Më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi.
Trong sù chuyÓn biÕn cña t×nh h×nh quèc tÕ nh÷ng
thËp kû qua, khi côc diÖn chiÕn tranh l¹nh ®ang dÇn chÊm
døt, lÞch sö quan hÖ quèc tÕ còng chuyÓn sang trang míi.
Xu thÕ "®èi ®Çu" kh«ng cßn n÷a, xu thÕ "®èi tho¹i", hßa
b×nh, hîp t¸c ®ang trë thµnh xu thÕ chñ yÕu, ®ãng vai
trß chñ ®¹o chi phèi quan hÖ nhiÒu níc ®Çu nh÷ng n¨m 90
cña thÕ kû XX l¹i ®©y. Trong bèi c¶nh míi ®ã cña thÕ giíi,
khi "toµn cÇu hãa, khu vùc hãa" ®ang trë thµnh xu thÕ vËn
®éng chÝnh cña nÒn kinh tÕ c¸c níc th× mäi quèc gia ®Òu
cã ý tëng xÝch l¹i gÇn nhau h¬n nh»m ph¸t triÓn vµ n©ng
cao vÞ trÝ quèc tÕ cña m×nh. §iÒu nµy ®· dÇn xãa ®i ranh
giíi gi÷a c¸c d©n téc dï vÒ chÕ ®é chÝnh trÞ, h×nh th¸i
kinh tÕ hay t«n gi¸o, s¾c téc, ®Ó cïng nhau hîp t¸c víi ph¬ng ch©m cïng cã lîi, gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò b»ng th¬ng lîng vµ ®èi tho¹i. Bèi c¶nh lÞch sö tèt ®Ñp nµy ®· më ra
nhiÒu triÓn väng míi, c¬ héi míi vµ th¸ch thøc míi cho tÊt c¶
c¸c quèc gia trªn thÕ giíi trong sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc
m×nh. Trªn tinh thÇn ®ã, ViÖt Nam - Trung Quèc sau nhiÒu
n¨m quan hÖ l©m vµo "khóc quanh" vµ "b¨ng gi¸" ®· tiÕn
hµnh xóc tiÕn c¸c cuéc héi ®µm nh»m ®a quan hÖ hai níc
lªn mét tÇm cao míi.
Víi ph¬ng ch©m "khÐp l¹i qu¸ khø, më ra t¬ng lai",
"híng vÒ ®¹i côc" dùa trªn n¨m nguyªn t¾c chung sèng hßa
b×nh, Trung Quèc - ViÖt Nam ®· vµ ®ang thùc sù trë thµnh
®èi t¸c cña nhau trªn nhiÒu lÜnh vùc. Chóng ta vui mõng
=1=
®ãn nhËn tÝn hiÖu nµy nh mét c¬ héi míi cho sù ph¸t triÓn
cña níc nhµ. Tõ ®©y, Trung Quèc trë thµnh ®èi t¸c quan
träng ®èi víi ViÖt Nam trong quan hÖ bang giao nhiÒu mÆt.
Tuy nhiªn, mäi sù hîp t¸c ph¶i dùa trªn c¬ së hiÓu biÕt lÉn
nhau ®Ó tån t¹i. Do vËy, nghiªn cøu lÞch sö hai níc tõ tríc
®Õn nay mét c¸ch
cã hÖ thèng sÏ gãp phÇn thóc ®Èy
m¹nh níc h¬n n÷a qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ héi nhËp gi÷a hai
quèc gia l¸ng giÒng Trung - ViÖt. ThiÕt nghÜ, t×m hiÓu qu¸
khø sÏ gióp chóng ta phôc vô tèt h¬n cho t¬ng lai, ®ã lµ qui
luËt. Nghiªn cøu "mét dßng níc ngîc" trong quan hÖ ViÖt Trung víi c¸c cuéc chiÕn tranh biªn giíi 1979 gi÷a hai níc lµ
®iÒu cÇn thiÕt bëi nã còng lµ mét phÇn quan träng cña lÞch
sö quan hÖ. MÆt kh¸c, xung quanh cuéc chiÕn tranh biªn
giíi ViÖt - Trung cßn tån t¹i rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu mËp mê,
cha kh¸ch quan vµ thiÕu chÝnh x¸c, trong khi ®ã nguån t
liÖu cung cÊp cho ch¬ng tr×nh häc tËp ë c¸c cÊp häc vÒ
vÊn ®Ò nµy cßn hÕt søc thiÕu hôt. ChÝnh v× nh÷ng lý do
nµy ®· khiÕn t«i chän ®Ò tµi "Cuéc chiÕn tranh biªn giíi
ViÖt - Trung" cho khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh víi hi väng
sÏ gãp phÇn cung cÊp thªm mét sè t liÖu cho viÖc ®¸nh gi¸
cuéc chiÕn còng nh dù ®o¸n triÓn väng cña níc quan hÖ
ViÖt - Trung.
2. LÞch sö nghiªn cøu vÊn ®Ò.
Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX trë l¹i ®©y, víi
sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam
vµ Trung Quèc trªn nhiÒu lÜnh vùc, quan hÖ ViÖt - Trung ®·
l«i cuèn sù quan t©m cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu khoa häc.
=2=
Trªn c¬ së ®ã, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nghiªn cøu vÒ Trung
Quèc, Trung t©m khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n quèc gia ®·
thµnh lËp Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc. Tõ Trung t©m
nµy ®· ra ®êi nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ®Êt níc
Trung Quèc còng nh mèi quan hÖ ViÖt - Trung vµ cuéc chiÕn
tranh biªn giíi 1979. NhiÒu bµi viÕt cã gi¸ trÞ xoay quanh
vÊn ®Ò "Cuéc chiÕn tranh biªn giíi ViÖt - Trung", ®· ®îc
c«ng bè trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Cã thÓ nãi
®Õn nh÷ng cuèn nh: "Sù thËt quan hÖ ViÖt Nam - Trung
Quèc trong 30 n¨m qua" (Nxb Sù thËt, Hµ Néi, 1981);
"Chóng hiÖn nguyªn h×nh" (B¸o Qu©n ®éi nh©n d©n
th¸ng 4 - 1979 vµ th¸ng 6 - 1979); "ChiÕn tranh biªn giíi
Trung - ViÖt: Lý do, tÝnh to¸n vµ chiÕn lîc cña Trung Quèc"
(T¹p chÝ Céng s¶n, sè 1, th¸ng 1- 2 n¨m 1980); "Cuéc x©m
lîc Trung Quèc ®èi víi ViÖt Nam: môc ®Ých, nguyªn nh©n,
kÕt qu¶" (Th«ng tin lý luËn, 1979, sè 19); "ViÖt Nam vµ vÊn
®Ò Hoa kiÒu" (Nxb Sù thËt, 1979); "50 n¨m quan hÖ ViÖt Trung" cña Bïi Thanh S¬n (T¹p chÝ Nghiªn cøu quèc tÕ sè1,
th¸ng 2-2000).
