Tài liệu Chính sách quản lý đất đai ở miền nam thời mỹ nguỵ (1954 1975)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA ĐỊA LÝ Mai Thị Hải Yến CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI Ở MIỀN NAM THỜI MỸ-NGUỴ (1954-1975) NIÊN LUẬN Ngành: Quản lý đất đai (Chương trình đào tạo chuẩn) Cán bộ hướng dẫn: TS.Trịnh Thị Kiều Trang Hà Nội – 2019 1 LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Trịnh Thị Kiều Trang đã đưa ra một bài tập giúp sinh viên năm nhất như em có thể mở rộng kiến thức về môn học cũng như giúp em làm quen với một phương thức làm nên một bài tiểu luận tốt nghiệp mà em sẽ được làm trong những năm học sắp tới. Trong khuôn khổ kiến thức, thời gian có hạn nên bài viết của còn nhiều hạn chế và thiếu xót. Do vậy rất mong cô bỏ qua và đóng góp ý kiến để bài tiểu luận được hoàn thiện hơn. Em rất mong nhận được ý kiến đóng góp và sự chỉ dẫn của cô. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 18 tháng 03 năm 2019 Sinh Viên Mai Thị Hải Yến 2 DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH Hình 1.1 Hội nghị Genève 1954 Hình 2.1 Ngô Đình Diệm đã tiến hành cuộc cải cách nông thôn khi còn là Thủ tướng Hình 2.2 Buổi lễ trao bằng khoán cho nông dân dưới quyền chủ toạ của tổng thống Ngô Đình Diệm Hình 2.3 Ngày 26-3-1970, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu cho ban hành luật Người Cày Có Ruộng và lấy ngày này làm Ngày Nông Dân Hình 2.4 Trái phiếu cải cách điền địa được ban hành dưới chính quyền Nguyễn Văn Thiệu Bảng 2.1 Kết quả chương trình “Người Cày Có Ruộng” 3 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT NCCR: Người cày có ruộng VNCH: Việt Nam Cộng hoà 4 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU…………………………………………………………………………6 1. Tính cấp thiết của đề tài …………………………………………………………...6 2. Mục tiêu, phạm vi nghiên cứu……………………………………………………..6 2.1 Mục tiêu nghiên cứu……………………………………………………….6 2.2 Phạm vi nghiên cứu………………………………………………………..7 3. Nội dung nghiên cứu……………………………………………………………….7 4. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………………..7 5. Cấu trúc niên luận………………………………………………………………….7 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG ĐỊA CHÍNH, SÁCH “CẢI CÁCH ĐIỀN ĐỊA” CỦA CHÍNH QUYỀN NGÔ ĐÌNH DIỆM VÀ “LUẬT NGƯỜI CÀY CÓ RUỘNG” CỦA CHÍNH QUYỀN NGUYỄN VĂN THIỆU…..9 1.Tổ chức hoạt động địa chính………………………………………………………9 2. Các cuộc cải cách điền địa của VNCH…………………………………………...12 2.1Chính sách “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm……13 2.2 “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu…….19 CHƯƠNG II: ĐÁNH GIÁ CÁC CUỘC CẢI CÁCH ĐIỀN ĐỊA Ở MIỀN NAM VIỆT NAM…………………………………………………………………………..26 1. Đánh giá chính sách “Cải cách địa điền” dưới thời Ngô Đình Diệm………….26 2. Đánh giá “Luật người cày có ruộng” của Nguyễn Văn Thiệu…………………27 KẾT LUẬN…………………………………………………………………………..29 TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………..29 TRANG WEB THAM KHẢO………………………………………………………30 5 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai là nguồn tài nguyên quý giá, đóng vai trò quyết định trong sự tồn tại và phát triển của loài người. Đất đai là không gian sống, là nguồn tư liệu sản xuất và là một loại hàng hóa đặc biệt. Xã hội càng phát triển nhu cầu sử dụng đất ngày càng cao, do