Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Văn học Cẩm nang luyện thi đh thpt môn ngữ văn 2...

Tài liệu Cẩm nang luyện thi đh thpt môn ngữ văn 2

.PDF
30
677
148

Mô tả:

Cuoi cung phai n o i den canh ong Phan oat n g u o i d i , khoc t h a m thiet roi nga Cai chet ciia cy co to k h o n g chi l a m cho n g u o i t r o n g gia d i n h cu c6 H o r v u i s u o n g ma con m a n g hanh phiic den cho n h u n g n g u o i ngoai gia d i n h . C a r , sat M i n d o va M i n Toa bong c6 vi^c l a m va c6 tien. Ban be cvia cy c6' c6 d i khoe cac h u y c h u o n g "van tug-ng bpi t i n h " va d i i kieu rau ria n h u n g sun^ s u o n g nhat va cam d o n g nhat la d u g c n h i n thay Ian da trang thap tho tren I Xuan. M i a m a i thay, d i i n g liic xot t h u o n g len den cao dp cung la liic ong phan tranh t h i i thanh toan song phang so tien thue X u a n bang each " d i i i vao tay no m o t cai giay bac n a m d o n g gap t u " . e. G o p phan cho tieng cuoi day mia mai con phai ke den ngon n g u cua tac ham: K h i ke chuyen, bao g i o V u T r p n g P h y n g cung c6 sy ket h o p n h u n g canh tay va n g y c Tuyet. Gia d i n h , pho p h y a n g t u n g b i r n g h u y e n nao nhu ^gon t u trai n g u p c n h a u t r o n g m p t cau van de l a m bat len sy v 6 nghia ly ciia ngay hoi. Bpn con chau v 6 tarn ai cGng sung suong thoa t h i c h . . . " N g u o i ta cupc d o i . Chang han, tac gia gpi nha dam la "bay con chau chi hie'u chi nong t u n g b u n g v u i ve d i d u a giay cao pho", goi p h u o n g ken, thue xe d a m m a . . . rupt d e m chon cho chong cai xac chet ciia cy t o " . . . , hoac tac gia m i e y ta : "That V o i n h u n g man thuan tren, dac bi^t la vi^c mieu ta t i m i n i e m hanh phiic cua la mpt ng ke CO hpi. 6 m p t d i e m khac V u T r p n g P h y n g bat gap "Phai tre la 6", "cay T i i tan dien j ^ > L 6 I B I N H VE N A M CAO n g u o i " , ba V a n M i n h sot rypt, ong T y p n bye m i n h . . . M p i n g y a i dien len. H t " " N a m Cao lanh ICing qua, keo mep len m o i n o dupe m p t n u c y o i kho nhpc ra n g u o i ta sot r u p t k h o n g v i n g u o i chet ma v i cai xac chet ay sao k h o n g mm' (•••) that ra m a t anh ta lanh n h u n g l o n g anh ta soi n o i " ( N h a n xet ciia nha van chong d u p e chon de hp dupe h u o n g " H a n h phiic ciia m p t tang gia". M i a m a i ToHoai) thay cai gia d i n h ay. M i a m a i thay n u a la canh cau T i i tan b i t m p i n g u o i p h a i d o n g kjch de chij h i n h : n g u o i phai chong gay, gyc dau, n g u o i phai lau n u a c m a t . . . N e u coi doc? trich la m p t tan b i hai kich thi m o i n g u o i la m p t vai he t r i n h dp. "Con n g u o i N a m Cao m a n h khanh, t h u sinh, an n o i on ton nhieu k h i den re, m o i liic lai do mat ma k i t h y c mang trong long m p t sy p h a n khang •^anh l i ^ t " ( N g u y e n D i n h T h i ) " D u viet ve de tai nao, t r u y # n ciia N a m Cao cung tlu- inen m p t t u tuorig chung: n o i ban khoan den dau d o n t m o c thuc trang con n g u o i b} h u y hoai nhan p h a m do cupc song d o i ngheo day t6i"(?) " V i e t ve n g u o i t r i thuc tieu tt; san ngheo, N a m Cao da m a n h dan phan tich va m o xe tat ca, k h o n g ne tranli n h u Thach L a m ; k h o n g cue doan, phien d i f n n h u V u T r p n g Phung, ciing k h o n g t h i v} hoa n h u N h a t L i n h , K h a i H u n g , n g o i b u t cua N a m Cao l u o n lu6n t i n h tao d i i n g m u c " (Ha M i n h Diic) "Tro n g cac trang truyen ciia N a m Cao, trang nao dang c6 n h u n g nhan \t chinh hoac p h u dang doi dien v o l cai cho k i ^ t ciing v o l d o i song con n g u o i de r6j t u do bat bupc n g u o i ta phai bpc Ip m i n h ra, t m o c het la tarn li, nhan each roi tiep den sau ciing la cai noi dau khon nguoi cua con n g u o i " (Nguyen M i n h Chau) cua nha van N a m Cao de lam sang to h i kich bi cu tuygt quyen lam nguoi. ^^^^ P*^^" n g u o i ft nhieu nhan thuc dupe b i k i c h ciia chinh m i n h . Chi pheo la m p t su i m lang den r p n n g u o i . Cay dSng h o n n i i a , dap lai tieng chiii ciia C h i Pheo lai la " t i e n g cho cSn lao xao". C h i da b i d a n h bat ra k h o i cai xa h p i loai n g u o i . Xa h p i m a d u song trong no C h i cung k h o n g con d u p e xem la con n g u o i n i i a . Qua tieng c h u i ay, ta nhan ra b o n thai dp: Tha i d p ciia n g u o i chi>i: han hpc, han t h i i ; thai d p n g u o i nghe: d u n g d u n g , k h i n h mi#t; thai d p nha van: xot xa, t h u o n g cam; thai d p n g u o i dpc: to m o . . . Vay C h i Pheo la ai? b . B i k i c h ciia m p t d u a con hoang b i bo r o i . Lat lai trang d o i ciia Chi, n g u o i dpc khong sao cam dupe nuoc mat truoc m p t hoan canh dang t h u o n g . Ngay t u inua dong suong trang. Roi C h i dupe dan lang nhat ve n u o i nahg. Tuoi tho ciia anh song trong bat hanh, tiii cue "het lang thang d i 6 cho nha n g u o i nay lai d i 6 cho nha n g u o i khac, n a m hai tuoi thi lam canh dien cho nha Ba Kien". Day la H l / d N G DAN CHI TIET quang t h o i gian d?p nhat trong cupc d o i ciia Chi, b a i do la quang d o i l u o n g thi?n, quang d o i tuoi tre nhieu m p n g d?p. C h i giau long t u trpng, biet ghet I. M 6 B A I la cha de cua n h u n g tac p h a m ten tuoi : " C h i Pheo", "Lao H a c " , " D o i t h u a " . t r o n g do " C h i Pheo" la kiet tac cua N a m Cao va cGng la kiet tac cua van hoc hien thuc phe phan. T h o n g qua h i n h t u p n g nhan vat C h i Pheo va con duong tha hoa cua n g u o i n o n g dan truoc Cach mang. N a m Cao da khac hpa thanh cong tan b i k i c h b i c u tuyet quyen l a m n g u o i cua nhan vat C h i Pheo m a n g den cho ban dpc bao n i e m xiic d p n g xot t h u o n g . n. T H A N BAI 1 . Bi kich la g i ? Bi kich la su mau thuan giiia hien thuc d o i song va khat v p n g ca nhan. H i ^ n thuc d o i song khong d i i dieu kien de ca nhan thuc hien dupe khat v p n g cua m i n h dan den ca nhan r o i vao hoan canh b i dat (c6 the dan den cai chet). Tr o ng van hpc Viet N a m ta da t u n g bat gap bi kich tinh yeu CIM T h i i y Kieu, b i kjch nghe thuat ciia nha van H p , b i kich cua Wu N h u T o . . . nhunc b i kich la l u n g nhat la b i kich " b i c u tuyet quyen lam n g u o i " cua C h i Pheo. 2. Nhung bieu hien cua bi kich: a. B i kich ay ngay tu dau tac pham da h i ^ n len qua tieng chui ciia Ch' Pheo. C h i Pheo xuat h i ^ n Ian dau tien truoc mat n g u o i dpc k h o n g phai banv; x u o n g bang thit m a la bang tieng chui "han v u a d i v u a c h u i". D o la h i n h an'i v u a quen v u a la. Q u e n v i do la tieng chui cua n h i r n g thang say r u p u . La v han c h u i m a k h o n g c6 ai c h u i nhau v o i han, k h o n g ai lay l a m d i e u . C h i "chu' troi, c h u i d o i , c h u i ca lang V u D a i , c h u i cha d u a nao k h o n g c h u i nhau v o i han 62 ]ia "ch^i Cling la m p t each de giao tiep n h u n g d o n dau thay da p lai tieng c h u i ciia khi m o i ra d o i C h i da b i bo r o i ben canh chiec 16 gach cii giira m p t canh dong J : P h a n tich h i n h tugng nhan v^t C h i Pheo trong tac pham ciing ten N a m Cao la dai bieu u u t i i cua d o n g van hpc hien thuc phe phan. 6ng d u a d i e t m ? nao da de ra than han". D o la m p t tieng c h u i vat va, dau d o n nhung g i m a n g u o i ta cho la dang k h i n h . Bi con m y chii bat l a m dieu khong chinh dang, C h i v u a lam vua r u n , thay nhvc h o n la thieh. C h i ciing n h u bao con nguoi khac, anh cGng c6 uoc m o gian d j : "c6 m p t gia d i n h nho nho. Chong cuoe muon cay thue, v p d?t vai. C h i i n g lai bo m p t con Ipn n u o i de l a m v o n liehg. Kha gia thi mua d a m ba sao rapng lam". D o chinh la m p t uoc m o l u o n g t h i f n . Nhung d o n dau thay, cai xa hpi bat l u o n g ay da bop chet cai uoc m o do ciia Chi khi con t r u n g nuoc. M p t con ghen v u v o ciia lao cao gia Ba K i e n da day anh vao canh tpi t i i . C h i n h nha t i i thuc dan da tiep tay cho lao cao gia bien C h i Pheo t u mpt anh canh dien khoe m a nh thanh m p t ke l u u m a nh hoa, m p t ke tpi do. c. B i k i c h tha hoa, l u u m a n h la con ducmg d a n d e n b i c\ t u y ^ t q u y e n l a m ngttoi. N h a t i l thuc dan da v a m nat bp mat n g u o i ciia C h i , pha h i i y ca nhan tmh d?p de. Sau bay tarn n a m ra t i i C h i k h o n g con la anh canh d i e n hien lanh nhu dat n i i a . T r u o c mat n g u o i dpc la m p t ten l u u m a n h v o i m p t nhan h i n h gorn ghiee "cai d a u t h i trpe 16c, cai mat t h i den ma lai rat cong cong, hai mat guom g u o m t r o n g g o m chet... cai nguc phanh, day n h u n g net cham tro rong Phupng v o i m p t o n g t u o n g cam chuy, ca hai canh tay c i i n g the". Ca cai nhan tihh cung b i xa h p i tan hai. G i o day la C h i Pheo say, C h i Pheo v o i n h u n g tpi ac ^•"oi k h on g d u n g t h i i k h i h a n bong d u n g t r o thanh tay sai dac I v c cho lao cao Ba Kien, quay ngupc lai Ipi ich ciia dan lang V i i D a i , d o i lap v o i nhan dan 0 dpng can lao. T u m p t n g u o i nong dan hien lanh l u o n g thi#n C h i t r o thanh ""^8 l u u m a n h "con q u y d i i ciia lang V u D a i " . D a n g b u o n thay, m o