C¸c nhµ nghiªn cøu lÞch sö thÕ giíi còng c«ng bè nhiÒu
bµi viÕt vÒ cuéc chiÕn nµy: "C¸ch ®iÒu hµnh chiÕn tranh
cña Trung Quèc" cña ThiÕu t¸ Edwor W Ross - lôc qu©n Mü
(t¹p chÝ Military Review 1-1980); "Con ®êng dµi dÉn ®Õn
chiÕn tranh" cña Marishchandola (b¸o TuÇn ch©u ¸, Hång
K«ng, th¸ng 3-1979), hoÆc "§Æng TiÓu B×nh sang Mü ®Ó
bµn vÒ viÖc tÊn c«ng ViÖt Nam th¸ng 2-1979" cña Z.
Brezinski; "B¶n tù viÕt cña L©m Xu©n Thµnh vÒ ®êng lèi
=3=
cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®èi víi ViÖt Nam" (trÝch tõ
v¨n kiÖn Trung ¬ng §¶ng Céng s¶n Trung Quèc sè...).
Trong c¸c cuèn s¸ch nµy ®· ®Ò cËp ®Õn rÊt nhiÒu
khÝa c¹nh xung quanh cuéc chiÕn nhng do lËp trêng, quan
®iÓm kh¸c nhau vµ còng cã thÓ do sù chi phèi cña nhiÒu lý
do kh¸c n÷a nªn trong ®¸nh gi¸, nh×n nhËn vÊn ®Ò cuéc
chiÕn vÉn cßn rÊt nhiÒu ý kiÕn tr¸i ngîc nhau. MÆt kh¸c, do
tÝnh chÊt nh¹y c¶m vµ phøc t¹p cña vÊn ®Ò mµ dêng nh
viÖc ®a ra c¸ch ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n cuèi cïng, chung vµ
toµn diÖn nhÊt cho vÊn ®Ò vèn g©y nhiÒu tranh c·i nµy
còng kh«ng ph¶i lµ ®iÒu ®¬n gi¶n. V× vËy, t«i m¹nh d¹n
chän ®Ò tµi nµy ®Ó nghiªn cøu trªn c¬ së tiÕp thu cã chän
läc nh÷ng thµnh tùu cña nh÷ng ngêi ®i tríc vµ trªn c¬ së
nh÷ng sù kiÖn lÞch sö thùc tiÔn, víi hi väng sÏ hoµn thiÖn
c¸ch ®¸nh gi¸ cho cuéc chiÕn tranh nµy.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
* §èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
Cuéc chiÕn tranh biªn giíi ViÖt - Trung n¨m 1979.
* Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
Nghiªn cøu ®Ò tµi nµy t«i kh«ng cã tham väng t×m
hiÓu s©u, réng mèi quan hÖ ViÖt - Trung tõ tríc, trong vµ
sau cuéc chiÕn mµ môc ®Ých cña ®Ò tµi chØ nh»m t×m
hiÓu "mét khóc quanh" cña mèi quan hÖ diÔn ra n¨m 1979
víi cuéc chiÕn tranh biªn giíi ViÖt - Trung.
§Ó phôc vô tèt cho viÖc nghiªn cøu néi dung chÝnh
®ã, ®Ò tµi sÏ ®i vµo nghiªn cøu cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò nh:
nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc chiÕn tranh biªn giíi ViÖt =4=
Trung n¨m 1979, bøc tranh qu©n sù vµ hÖ qu¶ sau cuéc
chiÕn. Hi väng nÕu khãa luËn hoµn thµnh tèt sÏ gãp phÇn
nhá bÐ vµo viÖc hiÓu s©u h¬n vÒ cuéc chiÕn tranh biªn
giíi 1979 ®· ®i qua h¬n hai thËp niªn mµ trong nhiÒu n¨m
gÇn ®©y hÇu nh kh«ng mÊy ai ®Ò cËp ®Õn.
Víi nguån tµi liÖu hiÖn cã cha ph¶i lµ nhiÒu, viÖc thu
thËp t liÖu l¹i cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ do tr×nh ®é cßn
h¹n chÕ nªn trong mét thêi gian ng¾n cha thÓ n¾m hÕt ®îc c¸c nguån t liÖu cÇn thiÕt, nhÊt lµ nh÷ng t liÖu vÒ phÝa
Trung Quèc. Thªm n÷a, nghiªn cøu cuéc chiÕn tranh biªn
giíi ViÖt -Trung, mét cuéc chiÕn ngo¹i lÖ lµ mét lÜnh vùc cã
phÇn tÕ nhÞ, phøc t¹p vµ khã kh¨n trong khi ®ã b¶n th©n
l¹i lµ mét sinh viªn lÇn ®Çu tiªn nghiªn cøu mét ®Ò tµi lín
nh vËy nªn sÏ cßn nhiÒu h¹n chÕ. Ch¾c ch¾n r»ng nh÷ng
kÕt qu¶ ®¹t ®îc ë ®©y míi chØ lµ bíc ®Çu vµ kh«ng thÓ
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i mong muèn nhËn ®îc sù
®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy, c« vµ c¸c b¹n quan t©m tíi
vÊn ®Ò nµy nh»m môc ®Ých cuèi cïng lµm cho khãa luËn
cã chÊt lîng vµ hoµn thiÖn h¬n.
4. ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
Tríc hÕt, ®©y lµ mét ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ khoa häc
x· héi, lµ mét trong nh÷ng m¶ng cña c«ng t¸c nghiªn cøu
khoa häc. Tuy nhiªn, mçi lo¹i ®Ò tµi bao giê còng ®Æt ra
nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ cña nã. Do vËy, ph¬ng ph¸p sö
dông ®Ó nghiªn cøu còng ph¶i tïy thuéc vµo vÊn ®Ò ®îc
®Æt ra. Víi t c¸ch lµ mét ngêi nghiªn cøu lÞch sö, xÐt vÒ
mÆt quan ®iÓm ph¶i ®øng trªn lËp trêng chñ nghÜa duy
=5=
vËt lÞch sö, ph¶i lÊy chñ nghÜa M¸c-Lªnin lµm ph¬ng ph¸p
luËn. V× lÏ ®ã, víi ®Ò tµi ®· chän, ph¬ng ph¸p tèi u nhÊt
mµ t«i sö dông trong khãa luËn nµy lµ ph¬ng ph¸p lÞch sö,
ph¬ng ph¸p l«gÝc.
LÞch sö cÇn ®îc t¸i hiÖn mét c¸ch ch©n thùc nhÊt,
xem xÐt sù kiÖn diÔn ra bao giê cung ph¶i ®Æt nã trong
bèi c¶nh chung cña thÕ giíi vµ trong níc. Do ®ã, trong qu¸
tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy t«i cßn sö dung c¶ ph¬ng
ph¸p so s¸nh, gi¶ ®Þnh chøng minh trªn c¬ së su tÇm,
chän läc nguån t liÖu phong phó x¸c thùc ®Ó t×m ra néi
dung thùc chÊt cña vÊn ®Ò chiÕn tranh bتn giíi ViÖt
-Trung 1979.
=6=
5. bè côc khãa luËn.
Ngoµi phÇn më ®Çu, phÇn kÕt kuËn vµ phÇn tµi liÖu
tham kh¶o, luËn v¨n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1. Nguyªn
nh©n
dÉn
®Õn
cuéc
tranh biªn giíi ViÖt-Trung.
Ch¬ng 2. DiÔn biÕn cña cuéc chiÕn tranh.
Ch¬ng 3. HÖ qu¶ cña cuéc chiÕn.
=7=
chiÕn
Ch¬ng 1
NGUY£N NH¢N DÉN §ÕN CuéC CHIÕN TRANH
BI£N GiíI viÖt - trung
Trung Quèc - ViÖt Nam lµ hai níc l¸ng giÒng nói s«ng
liÒn mét d·y, gi÷a nh©n d©n hai níc Trung - ViÖt cã mèi
t×nh h÷u nghÞ truyÒn thèng l©u ®êi. Nã ®îc h×nh thµnh
trong qu¸ tr×nh lÞch sö vµ ®îc còng cè, ph¸t triÓn khi nh©n
d©n hai níc thùc sù lµm chñ vËn mÖnh cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ
Chñ tÞch Mao Tr¹ch §«ng ®· dµy c«ng vun ®¾p mèi t×nh
h÷u nghÞ ViÖt - Trung. ChÝnh phñ vµ nh©n d©n hai níc ®·
s¸t c¸nh bªn nhau, gióp ®ì lÉn nhau víi tinh thÇn quèc tÕ cao
c¶ nh Hå ChÝ Minh tõng ca ngîi “hai d©n téc Trung - ViÖt
chóng ta mÊy ngh×n n¨m huyÕt thèng t¬ng th«ng, v¨n ho¸
t¬ng ®ång trong lÞch sö vèn lµ níc anh em” [29,1]. T×nh
h÷u nghÞ ®ã ®îc kinh qua thö th¸ch, ®îc t«i luyÖn trong
cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng dµnh ®éc lËp vµ gi¶i phãng d©n
téc cña mçi níc. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n
Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü x©m lîc, nh©n d©n ViÖt Nam ®· nhËn
®îc sù gióp ®ì to lín cña nh©n d©n vµ chÝnh phñ Trung
Quèc. Sù gióp ®ì ®ã ®· gãp phÇn mang l¹i th¾ng lîi vÜ ®¹i
cña d©n téc ViÖt Nam. Nh©n d©n ViÖt Nam m·i m·i biÕt ¬n
vµ ghi nhí sù gióp ®ì to lín Êy. ViÖt Nam còng lÊy lµm tù hµo
v× ®· lµm trßn nghÜa vô quèc tÕ cña m×nh ®èi víi nh©n
d©n Trung Quèc.
=8=
§iÒu ®¸ng tiÕc lµ mèi quan hÖ tèt ®Ñp Êy kh«ng ph¶i
lóc nµo còng ph¸t triÓn thuËn chiÒu. §· tõng xuÊt hiÖn mét
“dßng níc ngîc” trong dßng s«ng dµi cña lÞch sö quan hÖ ViÖt
- Trung, lµm cho mèi quan hÖ Êy bÞ r¹n nøt trªn nhiÒu khÝa
c¹nh. Thùc tÕ, kh«ng ph¶i ®Õn n¨m 1979 quan hÖ hai níc
míi cã sù bÊt ®ång vµ ®i vµo “khóc quanh” b»ng cuéc chiÕn
tranh biªn giíi. C¸c nhµ nghiªn cøu lÞch sö Trung Quèc tõng
nãi: NÕu xÐt lÞch sö mèi quan hÖ ViÖt - Trung th× mèi quan
hÖ tèt ®Ñp míi lµ dßng chÝnh. ThiÕt nghÜ, lÞch sö lµ tÊt c¶
nh÷ng g× ®· qua, nã ph¶i ®îc xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn
vµ ®Çy ®ñ. LÞch sö sÏ kh«ng bao giê tha thø cho sù xuyªn
t¹c vµ sai lÖch. “Dßng níc ngîc” trong quan hÖ ViÖt - Trung
còng lµ mét bé phËn cÊu thµnh lÞch sö hai d©n téc. Chóng ta
thuéc nh÷ng thÕ hÖ ®i sau ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®a ra
nh÷ng c¸i nh×n thËt kh¸ch quan, thËt chÝnh x¸c vÒ “dßng
níc ngîc” Êy. Nã tõ ®©u tíi, b¾t nguån tõ ®©u? §ã lµ nh÷ng
c©u hái cÇn mét lêi gi¶i ®¸p tho¶ ®¸ng.
1.1. Nguån gèc vµ sù ph¸t triÓn cña nh÷ng bÊt ®ång.
1.1.1. T×nh h×nh kinh tÕ - x· héi Trung Quèc tríc
1979.