vậy quản lý tốt việc sử dụng đất là rất cần thiết và cần được quan tâm. Nhưng để có được việc quản lý đất đai tốt như hiện nay chúng ta đã phải trải qua rất nhiều chính sách cải cách ruộng đất. Chiến tranh chống thực dân Pháp giành độc lập kết thúc bằng Hiệp định đình chiến ký kết ngày 20 tháng 7 năm 1954 tại Genève chia Việt Nam làm hai Miền riêng biệt . Miền Bắc theo chế độ cộng sản dưới quốc hiệu Việt nam Dân chủ Cộng hoà. Miền Nam đứng về phía thế giới tự do. Ngày 23 tháng 10 năm 1955, một cuộc trưng cầu dân ý đã được tổ chức tại Miền Nam và kết quả đã đưa tới truất phế Vua Bảo Đại. Triều đại Nhà Nguyễn thật sự chấm dứt, Hiến pháp 26 tháng 10 năm 1956 tấn phong ông Ngô Đình Diệm lên làm Tổng thống Miền Nam và thành lập nước Việt Nam Cộng hòa. Chín năm chiến tranh giải thực kết thúc, hòa bình trên 2 miền Nam Bắc được tái lập. Chánh quyền 2 Miền đều dồn nỗ lực tái thiết đất nước theo đường lối riêng của mỗi chế độ chánh trị. Phát triển kinh tế là ưu tiên mà Chánh sách về Ruộng đất là quan trọng vì Việt Nam vốn là xứ nông nghiệp. Ruộng đất nuôi sống gần 80% dân Việt Nam. Có một Chánh sách Ruộng đất tốt, hài hòa, hợp lý là để xóa bỏ những bất công xã hội do chế độ thực dân tạo ra từ khi Việt nam bị đô hộ. Ở Miền Bắc, Hồ Chí Minh thực hiện chánh sách về ruộng đất gọi là “Cải cách Ruộng đất” còn ở trong Miền Nam gọi là “Cải cách Điển địa”. Xuất phát từ thực tế đó, tôi đã lựa chọn tìm hiểu về: “Chính sách quản lý đất đai ở miền Nam thời Mỹ-Nguỵ (1954-1975)” 2. Mục tiêu, phạm vi nghiên cứu 2.1 Mục tiêu nghiên cứu - 6 Đánh giá việc cải cách ruộng đất miền Nam Việt Nam. 2.2 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian nghiên cứu: đề tài thực hiện trên phạm vi miền Nam - Phạm vi khoa học: Nghiên cứu về sự hình thành các chính sách cải cách Việt Nam. ruộng đất và nội dung của chúng. - Thời gian nghiên cứu: giai đoạn từ năm 1954-1975. 3. Nội dung nghiên cứu - Tìm hiểu về Tổ chức hoạt động địa chính, chính sách “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm và “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu. - Đánh giá tầm quan trọng của việc cải cách ruộng đất lúc bấy giờ. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp điều tra, thu thập số liệu, tài liệu: + Thu thập các văn bản lịch sử ghi chép lại về vấn đề cần nghiên cứu, các giáo trình, công trình khoa học, mạng Internet. - + Thu thập thông tin, số liệu, tài liệu và những thông tin cần thiết về Tổ chức hoạt động địa chính, chính sách “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm và “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu. - Phương pháp thống kê: Thống kê các số liệu, tài liệu về tình hình đăng ký Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hồ sơ địa chính và các tài liệu khác liên quan như: diện tích, vị trí, mục đích sử dụng,… - Phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp: - Từ số liệu thu thập sau khi đã được xử lý, tiến hành phân tích, đánh giá để có những nhận định, nhận xét về Tổ chức hoạt động địa chính, chính sách “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm và “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu. 5. Cấu trúc niên luận Niên luận bao gồm: 7 - Lời mở đầu bao gồm tính cấp thiết của đề tài, mục tiêu và phạm vi nghiên cứu, nội dung nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu. - Phần nội dung gồm 2 chương: - + Chương 1: Tổng quan về Tổ chức hoạt động địa chính, chính sách “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm và “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu 8 - + Chương 2: Đánh giá các cuộc cải cách địa điền ở miền Nam Việt Nam - Phần kết luận và kiến nghị. - Phần tài liệu tham khảo. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG ĐỊA CHÍNH, SÁCH “CẢI CÁCH ĐIỀN ĐỊA” CỦA CHÍNH QUYỀN NGÔ ĐÌNH DIỆM VÀ “LUẬT NGƯỜI CÀY CÓ RUỘNG” CỦA CHÍNH QUYỀN NGUYỄN VĂN THIỆU 1. Tổ chức hoặt động địa chính Sau Hội nghị Gênve, nước Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền NamBắc. Miền Nam đặt dưới sự kiểm soát của Mỹ-Ngụy. Thời kỳ đầu, ở các tỉnh miền Nam còn song song tồn tại ba chế độ điền thổ. - Chế độ theo Sắc lệnh 21-7-1925 áp dụng tại một số xã và thành phố thuộc Nam Kỳ cũ. - Chế độ quản thủ địa bộ áp dụng tại những lời chưa thuộc Sắc lệnh 1925 ở Nam Kỳ cũ. - Chế độ quản thủ địa chính áp dụng ở một số địa phương thuộc Trung Kỳ cũ. Hình 1.1 Hội nghị Genève 1954 Để hợp thành một chế độ quản thủ điển địa thống nhất chính quyền Việt Nam Cộng hoà của Ngô Đình Diệm đã ban hành Sắc lệnh 124-CTNT ngày 31-5-1962 về 9 công tác kiến điển và quản thủ điển địa tại những xã và thành phố chưa thuộc chế độ bảo thủ điền và quản thủ điền địa những xã và thành phố chưa thuộc chế độ bảo thủ điền thổ theo Sắc lệnh 1925. Công tác kiến điển nhằm thiết lập bản để giải thửa hoặc hiệu chỉnh bản đồ sẵn có, điều tra quyền sở hữu và các quyền khác, lập các thông tin về diện tích, loại hạng đất, sản lượng... Sau khi kết thúc công việc kiến điền. Ty điền địa sẽ lập sổ điển bạ, sổ điền chủ , sổ mục lục điền chủ để thực hiện việc quản thủ điền địa và làm những trích lục địa bộ gọi là chứng thư kiến điển để cấp phát cho chủ đất. Tổ chức và hoạt động quản thủ điền địa từ năm 1954 đến năm 1975 đã thay đổi theo 3 giai đoạn sau (theo Nguyễn Thúc Bảo).  Từ năm 1954 đến 1955 là thời kỳ thiết lập các Nha địa chính tại các “phần”: - “Nam phần”do nghị định 3101-HCSV ngày 5-10-1954, thành lập Nha Địa chính Việt Nam đặt dưới quyền trực tiếp của một đại biểu Chính phủ. Tại mỗi tỉnh có Ty địa chính , lập 2 khu địa chính miền Bắc và miền Nam (của Nam phần) để mỗi Khu kiểm soát về phương diện kỹ thuật và quản thủ địa chính một số tỉnh thuộc Khu. - “Trung phần” do nghị định 412-ND/DC ngày 3-3-1955, Nha địa chính “Trung phần” được thiết lập tại Huế có 1 giám đốc phụ trách. Ở mỗi tỉnh, tuỳ theo công việc có thể có 1 Ty hoặc Phòng, Ban lưu động để làm công tác địa chính. - “Cao nguyên Trung phần” do nghị định 495-ND/ĐB/CP ngày 2-8-1965, thành lập Nha địa chính vùng Cao nguyên, đặt trụ sở tại Đà Lạt gồm 1 Nha Trung ương, 2 Khu địa chính: 1 cho miền Bắc và 1 cho miền Nam của Cao Nguyên. Các Ty địa chính được lập ở các tỉnh và thành phố.  Từ năm 1956 đến 1959 là thời kỳ Nha Tổng Giám đốc địa chính và địa hình Chính quyền Diệm đã bãi bỏ tư cách pháp nhân và ngân sách “tự trị” của các “phần” kể từ ngày 1-1-1956. Do đó, Nha địa chính các phần cũng bị huỷ bỏ. Nha tổng Giám đốc Địa chính và địa hình được thành lập theo Nghị định số 1-DTCC/ND ngày 2-1-1957 để thi hành các “Quốc sách về điền địa và nông nghiệp”. Cơ quan Trung ương của Tổng Nha gồm Sở Hành chính, Sở Pháp chế, Sở Nghiên huấn và Công sản, Nha Kỹ thuật. Cơ quan trực thuộc Tổng Nha gồm 6 Khu địa chính (mỗi Khu gồm một số tỉnh) và mỗi tỉnh có 1 Ty địa chính. 