i ngay nao 63 c h i n h d a n lang V u D a i nuoi C h i I a n l e n trong v o n g tay yeu t h u o n g v$y m a nay C h i da quay l u n g lai v o i c h i n h cai n o i ma han dupe yeu t h u o n g vk cho che. Tu day C h i song b l n g ruQ'u v a m a u v a nuoc mat ciia biet bao n h i e u n g u d i dan l u o n g t h i ^ n : "HSn da dap nat biet bao nhieu canh yen v u i , l a m chay m a u vg nuoc m a t ciia biet bao nhieu n g u o i dan l u o n g t h i ^ n " . H a n l a m n h i i n g vi?c ay t r o n g liic say " an t r o n g liic say, n g i i t r o n g liic say, t h i i c day van con say... dap dau, rach mat, giet n g u o i t r o n g liic say de r o i say n u a say v 6 tan". C h u a bao gio han t i n h de thay m i n h ton tai tren d o i b o i v i "nhiJTig con say ciia han tran t u con nay sang can khac thanh n h i j n g con dai m e n h mang". N a m Cao da cho n g u o i doc thay m o t thuc te dau long ve cuoc song ciia n h a n d a n ta t r u o c Cach m a n g thang Tam. D o chinh la cupc song b i bop nghet uoc m o va khat VQng, n g u o i n o n g dan ban cung hoa dan den l u u m a n h hoa. M p t cupc song t o i tam k h o n g anh sang. N h a van xot t h u o n g cho nhan vat, cay dang va dau d o n cung nhan vat. Day chinh la ve dep cua tam long nhan dao va yeu t h u o n g ciia nha van d a n h cho n h u n g kie'p n g u o i n h u C h i Pheo. d . Gap T h i N o va k h a o k h a t hoan l u o n g . N a m Cao k h o n g trach gian Chi Pheo, ngoi b i i t ciia ong d a n h cho nhan vat van n o n g nan yeu t h u a n g . O n g phat h i ^ n t r o n g chieu sau ciia n h a n vat la ban t i n h tot d^p, chi can c h i i t tinh thuong cham khe vao la c6 the song day m a n h li?t, tha thie't. Sy xuat h i ^ n ciia nhan vat Thj N o t r o n g tac p h a m c6 m p t y nghia that dac sac. Con n g u o i xau den "mn che q u y h o n " , k y dieu thay, lai la n g u o n anh sang d u y nhat da r o i vao chon toi tam ciia tam h o n C h i Pheo de thiic tinh, ggi day ban t i n h n g u o i n o i C h i Pheo, ihhp sang m p t trai t i m da n g i i me qua bao ngay thang b i dap v u i , hat hui C h i n h cupc t i n h ngan n g i i i v o i T h i N o trong m o t d e m trang da v6 t i n h thap len ngon Ilia CUQC song trong Chi. Co nha phe b i n h da cho rang: T h i N o la m o t su gia ma N a m Cao phai den de thiic tinh C h i Pheo. D o la sii gia ciia t i n h yeu t h u a n g va tain long nhan d?o sau sac ciia nha van. N h u n g c6 le can phai nci them, T h i N o k h o n g chi la vai tro sii gia ciia long nhan dao ma T h i con la mpt " t h i e n s i i " ciia tinh yeu. Vj thien s i i nay khong c6 d o i canh thien than n h u n g co d o i tay day ap t i n h n g u o i . Thien s i i ay n h u mpt n g p n gio, m p t ngpn l i i a thoi vao tam hon ciia Chi. Ne'u la gio, gio se thoi bay lop tro tan dang vay quanh anh Ne'u la Ilia, liia se dot chay l o p v6 quy dCf de tra ve cho anh m p t con n g u o i . L a n dau tien t r o n g c u p c d o i C h i tinh day. Chat nhan ra n o i can leu aim thap la anh nang ngoai kia rue r o biet bao, nghe dupe tieng c h i m hot ngoai kia vui ve qua, tieng anh t h u y e n chai go m a i cheo d u o i ca tren song, tieng lao xao cu^ n g u o i d i chp ban v a i ve... N h i i n g am thanh ay ngay nao cha c6. N h u n g horn nay C h i m a i nghe thay. Chao 6 i la b u o n ! A m thanh cupc song nay k h i e n ta lien t u o n g den tieng sao ciia dem t i n h m i i a xuan t r o n g tac p h a m " V p chong A 64 ^ h i i " - Tieng sao da lay d p n g tiem t h i i c xa xoi ciia M i , d a n h t h i i c t a m h o n M i , thu>c day ca m p t qua k h i i d?p t u o i . D o c h i n h la n h u n g chi tiet ngh# thuat dac sac l a i " nen chat t h o cho tac p h a m . C h i n h cupc sorig da lay d p n g t r o n g tiem thiic xa xoi ciia C h i . N o n h u con gio thoi t u n g d a m t r o tan n g u p i lanh, n h u gipt n u o c n h o vao t a m h o n soi da, can kho l a m tan d i gia bang t a m h o n . ficrn het, no l a m song day uac m o m p t t h o i trai tre: "c6 m p t gia d i n h nho nho. Chong cuoc m u a n cay thue, v p d^t vai. C h i i n g lai bo m p t con I o n n u o i de l a m vo'n lieng. K h a gia t h i m u a d a m ba sao r u p n g l a m " . Roi cung t r o n g cai p h i i t giay t i n h tao ay, C h i Pheo da c6 d a n h o n bao gio het " N h i n phia t r u o c n g u o i than chang c6/ N g o sau l u n g qua k h i i r p n ghe n g u o i " . H a n n h u da thay "tuoi gia ciia han, d o i ret, 6'm dau va c6 dpc - cai nay con sp h o n d o i ret va 6'm dau". phai chang C h i d a n g h o i han va an nan n h i i n g v i f c m a m i n h da lam? Chang biet CO phai hay k h o n g ma C h i thay long b u o n m a n mac. Va neu n h u Thj N o khong qua, chac la han da khoc d u p e mat. Va r o i c h i n h ban tay an can ciia T h i N o ciing v o i t i n h yeu ciia t h i da k h o i day trong C h i p h a n n g u a i . Bat chao hanh chinh la lieu thuo'c giai dpc gop phan thiic t i n h p h a n n g u o i t r o n g con q u y d i i . Chao hanh da tay o d i m e n r u p u , gpt riia n h i i n g t p i loi con n g u o i . Chao hanh c6 h u o n g v i dac biet qua, n h i i n g ke v6 nhan t i n h n h u cha con nha Ba Kien lam sao m a biet dupe. D o la h u o n g v i ciia tinh n g u o i , h u o n g v i ciia t i n h yeu. K h i ma ca lang V u D a i k h o n g chap nhan Chi la con n g u o i t h i T h i N o da giang r p n g v o n g tay de d o n lay anh. Va bat chao hanh kia v 6 h i n h d u n g da suoi am cho trai t i m n g u p i lanh va m o dau cho mpt m o i thien d u y e n . N h i n bat chao boc k h o i ma l o n g C h i Pheo xao xuyen bang khuang. H a n an chao h a n h va lay l a m m a n n g u y e n v i v i n g o n ciia no. C h i Pheo quen song v o i m p t k i e u d i n h nghia : M u o n c6 cai an han phai keu lang, phai rach m a t an va, han phai thuc su hoa than vao con q u y d u . . . M o i mieng an hang ngay ciia C h i deu c6 m a u va nuoc mat ciia n h u n g n g u o i dan l u o n g thi^n lang V i i D a i . N h u n g horn nay cai triet ly song ay ciia C h i d u o n g n h u da thay doi, n h i i n g gi han da t u n g c6 gio phan bpi lai han t r o n g h u o n g chao hanh cua n g u o i dan ba xau n h u ma che quy h a n kia. H a n hieu rang n g u o i ta song voi nhau k h o n g chi bang t p i ac ma con bang ca t i n h t h u o n g yeu n i i a . M a t han lan dau tien u o n u 6 t . H o i chao hanh phang phat phuc sinh p h a n n g u o i trong ^ i - H a n c6 the song v o i n g u o i ta bang t i n h yeu, han nhen n h o m m p t m o uoc cupc song b i n h di... H u o n g chao la h u o n g cupc d o i , h u o n g t i n h yeu ma t u truoc den gio chua ai cho C h i ca... Bat chao hanh gian d i n h u n g bao nhan tinh chiia, no g i i i chan C h i Pheo d u n g lai 6 bo ciia p h a n nguoi... N h i n T h i han '^hw m u o n khoc, han cam d p n g va ngay t r o n g choc lat "Hin cam thay long *hanh tre con, han m u o n l a m n u n g v o i t h i n h u l a m nQng v o i mo...". D o la giay phiit ma han nguoi nha't. Da hai Ian chi'nh Thi N o da phai tho't len: " O i sao ma han hien!" roi " N h i i n g liic tinh tao han cuoi nghe that hien". Cam giac dugc yeu thuong va cho che da lam Chi troi day mot tinh yeu cuoc song. Phan quy tam thoi rii bo. Do la giay phiit Chi "them luong thi^n va khat khao lam hoa vdi moi nguoi". Roi den khat vong hanh phuc vai Thi N o "Gia cu nhu the nay mai thi thich nhi?... Hay la minh sang day 6 voi to mot nha cho vui". 6 i ! Phai la loi ciia Chi Pheo do khong? Nghe sao ma hien lanh, c6 chiit gi ngo nghech, hon nhien ma lai rat doi chan thanh. Loi cau hon khong tinh t i i nhu bao ko khac nhung lai khien cho trai tim chung ta nghen ngao thuong cam. Tu mot con qui du, nho Thi No, diing hon nho tinh thuong ciia Thi No, Chi thuc su duoc tro lai lam nguoi, voi tat ca nhiing nang luc vo'n c6. Mot chiit tinh thuong, du la tinh thuong ciia mot con nguoi do hoi, benh hoan, tho kech, xau xi,... cijng du de lam song day ca mot ban tinh nguoi noi Chi Pheo. The moi biet sue cam hoa ciia tinh thuong ky dieu biet nhuong nao! e. Dinh diem ciia bi kich bi cu tuy^t quyen lam nguoi. Nhung, bi kich va dau don thay, ro't cuoc thi ngay Thi No ciing khong the gan bo voi Chi Pheo. Loi noi ciia ba c6 Thi No nhu mot gao nuoc lanh tat thSng vao mat Chi Pheo lam tat ngiim ngon liia long vua duoc nhen len trong Chi. " A i lai dam dau di lay mot thang khong cha khong me nhu cai thang Chi Pheo" da tro thanh djnh kien khac nghiet lap mat loi ve ciia Chi. Canh ciia cuoc doi vua he mo thi ciing ngay lap tuc dong sam lai truoc mat ciia anh. Do chinh la bi kich ciia mpt con nguoi chet tren nguong cua tro ve voi cuoc song luong thien. Chiit hanh phuc nho nhoi cuoi cung van khong den dugc voi Chi Pheo. Va that la khac nghiet, khi ban tinh nguoi noi Chi Pheo trSi day, ciing la liic Chi Pheo hieu rang minh khong con tro ve voi luong thien dugc niia. Canh ciia tro ve voi xa hoi luong thi^n, xa hoi loai nguoi vua mo ra thi ciing la liic dong sam lai ngay truoc mat Chi Pheo. Thi N o nhu tia sang loe len trong cuoc doi den toi ciia Chi Pheo vua dii de soi len mot niem cam thong ciing la liic no tat ngam giua dem den cuoc doi Chi. Noi xa hon, cai xa hgi thuc dan niia phong kien do da