Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Chọn giống thuốc lá lai có năng suất cao, chất lượng tốt phục vụ sản xuất nguyên...

Tài liệu Chọn giống thuốc lá lai có năng suất cao, chất lượng tốt phục vụ sản xuất nguyên liệu

.PDF
39
64
89

Mô tả:

CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN VIỆN KINH TẾ KỸ THUẬT THUỐC LÁ BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI CHỌN GIỐNG THUỐC LÁ LAI CÓ NĂNG SUẤT CAO, CHẤT LƯỢNG TỐT PHỤC VỤ SẢN XUẤT NGUYÊN LIỆU CHO NHU CẦU TIÊU DÙNG TRONG NƯỚC VÀ XUẤT KHẨU Chủ nhiệm đề tài: TS. Tào Ngọc Tuấn 8296 HÀ NỘI, THÁNG 12 NĂM 2010 CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN VIỆN KINH TẾ KỸ THUẬT THUỐC LÁ Đề tài: CHỌN GIỐNG THUỐC LÁ LAI CÓ NĂNG SUẤT CAO, CHẤT LƯỢNG TỐT PHỤC VỤ SẢN XUẤT NGUYÊN LIỆU CHO NHU CẦU TIÊU DÙNG TRONG NƯỚC VÀ XUẤT KHẨU Thực hiện theo hợp đồng đặt hàng sản xuất và cung cấp dịch vụ sự nghiệp công nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ số 193.10.RD/HĐ-KHCN ngày 15 tháng 3 năm 2010 giữa Bộ Công Thương và Công ty TNHH một thành viên Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá Chủ nhiệm đề tài: TS. Tào Ngọc Tuấn Những người thực hiện chính: ThS. Nguyễn Văn Lự KS. Nguyễn Văn Nghĩa KS. Nguyễn Hồng Thái. HÀ NỘI, THÁNG 12 NĂM 2010 1 MỞ ĐẦU Diện tích trồng thuốc lá của nước ta hiện nay ở mức 25.000 – 30.000 ha và sản lượng nguyên liệu ở mức 40.000 – 45.000 tấn mỗi năm. Nguyên liệu thuốc lá được sản xuất trong nước mới đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu nguyên liệu cho sản xuất thuốc điếu. Hàng năm, ngành thuốc lá vẫn phải nhập khẩu một lượng đáng kể nguyên liệu từ các nước trên thế giới và nguyên liệu trong nước cũng được xuất khẩu với số lượng đến chục ngàn tấn. Sản xuất thuốc lá vẫn là một lĩnh vực kinh tế cần thiết khi ngành thuốc lá Việt Nam đóng góp cho ngân sách Nhà nước trên bảy ngàn tỷ đồng mỗi năm. Hiện nay thuốc lá nguyên liệu sản xuất trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu cho các nhà máy thuốc điếu, mặt khác nhu cầu nguyên liệu cho xuất khẩu khá lớn nên Chính phủ khuyến khích phát triển sản xuất nguyên liệu trong nước. Chiến lược phát triển Ngành thuốc lá Việt Nam đến năm 2020 đã được Chính phủ phê duyệt, trong đó nhấn mạnh chủ chương phát triển thuốc lá nguyên liệu để hạn chế nhập khẩu, tăng cường xuất khẩu, tạo công ăn việc làm và nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân trồng thuốc lá. Vùng trồng thuốc lá của Việt Nam tập trung chủ yếu tại các tỉnh miền núi, nên việc phát triển cây thuốc lá tại đây sẽ hiện thực hoá chủ trương của Đảng và Nhà nước “Xóa đói, giảm nghèo” cho đồng bào các dân tộc miền núi khó khăn. Thuốc lá nguyên liệu vàng sấy (Virginia) là dạng thuốc lá chính, chiếm trên 90% diện tích trồng thuốc lá tại nước ta. Vùng trồng thuốc lá vàng sấy trải dài từ các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn qua các tỉnh duyên hải miền Trung, các tỉnh Tây nguyên đến các tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai ở miền Đông Nam bộ. Tuy nhiên, số lượng giống thuốc lá còn rất hạn chế. Ngoài các giống thuốc lá C.176, K.326 được nhập nội từ những năm 1990 thì bộ giống thuốc lá vàng sấy mới được bổ sung thêm các giống C7-1, C9-1, A7, K.149 và VTL5H. Trong số các giống mới trên chỉ có các giống C7-1, C9-1 và VTL5H do Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá lai tạo và chọn lọc đang được phát triển nhanh trong sản xuất. Công tác nhập nội giống đã được triển khai trong những năm qua nhưng kết quả đánh giá tuyển chọn chưa xác định được giống tốt, phù hợp với điều kiện sinh thái các vùng trồng tại nước ta. Việc tiếp tục triển khai công tác lai tạo và chọn giống thuốc lá là hết sức cần thiết nhằm tạo ra một bộ giống thuốc lá phong phú hơn về các đặc tính nông sinh học để mỗi vùng trồng có bộ giống thích hợp với điều kiện sinh thái; mỗi hộ trồng lựa chọn được giống thích hợp với điều kiện canh tác nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất. Nhằm chọn lọc và phát triển các giống thuốc lá mới phục vụ sản xuất nguyên liệu cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, chúng tôi tiến hành đề tài: “Chọn giống thuốc lá lai có năng suất cao, chất lượng tốt phục vụ sản xuất nguyên liệu cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu” 2 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU............................................................................................................... 2 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................ 5 TÓM TẮT NHIỆM VỤ ........................................................................................ 6 1. Phương pháp thực hiện nhiệm vụ...................................................................... 6 2. Kết quả đạt được ............................................................................................... 6 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................... 