Tài liệu Chính sách lãi suất tại nhnn

§Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng Lêi nãi ®Çu Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ThÕ giíi ,ViÖt nam ®· vµ ®ang tõng bíc ®i lªn vµ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc kinh tÕ .Víi chñ tr¬ng cña §¶ng vµ nhµ níc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng cña XHCN sau h¬n 10 n¨m ®æi míi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®· trë nªn kh¸ s«i ®éng vµ t¹o nªn s¾c th¸i míi cho nªn kinh tÕ .Cïng víi ®µ th¾ng lîi cña ®Êt níc trong c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ngµnh ng©n hµng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô vµ môc tiªu ®æi míi cña m×nh ®· tiÕn ®îc nh÷ng bíc quan träng trong hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý l·i suÊt ®îc coi lµ nh¹y c¶m nhÊt nã thùc sù lµ vÊn ®Ò nãng báng nhÊt thu hót ®îc nhiÒu tÇng líp d©n c trong x· héi . L·i suÊt víi t c¸ch lµ mét trong nh÷ng c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®îc nhiÒu nhµ kinh tÕ quan t©m nghiªn cøu vµ tõ l©u ®îc nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi sö dông nh mét c«ng cô h÷u hiÖu ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ .§Æc biÖt lµ trong c¬ chÐ thÞ trêng l·i suÊt trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc ®Ó NHTW ( ng©n hµng trung ¬ng ) thùc thi chÝnh s¸ch tiÌen tÖ nh»m ®iÒu tiÕt c¸c mèi quan hÖ gi÷a tiÕtkiÖm vµ ®Çu t l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ ... Trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh cho nªn viÖc thi hµnh mét chÝnh s¸ch l·i suÊt thÝch hîp lµ v« cïng phøc t¹p mµ vai trß ®ã thuéc ng©n hµng nhµ níc .§Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ßi hái ngµy cµng cao cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c nghiÖp vô ng©n hµng ®· kh«ng ngõng ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña ®Êt níc . Víi träng tr¸ch to lín ®ã NHTW ®· thêng xuyªn ®iÒu chØnh l·i suÊt cho phï hîp ph¸t triÓn kh¶ n¨ng linh ho¹t cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i .N¨m 1997 luËt Ng©n hµng Nhµ níc vµ luËt c¸c tæ chøc ra ®êi cã hiÖu lùc tõ 1/10/1998 ®· ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi vÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng ë ViÖt nam trong luËt Ng©n hµng ®iÒu 18 ghi “ Ng©n hµng Nhµ níc x¸c ®Þnh vµ c«ng bè l·i suÊt t¸i cÊp c¬ b¶n , l·i suÊt t¸i cÊp vèn “ §ång thêi cßn gi¶i thÝch tµi kho¶n 12 ®iÒu 9 “L·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do Ng©n hµng Trung ¬ng c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông æn ®Þnh l·i suÊt kinh doanh “ §iÒu nµy lµ thÓ hiÖn rÊt râ hoÆc chÊt l·i suÊt cña Ng©n hµng Trung ¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng . XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù cña l·i suÊt trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· häc cïng víi nh÷ng kiÕn thøc trong khu©n khæ tµi liÖu cho phÐp , em xin tr×nh bµy ®Ò tµi :“Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam trong thêi gian qua” Bµn vÒ l·i suÊt cã nhiÒu vÊn ®Ò ®Ò cËp Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 1 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng song trong khu©n khæ cña mét ®Ò ¸n vµ kiÕn thøc cã h¹n, em chØ ®Ò cËp ®Õn mét sè cÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Lª TuÊn NghÜa cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« trong bé m«n TiÒn tÖ Ng©n hµng ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Sinh viªn Líp : NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng : 17.04 Hµ Néi ngµy 15 /03/2002 Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 2 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng PhÇn 1 L·i suÊt vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn l·i suÊt a-T×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò l·i suÊt L·i suÊt lµ mét trong nh÷ng biÕn sè dîc theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ trong b¸o chÝ v× nã trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng hµng ngµy cña mçi chung ta vµ cã nh÷ng hÖ qu¶ quan träng ®èi víi søc khoÎ cña nÒn kinh tÕ . Nã t¸c ®éng ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh c¸ nh©n nh chi tiªu hay ®Ó dµnh ,mua nhµ hay mua tr¸i phiÕu hay giöi vèn vµo mét tµi kho¶n tiÕt kiÖm. L·i suÊt còng t¸c ®éng ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp hoÆc cña c¸c gia ®×nh nh dïng vèn ®Ó ®Çu t mua thiÕt bÞ míi cho c¸c nhµ m¸y hoÆc ®Ó giöi tiÕt kiÖm trong mét Ng©n hµng . L·i suÊt lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn mét sè ph¹m trï kinh tÕ kh¸c nã ®ãng vai trß nh mét ®ßn bÈy kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng , tÝn dông Ng©n hµng ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gii· c¸c chñ thÓ sö dông vèn (ngêi vay vèn) víi chñ thÓ së h÷u vèn (ngêi thõa vèn) theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ cã kú h¹n kÌm theo l·i ë thÞ trêng vèn ngêi mua ngêi b¸n rÊt quan t©m ®Õn gi¸ c¶ tiÒn tÖ ®ã chÝnh lµ l·i suÊt hay gi¸ c¶ cña quyÒn sö dông vèn trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh . b- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ l·i suÊt 1- Kh¸i niÖm l·i suÊt L·i suÊt kµ gi¸ c¶ cña quyÒn ®îc sö dông vèn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh mµ ngêi sö dông tr¶ cho ngu¬× së h÷u nã. L·i suÊt ph¶i ®îc tr¶ bëi lÏ ngêi ®i vay ®· sö dông vèn cña ngêi cho vay phôc vô nhu cÇu sinh lîi trong s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc nhu cÇu tiªu dïng cña m×nh . viÖc ngêi cho vay chuÓn quyÒn sö dông vèn cho ngêi kh¸c cã nghÜa lµ anh ®· hy sinh quyÒn sö dông tiÒn tÖ ngµy h«m nay cña m×nh . §¸nh ®æi cho sù chuyÓn quyÒn ®ã lµ quÒn ngêi cho vay ®îc tr¶ l·i suÊt . ii- Ph©n lo¹i l·i suÊt 1. C¨n cø vµo thêi h¹n tÝn dông l·i suÊt0 ®îc chia thµnh 3 lo¹i . L·i suÊt ng¾n h¹n ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n L·i suÊt trung h¹n ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dôg trung h¹n L·i suÊt tÝn dông dµi h¹n ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông dµi h¹n Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 3 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng 2. C¨n cø vµo c¸c lo¹i h×nh tÝn dông (ph©n lo¹i theo chñ thÓ tham gia quan hÖ tÝn dông). L·i suÊt ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - L·i suÊt tÝn dông th¬ng m¹i ¸p dông khi c¸c doanh nghiÖp cho nhau vay díi h×nh thøc mua