Tõ cuèi n¨m 1957, sau khi tham gia Héi nghÞ ®¹i biÓu
c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n ë Matxc¬va, Mao Tr¹ch
§«ng triÖu tËp Héi nghÞ trung ¬ng §¶ng ®Ò ra ®êng lèi
“®¹i nh¶y vät” song song víi ph¬ng ch©m “nhiÒu, nhanh,
tèt, rΔ. §Õn ®Çu n¨m 1958, Mao Tr¹ch §«ng chÝnh thøc ®a
ra ®êng lèi “ba ngän cê hång”gåm: §êng lèi chung, ®¹i
nh¶y vät vµ c«ng x· nh©n d©n.
=9=
ViÖc thùc hiÖn ®êng lèi “ba ngän cê hång” ®· g©y ra
t×nh tr¹ng hçn lo¹n trong ®êi sèng nh©n d©n. N¹n ®ãi diÔn
ra trÇm träng víi h¬n 30 triÖu ngêi chÕt ®ãi, ®ång ruéng bÞ
bá hoang, nhµ m¸y bÞ ®ãng cöa v× thiÕu nguyªn nhiªn liÖu.
§øng tríc thùc tr¹ng Êy, th¸ng 12 –1958 Lu ThiÕu Kú
thay Mao tr¹ch §«ng thµnh lËp tæ söa sai víi
lªn
hi väng c¶i
thiÖn t×nh h×nh. Nhng còng tõ ®Êy trong néi bé l·nh ®¹o
Trung Quèc diÔn ra sù tranh chÊp quyÒn lùc m¹nh mÏ, sù bÊt
®ång vÒ ®êng lèi gay g¾t víi ®Ønh cao lµ cuéc “®¹i c¸ch
m¹ng v¨n ho¸ v« s¶n” diÔn ra trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m
1966 ®Õn 1969.
Cuéc “®¹i c¸ch m¹ng v¨n ho¸” ®· thùc sù g©y ra mét
hËu qu¶ hÕt søc nÆng nÒ. Hµng chôc triÖu ngêi bÞ tµn s¸t
hoÆc bÞ xö lý oan øc t¹o nªn mét côc diÖn ho¶ng lo¹n ®au
th¬ng cho lÞch sö Trung Quèc trong khi ®ã nÒn kinh tÕ vÉn
tiÕp tôc xuèng dèc.
Sau c¸i chÕt cña Mao Tr¹ch §«ng 9-9-1976, Hoa Quèc
Phong, DiÖp KiÕm Anh, §Æng TiÓu B×nh ®· lËt ®æ ®îc “bÌ
lò 4 tªn” vµ chÝnh thøc x¸c ®Þnh quyÒn lùc cña m×nh, trong
®ã §Æng TiÓu B×nh lµ ngêi n¾m vÞ trÝ l·nh ®¹o. ChÝnh
quyÒn míi ®îc thay thÕ nµy thùc chÊt lµ mét “nhãm liªn
hiÖp” gi÷a c¸c nh©n vËt mµ trong ®ã, mét sè næi lªn tõ
“c¸ch m¹ng v¨n ho¸”, sè kh¸c tr¶i qua “c¸ch m¹ng v¨n ho¸”
mµ kh«ng bÞ thiÖt h¹i g×, ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn thø 3
gåm nh÷ng ngêi bÞ xö lÝ trong “c¸ch m¹ng v¨n ho¸” sau khi
trë l¹i n¾m quyÒn ®ang t×m c¸ch thanh to¸n ®èi thñ cña
m×nh. Trong chÝnh quyÒn liªn hiÖp nµy, “ph¸i thùc dông”
= 10 =
gi÷ vai trß chñ ®¹o. V× vËy “hä s½n sµng chÊp nhËn m«
h×nh ph¸t triÓn nµo mµ theo hä cã thÓ gióp mau chãng ®¹t
®îc môc tiªu x©y dùng mét níc Trung Quèc vÜ ®¹i. Hä t¸n
thµnh viÖc hîp t¸c vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù víi c¸c cêng quèc ®Õ quèc, ®Æt hy väng vµo viÖc kÕt hîp ph¬ng
ph¸p chØ ®¹o kinh tÕ theo kiÓu x· héi chñ nghÜa víi ph¬ng
ph¸p t b¶n chñ nghÜa ®ång thêi chuyÓn híng trong th¸i ®é
®èi víi Hoa kiÒu. C¸c nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc mong muèn
nhanh chãng ®¹t ®îc ch¬ng tr×nh 4 hiÖn ®¹i ho¸ ®Çy
tham väng cña m×nh cho nªn ra søc lîi dông quy tr×nh c«ng
nghÖ vµ kü thuËt níc ngoµi. §ång thêi víi ®iÒu ®ã lµ sù thùc
hiÖn mét ®êng lèi th©n ph¬ng T©y, nhÊt lµ tõ khi c¸c m©u
thuÉn X« - Trung n¶y sinh” [28,8].
Cã thÓ nãi, tríc 1979, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi Trung
Quèc hÕt søc rèi ren. Nh÷ng cuéc thanh trõng lËt ®æ ®Ém
m¸u ®· dÉn tíi mét sù thay ®æi lín trong chÝnh s¸ch ®èi
néi, ®èi ngo¹i cña Trung Quèc, g©y bÊt lîi cho sù nghiÖp
c¸ch m¹ng trong níc vµ c¸ch m¹ng thÕ giíi. §iÓn h×nh lµ
viÖc ph¸t ®éng cuéc chiÕn ë Viªt Nam vµo 17 - 2 - 1979,
lµm tæn th¬ng m¹nh mÏ ®Õn quan hÖ tèt ®Ñp tõng cã gi÷a
hai quèc gia l¸ng giÒng “nói s«ng liÒn mét d·y”.
1.1.2. ChÝnh s¸ch cña Trung Quèc ®èi víi ViÖt
Nam.
§©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc tÕ nhÞ vµ còng hÕt søc
quan träng, cã liªn quan ®Õn mèi quan hÖ gi÷a hai d©n téc
Trung - ViÖt, cho nªn khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nµy ®ßi hái
ngêi viÕt ph¶i thËn träng vµ ph¶i cã c¨n cø. C¸i nh×n thiªn
= 11 =
lÖch, mét chiÒu ®èi víi vÊn ®Ò cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu
qu¶ khã lêng. VËy thùc chÊt chÝnh s¸ch cña Trung Quèc ®èi
víi ViÖt Nam lµ g×? Chóng ta sÏ c¨n cø vµo nguån tµi liÖu
gèc “ B¶n tù viÕt cña L©m Xu©n Thµnh vÒ ®êng lèi cña
§¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®èi víi ViÖt Nam” (trÝch tõ v¨n
kiÖn Trung ¬ng §¶ng Céng s¶n Trung Quèc, v¨n kiÖn tuyÖt
mËt néi bé quËn uû Trung ¬ng §¶ng sè…) ®Ó ®a ra c¸ch
®¸nh gi¸ ®óng ®¾n cuèi cïng ®èi víi toµn bé vÊn ®Ò nµy.
T¸c gi¶ cuèn s¸ch nªu râ:
“Cã mét sè ®ång chÝ chóng ta nªu ra c¸ch nh×n vÒ vÊn
®Ò ViÖt Nam. Trªn quan ®iÓm cña vÊn ®Ò ®èi víi ViÖt
Nam, cã mét sè ®ång chÝ chóng ta ph¹m sai lÇm t¶ hoÆc
h÷u khuynh. V× vËy Trung ¬ng tr¶ lêi c¸c ®ång chÝ vµ nªu
ra mét sè ®iÓm nh¾c nhë c¸c ®ång chÝ. Cã mét sè ®ång
chÝ kh«ng ®ång ý vÒ th¸i ®é ®èi xö víi ViÖt Nam hiÖn nay
cña chóng ta. V× sao chóng ta l¹i ph¶i hao tæn søc lùc nhiÒu
nh vËy ®Ó ñng hé cuéc ®Êu tranh chèng Mü cña nh©n d©n
ViÖt Nam? V× sao ph¶i hao phÝ vËt chÊt nhiÒu nh vËy ®Ó
chi viÖn cho ViÖt Nam? Ch¼ng lÏ cña c¶i lµm ra b»ng m¸u
vµ må h«i cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n chóng ta l¹i kh«ng cã
chç ®Ó hay sao? ChÝnh c¸i nh×n nh vËy lµ h÷u khuynh. Cã
mét sè ®ång chÝ nªu lªn ph¶i ra søc chi viÖn cho ViÖt Nam
(trªn c¸c mÆt chÝnh tri, qu©n sù, n«ng nghiÖp, khoa häc).
Chóng ta cèng hiÕn tÊt c¶ cho níc ViÖt Nam. C¸ch nh×n nh
vËy lµ t¶ khuynh, Trung ¬ng cÇn nªu ra mét sè ý kiÕn nh¾c
nhë sau ®©y: ViÖt Nam râ rµng lµ mét níc phong kiÕn n÷a
xÐt l¹i dï vÒ ®¶ng ph¸i hay vÒ chÝnh trÞ ®Òu cã quan
= 12 =
®iÓm kh¸c xa víi chóng ta. Hä cã c¸ch nh×n bÊt ®ång víi
chÝnh s¸ch cña chóng ta. C¸c ®ång chÝ kh«ng bao giê ®îc
quªn r»ng, nh©n d©n ta vµ nh©n d©n ViÖt Nam cã mèi hËn
thï d©n téc hµng ngµn n¨m nay. Tuy nhiªn, do sù cè g¾ng
cña §¶ng v× lîi Ých chung trong cuéc ®Êu tranh chèng ®Õ
quèc vµ chèng thùc d©n trong giai ®o¹n hiÖn nay gi÷a hai
®¶ng vµ hai quèc gia ®Òu cã lîi Ých chung nªn vÉn gi÷ ®îc
tr¹ng th¸i b×nh thêng nhng hËn thï d©n téc vÉn cha thÓ xo¸
bá ®îc, ®iÒu nµy hä vµ chóng ta kh«ng ai quªn” [9,1].
T¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh thªm lËp trêng cña phÝa Trung
Quèc: “…Chóng ta chi viÖn c¶ vËt chÊt lÉn chÝnh trÞ cho ViÖt
Nam kh«ng ph¶i chØ lµ vÊn ®Ò ViÖt Nam mµ lµ vÊn ®Ò ¶nh
hëng ®Õn c¸c níc võa vµ nhá trªn thÕ giíi. Trong t×nh h×nh
phe x· héi chñ nghÜa cßn rÊt nhá, cã mét níc nµo ®Êy vÒ
chÝnh s¸ch vµ ®êng lèi kh¸c chóng ta nhng hä vÉn cha tuyªn
bè chèng chóng ta mµ chóng ta l¹i chèng hä tríc th× ch¼ng
ph¶i lµm cho chóng ta bÞ c« lËp ®ã sao? Chóng ta lµ mét níc
x· héi chñ nghÜa, chóng ta kh«ng muèn chiÕm ®o¹t cña hä
nhng chóng ta còng kh«ng muèn ®Ó hä lät vµo tay kÎ thï cña
chóng ta. Nh vËy ch¼ng ph¶i dÔ cho chóng ta ®ã sao, cho
nªn chóng ta ph¶i lîi dông hä song chóng ta còng ph¶i cã sù
chuÈn bÞ, t¬ng lai kh«ng l©u n÷a hä sÏ chèng chóng ta cho
nªn chóng ta kh«ng thÓ ®èi xö víi hä nh ®èi xö víi ®ång chÝ
cña m×nh, mang tÊt c¶ khoa häc qu©n sù cña chóng ta
chuyÓn hÕt cho hä…” [9,3].
T¸c gi¶ kh«ng hÒ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò thêi gian nhng
c¨n cø vµo néi dung “B¶n tù viÕt” ta còng cã thÓ nhËn thÊy
= 13 =
nã ®îc viÕt trong bèi c¶nh mèi quan hÖ ViÖt - Trung cßn
®ang tèt ®Ñp. Dêng nh, ngêi ta cha c¶m thÊy nh÷ng bÊt
®ång n¶y sinh, c¶ hai ChÝnh phñ vÉn ®ang gi÷ mèi quan hÖ
qua l¹i “h÷u h¶o” vèn cã tõ tríc.
N¨m 1966, cuéc “®¹i c¸ch m¹ng v¨n ho¸” næ ra m¹nh
mÏ ë Trung Quèc, néi bé chÝnh quyÒn diÔn ra nh÷ng cuéc
thanh trõng lËt ®æ tµn khèc d÷ déi . NhiÒu ®¶ng viªn §¶ng
Céng s¶n trung kiªn bÞ khai trõ, nhiÒu nh©n vËt “cøng r¾n”
lªn cÇm quyÒn. Sù thay ®æi nh©n sù trong bé m¸y l·nh
®¹o dï kh«ng nãi ra nhng ch¾c h¼n råi ®©y trong ®êng lèi
®èi ngo¹i vµ ®èi néi cña m×nh Trung Quèc sÏ cã nh÷ng thay
®æi lín lao. §Æc biÖt, víi tham väng cña ch¬ng tr×nh “bèn
hiÖn ®¹i ho¸” nh»m biÕn Trung Quèc thµnh mét siªu cêng
thÕ giíi th× nh÷ng ngêi ®øng ®Çu Trung Quèc sÏ cã nh÷ng
tÝnh to¸n cô thÓ, nh÷ng bíc ®i phï hîp. Tuy nhiªn, ngêi ta
vÉn cã c¶m gi¸c lo sî bëi chiÒu híng chÝnh trÞ ®· ®îc béc lé
kh«ng mÊy thuËn chiÒu tõ trong cuéc “®¹i c¸ch m¹ng v¨n
ho¸” vµ tõ sù c¨ng th¼ng trong mèi quan hÖ ViÖt - Trung
®ang ngµy cµng ®îc h©m nãng. C¨n nguyªn cña vÊn ®Ò sÏ
®îc lµm râ khi ta nghiªn cøu kü ®êng lèi ngo¹i giao cña
Trung Quèc còng nh nguyªn nh©n s©u xa cña nh÷ng mÉu
thuÉn bÊt ®ång vèn tån t¹i gi÷a hai níc l¸ng giÒng ViÖt Trung.
1.1.2.1. Trung Quèc víi chiÕn lîc ngo¹i giao míi.
§Ó ®¹t ®Õn môc ®Ých chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh cña m×nh
ngêi ta kh«ng thÓ kh«ng dïng ®Õn chÝnh s¸ch ngo¹i giao.
Nã ®îc coi lµ ph¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ ®Ó môc ®Ých ®îc
= 14 =
thùc hiÖn trän vÑn. Trung Quèc trªn con ®êng ®i cña m×nh
®Ó t¹o thÕ c« lËp ViÖt Nam thËt h÷u hiÖu ®· biÕt t×m
®Õn vµ sö dông mét ®êng lèi ngo¹i giao thùc sù cã hiÖu qu¶
nh»m g¹t bá nh÷ng nç lùc cña phÝa ViÖt Nam ®ång thêi t¹o
ra cho chÝnh m×nh mét d luËn quèc tÕ tèt ®Ñp ®Ó chøng
minh m×nh lµ ngêi ®óng trong cuéc chiÕn tranh biªn giíi
ViÖt -Trung, r»ng Trung Quèc ®¸nh ViÖt Nam chØ nh»m d¹y
cho ViÖt Nam mét bµi häc mµ th«i. VËy Trung Quèc ®· sö
dông nh÷ng s¸ch lîc ngo¹i giao nµo?
*
Quan hÖ Trung – Mü.
Cã thÓ nãi, Trung Quèc ®· rÊt kh«n khÐo ch¬i l¸ bµi
Mü, thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi Oasinht¬n nh»m g©y
r¾c rèi thªm cho nh÷ng tÝnh to¸n cña Liªn X« vµ t¹o thÕ c«
lËp ViÖt Nam trªn thÕ giíi. Trung Quèc ®· cho loan truyÒn
cuéc tÊn c«ng cña m×nh trong c¸c cuéc viÕng th¨m ë ®Êt
Mü ®Ó mong muèn t×m ®îc mét sù ñng hé tõ phÝa Mü.
ThÕ råi Hoa Kú b¾t ®Çu nÐm bom miÒn B¾c ViÖt
Nam. Trung Quèc ®· høa göi m¸y bay sang ®Ó ®¸nh b¹i
m¸y bay Hoa Kú nhng lêi høa ®· kh«ng ®îc thùc hiÖn. Cã
thÓ cã nhiÒu lý do ®Ó gi¶i thÝch nhng thùc tÕ nhiÒu ngêi
trong giíi l·nh ®¹o Trung Quèc lóc ®ã ®· ®a ra lêi tuyªn bè
(víi t¸c dông râ rÖt) r»ng: “Ngêi kh«ng ®ông ®Õn ta th× ta
kh«ng ®ông ®Õn ngêi” [27,80] nghÜa lµ Hoa Kú kh«ng nÐm
bom Trung Quèc th× Trung Quèc còng kh«ng dÝnh lÝu vµo
cuéc chiÕn tranh chèng Hoa Kú. “Trung Quèc sÏ kh«ng tiÕn
hµnh chiÕn tranh ngoµi biªn giíi” [27,80]. Nh÷ng lêi tuyªn bè
nµy ®îc ®a ra trong n¨m 1965,1966,1967 vµ nã ®· cã t¸c
= 15 =
dông khuyÕn khÝch thùc sù ®èi víi ®Õ quèc Mü. Do vËy,
m¸y bay Mü chØ ®¸nh ph¸ miÒn B¾c ViÖt Nam mét c¸ch
d÷ déi mµ kh«ng hÒ x©m ph¹m ®Õn l·nh thæ Trung Quèc
ngay bªn c¹nh.
Trong kho¶ng hai n¨m tõ 1971 ®Õn 1972, khi cuéc
®µm ph¸n gi÷a ViÖt Nam vµ Mü t¹i héi nghÞ Pari ®i ®Õn
giai ®o¹n cuèi cïng, khi ViÖt Nam ®ang dån Mü vµo thÕ bÝ
vµ sÏ ph¶i ®i vµo kÝ kÕt th× thËt ®¸ng buån lµ Trung Quèc
l¹i véi vµng b¾t tay víi Mü. N¨m 1971, nh÷ng nhµ l·nh ®¹o
Trung Quèc tiÕp Kissinger ®Õn B¾c Kinh
vµ ®Çu n¨m
1972, hä ®ãn Nixon ®Õn Trung Quèc. Th«ng c¸o chung Thîng H¶i gi÷a Mü vµ Trung Quèc ®· tháa thuËn r»ng: “NÕu
Trung Quèc gãp phÇn gi÷ ®îc t×nh h×nh æn ®Þnh ë miÒn
Nam ViÖt Nam (tøc lµ chÝnh quyÒn NguyÔn V¨n ThiÖu
kh«ng bÞ ®¸nh ®æ), ViÖt Nam vÉn bÞ chia c¾t th× Mü cã
thÓ rót khái §µi Loan vµ kh«ng ph¶n ®èi Trung Quèc vµo
Liªn Hîp Quèc [27,81]. Quan hÖ Trung - Mü thùc sù bíc sang
giai ®o¹n bíc ngoÆt.
Tõ sau n¨m 1972, nh÷ng cuéc gÆp gì gi÷a c¸c nhµ l·nh
®¹o cao cÊp B¾c Kinh vµ MÜ diÔn ra ngµy cµng nhiÒu h¬n.
Trung Quèc ®· thiÕt lËp ®îc quan hÖ ngo¹i giao víi
Oasinht¬n vµ thùc sù t×m thÊy mét sù hËu thuÉn.
Mèi quan hÖ Trung - MÜ ngµy cµng th¾t chÆt h¬n khi
nh÷ng bÊt ®ång Trung - ViÖt
cµng lín. §Æng ®· ®¸p l¹i
chuyÕn ®i th¨m Trung Quèc cña Z.Brezinski b»ng chuyÕn ®i
sang Mü vµo chñ nhËt 28/1/1979. Râ rµng ®©y lµ th¾ng lîi
lín ®èi víi c¶ vÞ kh¸ch lÉn chñ nhµ. VÊn ®Ò ®îc ®a ra th¶o
= 16 =
luËn kh«ng cã g× kh¸c chÝnh lµ vÊn ®Ò ViÖt Nam. T¹i
phßng “BÇu Dôc” §Æng TiÓu B×nh ®· nãi: “chóng t«i thÊy
cÇn thiÕt ph¶i kiÒm chÕ nh÷ng tham väng ®iªn rå cña ngêi
Viªt Nam vµ d¹y cho hä mét bµi häc thÝch ®¸ng cã giíi h¹n”
[14,2].
Trong nh÷ng cuéc tiÕp xóc sau ®ã, §Æng TiÓu B×nh
nhÊn m¹nh: “ngêi ViÖt Nam ph¶i bÞ trõng ph¹t, Trung Quèc
ph¶i d¹y cho ViÖt Nam mét bµi häc. NÕu kh«ng nh vËy th×
Liªn X« sÏ sö dông ViÖt Nam nh ®· sö dông Cuba vµ tiªn
®o¸n sau nµy Apghanistar sÏ ph¶i chÞu ®ùng cïng sè phËn
nh vËy. §Æng kh¼ng ®Þnh l¹i sù tin tëng r»ng cuéc hµnh
qu©n sÏ trãt lät vµ yªu cÇu mét sù ñng hé tinh thÇn cña Mü
trªn trêng quèc tÕ” [14,4].
Th¸i ®é cña giíi quan chøc Mü ®èi víi §Æng TiÓu B×nh
tríc khi kÕt thóc chuyÕn ®i thÓ hiÖn mét cö chØ th©n thiÖn,
nÕu kh«ng muèn nãi lµ sù gËt ®Çu ñng hé, h¬n h¼n c¶ sù
mong ®îi cña §Æng TiÓu B×nh. §ã lµ mét sù ng¶ vÒ phÝa
Trung Quèc. NÕu Mü ®· xo¸ bá chuyÕn ®i th¨m Liªn X« ë
cÊp Bé trëng v× theo Vance cho r»ng: ®ã lµ do c¸ch xö sù
xÊu cña Liªn X« trong cuéc chiÕn X« - Trung thÕ nhng khi
chiÕn tranh Trung-ViÖt bïng næ th× “Blumentha cÇn ph¶i
®i” sang th¨m Trung Quèc theo yªu cÇu cña tæng thèng Mü,
liÖu ch¨ng ®ã lµ sù “t¸n thµnh”.
17- 2 - 1979, chiÕn tranh ViÖt - Trung bïng næ, ®óng
mét tuÇn sau khi kÕt thóc chuyÕn ®i th¨m cña §Æng TiÓu
B×nh ë Mü. KiÓu c¸ch vµ thêi gian cña sù kiÖn ®· gîi ý m¹nh
mÏ r»ng quyÕt ®Þnh b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi Mü g¾n
= 17 =
liÒn víi quyÕt ®Þnh tÊn c«ng ViÖt Nam vµ tÝnh to¸n ®Õn
mét vÊn ®Ò kh¸c lµ ®èi phã l¹i nguy c¬ Liªn X« sÏ can thiÖp
qu©n sù vµo cuéc chiÕn tranh mét khi Trung Quèc tÊn c«ng
ViÖt Nam.
Cã hai lý do gi¶i thÝch t¹i sao Trung Quèc b×nh thêng
ho¸ quan hÖ víi Mü vµo lóc nµy l¹i cã lîi cho Trung Quèc. NÕu
nh Trung Quèc ®îi sau khi më cuéc tÊn c«ng ViÖt Nam míi
tiÕn hµnh th× ¸p lùc chÝnh trÞ ë Mü cã thÓ lµm tr× ho·n v«
thêi h¹n b×nh thêng ho¸. Ngoµi ra, viÖc b×nh thêng ho¸ tríc
khi tÊn c«ng ViÖt Nam sÏ t¹o thÕ c©n b»ng chèng l¹i Liªn
X« .Trung Quèc còng kh«ng muèn mét hiÖp íc SALT II ®îc ký
kÕt, kh«ng muèn thÊy mét bÇu kh«ng khÝ hoµ dÞu trong
quan hÖ X« - Mü. Cã thÓ h¬i qu¸ khi ®a ra lêi nµy, nhng
thùc tÕ ®· cã nhiÒu ý kiÕn cho r»ng: Trung Quèc muèn x¶y
ra nhiÒu cuéc ®¹i lo¹n vµ Trung Quèc sÏ lµ ngêi cÇm quyÒn
trªn c¸i thÕ ®ã.
T¸c gi¶ Wilfred Burchett, thuéc tê b¸o ¸ - Phi – Paris khi
viÕt vÒ chiÕn lîc cña §Æng TiÓu B×nh kh¼ng ®Þnh: “Ngêi
ta nh×n thÊy mét biÓu hiÖn kh¸c trong chÝnh s¸ch nµy cña
Trung Quèc, mét níc cã môc tiªu xói dôc Mü tù cét hä vµo
cµng nhiÒu khu vùc cµng tèt...” [13,59].
T¹i sao Trung Quèc l¹i muèn “cét ch©n Mü”? Bëi lóc bÊy
giê Mü lµ siªu cêng sè mét thÕ giíi, Mü cã tiÒm lùc m¹nh mÏ
trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Trong th©m t©m, Trung Quèc
mong muèn m×nh sÏ v¬n lªn tÇm Êy víi ch¬ng tr×nh “bèn
hiÖn ®¹i ho¸” nhng thùc sù cha ®ñ lùc. Trung Quèc thõa
th«ng minh ®Ó hiÓu r»ng: chiÕn tranh dï thÕ nµo ®i ch¨ng
= 18 =
n÷a còng ch¼ng mang l¹i lîi léc g× cho c¶ hai phÝa. Mü cµng
bÞ cét ch©n vµo nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi th× nh÷ng chi
phÝ cho qu©n sù sÏ cµng lín, nh thÕ nh÷ng kho¶n vèn ®Çu
t cho ph¸t triÓn kinh tÕ sÏ gi¶m sót. §iÒu nµy ch¾c ch¾n
nh÷ng nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc rÊt hiÓu.
Ph¶i thõa nhËn r»ng, trong viÖc chuÈn bÞ d luËn cho
cuéc tÊn c«ng vµo ViÖt Nam, Trung Quèc ®· t×m thÊy mét
sù “hËu thuÉn” lín tõ phÝa Mü. Bëi chÝnh Z.Brezinxki ®· nãi
trong cuéc héi ®µm víi quan chøc B¾c Kinh vµo ®Çu n¨m
1978: “Nh÷ng g× Nixon ®· høa nhng kh«ng thÓ gi÷ lêi vµ
nh÷ng g× mµ Pho ®· kh«ng d¸m lµm th× nay Cat¬ sÏ lµm...
Mü sÏ ñng hé bÊt cø hµnh ®éng nµo cña Trung Quèc nh»m ý
®å chÆn ®øng kÕ ho¹ch cña ViÖt Nam ë b¸n ®¶o §«ng D¬ng” [12,64].
*
Trung Quèc víi asean.
C¶ Trung Quèc lÉn ViÖt Nam ®Òu nh×n c¸c níc asean
nh lµ ®ång minh khu vùc trong qu¸ khø cña bªn nµy ®Ó
chèng l¹i bªn kia. Trung Quèc ®· nh×n thÊy nh÷ng tiÒm
n¨ng nµy tõ mÊy n¨m tríc ViÖt Nam vµ b¾t ®Çu th©n thiÖn
víi khèi ASEAN tõ 1963, giai ®o¹n mµ chóng ta cßn lªn ¸n
khèi nµy lµ con ngùa quÌ cña Mü.
Kh«ng nh÷ng Trung Quèc muèn thÊy sù hîp t¸c chÝnh
trÞ vµ kinh tÕ cña c¸c níc ASEAN mµ hä cßn muèn duy tr× sù
cã mÆt qu©n sù cña Mü trong khu vùc. Trung quèc cè t×nh
thóc ®Èy c¸c níc asean ph¶n øng víi c¸c ®iÒu kho¶n mµ Liªn
X« vµ ViÖt Nam ®· ký kÕt trong th«ng c¸o chung vÒ viÖc
“rót hÕt c¸c c¨n cø vµ lùc lîng qu©n sù cña Hoa Kú ra khái
= 19 =
khu vùc §«ng Nam ¸”. Thùc tÕ, Trung Quèc ®· t×m mäi c¸ch
®Ó ph¸ ngang chÝnh th«ng c¸o ®ã, ñng hé viÖc duy tr× lùc
lîng qu©n ®éi Mü ë Th¸i Lan, ñng hé c¶ nh÷ng tuyªn bè cña
Malaixia - In®«nªxia cho r»ng: “Eo biÓn Mal¾ca thuéc l·nh
h¶i quèc gia” [11,16] nh»m g©y phøc t¹p cho chÝnh s¸ch
cña Matxc¬va vÒ vÊn ®Ò tµu chiÕn th«ng qua eo biÓn nµy.
Tãm l¹i, Trung Quèc ®ang thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch ngo¹i
giao “c©n ®èi quyÒn lùc” ë §«ng Nam ch©u ¸ ®Ó ng¨n
chÆn Liªn X« vµ ViÖt Nam, ®ã lµ mét bíc chuÈn bÞ cho cuéc
chiÕn tranh s¾p diÔn ra.
T¹i sao Trung Quèc l¹i quan t©m nhiÒu ®Õn khu vùc
§«ng Nam ¸, ®Õn khèi ASEAN nh thÕ? T¸c gi¶ David-Marr,
chñ bót cña tËp san “ViÖt Nam ngµy nay” cho r»ng: “Trong
c«ng viÖc t×m kiÕm vïng ¶nh hëng cña hä, §¶ng Céng s¶n
Trung Quèc vµ nhµ níc Trung Quèc c¶m thÊy r»ng vïng §«ng
Nam ¸ cÇn ph¶i thuéc vÒ Trung Quèc bëi v× nh÷ng ®¶ng
céng s¶n ë ®©y ®îc Trung Quèc gióp ®ì vµ chÞu ¶nh hëng
cña hä ®ång thêi còng cã nhiÒu ngêi gèc Trung Quèc sang ë
®©y” [4,24].
Mét c¸ch gi¶i thÝch kh¸c vÒ chÝnh s¸ch cña Trung Quèc
®èi víi asean ®ã lµ: “Trung Quèc ®ãng vai trß mét ngêi
®øng ra b¶o ®¶m cho sù trung lËp cña khèi nµy. Theo c¸ch
nh×n nh thÕ th× cuéc th× cuéc tÊn c«ng cña Trung Quèc
vµo ViÖt Nam lµ mét biÓu hiÖn chøng tá thiÖn chÝ cña B¾c
Kinh muèn ®ãng vai trß ®¶m b¶o cho Th¸i Lan? (vµ ngô ý
lu«n c¸c níc asean kh¸c) ®Ó chèng l¹i nç lùc cña Liªn X«. Cã
thÓ Trung Quèc ®· lý luËn r»ng hä ph¶i chèng l¹i viÖc ViÖt
= 20 =
- Xem thêm -