7 1.1. Tình hình nghiên cứu về giống thuốc lá ở nước ngoài .................................. 7 1.2. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống thuốc lá ở trong nước......................... 8 Chương 2: THỰC NGHIỆM............................................................................... 10 2.1. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................... 10 Mục tiêu dài hạn .................................................................................................. 10 2.2. Nội dung nghiên cứu .................................................................................... 10 2.3. Vật liệu nghiên cứu ...................................................................................... 10 2.4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................. 11 2.5. Địa điểm nghiên cứu .................................................................................... 12 Chương 3: KẾT QUẢ VÀ BÌNH LUẬN............................................................ 13 3.1. Kết quả khảo nghiệm cơ bản một số dòng và tổ hợp lai mới ...................... 13 3.1.1. Kết quả khảo nghiệm cơ bản một số dòng và tổ hợp lai mới tại Cao Bằng ............................................................................................................................. 13 3.1.2. Kết quả khảo nghiệm sinh thái một số dòng và tổ hợp lai mới tại Lạng Sơn....................................................................................................................... 19 3.2. Kết quả khảo nghiệm sản xuất các tổ hợp lai GL6, GL7 tại Cao Bằng, Lạng Sơn....................................................................................................................... 25 3.2.1. Sinh trưởng và phát triển của các tổ hợp lai ............................................. 25 3.2.2. Mức độ sâu bệnh hại các tổ hợp lai GL6, GL7......................................... 28 3.2.3. Năng suất của các tổ hợp lai GL6, GL7.................................................... 29 3.2.4. Đánh giá chất lượng của các tổ hợp lai GL6, GL7 ................................... 30 3.3. Tạo các dòng mẹ bất dục đực mới theo hướng đa dạng hoá nguồn gen bất dục đực. ............................................................................................................... 32 3.3.1. Duy trì các dòng bất dục đực nguồn tế bào chất từ RGH4 ....................... 33 3 3.3.2. Tạo các dòng bất dục đực mới với nguồn tế bào chất từ K.326TQ.......... 33 3.4. Lai tạo hạt lai của một số tổ hợp lai mới có triển vọng ............................... 34 3.5. Sản xuất hạt lai của các tổ hợp lai GL6, GL7 .............................................. 35 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................................. 36 1. Kết luận ........................................................................................................... 36 2. Kiến nghị ......................................................................................................... 37 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 38 PHỤ LỤC ............................................................................................................ 39 4 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT CMV : Virus khảm lá dưa chuột (Cucumber Mosaic Virus) HRVK : Bệnh héo rũ vi khuẩn LSD0,05 : Mức chênh lệch nhỏ nhất có ý nghĩa với độ tin cậy 95% NST : Ngày sau trồng TLCV : Virus xoăn lá thuốc lá (Tobacco Leaf Curl Virus) TMV : Virus khảm lá thuốc lá (Tobacco Mosaic Virus) 5 TÓM TẮT NHIỆM VỤ 1. Phương pháp thực hiện nhiệm vụ Để chọn tạo các giống thuốc lá mới có tiềm năng năng suất cao, chất lượng nguyên liệu tốt, kháng khá đối với một số bệnh hại chính đáp ứng nhu cầu sản xuất đề tài đã áp dụng các phương pháp chọn giống chính sau: 1. Tạo các tổ hợp lai theo định hướng kết hợp các ưu điểm của các dạng bố mẹ; 2. Tạo các dòng mẹ bất dục đực cho sản xuất hạt lai theo phương pháp lai trở lại; 3. Đánh giá F1 để chọn lọc tổ hợp lai tốt cho phát triển giống lai; chọn lọc dòng qua các thế hệ phân ly để phát triển giống thuần theo phương pháp phả hệ; 4. Khảo nghiệm các dòng và tổ hợp lai tốt tại các vùng trồng. 2. Kết quả đạt được 1. Kết quả khảo nghiệm cơ bản tại Cao Bằng đã xác định được tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 đạt năng suất rất cao (>26 tạ/ha). Các dòng và các tổ hợp lai có tỷ lệ lá cấp 1+2 cao hơn giống đối chứng C.176, có tổng điểm bình hút đạt trên 41 điểm - ở mức tính chất hút tốt. 2. Kết quả khảo nghiệm cơ bản tại Lạng Sơn đã xác định được tổ hợp lai C9-1 x CB2 và 3 dòng D2, D7, D62 có năng suất cao vượt trội so với giống đối chứng K.326, các yếu tố chất lượng ở mức tương đương là những giống có triển vọng. 3. Kết quả khảo nghiệm sản xuất đối với các tổ hợp lai GL6, GL7 tại Cao Bằng và Lạng Sơn cho thấy: Các tổ hợp lai này có năng suất cao vượt trội so với giống đối chứng (vượt từ 27,9% tại Cao Bằng đến 44,2% tại Lạng Sơn). Các yếu tố chất lượng như tỷ lệ lá cấp 1+2, thành phần hóa học nguyên liệu và tính chất hút tốt ở mức tương đương so với các giống đối chứng C.176, K.326. 