Tài liệu Chiến lược phát triển thống kê việt nam giai đoạn 2011 2010 và tầm nhìn đến năm 2030

CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN THỐNG KÊ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2011 - 2020 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2030 Hà Nội, tháng 10 - 2011 NỘI DUNG : Ø Tại sao Việt Nam cần xây dựng Chiến lược phát triển Thống kê? Ø Quan điểm, Mục tiêu của Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam Ø Các Chương trình hành động Hoạt động thống kê phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau đây: 1. Bảo đảm tính trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, kịp thời trong hoạt động thống kê; 2. Bảo đảm tính độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ thống kê; 3. Thống nhất về chỉ tiêu, biểu mẫu, phương pháp tính, bảng phân loại, đơn vị đo lường, niên độ thống kê và bảo đảm tính so sánh quốc tế; 4. Không trùng lặp, chồng chéo giữa các cuộc điều tra thống kê, các chế độ báo cáo thống kê; 5. Công khai về phương pháp thống kê, công bố thông tin thống kê; 6. Bảo đảm quyền bình đẳng trong việc tiếp cận và sử dụng thông tin thống kê nhà nước đã được công bố công khai; 7. Những thông tin thống kê về từng tổ chức, cá nhân chỉ được sử dụng cho mục đích tổng hợp thống kê. (Điều 4, Nguyên tắc cơ bản của hoạt động thống kê, Luật Thống kê năm 2003) ? Tại sao Việt Nam cần xây dựng Chiến lược phát triển Thống kê Thông tin Thống kê tin cậy là căn cứ quan trọng để xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 và các chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của vùng, địa phương; giám sát tình hình thực hiện các mục tiêu, kế hoạch của Nhà nước, trong đó có việc giám sát các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs). Số liệu thống kê chính xác Chính sách phù hợp Tác động tới phát triển kinh tế - xã hội Trong những năm qua, Thống kê Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp tích cực vào công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế của đất nước, tuy nhiên trong quá trình hoạt động đã bộc lộ một số mặt hạn chế như: Kết quả điều tra và lựa chọn chính sách dựa trên bằng chứng Kết quả từ cuộc Tổng điều tra Dân số và Nhà ở 2009 cho thấy, Việt Nam đã và đang trải qua giai đoạn chuyển đổi nhân khẩu học quan trọng có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của từng địa phương. - Mức sinh ngày càng giảm và ở dưới mức sinh thay thế; - Việt Nam đã bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng với lực lượng lao động trẻ đang tăng lên; Di dân, đô thị hoá diễn ra khá phổ biến; - Mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng trở nên rõ rệt; - Việt Nam đang chuẩn bị bước vào thời kỳ già hóa dân số. Số liệu TĐTDS năm 2009 cũng chỉ ra sự khác biệt giữa các vùng, miền về các chỉ tiêu nhân khẩu học và chỉ tiêu kinh tế-xã hội và mức độ khác nhau trong việc đạt được 2 - Một số vấn đề về phương pháp thống kê và hoạt động thống kê chưa được nghiên cứu, đổi mới và hoàn thiện đồng bộ nên thông tin thống kê vừa thiếu, vừa trùng chéo. Công tác phân tích và dự báo thống kê phát triển chậm. - Nhiều quy trình thống kê chưa được chuẩn hoá và tin học hoá; hệ thống quản lý chất lượng thông tin chưa được áp dụng đầy đủ. - Hệ thống tổ chức thống kê chưa hoàn thiện, năng lực thống kê cấp cơ sở còn hạn chế. - Sự kết nối và chia sẻ thông tin giữa Tổng cục Thống kê với thống kê Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, hộ gia đình cũng như giữa người sản xuất với người sử dụng thông tin chưa chặt chẽ, thông tin bị chia cắt và thiếu tính minh bạch. Kho dữ liệu thống kê ban đầu và thống kê kinh tế - xã hội tổng hợp chưa hoàn chỉnh. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới năm 2010, Chỉ số chung về năng lực thống kê Việt Nam chỉ đạt mức trung bình. Để cải thiện vị trí xếp hạng, Thống kê Việt Nam cần có những đổi mới mạnh mẽ, hiệu quả hơn nữa. Do vậy xây dựng và thực hiện Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam giai đoạn 2011- 2020, tầm nhìn 2030 là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành Thống kê trong những năm tới. các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ. Đây chính là các bằng chứng giúp Chính phủ xây dựng những chính sách và các chương trình phù hợp nhằm tận dụng những cơ hội cũng như cần giải quyết các thách thức đặt ra để thích ứng với những thay đổi về nhân khẩu học ở Việt Nam và thu hẹp dần khoảng các giữa cách vùng, miền và các nhóm dân cư. Ảnh: Hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra Dân số và Nhà ở 2009, được tổ chức tại Hà Nội, ngày 21/7/2010. 