10  Từ năm 1960 đến 1975 là Tổng Nha điền địa Tổng Nha điển địa được thành lập trong một quá trình khá dài và xáo trộn phức tạp. Ngày 13-10-1959, Nha điền thổ và đặc nhượng công sản được sáp nhập vào Tổng Nha địa chính và địa hình. Đến 1-12-1959 Tổng Nha địa chính và địa hình được đổi tên là Tổng Nha điền địa và đồ bản là một cơ quan duy nhất phụ trách mọi công việc có liên quan đến vấn đề điền địa. Ngày 8-5-1962 Tổng Nha điền địa và đồ bản có thêm Nha cải cách điền địa sáp nhập vào để trở thành Tổng Nha điền địa theo Nghị định số 200-BCTNT/ĐT/ND. Tổng nha này có 11 nhiệm vụ cụ thể song có thể tổng hợp thành 3 nhiệm vụ chính sau: - Xây dựng tài liệu: Nghiên cứu, tổ chức và điều hành những công tác tam giác đạc, đa giác đạc và đo đạc cần thiết bằng mọi phương pháp cổ điển hay tân tiến để lập bản đồ và các văn kiện phụ thuộc tức là làm tất cả các phần việc của cơ quan địa chính. - Quản thủ tài liệu: Bảo lưu, hiện cải, sang bản và in bản đồ, lập trích lục bản đồ, số địa ba và các văn kiện phụ thuộc, điều hành công việc quản thủ địa chính (công việc hành chính có liên quan đến điển địa ) và quản thủ điển địa ( bảo vệ quyền sở hữu về điền địa). - Khai thác tài liệu: Để thi hành cải cách điền địa, đặc nhượng công sản, cung cấp tài liệu cho tư nhân và các cơ quan công quyên dùng vào việc nghiên cứu chỉnh trang lãnh thổ, thuế vụ… Về hệ thống tổ chức, Tổng Nha điển địa gồm các cơ quan sau: + Văn phòng Tổng giám đốc; + Cơ quan phụ tá Tổng giám đốc (Sở Hành chính, Sở Pháp chế, Chương trình, Kế hoạch và Nghiên huấn); + Các cơ quan chuyên môn ở Trung ương (Nha đồ bản và địa hình, Nha quản thủ điền địa, Nha cải cách điền địa); + Các cơ quan địa phương (Ty điển địa Sài Gòn, Ty để đương Sài Gòn và Ty điển địa ở các tỉnh); + Toà án điền địa trực thuộc Tổng Nha. 11 2. Các cuộc cải cách điền địa của VNCH Trong khi miền Bắc phóng tay Cải cách Ruộng đất tiêu diệt tầng lớp địa chủ thì chính quyền miền Nam liên tục tiến hành tư hữu hoá đất đai, thực hiện công bằng xã hội, nâng cao đời sống nông dân. Qua việc thu mua đất từ các điền chủ rồi bán lại hay phát cho nông dân, trước năm 1975 mọi gia đình nông dân miền Nam đều đã thật sự làm chủ mảnh đất tư hữu của mình. Chương trình Người Cày Có Ruộng là một cuộc cách mạng xã hội, thay đổi tận gốc rễ nông thôn miền Nam. Chương trình được thực hiện trong ôn hòa, dựa trên tinh thần thượng tôn luật pháp, hoà giải và hòa hợp xã hội. Một mặt tôn trọng quyền lợi của chủ đất, khôi phục và bảo vệ quyền tư hữu đất đai. Mặt khác giúp tòan thể nông dân có ruộng cày. Thành công một phần nhờ vào sự đóng góp của Hoa Kỳ và các nước Đồng Minh. Nhưng chính yếu vẫn là từ hai vị lãnh đạo miền Nam: Thủ tướng Ngô Đình Diệm đã thực hiện chương trình ngay khi về nước và Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu quyết tâm nối tiếp thực hiện chương trình. Ông Thiệu hiểu rõ Luật NCCR không phải chỉ là thành quả của nền dân chủ nghị viện non trẻ, mà còn là một chính sách mang lại chính nghĩa cho công cuộc đấu tranh chống cộng sản. Những tài liệu