VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN XUÂN TÙNG
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TỪ THỰC TIỄN CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP LUẬT
THUỘC BỘ TƯ PHÁP
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
HÀ NỘI, 2017
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN XUÂN TÙNG
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TỪ THỰC TIỄN CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP LUẬT
THUỘC BỘ TƯ PHÁP
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã số: 60 34 04 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. HỒ SỸ SƠN
Hà Nội, 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ Chính sách công với đề tài “Chính
sách phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường Trung cấp Luật
thuộc Bộ Tư pháp” là công trình nghiên cứu khoa học của cá nhân tôi, chưa
được công bố và sử dụng ở bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Nội dung
của luận văn dựa trên quan điểm cá nhân của tác giả, trên cơ sở nghiên cứu lý
luận, tổng hợp thực tiễn với sự hướng dẫn khoa học của thầy PGS.TS. Hồ Sỹ
Sơn.
Các số liệu được trình bày trong luận văn được thu thập từ nhiều nguồn
số liệu và liên hệ thực tế để viết ra. Không sao chép bất kỳ công trình của tác
giả nào. Các số liệu, kết quả trong luận văn đều trung thực và có nguồn gốc rõ
ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.
Thái Nguyên, ngày 23 tháng 10 năm 2017
Học viên
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1. LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP CÔNG LẬP ................................... 8
1.1. Lý luận cơ bản về phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập8
1.2. Vai trò của chính sách phát triển đội ngũ giáo viên................................. 10
1.3. Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung cấp công lập.. 10
1.4. Những yếu tố xã hội tác động đến chính sách phát triển đội ngũ giáo viên
trường trung cấp công lập ............................................................................... 21
Chương 2. THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP LUẬT THUỘC BỘ TƯ
PHÁP .............................................................................................................. 25
2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của đội ngũ giáo viên các Trường Trung
cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp ............................................................................. 25
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên các Trường Trung cấp Luật trực thuộc Bộ
Tư pháp............................................................................................................ 27
2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách phát triển đội ngũ giáo viên các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp ..................................................... 35
Chương 3. CÁC QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP THỰC THIỆN CHÍNH
SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG
CẤP LUẬT THUỘC BỘ TƯ PHÁP ........................................................... 52
3.1. Quan điểm, mục tiêu, định hướng thực hiện chính sách sách phát triển đội
ngũ giáo viên các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp ........................ 52
3.2. Các giải pháp thực hiện chính sách phát triển đội ngũ giáo viên các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp ..................................................... 57
KẾT LUẬN .................................................................................................... 68
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 70
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGDĐT
: Bộ Giáo dục và Đào tạo
NCKH
: Nghiên cứu khoa học
LLCT
: Lý luận chính trị
SL
: Số lượng
SP
: Sư phạm
TCL
: Trung cấp Luật
UBND
: Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Số hiệu
bảng
Tên bảng
Bảng 1.1.
Biểu đồ lương cơ sở qua các năm
Bảng 2.1.
Thống kê số lượng giáo viên khối các Trường Trung cấp
Luật thuộc Bộ Tư pháp năm học 2016 – 2017
Trang
17
28
Tổng hợp trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ
các trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp năm học
2016 – 2017
29
Tổng hợp cơ cấu độ tuổi của đội ngũ giáo viên khối các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp
31
Bảng 2.4.
Thâm niên công tác của đội ngũ giáo viên
33
Bảng 2.5.
Tổng hợp về giới tính của đội ngũ giáo viên khối các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp
34
Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với đội ngũ giáo
viên khối các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp
43
Đánh giá về chính sách tuyển dụng viên chức tại các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp
44
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Bảng 2.6.
Bảng 2.7.
Bảng 2.8.