ban chÞu hµng ho¸ . Nã ®îc tÝnh nh sau: Gi¸ c¶ hµng ho¸ Gi¸ c¶ hµng ho¸ L·i suÊt b¸n chÞu -- b¸n tr¶ tiÒn ngay = Gi¸ c¶ hµng ho¸ b¸n chÞu * 100% TDTM L·i suÊt tiÒn giöi : lµ l·i suÊt tr¶ cho c¸c kho¶n tiÒn giöi .Nã ®îc ¸p dông ®Ó tÝnh tiÒn l·i ph¶i tr¶ cho ngêi giöi tiÒn . - L·i suÊt tiÒn vay: lµ l·i suÊt ngêi ®i vay ph¶i tr¶ cho Ng©n hµng do viÖc sö dông vèn vay cña Ng©n hµng . Nã ®îc ¸p dông ®Ó tÝnh l·i mµ kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho Ng©n hµng . - L·i suÊt chiÕt khÊu : ¸p dông khi Ng©n hµng cho k¸ch hµng vay díi h×nh thøc triÕt khÊu thêng phiÕu hoÆc giÊy tê cã gi¸ trÞ kh¸c cha ®ªn h¹n thanh to¸n cña kh¸ch hµng . Nã ®îc tÝnh b»ng tû lÖ % trªn mÖnh gi¸ cña giÊy tê cã gi¸ trÞ vµ ®îc khÊu trõ ngay khi Ng©n hµng ph¸t tiÒn vay cho kh¸ch hµng. - L·i suÊt t¸i triÕt kh¸c : ¸p dông khi Ng©n hµng trung ¬ng t¸i cÊp vèn cho c¸c Ng©n hµng díi h×nh thøc triÕt khÊu l¹i th¬ng phiÕu hoÆc giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n cha ®Õn h¹n thanh to¸n cho c¸c Ng©n hµng .Nã ®îc tÝnh b»ng tû lÖ % trªn mÖnh gi¸ cña giÊy tê cã gi¸ còng ®îc khÊu trõ ngay khi Ng©n hµng Trung ¬ng cÊp vèn tiÒn vay cho Ng©n hµng - L·i suÊt liªn Ng©n hµng : lµ l·i suÊt mµ Ng©n hµng ¸p dông khi cho nhau vay trªn thÞ trêng liªn Ng©n hµng . - L·i suÊt c¬ b¶n: Lµ l·i suÊt ®îc c¸c Ng©n hµng sö dông lµm c¬ së ®Ó æn ®Þnh møc l·i suÊt kinh doanh cña m×nh . - L·i suÊt tÝn dông Nhµ níc : ¸p dông khi Nhµ níc ®i vay cña c¸c chñ thÓ kh¸c nhau trong x· héi díi h×nh thøc ph¸t hµnh tÝn phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu . - L·i suÊt tÝn dông tiªu dïng : ¸p dông khi doanh nghiÖp cho ngêi lao ®éng vay phôc vô nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n . 3. C¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc cña l·i suÊt L·i suÊt ®îc chia thµnh 2 lo¹i : Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 4 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng - L·i suÊt danh nghÜa : Lµ l·i suÊt tÝnh theo gi¸ trÞ danh nghÜa cña tiÒn tÖ vµo thêi ®iÓm nghiªn cøu hay nãi c¸ch kh¸c lµ lo¹i l·i suÊt cha lo¹i trõ ®i tû lÖ l¹m ph¸t . L·i suÊt thùc tÕ lµ l·i suÊt ®îc ®iÒu chØnh l¹i cho ®óng theo nh÷ng thay ®æi vÒ l¹m ph¸t .Hay nãi c¸ch kh¸c lµ l·i suÊt ®· lo¹i trõ ®i tû lÖ l¹m ph¸t - L·i suÊt thùc cña hai lo¹i + L·i suÊt thùc tÝnh tríc ( dù tÝnh ): lµ l·i suÊt thùc ®îc ®iÒu chØnh l¹i cho ®óng theo ®óng nh÷ng thay ®æi dù tÝnh vÒ l¹m ph¸t + L·i suÊt thùc tÝnh sau : lµ l·i suÊt thùc ®îc ®iÒu chØnh l¹i cho ®óng theo nh÷ng thay ®æi trªn thùc tÕ vÒ l¹m ph¸t L·i suÊt danh nghÜa = l·i suÊt thùc + tû lÖ l¹m ph¸t HoÆc L·i suÊt thùc = l·i suÊt danh nghÜa – tû lÖ l¹m ph¸t 4. C¨n cø vµo møc æn ®Þnh cña l·i suÊt . L·i suÊt ®îc chia lµm hai lo¹i . - L·i suÊt æn ®Þnh : lµ l·i suÊt ¸p dông cè ®Þnh trong suÊt thêi h¹n vay . Nã cã u ®iÓm : Ngêi göi tiÒn vµ vay tiÒn biÕt tríc sè tiÒn l·i ®îc tr¶ vµ ph¶i tr¶ .Bªn c¹nh ®ã nã cã nhîc ®iÓm bÞ rµng buéc vµo mét l·i suÊt nhÊt ®Þnh trong mét thêi h¹n nµo ®ã dï cho c¸c lo¹i l·i suÊt kh¸c thay ®æi nh thÕ nµo . - L·i suÊt th¶ næi : Lµ l·i suÊt cã thÓ thay ®æi lªn xuèng vµ cã thÓ b¸o tríc hoÆc kh«ng b¸o tríc.L·i suÊt th¶ næi cã lîi cho c¶ hai bªn khi nhËn vµ tr¶ tiÒn ®Òu tÝnh theo mét l·i suÊt chung lµ l·i suÊt hiÖn t¹i 5 . C¨n cø vµo møc æn ®inh cña l·i suÊt L·i suÊt ®îc chia lµm 2 lo¹i l·i ®¬n vµ l·i kÐp - L·i suÊt ®¬n lµ l·i suÊt tÝnh mét lÇn trªn sè vèn gèc cho suÊt kú h¹n vay C«ng thøc tÝnh : I = Co . i . n ( trong ®ã I sè tiÒn l·i , Co vèn gèc , i lµ l·i suÊt , n sè kú ) Trong ®ã thêi kú göi vèn ph¶i t¬ng ®¬ng víi thêi kú cña l·i suÊt - L·i suÊt kÐp : lµ møc l·i suÊt cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ ®Çu t l¹i cña lîi tø thu ®îc trong thêi h¹n sö dông tiÒn vay C«ng thøc : C = Co ( 1=i)n Trong ®ã :C sè tiÒn thu ®îc theo l·i gép sau n kú ,Co vèn gèc ban ®Çu ,i l·i suÊt n sã kú göi vèn c. vai trß cña l·i suÊt trong nÒn kinh tÕ Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung quan liªu bao cÊp vai trß cña l·i suÊt ®îc nh×n nhËn mét c¸ch hÕt søc mê nh¹t vµ lÖ thuéc nhiÒu khi ®îc hiÓu nh lµ Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 5 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng mét sù phan phèi cuèi cïng cña s¶n phÈm gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi cho vay ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng l·i suÊt gi÷ vai trß hÕt søc quan träng lµ mét trong nh÷ng ®ßn bÈy kinh tÕ .Nã t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vai trß cña l·i suÊt ®îc thÓ hiÖn ë néi dung sau ®©y . 1. L·i suÊt lµ c«ng cô ®Ó khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm ®Çu t L·i suÊt lµ c«ng cô khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt ®Ó thu hót c¸c kho¶n tiÕt kiÖm cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ t¹o nªn quü cho vay ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ Theo lý thuyÕt tµi chÝnh chóng ta cã thÓ ®a ra ph¬ng tr×nh vÒ thu nhËp nh sau : Thu nhËp = Tiªu dïng + TiÕt kiÖm Ph¬ng tr×nh nµy kh«ng nh÷ng ®óng víi ®Æc ®iÓm tµi chÝnh cña c¸c hé gia ®×nh c¸c doanh nghiÖp mµ cßn ®óng víi c¶ nÒn kinh tÕ quèc gia .Gi¶ trong ®iÒu kiÖn cña mét nÒn kinh tÕ b×nh thêng tû lÖ gi÷a tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm lµ hîp lý ®Ó t¨ng tû lÖ tiÕt kiÖm cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n th× biÖn ph¸p hiÖu qu¶ lµ t¨ng l·i suÊt huy ®éng vèn .Khi l·i suÊt vèn t¨ng nªn th× tríc hÕt c¸c hé gia ®×nh ph¶i xem xÐt c¸c kho¶n chi cho tiªu dïng thêng xuyªn cã thÓ gi¶m chi hoÆc ho·n mét sè kho¶n chi ®Ó t¨ng thªm kho¶n tiÕt kiÖm trong tæng thu nhËp .Sau tõ kho¶n tiÕt kiÖm nµy hä sÏ híng ®Çu t göi vµo Ng©n hµng , vµo quü b¶o hiÓm hay ®Çu t vµo thÞ trêng trøng kho¸n khi thÊy cã lîi h¬n . Nh vËy ,l·i suÊt lµ c«ng cô can thiÖp cã hiÖu lùc ®Ó ph©n chia tû lÖ gi÷a tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm . Nhng n©ng l·i suÊt huy ®éng ®Õn møc nµo th× ph¶i c©n nh¾c thËn träng ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn hµi hoµ cña nÒn kinh tÕ quèc d©n . ëViÖt nam trong c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ vèn dang lµ vÊn ®Ò then chèt .MuÊn huy ®éng ®îc vèn ph¶i cã biÖn ph¸p gäi vèn .VÊn ®Ò lµ cÇn duy tr× mét møc l·i suÊt nh thÕ nµo ®Ó huy ®éng tèi ®a vèn nhµn rçi trong x· héi 2. L·i suÊt ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ChÝnh s¸ch l·i suÊt lµ mét bé phËn trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Nhµ níc nh»m ®iÒu tiÕt lu th«ng tiÒn tÖ kÝch thÝch ®iÒu tiÕt vµ híng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ L·i suÊt ph¶i tr¶ cho kho¶n vay lµ kho¶n chi phÝ cña doanh nghiÖp .Do vËy ,l·i suÊt sÏ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh . Ngîc l¹i, l·i suÊt cho vay cao sÏ thu hÑp ®©u t cña c¸c doanh nghiÖp . Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 6 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng L·i suÊt lµ c«ng cô buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông hiÖu qu¶ . nh÷ng u ®·i vÒ l·i suÊt vÒ ®iÒu kiÖn cung cÊp tÝn dông vµ thanh to¸n lµ c«ng cô cña Nhµ níc nh»m khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t vµo c¸c nghµnh c¸c s¶n phÈm cÇn u tiªn trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ 3. L·i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« L·i suÊt t¹o nªn kho¶n chi phÝ cña ngêi ®i vay v× vËy sù biÕn ®éng cña l·i suÊt cã t¸c ®éng ®Õn ®Çu t ®Õn tiªu dïng qua ®ã t¸c ®éng ®Õn c¸c môc tiªu cña nÒn kinh tÕ vÜ m« biÓu hiÖn trong c¸c trêng hîp : - L·i suÊt thÊp  kÝch thÝch ®Çu t , kÝch thÝch tiªu dïng  t¨ng tæng cÇu  s¶n lîng t¨ng, gi¸ t¨ng, thÊt nghiÖp gi¶m néi tÖ cã xu híng gi¶m gi¸ so víi ngo¹i tÖ . - L·i suÊt cao h¹n chÕ ®Çu t , h¹n chÕ tiªu dïng gi¶m tæng cÇu  s¶n lîng gi¶m gi¶m gi¸ thÊt nghiÖp t¨ng néi tÖ cã xu híng t¨ng gi¸ so víi ngo¹i tÖ Nh vËy, b»ng c¸ch t¨ng l·i suÊt Ng©n hµng Nhµ níc cã thÓ lµm gi¶m kh¶ n¨ng cho vay cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i do ®ã thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt gi¶m bít khèi lîng tiÒn cÇn thiÕt cho viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ chi tiªu cña ngêi tiªu dïng . Còng nh vËy ,b»ng c¸ch h¹ thÊp l·i suÊt Ng©n hµng Nhµ níc cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t triÓn hoÆc muèn k×m h·m tèc ®é ph¸t triÓn mét nghµnh nghÒ nµo ®ã , Ng©n hµng Nhµ níc cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m l·i suÊt cho vay ®Ó thu hÑp hoÆc më réng ®Çu t cña c¸c nghµnh nghÒ . Tõ n¨m 1989 ®Õn nay ,chÝnh s¸ch l·i suÊt lu©n ®îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh kinh tÕ ë ViÖt Nam .Sau khi kiÒm chÕ vµ gi÷ ®îc l¹m ph¸t ë møc ®é t¬ng ®èi æn ®Þnh , Ng©n hµng Nhµ níc danh thùc hiÖn h¹ thÊp dÇn khung l·i suÊt ®Ó khuyÕn hÝch huy ®éng ®Çu t vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh kh«i phôc kinh tÕ . 4 . L·i suÊt lµ c«ng cô ph©n phèi cã hiÖu qu¶ nh»m khai th¸c vµ sö dông chiÖt ®Ó c¸c nguÇn lùc cña nÒn kinh tÕ . 5. L·i suÊt lµ c«ng cô ®o lêng t×nh tr¹ng cña nÒn kinh tÕ Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 7 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng Ngêi ta thÊy r»ng trong giai ®o¹n ®ang ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ l·i suÊt cã su híng t¨ng do cung cÇu quü cho vay ®Òu t¨ng trong ®ã tèc ®é t¨ng cña cÇu quü cho vay lín h¬n tèc ®é t¨ng cña cung quy cho vay. Ngîc l¹i ,trong giai ®o¹n suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ l·i suÊt cã xu híng gi¶m xuèng Do vËy ,th«ng thêng nh×n vµo xu híng biÕn ®éng cña l·i suÊt ta thÊy ®îc t×nh tr¹ng søc khoÎ cña nÒn kinh tÕ L·i suÊt lµ biÕn sè thêng xuyªn biÕn ®éng trong nÒn kinh tÕ . C¨n cø vµo sù biÕn ®éng ®ã cña l·i suÊt ngêi ta cã thÓ dù b¸o ®îc c¸c yÕu tè kh¸c cña nÒn kinh tÕ nh tÝnh sinh lêi cña c¸c c¬ héi ®Çu t , møc l¹m ph¸t dù tÝnh møc thiÕu hôt cña ng©n s¸ch ngêi ta cã thÓ dùa vµo l·i suÊt trong mét thêi kú ®Ó dù b¸o t×nh th×nh kinh tÕ trong t¬ng lai d. mét sè quan ®iÓm vÒ l·i suÊt c¬ b¶n ë ViÖt nam Quan ®iÓm 1 HiÖn nay, ë ViÖt Nam cha cã nghiÖp vô t¸i chiÕt khÊu cho nªn kh«ng cã c«ng cô lµ th¬ng phiÕu hay c¸c giÊy tê cã gi¸ nhng ë níc ta l¹i cã l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña Ng©n hµng Trung ¬ng cho c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i .Do ®ã ®·cã ý kiÕn lÊy l·i suÊt t¸i cÊp vèn lµm l·i suÊt c¬ b¶n . NÕu nh hiÓu ®îc l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn th× ®iÒu nµy tr¸i víi luËt Ng©n hµng Nhµ níc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ban hµnh n¨m 1997 trong luËt nµy ®· x¸c ®Þnh râ l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn .Trªn thùc tÕ chóng ta thÊy b¶n chÊt cña 2 lo¹i l·i suÊt nµy còng kh«ng gièng nhau l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do Ng©n hµng Trung ¬ng c«ng bè lµ l·i suÊt lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông x¸c ®Þnh møc l·i suÊt kinh doanh cßn l·i suÊt t¸i cÊp vèn lµ l·i suÊt mµ Ng©n hµng Trung ¬ng quy ®Þnh ®èi víi c¸c kho¶n vay cuèi cïng trong c¸c h×nh thøc sau : Ng©n hµng Trung ¬ng cho vay chiÕt khÊu vµ t¸i chiÕt khÊu Ng©n hµng Trung ¬ng cho vay ®èi víi gi¸ trÞ hîp ®ång tÝn dông cha ®Õn h¹n cu¶ Ng©n hµng Th¬ng m¹i Ng©n hµng Trung ¬ng cho vay cÇm cè bÊt ®éng s¶n vµ thÕ chÊp c¸c chøng tõ kh¸c cã gi¸ trÞ cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i B»ng c¸c h×nh thøc t¸i cÊp vèn nµy Ng©n hµng Nhµ níc sö dông linh ho¹t ®Ó th¾t chÆt hay líi láng tÝn dông ph¬ng tiÖn thanh to¸n trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cã khi l·i suÊt t¸i cÊp vèn cã thÓ thÊp h¬n hay b»ng l·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng Th¬ng Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 8 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng m¹i nhng thùc tÕ t×nh h×nh l·i suÊt hiÖn nay ë ViÖt Nam cha thÓ sö dông l·i suÊt t¸i cÊp vèn ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®îc . Quan ®iÓm 2 VÉn duy tr× trÇn l·i suÊt nh hiÖn nay vµ xem nã lµ l·i suÊt c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh l·i suÊt cã thÓ céng thªm møc biªn ®é giao ®éng cña l·i suÊt c¬ b¶n .Quan ®iÓm nµy cã sù bÊt hîp lý ®ã lµ khi c«ng thªm vµo trÇn l·i suÊt sÏ lµm l·i suÊt cao h¬n trÇn l·i suÊt ®iÒu nµy kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ViÖt Nam Quan ®iÓm 3 L·i suÊt c¬ b¶n lµ lo¹i l·i suÊt x¸c ®Þnh dùa vµo l·i suÊt ®Çu vµo vµ c«ng bè giíi h¹n tèi ®a ®Ó c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông x¸c ®Þnh møc l·i suÊt kinh doanh víi quan ®iÓm nµy l·i suÊt c¬ b¶n t¹o ra kh¶ n¨ng chñ ®éng gi¶m l·i suÊt cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®¹c biÖt lµ l·i suÊt cho vay .Còng do ®ã c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã ®iÒu kiÖn tèt h¬n ®Ó huy ®éng vèn víi l·i suÊt thÊp cßn ®èi víi nh÷ng vïng khã kh¨n th× l·i suÊt cao h¬n trong viÖc huy ®éng vèn . PhÇn II Thùc tr¹ng viÖc ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt nam I . thùc tr¹ng l·i suÊt ë ViÖt nam MuÊn ®Þnh híng ®iÒu hµnh l·i suÊt ph¶i rót kinh nghiÖm vÒ c¸ch ®iÒu hµnh l·i suÊt trong thêi gian qua .Tríc hÕt ta cÇn ®iÓm l¹i nh÷ng chÆng ®êng sau h¬n 10 n¨m ®æi míi chÝnh s¸ch l·i suÊt . 