phổ biến gần đây cho thấy, sau Mậu Thân 1968 số thanh niên miền Nam theo cộng sản càng ngày càng ít đi, không đủ bổ xung số cán binh cộng sản ra hồi chánh, lên đến trên 200.000 người. Chính vì lý do này cộng sản Bắc Việt đã phải mang quân chính quy từ miền Bắc vượt biên giới xâm lấn miền Nam. Tình hình ruộng đất miền Nam Khi quân Pháp xâm chiếm nước ta, miền Nam vẫn còn nhiều vùng chưa được khẩn hoang, nhiều vùng vì chiến tranh nông dân đã phải bỏ ruộng vườn. 12 Lợi dụng cơ hội một số người Pháp và người theo Pháp đã chiếm, rồi thông đồng với nhà cầm quyền Pháp hợp thức hóa quyền sở hữu đất đai họ chiếm được. Trước 1945, theo ước tính trong số 6.530 đại điền chủ (trên 50 ha đất) có 6.316 là ở miền Nam. Miền Nam không xảy ra Cải cách Ruộng đất, không có nghĩa là cộng sản miền Nam nhân đạo hơn cộng sản miền Bắc. Từ cuộc Nam Kỳ Khởi Nghĩa 1940, cộng sản đã thẳng tay tàn sát tiêu diệt giai cấp điền chủ. Các sử liệu cộng sản tóm tắc việc này như sau: “…lập tòa án cách mạng xét xử bọn phản động, xóa bỏ các thứ thuế vô lý, xóa các khoản nợ, tịch thu đất thóc gạo của địa chủ chia cho dân nghèo và nuôi nghĩa quân.” Khi Việt Minh cướp được chính quyền năm 1945, hầu hết các đại điền chủ đều bỏ ruộng vườn về sống tại Sài Gòn hoặc các thành phố lớn. Việt Minh tịch thu ruộng đất rồi chia cho tá điền canh tác và lấy thuế. Ở các vùng thuộc Hòa Hảo và Cao Đài, nông dân cũng tự thực hiện việc chia lại ruộng đất hoặc chấm dứt nộp địa tô cho ruộng vườn mà họ đang trồng cấy. 2.1 Chính sách “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm Đây là cuộc cải cách nhằm phân phối lại điền địa trong khuôn khổ chương trình “Cải cách nông nghiệp” và “Phát triển nông thôn”. Cuộc cải cách ruộng đất này do tổng thống Việt Nam Cộng hoà Ngô Đình Diệm thi hành. Vào thời điểm đó, ở VNCH tình hình đất đai tồn tại nhiều bất cập bất công, đó là: -Sở hữu đất đai chênh lệch quá lớn: 2.5% đại điền chủ sở hữu tổng số 45% đất đai, trong khi đó 73% tiểu điền chủ chỉ sở hữu 15% đất đai. -Lúc đó mức tô, thuế mà các điền chủ đặt ra rất cao (40-60%). -Việc thuê mướn giữa chủ đất và tá điền không có hợp đồng cụ thể dẫn đến thua thiệt lớn có thể đến với tá điền bất cứ lúc nào. Chính sách “Cải cách điền địa” đã có manh nha từ thời Chính phủ Bảo Đại (1953) với 4 nội dung được khởi xướng là: về thể thức thu những phần đất không 13 trồng tỉa của doanh điền, về quy chế tá điền; về suất lưu trí ruộng đất trồng tỉa và về ấn định quyền hưởng hoa lợi các ruộng đất trồng tỉa. Khi lên nắm quyền, Ngô Đình Diệm đặt vấn đề “Cải cách điền địa” lên hàng quốc sách và coi đó là then chốt của cuộc cách mạng kinh tế ở miền Nam. “Cứu nông thôn là cứu chế độ”, “xã ấp còn quốc gia còn, xã ấp mất quốc gia mất” . Hình 2.1 Ngô Đình Diệm đã tiến hành cuộc cải cách nông thôn khi còn là Thủ tướng Ngô Đình Diệm đã chia cuộc Cải cách điền địa ra làm hai giai đoạn. Giai đoạn 1 từ năm 1955 đến cuối năm 1956 là giai đoạn thi hành “Quy chế tá điền”. Giai đoạn 2 từ cuối năm 1956 là giai đoạn “Tiểu điền chủ hoá tá điền”. - Giai đoạn 1 của “Cải cách điền địa” có nội dung tập trung vào hai đạo dụ số hai (8-1-1955) và số bảy (5-2-1965 ). Những điều cơ bản của hai đạo dụ này là: + Lập khế ước tá điền loại A (đối với ruộng thục đang canh tác); + Lập khế ước tá