Đánh giá về chính sách đào tạo, bồi dưỡng viên chức tại
Khối các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp
Sơ đồ 3.1. Những nội dung cơ bản về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên
45
61
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên tại các cơ sở giáo dục nói
chung ở nước ta thời gian qua đã được Đảng và Nhà nước ta quan tâm sâu sắc,
thể hiện rất rõ trong các chủ trương, đường lối, chiến lược phát triển của đất
nước và được cụ thể hóa trong Luật Viên chức Việt Nam, trong các văn bản
quy phạm pháp luật như: Nghị định của Chính phủ, Thông tư hướng dẫn của
Bộ trưởng. Hiện nay, đội ngũ giáo viên tại các cơ sở giáo dục nói chung ở
nước ta đã và đang có nhiều chuyển biến tích cực. Đội ngũ làm công tác giảng
dạy ngày càng được đào tạo chính quy, chất lượng được nâng cao và có nhiều
chế độ, chính sách ưu tiên phát triển, góp phần quan trọng vào thực hiện mục
tiêu giáo dục là đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài phục
vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội
nhập quốc tế.
Nhằm đào tạo, đào tạo lại nguồn công chức tư pháp - hộ tịch cấp cơ sở
để thực hiện chuẩn hóa đội ngũ công chức tư pháp – hộ tịch, Bộ Tư pháp
thành lập 05 Trường Trung cấp Luật tại 05 khu vực trọng yếu quốc gia về
pháp luật. Hệ thống các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp đã không
ngừng phát triển cả về quy mô, chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, đồng thời,
không ngừng nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ
giáo viên phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đội ngũ
giáo viên giảng dạy, nghiên cứu của khối các trường trung cấp luật không
ngừng lớn mạnh phục vụ yêu cầu, nhiệm vụ mà Nhà nước, Bộ, Ngành giao.
Trong những năm qua, công tác xây dựng đội ngũ viên chức, đặc biệt là xây
dựng đội ngũ giáo viên tại các trường trung cấp luật luôn được chú trọng.
Việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội
1
ngũ này được quan tâm thường xuyên đã tạo ra lực lượng có tiềm năng bổ
sung vào đội ngũ trực tiếp giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Để chính sách phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường
Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp được thực hiện có chất lượng thì việc tìm
hiểu thực trạng thực hiện chính sách và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
chính sách phát triển đội ngũ giáo viên hiện nay luôn được quan tâm và đây
cũng là nội dung nghiên cứu của đề tài. Tuy nhiên, hiệu quả của một chính
sách công, chính sách phát triển đội ngũ giáo viên phải được đánh giá tích cực
đầy đủ lý thuyết về phân tích chính sách công để thiết kế một chính sách phù
hợp với thực tiễn và chính sách phát triển đội ngũ giáo viên đào tạo trình độ
trung cấp luật tại các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp đạt được hiệu quả. Bộ Tư pháp
đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo chuẩn hóa đội ngũ công chức tư
pháp – hộ tịch của chính quyền địa phương, để thực hiện vai trò này Bộ Tư
pháp cũng đã và đang thực thi chính sách phát triển đội ngũ giáo viên đặc biệt
đội ngũ giáo viên khối trường trung cấp luật theo chủ trương của Đảng và
Nhà nước đem lại những kết quả khả quan, tuy nhiên, việc thực hiện chính
sách này vẫn còn nhiều hạn chế.
Nhằm đánh giá đúng thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ
giáo viên để từ đó đưa ra những giải pháp chính sách nhằm phát triển có hiệu
quả chính sách này trong thời gian tới tại hệ thống các Trường Trung cấp Luật
thuộc Bộ Tư pháp.
Xuất phát từ những lý do trên, học viên đã lựa chọn và nghiên cứu đề
tài: “Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường Trung
cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp” là yêu cầu khách quan, cấp thiết cả về lý luận và
thực tiễn nhằm có cái nhìn khách quan, sâu sắc hơn về vấn đề này, đồng thời
với mong muốn đây sẽ là tài liệu tham khảo có giá trị cho các đối tượng khác
khi nghiên cứu về vấn đề này.