4. Đã lai duy trì các dòng bất dục với nguồn tế bào chất RGH4 của các giống C.176, K.346, K.399, C7-1, C9-1, D81 với lượng hạt trên 50 g/dòng, đủ cho việc sử dụng làm dòng mẹ trong sản xuất hạt lai thương mại. 5. Đã lai để tạo các dòng bất dục đực với nguồn tế bào chất từ giống K.326 của Trung Quốc và thu được hạt F1BC2, F1BC3, F1BC5 của 5 giống thuốc lá K.326, RG.8, C7-1, C9-1, D81 với số lượng trên 10 g/dòng. 6. Đã lai tạo được hạt lai của 27 tổ hợp lai mới với lượng hạt thu được từ 0,4 – 11,1g/tổ hợp. Lượng hạt lai này đủ cho đánh giá F1 để chọn lọc giống lai và chọn lọc giống thuần ở các thế hệ phân ly. 7. Đã sản xuất được hạt lai của các tổ hợp có triển vọng GL6, GL7 với lượng hạt thu được trên 500 g/tổ hợp lai, đủ cung cấp cho khảo nghiệm diện rộng với quy mô hàng chục ha/giống. 6 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Tình hình nghiên cứu về giống thuốc lá ở nước ngoài Để có một bộ giống thuốc lá tốt, đáp ứng nhu cầu sản xuất, nhiều nước trồng thuốc lá đã tiến hành các chương trình lai tạo giống mới nhằm tạo ra các giống tốt, thích hợp với điều kiện sinh thái riêng của mỗi nước. Mỹ là quốc gia có nhiều cơ sở nghiên cứu triển khai công tác chọn tạo giống thuốc lá phục vụ cho sản xuất từ nhiều năm qua. Bên cạnh các cơ sở đào tạo như Đại học Carolina Bắc, Đại học Clemson, nhiều công ty giống như Cross Creek Seeds, Gold Leaf Seeds, F. W. Rickard Seeds, Speight Seed Farms, Gwynn Farms, Raynor Seed Company... cũng đầu tư rất lớn nguồn lực cho công tác lai tạo và phát triển các giống thuốc lá mới. Hệ thống khảo nghiệm giống quốc gia hàng năm tiến hành công tác khảo nghiệm đánh giá hàng chục giống thuốc lá mới được lai tạo và khuyến cáo sử dụng giống cho người trồng thuốc lá. Tại Bang Carolina Bắc, có hàng chục giống thuốc lá được sử dụng trong sản xuất. Với bộ giống thuốc lá phong phú, người trồng thuốc lá tại Mỹ đã lựa chọn được giống thích hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu và khả năng thâm canh để giảm thiểu những rủi ro do bệnh hại. Các giống thuần K326, K346 được tạo ra từ những năm 80 của thế kỷ trước nhưng vẫn được sử dụng rộng rãi với tỷ lệ diện tích đáng kể do chất lượng nguyên liệu tốt. Tuy nhiên giống thuốc lá lai đang được phát triển mạnh và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Nếu như ở niên vụ 1996 giống lai chưa có diện tích đáng kể thì đến năm 2009 riêng 5 giống lai đã chiếm 56% diện tích trồng thuốc lá tại đây [9][11]. Công tác giống thuốc lá tại Braxin chủ yếu do Công ty giống thuốc lá Profigen triển khai bao gồm các công việc từ lai tạo, chọn lọc, đánh giá khảo nghiệm và sản xuất, cung ứng giống không chỉ cho Braxin mà chào bán khắp nơi trên thế giới. Giai đoạn trước năm 1995, Braxin chủ yếu phát triển các giống thuần và đã cung cấp các giống PV01, PV03, PV09 cho sản xuất. Tuy nhiên các giống này không còn được sản xuất trong những năm gần đây. Sau năm 1995, Công ty Profigen chủ yếu phát triển giống thuốc lá lai và đang cung ứng cho sản xuất bộ giống lai khá phong phú như PVH03, PVH09, PVH19, PVH20, PVH50, PVH51, PVH156, PVH2110. Bên cạnh đó nhiều giống lai mới có triển vọng đang được bổ sung vào bộ giống đã có như PVH2239, PVH2241, PVH2254, PVH2259, PVH2274, PVH2275, PVH2299, PVH2306 [6]. Tại Zimbabuê, công tác giống thuốc lá chủ yếu do Viện nghiên cứu thuốc lá Kutsaga có trụ sở tại Harage đảm nhận. Trong thập niên 80 của thế kỷ 20 một số giống thuốc lá thuần do Viện này lai tạo, chọn lọc được phổ biến trong sản xuất như Kutsaga 51, Kutsaga E1, Kutsaga 51E, KM 10, KM 110. Từ thập niên 90 Zimbabuê chủ yếu chọn tạo và phát triển các giống thuốc lá lai. Hàng loạt các giống lai đã được đưa vào sản xuất như như RK1, RK3, RK6, K.34, K.35, K.36. Bên cạnh đó hàng loạt giống lai mới đang được khảo nghiệm như K RK22, K RK23, K RK26, K RK27, K RK28, K 30R, T29, T60, T61, T62, T64, T65, T66 [7][10] Trung Quốc là quốc gia có nền sản xuất thuốc lá lớn nhất thế giới. Công tác nghiên cứu phục vụ sản xuất thuốc lá nguyên liệu được triển khai rất hệ 7 thống và được đầu tư rất lớn về con người và cơ sở vật chất. Riêng về giống thuốc lá, hàng loạt Viện nghiên cứu thuốc lá đặt tại các tỉnh và nhiều trường đại học tham gia công tác lai tạo chọn lọc. Bên cạnh đó, Trung tâm giống thuốc lá phía Nam tại Vân Nam và Trung tâm giống thuốc lá phía Bắc tại Sơn Đông đóng vai trò chủ đạo trong việc sản xuất và cung ứng giống cho các vùng trồng. Với đặc tính chất lượng tốt, giống thuốc lá K.326 có nguồn gốc từ Mỹ vẫn chiếm vị trí quan trọng trong sản xuất nguyên liệu tại Trung Quốc. Các cơ sở chọn tạo giống thuốc lá đã lai tạo ra nhiều giống mới phù hợp với điều kiện các vùng trồng. Các giống Vân Nam 85, Vân Nam 87 chiếm