1 . §iÓm l¹i nh÷ng chÆng ®êng sau h¬n 10 n¨m ®æi míi chÝnh s¸ch l·i suÊt 1.1 Giai ®o¹n l·i suÊt ViÖt nam chuyÓn tõ l·i suÊt ©m sang l·i suÊt d ¬ng (1986 – 1990) ë giai ®o¹n nµy ngêi göi tiÒn kh«ng nh÷ng kh«ng cã l·i mµ gi¸ trÞ ®ång tiÒn vèn cña hä bá vµo Ng©n hµng cßn kh«ng ®îc b¶o ®¶m l·i suÊt thêi kú nµy lµ l·i suÊt ©m vµ thÊp h¬n nhiÒu so víi l¹m ph¸t .L¹m ph¸t n¨m 1986 lµ 774% lµ møc l¹m ph¸t trªn thÞ trêng tù do trong khi ®ã l·i suÊt chØ cã 12% Th¸ng 10 /1990 trong ph¸p lÖnh Ng©n hµng c«ng bè t¸ch hÖ thèng Ng©n hµng thµnh 2 cÊp Ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c tµi chÝnh tÝn dông . Trong nh÷ng n¨m Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 9 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng ®Çu thùc hiÖn ph¸p lÖnh nµy, Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh râ l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt tiÒn vay L·i suÊt tiÒn göi thÊp h¬n tû lÖ l¹m ph¸t L·i suÊt cho vay nhá h¬n l·i suÊt tiÒn göi Sang n¨m 1992 nÒn kinh tÕ nøc ta bíc sang mét híng míi l¹m ph¸t ®îc ®Èy lïi vµ ë møc thÊp ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn sang l·i suÊt d¬ng . Bªn c¹nh viÑc x¸c ®Þnh c¸c møc l·i suÊt tiÒn göi vµ cho vay cô thÓ Ng©n hµng Nhµ níc cßn cã sù ph©n biÖt l·i suÊt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ l·i suÊt cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh nhng cã h¹n chÕ ë viÖc l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n cao h¬n l·i suÊt cho vay trung vµ dµy h¹n ... ®iÒu nµy ®îc kh¾c phôc dÇn qua tõng giai ®o¹n sau nµy . 1.2 Giai ®o¹n Ng©n hµng Nhµ níc võa quy ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tho¶ thuËn Cïng mét thêi ®iÓm Ng©n hµng Nhµ níc cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông cho vay theo møc l·i suÊt tho¶ thuËn mµ Ng©n hµng Th¬ng m¹i tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng . Møc l·i suÊt tho¶ thuËn cã thÓ vît møc cho vay hay l·i suÊt tiÒn göi cô thÓ mµ Ng©n hµng ®· c«ng bè .ë giai ®o¹n nµy vÉn cã sù ph©n biÖt gi÷a l·i suÊt cho vay ®èi víi doanh nghiÖp quèc doanh vµ doanh nghiÖp t nh©n .Bªn c¹nh ®ã víi c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã n¬i cho vay cao h¬n møc l·i suÊt 22% n¨m vµ cã n¬i cho vay lªn ®Õn 30 %®Õn 35% chÝnh v× vËy mµ trong thêi kú nµy c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c ®¹t ®îc møc l·i suÊt cho vay vµ tiÒn göi víi chªnh lÖch tõ 0,75% - 1% / th¸ng , ®ã lµ con sè m¬ íc cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i hiÖn nay . Víi thùc tÕ nµy ®em l¹i cho c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i c¸c tæ chøc tÝn dông lîi nhuËn rÊt cao trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ tµi chÝnh .§øng tríc t×nh h×nh nµy th¸ng 10 / 1995 sau kú häp VIII kho¸ IX ®· th«ng qua bá thuÕ doanh thu cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ kinh doanh tiÒn tÖ ph¶i gi¶m chi phÝ ho¹t ®iéng ®Ó gi¶m l·i suÊt cho vay cña m×nh . Ng©n hµng Trung ¬ng ®· khèng chÕ l·i suÊt cho vay vµ tiÒn göi lµ 0,35% / th¸ng ®ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó h×nh thµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt míi thùc hiÖn khèng chÕ trÇn l·i suÊt cho vay nh hiÖn nay ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c . 1.3 Giai ®o¹n thùc hiÖn trÇn l·i suÊt cho vay Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 10 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng Tríc t×nh h×nh trªn Ng©n hµng Trung ¬ng ®· ban hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt theo trÇn l·i suÊt víi môc ®Ých khèng chÕ l·i suÊt cho vay tèi ®a cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i víi chÝnh s¸ch nµy Ng©n hµng Nhµ níc ®· quy ®Þnh c¸c møc trÇn cho vay còng kh¸c nhau trÇn l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n (¸p dông ®èi khu vùc thµnh thÞ ) trÇn l·i suÊt cho vay n«ng th«n cao h¬n trÇn l·i suÊt trung dµy h¹n trµn l·i suÊt cho cña c¸c tæ chøc tÝn dông lµ cao nhÊt . Trong n¨m 1999, Ng©n hµng Nhµ níc ®· thùc hiÖn 5 lÇn h¹ trÇn l·i suÊt cho vay ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c ®©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p thiÐt yÕu ®Ó kh¾c phôc nh÷ng d ©m cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc Ch©u ¸ n¨m 1998 t¨ng 5,8 % /n¨m øng víi l¹m ph¸t 9,2% n¨m so víi n¨m 1997 lµ 9,8 % vµ møc l¹m ph¸t lµ 3,7% n¨m dÉn ®Õn ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh cã chiÒu híng chËm l¹i hµng ho¸ s¶n xuÊt ra tiªu thô chËm cïng víi hiÖn tîng gi¶m ph¸t kÐo dµi trong 7 th¸ng ®Çu n¨m 1999 .§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy chÝnh phñ thùc hiÖn chñ ch¬ng kÝch cÇu t¨ng ®Çu t t¨ng s¶n xuÊt vµ t¨ng tiªu dïng 2. Thùc tr¹ng l·i suÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay . Tõ n¨m 1986 ®Õn nay ,viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n mçi giai ®o¹n mang mét néi dung vµ mét môc ®Ých kh¸c nhau nhng nãi chung qua mçi giai ®o¹n ®· tÝch luü ®îc kh¸ nhiÒu kinh nghiÖm .Thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung quan liªu bao cÊp víi l·i suÊt ©m , chÝnh s¸ch l·i suÊt hoµn toµn cøng nh¾c theo kiÓu hµnh chÝnh phæ biÕn lµ l·i suÊt do bao cÊp tÝn dông .Bíc vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thêi kú ®æi míi ViÖt nam ®· ®æi míi chÝnh s¸ch l·i suÊt th¶ næi l·i suÊt , trÇn l·i suÊt .... Nhng sù ®æi míi nµy cßn mang tÝnh thô ®éng vµ viÖc ®iÒu hµnh trªn thÞ trêng tiÒn tÖ cßn hÕt søc bÊp bªnh . Tõ n¨m 1993 ,chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· dÇn linh ho¹t h¬n víi l·i suÊt thùc d¬ng l·i suÊt thùc gi¶m dÇn cïng víi tèc ®é ®i xuèng cña lµm ph¸t võa ®¶m b¶o khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm võa híng tíi ®Èy m¹nh ®Çu t v× môc tiªu t¨ng trëng kinh tÕ . Tõ n¨m 1996 b»ng thµnh qu¶ ®Èy lïi , kÒm chÕ l¹m ph¸t ë møc thÊp tõ 1 ch÷ sè ( n¨m 1996 lµ 4,5 % n¨m 1997v lµ 3,7 % lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thi hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt thùc d¬ng g¾n liÒn víi viÖc ®iÒu chØnh toµn diÖn l·i suÊt c¶ vÒ mÆt b»ng c¬ cÊu còng nh c¸c lo¹i h×nh l·i suÊt huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ cho vay ( bao gåm néi tÖ lÉn ngo¹i tÖ ) .Tõ ®ã ®Õn nay chÝnh s¸ch l·i suÊt b¾t ®Çu linh ho¹t h¬n c¶ møc l·i suÊt trÇn vÒ møc huy ®éng vµ cho vay . Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn ta rót ra ®îc mét sè nhËn xÐt vÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt cña ViÖt Nam nh sau . Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 11 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng Mét lµ: Chóng ta ®· liªn tôc theo ®uæi chÝnh s¸ch l·i suÊt chñ ®éng tõ khi b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ theo ®ã lµ c¬ cÊu cña c¸c lo¹i l·i suÊt khi ®îc ®Þnh h×nh ®óng ®¾n ®· cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng vµ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña hÖ thèng tµi chÝnh ViÖt Nam . Hai lµ: ChÕ ®é kiÓm so¸t l·i suÊt cøng nh¾c ®· dÇn dÇn ®îc níi láng ,c¸c møc l·i suÊt quy ®Þnh cô thÓ theo môc ®Ých vµ nghµnh kinh tÕ ®· ®îc xo¸ bá ®Ó dµnh quyÒn tù chñ cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i trong mét møc ®é linh ho¹t nhÊt ®Þnh . Ba lµ :Thùc tÕ ®ang ®Æt ra trõng nµo cã ®îc lo¹i h×nh l·i suÊt chñ ®¹o ( l·i suÊt c¬ b¶n ) ®ång thêi x©y dùng ®îc c¬ chÕ b¶o ®¶m møc ®é bao qu¸t vµ c¸ch thøc can thiÖp linh ho¹t cña Ng©n hµng Nhµ níc ®èi víi quan hÖ cung cÇu tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ th× lóc ®ã míi kiÓm so¸t tèt lîng tiÒn trong lu th«ng . Thùc tÕ cho thÊy cßn nhiÒu tån t¹i xoay quanh chÝnh s¸ch l·i suÊt hiÖn hµnh .Dï cã biÖn minh cho viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh v× môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th× vÉn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÖt h¹i xÐt trªn tæng thÓ nÒn kinh tÕ . §iÒu nµy khuyÕn khÝch sù vay mîn ,chiÕm dông vèn ,chèn tr¸nh kiÓm so¸t cña Ng©n hµng Nhµ níc lµm mÐo mã chÕ ®é l·i suÊt quy ®Þnh .Møc ®é toµn dông vèn trong nÒn kinh tÕ thÊp ®Çu c¬ thùc lîi vµ c¹nh tranh bÊt t¬ng xøng vÒ l·i suÊt cßn phæ biÕn vèn bÞ sö dông l·ng phÝ kÐm hiÖu qu¶ .ChuyÓn sang l·i suÊt trÇn lµ mét bíc tiÕn ®é sang l·i suÊt vÉn cha ph¶n ¶nh ®óng quan hÖ cung cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ . Mét sè chÝnh s¸ch l·i suÊt c¬ b¶n hiÖn nay cña ViÖt nam . 2.1. L·i suÊt c¬ b¶n cña Ng©n hµng Nhµ níc hiÖn nay Theo ®iÒu 9 kho¶n 12 cña luËt Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt N am , l·i suÊt c¬ b¶n ®îc ®Þnh nghÜa nh sau : “ L·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh “. Tuy nhiªn cho ®Õn nay , Ng©n hµng Nhµ níc vÉn cha x¸c ®Þnh vµ c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n cho c¸c tæ chøc tÝn dông mµ vÉn sö dông c«ng cô trÇn l·i suÊt cho vay ®Ó khèng chÕ l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông . Nh vËy, trÇn l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè ®· bao hµm trong ®ã l·i suÊt c¬ b¶n v× sù thùc Ng©n hµng Nhµ níc ®· gióp c¸c tæ chøc tÝn dông vèn cña m×nh . §iÒu nµy cã nghÜa lµ l·i suÊt cho vay cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn bÞ t¸c ®éng ®iÒu chØnh gi¸n tiÕp bëi Nhµ níc th«ng qua biÖn ph¸p hµnh chÝnh kh«ng Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 12 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng ph¶i b»ng biÖn ph¸p kinh tÕ .§©y lµ ®iÒu khã cã thÓ chÊp nhËn khi ®Þnh híng ph¸t triÓn nghµnh tµi chÝnh Ng©n hµng theo ®Þnh híng héi nhËp víi khu vùc ,thÕ giíi . L·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc bao hµm hai lo¹i L·i suÊt huy ®éng do chÝnh phñ mµ ë ViÖt nam ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc ph¸t hµnh c¸c tr¸i phiÕu kho b¹c c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ nhËn ®îc tÝn hiÖu tõ phÝa Ng©n hµng Nhµ níc vÒ møc l·i suÊt cho vay tèi thiÓu cã thÓ ®¹t ®îc víi møc rñi ro b»ng kh«ng .NÕu Ng©n hµng Nhµ níc muÊn thu hÑp lîng cung tiÒn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ra nÒn kinh tÕ th× sÏ t¨ng møc l·i suÊt huy ®éng vµ ngîc l¹i . L·i suÊt cho vay ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i hay nãi c¸ch kh¸c ®i chÝnh lµ l·i suÊt chiÕt khÊu l·i suÊt t¸i cÊp vèn nh»m t¸c ®éng ®Õn ®Çu vµo cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i 2.2. L·i suÊt c¬ së cña Ng©n hµng th¬ng m¹i L·i suÊt lµ c¬ së lµ l·i suÊt c¬ b¶n cña tõng Ng©n hµng th¬ng m¹i ¸p dông ®èi víi c¸c kh¸ch hµng vµ dù ¸n cho vay ®Çu t kh«ng cã rñi ro xem nh b»ng kh«ng C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ së cña m×nh dùa trªn l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè .Sau khi tÝnh to¸n ®Õn c¸c yÕu tã nh chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ cña chÝnh phñ , chØ sè l¹m ph¸t , l·i suÊt trªng thÞ trêng liªn Ng©n hµng , c¸c quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc , dù phßng rñi ro . Do ®ã ®Ó x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i chóng ta cã thÓ sö dông c«ng thøc x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i nh sau Dù phßng rñi ro Dù phßng rñi ro kú kh¸ch hµng mÊt kh¶ + h¹n khi kh¸ch hµng n¨ng thanh to¸n vay dµi h¹n HiÖn nay ë ViÖt nam cha cã nghiªn cøu nµo vÒ møc dù phßng rñi ro kh¸ch hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ rñi ro vÒ kú h¹n còng nh nh÷ng rñi ro kh¸c ®Ó dùa vµo c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh l·i suÊt cho vay . Ta còng cã thÓ tÝnh l·i suÊt cë së cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i theo c«ng thøc sau : L·i L·i suÊt Chi phÝ kinh Lîi nhuËn suÊt = huy + doanh ( tiÒn + tríc thuÕ c¬ cë ®éng l¬ng, khÊu hao) k× väng L·i suÊt L·i suÊt = + cho vay c¬ së Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 13 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng Víi l·i suÊt huy ®éng Víi l·i suÊt huy ®éng 12 th¸ng lµ 0,6% th¸ng (7,2% n¨m ); chi phÝ kinh doanh lµ 0,2%th¸ng hay 3%/ n¨m , lîi nhuËn kú väng lµ 17%/n¨m .