2
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Nghiên cứu đề tài “Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn
các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp” cho thấy đây là một vấn đề
mới, một số nhà khoa học đã quan tâm nghiên cứu và tiếp cận theo nhiều cách
với những cấp độ khác nhau:
- Bài báo “Giải pháp xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề
đến năm 2015” của PGS.TS Cao Văn Sâm, Phó Tổng cục trưởng – Tổng cục
Dạy nghề. Trong bài báo tác giả đã nhấn mạnh đối với giáo viên dạy các nghề
trọng điểm khu vực, quốc tế cần đào tạo, bồi dưỡng đạt chuẩn về kỹ năng
nghề, năng lực sư phạm, ngoại ngữ theo chuẩn, chương trình của các nước
tiên tiến trong khu vực và trên thế giới; giáo viên dạy ở các nghề trọng điểm
quốc tế cần đào tạo, bồi dưỡng đạt chuẩn quốc gia về trình độ, kỹ năng nghề
và nghiệp vụ sư phạm; đối với những người có chuyên môn tham gia dạy
nghề cho lao động nông thôn cần tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng công nghệ mới,
kỹ năng dạy học và các năng lực khác;
- Công trình “Thực trạng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và
những nội dung cần nghiên cứu khi xây dựng Luật Viên chức” của tác giả
Nguyễn Hải Thập đã đánh giá thực trạng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục khá toàn diện, đề xuất các nhiệm vụ phát triển đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục ở nước ta hiện nay;
- Luận văn Thạc sĩ Chính sách công của tác giả Phan Trọng Hào (2014):
“Chính sách đối với viên chức khoa học từ thực tiễn tại Viện Hàn lâm Khoa
học xã hội Việt Nam” đã hệ thống căn bản cơ sở lý luận, thực tiễn của chính
sách đối với viên chức khoa học;
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công của tác giả Kiều Quỳnh
Anh (2012): “Chính sách phát triển nguồn nhân lực nghiên cứu ngành Khoa
học xã hội từ thực tiễn Viện Khoa học xã hội Việt Nam”, đã có những đánh
3
giá toàn diện về hệ thống đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, sử dụng, thu hút
nhân tài ngành khoa học - xã hội;
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý Chính sách công của tác giả Nguyễn Văn
Tuyên (2015): “Chính sách phát triển viên chức từ thực tiễn Học viện Hành
chính Quốc gia”, đã nghiên cứu đầy đủ và có hệ thống cả về lý luận và thực
tiễn về chính sách phát triển viên chức từ thực tiễn Học viện Hành chính
Quốc gia;
- Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục của tác giả Hoàng Đình Hơn
(2011): “Quản lý phát triển đội ngũ đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề
số I – Bộ Quốc phòng theo yêu cầu chuẩn hóa”, đã nghiên cứu có hệ thống cả
về lý luận, thực tiễn về chính sách phát triển đội ngũ giáo viên và đề xuất các
giải phát phát triển đội ngũ giáo viên Trường Trung cấp nghề số I – Bộ Quốc
phòng theo yêu cầu chuẩn hóa;
- PGS.TS. Đỗ Phú Hải, Học viện Khoa học xã hội: “Báo cáo về thể chế
quản lý viên chức và đội ngũ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập
từ năm 1998 đến nay” đã hệ thống một cách đầy đủ các văn bản quy phạm
pháp luật về viên chức và quản lý viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công
lập;
- Sách “Chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao trong khu
vực công ở nước ta hiện nay“ do Triệu Văn Cường – Nguyễn Minh Phương
chủ biên đã đem lại một cái nhìn tổng thể về chính sách thu hút nguồn nhân
lực chất lượng cao từ nhiều góc độ, từ đó rút ra được hệ thống giải pháp mang
tính toàn diện và đồng bộ trong hoàn thiện chính sách thu hút nguồn nhân lực
chất lượng cao trong khu vực công ở nước ta hiện nay.
Các công trình nghiên cứu, bài viết nói trên đã đề cập một cách khái
quát về chính sách phát triển viên chức nói chung, đội ngũ giáo viên tham gia
giảng dạy tại các trường nói riêng. Song, đến nay chưa có một công trình
4
nghiên cứu về lý luận và thực tiễn đối với chính sách phát triển đội ngũ giáo
viên khối các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp.
Xuất phát từ lý do trên, học viên chọn đề tài này làm luận văn thạc sĩ
của mình. Đề tài luận văn có sự kế thừa, phát triển những thành quả của các
tài liệu liên quan trước để đánh giá, phân tích, từ đó đề xuất các giải pháp phù
hợp với tình hình thực tế và chủ trương phát triển đội ngũ giáo viên khối các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp trong những năm tới.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận, đánh giá
thực trạng thực hiện chính sách phát triển đội ngũ giáo viên các Trường Trung
cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
chính sách phát triển đội ngũ giáo viên đào tạo pháp luật trình độ Trung cấp
Luật từ thực tiễn Bộ Tư pháp trong thời gian tới.