khoảng 40% diện tích trồng thuốc lá tại Trung Quốc. Một số giống như Giống số 2, Hồng hoa Đại Kim Nguyên, Trung thuốc 100, Hà Nam số 5 và các giống lai VS202, VS203 chiếm diện tích trồng thuốc lá đáng kể tại Trung Quốc [3]. Trong những năm gần đây, phát triển các giống lai đã được nhiều nước sản xuất thuốc lá tiên tiến trên thế giới quan tâm và đầu tư nghiên cứu. Các nhà chọn giống đang khai thác hiệu quả ưu thế lai hay là sự vượt trội của tổ hợp lai so với các dạng bố mẹ về các mặt năng suất, chất lượng và khả năng thích ứng. Các cơ sở nghiên cứu và các công ty giống ở Mỹ, Braxin, Zimbabuê, Pháp, Trung Quốc,.. đã tung ra sản xuất hàng loạt giống lai mới với những ưu điểm nổi bật về tính kháng và khả năng thích nghi. Giống lai đã phát triển trên diện rộng và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu giống thuốc lá của các nước[8][12]. Bằng việc sử dụng các giống lai, các cơ sở chọn tạo giống tự bảo vệ được quyền tác giả còn các nhà quản lý có thể thực thi kế hoạch sản xuất các chủng loại nguyên liệu qua cơ cấu giống phát ra. 1.2. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống thuốc lá ở trong nước Công tác chọn tạo giống thuốc lá mới được Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá triển khai ở nước ta từ năm 1996 theo hướng chọn tạo giống thuần khi thực tế sản xuất cần có các giống mới đáp ứng nhu cầu sản xuất. Qua lai tạo và chọn lọc ở các thế hệ phân ly đã chọn được một số dòng có triển vọng với khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao, chất lượng tốt. Các dòng thuốc lá C7-1, C9-1 đã được Bộ NN&PTNT công nhận giống chính thức vào năm 2004 và dòng D81 được công nhận giống cho sản xuất thử với tên giống VTL81 trong năm 2008[1] . Trong những năm qua, công tác chọn tạo giống thuốc lá lai do Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá thực hiện đã đạt được kết quả ban đầu với việc xác định được các tổ hợp lai tốt và tạo ra các dòng mẹ bất dục đực phục vụ công đoạn sản xuất hạt lai [2]. Các giống lai A7, VTL5H đã được công nhận giống chính thức và giống VTL1H được công nhận tạm thời [4]. Nhằm xây dựng một bộ giống thuốc lá phong phú để mỗi vùng trồng có thể chọn được giống thích hợp, công tác giống cần tiếp tục theo hướng tạo các giống thuốc lá lai có tính thích nghi rộng, năng suất và chất lượng cao, kháng các bệnh hại chính. Kết quả khảo nghiệm sản xuất ba tổ hợp lai GL1, GL2, GL3 trong các vụ xuân 2006, 2007 đã xác định được tổ hợp lai GL1, GL2 có năng suất cao, chất lượng tốt, kháng một số bệnh hại chính. Các tổ hợp lai này đã được khảo 8 nghiệm diện rộng với quy mô hàng chục ha/tổ hợp lai trong các vụ xuân 2009 2010 tại Hà Quảng – Cao Bằng và Võ Nhai – Thái Nguyên. Kết quả khảo nghiệm cho thấy các tổ hợp lai này có sức sinh trưởng khoẻ, cho năng suất cao vượt trội so với giống đối chứng K.326, chất lượng nguyên liệu tốt và đặc biệt thể hiện tính kháng bệnh khảm lá do TMV tại Thái Nguyên. Kết quả khảo nghiệm sản xuất đối với các tổ hợp lai có triển vọng GL4, GL5 trong các vụ xuân 2008 - 2009 tại Cao Bằng và Lạng Sơn cho thấy, các tổ hợp lai này có năng suất vượt trội so với giống đối chứng: vượt giống C.176 từ 18,1 đến 13,1% tại Cao Bằng và vượt giống K.326 từ 13,7 đến 9,2% tại Lạng Sơn. Các tổ hợp lai có tỷ lệ lá cấp 1+2 cao hơn so với giống đối chứng C.176 tại Cao Bằng và ở mức tương đương so với giống K.326 tại Lạng Sơn. Nguyên liệu của các tổ hợp lai đều có tính chất hút tốt. Tổ hợp lai GL4 có tổng điểm bình hút nổi trội tại Lạng Sơn trong khi tổ hợp lai GL5 có tổng điểm bình hút nổi trội tại Cao Bằng. Các tổ hợp lai này có thể được khảo nghiệm diện rộng để từng bước phát triển trong sản xuất. Thực tế sản xuất thuốc lá nguyên liệu những năm qua cho thấy một vài nguồn giống địa phương như CB1, CB2, LS tuy còn những hạn chế về chất lượng và tính kháng bệnh nhưng thể hiện khả năng thích nghi tốt với điều kiện vụ xuân sớm ở các tỉnh miền núi phía Bắc: chịu rét, ít bị bệnh đốm lá. Việc nghiên cứu để kết hợp các ưu điểm này của các giống địa phương với các đặc tính tốt về năng suất, chất lượng hoặc khả năng kháng bệnh của một số nguồn giống nhập nội đã bước đầu được thực hiện. Kết quả khảo nghiệm sinh thái trong các năm 2008 - 2009 tại Cao Bằng và Lạng Sơn đã cho thấy: Các tổ hợp lai C.176 x CB2, C.176 x LS có năng suất trên 25 tạ/ha và ở mức cao vượt trội so với các giống đối chứng C.176, K.326. Các tổ hợp lai này ít bị nhiễm bệnh đốm lá, có tỷ lệ lá cấp 1+2 cao và tính chất hút tương đương các giống đối chứng C.176, K.326. Các tổ hợp lai này cần được khảo nghiệm sản xuất để đánh giá phản ứng của giống ở điều kiện thí nghiệm ô lớn. Trong những năm qua, việc đánh giá các tổ hợp lai mới được tạo ra khi sử dụng các giống nhập nội và các giống thuốc lá địa phương làm dạng bố mẹ đã xác định được một số tổ hợp lai tốt như RG.17 x CB1, C9-1 x CB1, C9-1 x CB2. Kết quả lai tạo và chọn lọc các dòng thuốc lá mới cũng đã sơ bộ xác định được