điền loại B (đối với ruộng bỏ hoang); 14 + Lập khế ước tá điền loại C (đối với ruộng hoàng của địa chủ văng mặt hoặc cam kết không khai thác lại). Khế ước loại C còn bao gồm cả ruộng công làng xã, tá điền trực tiếp ký với Hội đồng hương chính xã. + Thời hạn khế ước là 5 năm; + Mức tô quy định từ 15% đến 25%. Đối với khế ước loại C được miễn tô năm đầu, năm thứ hai phải đóng 1/2 mức tô và năm thứ ba phải đóng 3/4 mức tô. + Thành lập “Ủy ban nông vụ” từ tổng, quận đến tỉnh do cai tổng, quận trưởng, tỉnh trưởng làm chủ tịch có đại diện của địa chủ, nông dân tham gia để giải quyết các vụ tranh chấp ruộng đất, hướng dẫn lập khế ước. Nội dung các bước của giai đoạn 1 “Cải cách điền địa” thực chất chỉ mang tính chất cải lương vì không giải quyết được vấn đề cơ bản của ruộng đất là quyền sở hữu. Thực tế các địa chủ thời kỳ kháng chiến chống Pháp bị chính quyền Cách mạng tịch thu ruộng đất lại trở về cùng chính quyền, pháp luật, quân đội chiếm đoạt lại ruộng đất và chính quyền Diệm không thể kiểm soát được mức thu tố của địa chủ. Vì vậy, tình hình nông thôn miền Nam vẫn mất ổn định và đời sống nhân dân tiếp tục sa sút. - Giai đoạn 2 của “Cải cách điền địa” với nội dung chủ yếu là dạo cụ số 57 (22-10-1956) được nêu rõ là “Phân chia ruộng đất cho công bằng, giúp tá điền trở thành tiểu điền chủ, phát triển sản xuất nông nghiệp, hướng dẫn các đại biển chủ qua hoạt động kỹ nghệ”. Mục tiêu của đạo dụ 57 tuy có tính “cách mạng” trong quan hệ đất đai song nội dung cụ thể lại khó thực thi trên thực tế và hiệu quả rất thấp. Dụ 57 quy định mỗi địa chủ chỉ được giữ lại 100ha ruộng đất và 15ha ruộng hương hỏa (cộng là 115ha). Trong số ruộng đất được giữ lại, địa chủ được quyền lựa chọn bất cứ thửa ruộng nào. Số ruộng thừa ra sẽ bị truất quyền sở hữu. Ruộng “truất hữu” sẽ được chính quyền bồi thường theo hiện giá. Số tiền bồi thường được trả 10% bằng tiền mặt, số tiền còn lại được trả bảng tín phiếu trong 12 năm với lãi suất 5% hàng năm. Số ruộng “truất hữu” sẽ được đem bán cho những người thiếu ruộng, mỗi hộ không quá 5ha. Người mua được phép trả dân trong 6 năm, trong thời gian ấy, ruộng 15 đất vẫn thuộc quyền sở hữu của chính quyền. Trong vòng 10 năm đất không được cho mướn, cầm cố hay sai áp. Hình 2.2 Buổi lễ trao bằng khoán cho nông dân dưới quyền chủ toạ của tổng thống Ngô Đình Diệm Theo thống kê của chính quyền Diệm, số địa chủ bị “truất hữu” ruộng là 2.710 người và số ruộng “truất hữu” là 65 vạn ha trồng lúa. Thực tế, dụ 57 chỉ đụng chạm đến 26 vạn ha trồng lúa của địa chủ Pháp còn khoảng trên 40 vạn ha nữa không bị đụng chạm đến. Theo tài liệu của Viện khảo sát Mỹ Stanford năm 1968 thì chỉ có 1980 địa chỉ với 454. 878ha ruộng đất bị “truất hữu” mà thôi. Như thế đại bộ phận giai cấp địa chủ cùng khoảng 2/3 diện tích mà chúng chiếm giữ không bị đụng chạm đến. Trong 6 năm thực hiện giai đoạn hai của “Cải cách điền địa” mới chỉ có 123.000 gia đình tá điền trở thành tiểu điền chủ. Đương nhiên số điền chủ này phần lớn vốn không phải là những nông dân không có đất. Đến cuối năm 1963, sau 7 năm 16 thực hiện cải cách chỉ vẻn vẹn có 18 đại địa chỉ bỏ ra 7 triệu đồng trái phiếu để đổi lấy 7070 cổ phiếu của một công ty hỗn hợp. Tờ tạp chí “Chấn hưng kinh tế” số ra ngày 12-5-1960 cho biết, tính đến