Để thực hiện được mục đích đã đề ra, luận văn phải thực hiện những
nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu và làm rõ những vấn đề lý luận về chính sách phát triển
đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập.
- Phân tích, đánh giá và làm rõ được thực trạng thực hiện chính sách
phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ
Tư pháp.
- Đề xuất một số mục tiêu, định hướng và các giải pháp thực hiện chính
sách phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường Trung cấp Luật
thuộc Bộ Tư pháp.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu chính sách phát triển đội ngũ giáo viên từ thực
tiễn các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp.
5
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách
phát triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ
Tư pháp trong giai đoạn 2014 – 2016 và đề xuất giải pháp thực hiện chính
sách phát triển đội ngũ giáo viên tại các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư
pháp đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận nghiên cứu
Luận văn lấy phép duy vật biện chứng và phép duy vật lịch sử của Chủ
nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng;
chính sách, pháp luật của Nhà nước về viên chức nói chung và đội ngũ giáo
viên nói riêng làm phương pháp luận nghiên cứu đề tài.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, khai
thác thông tin từ các chủ trương, đường lối, văn kiện của Đảng, tư liệu, các
chính sách và văn bản pháp luật của Nhà nước, thu thập thông tin trên mạng
internet, một số sách, báo, tạp chí và công trình nghiên cứu khác có liên quan
đến đối tượng nghiên cứu của đề tài khi nghiên cứu về thực trạng chính sách
phát triển đội ngũ giáo viên các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp.
- Luận văn còn sử dụng phương pháp định tính, điều tra qua bảng hỏi
gửi tới những đối tượng là các nhà quản lý và viên chức tại các Trường Trung
cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp khi đưa ra các giải pháp hoàn thiện chính sách.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần nhận thức sâu sắc và toàn
diện hơn một số vấn đề lý luận về chính sách phát triển đội ngũ giáo viên
trường trung cấp công lập.
6
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn
- Luận văn cung cấp những vấn đề lý luận và thực tiễn cho việc vận
dụng các lý thuyết về chính sách công để phân tích, đánh giá chính sách phát
triển đội ngũ giáo viên từ thực tiễn các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư
pháp để từ đó nâng cao chất lượng, hiệu quả của chính sách trong những năm
tiếp theo tại các trường trung cấp luật.
- Luận văn cũng là một tài liệu khoa học có ý nghĩa thiết thực trong quá
trình hoạch định và thực thi chính sách một cách hiệu quả trong quá trình thực
hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn công chức làm công tác tư pháp – hộ tịch nhằm
chuẩn hóa đội ngũ này của hệ thống các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư
pháp.
- Đồng thời, luận văn cũng là một tài liệu tham khảo có giá trị cho
những ai quan tâm nghiên cứu đến vấn đề này.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội
dung luận văn được thể hiện trong 3 chương:
Chương 1: Lý luận về chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường
trung cấp công lập.
Chương 2: Thực trạng chính sách phát triển đội ngũ giáo viên các
Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp.
Chương 3: Các giải pháp thực hiện chính sách phát triển đội ngũ giáo
viên các Trường Trung cấp Luật thuộc Bộ Tư pháp.
7
Chương 1
LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP CÔNG LẬP
1.1. Lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập
1.1.1. Khái niệm giáo viên và đội ngũ giáo viên
1.1.1.1. Khái niệm giáo viên
Theo Đại từ điển Tiếng Việt định nghĩa: “Giáo viên (danh từ) là tên gọi
chung người làm công tác giảng dạy ở các trường chuyên nghiệp, các lớp đào
tạo, các trường trên bậc phổ thông” [26, tr.16].
Điều 53 Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014 quy định: (i) Nhà giáo
trong cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp bao gồm nhà giáo dạy lý thuyết,
nhà giáo dạy thực hành hoặc nhà giáo vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành;
(ii) Nhà giáo trong trung tâm giáo dục nghề nghiệp, trường trung cấp được gọi
là giáo viên; nhà giáo trong trường cao đẳng được gọi là giảng viên.
Như vậy, giáo viên là người giảng dạy, giáo dục cho người học, lên kế
hoạch, tiến hành các tiết dạy học, thực hành và phát triển các khóa học nằm
trong chương trình giảng dạy của Nhà trường đồng thời cũng là người kiểm
tra, ra đề, chấm điểm thi cho người học để đánh giá chất lượng từng người
học.
1.1.1.2. Đội ngũ giáo viên
Theo từ điển Tiếng Việt của tác giả Nguyễn Văn Đạm (Nhà xuất bản
Văn hóa thông tin năm 1993) thì “Đội ngũ được hiểu là tập hợp những người
có chung hành động, nhiệm vụ thành một tổ chức hướng tới đạt mục tiêu
chung” [9, tr102].
Với cách hiểu trên thì đội ngũ giáo viên trong cơ sở hoạt động giáo dục
nghề nghiệp có thể hiểu là tập hợp các nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy và
nghiên cứu khoa học ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (trung tâm giáo dục
8
nghề nghiệp, trường trung cấp, trường cao đẳng), họ gắn kết với nhau bằng hệ
thống mục tiêu giáo dục; cùng trực tiếp giảng dạy và giáo dục người học,
cùng chịu sự ràng buộc của những quy tắc có tính chất hành chính của Ngành
Giáo dục và Nhà nước.
Như vậy, khi đề cập đến đội ngũ nói chung và đội ngũ giáo viên nói
riêng là nói đến quy mô, cơ cấu, sự gắn kết giữa những con người trong một
tổ chức có chung nhiệm vụ, hành động hướng tới những mục tiêu nhất định.
Đội ngũ giáo viên các trường trung cấp luật chính là số lượng, cơ cấu giáo
viên của khối các trường trung cấp luật hợp thành tổ chức để thực hiện nhiệm
vụ và mục tiêu chung của trường đó.
1.1.2. Khái niệm về giáo viên trường trung cấp công lập
Là viên chức chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy lý thuyết hoặc
thực hành hoặc vừa giảng dạy lý thuyết vừa giảng dạy thực hành và đào tạo,
nghiên cứu khoa học ở bậc trung cấp thuộc một chuyên ngành đào tạo của
trường trung cấp.
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 4 Luật Giáo dục nghề nghiệp “Nhà
giáo dạy lý thuyết chuyên môn trình độ trung cấp phải có bằng tốt nghiệp đại
học trở lên; nhà giáo dạy thực hành trình độ trung cấp phải có chứng chỉ kỹ
năng nghề để dạy thực hành trình độ trung cấp”.
1.1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập
1.1.3.1. Phát triển
Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến
rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp. Phát triển là sự vận động tiến triển
theo chiều hướng tăng lên.
1.1.3.2. Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập
Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập là một quá trình
lớn lên, tăng lên, mở rộng ra về mọi mặt của đội ngũ giáo viên trong hệ thống
9
các trường trung cấp công lập của một quốc gia. Bao gồm tăng trưởng về quy
mô, hoàn chỉnh về cơ cấu, thể chế và tăng tiến về trình độ và năng lực, để đội
ngũ giáo viên trường trung cấp công lập nâng cao chất lượng, hiệu quả công
tác đào tạo, nghiên cứu khoa học và hoạt động dịch vụ.
1.2. Vai trò của chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
công lập
Một là, chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp công
lập tạo môi trường thuận lợi nhằm khuyến khích đội ngũ giáo viên phát triển.
Chính sách vừa là công cụ, đòn bẩy kích thích, tạo động lực cho giáo
viên, đội ngũ giáo viên và Nhà trường phát triển bền vững; vừa có vai trò bảo
hộ cho hệ thống giáo dục trường trung cấp công lập phát triển.
Hai là, chính sách phát triển đội ngũ giáo viên định hướng, dẫn dắt, tạo
động lực cho đội ngũ giáo viên hăng say làm việc theo đúng mục tiêu của
từng giai đoạn cụ thể. Nhà nước phải bổ sung, hoàn thiện, đánh giá chính sách
thường xuyên đặc biệt về tạo môi trường, điều kiện làm việc, chế độ tiền
lương, kinh phí đào tạo, bồi dưỡng giảng viên, thu hút nguồn nhân lực giỏi,
tôn vinh giáo viên,… phù hợp với quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất
nước và hội nhập quốc tế.
1.3. Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung cấp công
lập
1.3.1. Khái niệm chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
công lập
Chính sách là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong các tài liệu
và trên các phương tiện truyền thông, tuy nhiên cho đến nay vẫn khó có thể
đưa ra một định nghĩa duy nhất. Theo cách hiểu thông thường, chính sách là
chương trình hành động do các nhà lãnh đạo, quản lý đưa ra để giải quyết một
vấn đề nào đó thuộc phạm vi thẩm quyền của mình.
10
Chính sách là một trong những công cụ quan trọng của quản lý nhà
nước, thông qua việc ban hành và thực thi các chính sách, pháp luật từ đó
những mục tiêu của Nhà nước được hiện thực hóa. Chủ thể ban hành chính
sách công chính là Nhà nước thông qua các cơ quan quyền lực và các cơ quan
thực hiện chức năng quản lý nhà nước. Do đó, khái niệm chính sách công
được diễn đạt như sau: “Chính sách công là một tập hợp các quyết định chính
trị có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với giải
pháp và công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu xác
định của đảng chính trị cầm quyền”.
Theo Điều 2 Luật Viên chức năm 2010 thì “Viên chức là công dân Việt
Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công
lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự
nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”. Đây là những người mà hoạt
động của họ nhằm cung cấp các dịch vụ cơ bản, thiết yếu cho người dân như
giáo dục, đào tạo, y tế, an sinh xã hội, hoạt động khoa học, văn hóa, nghệ
thuật, thể dục, thể thao.
Chính sách đối với đội ngũ giáo viên trường trung cấp công lập là tập
hợp các quyết định có liên quan của Nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ
thể với giải pháp và công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề phát triển viên
chức nói chung và đội ngũ giáo viên đặc biệt đội ngũ giáo viên trường trung
cấp công lập nói riêng. Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung
cấp công lập bao gồm tập hợp các quyết định, chính sách chứa đựng những
nội dung cơ bản sau:
- Về xây dựng đội ngũ viên chức có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp,
trình độ và năng lực chuyên môn tốt;
- Về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức;
- Về đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật đối với viên chức;
11
- Về thu hút, đãi ngộ đối với viên chức.
Đây là một trong các hệ thống chính sách của Nhà nước được ban hành
nhằm phát huy tối đa tài năng, trí tuệ của viên chức nói chung và đội ngũ giáo
viên trường trung cấp công lập nói riêng nhằm góp phần nâng cao chất lượng
phục vụ xã hội có tác động trực tiếp đến đội ngũ giáo viên.
1.3.2. Mục tiêu chính sách phát triển giáo viên trường trung cấp công lập
Mục tiêu chính sách được xác định là linh hồn của chính sách, thực
hiện ý chí của chủ thể hoạch định chính sách. Từ lý do hoạch định đến các
căn cứ hoạch định chính sách đều nhằm mục đích đạt được mục tiêu do Nhà
nước, Bộ, Ngành đề ra, thỏa mãn được mong muốn của các đối tượng chính
sách và cả xã hội. Tùy theo từng loại chính sách mà mục tiêu chính sách có
mục tiêu dài hạn và trước mắt, mục tiêu định tính và định lượng, mục tiêu
chung và mục tiêu riêng. Một chính sách có thể có nhiều mục tiêu trong đó có
mục tiêu trọng tâm và các mục tiêu bộ phận.
Mục tiêu của chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
công lập chính là khuyến khích đội ngũ giáo viên phát huy khả năng sáng tạo,
cống hiến của mình thực hiện tốt nhất chuyên môn, nghiệp vụ nhằm góp phần
quan trọng và trực tiếp quyết định đến chất lượng cung cấp các dịch vụ cơ
bản, thiết yếu nhất cho người học.