một số dòng có triển vọng. Các dòng và các tổ hợp lai này cần được khảo nghiệm tại các vùng trồng nhằm đánh giá tính thích nghi và khả năng của chúng trong sản xuất thuốc lá nguyên liệu. Nhằm phục vụ hiệu quả công tác phát triển các giống thuốc lá lai trong những năm tiếp theo thì bên cạnh việc chọn lọc các dòng và tổ hợp lai tốt cần thiết phải tạo dòng bất dục đực của các giống có khả năng được sử dụng làm dạng mẹ để sản xuất hạt lai theo hướng đa dạng nguồn tế bào chất là cơ sở để phòng ngừa các rủi ro có thể xảy ra trong sản xuất. 9 Chương 2: THỰC NGHIỆM 2.1. Mục tiêu của đề tài Mục tiêu dài hạn Chọn tạo các giống thuốc lá mới có tiềm năng năng suất cao, chất lượng nguyên liệu tốt, kháng khá đối với một số bệnh hại chính như đen thân, héo rũ vi khuẩn, khảm lá TMV. Mục tiêu năm 2010 - Đánh giá được khả năng thích nghi, năng suất, chất lượng, mức độ nhiễm bệnh hại của 3 dòng và 3 tổ hợp lai mới ở điều kiện khảo nghiệm cơ bản tại Cao Bằng, Lạng Sơn. - Đánh giá được khả năng năng suất, chất lượng, mức độ nhiễm bệnh hại của các tổ hợp lai GL6, GL7 ở điều kiện khảo nghiệm sản xuất tại Cao Bằng, Lạng Sơn. - Lai tạo hạt lai của một số tổ hợp lai mới và lai tạo dòng bất dục phục vụ phát triển giống lai. 2.2. Nội dung nghiên cứu Nhằm đạt được các mục tiêu đặt ra, đề tài thực hiện các nội dung nghiên cứu sau trong năm 2010: - Khảo nghiệm cơ bản (khảo nghiệm sinh thái) 03 dòng và 03 tổ hợp lai mới tại Cao Bằng, Lạng Sơn. - Khảo nghiệm sản xuất các tổ hợp lai có triển vọng GL6, GL7 tại Cao Bằng, Lạng Sơn. - Lai tạo các dòng mẹ bất dục đực mới theo hướng đa dạng hoá nguồn gen bất dục đực nhằm tránh các rủi ro trong sản xuất tại Bảo Sơn - Bắc Giang. - Lai tạo hạt lai của một số tổ hợp lai mới tại Bảo Sơn - Bắc Giang. - Sản xuất hạt lai của các tổ hợp lai có triển vọng GL6, GL7 tại Bảo Sơn - Bắc Giang. 2.3. Vật liệu nghiên cứu *Vật liệu để khảo nghiệm sinh thái: 3 tổ hợp lai được tạo ra bởi các giống thuốc lá địa phương CB1, CB2 có khả năng cho năng suất cao, chất lượng tốt và 3 dòng thuốc lá mới có triển vọng bao gồm RG.17 x CB1, C9-1 x CB1, C9-1 x CB2, D2, D7, D62. *Vật liệu để khảo nghiệm sản xuất: các tổ hợp lai có triển vọng C.176 x CB2, C.176 x LS với các ký hiệu GL6, GL7. Đây là những tổ hợp lai được đánh giá tốt qua khảo nghiệm sinh thái ở các vụ xuân 2008-2009 tại Cao Bằng và Lạng Sơn. *Vật liệu để duy trì các dòng bất dục đực nguồn tế bào chất RGH4: là các dòng bất dục đực C.176B, K.346B, K.399B, C7-1B, C9-1B, D81B với nguồn bất dục đực tế bào chất từ giống RGH4 của Mỹ và các dòng bố tương ứng 10 C.176, K.346, K.399, C7-1, C9-1, D81. *Vật liệu để lai tạo các dòng bất dục đực mới nguồn tế bào chất K.326TQ: là các dòng bất dục: K.326 ở thế hệ BC4, RG.8, D81 ở thế hệ BC2, C7-1, C9-1 ở thế hệ BC1 với nguồn bất dục đực từ giống K.326 của Trung Quốc và các dòng bố tương ứng của chúng. *Vật liệu để sản xuất hạt lai của các tổ hợp lai có triển vọng: dòng mẹ bất dục đực C.176B và các dòng bố CB2, LS cho lai tạo hạt lai của các tổ hợp GL6, GL7. 2.4. Phương pháp nghiên cứu - Đánh giá các dòng và tổ hợp lai F1 theo phương pháp chuẩn như: + Các dòng và tổ hợp lai khi khảo nghiệm sinh thái được bố trí thí nghiệm đồng ruộng theo phương pháp khối ngẫu nhiên hoàn toàn, nhắc lại ba lần, diện tích ô 35 m2. Giống đối chứng được sử dụng trong thí nghiệm: C.176 tại Cao Bằng và K.326 tại Lạng Sơn. + Các tổ hợp lai khi khảo nghiệm sản xuất được bố trí thí nghiệm ô lớn, không lặp lại, diện tích 3.000 m2, có đối chứng là giống đang phổ biến tại địa phương (C.176 tại Cao Bằng, K.326 tại Lạng Sơn). + Trồng trọt, chăm sóc: theo quy trình kỹ thuật do Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá ban hành đối với thuốc lá vàng sấy, hiện đang được áp dụng tại các vùng trồng. Bón phân theo mức 70N + 100P2O5 + 140K2O. Thí nghiệm khảo nghiệm sinh thái sử dụng các loại phân đơn NH4NO3, K2SO4, super lân. Thí nghiệm khảo nghiệm sản xuất sử dụng phân bón hỗn hợp chuyên dùng cho thuốc lá tại Cao Bằng và phân đơn tại Lạng Sơn. + Đánh giá các chỉ tiêu nông sinh học theo Quy phạm khảo nghiệm giống thuốc lá 10 TCN 426 - 2000 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành. Các chỉ tiêu theo dõi chính gồm: các đặc điểm nông sinh học, mức độ sâu bệnh hại, năng suất và chất lượng nguyên liệu. + Phân cấp thuốc lá nguyên liệu theo tiêu chuẩn ngành TCN 26 - 1 - 02. + Phân tích một số thành phần hoá học chính ảnh hưởng đến chất lượng nguyên liệu tại Phòng Phân tích Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá như: • Phân tích hàm lượng nicotin theo TCVN 7103:2002 (ISO 2881:1992) • Phân tích hàm lượng nitơ protein theo TCVN 7253:2003 • Phân tích hàm lượng đường khử theo TCVN 7102:2002 (CORESTA 38:1994) • Phân tích hàm lượng clo theo TCVN 7251:2003 + Đánh giá chất lượng cảm quan theo tiêu chuẩn TC 01 - 2000 của Tổng công ty thuốc lá Việt nam, do Hội đồng bình hút của Viện KTKT thuốc lá đánh giá, cho điểm. - Xử lý thống kê các số liệu theo các phương pháp thông dụng, có sử 11 dụng các lập trình trên máy vi tính như EXCEL, STATH. 