèng chÊt lîng-m« h×nh b¶o ®¶m chÊt lîng trong kiÓm tra vµ thö nghiÖm cuèi cïng. Theo quan niÖm chÊt lîng cña ISO: ChÊt lîng lµ tæng hîp c¸c ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®Ó ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®· ®îc nªu ra hoÆc hµm ý. Mét c¸ch cô thÓ h¬n ®Þnh nghÜa nµy cã thÓ ph¸t biÓu: ChÊt lîng lµ mét tr¹ng th¸i ®éng liªn quan ®Õn s¶n phÈm, dÞch vô, con ngêi trong qu¸ tr×nh vµ m«i trêng ®¸p øng hoÆc vît qu¸ kú väng. C¸ch tiÕp cËn cña bé tiªu chuÈn ISO-9000: Hä cho r»ng chÊt lîng s¶n phÈm vµ chÊt lîng qu¶n trÞ cã mèi quan hÖ nh©n qu¶, chÊt lîng s¶n phÈm do 1 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh, chÊt lîng qu¶n trÞ lµ néi dung chñ yÕu cña qu¶n lý chÊt lîng. Ph¬ng ch©m cña ISO-9000 lµ lµm ®óng ngay tõ ®Çu, lÊy phßng ngõa lµm ph¬ng ch©m chÝnh.VÒ chi phÝ lµ phßng ngõa c¸c l·ng phÝ b»ng c¸ch lËp kÕ ho¹ch vµ xem xÐt ®iÒu chØnh trong suèt qu¸ tr×nh. Hä cho r»ng tiªu chuÈn cña hä lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra hÖ thèng “mua b¸n tin cËy’ trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ vµ ®ã lµ giÊy th«ng hµnh ®Ó vît qua c¸c rµo c¶n th¬ng m¹i trªn thÞ trêng. Bé tiªu chuÈn nµy ®îc x©y dùng trªn triÕt lý c¬ b¶n nh: ThiÕt lËp hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng hîp lý nh»m t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô cã chÊt lîng tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Bé tiªu chuÈn ISO-9000 lµ c¸c tiªu chuÈn vÒ hÖ thèng b¶o ®¶m chÊt lîng, chø nã kh«ng ph¶i lµ tiªu chuÈn kü thuËt vÒ s¶n phÈm.Bé tiªu chuÈn nµy ®a ra nh÷ng híng ®Ó x©y dùng mét hÖ thèng chÊt lîng cã hiÖu qu¶ chø kh«ng ¸p ®Æt mét hÖ thèng chÊt lîng ®èi tõng doanh nghiÖp, hÖ thèng qu¶n lý dùa trªn m« h×nh qu¶n lý theo qu¸ tr×nh vµ lÊy phßng ngõa lµm ph¬ng ch©m chÝnh. HiÖn nay, ISO-9000 phiªn b¶n n¨m 2000 cã nh÷ng c¶i tiÕn vÒ hÖ thèng chÊt lîng. Theo quy ®Þnh cña ISO tÊt c¶ c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ cÇn ph¶i ®îc xem xÐt l¹i 5 n¨m mét lÇn chÝnh v× vËy lÇn söa ®æi thø ba nµy ®îc dù ®Þnh ban hµnh tiªu chuÈn ISO-9000 phiªn b¶n n¨m 2000 chÝnh thøc vµo cuèi n¨m 2000 trong ®ã cã c¸ch tiÕp cËn míi, cÊu tróc míi, yªu cÇu míi. Sù ra ®êi cña phiªn b¶n ISO-9000 n¨m 2000 võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng nh th¸ch thøc víi c¸c doanh nghiÖp níc ta do yªu cÇu ®ßi hái cao. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn c¶i tiÕn cËp nhËt kiÕn thøc hÖ thèng theo tiªu chuÈn quy ®Þnh ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng. 2. M« h×nh qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn (TQM): Theo m« h×nh nµy th× hä cho r»ng: ChÊt lîng lµ sù c¶m nhËn cña kh¸ch hµng chø kh«ng ph¶i sù c¶m nhËn cña ban qu¶n lý. MÆc dÇu TQM lÊy kh¸ch hµng lµm gèc nhng l¹i tËp trung vµo nh÷ng ngêi tham gia lµm ra chÊt lîng. TÊt c¶ mäi ngêi trong hÖ thèng ®Òu ®ãng gãp mét vai trß quan träng vµ mäi ngêi ph¶i biÕt tÇm quan träng cña m×nh ®èi víi toµn c¬ quan vµ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi vai trß ®ã. Hä cho r»ng chÊt lîng kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña mét bé phËn mµ lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn thÓ nh©n viªn trong tæ chøc ®ã. ThuËt ng÷ TQM chÝnh lµ ®· ®Ò cËp tíi nç lùc cña toµn c«ng ty ®Ó ®¹t ®îc chÊt lîng cao. Môc tiªu cña TQM: §ã lµ híng tíi kh¸ch hµng, tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng v× vËy môc tiªu hµng ®Çu lµ c¶i tiÕn liªn tôc chÊt lîng s¶n phÈm vµ dÞch vô, c¶i tiÕn hÖ thèng. Nguyªn lý cña qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn: TËp trung vµo kh¸ch hµng, v× kh¸ch hµng lµ ®èi tîng phôc vô chÝnh cña doanh nghiÖp, ph¶i x¸c ®Þnh kh¸ch hµng lµ ai. Ngoµi ra, cßn ph¶i tho¶ m·n c¸c mèi quan hÖ kh¸c nh cæ ®«ng, c«ng nh©n, nhµ ®Çu t .v.v. Ph¶i t×m hiÓu c¸c nhu cÇu cña hä còng nh cña 2 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc kh¸ch hµng. Thø hai, ®ã lµ tËp trung vµo qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Qu¶n lý toµn diÖn híng tíi qu¶n lý, kiÓm so¸t mäi c«ng ®o¹n cña toµn bé qu¸ tr×nh, mäi kh©u trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, kÕt hîp cã tr×nh tù c¸c yÕu tè con ngêi, nguyªn liÖu, ph¬ng tiÖn, m¸y mãc. Qóa tr×nh nµy ph¶i ®îc kiÓm so¸t, qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ vµ cã kÕ ho¹ch. TiÕp theo, ph¶i huy ®éng mäi ngêi tham gia nh quan ®iÓm trªn ®· tr×nh bµy. §ã lµ, ph¶i x©y dùng ®éi ngò nh©n viªn cã n¨ng lùc, ph¶i hiÓu râ tr¸ch nhiÖm, l«i kÐo mäi thµnh phÇn tham gia. Néi dung chñ yÕu lµ c¶i tiÕn liªn tôc tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng, rì bá mäi trë ng¹i trªn con ®êng ®¹t ®Õn môc tiªu ®ã. XuÊt ph¸t tõ néi dung ®ã th× muèn thµnh c«ng th× ph¶i cã qu¶n lý chiÕn lîc, tµi n¨ng l·nh ®¹o, c¶i tiÕn liªn tôc, huy ®éng ®µo t¹o nguån nh©n lùc, ph¶i cã thêi gian vµ lßng kiªn tr× .v.v… 3. HÖ thèng thùc hµnh s¶n xuÊt tèt (GMP): HÖ thèng thùc hµnh s¶n xuÊt tèt (Good Manufacturing Practice) lµ hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt lîng, vÖ sinh, an toµn ¸p dông c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn thùc phÈm vµ dîc phÈm. HÖ thèng nµy ®a ra c¸c yªu cÇu nh»m kiÓm so¸t tÊt c¶ c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÊt lîng s¶n phÈm tõ thiÕt kÕ, x©y l¾p nhµ xëng, thiÕt bÞ dông cô chÕ biÕn, qu¸ tr×nh chÕ biÕn, bao gãi, b¶o qu¶n, con ngêi, m«i trêng ho¹t ®éng. Yªu cÇu cô thÓ nh nhµ xëng ph¶i tho¸ng m¸t, s¹ch sÏ, kh«ng g©y nhiÔm bÈn vµo s¶n phÈm. Ph¬ng tiÖn chÕ biÕn ph¶i an toµn vÖ sinh, chiÕu s¸ng, th«ng giã, m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt b¶o ®¶m b¶o. Søc khoÎ ngêi lao ®éng ph¶i ®îc kh¸m ®Þnh kú, ®iÒu trÞ kÞp thêi c¸c lo¹i bÖnh tËt, ngoµi ra viÖc xö lý chÊt th¶i ph¶i ®îc kiÓm so¸t, b¶o qu¶n. 4. HÖ thèng ph©n tÝch, x¸c ®Þnh kiÓm so¸t c¸c ®iÓm nguy h¹i träng yÕu trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thùc phÈm (HACCP): Riªng vÒ thùc phÈm, nÕu kh«ng ¸p dông HACCP th× hÇu nh kh«ng ®îc quèc tÕ thõa nhËn. Níc NhËt B¶n tríc ®©y kh«ng ñng hé HACCP l¾m nhng còng ph¶i bá ra 2 triÖu USD ®Ó häc tËp c¸ch ¸p dông HACCP vµo s¶n xuÊt thùc phÈm, thuû s¶n. HACCP lµ viÕt t¾t cña c¸c tõ tiÕng Anh: Hazards Anlysis of Critical Control Points; Néi dung chÝnh lµ: Ph©n tÝch c¸c mèi nguy h¹i, x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, x¸c lËp ngìng tíi h¹n, thiÕt lËp hÖ thèng gi¸m s¸t c¸c diÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng kh¾c phôc, x¸c ®Þnh thñ tôc thÈm ®Þnh, thiÕt lËp hÖ thèng hå s¬ tµi liÖu. Nh vËy, HACCP chØ gi¶i quyÕt nh÷ng ®iÓm quan träng nhÊt. HACCP ph¶i dùa trªn nÒn t¶ng cã mét nÒ nÕp qu¶n lý tèt, tøc lµ ph¶i ¸p dông ®îc GMP. V× vËy viÖc ¸p dông GMP lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt víi mét c¬ së khi ¸p dông HACCP. ChÝnh v× vËy, hÖ thèng HACCP sÏ tËp trung chñ yÕu vµo kiÓm so¸t c¸c yÕu tè mang tÝnh c«ng nghÖ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 5. HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng Q-Base: ViÖc ¸p dông tiªu chuÈn quèc tÕ ISO-9000 cã thÓ lµ qu¸ cao ®èi víi doanh nghiÖp míi b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chÊt lîng nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp cã quy m« nhá. V× vËy cã thÓ ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý 3 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc chÊt lîng Q-Base. Nã cã cïng nguyªn lý víi ISO-9000, nhng ®¬n gi¶n h¬n vµ rÊt dÔ ¸p dông, nã cã thÓ lµ bíc ®i chuÈn bÞ cho viÖc ¸p dông ISO-9000. 6. HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng 5S: §ã lµ mét hÖ thèng qu¶n lý huy ®éng tÊt c¶ mäi thµnh viªn cña «ng ty tham vµo viÖc qu¶n trÞ chÊt l¬ng tõ cÊp c¬ së. 5S lµ 5 ch÷ ®Çu cña tiÕng NhËt cã ý nghÜa lµ: - SEIRI (Sµng läc): Ph©n lo¹i c¸c ®å vËt t¹i n¬i lµm viÖc vµ lo¹i ra c¸c ®å vËt kh«ng cÇn thiªt. -SEITON (S¾p xÕp): X¾p xÕp c¸c ®å vËt theo thø tù ®Ó dÔ lÊy, dÔ sö dông khi cÇn thiÕt, tr¸nh l·ng phÝ thêi gian. - SEISO (S¹ch sÏ): Lu«n gi÷ vÖ sinh n¬i lµm viÖc tõ sµn nhµ, bµn lµm viÖc, m¸y mãc lu«n s¹ch sÏ vµ lu«n ®îc b¶o dìng. - SEIKETSU (S¨n sãc): Th¬ng xuyªn duy tr× tiªu chuÈn cao vÒ vÖ sinh vµ trËt tù n¬i lµm viÖc. - SHITSUKE (S½n s»ng): Gi¸o dôc mäi ngêi tù gi¸c thùc hiÖ vÖ sinh an toµn, duy tr× thãi quen tèt biÕn nã thµnh thãi quen lµm viÖc vµ v¨n ho¸ c«ng ty. 5S lµ c¬ së nÒn t¶ng cho qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chÊt lîng ë cÊp cao h¬n, nã lµ sù khëi ®Çu cho mét hÖ thèng, lµ c¬ së nÒn t¶ng cña ch¬ng tr×nh c¶i tiÕn n¨ng suÊt chÊt lîng. Môc tiªu cña nã ®ã lµ kh«ng h háng, kh«ng l·ng phÝ, kh«ng chËm chÔ, kh«ng tæn th¬ng, kh«ng mÖt mái, kh«ng « nhiÔm. Tõ c¸c néi dung trªn ta cã thÓ rót ra mét sè ®Æc trng cña tõng m« h×nh ®Ó ph©n biÖt m« c¸c h×nh qu¶n lý chÊt lîng cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi ®ã lµ: - ISO-9000: Hä cho r»ng chÊt lîng s¶n phÈm lµ do qu¶n trÞ chÊt lîng quyÕt ®Þnh cho nªn nã lµ mét hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn qu¶n lý chÊt lîng bao gåm tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trªn c¬ së tiªu chuÈn ho¸ chÆt chÏ tõng kh©u, nã nhÊn m¹nh ®Õn vÊn ®Ò tiÕt kiÖm chi phÝ. Nã lµ mét hÖ thèng tiªu chuÈn ®¶m b¶o chÊt lîng chø nã kh«ng ph¶i lµ tiªu chuÈn, quy ®Þnh kü thuËt vÒ s¶n phÈm. Nã híng vµ ®Ò cao vai trß cña c¸c nhµ qu¶n lý, trong s¶n xuÊt lÊy ph¬ng ch©m phßng ngõa lµ chÝnh, tr¸nh l·ng phÝ. - M« h×nh qu¶n lý ch©t lîng toµn diÖn (TQM): M« h×nh nµy chó träng vµo kh¸ch hµng lÊy kh¸ch hµng lµm ph¬ng ch©m chÝnh nhng l¹i chó ý vµo nh÷ng ngêi lµm ra chÊt lîng. Toµn bé hÖ thèng tõ c¸c nhµ qu¶n lý l·nh ®¹o, c¸c nh©n viªn tÊt c¶ ph¶i nç lùc vµ tr¸ch nhiÖm cho toµn c«ng ty. M« h×nh nµy lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh lµm môc tiªu, tÊt c¶ mäi hiÖu qu¶ ®Òu híng vµo kinh doanh, lÊy môc tiªu cña c«ng ty lµm môc tiªu chung. §©y lµ m« h×nh ®îc ¸p dông rÊt nhiÒu trªn thÕ giíi vµ cã thÓ lµ cao nhÊt hiÖn nay. 4 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc - HÖ thèng thùc hµnh s¶n xuÊt tèt (GMP): Nã chØ ¸p dông trong lÜnh vùc trong chÕ biÕn thùc phÈm vµ dîc phÈm. M« h×nh nµy ®a ra mét m« h×nh b¶o ®¶m chÊt lîng vÖ sinh, an toµn trong s¶n xuÊt nh vÖ sinh ph¬ng tiÖn chÕ biÕn, ph©n xëng chÕ biÕn, søc khoÎ ngêi lao ®éng, b¶o qu¶n, xö lý chÊt th¶i, ph©n phèi s¶n phÈm.v.v… - HÖ thèng ph©n tÝch, x¸c ®Þnh kiÓm so¸t c¸c ®iÓm nguy h¹i träng yÕu trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thùc phÈm (HACCP): GMP lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®èi víi mét c¬ së khi tiÕn hµnh ¸p dông HACCP. V× vËy, hÖ thèng HACCP sÏ tËp trung chñ yÕu vµo c¸c yÕu tè mang tÝnh c«ng nghÖ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c kh©u träng yÕu. C¸c yªu cÇu ®¶m b¶o an toµn HCCP lµ rÊt kh¾t khe. - HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng Q-Base: Nã còng lµ mét hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn t¬ng tù nh ISO-9000 nhng ®¬n gi¶n h¬n vµ dÔ ¸p dông h¬n. Cho nªn nã phï hîp víi c¸c doanh nhiÖp nhá vµ c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp. Cã thÓ coi ®©y lµ bíc chuÈn bÞ ®Ó ¸p dông ISO-9000. - 5S: §©y lµ h×nh thøc qu¶n lý huy ®éng tÊt c¶ mäi thµnh viªn cña c«ng ty tham gia. Nã lµ c¬ së nÒn t¶ng cho viÖc ¸p dông qu¶n trÞ chÊt lîng ë cÊp cao h¬n, nã lµ c¬ së cña ch¬ng tr×nh c¶i tiÕn n¨ng suÊt chÊt lîng, lµ sù khëi ®Çu cho mét hÖ thèng. ViÖc qu¶n lý nh»m gän gµng nhµ xëng tæ chøc, con ngêi ®Ó dÔ nhËn ra l·ng phÝ, c¶i tiÕn n¨ng suÊt. C©u 2. Nhµ níc cã vai trß g× trong viÖc ®a ra c¸c m« h×mh qu¶n lý chÊt lîng vµo doanh nghiÖp ViÖt Nam? Vai trß ®ã ®· ®îc thùc hiÖn nh thÕ nµo? Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh ®éc lËp trªn thÞ trêng. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt lîng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Nhng nhµ níc ph¶i cã nh÷ng vai trß trong viÖc ®a c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng vµo c¸c doanh nghiÖp. §Ó tõ ®ã gi¸m s¸t, khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¶n lý chÊt lîng cña doanh ngiÖp ngµy cµng cao, híng tíi héi nhËp vµo thÞ trêng thÕ giíi. Vai trß Nhµ níc trong viÖc ®a c¸c m« h×nh qu¶n lý ch©t lîng vµo doanh nghiÖp doanh nghiÖp ViÖt Nam: - Tríc m¾t ®a c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng phæ biÕn hiÖn nay trªn thÕ giíi ®îc nhiÒu níc ¸p dông nh ISO-9000, TQM, Q-Base, HACC... vµo ngay c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn vÒ vèn, c¸c øu thÕ s½n cã trªn thÞ trêng ®Ó nhanh chãng héi nhËp vµo khu vùc vµ trªn thÞ trêng quèc tÕ. - Nhµ níc cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî nh vèn, gi¶m thuÕ, kinh phÝ cho c¸c doanh nghiÖp míi ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng. C¸c chÝnh s¸ch nµy nã sÏ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng x©y dùng cho riªng m×nh mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng phï hîp. §iÒu nµy còng t¹o ra rÊt nhiÒu b¨n kho¨n 5 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc cho c¸c doanh nghiÖp, hä chê ®îi c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc. Hä gÆp khã kh¨n trong vÊn ®Ò vÒ vèn trong qu¸ tr×nh triÓn khai ¸p dông, x©y dùng mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng. Do ®ã nh÷ng hç trî cña Nhµ níc lµ rÊt cÇn thiÕt. - Nhµ níc thµnh lËp c¸c c«ng ty t vÊn, c¸c trung t©m t vÊn vÒ vÊn ®Ò qu¶n trÞ chÊt lîng. §Ó tõ ®ã t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc nªn ¸p dông h×nh thøc qu¶n lý chÊt lîng nµo cho phï víi ngµnh nghÒ kinh doanh cña m×nh ®Ó phï hîp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. VÊn ®Ò vÒ chÊt lîng rÊt cßn m¬ hå ®èi víi mét sè doanh nghiÖp. Cã c¸c trung t©m t vÊn, c¸c c«ng ty t vÊn sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng, thÊy ®îc tÇm quan träng cña viÖc ¸p dông mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm. T vÊn cho hä nªn ¸p dông m« h×nh nµo m« h×nh nµo lµ quan träng nhÊt. - §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng cho c¸c trung t©m, c¸c ®Þa ph¬ng vµ hç trî ®µo t¹o vÒ qu¶n trÞ chÊt lîng cho c¸c doanh nghiÖp. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý Nhµ níc còng nh doanh nghiÖp rÊt yÕu vÒ qu¶n lý chÊt lîng. Do vËy ®Ó n©ng cao sù hiÓu biÕt còng nh c¸c vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý, c¸c kÕ ho¹ch c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn vÒ chÊt lîng trong t¬ng lai ph¶i ®µo t¹o ®éi ngò nµy thµnh c¸c c¸n bé cã n¨ng lùc, cã tr¸ch nhiÖm, c¸c chuyªn gia trong vÊn ®Ò nµy. - Nhµ níc t¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ víi c¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ chÊt lîng, cÊp giÊy phÐp hµnh nghÒ cho c¸c tæ chøc cã uy tÝn ho¹t ®éng t vÊn, cÊp giÊy chøng nhËn chÊt lîng. Hîp t¸c quèc tÕ ®Ó më réng vµ n©ng cao c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng kh¸c nhau ®Ó tõ ®ã th©m nhËp c¸c thÞ trêng khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi. - Nhµ níc ®Çu t cho c¸c ch¬ng tr×nh, ®Ò tµi nghiªn cøu, c¸c øng dông vÒ qu¶n lý chÊt lîng. X©y dùng mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. Nhµ níc ph¶i cã c¸c chiÕn lîc, ch¬ng tr×nh riªng cho m×nh tõ viÖc gi¸o dôc ®µo t¹o vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng trong c¸c trêng ®¹i häc, x©y dùng mét bé tiªu chuÈn riªng phï hîp víi sù ph¸t triÓn hiÖn nay. - Nhµ nø¬c tæ chøc qu¶n lý ph¸t huy hiÖu qu¶, hiÖu lùc cña bé m¸y cña nhµ níc vÒ qu¶n trÞ chÊt lîng. §ã lµ c¸c tæng côc, c¸c côc vÒ ®o lêng chÊt lîng, x©y ®ùng tiªu chuÈn nhµ níc, tiªu chuÈn nghµnh víi mét sè s¶n phÈm quan träng. Bé m¸y qu¶n lý hiÖn nay lµm viÖc rÊt cã hiÖu qu¶, nhng c¸c tiªu chuÈn cßn chång chÐo cha thèng nhÊt, viÖc s¶n xuÊt hµng gi¶ cßn rÊt nhiÒu g©y lo l¾ng cho kh¸ch hµng. Do vËy Nhµ níc ph¶i t¨ng cêng qu¶n lý vÒ chÊt lîng trªn thÞ trêng, kiÓm so¸t kiÓm tra ng¾t gao ®Ó tõ ®ã n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Trong nh÷ng n¨m võa qua níc ta ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng vµ cã vai trß rÊt lín trong viÖc ®a c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng vµo c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Nh÷ng viÖc cô thÓ cña Nhµ níc ®· vµ ®ang ho¹t ®éng cô thÓ nh: 6 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc - ViÖt Nam ®· lµ thµnh viªn cña ISO-900 tõ n¨m 1977, hiÖn nay bé tiªu chuÈn nµy ®· cã 90 níc tham gia.N¨m 1993, Tiªu chuÈn ViÖt Nam ®îc 61 ban kü thuËt vµ 10 tiÓu ban kü thuËt so¹n th¶o dùa trªn sù híng dÉn cña ISO/IEC. N¨m 1997 trung t©m ®µo t¹o chuyªn giíi thiÖu vÒ ISO-9000 vµ TQM ®îc thµnh lËp. M¹ng líi tæ chc ®µo t¹o vÒ chÊt lîng (QUALIMENT) Víi c¸c thµnh viªn cña nã lµ c¸c Trung t©m ®µo t¹o, Trung t©m hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá (SMEDEC), héi thö nghiÖm VINATEST vµ c«ng ty H¶i Long 2 (QUACET) Hµng n¨m, QUALIMENT tæ chøc hµng tr¨m líp ®µo t¹o. - N¨m 1988, ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña Uû ban tiªu chuÈn ho¸ vÒ thùc phÈm quèc tÕ (CODEX) do WHO vµ FAO thµnh lËp. N¨m 1994, Uû ban CODEX ViÖt Nam ®îc thµnh lËp. - Tõ n¨m 1992, ViÖt Nam ®· tham gia DiÔn ®¹t tiªu chuÈn ho¸ khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng (PASC). - ViÖc ¸p dông HACCP, ViÖt Nam ®· ®îc xÕp mét trong 25 níc thuéc nhãm 1 xuÊt khÈu thuû s¶n vµo EC. - Nhµ níc m×nh thµnh lËp c¸c tæng côc, nh tæng côc ®o lêng chÊt lîng ViÖt Nam. CÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho c¸c tæ chøc nh :BVQI (Anh), QMS vµ SGC (¤-xtr©y-li-a), AFAO (Ph¸p), TUV (§øc), BM Trad (Th¸i lan), CQC (Trung Quèc) . C©u 3: Tr×nh bµy c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng phï hîp víi doanh nghiÖp ViÖt Nam? Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, trong bèi c¶nh níc ta tham gia nÒn kinh tÕ më, ®Ó hµng ho¸ níc ta x©m nhËp thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ th× chóng ta ph¶i thay ®æi nhËn thøc, tiÕp cËn vµ x©y dùng mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §Ó hµng ho¸ ViÖt Nam cã ®îc søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. XuÊt ph¸t tõ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng lµ nhá, n¨ng lùc qu¶n lý yÕu, kh¶ n¨ng ®Çu t c«ng nghÖ cßn h¹n chÕ, sù l¹c hËu vÒ nhµ xëng, trang thiÕt bÞ, ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn thiÕu th«ng tin, ho¹t ®éng Marketing cßn phiÕn diÖn, ®Æc biÖt lµ m« h×nh qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp ®· h»ng ngµy c¶n trë rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn. NhËn thÊy ®îc ®iÒu ®ã, §¶ng vµ Nhµ níc ®· n©ng cao nhËn thøc cho tõng c¸n bé qu¶n lý vÒ chÊt lîng. VÊn ®Ò së h÷u trong khu vùc Nhµ níc cha ®îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó, tæ chøc c¸n bé cång kÒnh, c«ng nh©n ®«ng nhng kiÕn thc tay nghÒ kÐm, còng ®îc chó ý. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn ta ph¶i thay ®æi gi¶i quyÕt c¸c vÊn qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm, ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng tiªn tiÕn, phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. VËy thÕ nµo lµ m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam: §ã ph¶i lµ m« h×nh qu¶n lý cã tÝnh thùc thi cao, cã tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm s¶n phÈm kinh doanh (tiªu dïng néi ®Þa hay xuÊt khÈu), lµ m« h×nh hoµn chØnh, híng vÒ c¸ch qu¶n lý tiªn tiÕn, nhng cã ph©n ra 7 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc tõng kh©u, tõng giai ®o¹n nh»m khuyÕn khÝch mäi doanh nghiÖp m¹nh d¹n ¸p dông. Mét sè gi¶i ph¸p nh: - Gi¶i ph¸p vÜ m«: + Nhanh chãng x©y dùng chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc chÊt lîng cña ViÖt Nam híng ra xuÊt khÈu cho giai ®o¹n ®Çu cña thÕ kû 21: Nh chóng ta ®· biÕt, c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®ang nhanh chãng ¸p c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp m×nh ®Ó c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm trªn thÞ trêng trong níc vµ híng tíi xuÊt khÈu. Nhng hiªn nay ngoµi mét sè doanh nghiÖp ¸p dông thµnh c«ng vµ ®ang ho¹t ®éng rÊt tèt cßn cã c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt nhiÒu víng m¾c nh vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý, vÒ vèn, hoÆc lùa chän m« h×nh cho thÝch hîp. Nø¬c ta ®ang cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p cè g¾ng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. Ngoµi nh÷ng cè g¾ng ®ã Nhµ níc cßn cã c¸c ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch sau n¨m 2000 ®ã lµ giai ®o¹n t¨ng tèc, ®ã lµ ®a ViÖt Nam cã ®îc sù ph¸t triÓn cao vÒ chÊt lîng, hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh “ngang tµi, ngang søc” trªn thÞ trêng quèc tÕ, n©ng cao uy tÝn hµng ViÖt Nam. Ngoµi ra cßn n©ng cao båi dìng d©n trÝ vÒ chÊt lîng, n©ng cao kiÕn thøc vÒ tay nghÒ lao ®éng, hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ vµ x· héi, ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ dÞch vô. + C¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý cÊp Nhµ níc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng, thÓ hiÖn râ tr¸ch nhiÖm vÜ m« cña Nhµ níc vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng: Nhµ níc ph¶i cã sù ph©n c«ng râ rµng, chÆt chÏ h¬n gi÷a c¸c bé phËn qu¶n lý cña Nhµ níc, c¸c ban ngµnh, tiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, gi¶m thñ tôc, n©ng cao tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o trong c¸c tæ chøc. Nhµ níc lËp ra c¸c tæ chøc riªng rÏ vÒ qu¶n lý chÊt lîng nh c¸c tæng côc ®o lêng, c¸c héi b¶o vÖ quyÒn lîi cho ngêi kh¸ch hµng, tæ chøc héi ®ång quèc gia trùc thuéc chÝnh phñ ®Ó t vÊn cho Nhµ níc vÒ chÊt lîng, ®a vµo c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cã hiÖu qu¶ nhÊt, t¹o sù thóc ®Èy trong c¹nh tranh. + Ph¸t ®éng vµ thóc ®Èy h¬n n÷a phong trµo chÊt lîng, n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña gi¶i thëng chÊt lîng: Phong trµo chÊt lîng hiÖn nay ®ang lªn rÊt cao, rÊt manh mÏ trong c¸c doanh nghiÖp. Cïng víi sù tham gia cña quèc tÕ, hµng lo¹t c¸c héi th¶o vÒ chÊt lîng, vÒ viÖc qu¶n lý chÊt lîng trong c¸c nghµnh c¸c lÜnh vùc t¹o mét phong trµo s«i næi, tÝch cùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp quan t©m vµ thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh chÊt lîng, ®Æc biÖt lµ gi¶i thëng chÊt lîng hµng n¨m ®îc duy tr×. Tuy nhiªn, c¸c tiªu chÝ cña gi¶i thëng chÊt lîng cã xu híng tiÕn tíi m« h×nh qu¶n trÞ chÊt lîng toµn diÖn (TQM). Cßn phong trµo chung l¹i x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO-9000. V× vËy, ®Ó gi¶i thëng chÊt lîng ViÖt Nam trë thµnh phong trao nßng cèt cña phong trµo chÊt l8 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc îng níc ta, ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®¹t gi¶i thëng chÊt lîng ViÖt Nam thËt xøng ®¸ng lµ c¸c doanh nghiÖp tiªu biÓu vÒ chÊt lîng, n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn cã nh÷ng c¶i tiÕn h¬n n÷a trong viÖc tæ chøc chÊt lîng hµng n¨m, ®Ó thùc sù gi¶i thîng cã nÒ nÕp vµ cã chÊt lîng, ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt n¨ng lùc vµ u thÕ cña c¸c doanh nghiÖp ®o¹t gi¶i. + §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o chÊt lîng nh»m n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ ý thc chÊt lîng kh«ng nh÷ng cho c¸c doanh nghiÖp mµ cho c¶ ngêi tiªu dïng, cho toµn x· héi: §Ó chÊt lîng trë thµnh mèi quan t©m hµng ®Çu trong c¸c doanh nghiÖp vµ thùc sù ®i vµo ®êi sèng, t¹o ®µ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn “t¨ng tèc” cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ cho x· héi ViÖt Nam trong giai ®o¹n ®Çu cña thÕ kû 21 vµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong t¬ng lai: C¸ch ®©y vµi n¨m cø nh¾c ®Õn c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng nh ISO9000, TQM ...c¸c kh¸ch hµng, thËm chÝ c¶ mét sè doanh nghiÖp kh«ng hiÓu nã lµ c¸i g×. Nay nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò qu¶n trÞ chÊt lîng ®· ®îc thay ®æi nhng còng cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò. Nhµ níc ®· më hµng tr¨m líp båi dìng, líp ng¾n h¹n vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng trªn kh¾p ®Êt níc cho c¸c c¸n bé qu¶n lý, c¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c c¸n bé gi¶ng d¹y c¸c trêng §¹i häc. MÆt kh¸c trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh ®µi, b¸o, truyÒn h×nh, c¸c khÈu hiÖu ®· vµ ®ang n©ng cao nhËn thøc cña ngêi d©n vÒ chÊt lîng. C¸c héi th¶o khoa häc, c¸c diÔn ®µn bµn vÒ vÊn ®Ò nµy ®· ®îc diÔn ra phÇn nµo gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®îc c¸i nh×n cÇn thiÕt cÇn ¸p dông mét m« h×nh cÇn thiÕt nµo ®ã cho doanh nghiÖp m×nh. Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã kh«ng thÓ phñ nhËn song mét thùc tÕ cho thÊy tèc ®é c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh x©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cßn chËm. §ã lµ do c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn, c¸c kho¸ häc Ýt thu hót ®îc c¸c gi¸m ®èc theo häc, néi dung häc rÊt chung chung, chÊt lîng ®µo t¹o kh«ng cao. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng vÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc ®µo t¹o, chØ cã thÓ qua ®µo t¹o, gi¸o dôc con ngêi míi cã ®ñ n¨ng lùc cèng hiÕn cho tæ chøc, cho ®¬n vÞ m×nh. Do ®ã ph¶i t¨ng cêng gi¸o dôc tuyªn truyÒn më réng h¬n n÷a cho toµn x· héi vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng qua c¸c kho¸ häc, tuyªn truyÒn trªn ph¬ng tiªn th«ng tin ®¹i chóng. KhuyÕn khÝch, híng dÉn, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c trêng §¹i häc nghiªn cøu x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ hÖ thèng Qu¶n lý chÊt lîng. Më c¸c líp tËp huÊn cho c¸c c¸n bé l·nh ®¹o doanh nghiÖp, c¸n bé qu¶n lý Nhµ níc, nhanh chãng h×nh thµnh ®éi ngò chuyªn gia ®Çu ®µn vÒ lÜnh vùc nµy ®Ó qu¶ng b¸, gi¶ng d¹y, t vÊn. + Nhµ níc cã chÝnh s¸ch vÒ vèn, nguån tµi trî ®Ó khuyÕn khÝch cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng míi phï hîp víi ®Æc trng vµ nguån lùc cña m×nh. CÇn cã chÝnh s¸ch thuÕ u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp míi x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh: 9 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc Nh chóng ta ®· biÕt mét khã kh¨n trong vÊn ®Ò tiÕn ®é x©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cßn chËm lµ vÊn ®Ò vÒ vèn. V× vËy Nhµ níc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch nh thuÕ, ®µo t¹o, t vÊn cho doanh nghiÖp... hç trî cho c¸c doanh nghiÖp. V× môc ®Ých kinh doanh l©u dµi, v× sù sèng cßn vµ ph¸t triÓn b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp tríc sau vÉn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng. Do ®ã c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc sÏ t¹o ®µ cho viÖc thµnh c«ng cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng. + Nhµ níc ®Èy manh h¬n n÷a viÖc c¶i tiÕn hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o m«i trêng ph¸p lý an toµn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¶ ngêi tiªu dïng vµ ngêi kinh doanh, t¹o ra s©n ch¬i vµ luËt cho ch¬i thùc sù c«ng b»ng vµ thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung vµ cho lÜnh vùc qu¶n lý chÊt lîng nãi riªng: Trong thêi kú më cöa, viÖc c¶i c¸ch c¸c chÝnh s¸ch còng nh luËt ph¸p cho phï hîp lµ mét ®iÒu cÊp b¸ch, nh luËt doanh nghiÖp, luËt ®Çu t. §iÒu nµy còng ¶nh hëng ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm. Nh khi më cöa chóng ta ®· cho phÐp c¸c tæ chøc t vÊn, chøng nhËn vÒ qu¶n lý chÊt lîng, nã nh lµ mét bøíc thóc ®Èy trong viÖc th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi. C¸c kinh nghiÖm níc ngoµi qua c¸c chuyªn gia t vÊn ®· n©ng cao sù hiÓu biÕt c¸c vÊn ®Ò nµy, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch c¶i c¸ch cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn níc ta. + Thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ mÆt th¬ng m¹i dÞch vô, nhÊt lµ trong ph¹m vi c¸c níc ASEAN, Nhµ níc cÇn ®Èy m¹nh viÖc triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch cña c¸c hiÖp ®Þnh gi÷a c¸c níc khi ®îc ký kÕt: Níc ta cÇn trao ®æi th«ng tin, hîp t¸c thîng m¹i víi nhiÒu níc. C¸c doanh nghiÖp cÇn chuÈn bÞ tinh thÇn vµ ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ, gÇn ®©y nhÊt lµ chuÈn bÞ ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü. §iÒu nµy më ra nh÷ng th¸ch thøc vµ c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp nø¬c ta, thóc ®Èy sù hîp t¸c vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng, còng nh kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng cho s¶n phÈm ViÖt Nam. - C¸c gi¶i ph¸p vi m«: + T¨ng cêng nhËn thøc vµ cam kÕt cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®èi víi viÖc x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cña doanh nghiÖp m×nh: Kh«ng ai kh¸c tríc hÕt ph¶i lµ c¸c nhµ l·nh ®¹o nhËn thøc ®ù¬c vÊn ®Ò vÒ chÊt lîng. Muèn x©y dùng thµnh c«ng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng, l·nh ®¹o cÇn cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt lîng, x¸c ®Þnh môc tiªu x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng, c¶i tiÕn hÖ thèng qu¶n lý cña hÖ thèng, t¨ng cêng gi¸o dôc cho tõng nh©n viªn vÒ tÇm quan träng cña qu¶n lý chÊt lîng. Sù ®ång t©m cam kÕt cña c¸c nhµ l·nh ®¹o nã sÏ t¹o ra mét m«i trêng thuËn lîi, thÓ hiÖn sù quan t©m vµ tr¸ch nhiÖm víi vÊn ®Ò chÊt lîng, nã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng. 10 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc + Më réng viÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vÒ m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng ®Õn mäi nh©n viªn trong tæ chøc: Nh trong m« h×nh qu¶n lý TQM ®· ®Ò cËp vai trß cña nh©n viªn v« cïng quan träng, ®ã lµ nh÷ng con ngêi lµm nªn chÊt lîng s¶n phÈm. NÕu hä thÊy ®îc tr¸ch nhiÖm, môc tiªu hä sÏ nç lùc ®ãng gãp søc m×nh vµo môc tiªu chung ®ã. Cho nªn c¬ cÇn gi¸o dôc ®µo t¹o cho tõng thµnh viªn trong tæ chøc vÒ vÊn ®Ò chÊt lîng. + Thay ®æi l¹i c¬ cÊu tæ chøc doanh nghiÖp theo híng nhÊn m¹nh vai trß cña chÊt lîng trong doanh nghiÖp: §Ó t¨ng cêng sù quan t©m ®Õn chÊt lîng c¸c doanh nghiÖp cÇn cã phßng qu¶n lý chÊt lîng vµ phßng kiÓm tra ®Ó gi¸m s¸t b¶o vÖ uy tÝn s¶n phÈm còng nh lßng tin víi kh¸ch hµng. X¸c ®Þnh l¹i c¬ cÊu cña c¸c phßng ban sao cho liªn hÖ víi nhau mét c¸ch linh ho¹t vµ cã hiÖu qu¶. C¸c nhµ l·nh ®¹o cÇn cã sù kiÓm tra nghiªm ngÆt nh»m ®em l¹i cho c«ng ty hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ cho lîi Ých cña kh¸ch hµng, x· héi. + ChuÈn bÞ lùc lîng nßng cèt cho ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ c¶i tiÕn chÊt lîng. X©y dùng hÖ thèng chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng néi bé, ®ång thêi ®µo t¹o c¸n bé ®¸nh gi¸ chÊt lîng néi bé trong doanh nghiÖp: TÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong tæ chøc ph¶i hiÓu ®îc tÇm quan träng cña chÊt lîng, nhng ph¶i cÇn cã mét ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn võa cã sù hiÓu biÕt s©u s¾c, va ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn s©u, tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®ä tæ chøc, cã t©m huyÕt cã n¨ng lùc. §éi ngò nµy ph¶i cã c¶ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý, c¸n bé phô tr¸ch phßng ban, c¸n bé c«ng ®oµn, ®oµn thÓ, nh©n viªn.