cuop di ciia Chi quyen lam nguoi va vTnh vien khong tra lai. No da tieu hiiy va da be gay chiec cau noi Chi voi cuoc doi. Chi Pheo tim den rugu nhung rugu khong phai bao gio cung lam cho nguoi ta say. Mot khi rugu khong con dii sue de lam lu mo l i t r i con nguoi thi no se quay ngugc tro lai thuc tinh ly tri ay. Cang uong Chi cang tinh, cang tinh cang nhan ra bi kich ciia cuoc doi minh. Chi dau don khi nghe "thoang thoang miii chao hanh" roi Chi 6m mat khoc rung riic. Phan uat, Chi xach dao di, dinh den nha Thj No. Trong y djnh, Chi djnh den nha dam chet con "khgm gia", con "di N o " nhung su thiic tinh y thiic ve than phan va bi kjch da day chech huong cii3 '^^^ thang nha Ba Kien. Hon ai het liic nay Chi hieu ra rang: da l a i " cho minh phai mang lot quy, ke da lam minh ra nong noi kho'n ciing xihy chinh la Ba Kien. Anh cang thain thia tgi ac ciia ke da cuop d i quyen lam nguoi, cuop di ca nhan hinh va nhan tinh ciia minh. Chi Pheo den nha Ba Kien " y/di W ^^'^^ "° ^^^'^ Tao mu on lam nguoi luong thien! . ,s f ' quy^" lam nguoi: , .j^nrr A i cho tao luong thien! £)o la nhiing cau hoi viit len day cay dang va khong loi giai dap. Cau hoi chat chiia noi dau ciia mot con nguoi tharn thia dugc noi dau khon cung ciia bi Icjch ca nhan. Cau hoi danh thang vao bg mat ciia xa hgi bat luong. Cau hoi nhu ciia vao tam can nguoi dgc ve mot than phan con nguoi day dang cay trong xa hgi cii. Luong thien c6 ngay trong moi con nguoi la di san tinh than ciia moi nguoi. Tai sao phai di doi luong thien ? A, thi ra Chi da bj cai xa hgi v6 nhan tinh ay cuop mat. Khon nan thay cho Chi, ngay ca cai quyen dugc lam mgt con nguoi ciing bj xa hgi nguoi an thit nguoi ay bop nat. Va Chi Pheo ciing da t u ket lieu cuoc doi minh sau khi ke't lieu cuoc doi ten cao gia Ba Kien. Cai chet bi tham ciia Chi Pheo la loi ket tgi danh thep cai xa hgi v6 nhan dao, la tieng keu ciiu ve quyen lam nguoi, cung la tieng ggi tham thie't cap bach ciia nha van: Hay ciiu lay con nguoi! Hay yeu thuong con nguoi! 3. Danh gia chung ve noi dung va nghe thuat: Ve npi dung, Tac pham Chi Pheo thong qua tan bi kjch bj cu tuy?t quyen lam nguoi ciia nhan vat chinh, nha van da mang den nhiing gia trj nhan van cao dep. Tac pham da len an, to cao tgi ac ciia che do thuc dan nua phong kien da dan ap va boc lot nhan dan lao dong. Qua do nha van dong cam voi nhiing noi kho dau, bj day doa va lang nhuc ciia nguoi nong dan. Dong thoi nha van ciing kip thoi phat hien va tran trgng truoc ve dep tam hon ciia nhan vat va Idiao khat thay doi thuc tai de mang den mgt cuoc song tot dep hon. Ve ngh^ thu^t, Biit phap dien hinh hoa dat toi trinh do bac thay trong xay dimg nhan vat. Nam Cao c6 bi^t tai trong vi^c mieu ta, phan tich tam ly nhan Vat. Tac gia c6 kha nang trong vi^c mieu ta tam ly phiic tap ciia nhan vat, lam cho nhan vat hien len truoc mat nguoi dgc rat song dong, c6 ca tinh dgc dao. '^gh^ thuat tran thuat ke truyen linh hoat tu nhien phong tiing ma van nha't Ruan, chat che, dao Ign trinh tir thoi gian, mach tu su c6 nhiing doan hoi tuong, 'ien tuong tat ngang, tuong nhu long leo ma thuc su rat t u nhien, hop ly, hap dan. Ngon ngii ciia Nam Cao ciing dac bi^t t u nhien, sinh dong, sii dung khau quan chiing mgt each triet de, mang hoi tho doi song, gigng van hoa doi ^ong. Ngon ngu ke chuyen vua la ngon ngii ciia tac gia, vua la ngon ngii ciia •^han v£it, nhieu gigng di^u dan xen, tao nen mgt thii ngon ngii da thanh d^c sac. L-wm imiij; myt^ii in *'u d i n g sau n h u n g tam h o n t u 6 n g n h u u me, cSn coi ( C h i i n g m i n h bang ve III. K E T B A I " C h i Pheo" la rriQt k i f t tac bat h i i bod no chua d i m g t r o n g do la t u tucmg, tinh cam Ion m a n g gia t r i nhan dao va hien thxfc sau sac ma n g u o i doc n i t ra dirge tu nhiSng trang sach giau t i n h ngh§ thuat cua N a m Cao. Tac p h a m " C h i Pheo" maj mai bat tvr, m a i m a i c6 kha nang danh thuc t r i tu? va k h o i day n h u n g t i n h earn d?p de t r o n g tarn h o n n g u o i dQc m p i t h a i dai. Co m p t nha t h o da t u n g viet rang: " N a m Cao m a t va C h i Pheo van song - Nao c6 dai chi m p t kiep n g u o i - N h a van chet, nhan vat t u trang sach - V a n ngay ngay Ian 16c giira tran ai". Vang! Gan mgt the k i qua, gia t r j n g h ^ thuat va y nghia t u t u o n g cua tac p h a m , v u p t qua gio bui thoi gian, da c h u n g m i n h sue song m a n h me, bat h u a i a no. 2 . P h a n tich gia tri nhan dao ciia tac pham " C h i P h e o " ciia nha v a n Nam Cao. lpcuaChiPheo,ThiN6) d Qua tan b i k i c h va so' phan b i t h a m a i a C h i Pheo, N a m Cao da eat len tiehg 1^^" '^^^ n g u o i lao d p n g l u o n g t h i ^ n : ^^^^ Lam the nao de cho con n g u o i dupe song m p t cupe song xxing d a n g t r o n g cai - h p i v u i dap nhan t i n h ay; hay tieu di?t hoan canh p h i n h a n tinh, hay l a m cho hoan canh t r o nen nhan d^o h o n . e Qua tan b i k i c h va so p h | n b i t h a m a i a C h i Pheo, N a m Cao da cat len tiehg keu citu t h a m thiet va day phan uat cho n g u o i lao d p n g l u o n g t h i ^ n : Lam the nao de cho eon n g u o i dupe song m p t cupe song x u n g d a n g t r o n g cai xa h p i v u i d a p nhan t i n h ay; hay tieu di?t hoan canh p h i n h a n t i n h , hay l a m cho hoan canh t r o nen nhan dao h o n . 4. N g h e t h u a t : b i ^ t tai m i e u ta t a m l y nhan vat sac sao; n g o n n g u mpc m^c, gian d i ; g i p n g v a n t i n h tao, sac lanh n h u n g t h a m d a m yeu t h u a n g . . . CAC Y CAN DAT 1. T a c g i a , t a c p h a m : - LUYEN TAP N a m Cao la dai bieu u u t u ciia d o n g van hoc hien thuc phe phan, mot n g u o i n g h ^ sT suot cupc d o i tan t u y cho n h i i n g trang v a n sang n g a i chu nghta nhan van. N h i e u tac p h a m cua o n g da t r o thanh d i n h cao sang gia ciia chu nghTa nhan dao n h u : " C h i Pheo", " D o i t h u a " , "Lao H a c " . . . - " C h i Pheo" la m o t kiet tac ciia N a m Cao va ciing la kiet tac ciia trao l u u De 1: Cam nhan ciia A n h / c h i ve nhan vat T h i N o trong tac p h a m " C h i Pheo" ciia N a m Cao va nhan vat n g u o i v p nhat h-ong tac p h a m " V p nhat" ciia K i m Lan. De 2: Phan tich dien bieh t a m trang nhan vat C h i Pheo ke h i ' k h i gap T h j N o cho den ket thiic tac p h a m . Phat bieu gia t r i nhan dao a i a tac p h a m . van hpc hien thuc phe phan. Bin 2. K h a i n i e m : Gia t r i nhan dao la gia t r i co ban nhat ciia tac p h a m van hoc chan chi'nh, d u o c tao nen bod n i e m cam thong sau sac d o i v o i n o i k h o dau ciia Nam THUA Cao con n g u o i , s u nang n i u , tran t r o n g n h i i n g net d?p t r o n g tam h o n con n g u o i ; d o n g t h o i tac p h a m ciing da d i i n g ve phia cac nan n h a n m a len an n h u n g the luc tan bao cha dap len hanh phiic, quyen song va p h a m gia ciia con n g u o i . \. N h i m g b i e u h i e n c i k i g i a t r i n h a n dao t r o n g t a c pha^ a. T u t u o n g nhan dao ciia N a m Cao 6 day truoc het d u o c bieu hien 6 cho 1 : Phan tich hai tan bi kich tinh than ciia Hp - nguoi tri thuc ngheo trong xa hpi cu, tvr do chi ra tu tuong nhan dao sau s i c , moi Hl/ONG DAN CHI TIET da k h a m pha ra n o i k h o b i day doa, lang nhuc, bj c u t u y ^ t q u y e n l a m n g u o i ciia n g u o i lao d p n g l u o n g thien. N a m Cao bay to n i e m cam t h o n g sau sac v o i noi kho va sy bat cong d o . b. T u t u o n g n h a n dao ciia N a m Cao t r o n g tac p h a m "Chi Pheo" con the hien qua thai d p len an gay gat n h u n g the l y c tan bao da gay nen tan b i k i c h dau t h u a n g cho n g u o i lao d p n g (bpn thong t r i dpc ac; nha t u thuc dan; n h u n g thanh kien, d i n h kien v6 nhan dao). c. T u t u o n g nhan dao dac sic, dpc dao ciia N a m Cao 6 day con d u p e the hi?n d thai d p t r a n t r p n g , nang n i u n h i r n g net d?p ciia n g u o i n o n g dan. Cao h o n nua, nha v a n eon k h a m pha ra n h i i n g p h a m chat l u o n g t h i ^ n ciia hp an cua Nam Cao. I.MOBAI N a m Cao la m p t nha v a n h i f n t h y c I o n c6 t u t u o n g n h a n dgo sau sac, m a i "^e va p h o n g p h i i . O n g a m hieu kha t u o n g tan cupe song a i a tang l a p t r i thuc *ieu t u san ngheo. V i vay, viet ve tang l o p nay, o n g da k h a m pha ra n h i e u tan ^ ' i kjch tinh than c6 t a m ca t h a i dgi. M p t h'ong n h u n g b i k}ch do la n g u o i t r i ^hwc khao khat l a m m p t s u nghi?p tinh than cao ca de nang cao y nghia gia t r i song eiia eon n g u o i n h u n g ket eye b i cupe song tan n h a n day vad kiep " D o i **»^a". M u o n coi t r p n g va m u o n song theo n g u y e n tac tinh t h u a n g , n h u n g - - 69 chinh m i n h lai v i p h a m le song cao d?p do. N h a n v$t H p t r o n g tac p h a m " D o i . pip xep hang d u d i d o i v i i ciia T u t h i H p khac hSn". V i p h a i k i e m dupe t h u a " d u p e N a m Cao m i e u ta m o t each chan thuc, cam d o n g la h i ^ n than ciia '"'hieu tien de n u o i song gia d i n h , thuoc thang cho v p con. H p k h o n g dupe viet hai tan b i k i c h n o i tren. Qua do nha van da de lai gia t r i nhan dao sau sac. ^ 6t each than t r p n g , k h o n g the tuan theo