tháng 4-1960, tại Nam Bộ, 45% diện tích trồng trọt vẫn nằm trong tay những địa chủ lớn (có từ 50ha trở lên), gần 2,5% dân số, 422% diện tích tập trung vào trong tay địa chủ vừa và nhỏ, 11,1% dân số và 12,5% diện tích còn lại phân phối cho phú nông và nông dân lao động. Tốc độ thực hiện phân phối lại ruộng đất bằng chương trình Cải cách điền địa khá chậm. Theo Gabriel Kolko, vào năm 1961, khi chương trình này trên thực tế đã chấm dứt. Tổng thống Diệm đã thu được 422.000 ha cộng với ruộng đất của Pháp, thành ra vào khoảng 650.000 ha. Trong số này chỉ 244.000 ha được chia lại sau cuối năm 1958, chủ yếu cho người di cư Thiên Chúa giáo miền Bắc, cựu chiến binh hoặc những người mới tới.Lấy ví dụ tỉnh Long An, trong số khoảng 35.000 hộ nông dân ở Long An phải thuê một phần hoặc toàn bộ đất canh tác, chỉ có 3.613 hộ đủ tiêu chuẩn được mua đất theo Dụ số 57; hơn nữa, thủ tục quá chậm chạp đến nỗi cho đến tận năm 1960, khi chính quyền Long An đã rơi vào hoàn cảnh nguy ngập, mới chỉ có 973 giấy chứng nhận sở hữu đất ruộng được cơ quan Bộ ở Sài Gòn gửi về. Bên cạnh đó, lực lượng du kích cộng sản luôn tìm mọi cách phá hoại chính sách Cải cách điền địa của chính phủ VNCH.. Nhất là từ năm 1960 trở về sau an ninh nông thôn miền Nam xấu đi do người cộng sản công khai phát động chiến tranh du kích nên chính phủ rất khó thi hành chính sách cải cách điền địa. Du kích cộng sản cấm nông dân làm đơn xin mua ruộng của chính phủ, cấm nông dân ký hợp đồng với chủ điền, huỷ bỏ địa tô, ám sát cán bộ phụ trách chương trình cải cách, phá hoại các khu nông thôn kiểu mẫu, các cơ sở thí nghiệm trồng trọt, chăn nuôi. Dưới sự khống chế của du kích cộng sản, nông dân không dám mua ruộng đất của chính phủ còn địa chủ không thu được tiền cho thuê đất. Vì không có đơn xin mua nên số ruộng đất chính phủ còn nắm giữ chưa bán được phải bỏ hoang. Sau khi Tổng thống Ngô Đình Diệm bị ám sát, nền chính trị miền Nam bất ổn trong một thời gian. Do đó chính sách Cải cách điền địa của VNCH bị gián đoạn từ năm 1963 đến năm 1967 17 Đến năm 1958, Ngô Đình Diệm đã khôi phục được kiểu sở hữu đất tại đồng bằng Nam Bộ về lại như thời trước chiến tranh khi 2% chủ đất sở hữu 45% đất đai và khoảng một nửa số người cày không có ruộng Ngày 30 tháng 6 năm 1959, chủ yếu ở đồng bằng sông Cửu Long số khế ước tá điền lập được đã lên tới 774.286 ha (Loại A: 576.856 ha, loại B và C: 197.530 ha), liên quan tới khoảng ¾ số tá điền Khế ước quy định mức tô tối đa là 25% đối với mùa gặt chính của ruộng 2 mùa/năm nhưng trong thực tế thì địa chủ bắt ép nông dân nộp tô hơn mức quy định rất nhiều. Mức tô phổ biến trong giai đoạn này là 25% - 40% hoa lợi. Còn theo báo Tự Do (báo của chính quyền VNCH) số ra ngày 3/3/1961 thừa nhận: "Tuy khế ước quy định tô 15% nhưng thực tế địa chủ đã thu tô 45 – 50% như cũ, những năm mất mùa cũng không được giảm tô". Theo tạp chí Chấn Hưng Kinh Tế đã thống kê như sau: Diện tích truất hữu (2035 chủ điền) = 430.319 ha (chiếm 94%) Diện tích đã được bồi thường = 340.744 ha Diện tích có đơn xin mua = 297.018 ha Diện tích đã cấp bán (123.193 tá điền) = 345.851 ha Diện tích mua trực tiếp của chủ điền (2857 tá điền) = 6.362 ha Diện tích mua của điền chủ Pháp = 220.842 ha (Thỏa ước Việt-Pháp ngày 10/9/1958) Số tiền bồi thường