2.5. Địa điểm nghiên cứu - Các nội dung khảo nghiệm sinh thái và khảo nghiệm sản xuất được triển khai tại các vùng trồng chính ở các tỉnh phía Bắc bao gồm: + Xã Nam Tuấn - huyện Hoà An - tỉnh Cao Bằng, + Xã Hữu Vĩnh - huyện Bắc Sơn - tỉnh Lạng Sơn. - Các nội dung duy trì và lai tạo các dòng bất dục đực, lai tạo hạt lai của các tổ hợp lai mới, sản xuất hạt lai GL6, GL7 được thực hiện tại Chi nhánh Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá tại Bắc Giang (xã Bảo Sơn – Lục Nam – Bắc Giang). 12 Chương 3: KẾT QUẢ VÀ BÌNH LUẬN 3.1. Kết quả khảo nghiệm cơ bản một số dòng và tổ hợp lai mới 3.1.1. Kết quả khảo nghiệm cơ bản một số dòng và tổ hợp lai mới tại Cao Bằng a) Tình hình sinh trưởng: Thí nghiệm được triển khai tại thôn Nà Khá, xã Nam Tuấn, huyện Hòa An tỉnh Cao Bằng ngày 28/01/2010 với điều kiện khô hạn nặng kéo dài ở giai đoạn sau trồng (tháng 2 – 3). Theo dõi thời gian sinh trưởng của các dòng và tổ hợp lai tại Cao Bằng ở vụ xuân 2010 cho thấy: Các tổ hợp lai RG.17 x CB1, C9-1 x CB1 có thời gian phát dục (ra nụ 90%) sớm nhất ở 72-73 ngày sau trồng (NST) - ở mức tương đương giống đối chứng C.176. Các dòng D2, D7 phát dục ở 80 ngày sau trồng, muộn hơn 7 ngày so với giống C.176. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 phát dục rất muộn, ở 93 – 95 ngày sau trồng. Bảng 1. Thời gian sinh trưởng của một số dòng và tổ hợp lai tại Cao Bằng trong vụ xuân 2010 Đơn vị tính: ngày Thời gian từ trồng đến TT Giống thí nghiệm Lá đầu Ra nụ 10% Ra nụ 90% chín 1 RG17 x CB1 55 73 67 2 C9-1 x CB1 57 72 66 3 C9-1 x CB2 73 93 67 4 D2 67 80 64 5 D7 65 80 66 6 D62 85 95 67 7 C.176 57 73 64 Thu lần cuối 128 128 135 128 128 142 128 Về thời gian từ trồng đến lá đầu chín: tuy các giống có sự khác biệt lớn về thời gian phát dục nhưng không có sự khác biệt đáng kể về thời gian từ trồng đến lá đầu chín. Dòng D2 có lá đầu chín sớm nhất ở 64 NST, tương đương giống đối chứng C.176. Các dòng D7, D62 và các tổ hợp lai có lá đầu chín muộn hơn ở 66-67 NST. Thời gian từ trồng đến thu hoạch lần cuối: đa số các tổ hợp lai và dòng khảo nghiệm có thời gian từ trồng đến thu hoạch lần cuối ở 128 ngày sau trồng – tương đương giống đối chứng C.176. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 có tổng thời gian sinh trưởng trên ruộng trồng dài hơn: ở 135 và 142 NST. Do đặc điểm khô hạn kéo dài của vụ xuân 2010 nên các giống khảo nghiệm có thời gian sinh trưởng kéo dài hơn so với các vụ xuân trước. Tuy nhiên, với công thức 13 luân canh tại Cao Bằng là thuốc lá – lúa thì tổng thời gian sinh trưởng này không ảnh hưởng đến thời vụ lúa mùa tại đây. Một số chỉ tiêu sinh trưởng của các dòng và tổ hợp lai được thể hiện ở bảng 2. - Về chiều cao cây ngắt ngọn: Các dòng và tổ hợp lai có sự khác biệt đáng kể về chiều cao cây ngắt ngọn. Các tổ hợp lai RG17 x CB1, C9-1 x CB1 có chiều cao cây hạn chế, ở mức tương đương giống C.176. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 có chiều cao cây lớn nhất, ở mức trên 100 cm. Hai dòng D2, D7 cũng có chiều cao cây ở mức khá. Bảng 2. Một số chỉ tiêu sinh trưởng của một số dòng và tổ hợp lai tại Cao Bằng trong vụ xuân 2010 TT Giống thí nghiệm Cao cây ngắt ngọn (cm) Số lá kinh tế (lá/cây) Đường kính thân (cm) 1 RG17 x CB1 77,3 22,9 2,46 2 C9-1 x CB1 79,4 20,6 2,45 3 C9-1 x CB2 104,9 30,8 2,65 4 D2 93,7 26,6 2,40 5 D7 88,5 27,3 2,40 6 D62 103,1 39,3 2,80 7 C.176 82,8 21,8 2,15 LSD0,05 10,9 3,57 0,21 - Về đường kính thân cây: Các dòng và tổ hợp lai có đường kính thân lớn hơn giống đối chứng. Dòng D62 và tổ hợp lai C9-1 x CB2 có đường kính thân lớn nổi trội ở mức tương ứng 2,8 cm và 2,65 cm. Các tổ hợp lai và dòng còn lại có đường kính thân ở mức trung bình và không có sự khác biệt giữa chúng. - Theo dõi kích thước các lá số 5, 10, 15 của các dòng và các tổ hợp lai chúng tôi nhận thấy: Về chiều dài lá: các dòng và các tổ hợp lai có chiều dài lá tăng từ lá số 5 qua lá số 10 và lại giảm đi ở lá số 15. Lá số 15 có chiều dài lớn hơn lá số 5. Dòng 62 và tổ hợp lai C9-1 x CB2 có chiều dài lá lớn nhất trong số các giống thí nghiệm ở cả 3 vị trí lá khảo sát. Ở hướng ngược lại, các dòng D2, D7 có chiều dài lá hạn chế hơn. So với giống đối chứng C.176, tất cả các dòng và tổ hợp lai này đều có chiều dài lá lớn hơn ở cả 3 vị trí lá. Về chiều rộng lá: không có sự khác biệt đáng kể về bề rộng của lá số 5 và lá số 10 của các dòng và các tổ hợp lai. Bề rộng lá số 15 của các dòng và các tổ hợp lai có sự giảm rõ rệt so với bề rộng các lá số 5, 10. Các dòng D2, D7 có bề rộng lá lớn nổi trội so với các giống còn lại. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 có bề rộng 14 lá giảm dần từ lá số 5 qua lá số 10 đến lá số 15 và do vậy có bề rộng lá số 10, 15 nhỏ nhất. Giống đối chứng C.176 có bề rộng lá ở mức trung bình so với các giống thí nghiệm. Bảng 3. Kích thước lá số 5, 10, 15 của một số dòng và tổ hợp lai ở vụ xuân 2010 tại Cao Bằng TT Giống thí nghiệm Lá số 5 Dài Rộng Đơn vị tính: cm Lá số 10 Lá số 15 Dài Rộng Dài Rộng 1 RG17 x CB1 50,0 24,3 59,8 24,3 58,4 19,1 2 C9-1 x CB1 52,3 24,1 60,1 24,7 58,4 20,0 3 C9-1 x CB2 53,6 24,4 63,3 22,3 59,7 18,0 4 D2 54,0 26,4 57,0 27,0 53,3 19,0 5 D7 52,9 26,1 57,6 27,3 54,4 19,7 6 D62 57,3 26,5 61,4 24,2 60,7 19,3 7 C.176 48,6 24,6 52,4 24,1 49,8 19,3 LSD0,05 3,47 1,35 2,60 1,56 2,30 1,92 b) Mức độ sâu bệnh hại Theo dõi sâu bệnh hại các giống khảo nghiệm cho kết quả như ở bảng 4. Bệnh thắt cổ rễ xuất hiện ở thời kỳ đầu sau trồng, hạn chế mức phát triển của những cây bị nhiễm. Tổ hợp lai RG17 x CB1 có tỷ lệ cây nhiễm cao nhất với 9,05%, các dòng và các tổ hợp lai khác có tỷ lệ cây nhiễm thấp (từ 1,43 – 3,81%). Bảng 4. Mức độ sâu bệnh hại một số dòng và tổ hợp lai ở vụ xuân 2010 tại Cao Bằng TT Giống thí nghiệm Tỷ lệ cây (%) Đánh giá Tỷ lệ bệnh thắt cổ rễ (%) Tỷ lệ cây (%) Đánh giá Tỷ lệ cây (%) Đánh giá 1 RG17 x CB1 9,05 5,71 + 6,19 - 2 C9-1 x CB1 3,81 4,29 + 10,95 + 3 C9-1 x CB2 3,33 0,95 - 1,43 - 4 D2 1,43 3,33 + 8,57 + 5 D7 1,90 0,95 - 5,24 - 6 D62 2,86 1,90 - 3,81 - 7 C.176 2,38 3,81 + 15,71 + Ghi chú: - mức độ hại rất nhẹ, + mức độ hại nhẹ, ++ mức độ hại trung bình 15 Sâu xanh cũng xuất hiện và gây hại từ giai đoạn sau trồng khoảng 20 ngày đến giai đoạn ngắt ngọn. Tuy nhiên, sâu xanh xuất hiện với mật số thấp và do ruộng thí nghiệm được phun trừ kịp thời nên mức độ hại nhẹ. Bệnh đốm lá thường gây hại đáng kể đối với các lá gốc và vị bộ nách dưới ở trong tháng 3 và nửa đầu tháng 4 của những năm trước khi không khí lạnh về có mưa phùn kéo dài và thời tiết âm u. Trong vụ xuân 2010, thời tiết ấm và khô hạn hơn nên mức độ gây hại của bệnh đốm lá không đáng kể. c) Đánh giá năng suất và chất lượng Theo dõi một số chỉ tiêu cấu thành năng suất và năng suất của các tổ hợp lai chúng tôi thu được số liệu như ở bảng 5. Bảng 5. Một số chỉ tiêu cấu thành năng suất và năng suất của các dòng và tổ hợp lai tại Cao Bằng trong vụ xuân 2010 TT 1 Giống thí nghiệm RG17 CB1 Số lá kinh tế (lá) Khối lượng tươi (g) Năng Tỷ lệ lá Tỷ lệ lá của suất cấp 1+2 tươi/khô (tạ/ha) (%) Lá 5 Lá 10 Lá 15 x 22,9 37,3 41,2 36,7 7,34 20,7 44,5 2 C9-1 x CB1 20,6 36,3 40,1 37,7 7,41 20,1 49,8 3 C9-1 x CB2 30,8 41,3 36,0 30,3 7,07 26,3 51,1 4 D2 26,6 41,4 41,0 30,8 7,92 21,4 56,6 5 D7 27,3 42,0 42,0 35,3 7,83 21,8 43,4 6 D62 39,3 43,2 39,0 29,2 7,27 26,8 42,6 7 C.176 21,8 32,3 31,1 30,8 7,50 16,5 39,3 3,57 - - - - 2,48 - LSD0,05 - Số lá kinh tế là một chỉ tiêu có tương quan thuận đến năng suất của các giống thuốc lá. Có sự chênh lệch lớn giữa các giống khảo nghiệm về chỉ tiêu số lá kinh tế. Tổ hợp lai C9-1 x CB1 có số lá kinh tế thấp nhất với 20,6 lá/cây, ở mức tương đương giống đối chứng C.176 (21,8 lá/cây). Các dòng và tổ hợp lai C9-1 x CB2 có số lá kinh tế lớn, ở mức trên 26 lá/cây. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 có số lá kinh tế cao nổi trội (30,8 và 39,3 lá/cây) là cơ sở để có năng suất cao. - Khối lượng lá cũng là một chỉ tiêu có tương quan thuận đến năng suất của các giống thuốc lá. Số liệu về khối lượng các lá thu hoạch số 5, 10, 15 cho thấy: Đối với đa số các dòng và tổ hợp lai có số lá thu hoạch dưới 30 lá/cây, khối lượng lá tăng dần từ lá 5 đến lá 10 hoặc giữ mức tương đương rồi lại giảm ở lá số 15. Đối với dòng D62 và tổ hợp lai C9-1 x CB2 có số lá thu hoạch lớn, khối lượng lá giảm dần từ lá số 5 qua lá số 10 đến lá số 15. Các dòng và tổ hợp lai có số lá thu hoạch thấp hơn như D2, D7, RG17 x CB1, C9-1 x CB1 thì 16 có khối lượng lá cao hơn so với dòng D62 và tổ hợp lai C9-1 x CB2 có số lá thu hoạch lớn. Ngoại trừ tổ hợp lai C9-1 x CB2 và các dòng D7, D62 có khối lượng lá số 15 tương đương giống đối chứng C.176, các dòng và tổ hợp lai khảo nghiệm có khối lượng lá lớn hơn ở cả ba vị trí lá. - Tỷ lệ tươi/khô cho biết hàm lượng chất khô của giống có sự biến động khá lớn giữa các giống khảo nghiệm. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 có hàm lượng chất khô cao nhất khi tỷ lệ tươi/khô thấp nhất (7,07). Ở chiều ngược lại, các dòng D2, D7 có tỷ lệ tươi/khô khá cao (7,92 và 7,83) nên có hàm lượng chất khô thấp hơn. - Năng suất là một trong các chỉ tiêu quan trọng nhất quyết định triển vọng của các giống khảo nghiệm. Tất cả các giống khảo nghiệm có năng suất cao hơn giống đối chứng ở mức có ý nghĩa, trong đó dòng D62 và tổ hợp lai C91 x CB2 có năng suất cao nổi trội và đạt mức trên 26 tạ/ha. - Tỷ lệ lá cấp 1+2 là một trong các yếu tố xác định chất lượng và hiệu quả kinh tế của mỗi giống. Các dòng và các tổ hợp lai có tỷ lệ lá cấp 1+2 cao hơn giống đối chứng C.176, trong đó dòng D2 và các tổ hợp lai C9-1 x CB1, C9-1 x CB2 đạt mức rất cao (từ 49,8 – 56,6%). Để đánh giá chất lượng của các giống khảo nghiệm, đề tài đã phân tích một số thành phần hoá học chính như hàm lượng nicotin, Nitơ protein, đường khử và