3 Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam Ngày 18 tháng 10 năm 2011, Thủ tướng Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam đã ký Quyết định số 1803/QĐ - TTg phê duyệt Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, tầm nhìn 2030 Quan điểm phát triển . Sản xuất và phổ biến thông tin thống kê trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, kịp thời và minh bạch. �. Tuân thủ đúng và đầy đủ các nguyên tắc cơ bản của hoạt động thống kê quy định trong Luật Thống kê Việt Nam; đồng thời phù hợp với những nguyên tắc cơ bản trong hoạt động thống kê nhà nước do Ủy ban Thống kê Liên hợp quốc đề ra. . Đổi mới, hoàn thiện công tác thống kê theo hướng hiện đại, chất lượng và hiệu quả trong cả hệ thống thống kê, từ Trung ương tới cơ sở. Thực hiện đồng bộ hoá, chuẩn hoá, quy trình hoá và tin học hoá tất cả các quá trình, các khâu: thu thập, xử lý và tổng hợp, phân tích và dự báo; truyền đưa, lưu giữ và phổ biến thông tin thống kê, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và các chuẩn mực, thông lệ quốc tế. �. Phát triển nhanh, bền vững với lộ trình hợp lý, có tính kế thừa; kết hợp chặt chẽ và hài hòa giữa yêu cầu trước mắt với mục tiêu lâu dài. �. Tạo lập đầy đủ các điều kiện về cơ sở pháp lý, bộ máy tổ chức, nguồn nhân lực, kinh phí, cơ sở vật chất kỹ thuật và các nguồn lực khác bảo đảm tính khả thi. 4 Hội nghị Thủ trưởng cơ quan Thống kê quốc gia các nước thành viên ASEAN lần thứ 11 được tổ chức tại Hà Nội, Việt Nam từ ngày 8-9/12/2010. Tại Hội nghị này, Khung hợp tác thống kê ASEAN (AFCS) giai đoạn 2010 - 2015 đã được thông qua Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, tầm nhìn 2030 được xây dựng dựa trên sự tham vấn, đóng góp ý kiến của nhiều nhà khoa học, chuyên gia trong và ngoài nước Ảnh: Nhóm chuyên gia tại hội thảo Xây dựng Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam tổ chức tại Bắc Ninh, tháng 12/2010 5 Mục tiêu tổng quát Thống kê Việt Nam phát triển nhanh, bền vững trên cơ sở hoàn thiện hệ thống tổ chức, bảo đảm đủ số lượng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, áp dụng đồng bộ phương pháp thống kê tiên tiến và tăng cường sử dụng công nghệ hiện đại; hình thành hệ thống thông tin thống kê quốc gia tập trung, thống nhất, thông suốt và hiệu quả với số lượng thông tin ngày càng đầy đủ và chất lượng thông tin ngày càng cao; phấn đấu đến năm 2020 Thống kê Việt Nam đạt trình độ khá và năm 2030 đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. Mục tiêu cụ thể - Xây dựng, hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu thống kê của các Bộ, ngành; bảo đảm từ năm 2015 tất cả các chỉ tiêu trong Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia, Hệ thống chỉ tiêu thống kê các Bộ, ngành và Hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, huyện, xã đều được thu thập, tổng hợp và phổ biến theo nội dung và kỳ công bố quy định; các thông tin thống kê được sản xuất và phổ biến đáp ứng các tiêu thức chất lượng đang được hầu hết các cơ quan thống kê quốc gia và các tổ chức quốc tế áp dụng, bao gồm: tính phù hợp, tính chính xác, tính kịp thời, khả năng tiếp cận, khả năng giải thích và tính chặt chẽ; đồng thời bảo đảm tính so sánh quốc tế. - Hình thành hệ thống thông tin thống kê quốc gia tập trung, đồng bộ và thống nhất có sự phối hợp, trao đổi, chia sẻ và kết nối thông tin thường xuyên, chặt chẽ giữa 6 các cơ quan, tổ chức thống kê trong nước, thực hiện đầy đủ các cam kết về cung cấp và chia sẻ thông tin với các tổ chức quốc tế, cơ quan thống kê các quốc gia theo quy định của pháp luật. Hoàn thành việc xây dựng các cơ sở dữ liệu thống kê vi mô; cơ sở dữ liệu thống kê vĩ mô; cơ sở dữ liệu thống kê về hệ thống các bảng phân loại, danh mục và hệ thống khái niệm, nguồn thông tin, phương pháp tính các chỉ tiêu thống kê; tiến tới hoàn thành việc xây dựng kho dữ liệu thống kê kinh tế - xã hội vào năm 2020 để các đối tượng dùng tin đều có thể khai thác, sử dụng. Nguồn: Niên giám Thống kê 2010 của Tổng cục Thống kê Việt Nam Chỉ số giá tiêu dùng được Tổng cục Thống kê Việt Nam công bố hàng tháng, là một trong những căn cứ quan trọng “đo lường” mức độ biến động của thị trường. Những thông tin của chỉ số này có tác động mạnh mẽ đến việc ra quyết định của các nhà đầu