§éi ngò nµy sÏ lµ lùc lîng chÝnh qu¶n lý chÊt lîng, n©ng cao chÊt lîng, c¶i tiÕn chÊt lîng, lao ®éng s¸ng t¹o trung thµnh víi chiÕn lîc cña doanh nghiÖp. + CÇn cÊp b¸ch tiÕn hµnh viÖc x©y dùng vµ duy tr× hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng trong doanh nghiÖp. §ång thêi lu«n quan t©m ®Õn viÖc c¶i tiÕn m« n×nh, c¶i tiÕn hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng trong c¸c doanh nghiÖp theo xu thÕ phÊt triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi: Víi sù c¹nh tranh khèc liÖt hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp nªn x©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cho doanh nghiªp m×nh. Doanh nghiªp nµo ®· x©y dùng xong cÇn cè c¸c chÝnh s¸ch duy tr× vµ c¶i tiÕn nh doanh nghiÖp nµo ®· ¸p dông ISO-9000 cÇn ph¶i cã sù c¶i tiÕn theo phiªn b¶n 2000 hoÆc ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng TQM. X©y dùng, duy tr×, c¶i tiÕn lµ nh÷ng viÖc lµm thêng xuyªn liªn tôc cña c¸c doanh nghiÖp. + Doanh nghiÖp cÇn cã kÕ ho¹ch tõng bíc ®Çu t kü thuËt, ®æi míi trang thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ vµ cã híng ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn l©u dµi: 11 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc X©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng kh«ng cã nghÜa ph¶i thay ®æi c«ng nghÖ, nhng muèn duy tr× sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Çu t kü thuËt, ®æi míi trang thiÕt bÞ, ®Æc biÖt trong thêi ®¹i c«ng nghÖ hiÖn nay thay ®æi tõng ngµy. Thay ®æi c«ng nghÖ ph¶i phï hîp víi sù h¹n hÑp vÒ nguån vèn, n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n kü thuËt, c¶i tiÕn c¸c ch¬ng tr×nh qu¶n lý chÊt lîng. Trªn ®©y lµ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n nhÊt cho viÖc x©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm phï hîp víi ViÖt Nam. §ã chØ lµ c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu, ®Ó n©ng cao chÊt lîng cÇn cã sù cè g¾ng cña mäi c¸ nh©n, mäi tæ chøc vµ cña Nhµ níc ®Ó chÊt lîng hµng ViÖt Nam, tiªu chuÈn hµng ViÖt Nam ngµy cµng ®ù¬c n©ng cao gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc. C©u 4: §Ó n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ë c¸c trêng ®¹i häc hiÖn nay cÇn ph¶i lµm g× ? 1. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ®µo t¹o ®¹i häc ë níc ta. Thùc ra, ë ViÖt Nam vµo thÕ kû thø 11 n¨m 1076 trêng §¹i häc ®Çu tiªn ®· ®îc thµnh lËp ë V¨n MiÕu t¹i kinh ®« Th¨ng Long. Tr¶i qua c¸c triÒu ®¹i Lý, TrÇn, Lª, Quèc Tö Gi¸m lµ n¬i héi tô v¨n nh©n, nho sÜ c¶ níc, n¬i ®µo t¹o tuyÓn chän nh©n tµi cho c¶ níc. C¸ch m¹ng th¸ng t¸m thµnh c«ng, c¸c trêng §¹i häc lÇn lît ®îc thµnh lËp ë ba trung t©m: ChiÕn khu ViÖt B¾c, trung t©m Thanh-NghÖ vµ khu häc x¸ trung ¬ng (®Æt t¹i Nam Ninh, Qu¶ng T©y, Trung Quèc). Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi, ngµy 4.6.1956, ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh 2184/TC thµnh lËp 5 trêng §¹i häc lµ: §H Tæng hîp, §H S ph¹m, §H B¸ch khoa, §H Y-Dîc, §H N«ng l©m. HiÖn nay, níc ta cã 158 trêng §¹i häc vµ cao ®¼ng, cã 2 §¹i häc Quèc gia, 3 §¹i häc khu vùc lµ nh÷ng §¹i häc lín ®a lÜnh vùc ®µo t¹o, cã 16 trêng §¹i häc d©n lËp, 4 trêng Cao ®¼ng b¸n c«ng. N¨m häc 19992000 hÖ thèng §¹i häc cao ®¼ng níc ta cã 893.754 sinh viªn, 30.909 gi¶ng viªn trong ®ã cã 342 gi¸o s, 1.240 phã gi¸o s, 4.710 tiÕn sÜ vµ 6.802 th¹c sÜ. §éi ngò nay ®a phÇn phÊn ®Êu x©y dùng nhµ trêng s¸nh vai c¸c trêng tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. 2. T×nh h×nh ®o lêng, ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®µo t¹o níc ta hiÖn nay. Níc ta cha cã c«ng tr×nh nghiªn cøu hoµn chØnh nµo vÒ hÖ thèng hoÆc tiªu chÝ hoÆc mét bé c«ng cô hoµn chØnh cã ®ñ c¬ së khoa häc ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng ®µo t¹o vµ cã thÓ dông ®Ó kiÓm tra vµ thÈm ®Þnh c«ng nhËn chÊt lîng gi¸o dôc §¹i häc. Bé Gi¸o dôc-§µo t¹o ®· cã x©y dùng nh÷ng tiªu chÝ thi ®ua cho c¸c trêng §¹i häc vµ b¶n th©n mét sè trêng §¹i häc còng tù x©y ®ùng c¸c chØ tiªu thi ®ua riªng ®Ó ®¸nh gi¸ mét sè ho¹t ®éng vÒ ®µo t¹o, khoa häc c«ng nghÖ, kÕ ho¹ch, tæ chøc v.v.. 12 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc Sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ë ViÖt Nam vµ cña khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng ®ßi hái gi¸o dôc §¹i häc ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng kÕ ho¹ch chiÕn lîc ®Ó n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc phôc vô nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi. §ång thêi cã thÓ héi nhËp vµo c¸c m¹ng líi ®¶m b¶o chÊt lîng trªn toµn thÕ giíi. ViÖc ®Çu t nghiªn cøu x©y dùng bé tiªu chuÈn, tiªu chÝ lµm thíc ®o ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®µo t¹o c¸c trêng §¹i häc ViÖt Nam lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt vµ còng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng ®µo t¹o vµ ®a gi¸o dôc §¹i häc ViÖt Nam hoµ nhËp vµo khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Môc tiªu cña gi¸o dôc ViÖt Nam ®µo t¹o con ngêi ViÖt Nam ph¸t triÓn toµn diÖn, cã ®¹o ®øc, tri thøc, søc khoÎ, thÈm mü vµ nghÒ nghiÖp trung thµnh víi lý tëng ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi; h×nh thµnh vµ båi dìng nh©n c¸ch, phÈm chÊt, n¨ng lùc cña c«ng d©n, ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc (LuËt Gi¸o dôc, ®iÒu2, ch¬ng 1). Nh÷ng ®iÓm ph©n tÝch ë trªn ®ßi hái ph¶i cã mét quan ®iÓm phï hîp víi chÊt lîng gi¸o dôc ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi. Quan ®iÓm nµy ph¶i bao hµm môc tiªu rÊt cao c¶, toµn diÖn vµ biÖn chøng cña gi¸o dôc ®¹i häc ViÖt Nam, võa ®ãn ®Çu nh÷ng th¸ch thøc gi¸o dôc ®¹i häc thÕ giíi võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó cã thÓ thÈm ®Þnh chÊt lîng gi¸o dôc ®¹i häc trong tõng thêi kú cÇn x¸c lËp mét hÖ thèng c¸c tiªu chÝ trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ®µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc vµ dÞch vô x· héi cña tõng trêng ®¹i häc. HÖ thèng c¸c tiªu chÝ nµy ®îc cô thÓ ho¸ b»ng nhiÒu chØ tiªu, sè thùc hiÖn trong toµn bé quy tr×nh ®µo t¹o “§Çu vµo”, “Qu¸ tr×nh ®µo t¹o” vµ “§Çu ra” trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc ®¹i häc: Gi¶ng d¹y, nghiªn cøu, häc tËp, c¸n bé gi¶ng d¹y, sinh viªn, tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt v.v.. ChÊt lîng ®µo t¹o c¸c trêng §¹i häc cã thÓ t¸c ®éng theo m« h×nh sau: C¸c yÕu tè ®Çu vµo §Çu ra Qu¸ tr×nh ®µo t¹o C¸c yÕu tè m«i tr êng trêng C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch C¸c biÖn ph¸p can thiÖp HiÖn nay ®· cã trung t©m ®¶m b¶o chÊt lîng ®µo t¹o vµ nghiªn cøu ph¸t triÓn gi¸o dôc-§¹i häc Quèc gia Hµ Néi ®ang nhËn ®Ò tµi cÊp Nhµ níc “Nghiªn cøu x©y dùng bé tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®µo t¹o dïng cho c¸c trêng ®¹i häc ViÖt Nam”. §îc x©y dùng theo m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng toµn diÖn (TQM), vµ hÖ thèng chiÕn lîc qu¶n lý chÊt lîng (SQM). Bao gåm 66 tiªu 13 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc chÝ, ®îc ph©n theo nguyªn t¾c “Qu¸ tr×nh”: §Çu vµo, qu¸ tr×nh ®µo t¹o, ®Çu ra. Song song víi c¸c tiªu chÝ nµy nã cßn ®îc chia theo lÜnh vùc nh: - C¬ cÊu tæ chøc trêng §ai häc vµ hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy. - §éi ngò c¸n bé. - Gi¶ng d¹y vµ häc tËp. - Nghiªn cøu khoa häc. - C¬ së vËt chÊt. - Tµi chÝnh. - DÞch vô t vÊn vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. - Quan hÖ quèc tÕ. 3. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o cho c¸c trêng §¹i häc ë níc ta hiÖn nay. ViÖc x©y dùng mét m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cho gi¸o dôc §¹i häc ViÖt Nam lµ rÊt bøc thiÕt. Nhng m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng cho gi¸o dôc ph¶i phï hîp víi ®Æc thï cña nghµnh gi¸o dôc, phï hîp víi yªu cÇu, quan ®iÓm cña §¶ng, víi truyÒn thèng v¨n ho¸ cña níc ta. Nhng trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn bé tiªu chuÈn nµy chóng ta cÇn ®a ra c¸c gi¶i ph¸p, kÕ ho¹ch trong thêi gian tíi ®Ó n©ng cao chÊt lîng ®Ço t¹o. Nh ®· tr×nh bµy ë trªn ®Ó n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ph¶i qu¶n lý chÊt lîng theo “Qu¸ tr×nh”: “§Çu vµo”, “Qu¸ tr×nh ®µo t¹o”, “§Çu ra” song song víi qu¶n lý chÊt lîng theo lÜnh vùc nh: Thi tuyÓn,gi¶ng d¹y, sinh viªn, c¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh, nghiªn cøu khoa häc v.v.. C¨n cø vµo nh÷ng ®iÒu nµy cã thÓ ®a ra c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n sau: 3.1. N©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ë cÊp phæ th«ng, c¶i c¸ch thi tuyÓn vµo c¸c trêng §¹i häc. ChÊt lîng ®µo t¹o ë cÊp ®¹i häc nã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ®Çu vµo, nã lµ c¬ së ®Ó nghiªn cøu häc tËp ®îc cao h¬n. Do ®ã n©ng cao chÊt lîng ë cÊp phæ th«ng lµ mét ®iÒu tiªn quyÕt cho sù n©ng cao chÊt lîng ë bËc häc §¹i häc. HiÖn nay c¸c häc sinh phæ th«ng cø chñ yÕu chó ý vµo «n thi ®¹i vµo c¸c dÞp chuÈn bÞ thi ®¹i häc mµ kh«ng biÕt r»ng kiÕn thøc lµ tæng hîp c¶ qu¸ tr×nh häc tËp chø kh«ng ph¶i chØ ch¨m chó häc vµo cuèi n¨m lµ ®îc. N©ng cao chÊt lîng b»ng c¸ch n©ng cao ®éi ngò gi¸o viªn, c¶i c¸ch hÖ thèng qu¶n lý, c¶i c¸ch bé gi¸o khoa, c¶i c¸ch kiÕn thøc, c¶i c¸ch viÖc kiÓm tra thi cö, n©ng cao ý thøc häc tËp cña häc sinh, tËp cho häc sinh kh¶ n¨ng tù nghiªn cøu, tù ®äc, tù häc, tr¸nh häc lÖch chØ chó ý vµo c¸c m«n chÝnh phôc vô cho thi cö. HiÖn nay viÖc thi cö §¹i häc cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp nh ®Ò thi, viÖc ®i l¹i, hÖ thèng ®Þa ®iÓm thi, coi thi, lÖ phÝ thi, chÊm thi, qu¶n lý viÖc thi cö, quy chÕ thi v.v.. Do vËy c¶i c¸ch thi cö lµ mét viÖc lÇm cÊp thiÕt ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý 14 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc gi¸o dôc, c¸c trêng §¹i häc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp h¬n n÷a trong vÊn ®Ò tuyÓn sinh. 3.2. X©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn ®¸p øng tªu cÇu ph¸t triÓn vµ chÕ ®é chÝnh s¸ch gi¸o dôc. 3.2.1. VÊn ®Ò vÒ tuyÓn dông biªn chÕ. HiÖn nay c¸c trêng §¹i häc cã mét ®éi ngò gi¸o viªn trÎ ®ang gi¶ng d¹y cã lßng nhiÖt t×nh vµ h¨ng say nghiªn cøu nhng vÉn cã mét lç hæng lín vÒ kiÕn thøc do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã cã nguyªn nh©n c¬ chÕ tuyÓn dông kh«ng ®îc tèt. Mét sè trêng c¨n cø vµo ®iÓm cña sinh viªn trong trêng ®Ó tuyÓn dông, dÉn ®Õn mét hiÖn tîng n©ng ®ì c¸ nh©n nµy do vËy kh«ng tuyÓn ®îc c¸c thanh viªn xuÊt s¾c nhÊt. ViÖc nhËn gi¸o viªn míi th«ng qua thi cö còng cã c¸c vÊn ®Ò. Do vËy cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng gi¸o viªn míi nh t¨ng mÆt b»ng chung vÒ kiÕn thøc, tr×nh ®é ®Ó n©ng cao sù tù ®µo t¹o, khi nhËn vµo trêng còng cã c¸c kho¸ häc bæ sung kiÕn thøc thªm. 3.2.2. §µo t¹o båi dìng c¸n bé gi¶ng d¹y. C¸c trêng §¹i häc hiÖn nay cã ®éi ngò gi¸o viªn rÊt ®«ng ®¶o, trong ®ã cã kho¶ng 342 gi¸o s, 1240 phã gi¸o s, 4710 tiÕn sÜ, 6802 th¹c sÜ lµ lùc lîng ®ang ®ãng gãp cho nÒn gi¸o dôc níc ta. Nhng cã mét sè gi¸o viªn cã tuæi cã kiÕn thøc c¬ b¶n v÷ng vµng nhng kiÕn thøc vÒ tin häc vµ ngo¹i ng÷ kh«ng ®îc tèt do sù thay ®æi nhanh chãng cña bªn ngoµi vÒ lÜnh vùc nµy. Gi¸o viªn trÎ th× kinh nghiÖm, kiÕn thøc cßn rçng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña nhµ trêng. Do vËy, chóng ta n©ng cao chÊt lîng gi¸o viªn b»ng nhiÒu c¸ch nh cö c¸c gi¸o viªn cã kh¶ n¨ng ®i häc vµ khuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n tù du häc ë c¸c trêng §¹i häc lín trªn thÕ giíi. Båi dìng trong níc b»ng c¸c kho¸ häc, líp häc cao h¬n. T¨ng cêng kh¶ n¨ng tù nhiªn cøu, tù n©ng cao kiÕn thøc cña mçi ngêi. 3.2.3. §æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phæ biÕn hiÖn nay cña c¸c trêng man nÆng tÝnh lý thuyÕt, kh«ng ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng nghiªn cøu vµ thùc tÕ cña sinh viªn. Do ®o sinh viªn ra trêng rÊt bì ngì víi c«ng viÖc thùc tÕ, cÇn cã mét thêi gian míi thÝch øng ®îc c«ng viÖc. Do vËy cÇn cã mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ c¶i c¸ch ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y nh gi¸o viªn cho c¸c t×nh huèng thùc tÕ c¸ch sing viªn buéc ph¶i ®éng n·o, suy nghÜ, vå vËp vµo thùc tÕ. Nhµ trêng nªn tæ chøc c¸c chuyÕn ®i thùc tÕ ®Ó sinh viªn cã ®îc c¸i nh×n thùc tÕ h¬n vÒ c«ng viÖc m×nh ®ang häc vµ sÏ lµm. 3.2.4. C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cho gi¸o viªn §¹i häc. Tr×nh ®é ®ßi hßi ngµy cµng cao, nhng ph¬ng tiÖn trang bÞ cho gi¸o viªn cßn thiÕu. Gi¸o viªn tù trang bÞ cho m×nh b»ng c¸ch mua s¸ch, mua tµi liÖu, tù häc rÊt tèn kÐm nhng kh«ng cã chÕ ®é g× cho vÊn ®Ò nµy. L¬ng kh«ng ®¸p øng 15 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc ®îc nhu cÇu buéc gi¸o viªn ph¶i d¹y thªm bªn ngoµi. Do vËy Nhµ nø¬c cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî h¬n n÷a trong vÊn ®Ò nµy. Nh trî cÊp thªm cho gi¸o viªn,cã c¸c chÝnh s¸ch vÒ nhµ cöa, b¶o hiÓm. TËn dông ®éi ngò gi¸o viªn ®· vÒ hu cã søc khoÎ, cã lßng nhiÖt t×nh tham gia tiÕp tôc gi¶ng d¹y. 3.3. N©ng cao hÖ thèng qu¶n lý. Mét biÖn ph¸p rÊt quan träng ®ã lµ c«ng t¸c qu¶n lý. Sù qu¶n lý cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn vÊn ®Ò ®µo t¹o trong nhµ trêng. Sù quan t©m tõ trªn bé, c¸c trêng, phßng, ban, khoa lµ rÊt cÇn thiÕt. ViÖc nµy hiÖn nay thùc hiÖn kh«ng ®îc tèt. VÝ dô nh cã hiÖn tîng c¸c khoa rÊt quan t©m ®Õn sinh viªn vÒ vÊn ®Ò chung, nhng c¸c phßng, ban nhµ trêng, héi ,®oµn vÊn ®Ò nay kh«ng ®îc tèt. Sinh viªn néi tró th× sinh ho¹t thiªó thèn níc, vÖ sinh; th viÖn kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho sinh viªn nghiªn cøu, ®oµn cã Ýt c¸c ho¹t ®éng ®Ó sinh viªn tham gia. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy sÏ cã nh÷ng h¹n chÕ rÊt lín cho viÖc häc tËp nghiªn cøu cña sinh viªn. Do vËy ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý lµ mét viÖc lµm cÊp thiÕt. 3.4. T¹o mäi ®iÒu kiÖn cho sinh viªn häc tËp, nghiªn cøu. Sù nghiÖp gi¸o dôc nãi chung vµ gi¸o dôc §¹i häc nãi riªng rÊt ®ù¬c sù quan t©m cña nhµ níc. Nhng vÊn cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i quan t©m h¬n n÷a, t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho sinh viªn, nghiªn cøu sinh. Cã c¸c chÝnh s¸ch u ®·i h¬n n÷a cho c¸c sinh viªn nghÌo, con gia ®×nh chÝnh s¸ch b»ng c¸c kho¶n trî cÊp, häc bæng... Båi dìng n©ng cao kh¶ n¨ng nghiªn cøu cho c¸c sinh viªn, giao cho sinh viªn vµ gi¸o viªn cïng hoµn thµnh c¸c ®Ò tµi ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tù nghiªn cøu. 3.5. T¨ng cêng hîp t¸c quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ. HiÖn nay níc ta hîp t¸c víi rÊt nhiÒu nø¬c trªn thÕ giíi vÒ lÜnh vùc gi¸o dôc. §iÒu nay phôc vô rÊt lín cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta. Chóng ta hîp t¸c víi c¸c tæ chøc, c¸c níc nh, ESCAP - APEC (Uû ban kinh tÕ vµ x· héi ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng), c¸c tæ chc cña Liªn hîp quèc UNESCO, FAO, UNICEF, c¸c níc nh Hµ Lan, BØ, Ph¸p, óc... §µo t¹o cho Lµo, Campuchia, ¡ng«la, C«ngg«... C¸c tæ chøc, c¸c níc nµy hç trî rÊt lín cho chóng ta nh cÊp häc bæng, më c¸c líp ®µo t¹o, cö chuyªn gia gióp ®ì níc ta. Hç trî vÒ ph¬ng tiÖn, c«ng nghÖ cho c¸c trêng §¹i häc. 3.6. N©ng cao c¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh. HiÖn nay c¬ së vËt chÊt c¸c trêng chóng ta cßn thua kÐm c¸c níc rÊt nhiÒu, ph¬ng tiÖn gi¶ng d¹y thiÕu thèn. Do vËy ph¶i ®Çu t h¬n n÷a vÒ vÊn ®Ò nµy. C¸c phßng nghe nh×n, c¸c phßng vi tÝnh tra cøu tµi liÖu, thiÕt bÞ chiÕu s¸ng. Ph¶i trang bÞ c¸c thiÕt bÞ nµy ®Ó n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o nghiªn cøu, häc tËp cña sinh viªn. §êi sèng cña sinh viªn cßn nhiÒu khã kh¨n nh vÊn ®Ò 16 Khoa Khoa häc Qu¶n lý Chuyªn ®Ò m«n häc vÒ nhµ cöa, tµi liÖu, sinh ho¹t vui ch¬i, gi¶i trÝ. Do vËy, cÇn cã sù quan t©m h¬n n÷a cña c¸c cÊp. 3.7. Hoµn thiÖn bé gi¸o tr×nh tµi liÖu. C¸c trêng hiÖn nay häc tËp vµ gi¶ng d¹y mét sè m«n kh«ng cã tµi liÖu chÝnh thøc, trêng nä häc tµi liÖu trêng kia, tµi liÖu kh«ng thèng nhÊt trong c¸c trêng, thay ®æi liªn tôc g©y mét sè trë ng¹i cho viÖc nghiªn cøu häc tËp cña sinh viªn. Do vËy, Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o phèi hîp c¸c trêng §¹i häc tæ chøc häp bµn thèng nhÊt c¸c m«n häc, m«n nµo chung cho c¸c trêng, c¸c khèi trêng, m«n nµo do trêng tù biªn so¹n ®Ó n©ng cao tÝnh ®Æc thï cña tõng trêng. Cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ gi¸ cho sinh viªn v× hiÖh nay c¸c trêng tù biªn so¹n gi¸o tr×nh phôc vô gi¶ng d¹y cho trêng m×nh nªn sè lîng xuÊt b¶n rÊt Ýt, do vËy gi¸ thµnh rÊt cao nhiÒu sinh viªn nghÌo kh«ng cã tiÒn mua s¸ch phôc vô cho viÖc häc tËp thi cö cña m×nh. 3.8. N©ng c¸c trêng §¹i häc thµnh c¸c trung t©m t vÊn chuyÓn giao c«ng nghÖ. §éi ngò gi¶ng d¹y ë c¸c trêng §¹i häc cã tr×nh ®é cao cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu, c¸c trêng l¹i lµ n¬i hîp t¸c nghiªn cøu víi rÊt nhiÒu tæ chøc vµ c¸c níc trªn thÕ giíi. Do vËy ®Ó tËn dông vµ n©ng cao u thÕ nµy cÇn c¸c trêng cÇn x©y dùng cho m×nh mét m« h×nh nghiªn cøu t vÊn c¸c vÊn ®Ò vÒ khoa häc c«ng nghÖ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, nghiªn cøu c¸c ch¬ng tr×nh c¸c dù ¸n, c¸c dÞch vô t vÊn cho c¸c tæ chøc, c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¨ng thªm tµi chÝnh, kh¶ n¨ng nghiªn cøu cña m×nh. §a chÊt lîng gi¸o dôc §¹i häc ViÖt Nam s¸nh vai c¸c trêng §¹i häc næi tiÕng trªn thÕ giíi. 3.9. Cã c¸c chÝnh s¸ch vÒ viÖc lµm cña sinh viªn sau khi ra trêng. C¸c sinh viªn hiÖn nay ra trêng xin ®îc mét chç lÇm viÖc lµ rÊt khã. Trong khi ®ã níc ®éi ngò c¸n bé cßn thiÕu vÒ kiÕn thøc, n¨ng lùc qu¶n lý. Nhng c¸c sinh viªn ra trêng l¹i kh«ng cã viÖc lµm, mét phÇn do sinh viªn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu, mét phÇn do c¸c c¬ quan nhµ níc thõa c¸n bé nhng lùc lîng nµy l¹i thiÕu hôt kiÕn thøc, lùc lîng nµy kh«ng biÕt ®a hä lÇm c«ng viÖc g×. Mét lý do na lµ c¸c c¬ quan Nhµ níc kh«ng thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cho sù n©ng cao kiÕn thøc cña nh©n viªn m×nh. Mét sè sinh viªn sau khi ra trêng l¹i kh«ng vÒ quª mµ b¸m ë c¸c thµnh phè lín, do chÝnh s¸ch cha ®ñ hÊp dÉn cho c¸c ®èi tîng phôc vô ë vïng s©u, vïng xa, ë ®©y hé kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng cña m×nh. Do vËy chÝnh s¸ch ®Çu ra cña c¸c trêng §¹i häc cÇn ®îc hç trî cña Nhµ níc ®Ó ®éi ngò nµy phôc vô tèt cho ®Êt níc. 17