bằng chi phiếu = 165.497.567 đồng Số tiền bồi thường bằng trái phiếu = 1.195.380.000 đồng Theo số liệu trên, tính chung cả miền Nam, chính quyền đã thu hồi 430.319 ha và bán lại cho 123.193 nông dân. So với 1 triệu hộ tá điền ở đồng bằng sông Cửu Long thì rõ ràng dụ 57 về cơ bản không ảnh hưởng bao nhiêu 18 Với những kết quả như trên, cả 3 mục tiêu mà chương trình “Cải cách điền địa” của chính quyền Ngô Đình Diệm định ra đều thất bại, đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền họ Ngô. 2.2 “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu Cuộc tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 buộc Mỹ phải xuống thang và chuyển sang chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”. Vì một vùng nông thôn rộng lớn đã ở dưới quyền kiểm soát của Mặt trận giải phóng miền Nam nên Mỹ và Việt Nam Cộng hòa càng chú ý đến việc giành lại đất đai ở nông thôn. Trong chương trình nghị sự giữa Richard Nixon và Nguyễn Văn Thiệu thời Đệ nhị Cộng hòa tại đảo Midway tháng 6 năm 1969, vấn đề nông thôn và cải cách điền địa đã được ghi lên hàng đầu. Nixon hứa sẽ viện trợ 40 triệuUSD cho chương trình cải cách điền địa này. Ngày 25 tháng 8 năm 1969, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đưa ra dự luật để quốc hội thảo luận, trong đó việc rút bớt ruộng đất để lại cho địa chủ xuống còn 15 ha ở Nam phần, 5 ha ở Trung phần và cấp không 1,5 triệu ha ruộng lúa cho hơn 80 vạn nông dân. Ngày 9 tháng 9 năm 1969, thì Nixon phái Richard I. Hogh, một chuyên gia về phát triển nông thôn châu Á, cùng với 35 chuyên viên người Việt và Mỹ sang Sài Gòn trực tiếp cố vấn chương trình cải cách điền địa. Ngoài 40 triệu Mỹ kim (tương đương 11 tỷ đồng Việt Nam Cộng hòa) bỏ ra thì chính quyền Đệ nhị Cộng hòa còn bỏ ra 178 triệu đồng để chi cho việc soạn thảo luật “Người Cày Có Ruộng”. Từ tháng 8 năm 1969 đến tháng 3 năm 1970, sau một thời gian tranh luận khá gay go trong Quốc hội vì nhiều dân biểu là địa chủ không muốn bị truất hữu, cuối cùng thì đạo luật được Thượng viện thông qua ngày 6 tháng 3 năm 1970 và Hạ viện chung quyết ngày 16 tháng 3 năm 1970. Ngày 26 tháng 3 năm 1970, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã ký tại Cần Thơ sắc lệnh số 003/60 ban hành luật “Người Cày Có Ruộng”. Ông nói: “Hôm nay là ngày vui sướng nhất của đời tôi.” Ngày ban hành luật “Người Cày Có Ruộng” được coi là ngày nghỉ lễ toàn quốc. 19 Hình 2.3 Ngày 26-3-1970, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu cho ban hành luật Người Cày Có Ruộng và lấy ngày này làm Ngày Nông Dân “Luật người cày có ruộng” của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu được ban hành gồm 3 điều chủ chốt:  Hạn điền.  Hạ thấp “suất lưu trí” để lại cho mỗi địa chủ, không phải là 100ha như thời Ngô Đình Diệm mà chỉ là 15ha ở Nam Bộ và 5ha ở Trung Bộ. Số ruộng thừa sẽ bị truất hữu. Ruộng truất hữu được chính quyền bồi thường bằng 2,5 lần số hoa lợi thường niên về lúa của thửa ruộng với tỷ lệ 20% trả bằng tiền mặt, số còn lại được trả bằng trái phiếu trong 8 năm và hưởng lãi 10% năm. Tuy nhiên số 15ha này là ruộng trồng lúa. Các loại ruộng đất sau không bị truất hữu. + Ruộng đất hương hỏa, kỵ điền, hậu điền, nghĩa trang không quá 5 ha cho mỗi gia tộc. + Ruộng đất hiện hữu của các tôn giáo. 20