(sè hiÖu 1995 -> 1999 ta cã l·i suÊt chÝnh s¸ch =7,25% + 3%+1% = 11,27%/n¨m hay0,93%/ th¸ng Môc ®Ých kinh doanh lµ lîi nhuËn , c¸c Ng©n hµng Trung ¬ng quèc doanh cÇn æn ®Þnh l·i suÊt cho vay cao h¬n l·i suÊt c¬ së nh»m bï ®¾p nh÷ng rñ ro xÈy ra trong qu¸ tr×nh cho vay vµ ®Çu t, nhng víi møc trÇnls cho vay hiÖn nay 10%/ n¨m 0,8%/ th¸ng sÏ lam kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh khi muèn ®¹t ®îc chØ tiªu lîi nhuËn t¹m chÝ chØ ®¹t møc hoµ vèn hoÆt bÞ lç nÕu kh«ng cã c¸c nguån thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i II. qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh l·i xuÊt 1. ViÖc ®iÒu chØnh l·i xuÊt trong thêi gian gÇn ®©y. Tõ ngµy 1/6.1990 Ng©n hµng Nhµ níc ®· cã mét sè chuyÓn biÕn lín lµ chØ quy ®Þnh mét møc trÇn l·i suÊt cho vay tèi ®a b»ng ®ång ViÖt Nam lµ 1,15% / th¸ng ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c kú h¹n cho vay . §©y còng lµ bíc tiÕn míi cho Ng©n hµng Nhµ níc thùc hiÖn c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n Trong xu híng toµn cÇu ho¸ vµ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ ,Ng©n hµng trung ¬ng ë mçi quèc gia khi tiÕn hµnh ®iÒu chØnh l·i suÊt cña m×nh tríc hÕt ph¶i xem xÐt víi xu huíng diÔn biÕn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi trong xu híng chung vÒ diÔn biÕn l·i suÊt trªn thÕ giíi h¬n mét n¨m qua vµ diÔn biÕn kinh tÕ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999 , ta cïng xem xÐt viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt ë ViÖt Nam ra sao ? TÝnh tõ ngµy 1-7-1997 ®Õn nay, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh nhiÒu ®ît ®iªï chØnh l·i suÊt cho vay . Hai lÇn ®iÒu chØnh gÇn ®©y nhÊt lµ 1/2/1999 thùc hiÖn víi 4 Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cho vay víi kh¸ch hµng ë khu vùc ®« thÞ 1/6 1999 thùc hiÖn ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông . Ngµy 29/1/1999 Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc cho chØ thÞ 01 1/1999 CT - NH NN quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay th«ng thêng b»ng ®ång ViÖt Nam cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®èi víi kh¸ch hµng ë khu vùc ®« thÞ lµ 1,1%/ th¸ng víi c¸c lo¹i cho vay ng¾n h¹n , 1,15% cña c¸c lo¹i vay trung vµ dµi h¹n song c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh chiÕmtíi 71,6% tæng d nî cho vay cña c¸c Ng©n hµng ®èi víi nÒn kinh tÕ , chiÕm chñ yÕu hÇn cho vay . Do ®ã, chØ thÞ vÒ møc l·i suÊt trªn cã ý nghÜa nh Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 14 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng h¹ trÇn l·i suÊt cho vay chung cña nÒn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã , viÖc quy ®Þnh vÒ l·i suÊt trªn chØ ¸p dông ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh song ®èi víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ®Ó c¹nh tranh thu hót khanh hµng , kh«ng muèn mÊt kh¸ch hµng truyÒn thèng cã uy tÝn, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn còng buéc ph¶i h¹ møc l·i suÊt cho vay xuèng b»ng møc l·i suÊt cho vay cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh . Thªm vµo ®ã, l·i suÊt cho vay vèn c¸c tæng c«ng ty 90-91, c¸c doanh nghiÖp lín vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶ ,c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu æn ®Þnh ®Ó c¹nh tranh vµ thu hót kh¸ch hµng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®Òu gi¶m møc l·i suÊt cho vay tõ 10-15% so víi møc trÇn l·i suÊt quy ®Þnh nãi trªn , chØ cho vay víi l·i suÊt 1,0 - 1,05% th¸ng thËm chÝ h¹ tíi 0,95% / th¸ng hoÆc 0,90%/ th¸ng cña lo¹i vay ng¾n h¹n XuÊt ph¸t tõ chç tÊt c¶ c¸c Ng©n hµng ®Òu chñ ®éng h¹ l·i suÊt tõ nhiÒu th¸ng tríc ®©y lªn l·i suÊt Ng©n hµng ®îc ®iÒu chØnh gi¶m xuèng nhng c¸c Ng©n hµng kh«ng cã c¬ së g× ®Ó tiÕp tôc h¹ thªm l·i suÊt tiÒn göi ®Ó ngêi göi tiÒn kh«ng bÞ ¶nh hëng g× khi Ng©n hµng ®iÒu chØnh l·i suÊt . QuyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh trÇn l·i suÊt cña Ng©n hµng Nhµ níc ®îc thùc hiÖn tõ ngµy 1 /6 /1999 trong ®ã trÇn l·i suÊt cho vay lµ 1,15% /th¸ng kÓ c¶ ng¾n h¹n trung h¹n vµ giµi h¹n l·i suÊt nµy t¨ng 0,05% so møc 1,2% /th¸ng cña lo¹i vay ng¾n h¹n theo chØ thÞ 01/CT – NHNN vµ t¬ng ®¬ng víi møc 1,15% /th¸ng cña lo¹i trung vµ dµi h¹n mµ d nî cho vay ng¾n h¹n chiÕm tíi 60 % tæng møc nî .Do ®ã so víi møc quy ®Þng thøc hiÖn tõ ngµy 1/6/1999 thùc chÊt cßn t¨ng h¬n chø kh«ng ph¶i lµ gi¶m . Nh chóng ta ®· biÕt môc tiªu chÝnh cña quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së lµ mang Ýnh chÊt t¬ng trî vÒ vèn gi÷a c¸c thµnh viªn song víi l·i suÊt qu¸ cao so víi møc l·i suÊt chÝnh thøc c¸c Ng©n hµng th× sÏ mÊt ®i tÝnh chÊt t¬ng trî . HÇu hÕt nh÷ng ngêi t×m ®Õn vay vèn quü tÝn dông c¬ së lµ ngêi nghÌo hay cã hoµn c¶nh ®Æc biÑt khã kh¨n hay kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn Ng©n hµng míi t×m ®Õn quü tÝn dông nh©n d©n nhng thùc tÕ l·i suÊt l¹i qu¸ cao g©y khã kh¨n cho ngêi vay . Qua c¸ch ph©n tÝch trªn quyÕt ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay tõ 1/6/1999 cã hai mÆt tÝch cùc sau . Thø nhÊt : L·i suÊt cho vay ë n«ng th«n tríc ®©y ®Òu cao h¬n l·i suÊt cho vay ë thµnh thÞ vµ cao h¬n ®èi tîng kh¸ch hµng kh¸c .S¶n xuÊt n«ng nghiÖp gÆp rÊt nhiÒu rñi ro vµ lîi nhuËn thÊp nhng l¹i chØ cã mét ph©n l·i suÊt cho vay hé n«ng d©n ®îc b×nh ®¼ng ®îc hëng vÒ l·i suÊt so víi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c . ¦íc tÝnh Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 15 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng ®Õn 5/1999 d nî cho hä n«ng d©n cña tÊt c¶ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông lµ 18000 tû ®ång viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt xuèng mét møc trÇn chung lµ 1,15% /th¸ng b×nh qu©n mçi hé n«ng d©n gi¶m ®îc 9-18 tû ®ång l·i suÊt ph¶i tr¶ cho Ng©n hµng . §ã lµ trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ cßn vÒ mÆt chÝnh trÞ , x· héi th× nã cã ý nghÜa to lín : lÇn ®Çu tiªn giai cÊp n«ng d©n ®îc hëng quyÒn b×nh ®¼ng vÒ l·i suÊt so víi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c . Thø hai : ViÖc Ng©n hµng Nhµ níc møc trÇn møc l·i suÊt cho vay tèi ®a 1,15% / th¸ng ®èi víi c¶ ng¾n h¹n , trung h¹n vµ dµy h¹n vµ viÖc Ng©n hµng Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo c¸c møc l·i suÊt cô thÓ cña Ng©n hµng th¬ng m¹i .§©y lµ bíc tiÕn quan träng cña Ng©n hµng Nhµ níc ®Ó h×nh thµnh l·i suÊt c¬ b¶n theo luËt Ng©n hµng Nhµ níc .XÐt mét c¸ch kh¸i qu¸t viÖc gi¶m l·i suÊt theo xu híng cña thÕ giíi vµ theo vµ theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ l·i suÊt cho vay cña ViÖt nam v·n cßn cao (1,3,8%) nhng ®· cã nh÷ng vai trß tÝch cùc . 2. Nguyªn nh©n cña viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt T×nh h×nh chung cña nÒn kinh tÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ tèc ®é t¨ng trëng GDP ch÷ng l¹i , hiÖn tîng gi¶m ph¸t diÔn ra vµ chØ sè gi¸ cã xu híng t¨ng (cã thêi gian chØ sè ©m) .MÆt b»ng gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc gi¶m khiÕn cho gi¸ xuÊt khÈu , gi¸ nhËp khÈu vµ mÆt b»ng gi¸ c¶ cña ViÖt nam gi¶m theo . MÆt kh¸c nhiÒu mÆt hµng thiÕt yÕu trong níc cã gi¸ cao h¬n trªn thÕ giíi .Tû xuÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ gi¶m doanh nghiÖp kh«ng m¹nh d¹n vay vèn Ng©n hµng buéc ph¶i gi¶m ®Ó phï hîp víi tû xuÊt lîi nhuËn trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Ó më réng tÝn dông . Nguån vèn huy ®éng cña c¸c Ng©n hµng ph¸t triÓn m¹nh khiÕn khiÕn vèn cµng thªm ø ®äng . HiÖn nay l·i suÊt huy ®éng tuy cã gi¶m nhng tèc ®é gi¶m chËm h¬n tèc ®é t¨ng , chØ sè gi¸ sinh ho¹t vµ c¸c Ng©n hµng còng c¹nh tranh trong viÖc thu hót nguÇn vèn huy ®éng b»ng c¸ch n©ng cao l·i suÊt huy ®éng ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cè phÇn vµ mét sè Ng©n hµng níc ngoµi . Mét sè doanh nghiÖp cßn sö dông vèn nhµn rçi ®Ó göi Ng©n hµng hay mua tr¸i phiÕu . C¸c gi¶i ph¸p kÝch cÇu cßn cha ®ñ m¹nh ®«i khi mÊt t¸c dông ( nh ph¸t hµnh c«ng tr¸i kú phiÕu thu tiÒn vÒ ) .Nã vÉn ®îc coi lµ vÊn ®Ò quan träng bëi v× trong bèi c¶nh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong níc ph¶i dùa vµo nguÇn vèn vay Ng©n hµng (tõ 90%) ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh nh hiÖn nay th× chñ tr¬ng gi¶m l·i suÊt lµ hoµn toµn hîp lý . Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 16 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng Bªn c¹nh nguyªn nh©n l·i suÊt thùc vÉn cßn cao nh ®· nªu trªn cßn nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c : §èi víi nh÷ng ngêi cã lîng tiÒn tiÕt khiÖm nhá kh«ng cã kh¶ n¨ng kinh doanh th× l·i suÊt cã thÊp vÉn cã l·i vèn ®îc b¶o toµn (nÕ no sä vÊn ®Ò tû gi¸ th× hä cã thÓ chuyÓn sang göi tiÕt kiÖm b»ng ®« la Mü víi l·i suÊt thÊp h¬n ) nh÷ng ngêi cã lîng tiÒn tiÕp kiÖm lín th× kh«ng cã c¬ héi ®Çu t do ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh cã tû xuÊt lîi nhuËn thÊp , rñi ro cao trong khi göi vµo Ng©n hµng th× rñi ro thÊp (hÇu nh kh«ng cã ) vµ lîi nhuËn cao cho dï l·i suÊt cho vay ®· gi¶m kh¸ m¹nh song c¸c doanh nghiÖp vÉn kh«ng gi¸m vay tiÒn v× tû xuÊt lîi nhuËn cña hä vÉn thÊp h¬n so víi tû lÖ l·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng .Do vËy nÕu tiÕp tôc vay v«na Ng©n hµng ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc lîi nhuËn kh«ng ®ñ ®Ó tr¶ l·i Ng©n hµng sÏ lµm cho t×nh tr¹ng nî lÇn cña doanh nghiÖp cµng t¨ng thªm thªm vµo ®ã lµ sù gi¶m gi¸ hµng liªn tôc trong thêi gian qua cµng lµm cho kh¶ n¨ng thua nç t¨ng nªn .Cßn víi khu vùc n«ng th«n cho dï nhu cÇu tiªu dïng nhÊt lµ ®èi víi hµng t liÖu s¶n xuÊt lµ rÊt lín song còng kh«ng thÓ vay ®îc v× thñ tôc phøc t¹p vµ kh«ng cã vËt c©m cè thÕ chÊp vµ còng kh«ng cã kh¶ n¨ng ch¶ nî do tû lÖ l·i suÊt cho vay kh«ng hîp lý. 3. T¸c dông cña viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt C¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng ®©y lµ mét quyÕt ®Þnh quan träng nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng t¾c ®Çu ra tÝn dông trong t×nh h×nh nÒn kinh tÕ ®ang cã chiÒu híng ®i xuèng nh hiÖn nay .Nã gãp phÇn kÝch thÝch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ t¹o sù chñ ®éng h¬n cho c«ng t¸c tæ chøc tÝn dông trong viÖc Ên ®Þng l·i suÊt huy ®éng tiÒn göi vµ cho vay phï hîp víi ®iÒu kiÖn cung cÇu vèn trªn tõng vïng kh¸c nhau vµ møc ®é ruØ ro cña tõng kho¶n vay . §èi víi khu vùc thµnh thÞ l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®· thùc sù gi¶m xuèng thÊp h¬n hay b»ng víi trÇn l·i suÊt .§ã chÝnh lµ kÕt qu¶ cña chØ thÞ ban hµnh 29/1/1999 Thèng ®èc Ng©n hµng : TrÇn l·i suÊt cho vay cña 4 Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®èi víi kh¸ch hµng thuéc khu vùc ®« thÞ gi¶m xuèng cßn 11% /th¸ng ®èi víi cho vay ng¾n h¹n 1,15% /th¸ng trung vµ dµi h¹n cßn møc trÇn l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông cæ phÇn vµ cho vay ë c¸c vïng n«ng th«n vÉn d÷ nguyªn .V× thÕ quy ®Þnh míi vÒ trµn l·i suÊt trªn thùc tÕ kh«ng nh÷ng tiÕp tôc gi¶m l·i suÊt cho vay cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh mµ cßn cho phÐp c¸c Ng©n hµng nµy t¨ng l·i suÊt trÇn cho vay cña m×nh nªn 0,05%/ th¸ng . §èi víi khu vùc n«ng th«n do trµn l·i suÊt cho vay hiÖn ®ang ë s¸t møc trÇn do ®ã viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt nµy ®· ®îc thùc sù gi¶m tõ 0.05%/th¸ng – Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 17 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng 0,1%/th¸ng khu vùc n«ng th«n ®· ®îc b×nh ®¼ng so víi khu vùc thµnh thÞ vµ nh÷ng nhµ ®Çu t cña khu vùc nµy cã ®iÒu kiÖn h¹ thÊp chi phÝ ®Çu t nÕu pph¶i vay vèn Ng©n hµng .Tuy vÒ phÝa c¸c tæ chøc tÝn dông ®ang ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn n«ng th«n l¹i ph¶i chÞu thiÖt thßi do ®Þa bµn ho¹t ®éng khã kh¨n , sè lîng vay nhá chi phÝ ho¹t ®éng lín ®Ó ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i c¸c Ng©n hµng nµy ph¶i nç lùc rÊt nhiÒu dÓ gi¶m chi phÝ . Tãm l¹i viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt chØ cã t¸c dông vÒ mÆt gi¶i quyÕt chÝnh x¸c l·i suÊt , thèng nhÊt l¹i trÇn l·i suÊt co tÊt c¶ c¸c tæ chøc tÝn dông t¹o ra sù b×nh ®¼ng l·i suÊt cho vay gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n . Cßn t¸c dông kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× chØ ë møc ®é nµo ®ã bëi v× tríc hÕt nã chØ trùc tiÕp gióp gi¶m chi phÝ vµ t¨ng ®Çu t víi khu vùc n«ng th«n . Nhng d nî ë khu vùc n«ng th«n kh«ng lín trong ®ã c¸c kho¶n vay chÝnh s¸ch cho vay tr¬ng tr×nh cña chÝnh phñ chiÕm phÇn kh«ng nhá nªn t¸c dông kÝch thÝch khu vùc n«ng th«n cña viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt lÇn nµy kh«ng lín .H¬n thÕ n÷a viÖc h¹ l·i suÊt míi chØ gi¶i quyÕt cña vÊn ®Ò , t¸c dông cña nã chØ thùc sù ®îc ph¸t huy khi nã ®îc g¾n niÒn víi c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh kh¸c ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vay ë Ng©n hµng ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh . C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng tr¸nh khái viÖc tËp chung nguÇn lùc vµo nh÷ng nghµnh mòi nhän cña nÒn kinh tÕ vµ u tiªn cho nh÷ng vïng chiÕn lîc cho nªn t×nh h×nh nguÇn vèn cßn rÊt h¹n chÕ viÖc sö dông c«ng cô l·i suÊt mét c¸ch cã chñ ®Ých lµ v« cïng cÇn thiÕt .trong trêng hîp nµy c¸c t¸c nh©n ®Çu t cã thÓ tiÕp cËn ®Õn nguÇn tÝn dông víi l·i suÊt u ®·i (l·i suÊt thÊp ) cña c¸c quü hç trî tÝn dông u ®·i cho ®Çu t kinh doanh t¹i c¸c vông khã kh¨n vµ ®Æc biÖt khã kh¨n . Hµn Quèc lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ sù thµnh c«ng trong chÝnh s¸ch tËp trung