Clo trong mẫu nguyên liệu lá sấy của các giống thí nghiệm. Kết quả phân tích được thể hiện ở bảng 6. Bảng 6. Một số thành phần hóa học chính trong nguyên liệu của các dòng và tổ hợp lai tại Cao Bằng ở vụ xuân 2010 Giống thí nghiệm TT Nicotin (%) Nitơ protein (%) Đường khử (%) Clo (%) 1 RG17 x CB1 2,01 1,02 26,7 0,03 2 C9-1 x CB1 2,07 1,09 23,5 0,05 3 C9-1 x CB2 2,09 1,01 24,8 0,04 4 D2 1,81 1,05 28,5 0,03 5 D7 2,15 0,92 27,4 0,04 6 D62 2,18 1,03 25,0 0,05 7 C.176 2,22 0,99 30,6 0,05 - Về hàm lượng nicotin: Các giống khảo nghiệm ở vụ xuân 2010 không có sự khác biệt đáng kể về hàm lượng nicotin khi chỉ số này biến động trong dải khá hẹp, từ 1,85% ở dòng D2 đến 2,18% ở dòng D62. Các dòng và tổ hợp lai này đều có hàm lượng nicotin nằm trong ngưỡng tối ưu đối với nguyên liệu vàng sấy (1,6-2,5%), là một trong những cơ sở để nguyên liệu có tính chất hút tốt. - Về hàm lượng đường khử: Mức biến động về hàm lượng đường khử của các giống khảo nghiệm từ 23,5% ở tổ hợp lai C9-1 x CB1 đến 28,5% ở dòng 17 D2. Tuy các dòng và tổ hợp lai có hàm lượng đường khử cao hơn ngưỡng tối ưu(14-20%) nhưng thấp hơn so với giống đối chứng C.176 (30,6%) và ở mức trung bình hàng năm đối với nguyên liệu Cao Bằng. Chất lượng nguyên liệu của các giống khảo nghiệm còn được đánh giá qua bình hút cảm quan với kết quả ở bảng 7. Bảng 7. Điểm bình hút cảm quan nguyên liệu của các dòng và tổ hợp lai tại Cao Bằng trong vụ xuân 2010 Đơn vị tính: điểm Màu Tổng sắc điểm Hương Vị Độ nặng Độ cháy 1 RG17 x CB1 9,8 10,3 7,0 7,0 7,0 41,1 2 C9-1 x CB1 10,2 10,6 7,3 7,0 7,0 42,1 3 C9-1 x CB2 10,1 10,5 7,0 7,0 7,0 41,6 4 D2 9,9 10,2 7,3 7,0 7,0 41,4 5 D7 10,3 10,3 7,0 7,0 7,0 41,6 6 D62 10,2 10,2 7,0 7,0 7,0 41,4 7 C.176 10,3 10,1 7,0 7,0 7,0 41,4 TT Giống thí nghiệm - Về hương thơm: Không có sự khác biệt lớn khi điểm về hương biến động từ 9,8 ở tổ hợp lai RG17 x CB1 đến 10,3 điểm ở dòng D7 và giống C.176. - Về khẩu vị: Các tổ hợp lai C9-1 x CB1, C9-1 x CB2 có điểm vị cao nhất với 10,6 và 10,5 điểm. Các dòng khảo nghiệm có điểm vị từ 10,2-10,3 điểm ở mức tương đương so với giống đối chứng C.176 (10,1 điểm). - Đối với các chỉ tiêu về độ nặng, độ cháy và màu sắc: không có sự khác biệt đáng kể giữa các dòng, các tổ hợp lai và giữa chúng với giống đối chứng C.176. Tổng điểm bình hút chịu ảnh hưởng nhiều bởi các điểm về hương và vị. Tổ hợp lai C9-1 x CB1 có tổng điểm bình hút cao nhất với 42,1 điểm do có điểm hương, vị và độ nặng cao hơn. Các dòng và tổ hợp lai còn lại có tổng điểm bình hút cao (>41 điểm), ở mức tính chất hút tốt và không có sự khác biệt đáng kể giữa chúng. Tổng hợp kết quả khảo nghiệm 3 tổ hợp lai và 3 dòng thuốc lá tại Cao Bằng ở vụ xuân 2010 cho thấy: − Về năng suất: Tất cả các dòng và các tổ hợp lai có năng suất trên 20 tạ/ha, ở mức cao vượt trội so với giống đối chứng C.176. Tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 có năng suất cao nổi trội (>26 tạ/ha) là những giống có tiềm năng năng suất cao. 18 − Về khả năng sấy: Các dòng và các tổ hợp lai có tỷ lệ lá cấp 1+2 cao hơn giống đối chứng C.176, trong đó các tổ hợp lai C9-1 x CB1, C.9-1 x CB2 và dòng D2 có tỷ lệ lá sấy cấp 1+2 cao nổi trội (49,8 đến 56,6%) là những giống có triển vọng. − Về chất lượng nguyên liệu: Các dòng và các tổ hợp lai tuy có hàm lượng đường khử hơi cao nhưng hàm lượng nicotin nằm trong ngưỡng tối ưu. Các dòng và các tổ hợp lai có điểm hương, vị khá cao và tổng điểm bình hút đạt trên 41 điểm - ở mức tính chất hút tốt. Tổ hợp lai C9-1 x CB1 có tổng điểm bình hút cao nhất với 42,1 điểm. Như vậy, tại Cao Bằng, các tổ hợp lai C9-1 x CB2 và dòng D62 thể hiện nhiều ưu điểm về các đặc tính kinh tế, tiếp đến là tổ hợp lai C9-1 x CB1 và các dòng D2, D7. 3.1.2. Kết quả khảo nghiệm sinh thái một số dòng và tổ hợp lai mới tại Lạng Sơn a) Tình hình sinh trưởng Thí nghiệm được trồng ngày 04/02/2010. Với đặc điểm khô hạn nặng kéo dài ở đầu vụ xuân 2010, lượng nước tưới cho ruộng thí nghiệm rất hạn chế đã ảnh hưởng đến thời gian sinh trưởng của các giống khảo nghiệm tại Lạng Sơn. Bảng 8. Thời gian sinh trưởng của một số dòng và tổ hợp lai tại Lạng Sơn trong vụ xuân 2010 Thời gian từ trồng đến các giai đoạn (ngày) Ra nụ 10% Ra nụ 90% Lá đầu chín Thu lần cuối TT Giống thí nghiệm 1 RG17 x CB1 73 82 83 124 2 C9-1 x CB1 76 84 86 124 3 C9-1 x CB2 77 85 86 128 4 D2 89 97 86 124 5 D7 90 98 86 128 6 D62 90 100 86 132 7 K.326 (Đ/C) 73 78 82 124 - Về thời gian phát dục: Có sự khác biệt lớn về thời gian phát dục của các giống khảo nghiệm. Các tổ hợp lai phát dục (ra nụ 90%) ở 82 - 85 NST, muộn hơn giống đối chứng K.326 từ 4-7 ngày. Các dòng D2, D7, D62 phát dục khá muộn, ở 97 - 100 NST. - Về thời gian từ trồng đến lá đầu chín: Tuy có sự khác biệt lớn về thời gian phát dục nhưng không có sự khác biệt đáng kể giữa các giống khảo nghiệm về thời gian từ trồng đến lá đầu chín. Tổ hợp lai RG17 x CB1 có lá đầu chín ở 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng