Tài liệu . chính sách ngoại thương nhật bản qua các thời kỳ

TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu 1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi KÕt thóc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, NhËt B¶n bÞ b¹i trËn vµ thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ ng-êi vµ cña, thÕ nh-ng NhËt B¶n ®· nhanh chãng kh«i phôc l¹i kinh tÕ; vµ ®i vµo thêi kú t¨ng tr-ëng nhanh. §ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn thÇn kú ®ã cã sù ®ãng gãp quan träng cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng. Còng nh- NhËt B¶n, ViÖt Nam còng mÊt m¸t kh¸ nhiÒu vÒ ng-êivµ cña trong chiÕn tranh. Hßa b×nh lËp l¹i nh-ng ®Êt n-íc ph¶i ®-¬ng ®Çu víi cuéc chiÕn phÝa B¾c vµ phÝa T©y Nam, nÒn kinh tÕ bÞ k×m h·m, kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®-îc trong thêi gian dµi. N¨m 1986, ChÝnh s¸ch ®æi míi ra ®êi lÖnh cÊm vËn cña MÜ cïng dÇn dÇn níi láng th× ViÖt Nam còng phÇn nµo më réng c¸c quan hÖ hîp t¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ gia nhËp vµo ASEAN, AFTA, vµ ®ang cè g¾ng ra nhËp vµo tæ chøc th-¬ng m¹i quèc tÕ WTO. ViÖt Nam vµ NhËt B¶n lµ hai quèc gia kh¸c nhau nh-ng gi÷a hai n-íc cã sù t-¬ng ®ång, cã rÊt nhiÒu ®iÓm gièng nhau. ChÝnh v× vËy, nh÷ng k×nh nghiÖm cña NhËt B¶n trong viÖc x©y dùng thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ë NhËt B¶n thêi kú sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai lµ mét bµi häc ®Ó ViÖt Nam häc tËp. Víi lý do ®ã, em chän ®Ò tµi ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng NhËt B¶n lµm ®Ò tµi cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. 2. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn N-íc ta míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng tuy kh«ng ph¶i lµ míi nh-ng ho¹t ®éng ch-a thùc sö hiÖu qu¶. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt Nam ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ban hµnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng sao cho ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. V× vËy, viÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n, mét n-íc cã nhiÒu ®iÓm gièng víi n-íc ta tõ ®ã rót ra 1 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp bµi häc kinh nghiÖm ®Ó cã thÓ ho¹ch ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng mét c¸ch cã hiÖu qña lµ cÇn thiÕt. 3. Môc ®Ých - Ph©n tÝch vai trß cña Ngo¹i th-¬ng vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn (tõ giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é ®Õn nay) - Ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a ViÖt Nam vµ NhËt B¶n, qua ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm tõ chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n ®èi víi ViÖt Nam giai ®o¹n hiÖn nay. 4.§èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn nµy lµ chÝn h s¸ch vµ biÖn ph¸p, c«ng cô thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n tõ thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é vµ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n. 5. KÕt cÊu kho¸ luËn. Ch-¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch n go¹i th-¬ng Ch-¬ng II. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng NhËt B¶n qua c¸c thêi kú Ch-¬ng III. Bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam Cuèi cïng, Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó ë Th- ViÖn quèc gia, c¸c chuyªn gia NhËt B¶n ë trung t©m VJCC ( Trung t©m hîp t¸c ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ViÖt Nam- NhËt B¶n), vµ ®Æc biÖt c¶m ën c« gi¸o Vò ThÞ HiÒn ng-êi ®· trùc tiÕp h-íng dÉn em thùc hiÖn kho¸ luËn nµy. 2 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ch-¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng NhËt B¶n 1. kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®Æc tr-ng cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng 1.1 C¸c kh¸i niÖm - ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i: ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ mét hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c, c«ng cô vµ biÖn ph¸p thÝch hîp mµ nhµ n-íc ¸p dông ®Ó thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mét quèc gia nh»m ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu cña chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña quèc gia ®ã. (Trang 6, "ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i" GS. PTS T« Xu©n D©n, NXB Thèng Kª N¨m 1998) - Ngo¹i th-¬ng: Ngo¹i th-¬ng lµ sù trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c n-íc th«ng qua mua b¸n. (Trang 7, "Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th-¬ng" , GS.PTS Bïi Xu©n L-u, NXB Gi¸o Dôc n¨m 1995) - ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng: chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m ®iªu chØnh c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng cña mét quèc gia. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ mét hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c, biÖn ph¸p kinh tÕ, hµnh chÝnh vµ ph¸p luËt dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®-îc x¸c ®Þnh trong lÜnh vùc ngo¹i th-¬ng cña mét n-íc trong thêi k× nhÊt ®Þnh. (Trang 8, "ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i" GS. PTS T« Xu©n D©n, NXB Thèng Kª N¨m 1998) 1.2 §Æc ®iÓm cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ cho nªn mang ®Æc ®iÓm cña chÝnh s¸ch kinh tÕ, nh÷ng ®èi t-îng cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng, ®¹i biÓu cho ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mét quèc gia cho nªn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng mang nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã lµ: 3 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1.2.1 ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña mét quèc gia do quèc gia ®ã quyÕt ®Þnh nh-ng cã c©n nh¾c ®Õn quèc gia b¹n hµng. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ chÝnh s¸ch cña mét quèc gia cho nªn do quèc gia ®ã quyÕt ®Þnh. ThÕ nh-ng. ngo¹i th-¬ng lµ mét ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn c¸c quèc gia kh¸c cho nªn khi quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch cña m×nh, cÇn ph¶i c©n nh¾c ®Õn lîi Ých cña c¸c quèc gia kh¸c. 1.2.2 ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµm cÇu nèi liªn kÕt nÒn kinh tÕ trong n-íc víi thÕ giíi. Ho¹t ®«ng ngo¹i th-¬ng t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu s¶n xuÊt, lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn c¸c chu k× kinh tÕ vµ h¬n n÷a sÏ quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng sÏ h¹n chÕ hay thóc ®Èy nh÷ng t¸c ®éng ®ã cña ngo¹i th-¬ng ®Õn nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c ¶nh h-ëng ®Õn nÒn kinh tÕ trong ph¹m vi ngµnh cña m×nh cho nªn trong khi quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ ®ã cÇn c©n nh¾c ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ trong ph¹m vi ngµnh cña m×nh. ThÕ nh-ng chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng kh«ng chØ ®¬n thuÇn ¶nh h-ëng ®Õn riªng lÜnh vùc ngo¹i th-¬ng mµ cÇn ph¶i tÝnh ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¸c hiªn t-îng kinh tÕ ®Òu liªn quan mËt thiÕt tæng hîp ®Õn toµn bé c¸c bé phËn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, cho nªn, viÖc quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch chØ trong mét lÜnh vùc lµ rÊt khã kh¨n. VÒ mÆt chÝnh s¸ch, nÕu chØ lµ chÝnh s¸ch ngµnh ®¬n ®éc th× kh«ng ph¸t huy ®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ tèt. V× vËy, cÇn ph¶i tÝnh ®Õn mèi quan hÖ gi÷a c¸c ngµnh víi nhau. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ¶nh h-ëng ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n cho nªn vÒ tÝch chÊt th× mang tÝnh tæng hîp. Tõ x-a ®Õn nay, ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng dï lµ chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng b¶o hé hay tù do còng ®Òu cã mèi quan hÖ víi c¸c chÝnh s¸ch kh¸c. H¬n n÷a, ngo¹i th-¬ng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, vÝ dô nh- ®Çu t- n-íc ngoµi, viÖn trî… cho nªn khi nghiªn cøu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cïng cÇn ph¶i liªn hÖ víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c. 4 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1.2.3 ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cã nhiÖm vô c©n b»ng thanh to¸n quèc tÕ. Mçi chÝnh s¸ch kinh tÕ cã mét nhiÖm vô ®Æc thï riªng nh-ng cuèi cïng hiÖu qu¶ cña c¸c chÝnh s¸ch ®ã håi quy vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c©n b»ng kinh tÕ . Thu chi cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng, ®¹i biÓu cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh«ng chØ ®¬n thuÇn ¶nh h-ëng ®Õn sù ph¸t triÓn vµ c©n b»ng kinh tÕ quèc d©n mµ nã cßn cã nhiÖm vô riªng lµ c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. 2. Vai trß vµ tÇm quan träng cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n Ngo¹i th-¬ng ®¹i biÓu cho ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mét quèc gia, liªn kÕt nÒn kinh tÕ trong n-íc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi cho nªn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ph¶i ph¸t huy ®-îc vai trß ®ã trong c¶ hai ph-¬ng diÖn ®èi néi vµ ®èi ngo¹i. NhiÖm vô vÒ ®èi ngo¹i lµ ®iÒu chØnh m«i tr-êng bªn ngoµi cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng. NhiÖm vô vÒ mÆt ®èi néi lµ ph¸t huy nh÷ng hiÖu qu¶ cña ngo¹i th-¬ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n th«ng qua viÖc h¹n chÕ hay thóc ®Èy ngo¹i th-¬ng. Trong tr-êng hîp thóc ®Èy ngo¹i th-¬ng, nhê vµo thóc ®Èy ngo¹i th-¬ng mµ ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong tr-êng hîp k×m h·m ngo¹i th-¬ng th× b¶o vÖ ®-îc c¸c ®iÒu kiÖn trong n-íc, ph¸t triÓn s¶n xuÊt mét c¸ch tù lùc. Nh- vËy, h-íng néi hay h-íng ngo¹i cã kh¸c nhau nh-ng cã ®iÓm chung lµ nh»m t¨ng c-êng n¨ng lùc s¶n xuÊt, , ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ mét bé phËn chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña nhµ n-íc cã quan hÖ chÆt chÏ vµ phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cã t¸c ®éng ®Õn khèi l-îng vµ c¬ cÊu hµng ®-îc bu«n b¸n. Nã còng t¸c ®éng ®Õn tæng sè cÇu vµ tæng sè cung cña nh÷ng hµng ho¸ kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ. Tãm l¹i, khi t¸c ®éng ®Õn ngo¹i th-¬ng, chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng còng t¸c ®éng ®Õn mäi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. 5 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Do nh÷ng t¸c ®éng nªu trªn, chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng lµ mét bé phËn quan träng cña chÝnh s¸ch ph¸t triÓn toµn bé nÒn kinh tÕ. §iÒu ch¾c ch¾n lµ chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng cña mét n-íc, song nã cßn t¸c ®éng lªn sù ph©n bæ tµi nguyªn, nh©n lùc vµ ®Çu t-, còng nhm« h×nh t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, mèi quan hÖ gi÷a ngo¹i th-¬ng vµ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ quan träng kh¸c lµm cho khi t¸c ®éng vµo chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng còng lµm ¶nh h-ëng ®Õn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c. V× vËy, khi nghiªn cøu vai trß cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn ph¶i nghiªn cøu vai trß cña ngo¹i th-¬ng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c lÜnh vùc kinh tÕ quèc d©n vµ vai trß t¸c ®éng cña c¸c c«ng cô, biÖn ph¸p thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng. 2.1 Vai trß cña ngo¹i th-¬ng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña NhËt B¶n Hai ho¹t ®éng chñ yÕu cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng lµ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, v× vËy, sau ®©y ta sÏ xem xÐt vai trß cña xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. 2.1.1 Vai trß cña nhËp khÈu NhËp khÈu lµ mét ho¹t ®éng quan träng cña ngo¹i th-¬ng. NhËp khÈu t¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng trong n-íc. NhËp khÈu ®Ó bæ sung c¸c hµng ho¸ mµ trong n-íc kh«ng s¶n xuÊt ®-îc, hoÆc nhËp khÈu kh«ng ®¸p øng nhu cÇu. NhËp khÈu cßn thay thÕ, nghÜa lµ nhËp khÈu vÒ nh÷ng hµng ho¸ mµ s¶n xuÊt trong n-íc sÏ kh«ng cã lîi b»ng nhËp khÈu. NÕu kÕt hîp thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch nhËp khÈu bæ xung vµ nhËp khÈu thay thÕ sÏ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, trong ®ã, c©n ®èi trùc tiÕp ba yÕu tè s¶n xuÊt: c«ng cô lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ lao ®éng ®ãng vai trß quan träng nhÊt. 6 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Cô thÓ, trong tr-êng hîp NhËt B¶n, nhËp khÈu ®ãng vai trß quan träng sau ®©y: - T¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn. - Bæ sung kÞp thêi nh÷ng mÆt mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ. Lµ mét n-íc nghÌo tµi nguyªn, viÖc nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu gióp cho NhËt B¶n c©n b»ng®-îc nÒn kinh tÕ cña m×nh. - Gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n; tho¶ m·n nhu cÇu trùc tiÕp cña nh©n d©n vÒ hµng tiªu dïng. §¶m b¶o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n-íc, t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho ng-êi lao ®éng. - NhËp khÈu cã vai trß tÝch cùc ®Õn thóc ®Èy xuÊt khÈu, t¹o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, t¹o m«i tr-êng thuËn lîi cho viÖc xuÊt khÈu. VÝ dô: sau chiÕn tranh, viÖc t¨ng c-êng nhËp khÈu b«ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kh«i phôc ngµnh c«ng nghiÖp dÖt cña NhËt B¶n. 2.1.2. Vai trß cña xuÊt khÈu. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ngo¹i th-¬ng, lµ ph-¬ng tiÖn thóc ®Èy cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, viÖc më réng s¶n xuÊt ®Ó t¨ng nhËp ngo¹i tÖ cho tµi chÝnh vµ cho nhu cÇu nhËp khÈu còng nh- t¹o c¬ së cho sù ph¸t triÓn cña h¹ tÇng c¬ së lµ mét môc tiªu quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng. Vai trß cña xuÊt khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ NhËt B¶n rÊt to lín thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: - T¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu, phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó më réng, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc, cÇn ph¶i cã vèn ®Ó nhËp khÈu, NhËt B¶n dùa vµo nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n-íc nh-ng nguån vèn quan träng nhÊt lµ xuÊt khÈu. 7 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ , thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. C¬ cÊu tiªu dïng vµ s¶n xuÊt trªn thÕ giíi d-íi sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®· vµ ®ang thay ®æi m¹nh mÏ, c¸c s¶n phÈm míi lÇn l-ît ra ®êi. N¾m b¾t s- thay ®æi ®ã, NhËt B¶n tËp trung xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng míi, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ®ã ph¸t triÓn h¬n. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua sù thay ®æi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, hµng c«ng nghiÖp nÆng thay thÕ cho hµng c«ng nghiÖp nhÑ mµ cô thÓ lµ rÖt b«ng, «t« vµ hµng ®iÖn tö. - XuÊt khÈu sÏ gi¶i quyÕt l-îng thõa vÒ cung nhÊt lµ ë giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é. 2.2 C¸c c«ng cô thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n C¸c quèc gia trªn thÕ giíi nãi chung vµ NhËt B¶n nãi riªng ®Òu sö dông c«ng cô vµ c¸c biÖn ph¸p sau ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña m×nh. 2.2.1 ThuÕ quan: (1) Kh¸i niÖm: ThuÕ quan lµ mét kho¶n tiÒn mµ ng-êi chñ hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu hoÆc qu¸ c¶nh ph¶i nép cho h¶i quan lµ c¬ quan ®¹i diÖn cña n-íc chñ nhµ (2) Vai trß cña thuÕ quan: - MÆt tÝch cùc: * §iÒu tiÕt xuÊt khÈu th«ng qua thuÕ v× l-îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu phô thuéc vµo gi¸ c¶ vµ thuÕ quan lµ mét b«n phËn quan träng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ ngo¹i th-¬ng * B¶o hé thÞ tr-êng néi ®Þa, nhÊt lµ tõ khi tham gia vµo tiÕn tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i. * T¨ng nguån thu ng©n s¸ch nhµ n-íc 8 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 * Kho¸ luËn tèt nghiÖp Lµ c«ng cô ®Ó ph©n biÖt ®èi sö trong quan hÖ kinh tÕ ngo¹i th-¬ng vµ g©y ¸p lùc ®èi víi b¹n hµng ph¶i nh-îng bé trong ®µm ph¸n. - MÆt tiªu cùc: * Lµm gi¸ c¶, chi phÝ cao lªn g©y thiÖt h¹i cho lîi Ých cña ng-êi s¶n xuÊt vµ ng-êi tiªu dïng. * KhuyÕn khÝch mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶. 2.2.2 Nhãm biÖn ph¸p h¹n chÕ phi thuÕ quan (1) C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ vÒ sè l-îng BiÖn ph¸p nµy ®-îc NhËt B¶n sö dông trong thêi k× kh«i phôc kinh tÕ vµ trong giai ®o¹n ®Çu cña thêi k× ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é. - Vai trß cña nhãm biÖn ph¸p h¹n chÕ vÒ sè l-îng. * Tham gia b¶o hé thÞ tr-êng néi ®Þa. * C«ng cô ®Ó thùc hiÖn ph©n biÖt ®èi xö trong quan hÖ ngo¹i giao, g©y ¸p lùc víi ®èi thñ c¹nh tranh. * Tham gia ®iÒu tiÕt cung cÇu ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu quan träng trªn thÞ tr-êng chiÕn l-îc. - C¸c h×nh thøc h¹n chÕ sè l-îng - H×nh thøc cÊm h¼n xuÊt hay nhËp khÈu mét mÆt hµng nµo ®ã tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch kinh tÕ cña mçi n-íc. - H×nh thøc cÊp giÊy phÐp: Hµng ho¸ xu©t nhËp khÈu ph¶i ®-îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp b»ng viÖc cÊp giÊy phÐp. - H¹n ng¹ch: lµ viÖc h¹n chÕ sè l-îng ®èi víi mét lo¹i hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu nµo ®ã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (th-êng lµ mét n¨m) d-íi h×nh thøc cÊp quota. 9 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp - H×nh thøc h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn lµ h×nh thøc b¶o hé thÞ tr-êng néi ®Þa b»ng c¸ch: N-íc nhËp khÈu ®ßi hái n-íc xuÊt khÈu ph¶i gi¶m bít hµng xuÊt khÈu sang n-íc m×nh nÕu kh«ng n-íc nhËp khÈu sÏ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kiªn quyÕt. (2) Nhãm biÖn ph¸p tµi chÝnh tiÒn tÖ Trong nhãm nµy cã nhiÒu h×nh thøc ®iÒu tiÕt xuÊt nhËp khÈu : - BiÖn ph¸p kÝ quü hay ®Æt cäc nhËp khÈu: lµ biÖn ph¸p nhµ n-íc nhËp khÈu quy ®Þnh chñ hµng nhËp khÈu ph¶i ®Æt cäc t¹i ng©n hµng ngo¹i th-¬ng tr-íc khi cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu. BiÖn ph¸p nµy ®-îc chÝnh phñ NhËt B¶n sö dông chñ yÕu trong giai ®o¹n ®Çu cña thêi k× ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é. - HÖ thèng thuÕ néi ®Þa: ®ã c¸c lo¹i thuÕ nh-: ThuÕ lîi tøc, thuÕ sö dông tµi nguyªn, thuÕ doanh thu...vµ chÝnh phñ c¸c n-íc sö dông c¸c lo¹i thuÕ nµy bªn c¹nh thuÕ h¶i quan ®Ó ®iÒu tiÕt xuÊt nhËp khÈu. BÞ søc Ðp trong c¸c vßng ®µm ph¸n, NhËt B¶n buéc ph¶i gi¶m møc thuÕ quan xu©t nhËp khÈu nh-ng thay vµo ®ã chÝnh phñ l¹i n©ng cao hÖ thèng thuÕ néi ®Þa lµm cho gi¸ c¶ hµng nhËp t¨ng lªn, gãp phÇn ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng nhËp khÈu. - Sö dông c¬ chÕ tû gi¸: Nhµ n-íc th«ng qua viÖc qu¶n lÝ tµi chÝnh ®Ó t¸c ®éng ®Õn xuÊt nhËp khÈu. C¸c h×nh thøc: * Qu¶n lÝ ngo¹i hèi. * N©ng gi¸ hoÆc ph¸ gi¸ ®ång néi tÖ ®Ó khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ xuÊt khÈu. * Th«ng qua c¬ chÕ l¹m ph¸t ®Ó kÝch thÝch xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu. - Sö dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu: §©y lµ nhãm biªn ph¸p ®-îc chÝnh phñ sö dông nhiÒu nh»m khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. C¸c biÖn ph¸p nµy ®-îc sö dông d-íi c¸c h×nh thøc sau: * Nhµ n-íc ®¶m b¶o tÝn dông xuÊt khÈu. 10 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp * Nhµ n-íc thùc hiÖn tÝn dông xuÊt khÈu. * Trî cÊp xuÊt khÈu. * B¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸. (3). Nhãm biÖn ph¸p mang tÝnh kü thuËt: §©y lµ h×nh thøc b¶o hé mËu dÞch th«ng qua viÖc n-íc xuÊt khÈu ®-a ra c¸c yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu hÕt søc kh¾t khe vÒ quy c¸ch, mÉu m·, chÊt l-îng, vÖ sinh thó y... NÕu kh«ng ®¹t ®-îc mét trong c¸c tiªu chuÈn kÓ trªn hµng ho¸ ®Òu kh«ng ®-îc nhËp khÈu vµo néi ®Þa. NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng n-íc thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy cã hiÖu qu¶. Tãm l¹i, vai trß cña chÝnh s¸ch kÜ thuËt rÊt quan träng vµ cã rÊt nhiÒu c¸c biÖn ph¸p, c«ng cô ®-îc chÝnh phñ c¸c n-íc nãi chung vµ NhËt B¶n nãi riªng ®· sö dông ®Ó ®iÒu hµnh ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng. 3. ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n NhËt B¶n lµ mét ®èi t¸c quan träng trong bu«n b¸n ngo¹i th-¬ng cña ViÖt Nam, h¬n n÷a lµ mét nh©n tè quan träng trong ®Þnh h-íng ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. V× vËy, viÖc nghiªn cø- chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n rÊt quan träng. (1) Gióp rót ra nhiÒu kinh nghiÖm vÒ x©y dùng, tæ chøc, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña ®Êt n-íc mét c¸ch khoa häc vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. ViÖc nghiªn cø- chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n - n-íc cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ, v¨n ho¸, lÞch sö, t-¬ng tù ViÖt Nam - lµ rÊt quan träng, gióp cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Ò ra vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng mét c¸ch tèt h¬n, ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. (2) Gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng 11 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp N¾m v÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng NhËt B¶n míi t×m ®-îc c¸ch th©m nhËp thÞ tr-êng tèt nhÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng. NhËt B¶n còng lËp ra mét chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch riªng vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu riªng, cho nªn nghiªn cøu nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p nµy gióp c¸c nhµ doanh nghiÖp x©y dùng kÕ ho¹ch, môc tiªu cho tõng ngµnh, hµng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. C¸c nhµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i hiÓu biÕt vÒ phong tôc, v¨n ho¸, luËt ph¸p... vµ nhÊt lµ ph¶i t×m hiÓu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n, ®Ó biÕt vÒ tiªu chuÈn chÊt l-îng, biÕt ®-îc nh÷ng s¶n phÈm nµo khuyÕn khÝch nhËp khÈu, xuÊt khÈu, trªn c¬ s¬ ®ã x©y dùng chiÕn l-îc ph¸t triÓn ngo¹i th-¬ng thÝch hîp. Nh- vËy, viÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n lµ rÊt quan träng, v× NhËt B¶n lµ n-íc cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi gÇn gièng víi n-íc ta vµ lµ n-íc b¹n hµng lín cña ta. 12 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ch-¬ng II ChÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña NhËt B¶n c¸c thêi kú NhËt B¶n vèn lµ mét n-íc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu, vÒ ngo¹i th-¬ng tôt hËu xa so víi c¸c n-íc ph-¬ng T©y. Nh-ng vµo thËp kû 60, NhËt B¶n ®· næi lªn nh- mét c-êng quèc kinh tÕ. GNP theo ®Çu ng-êi vµo lo¹i cao trªn thÕ giíi (HiÖn nay thuéc nh÷ng n-íc cã GNP cao nhÊt thÕ giíi: kho¶ng 42000 USD/ ng-êi/ n¨m). §ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn thÇn kú ®ã cã phÇn quan träng cña hÖ thèng chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng. Ch-¬ng nµy sÏ ®Ò cËp ®Õn chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng ®· t¸c ®éng nh- thÕ nµo tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña NhËt B¶n (B¾t ®Çu tõ thêi kú ph¸t triÓn cao ®é ®Õn nay). I. Thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é( 1950-1973) 1. §Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ N¨m 1955 lµ n¨m ®Çu nÒn kinh tÕ NhËt B¶n chuyÓn tõ thêi kú phôc h-ng sang thêi kú ph¸t triÓn míi, thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ cao ®é. Trong thêi kú nµy, NhËt B¶n ®· cã nh÷ng biÕn ®æi thÇn kú vÒ kinh tÕ trong n-íc còng nh- trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trong thêi kú nµy thÓ hiÖn qua nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: Thø nhÊt, Tæng s¶n phÈm quèc d©n t¨ng nhanh ®-îc thÓ hiÖn qua b¶ng 1 13 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp B¶ng 1.Tæng s¶n phÈm quèc néi vµ tæng s¶n phÈm quèc d©n NhËt B¶n Tæng s¶n phÈm quèc néi N¨m Danh nghÜa Tµi chÝnh Tæng kim ng¹ch TûlÖ t¨ng tr-ëng so víi n¨m tr-íc (%) 14 Tæng s¶n phÈm quèc d©n Thùc tÕ Danh nghÜa Thùc tÕ Tû lÖ t¨ng tr-ëng so víi n¨m tr-íc Tû lÖ t¨ng tr-ëng so víi n¨m tr-íc Tû lÖ t¨ng tr-ëng so víi n¨m tr-íc (%) (%) (%) 1956 9649,7 - - - - 1957 11064,1 114,7 7,5 14,5 7,4 1958 11845,1 7,1 7,3 7,0 7,3 1959 13897,0 17,3 11,2 17,2 11,2 1960 16680,6 20,0 12,2 19,9 12,1 1961 201908,8 20,9 11,7 20,9 11,7 1962 22328,2 10,7 7,5 10,6 7,5 1963 26228,6 17,5 10,4 17,4 10,4 1964 30399,7 15,9 9,5 15,8 9,4 1965 33765,3 11,1 6,2 11,1 6,2 1966 39698,9 17,6 11,0 17,6 11,1 1967 46445,4 17 11,0 17,0 11,0 1968 54947,0 18,3 12,4 18,3 12,3 1969 65061,4 18,4 12,0 18,4 12,0 1970 75298,5 15,7 8,2 15,8 8,3 1971 82899,3 10,1 5,6 10,2 5,1 1972 96486,3 16,4 9,1 16,6 9,3 1973 116715,0 21,0 5,1 20,9 5,0 1974 138451,1 18,6 -0,5 18,4 -0,7 1975 152361,6 10,0 4.0 12,2 4,1 1976 171293,4 12.4 3,8 12,4 3,8 1977 190094,5 11,0 4,5 11,0 4,6 1978 208602,2 9,7 5,4 9,9 5,5 1979 225237,2 8,0 5,1 8,0 5,1 1980 245546,6 9,0 2,6 8,9 2,4 1981 260801,3 6,2 3,0 6,1 2,9 1982 273322,4 4,8 3,1 5,0 3,3 1983 285593,4 4,5 2,5 4,6 2,6 1984 305144,1 6,8 4,1 6,9 4,1 1985 324289,6 6,3 4,1 6,5 4,3 1986 339363,3 4,6 3,1 4,7 3,2 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1987 355521,8 4,8 4,8 5,0 5,0 1988 379656,8 6,8 6,0 6,8 6,0 1989 406476,8 7,1 4,4 7,3 4,7 1990 438815,8 8,0 5,5 7,7 5,3 1991 4631874,4 5,6 2,9 5,6 3,0 1992 471882,0 1,9 0,4 2,2 0,7 1993 476746,1 1,0 0,5 0,9 0,3 1994 478841,4 0,4 0,6 0,4 0,6 1995 489248,9 2,2 2,8 2,2 2,9 1996 503068,2 2,8 3,2 3,1 3,5 1997 504865,6 0,3 -0,7 0,4 -0,6 1998 498654,2 -0,8 -0,4 - - Nguån: Trang 14. "B¶n c¸o b¹ch kinh tÕ" NXB Së kÕ ho¹ch kinh tÕ NhËt B¶n- xuÊt b¶n hµng n¨m) Thø hai, Ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhanh chãng. ChØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp tõ 160 n¨m 1957 lªn ®Õn 1345 n¨m 1976. KÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn nãi trªn lµ phÇn cña nghµnh c«ng nghiÖp nÆng vµ hãa chÊt trong tæng s¶n l-îng c«ng nghiÖp cao, ®¹t ®Õn 57% n¨m 1970. Thø ba, GDP theo ®Çu ng-êi t¨ng nhanh §-îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: 15 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 B¶ng 2: Kho¸ luËn tèt nghiÖp §Çu t- thiÕt bÞ vµ thu nhËp quèc d©n Thu nhËp quèc d©n N¨m tµi chÝnh §Çu t- thiÕt bÞ theo tû Thu nhËp quèc d©n lÖ GDP danh nghÜa Kim ng¹ch Tû lÖ t¨ng (%) tr-ëng so víi n¨m tr-íc GDP/ng-êi (ngh×n Yªn) 1956 13,8 7896,2 - 107 1957 15,4 8868,1 12,3 122 1958 13,9 9382,9 5,8 129 1959 15,8 11042,1 17,7 150 1960 18,9 13496,7 22,2 179 1961 20,1 16081,9 19,2 215 1962 18,9 17893,3 11,3 235 1963 18,2 21099,3 17,9 274 1964 18,1 24057,4 14,0 314 1965 15,1 26827,0 11,5 345 1966 16,4 31644,8 18,0 402 1967 18,2 37547,7 18,7 465 1968 18,8 3720,9 16,4 544 1969 20,8 52117,8 19,2 637 1970 20,8 61029,7 17,1 727 1971 18,5 65910,5 8,0 785 1972 17,5 779,36,9 18,2 901 1973 19,2 95880,6 23,0 1074 1974 17,7 112471,6 17,4 1253 1975 16,0 123990,7 10,2 1362 1976 14,9 140397,2 13,2 1516 1977 13,9 155703,2 10,9 1666 1978 14,1 171778,5 10,3 1812 1979 15,1 182206,6 6,1 1940 1980 15,7 199590,2 9,5 2099 1981 15,4 209748,9 5,1 2213 1982 14,8 219391,8 4,6 2303 1983 14,7 230805,7 5,2 2391 1984 15,5 243608,9 5,5 2538 1985 16,3 260278,4 6,8 2681 16 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1986 15,9 271129,7 4,2 2791 1987 16,1 283895,5 4,7 2910 1988 17,5 301380,0 6,2 3095 1989 18,6 322143,6 6,9 3301 1990 19,6 345739,1 7,3 3552 1991 19,3 360054,2 5,0 3736 1992 17,5 369088,1 1,7 3794 1993 15,5 372464,4 0,9 3824 1994 14,6 373772,0 0,4 3831 1995 15,0 380214,8 1,7 3903 1996 15,6 392559,8 3,2 3999 1997 15,6 - - 4001 Nguån: trang 15. "B¶n c¸o b¹ch kinh tÕ" NXB së kÕ ho¹ch kinh tÕ NhËt B¶nxuÊt b¶n tõng n¨m) Thø t-, vèn ®Çu t- vµo m¸y mãc thiÕt bÞ t¨ng nhanh (xem b¶ng 2) Thø n¨m, kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng nhanh B¶ng 3. kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu sau chiÕn tranh xuÊt khÈu N¨m NhËp khÈu Kim Tû lÖ so Tû träng Kim Tû lÖ so Tû träng C©n b»ng Tû gi¸ hèi Ng¹ch víi n¨m so víi Ng¹ch víi n¨m so víi XNK ®o¸i tr-íc xuÊt tr-íc xuÊt khÈu TriÖu USD TriÖu USD khÈu cña thÕ cña thÕ giíi giíi 1953 1275 0,2 1,7 2410 18,8 3,1 -1135 360,00 1954 1629 27,8 2,1 2399 -0,5 3.0 -770 nt 1955 2011 23,4 2,3 2471 3,0 2,6 -460 nt 1956 2501 24,4 2,6 3230 30,7 3,2 -729 nt 1957 2858 24,3 2,7 4284 32,6 3,8 -1426 nt 1958 2877 0,7 2,9 3033 -29,2 2,9 -156 nt 1959 3456 20,1 3,2 3599 18,7 3,2 -143 nt 17 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1960 4055 17,3 3,4 4491 24,8 3,6 -436 nt 1961 4236 4,5 3,4 5810 29,4 4,5 -1574 nt 1962 4916 10,1 3,8 5637 -3,0 4,1 -721 nt 1963 5452 10,9 3,8 6736 19,5 4,5 -1284 nt 1964 6673 22,4 4,3 7933 17,8 4,7 -1265 nt 1965 8452 4,9 8169 2,9 4,4 283 nt 1966 9776 15,7 5,1 9523 16,5 4,7 253 nt 1967 10442 6,8 5,2 11663 22,5 5,5 -1221 nt 1968 12972 24,2 5,8 12987 11,4 5,5 -15 nt 1969 159990 23,3 6,3 15024 15,7 5,6 966 nt 1970 19318 20,8 6,5 18881 25,7 6,0 437 550,68 1971 24019 24,3 7,2 19712 4,4 5,7 4307 303,17 1972 28591 19,0 7,2 23471 19,1 5,8 5120 271,70 1973 36930 29,2 6,7 38314 63,2 6,8 -1354 292,08 1974 55536 50,4 6,8 62110 62,1 7,.6 -6574 296,79 1975 55753 0,4 6,6 57836 -6,8 6,7 -2110 296,55 1976 67225 20,6 7,1 64799 12,0 6,7 2426 268,51 1977 80495 197 7,1 70809 9,3 6,4 9686 210,44 1978 97543 21,2 7,8 79344 12,1 6,2 18100 219,44 1979 103032 5,6 6,4 110672 39,5 6,8 -7640 226,74 1980 129807 26,0 6,8 140528 27.0 7,0 -10721 220,54 1981 152036 17,1 8,0 143290 2,0 7,2 8740 249,08 1982 138831 -8,7 7,9 131930 -7,9 7,1 6900 1983 146927 5,8 8,6 126393 -4,2 7,0 20534 237,51 237,1 238,54 1984 170114 175,8 9,4 136503 8,0 7,1 33611 161,52 1985 175638 3,2 9,5 129539 -5,1 6,7 46099 144,64 1986 209151 10,1 10,3 126408 -2,4 6,0 82743 128,15 18 26,7 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1987 229221 9,6 9,6 149515 18,3 6,0 79706 137,96 1988 264917 15,6 9,7 187354 15,3 6,6 77563 144,79 1989 275175 3,9 9,3 210847 12,5 6,9 64328 134,71 1990 286948 4,3 8,5 234799 11,4 6,8 52149 126,63 1991 314525 9,6 9,0 236737 0,8 6,6 77788 11,20 1992 339656 8,0 9,1 233621 -1,6 6,1 106629 102,21 1993 366911 6,3 9,7 240670 3,3 6,4 120241 94,06 1994 395600 9,6 9,3 274729 14,3 6,4 120858 108,79 1995 442938 12,0 8,7 33694 22,3 6,6 106843 120,99 1996 410872 -7,2 7,8 349129 3,9 6,5 61748 121,2 1997 429896 2,4 7,0 339705 -3,0 6,8 82191 121,2 Nguån: trang 676-677 "B¶n c¸o b¹ch th«ng th-¬ng" NXB Bé c«ng th-¬ng nghiÖp NhËt B¶n XuÊt b¶n n¨m 1998 Thø s¸u, gi¸ c¶ t¨ng nhanh, gÊp ba lÇn trong thêi kú nµy, trung b×nh kho¶ng 5,2% n¨m. Sù ph¸t triÓn nµy kh«ng ph¶i diÔn ra mét c¸ch nhÞp nhµng mµ tr¶i qua nh÷ng chu kú kinh tÕ kh¸c nhau, cã lóc phån vinh vµ còng cã lóc suy tho¸i nh-ng vÒ tæng thÓ th× nÒn kinh tÕ NhËt B¶n trong giai ®o¹n nµy ph¸t triÓn rÊt cao. ChÝnh s¸ch kinh tÕ §Ó ®¹t ®-îc sù t¨ng tr-ëng nh- trªn, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ¸p dông hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n. Th¸ng 12/1955, chÝnh phñ NhËt B¶n tuyªn bè thùc hiÖn kÕ hoÆch 5 n¨m tù lËp vÒ kinh tÕ. Th²ng 11/1960, néi c²c chÝnh phð Eke®a ®­a ra “ kÕ ho³ch t¨ng gÊp ®«i thu nhËp quèc d©n”. Môc ®Ých cða kÕ ho³ch l¯ t¨ng thu nhËp quèc d©n gÊp ®«i trong vßng 10 n¨m. 19 TrÇn ThÕ Thµnh NhËt 2 K37 Kho¸ luËn tèt nghiÖp (Xem b¶ng 4) B¶ng 4.c¸c chØ tiªu kÝnh tÕ chñ yÕu cña kÕ ho¹ch béi t¨ng thu nhËp quèc d©n N¨m gèc (a) N¨m ®Ých (B) B×nh qu©n n¨m tµi chÝnh B×nh qu©n n¨m tµi chÝnh (1956-1958) (1970) Tæng d©n sè (v¹n d©n) 9111 10222 (0,9)112,2 D©n sè trªn 15 tuæi(v¹n d©n) 6219 7902 (1,9)127,1 Tæng s¶n phÈm quèc d©n (100 triÖu Yªn theo gi¸ c¶ 1958) 97437 260000 (7,8)266,8 Thu nh©p quèc d©n (100 triÖu Yªn theo gi¸ c¶ 1958) 79936 213232 (7,8)266,8 Thu nhËp quèc d©n theo ®Çu ng-êi (Yªn theo gi¸ c¶ 1958) 87736 208607 (6,9)237,8 Chi tiªu cho tiªu dïng c¸ nh©n (100 triÖu Yªn theo gi¸ c¶1958) 57979 151166 (7,6)232,4 Chi tiªu cho tiªu dïng c¸ nh©n theo ®Çu ng-êi (Yªn theo gia c¶ 1958) 63636 147883 (6,7)232,4 Tæng t- b¶n quèc d©n ( 100 triÖu Yªn theo gia c¶ 1958) 29470 82832 (8,2)281,1 Tiªu chuÈn s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp dÇu má 100,0 431,7 (11,9) 431,7 Tiªu chuÈn s¶n xuÊt ngµnh n«ng l©m thñy s¶n 100,0 144,1 (2,8)144,1 Sè ng-êi cã viÖc lµm (V¹n ng-êi) 4154 4869 (1,2)117,2 sè ng-êi thuª m-ín (v¹n ng-êi) 1924 3235 (4,1) 168,1 VËn chuyÓn hµng ho¸ trong n-íc (100 triÖu tÊn) 975 2173 (6,9)222,9 Chê kh¸ch trong n-íc lµ (100 triÖu ng-êi) 2109 5082 (7,6) 241,0 Tæng nhu cÇu n¨ng l-îng (ngh×n tÊn quy ra than ®¸) 131,8 302760 (7,8)230,0 XuÊt khÈu( triÖu USD) 2687 8485 (9,3)315,8 XuÊt khÈu theo c¬ së H¶i quan 2707 9320 (10,0) C¸c kho¶n môc (B) / (a) (%) 345,1 NhËp khÈu (triÖu USD) 2549 8080 (9,3)317,0 NhËp kh©u theo c¬ së H¶i quan (triÖu 3126 9891 (9,3)316,7 20