vèn víi l·i suÊt thÊp nh»m ph¸t triÓn c¸c nghµnh c«ng nghiÖp chiÕn lîc cña m×nh trong thËp niªn 70 III . thµnh thùu vµ nh÷ng tån t¹i cña qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh l·i suÊt 1. Thµnh tùu Trong thßi gian võa qua , Ng©n hµng Nhµ níc liªn tôc thùc hiÖn viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt trªn thÞ trêng tiÒn tÖ b»ng viÖc quy ®Þng trÇn l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c , thèng nhÊt giòa trÇn l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông trªn ®Þa bµn thµnh thÞ vµ n«ng th«n , tiÕp tôc duy Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 18 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng tr× chÝnh s¸ch tù do ho¸ l·i suÊt tiÒn göi vµ bá viÖc quy ®Þnh vÒ khèng chÕ l·i suÊt cho vay vµ huy ®éng vèn b×nh qu©n lµ 0,35% / th¸ng (4,2%/ n¨m) nh thêi gian tríc ®©y (n¨m 1996vµ 1997) Tõ ngµy 20/01/1998, theoquy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh 39/1998 quy ®Þnh- Ng©n hµng Nhµ níc 1 Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc , trÇn l·i suÊt cho vay b»ng VN§ tiÕp tôc ®îc ®iÒu chØnh . Cho vay ng¾n h¹n t¨ng tõ 1%/ th¸ng lªn 1,2%/th¸ng (t¨ng 0,2%/th¸ng) cho vay trung h¹n dµi h¹n t¨ng t 1%/ th¸ng lªn 1,2%/ th¸ng . TrÇn l·i suÊt cho vay cña tÝn dông nh©n d©n c¬ s¬ cho vay thµnh viªn lµ 1,57%/th¸ng . C¸c quy ®Þnh vÒ trÇn l·i suÊt nh trªn phï hîp víi qu©n hÖ cung cÇu vÒ vèn tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ . H¬n thÕ viÖc n«ng trÒn l·i suÊt cho vaycña c¸c tæ chøc tÝn ®ông ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ c¬ së ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng l·i suÊt huy ®éng vèn t¬ng øng , t¹o ®iÒu kiÖn huy ®éng ®ñ vèn nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cho vay ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . Qua theo dâi t×nh h×nh viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ trÇn l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông thoõi gi©n qua nh sau: +TiÒn göi kh«ng kú h¹n 0,4 – 0,5%/ th¸ng. +TiÒn göi cã kú h¹n 3 th¸ng ; 0,7 – 0,8%/ th¸ng. + TiÒn göi cã kú h¹n 6 th¸ng : 0,8 –0,9%/ th¸ng. +TiÒn göi cã kú h¹n 12 th¸ng : 0,95 –1,05%/ th¸ng. Trong ®ã l·i suÊt huy ®äng vèn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn cao h¬n c¸c l·i suÊt huy ®éng vèn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh l·i suÊt huy ®äng cña c¸c tæ chøc tÝn dông trªn ®Þa bµn n«ng th«n (ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, quü tÝn dông nh©n d©n nh©n c¬ së ) cã xu híng cao h¬nl·i suÊt huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông trªn ®Þa bµnn thµnh thÞ . VÒ nÆt b»ng l·i suÊt cho vay ; Nh×n chung c¸c tæ chøc tÝn dông ®Òu thùc hiÖn cho vay theo trÇn l·i suÊt cho vaydo Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh , cho vaynh¾n h¹n ë møc 1,17% - 1,2%/ th¸ng cho vay trung dµi h¹n ë møc 1,2 – 1,25%/ th¸ng . Tuy nhiªn vÉn cßn t×nh tr¹ng cho vay vît trÇn l·i suÊt quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ níc ë mét sè n¬i , nhÊt lµ vµo thêi ®iÓm cuèi n¨m khi nhu cÇu vÒ vèn t¨ng cao . Cho vay b»ng ®« la Mü vÉn gi÷ nguyªn 8,5%/ n¨m nh thêi gian tríc ®©y , do møc l·i suÊt nµy vÉn phï hîp víi mÆt b»ng l·i suÊt LIBOR,SIBOR vµ phï hîp víi quan hÖ cung cÇu vÒ vèn ngo¹i hiÖn hµnh , ®ång thêi Ng©n hµng Nhµ níc cßn quy ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi tèi ®a cña ph¸p nh©n t¹i tæ chøc tÝn dông nh»m h¹n chÕ viÖc Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 19 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704 §Ò ¸n : Lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng giam gi÷ ngo¹i tÓ trªn tµi kho¶ntiÒn göi , gãp phÇn t¨ng cêng chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi cña Ng©n hµng Nhµ níc c¸c møc tiÒn göi b»ng ®« la mü nh sau: +TiÒn göi kh«ng kú h¹n tèi ®a :1,5%/th¸ng . +TiÒn göi cã kú h¹n ®Õn 6 th¸ng :4,0%/ n¨m + +tiÒn göi cã kú h¹n trªn 6 th¸ng : 4,5%/ n¨m. §ã lµ nh÷ng thµnh tùu cña viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt . Nhng bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu cña viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt vÉn cßn cã nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i mµ ®ßi hái tÊt c¶ c¸c nghµnh cã liªn quan cïng t×m c¸ch gi¶i quyÕt 2. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i ViÖc quy ®Þnh quy ®inh thèng nhÊt møc trÇn l·i suÊt cho vay khu vùc n«ng th«n vµ thµnh thÞ lµ cha phï hîp víi cung cÇu tÝn dông ë khu vùc n«ng th«n thiÕu ®éng lùc khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tÝn dông chuyÓn vèn vÒ ®Çu t cho khu vùc n«ng th«n vÒ møc sinh lêi Ýt (chªnh lÖch l·i suÊt kho¶ng 0,1 – 0.15 % /th¸ng ) . XuÊt ph¸t tõ nguyªn nhÈn trªn hiÖn nay c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng ë ®Þa bµn n«ng th«n nh Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn n«ng th«n , quü tÝn dông n«ng th«n , quü tÝn dông nh©n d©n vÉn ®ang yªu cÇu Ng©n hµng Nhµ níc ph¸t triÓn møc l·i suÊt cho vay so víi mÆt b»ng chung . Chªnh lÖch l·i suÊt cho vay vµ huy ®éng vèn b×nh qu©n cña tæ chøc tÝn dông cßn ë møc thÊp chiÕm kho¶ng 0.15 – 0.2% /th¸ng .Víi møc chªnh lÖch nµy th× viÖc ®¶m b¶o cho c¸c tæ chøc tÝn dông bï ®¾p chi phÝ vµ cã l·i lµ hoµn toµn khã kh¨n , ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông ®ang ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn n«ng th«n . ChÝnh v× møc chªnh lÖc trÇn l·i suÊt cho vay trung dµi h¹n so víi trÇn l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n nh hiÖn nay thÊp kh«ng ®ñ bï ®¾p rñi ro . Cho nªn cha kÝch thÝch tæ chøc tÝn dông më réng cho vay chung h¹n dµi h¹n nÒn kinh tÕ t¨ng trëng chËm , hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm vè tù cã cña c¸c doanh nghiÖp qu¸ nhá vµ tû xuÊt kinh doanh kho¶ng díi 10% . TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy t¹o ¸p lùc lµm gi¶m l·i suÊt cho vay nhng khã thùc hiÖn bëi v× gi¶m l·i suÊt th× tæ chøc tÝn dông sÏ bÞ thua lç vµ dång ngh· víi viÖc gi¶m l·i suÊt tiÒn göi th× sÏ kh«ng huy ®éng ®éng ®îc vèn .Nh÷ng mÆt tån t¹i trªn cã thÓ ®îc kh¸i qu¸t b»ng nh÷ng vÊn ®Ò sau 2.1 l·i suÊt gi¶m nhng cho vay t¨ng chËm Mét sè ý kiÐn cho r»ng trong mêi n¨m ®æi míi ho¹t ®éng Ng©n hµng theo c¬ chÕ thÞ trêng cha bao giê ho¹t ®éng Ng©n hµng l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n nh hiÖn Sinh viªn thùc hiÖn : Líp : 20 NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng 1704