yeu cau n g h i e m ngat ciia ngh^ thuat II. T H A N BAI han chinh ma p h a i viet m p t each v p i vang, cau tha, phai chay theo m p t t h u 1. G i a i t h i c h k h a i n i ^ m : c h u o n g tam t h u o n g , v 6 v i , nhat nheo "quay loang t r o n g m p t t h u van Bi kjch hieu theo nghia thong t h u o n g la noi dau kho trien m i e n ve t i n h than huang bang p h ^ n g va qua u de d a i " . Q u a n d i e m ciia anh d i i n g dan l a m ! T u k h o n g CO g i giai thoat duoc. N h u n g theo van hoc, b i k i c h chi xay ra k h i c6 s u tudng xung dpt giira khat vpng, hoai bao, ly tucmg chan chinh v o i thuc tai. Thuc t ^ chua nhung gi ? A n h da ehp ra d o i n h i i n g sang tac n h u the nao ? D i e u d o chi co H p d u dieu kien cho phep ca nhan thuc hi^n hoai bao, ly t u o n g ciia m i n h nen r o i vao mdi hieu het dupe n o i dau ciia m i n h . that bai, song trong dan vat, dau don, tham chi d i n den cai chet t h a m thuong. '^"^ ' n h u n g , t r p n g sang tac ciia m i n h anh da viet - . Chao 6i ! A n h da viet n h i i n g bai ma t h a m chi k h i dpc thay ten ciia m i n h 2. N6i d u n g bi k i c h tinh than c u a H6 the hien o- cac mat sau: dudi bai viet, anh phai " d o m a t " xau ho. A n h gian Au wax c h i n h anh. A n h a. La n g u o i yeu v a n c h u o t i g n h u n g H p l a i r o i vao b i k i c h t r o n g sir nghi^p. khinh ghet nhiSng tac p h a m chi biet " g p i n h i i n g t i n h cam rat nhe rat n o n g bang D o la s y tan v d giac m p n g van c h u o n g ma anh t u d n g n h u anh c6 tat ca t r o n g tay. H p la m o t nha v a n c6 tai nang, c6 khat v p n g hoai bao I o n lao va l u o n g tarn cao ca. A n h m u o n nang cao gia t r i d o i song ciia m i n h bang su sang tao nghe thuat CO ich cho xa h p i . V o i H p , v a n c h u o n g la tren he't " d o i ret k h o n g c6 nghia ly g i d o i v o i ga tre t u o i say me l y t u o n g . . . H a n m u o n v u n x o i tai nang cho ngay cang nay n o " . T h a m chi H p q u y d o i van ciia m i n h h o n ca tien vang bac van tren d o i . H p da n o i v o i T u se k h o n g bao gio chiu danh d o i cai dia v i cao mpt t h i i van qua u bMng phang de d a i " ciia chinh m i n h . D u o n g n h u anh hoang hot, anh ngae n h i e n trude n h i i n g bai viet ciia m i n h m d i ra d o i . A n h dan vat ghe g d m . A n h t u thay xau h d va t u len an m i n h n h u m p t thang k h d h nan "Su cau tha t r o n g bat e i i nghe g i c i i n g la m p t s u bat l u o n g , con s u cau tha t r o n g van chuong t h i that la de t i e n " . HSn chinh la m p t ke bat l u o n g . . . la de t i $ n . . . la m p t ke v d ich, m o t n g u o i t h u a . . . " . N h u n g van k h d n g the nao khac d u p e . . . H p tv day d i i t dau kho m a i . ( H p cam thay m i n h p h a i sdhg cupc " D o i t h u a " ) . Va do chinh la cai b i k i c h ciia anh - b i kich ciia m p t d d i viet v a n - b i k i c h ciia n g u d i q u y ay. Ca d o i m i n h . H p phan dau cho m o t su nghi^p van c h u o n g chan chinh hieu m i n h biet m i n h phai l a m g i va danh l u a b i i t thep n h i i n g dieu m i n h chang CO ich cho m p i n g u o i b o i n h i r n g tac p h a m giau t i n h sang tao "biet dao sau, he m u d h . Ta cam thay cai dau d o n k h i i n g khie'p t u chdh sau t h a m ciia t a m hon k h a m pha, k h o i n h i i n g n g u o n chua ai k h o i va sang tao n h i i n g g i chua c6"... va anh. M p t cai g i d o b d n g choc sup do t r o n g anh. Day c h i n h la su sup do ciia m p t H p cho rang, m p t nha v a n nhan dao la nha van biet m a n g vao tac p h a m ciia khat v p n g d?p va chan chinh. Day la m p t nhan thiic d i i n g dan ciia n g u d i ngh? m i n h m p t n o i d u n g nhan dao t h a m thia "Tac p h a m p h a i n g p i ca t i n h t h u o n g , sT chan chinh, khac v d i kien triic s u tai ba V i i N h u To t r o n g " V i n h b i f t C u u long bac ai, su cong bang. N o lam cho n g u o i gan n g u o i h o n " . K h o n g n h i i n g Triing D a i " . V u N h u To cd hoai bao I d n lao, cd khat v p n g hien dang cao ca the^ H p con h i v p n g tac p h a m ciia m i n h se dat t o i d i n h cao v i n h quang "an giai nhung lai k h d n g l i giai noi md'i quan h^ giiia n g h f thuat va cupc d d i . C o n H p , N o b e l va d j c h ra m p i t h i i tieng tren toan cau". N h u n g n h i r n g y n g h i ay k h o n g ngudi n g h f sT ay dang t u nhan t h i i c dupe ve m i n h ve b i k i c h ciia m i n h n h u n g c h i i n g to H p la con n g u o i hao danh ma da c h i i n g to anh la n g h ^ sT c6 hoai bao khong CO each g i c i i u v a n . D a n h bat lue sdhg cupc " d d i t h u a " . I o n lao, CO l y t u o n g cao dep. H p m u o n k h i n g d m h ca n h a n m i n h truoc cupc b. Bi k i c h thii nhat con chat chua kho dau trong tam hon Hp thi Hp lai bi d o i , mup'n cong hien tai nang tan d p cho xa h p i . D o la thai d p song k h o n g bang •lay vao bi kich thu hai: bi kich t\ minh cha dap len le song tinh thucfng, long v o i cupc sp'ng t a m t h u o n g v 6 danh, v 6 nghia "Tha m p t p h i i t h u y hoang nhan each lam ngudi. roi v u t tat/Con h o n b u o n le l o i suot t r a m n a m " . N h u n g cupc song t r o n g cai xa h p i tan nhan m p t each "cho d e u " ay v o i n h u n g lo toan vat v a n h hang ngay: " N o i d o i co cue d a n g g i o vuot/ C o m ao H p CO trai t i m nhan ai bao la, anh da " c i i i x u d h g n o i dau ciia T u " , nhan T u la v p ciia m i n h , nhan d u a con t r o n g b y n g Tir la con ciia m i n h , nhan m? ciia T u la ciia m i n h . A n h sdhg het m i n h v i v p cpn, v i gia d i n h . H p yeu Tir, m p t t i n h k h o n g d i i a v o i khach t h o " (Xuan D i f u ) da pha v d giac m p n g d?p ciia H p . g i n lien v d i t i n h t h u o n g v d ben b d v i H p nhan ra " T u rat yeu dud'i can cd N h u n g d u a con ciia H p da ra d o i " d i i a nay chua k i p Ion len t h i d i i a khac da chd che". V d i cac eon. H p la n g u d i cha tot. M d i liic d i xa ve anh chay nhao v p i chui ra, ma d i i a nao cCing nhieu d^n nhieu sai, quay rue suot ngay va q u a n h n a m uo'ng t h u o c " . N o i n h u nha phe b i n h Le D a t " T u k h i n h i j n g d u a con 70 6 m lay cac con, h d n h i t ehiing, " m a t ang ang n u d e " . N h u n g giac m p n g van ^huong da sup d d tan tanh keo theo su syp do ciia m p t nhan each. 71 Hp coi trpng va muoh song theo nguyen tic tinh thucng. Neu khong c6 tinh thuang, con nguoi chi la con vat bi sai khien bai long t y ai. Trong ccm khunj^ khoang, be tSc muoh dupe giai thoat. Hp da nghi den cau noi ciia mpt nha triet hpc sac m u i phat xit: 'Thai biet ac, biet tan nhan de song cho manh me" nhung roi Hp da phan doi lai triet ly, sue manh do de di theo triet ly song tinh thuorig day nhan ban ciia minh: "Ke manh khong phai la ke dam len vai ke khae de thoa man long ich ki. Ke manh chinh la ke giiip do ke khae tren doi vai minh" N h u vay doi voi Hp (cung la vai Nam Cao), tinh thuong yeu, long nhan ai la tieu ehuan cao nhat quyet dinh t u each lam nguai. Nhung oai am thay. Hp lai vi pham le song cao d?p ay. Ruau da lam Hp thay doi tinh net. Sau moi con say la hanh ha vp eon, doi vai Hp dua nao cung dang "v^t mpt nhat cho chet ea". De roi sau moi Ian tinh lai. Hp an nan, sam hoi, tu dau dan, tv dan vat minh nhu mpt thang khon nan. Cao diem do la ket thuc truy^n. Bao nhieu dau dan, bao nhieu hoi han don nen lai a Hp de roi bat len thanh tieng khoc. Tieng khoe nuc no, tieng khoc bat ra nhu qua ehanh nguoi tn bop manh eua Hp cho ta thay su hoi han va dau kho len den tpt cung ciia nguoi tri thuc tieu t u san ngheo eo nhan each. Gipt nude mat ay da nang da Hp, thanh Ipe tam hon anh, giiip anh dung viing tren ba vue thkm ciia sy tha hoa. Hp noi trong nude mat " A n h . . . anh chi la mpt thang khon nan" nhung ta thua hieu rang chang eo mpt thang khon nan nao lai c6 the rod nuoe mat dupe nhu anh. c. Qua hai tan bi kich tinh than day dau don ciia Hp, Nam Cao da mang den tu tuong nhan dao sau sic: Nha van da phat hi^n va phan tich sau sac tan bi kich tinh than ciia Ho, Nam Cao da to' cao cai xa hpi day dpa con nguai trong su ngheo doi, v u i dap nhiing uae ma lam chet mon doi song tinh than, le song, nhan each cao d?p ciia con nguai. Vai " D o i thua". Nam Cao da dong tinh vai khat vpng duac cong hien dupe sang tao ciia nguoi nghf sT chan chinh. Qua tan bi kjch tinh than ciia nhan vat Hp, Nam Cao the hif n khat vpng ciia con nguai vuon toi mpt cupe song c6 ich, eo y nghia, dupe phat huy cao dp kha nang tiem tang chiia dung trong moi eon nguoi. Nam Cao benh vyc con nguoi, dat niem tin vao eon nguai va len an hoan canh xa hpi tan nhan da day con nguoi vao nhirng bi kich vo mpng ("Dai thua", "Song mon") hoac vao nhimg trang thai phi nhan tinh ("Chi Pheo"), t u do viit len tieng keu khan thiet: "Hay tieu diet hoan canh xa hpi den toi, bat cong, phi nhan tinh duang thai" thi mai cham diit dupe nhCmg bi kich dau ddn noi tren. 3. Nghe thuat x^y d u n g n h a n v&t: Khae hpa nhan vat day ah tupng bang nghf thuat mieu ta, phan tich tarn h nhan vat sau sac, khi nha van mieu ta trye tiep, khi de cho nhan vat dpc thoai npi tam. 72 ^g't cau truy?n khong theo trinh t y thoi gian, khong c6 tinh huong gay can ' loi ''^"^ nhirng mach npi tam cua nhan vat, liic la nhiing y h" ciia nhan vat Tu, liic la dong tam tuong ciia Hp... Do do, truyfn vua hi^n vua tm tinh, triet l i , nhan vat Hp vua la nhan vat ciia cupe song, vita van tinh tao, sac lanh nhung van triu nang cam xiic va suy tuong, tieu bieu cho phong each van chuong Nam Cao. III. K E T BAI o^''^' • Tom tac pham " D d i thira" thong qua bi kich nha van Hp da mang den tu tudng nhan dao tham duom trong sang tac ciia Nam Cao. 6 day, mpt mat nha van ke thua t u tuong nhan dao truyen thong, mat khae lai eo them nhimg net sau sac, mdi me. Nam Cao xiing dang la nha van hi^n thuc xuat sac, nha nhan dao chii nghia Ion. ^ 1 2. Phan tich gia tri nhan dao ciia tac pham "Doi thua" (Nam Cao). (Sdch gido khoa Ngit van 11- Nang cao, NXB Gido due 2012) I. M 6 B A I Nam Cao la mpt nha nhan dao Idn, mpt cay biit xuat sac ciia van hpc hien thyc phe phan trude nam 1945. Nha nhan dao ay da de lai cho ddi nhiing tac pham that su cd "tam long Idn" nhu "Ddi thua", "Chi Pheo". Trong do, "Ddi thua" thuc su da de lai dau ah ciia Nam Cao ve gia tri nhan dao sau sac va mdi me. II. T H A N B A I 1. K h a i quat: Gia tri nhan dao la gia tri ca ban ciia mpt tac pham van hpc dua tren niem cam thuong sau sac ciia nha van doi vdi so phan nhan vat. Nha van tu long thuong ngudi ma len an to cao nhirng the lue da eha dap len quyen song ciia eon ngudi. Cung t u long nhan dao, nha van cung phat hien va "goi ca nhiing pham chat tot dep ciia con ngudi va keu gpi giai phdng ca nhan ra khoi nhiing khd dau va bat hanh. Truy?n ngan "Ddi thira" ra ddi nam 1943, la tac pham phan anh sau sac va ro net ve cupe song ciia nhirng ngudi tri thiic tieu t u san ngheo d nude ta trong boi canh dat nude bi ngoai bang giay xeo. Tac pham da gay tieng vang Idn va thuc su trd thanh "tieng keu dau khd kia thoat ra t u nhiing kiep lam than". Nam Cao da phan anh mpt each ro net va chan thuc nhung bi kich Idn ciia ngudi tri thuc duong thdi va eat tieng keu euu tliam thiet ddi quyen song cho hp. 2. T r o n g tac p h & n "Doi thua", Nam Cao da xay d u n g t h a n h cdng tri P i : " ; n dao s^u s^c ay. , , ,, a. Bieu hi#n t h u nhat cua gia tri nhan dao la nha van xot xa thuang carii truac nhtmg noi k h d dau ciia nha van Hp k h i syp do giac mpng van chuong va bi kich tinh thuong. vu phU' ^^^^ ^9 "^^^ '^"^ C h i n h anh k h o n g hieu tai sao anh ve d u p c den nha. A n h chi biet anh da t i n h d^y "^""rfgiu-ang nha m i n h k h i tay chan ra r a i . M e n r u p u "chet t i e t " ay c h i n h la cai N a m Cao da xot t h u a n g va d o n g cam truac bi kich t i n h than cua nhan vat "^^c tiep l a i " ^^^^ ^^^^ '^^ ^ ^ ^ ^ '^^P "8"'^' lanh tan t u y ciia m i n h k h o n g biet bao nhieu Ian n i i a ma ke. A n h chi mat H p , m o t nha van - m o t t r i thuc gii>a " c o n dau be" ciia cuoc d o i , giua m o t xa h o i "cho d e u " (Via T r p n g Phung) - N h a van ay g i i i d u a c p h a m gia cua m i n h , y thuc d u o c " t h i e n chuc" cao ca cua m i n h vay ma danh bo tay bat luc. Co the n o i , b i k i c h d a u tien t r o n g tan bi kich t i n h than ciia cuoc d a i H p la b i kich v{. n h i r n g giac m p n g van chuang. A n h m o uoc den m o t ngay anh se viet dupc m o t tac p h a m Ion chung cho ca loai n g u a i . N o de cap den nhCrng van de buc xiic ciia ca xa h p i cua ca nhan loai. N o noi dupe n h i j n g cai Ion lao, m a n h me v u a dau d o n vira phah k h o i , no ca t u n g long t h u a n g t i n h bac ai, s u cong binh. N o l a m cho n g u a i gan n g u a i h o n " . Va nhat d j n h anh se giat giai N o b e l ! The n h u n g , t r o n g sang tac ciia m i n h anh da viet n h i i n g gi? A n h da cho ra doi n h u n g sang tac n h u the'nao ? Chao 6i! A n h da viet n h i i n g bai ma t h a m chi khi dpc thay ten ciia m i n h d u a l bai viet, anh phai " d o m a t " xau ho. A n h gian du voi chinh anh. A n h k h i n h ghet n h i i n g tac pham chi biet " g p i n h i i n g t i n h cam rat nhe rat nong bang m o t t h u van qua u bang phMng de d a i " ciia chinh m i n h . A n h dan vat ghe g o m , anh len an chinh m i n h "Su cau tha trong bat c u nghe g i d i n g la mot su bat l u o n g , con su cau tha trong van chuong thi that la de tien". ma quat m i n g : "Ca con m? m a y niia cung dang vat chet". A n h da l a m tat , ^-'j ca t r o n g say. Sao ma tai hai qua ! A n h da v i p h a m le song ciia m i n h , v i ugrn cai tot dep - cai phan " n g u o i " v 6 ciing cao d ? p t u o n g con d u p c an l i i b a i anh da g i i i t r o n g le song t i n h t h u o n g ciia m i n h . A i ngo, cupc song van k h o n g cho phep anh thuc hien dieu do. The ma nay, chinh cai le song ay anh c i i n g cha dap not- Le song t i n h t h u a n g la cai dupc anh de cao nhat ma anh con v i p h a m thi chang con g i n i i a ca. Bi k i c h nay ciia anh, Ian h o n gap b p i b i k i c h kia b o i le song t i n h t h u o n g , cho d u a ciia bao gia t r i nhan p h a m khac sup do. Viet ve noi dau nay. N a m Cao d u o n g n h u cung dang t h o n t h i i c c i i n g n h a n vat. b. Bieu h i ? n t h u hai ciia gia tri nhan dao trong tac pham " D o i thvra' la tieng noi ciia nha van len an to cao the l ^ c da gay ra noi dau cho nha van Hp, day Hp den bo vuc ciia s u tha hoa, ciia bi kich k h u n g khiep. Bi k j c h ay c6 nguyen n h a n sau xa c h i n h tir xa h p i d u o n g t h o i . C h i n h xa h p i ay da day anh phai lo " c o m ao gao t i e n " . N6i lo sinh ke da khien anh phai tir bo giac m p n g van chuang. Va c h i n h n h i i n g that v p n g ay da khien anh cha dap len le song tinh t h u o n g cua m i n h . N g u y e n n h a n ay c6 le anh k h o n g hieu d u p c - nguyen C h i n h n o i lo ve tien bac da bupc anh phai viet n h i i n g bai trai v o i l u a n g tarn nhan ciia xa h p i thuc d a n niea p h o n g kien - n g u y e n n h a n ma ngay ay n g u o i ta va trach n h i e m . T r o n g dau anh l u o n quay cuong v o i nhiJng t i n h toan ve gia ca da nhan ra. A n h chua t i m d u p c l o i thoat cho s u be tac. D o la cai be tac ciia t h o i sinh hoat, ve b i i a an hang hang... t h i dau con cho cho van c h u a n g n i i a . A n h dai ma anh d a n g song. phai viet that n h a n h , that nhieu de n g u a i vp, dan con va c h i n h anh k h o i chet d o i . Gia n h u anh c i i bo d i i t cai m p n g van c h u o n g t h i chac d o i anh chang khon d o n den the ! N h v m g anh can n g h l t o i tac p h a m ciia anh - cac tac p h a m cho toan n h a n loai nen anh lai cang dau d a n , cang kho dau. Chao 6i ! " D a u don thay cho n h u n g kie'p song m u o n cat canh bay cao n h u n g lai b i ao cam g h i sat da't" (Song m o n ) . D o chinh la bi kjch ciia cuoc d a i viet v a n ciia anh - b i kich ciia n h i i n g giac m p n g van c h u o n g chinh la 6 cho do ! c. Bieu h i ? n thii ba ciia gia tri nhan dao trong tac pham " D o i thira' do chinh la nha van phat h i ? n va tran trpng nang n i u ve d?p tarn hon ciia nha van Hp. H p la nha van chan chinh. A n h la nha van rat c6 y t h i i c ve nghe nghiep. A n h me van, say v a n va c6 giac m p n g d ? p , m p t ngay nao do, anh se viet dupc nipt tac p h a m m a se " l a m m o het tat ca cac tac p h a m ra c i i n g t h o i " . D o la tac pham "ca n g p i t i n h t h u a n g , l o n g bac ai, s u cong b i n h . N o l a m n g u o i gan n g u o i Bi kich dau tien ciia cupc d o i nha van H p va do cung la n g u y e n n h a n cho bi hon". Tac p h a m do phai dat giai Nobel. D o la cuon tieu thuyet v i dai t r o n g d a i kich t h i i hai - b i k i c h ciia m p t con n g u o i . Giac m p n g v a n c h u o n g syp do qua Viet van ciia anh. N o se l a m rang danh cho anh, cho nen v a n h p c n u a c nha. D o n h u n g bai viet au. The n h u n g H p van con chiit an l i i . D o c h i n h la cupc song, su qua la uoc m o c h i n h dang ! K h o n g phai n g u o i ngh? si nao c i i n g khao khat n h u t o n tai ciia v p con anh. Qua la m p t sai lam k h i anh ket luan: n g u y e n n h a n tritx k h i b u o c vao con d u o n g van c h u o n g day k h o ai. N h a v a n phai biet xay tiep cho s u sup do cac giac m p n g van c h u o n g chinh la v p anh va d a n con nheo ^oc m o dep, va khat v p n g ciia H p la khat v p n g m a n h me nhat va dep nhat. H p nhoc kia. That v p n g t r o n g van chuang, b u o n chan t r o n g k h o n g k h i gia d i n h da ^ac d i n h d i i n g con d u o n g cho m i n h - xac d i n h t u t u o n g cho m i n h . k h i e n anh t i m n i e m v u i t r o n g m e n r u p u . Va r u p u - ke " l a m do mat va den danh d u " da d u a H p thanh ke v i p h a m n g u y e n tac t i n h t h u a n g . A n h t r o thanh 74 H p len an t h i i v a n c h u o n g re tien, h a i hpt, de dai. T h i i v a n c h u a n g "cau "bat l u a n g " . H p yeu cau v a n c h u o n g phai sang tao, b a i "van c h u o n g chi 75 dung n?p nhung nguoi biet dao sau, biet tim toi, khai nhung nguon chua khoi va sang tao nhung gi chua c6". Ho day hoai bao ve gia'c ma chinh phuc dinh cao. Anh la nha van chan chinh. Khong chi vay. Nam Cao con phat hien ra Ho la con nguoi giau long nhan ai. Chinh trong Idi khang dinh ve tac pham trong tuong lai ciia minh, anh da noi: tac pham c6 gia tri la tac pham "ca tung long tuong, tinh bac ai, sy cong binh". Trong van chuong, anh muon ca ngpi tinh thuong va trong cupc doi thuc, tinh thuang la tat ca. Chinh vi le song tinh thuong aia minh, anh da don Tu, giiip T u thoat khoi nhimg tiii nhuc khi mot minh tra troi voi dua con khong cha. Nhirng giot nuoc mat ciia T u va ciia ba m? gia ciia T u da khieh anh xiic dpng. Ho muon khoc cho den khi "bao nhieu xuong thit cu tan ra thanh nuoc mat" nhung gap anh, tinh thuong cua anh da toa rang den giup hp thoat khoi nhung dan dau. Mpt nguoi dam bo cai doi bay nhay ciia tuoi xanh de nuoi nang vp con chang la nguai diing cam lam sao ! Chinh tinh thuong - le song tinh thuang da khien anh lam vi^c ay. Anh cao dep biet duang nao! d. Bieu h i | n cuoi cung ciia gia tri nhan dao la niem tin ciia Nam Cao vao kha nang \vtan day ciia nhan vat. Cuoi tac pham la hinh anh Hp 6m t u vao long. Bao nhieu dau don, bao nhieu hoi han don nen lai a Hp de roi bat len thanh tieng khoc. Tieng "khoc nuc nb, tieng khoc bat ra nhu qua chanh nguai ta bop mqnh" cua Hp cho ta thay su hoi han va dau kho len den tot cung ciia nguai tri thuc tieu t u san ngheo c6 nhan each. Gipt nuoc mat ay da nang do Hp, thanli Ipc tam hon anh, giiip anh dung vimg tren bo vuc thSm ciia su tha hoa. Chac chan dang sau nhCrng gipt nuoc mat ay la su "tro ve" cua nha van Hp. 3. D a n h gia chung: T u tuong nhan dao moi me ciia Nam Cao the hien d viec nha van biet de cao nhirng khat vpng dep ciia nguoi t r i thiic, da biet thong cam vai nhirng noi kho ciia hp. Nhirng " t u tuong nhan dao moi me, dpc dao" ay da la dang quy, dang tran trpng bie't bao ! Dpc dao, moi me chinh la a long thuang nguoi - tinh nguai nong dupm bao la dang sau lo'i viet van tuong nhu dung dung lanh dam. Duong nhu nhung day dirt trong cupc doi ong - cupc dai van sT kho ai - da nhap vao nhijug suy t u ciia Hp, da nhap vao tan bi kich tinh than ciia Hp. Co nguoi noi. Hp chinh la hinh anh ciia nha van Nam Cao thoi ki truac Cach mang. Co the t u tin ma noi rang vdi "Doi thira". Nam Cao da bpc 16 dupe t u tuong nhan dao moi me, dpc dao ciia minh khi vie't nhung dong bi kich ve Hp. Kinh nghi^m va von s6ng da cho ong viet nhirng dieu c6 sue rung dpng, lay chuyen long nguoi den thel Do chinh la nha t u tuong nhan dao moi me, dpc dao ciia nha van Nam Cao. Nhan dao 6 sir ca ngpi khat vpng d?p de ciia Hp, nhan dao a su cam th6ng sau sac voi nguoi tri thuc... Va viet len dupe nhirng dong nhu the Cling la nho cai nhan dao "moi me" dpc dao ciia Nam Cao. Qua bi kich nay ciia Hp, Nam Cao da boc 16 duoc su cam thong, tran trpng o kiep ng^^'i trong cupc doi nay. Va phai chang t u tuong ay da ke ^^'^ dveQC ciia cha 6ng long nhan dao truyen thong. Nha van khong "phan anh phan anh" ma sau nhirng cau chir tuong nhu lanh dam, tho a chinh la mpt ^ i i tim nhiet thanh, s6i noi - mpt trai tim ciia tinh nghia. =j III. K E T B A I Tom lai, t u tuong nhan dao moi me, dpc dao ciia Nam Cao da khieh cho nhan vat du qua bao thang tram van dung virng voi tu each mpt con nguoi chan chinh. LUYEN TAP: E)e ra: Cam nhan ciia anh/chi ve gipt nuoc mat ciia Chi Pheo va ciia nha van Hp. ViNH BIET C U U TRUNG DAI Nguyen Huy Tuo-ng 'su. Loi binh ve Nguyen Huy Tuong va vd kich "Vii Nhu To". Nha phe binh Pham Xuan Nguyen danh gia y thuc lich su ciia Nguyen Huy Tuong va nhan dinh: "Thanh tuu Ion nhat va cao nhat ciia Nguyen Huy Tuong 6 v6 kich lich su "VQ N h u T6" da khang dinh y thiic lich sii ciia 6ng de cho nguoi tiep nhan lich su van con mai thao thirc". Tu mpt su kien lich sii xay ra 6 the ky XVI, duoi thoi vua Le Tuong Due, Nguyen Huy Tuong da sang tao nen va kich "Via N h u To". Lay de tai lich su nhung kh6ng nham muc dich lam sii ma qua do, nha van xay dung dupe bi kich ciia mpt nguoi ngh§ si giiia khat vong va hien thuc xa hoi. Via N h u To la mpt kien triic su thien tai, khao khat muon xay dung mpt cong trinh kien true vi dai, tuyet m l cho non song. De c6 the hien thuc hoa khat vpng ciia minh. Via N h u To nghe theo lai khuyen ciia Dan Thiem - mpt cung n i i cung mang nhiong khat vpng nghe thuat Ion lao nhu Via muon uy quyen va tien bac ciia hon quan Le Tuong Due de xay dung "Ciiu Trung dai". Chinh dieu do da day Vu N h u To - nguoi von luon tran tro ve cupc song ciia nguoi dan - vao bi kich di ngupc lai quyen Ipi ciia nhan dan, bi hp coi "con yeu con quy hai dan hai nuoc". Cuoi cung, Ciiu Trung dai bi d6't va Via ^ h u To t u dpng di ra phap truong nhan cai chet tren bi kich ciia chinh minh. Theo Pham Xuan Nguyen, cau hoi ma Nguyen Huy Tuong nhac lai den hai ^an cuoi vo kich "Vu N h u T6": "Chang biet Via N h u T6 phai hay nhirng ke giet Nhu T6 phai" cho den nay van chua mat tinh thoi dai. Do van con la mpt hoi can nhirng cau tra loi ciia nhieu the'he tiep no'i. (Hoi thao nhan 100 nam ngay sink cm Nguyen Huy Tuang (1912 -2012) 77 1: Phan t i c h tan b i k i c h cua V u N h u T o t r o n g doan t r i c h " V i n h b i ^ t C m i T r u n g D a i " - N g u y e n H u y Tucmg. Hl/ONG DAN I.M6BAI 'T-^g k h o n g nghe v i t u t i n m i n h " q u a n g m i n h chinh d a i " , " k h o n g l a m g i nen va hi v g n g 6 chu t u o n g A n Hoa H a u . T i n h h i n h cang liic cang n g u y kich. Le T u o n g D u e b i giet; d a i than, hoang ji^u cung nix cua y ciang va lay; D a n T h i e m bj bat, . K i n h thanh dien dao. in " V u N h u T o " la v 6 k i c h Hch s u c6 q u i m o hoanh t r a n g xuat sSc cua Nguyen j^hi quan k h o i loan d o t C u u Triang D a i thanh tro. Via N h u To m o i t i n h ngg. Chang trc* ^''9'' ^'"^ T r i i n g D a i roi b i n h than ra p h a p t r u o n g . H u y T u o n g va ciia nen kich noi V i ^ t N a m h i ^ n dai. Tac p h a m duQC sang tac 2, N p i d u n g p h a n t i c h vao n a m 1941, d u a tren m o t s u k i ^ n Uch s u xay ra 6 k i n h t h a n h T h a n g Long a. B i k i c h la g i ? Theo tir d i e n van hgc, b i kjch la m a u t h u a n giira khat v g n g , vao thai hau Le. Tac p h a m g o m V h o i . Doan trich " V i n h biet C u u T r u n g Dai" hoai bao, l i t u o n g cua ca nhan v o i thuc tai. Thuc tai chua d i i dieu kien cho ca la h o i V, h o i cuoi ciia v 6 kich. T r o n g doan trich d u o c hpc, gay an t u g n g sau sac nhan thuc hien khat v g n g , ly t u o n g ciia m i n h nen r o i vao that bai, t h a m chi nha't t r o n g l o n g n g u o i dpc la nhan vat V u N h u To c i m g b i kich cua n g u o i nghe dan den cai chet t h a m t h u o n g . H i e u theo nghla t h o n g t h u o n g la n o i dau k h o sTthientai. .. v6 xe dai dSng k h o n g eo each nao giai thoat. T r o n g "VTnh b i ^ t ciru T r i i n g D a i " , n.THANBAI Vil N h u To la n g u o i nghe sT thien tai c6 l y t u o n g cao dep n h u n g lam vao canh 1. K h a i q u a t : V u N h u To la m o t nhan vat c6 that da t u n g d u o c " D a i Viet ngp khong giai quyet dugc m o t each d u n g dan van de sang tao nghe thuat cho su k y toan t h u " g h i chep rat ti m i : "Truoc day. Via N h u To m o t n g u o i tho 6 ai va de lam gi nghla la k h o n g giai quyet duge mo'i quan he phue tap giira C a m Giang, xep n h u n g thanh nua l a m thanh kieu m a u cung d i e n I o n t r a m noc, nghe thuat va d o i song cuoi eiing r o i vao bi kjch dau d o n . dang len nha vua; nha vua bang long phong cho N h u To l a m do doc d u n g b . T r o n g v 6 k i c h V i i N h u T o h i ^ n l e n la m o t k i e n true s u t h i e n t a i , la h i f n t r o n g n o m viec d u n g h o n t r a m noc cung dien Ion c6 gac, lai k h o i cong lam than ciia n i e m k h a o k h a t say me sang tao cai d?p: "la n g u o i ngan nam de c6 C u u triang dai. " ( K h a m D j n h Viet Su Thong G i a m C u o n g M u c C h i n h Bien, mot.... CO the sai khien gaeh da n h u vien t u o n g cam quan, c6 the xay lau dai q u y e n 26). T u y nhien, C u u T r i i n g D a i da l a m "Dan c h i i n g dau k h o , b i n h linh cao ca, noc v o n may ma k h o n g he t i n h sai m o t vien gaeh n h o . . . chi vay b u t la met nhoc. Q u a n n a m p h i i dap thanh chua xong dug-c, den day lai c6 l ^ n h bat chim hoa da hien tren m a n h lua than t i n h bien hoa n h u canh hoa cong". D a n cac nha m o n a t r o n g ngoai k i n h thanh phai lam, tap h o p n h a u lay ho, khieng Thiem ciang da tirng n o i : "Tai kia k h o n g nen de uong. O n g ma eo menh he nao da't. Vua hang ngay bat than n g u choi cac noi, cho nao v u a y t h i t h u o n g cho thi nuoc ta k h o n g con ai de to d i e m nua", bai vang, bai bac. Co cho da lam xong lai phai lam lai, sua d o i xay dap lai, he't ciia tac gia ta thay Via N h u To la m g t nghe sT Ian m a n g t r o n g m i n h nhan each nam nay qua nam khac, lien mien k h o n g d u t . Quan l i n h dap thanh mac chung cao dep, m g t nghe sT eo hoai bao Ion lao, eo ly t u o n g n g h ^ thuat cao ca. Khat djch le den m o t phan m u 6 i . " ( D a i Viet su ky toan t h u . Ban ky thuc luc, Quyen vong nghe thuat ciia ong I o n lao h o n bao gio he't, ong m u o n xay d u n g m g t toa XV, K y N h a Le, T u o n g D u e De). Sau do, T r j n h D u y San p h a n nghjch, day lau dai vT dai "ben n h u trang sao" de cho " d a n ta n g h i n thu con hanh d i e n " . " d i r n g de p h i tai t r o i " . Qua vai lai b i n h , V i j N h u To bj t h g t h u y e n giet chet, xac quang ngoai cho, bj m o i nguoi ^•6 la mgt cong t r i n h kien true vT dai, tuyet m l , to d i e m cho non song da't nuoc: k h i n h k h i n h o n u o c bot. T u y nhien, bi kich do cua h g V i l la s u oan khuat bai n fAfll T"^>l i l mo ' H a i tay chin m o n g b a m vao d a i " ' Xuan D i e u da ke't lai biic tranh m u a xuan bang m p t cau t h a day gpi cam Nay day la a i a canh to p h a pha't Thang gieng n g o n n h u m p t cap m o i gan". Day la m p t each so sanh day gpi Ciia yen anh nay day khiic t i n h si cam, CO m p t c h i i t nhuc cam. Thang gieng t h a n h tan, d i e m le, day anh sang, '• Va nay day anh sang chop hang m i "^au sSc, a m t h a n h va h u a n g thorn t r o thanh "cap m o i g a n " rat " n g o n , n g p t " ^ M o i b u o i som, than V u i hang go ciia cua n g u a i t i n h n h a n . M u a xuan la m u a d^p nhat t r o n g n a m . T u o i tre la tuoi •' Thang gieng ngon n h u m p t cap m o i g a n " '^^P nhat ciia d a i n g u o i . Va chac chan ve ngpt ngao ciia n g u a i thieu n i i la ba Bay cau t h a tren la m p t buoc t r a n h thien nhien m u a xuan d u o c ve nen bang •^oi chin m p n g kia. m p t h o n t h o c6 " C a p mat xanh n o n bie'c r o n " . Canh vat dang vao dp thanh tan, O day, t r o n g su so sanh giiia thien nhien va con n g u a i , Xuan D i f u da mang d i e m 1?. Buc t r a n h h p i t u day d i i h u o n g t h a m , anh sang va m a u sac, a m thanh "^^n cho n g u a i dpc m p t quan n i f m n g h f thuat ve con n g u o i rat m a i me. Tho ca urirt t "Xuan dang toi, nghia la xuan dang qua Mau d i thoi! miia chua nga chieu hom" 90 II. T H A N B A I 1 K h a i quat: Bai tha "Vpi vang" nam trong tap "Tho Tho", xuat ban . 1938 la bai tho tieu bieu cua tap tho noi rieng, cua hon tha Xuan Di^u noi ^ g "Vpi vang" la mpt trong nhung bai tho tieu bieu cua Xuan Di^u. Bai tho ^ " hi?ri tap trung so truong ciia Xuan Di?u trong vi^c bpc Ip cai toi va each - nhan thien nhien, sy song. Ca bai tho the h i | n mpt nhan sir\ quan mang ^' nghia nhan ban sau sac. Doan tha ta phan tich nam 6 phan giua ciia bai tho ^Vpi vang". 6 doan nay thi si tap trung the hi?n quan ni?m ve thai gian. Thai gian trong thi ca trung dai la "thai gian tuan hoan", nghia la thai gian (jugc hinh dung nhu mpt vong tron lien tue tai dien, het mpt vong lai quay ve diem xuat phat, cu tro di roi tro lai mai mai. Ma da la vong tuan hoan thi thai Ich^c, thai doan c6 ra d i thi cQng quay tro ve. Quan ni?m "thai gian tuan hoan" xua't phat t u eai nhin tinh c6 phan sieu hinh, lay sinh m^nh v i i tru de lam thuoc do thai gian. Cach thuc trinh bay ciia Xuan Di^u la "chong doi", "tranh cai" lai quan ni?m xua; dong thai bpc bach quan niem ciia minh bang mpt cam xiic soi noi cuong nhi?t, nghia la mpt dang y thuc triet hpc da tham nhuan cam xiic. Doan tho (tu cau 14 den cau 24, c6 the den cau 28) vai giong tranh luan, bien bac, nhip di?u soi noi, khan truong va nhiing cau tho day m l cam ve canh sac thien nhien da chua dung cam nhan ve thoi gian ciia thi si. Xuan Dieu da phii dinh true tie'p quan ni$m "thoi gian tuan hoan" bang mpt cau that dut khoat: "Noi lam chi rang xuan van tuan hoan". r Nhu vay, Xuan Dieu lua chpn cho minh mpt quan niem khac "thai gian tuyen tinh". Nghia la thoi gian dugc hinh dung nhu mot dong chay xuoi chieu, mpt di khong tro lai. V i the moi khoanh khac troi qua la mat di vinh vien. Cho nen tam trang nhan vat tru tinh moi c6 thoang noi buon va noi hoai nghi. 2. Noi dung c a n p h a n tich, c a m nhan: a. Quan nif m "thai gian tuyen tinh" ciia Xuan Dif u xuat phat tir cai nhin dgng: ,. ui,^ "Xuan duong tai nghia la xuan duong qua ru;., • Xuan con non nghia la xuan se gia" Xuan Dieu nhin cuoc dai bang con mat "xanh non biec ron" nhung ciing ^ o n g tranh khoi nhirng hoai nghi, mat mat. Dieu thi si sg nhat la tuoi tre qua tuoi gia mau toi bai thoi gian la tuyen tinh nen thoi gian nhu mpt dong ^hay ma moi mpt khoanh khac qua la mat di vInh vien. Cach dimg cap t u doi •^P trong hai cau tho "Toi - qua", "non - gia" da cho nguoi dpc thay ditgc six nhan rat doi tinh te'ciia thi nhan ve buoc d i ciia thai gian. Thai gian nhu ^^»^g chay khong ngung nghi. Cai ta dang c6 cung la cai ta dang mat, trong ^i?n tai da CO qua k h u va he mo tuong lai. ' 91 b. Xuan Di?u lay sinh m#nh ca the ciia minh lam thuac do thdi gian. Tij^ la lay quy then gian h m i han ctia cupc din m i n h (sinh m#nh ca the) ra de (J^ dem thoi gian trong v u try. Tham chi t h i si lay quang ngSn nhat, giau y nghia nhat trong sinh m fnh ciia con ngutri la tuoi tre de lam thu6c do: "Ma xuan het nghia la toi cung mat Long toi rpng nhung lupng troi cu chat Khong cho dai tuoi tre ciia nhan gian ' Noi lam chi rang xuan van tuan hoan Neu tuoi tre chang hai Ian tham lai Con troi dat nhung chang con toi mai Nen bang khuang toi tiec ca dat troi " Chu "Xuan" dup-c di$p d i di$p lai ca nam den sau Ian (trong ba cau dau da CO toi nam Ian). "Xuan" ay vua la xuan cua dat troi vua la "xuan" ciia cupc doi ciia tuoi tre. M o i Ian nhac lai la moi Ian ta bat gap cai ngam ngiii ciia thi nhan Xuan ciia thien nhien thi con mai ma "xuan" ciia doi nguoi da "het" thi "toi cung mat". D i i long yeu c6 "rpng" den bao nhieu thi "lupng t r o i " v i n cu chat. Nen "tuoi tre nhan gian" khong the " d a i " them mai. 6 day, he thong t u ngii, hinh anh, dupe dat trong the tuong phan doi lap cao dp (toi - qua, non - gia, rpng - chat, xuan tuan hoan, - tuoi tre chSng hai Ian, con - chJing con) de lam noi bat tam trang nuoi tiec thoi gian, cupc dai. V i i try c6 the vinh vien, mua xuan roi ciing tuan hoan nhung tuoi xuan ciia con nguoi chi c6 mpt Ian, da qua la qua mai. Cho nen Xuan Di^u da nong nhif t phii dinh: "Noi lam chi rang xuan van tuan hoan, Neu tuoi tre chSng hai Ian tham l a i ! " Thuoc do thai gian ciia thi sT la tuoi tre. Tuoi tre mpt di khong tro lai "ching hai Ian thSm l a i " thi lam chi c6 s\f tuan hoan ! Trong cai menh mong ciia dat troi, cai v6 tan ciia thoi gian, syt c6 mat ciia con nguoi that la ngan ngiii, h u u han. NghT ve tinh han che ciia kiep nguoi, Xuan Di?u da dem den mpt noi ngam ngui that moi me: "Con troi da't, nhung chMng con toi mai Nen bang khuang toi tiec ca dat troi" Dpc hai cau tha, ta cam nghe rat ro tieng tho dai bat luc ciia thi nhan. Ta nghe ro ca cai bang khuang, nuoi tiec ciia nha tha pha vao dat troi. Duong nhu truoc mat nguoi dpc la ca mpt troi tiec nuoi. Tam trang ay ciia Xuan D i f u t cung bat gap trong bai tho "Giyc gia": "Doi troi chay long ta khong vinh vien Vira xjch goi chan mpng vang tan bien Dung nhan xe dpng sac d?p tan tanh Vang son dang Ipng lay buoi chieu xanh Vua ngoanh lai ca lau chieu da va" phai chang vi qua yeu men tuoi tre ma t u su nuoi tiec ay, thi nhan da "thiic n giac quan" de song "toan tam, toan y, song toan hon" ma "say", "thau", ^ j ^ . ^ " "can" cho ky het nhung huong nong ciia tuoi tre ? < . • » , , c Cam nhan ve thai gian cua Xuan Di|u la cam nhan day tinh mat mat. I^oi khoanh khac troi qua la mpt s v mat mat Ian lao. S\f tan phai khong chi ieti "khap song niii" ma con d ttmg ca the. Va thoi gian troi di se khien cho cii nhan sic thien nhien di^u ky nay buoc vao dp tan phai. Mpt sy tan phai khong the nao tranh khoi: " M u i thang nam deu ram v i chia phoi KhSp song niii van than tham tien bi^t" Day la hai cau tho the hien rat ro each cam nhan tinh vi ve thoi gian ciia Xuan Dieu. Cam nhan ay khong chi bang thi giac ma con cam nhan bang ca khiiu giac " m u i thang nam", ca vi giac " v i chia phoi". Moi khoanh khac dang roi bo hien tai de tro thanh qua khii dupe hinh dung nhu mpt cupc chia lia. Khoanh khac nao cung la mpt chia lia, mpt mat mat. Va dong thoi gian dupe nhin nhu mpt chuoi v6 tan ciia nhirng mat mat, chia phoi. Cho nen, thai gian tham dam huong v i ciia su chia lia. Day len do day khap khong gian la loi than tho tien b i f t "khap song niii van than tham tien bi?t". No la lai tha than ciia van vat, la khong gian dang tien bi^t thoi gian, ma sau xa hon la moi su v?it thoi gian dang ngam ngiii tien biet mpt phan doi ciia chinh no. Nhung phan dai ciia sinh m f nh ca the dang ra di khong the nao cuong lai, no tao nen su troi chay khong ngung, tao nen su phoi pha, phai tan eiia tung cathe: "Con gio xinh thi thao trong la biec y Phai chang hon v i noi phai bay di? ^... Chim rpn rang bong dut tieng reo thi ? . • Phai chang so dp phai tan s5p sua?" Gio dua trong la khong phai la nhung am thanh ciia thien nhien tuoi vui mua xuan, ma la loi "thi thao" ve noi hon gian, buon thuong. Gio phai chia v6i cay la ma bay d i ; chim choc tren cay dang ca hat rpn rang chao xuan ^^^g ngimg bat, v i chiing buon tiec cho miia xuan sap troi qua. The la chSng ^^^^S gi Xuan Di?u ma ca van vat trong thien nhien cung thiic nhan ve cai quy •^?t nghi^t nga, cai mpt di khong bao gio tro lai ciia thai gian ay. Co phai vay Xuan Di^u dua ra mpt quyet dinh hpp l i cho minh va cho tat ca mpi nguoi ^oi khong cho nang ha moi hoai xuan". '•'•>' ' ' ' 93 0S 3: Phan tich dojan cuoi bai tho Voi vang - Xuan