tư , đặc biệt là công tác điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, kiềm soát lạm phát… của Chính phủ. 7 - Nâng Chỉ số chung về năng lực thống kê theo các tiêu chí đánh giá của Ngân hàng Thế giới đối với thống kê nước ta từ 61 điểm (thang điểm 100) năm 2010 lên 70 điểm vào năm 2015; 80 điểm vào năm 2020 và 95 điểm vào năm 2030, trong đó: • Chỉ số phương pháp luận thống kê từ 30 điểm lên 55 điểm; 75 điểm và 90 điểm vào các năm tương ứng; • Nâng mức độ thực hiện Hệ thống tài khoản quốc gia của thống kê nước ta theo Khung đánh giá của Ủy ban Thống kê Liên hợp quốc từ mức 2/6 năm 2008 lên mức 3/6 năm 2015; 4/6 năm 2020 và 6/6 vào năm 2030; • Năm 2015 thực hiện đầy đủ Hệ thống phổ biến dữ liệu chung (GDDS). Năm 2020 tuân thủ đầy đủ Hệ thống phổ biến dữ liệu riêng (SDDS)của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Hội nghị Hợp tác thống kê các nước Cam-pu-chia, Lào, Thụy Điển và Việt Nam lần thứ chín được tổ chức tại Hà Nội, 8 -10/1/2009 8 Năng lực ngành Thống kê Việt Nam đang ngày càng được cải thiện và hội nhập sâu rộng với thống kê thế giới. Một trong những yếu tố quan trọng góp phần làm nên thành công trên là sự hỗ trợ mạnh mẽ về tài chính và kỹ thuật của các tổ chức quốc tế như: WB, ADB, UNFPA, UNICEF, UNDP, Paris21, Sida... Với mục tiêu đổi mới thông tin thống kê, bảo đảm phù hợp thông lệ quốc tế và yêu cầu phát triển của Việt Nam thì sự cam kết hỗ trợ mạnh mẽ về tài chính và kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế, là một trong những cách đầu tư hiệu quả cho việc thúc đẩy quá trình minh bạch hóa và chuẩn mực hóa thông tin trong hội nhập thống kê thế giới của Việt Nam. Chương trình hành động Chương trình hành động của Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020, tầm nhìn 2030 gồm có 9 chương trình với 45 nội dung cơ bản * Chương trình 1: Hoàn thiện thể chế, khuôn khổ pháp lý và cơ chế điều phối các hoạt động thống kê nhằm tăng cường môi trường pháp lý cho công tác thống kê. * Chương trình 2: Tăng cường nghiên cứu, ứng dụng phương pháp luận thống kê tiên tiến và xây dựng, chuẩn hóa các quy trình thống kê theo chuẩn mực quốc tế, để tạo bước đột phá trong nghiên cứu, áp dụng phương pháp luận thống kê, góp phần đưa thống kê nước ta hội nhập ngày càng đầy đủ với cộng đồng thống kê quốc tế. * Chương trình 3: Đổi mới, hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động thu thập thông tin thống kê nhằm tăng cường số lượng, nâng cao chất lượng và hiệu quả của thông tin thống kê đầu vào. * Chương trình 4: Đổi mới, hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động xử lý, tổng hợp và phổ biến thông tin thống kê nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tổng hợp và cung cấp thông tin thống kê đầu ra, đáp ứng tốt hơn nhu cầu về thông tin thống kê của các đối tượng dùng tin. * Chương trình 5: Đẩy mạnh phân tích và dự báo thống kê nhằm phát huy ưu thế và hiệu quả của thông tin thống kê đã được thu thập, tổng hợp, đưa công tác thống kê phát triển toàn diện. 9 * Chương trình 6: Ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin và truyền thông trong hoạt động thống kê nhằm tăng cường sử dụng công nghệ hiện đại, thực hiện tin học hóa các hoạt động thống kê. Trong cuộc Tổng điều tra Dân số và nhà ở 2009, Tổng cục Thống kê Việt Nam đã áp dụng thành công công nghệ quét, nhận dạng ký tự vào xử lý số liệu, đánh một dấu mốc quan trọng phát triển công nghệ thông tin trong hoạt động thống kê. Ảnh: Phòng xử lý công nghệ quét của Trung tâm Tin học Thống kê khu vực 1 (Tổng cục Thống kê) * Chương trình 7: Phát triển nhân lực làm công tác thống kê để xây dựng đội ngũ những người làm công tác thống kê đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng và cơ cấu trình độ hợp lý. * Chương trình 8: Mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thống kê, đưa Thống kê Việt Nam hội nhập đầy đủ với cộng đồng thống kê khu vực và thế giới. * Chương trình 9: Tăng cường cơ sở vật chất và huy động các nguồn lực tài chính phục vụ hoạt động thống kê nhằm tạo điều kiện triển khai thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển Thống kê Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn năm 2030. 10 BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ TỔNG CỤC THỐNG KÊ Website: www.gso.gov.vn Địa chỉ: 6B Hoàng Diệu, Ba Đình, Hà Nội, Việt Nam. Tel: 84 - 4 - 3846 4928 Fax: 84 - 4 - 3843 8907 Cuốn sách được xuất bản với sự tài trợ của Paris 21