1.3.3. Chủ thể của chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
công lập
Chủ thể ban hành chính sách công là Nhà nước thông qua các cơ quan
thực hiện chức năng lập pháp là Quốc hội; cơ quan thực hiện chức năng hành
pháp đại diện như: Chính phủ, các bộ, ngành thực hiện chức năng quản lý
Nhà nước. Chính sách phát triển đội ngũ giáo viên nói riêng và chính sách
phát triển đội ngũ viên chức nói chung cũng là một trong những chính sách
công của Nhà nước, do đó, chủ thể ban hành chính sách phát triển viên chức
12
cũng do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành như: Quốc hội, Chính
phủ, Bộ Nội vụ. Ngoài ra, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính
phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các đơn vị
sự nghiệp công lập cũng ban hành các văn bản phục vụ cho hoạt động quản lý
của đơn vị mình. Trong các cơ quan nói trên thì Quốc hội ban hành Luật Viên
chức; Chính phủ ban hành các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật; Bộ Nội vụ
là cơ quan đóng vai trò chính trong việc tham mưu, tổng hợp và trực tiếp xây
dựng chính sách. Cụ thể, Bộ Nội vụ có những chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và cơ cấu tổ chức như sau (theo quy định tại Điều 1 Nghị định số
58/2014/NĐ-CP ngày 16 tháng 6 năm 2014 của Chính phủ quy định chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ): Bộ Nội vụ là cơ
quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các ngành, lĩnh
vực: Tổ chức hành chính, sự nghiệp nhà nước; chính quyền địa phương, địa
giới hành chính; cán bộ, công chức, viên chức nhà nước; đào tạo, bồi dưỡng
về chuyên ngành hành chính và quản lý nhà nước; hội, tổ chức phi chính phủ;
thi đua, khen thưởng; tôn giáo; văn thư, lưu trữ nhà nước; thanh niên và quản
lý nhà nước đối với các dịch vụ công thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ theo quy
định của pháp luật.
Tại Điều 45 Nghị định số 29/2012/NĐ-CP ngày 12 tháng 4 năm 2012
của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức có quy
định nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ Nội vụ trong lĩnh vực quản lý viên chức
như sau: Xây dựng, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về viên chức để
Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Xây dựng, trình
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định về chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch, chương trình phát triển đội ngũ viên chức; phân công, phân cấp quản
lý viên chức; xác định vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo chức danh
nghề nghiệp; chiến lược, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ viên chức; chế
13
độ tiền lương; chính sách đối với người có tài năng; các quy định về bổ
nhiệm, bổ nhiệm lại, biệt phái, từ chức, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật,
chấm dứt hợp đồng làm việc, thôi việc và nghỉ hưu đối với viên chức; Quy
định mã số chức danh nghề nghiệp của viên chức; thẩm định việc xây dựng và
kiểm tra việc thực hiện tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức; ban
hành quy chế tổ chức thi tuyển, xét tuyển viên chức; phối hợp với các Bộ
quản lý chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành ban hành quy chế thi,
xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức; thẩm định chương trình
khung bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức; quy định
việc thực hiện hoặc áp dụng chức danh công chức đối với viên chức làm việc
ở các bộ phận hành chính, tổng hợp, quản trị văn phòng, kế hoạch, tài chính
của đơn vị sự nghiệp công lập; Chủ trì, phối hợp với các Bộ quản lý chức
danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành quy định về lập hồ sơ, quản lý hồ
sơ; số hiệu viên chức; thẻ và chế độ đeo thẻ của viên chức; Chủ trì, phối hợp
với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức thống kê số lượng, chất
lượng đội ngũ viên chức; Phối hợp với các Bộ quản lý chức danh nghề nghiệp
viên chức chuyên ngành tổ chức và công nhận kết quả thi hoặc xét thăng hạng
chức danh nghề nghiệp viên chức từ hạng II lên hạng I; giám sát, kiểm tra
việc tổ chức thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức; bổ
nhiệm chức danh nghề nghiệp viên chức hạng I; Hướng dẫn và tổ chức thực
hiện chế độ báo cáo về quản lý viên chức.
1.3.4. Nội dung của chính sách phát triển đội ngũ giáo viên trường trung
cấp công lập
1.3.4.1. Thu hút, tuyển dụng đội ngũ giáo viên
Thu hút đội ngũ giáo viên là thu hút được đông đảo những người giỏi
nhất, tốt nhất về năng lực, trình độ và phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp không
14
- Xem thêm -