Di^u. d. Ket thiic doan tho la mpt tieng thot: "Chang bao gid 6i! chang bao gio nua Mau di thoi miia chua nga chieu horn" Thi sT bong thot len lai than. Tiec nuoi, lo lang va chpt tinh v i "miia chua nga chieu horn", nghia la van con tre trung, chua gia. Len duong! Phai vgj vang, phai hoi ha "Mau d i thoi". Cau cam than voi each ngat nhip bien hoa lam noi bat noi long vua lo lang ban khoan vua luo'ng cuo'ng tiec re, bang khuang. The day, khong the "bupc gio", khong the "tat nang", ciing khong the cam giu dupe thoi gian, thi chi c6 each thuc te nhat la chay dua voi thoi gian, la phai tranh thii song. Xua kia, Nguyen Trai viet trong chum "Tho tiec canh": "Xuan xanh chua de hai phen lai .,>j| , t 11 • ; Thay canh cang them tiec thieu nien". Nhung van tho cua Nguyen Trai giiip ta cam nhan sac di?u t r u tinh trong "Vpi vang" ve mau thoi gian, ve sac thoi gian, ve tuoi tre. Cung qua do de hieu them ve long ham song den nhif t cuong ciia nha tho "moi nhat trong cac nha tho moi". Cach cam nhan ve thoi gian nhu vay xet den cung la xuat phat t u y thuc sau xa ve gia tri cua su song ca the. Moi khoanh khac trong doi moi nguoi deu v6 cung quy gia, chinh v i mpt khi da mat di la vTnh vien mat di! Quan ni?m ay khien cho con nguoi bie't quy tung giay phiit ciia doi minh. Va nguoi ta biet lam cho moi khoanh khac cua doi minh can phai tran day y nghia. Co nhu the moi la biet song. Day la co so sau xa cua thai dp song "Vpi vang". R6 rang toan bp quan ni^m, thai dp ve "thoi gian tuyen tinh" phai song "Vpi vang" cho cupc doi tuy ngan ngui nhung tran day y nghia, da the hi?n rat tich cue, rat dang tran trpng cua t u tuong Xuan D i | u . 3. T d n g ket n g h § thuat: Sir dyng phep dif p ngu, dif p cau true; gipng difu tha soi noi nhung khong tao dupe niem vui v i khong che gia'u syt nuoi tiec, xot xa, hon doi (noi lam chi, neu, tiec...); H§ thong tir ngu, hinh anh dupe dat trong the tuong phan doi lap cao dp. Tat ca da tao nen mpt doan tha hay va giau y nghia mang dam dau an Xuan Dif u. III. KET BAI: Tom lai, doan tho the hifn tarn trang nuo'i tiec thoi gian va cupc doi cua mpt nha tho von khao khat song, song manh lift het minh. Qua doan tho, nguoi dpc them tran trpng quan niem nhan sinh moi me, tich eye, cam xuc chan thanh cua mpt tam hon ngh$ si luon chay bong niem yeu cupc song. Noi nhu Giao Su Nguyen Dang Manh: "Day la tieng noi cua mpt tarn hon yeu doi, yeu song den cuong nhi^t. Nhung dang sau nhiing tinh cam ay, eo mpt quan ni$m nhan sinh moi me chua thay trong tho ca truyen thong". . • Ca sv song moi bat dau mon mon Ta muon riet may dua va gio Ivtgn Ta muon say canh buom voi tinh yeu Ta muon thau trong mpt cai hon nhieu Va non nuoc, va cay, va c6 rang " ' *'' Cho chenh choang mui thorn, cho da day anh sang Cho no ne thanh sic ciia thai tuoi - Hoi xuan hong, ta muon can vao ngtfoi! HI/6NG DAN CHI TIET f l i t ' vu e. Danh gia chung ve quan ni^m thoi gian: aA Ta muon 6m I.M6BAI Xuan Di^u la nha tho ciia tinh yeu va tuoi tre la "ong hoang cua thi ca tinh yeu". Truoc each mang Xuan Dif u noi tieng voi hai tap Tho tha va Gui huong cho gio. Chinh hai tap tho ay da dua ten tuoi ciia Xuan Di^u tra thanh "Nha tha moi nhat trong cac nha tho moi". Bai tho "Vpi vang" nam trong tap "Tho tho" la bai tho rat tieu bieu cho phong each tho aia Xuan Di^u. Tac pham de lai dau an ve npi dung va ngh^ thuat dae sac ma tieu bieu la doan tha sau day: Ta muon 6m , ^ Hoi xuan hong, ta muon can vao nguoi! II. T H A N B A I 1. K h a i quat: Bai tha "Vpi vang" nam trong tap "Tha tho", xua't ban nam 1938, la bai tho tieu bieu ciia tap tho noi rieng, ciia hon tho xuan Di§u noi chung. Ca bai tho the hifn mpt nhan sinh quan mang y nghia nhan ban sau sac. Thien duong la 6 ngay tren mat da't chiing ta voi biet bao dieu hap dan va quyen rii. V i vay, hay yeu men, hay gan bo va song het minh voi cupc song *hyc tai day tuoi vui nay. No bpc Ip niem ham song, khat song, tan huong den ^0 bien va tuypt dich aia thi nhan. No lam ta nha tai cau tho trong bai tho " H u ciia nha tho: Toi ke dua rang bau mat troi Ke dung trai tim triu mau dat ^ " Hai tay chin mong bam vao doi ^ ph§n trgj, '"h ' ' jj^j ^Yio, thi si luan giai cho nguoi dpc thay dupe tao hoa c6 " a con nguoi de mai mai huong lac thii a cho'n tran gian nay dau. Doi ^ ngan ngiii, tuoi xuan c6 han va thoi gian troi di vinh vien khong tro lai. u w i i i iiung •wyTi V i vay t h i n h a n "giuc gia" c h i i n g ta phai "nhanh len", "vQi v a n g l e n " de tan h u o n g b i i a ti^c cua t r a n gian k h i m a "mua chua nga chieu horn", k h i m a x u l n j5rig nguc tre t r u n g ay " m p t cai hon n h i e u " . M u o n t h u het vao h o n n h u a bay '^^ " E m a i e m t i n h n o n sap gia r o i " Co le c h i n h v i vay m a t h i nhan da khep lai bai t h o bang m o t do?n tho m a n g sac m a u ai an m a n h H^t. 6 do ta thay d u g c s u v 6 vap, d a m say rat dgj Xuan Dieu. n h u y d o i cho den say "chenh choang" h i i t cho da cho day anh sang, /'Cho no ne thanh sac ciia t h a i t u o i " m o i lao dao bay d i . Cau tho: ;"Cho chenh choang m u i t h o m , cho da day anh sang . t i Cho no ne thanh sac ciia t h o i t u o i " 2. N 6 i d u n g p h a n t i c h : a. D o a n tha m d dau bang ba chu " T a muon 6 m " n h u phoi bay ra het sit ham ho va cuong nhi^t ciia Xuan D i ? u voi cupc song tran the: T r u d c do nha t h o x u n g " t o i " v o i uoc m u o n tao bao "tat nang, buoc g i o " n h u n g 6 doan tho cuoi nay cai t o i ay da hoa thanh cai ta chung de tan h u o n g het n h u n g huong sac cua cuoc d o i . N g a y lien do la cau tho the hi§n cai t u o i n o n cua "Ca cuoc song m o i bat d a u m o n m a n " . " M a n m o n " la tvr lay rat g g i cam va giau y nghia dien ta. N o g o i cam giac s u vat, cay coi dang 6 do n o n m u a t , t u o i tot day sue song " T h a n g gieng n g o n n h u m p t cap m o i gan", k h i e n cho t h i n h a n tran len bao khao khat: E)iep t u "cho" v o i n h i p d p tang tien nhan m a n h A t ' : i>i j?! cac cap d p khat v p n g huang thu dat den d p thoa thue, sung man, t r p n ven. X u a n D i ^ u m u o n tan huong cupc song cho den " n o ne", "chenh choang", " d a d a y " . T r o n g n i e m cam hiing o dp cao nhat, X u a n D i ^ u nhan ra cupc d o i , m i i a xuan n h u m p t cai g i quy nhat, trpn ven n h u m p t trai d o i do hong, chin m p n g , t h o m ngat, ngpt ngao, xuan hong, de cho nha tho tan h u o n g t r o n g n i e m khao khat cao d p . Tha Xuan D i e u c6 dac t r u n g la su v 6 vap, cuong nhiet, m a n h bao. M o i m p t Ian khao khat "Ta m u o n " t h i lai d i lien v o i m p t d p n g tir chi trang thai yeu duong m 6 i liic m p t m a n h me, nong nan hon " 6 m - s u song" - "riet - may dua, gio l u p n " - "say - canh b u o m , t i n h y e u " - "thau - cai h o n nhieu", de cuoi cung la "Ta 6 m bo canh tay ta lam ran mpt tieng keu ciia su cuong nhi^t, d a m say the h i ^ n n i e m y e u d o i , khat song L a m day da quart q u y t ca v u a n xuan chua t u n g c6 t r o n g t h o ca Viet N a m " H o i xuan hong, ta m u o n can vao n g u o i ! " . Khong muon di, mai mai 6 v u o n tran Day chinh la d i n h d i e m ciia s u khao khat chay bong ciia nha tho. Chan hoa re de h i i t m i i a d u o i dat" D u o i n g o i b i i t ciia X u a n D i ? u va trong anh mat "xanh non", "biec r o n " ciia (Thanh nien) b. V a dang sau khao khat " 6 m ca s u song mon motn" ay la n h i m g cau tho manh bao, gap gap, gi\ic gia tran day noi yeu: thi si, m i i a xuan hien len ro ret va s6hg d p n g n h u c6 h i n h c6 dang, c6 h o n c6 sac "Xuan h o n g " . M i i a xuan n h u m 6 i , n h u ma ciia m p t n g u o i thieu nix tre trung, tran tre n h u a song va dep x i n h , t r i n h nguyen dang rao rue yeu d u o n g , Ta m u o n riet may d u a va gio l u g n hay n h u m p t qua chin ngpt t h o m t r o n g v u o n " T h a n g gieng n g o n n h u m p t cap Ta m u o n say canh b u o m v o i t i n h yeu gan". D u n g t r u a c cai hap dan ciia m i i a xuan, cupc song, t h i sT h i n h n h u Ta m u o n thau t r o n g m p t cai h o n n h i e u khong nen n o i long yeu da d i den m p t c i i chi ciing that dang y e u : Va n o n nuoc, va cay, va c6 rang "Ta m u o n can vao n g u o i !" Cho chenh choang m u i t h a m , cho da day anh sang n ^ l u p n " , m u o n d a m say v o i "canh b u o m t i n h y e u " , m u o n g o m het g'ng dat dao " V a n o n nuoc, va cay, va c6 r a n g " . De roi, chang n h u con ong " M a u d i thoi m u a chua nga chieu horn ;, ^^'a , dang non, xuan chua gia: Va b a i : , ^uong nhiet cua nha tho. T h i nhan n h u m u o n 6 m het vao l o n g m i n h " m a y Co le t r o n g cac bai tho ciia Xuan Dieu truoc Cach m a n g t h i day la n h i r n g Cho no ne thanh sac ciia t h o i t u o i \'an tho X u a n D i e u nhat. V i m o i cau, m o i chir deu m a n g h o i t h o nong nan, M p t doan t h o ngan m a c6 t o i bo'n, n a m t u "ta m u o n " d u p e lap d i , lap lai n h u n h i p d i ^ u h o i ha, n h u h o i t h o gap gap ciia t h i nhan. C h u n g to X u a n D i f u nong *^3m say, h a m song ciia " m p t nha tho m o i nhat t r o n g cac nha t h o m a i " . 3. D a n h g i a c h u n g v e n o i d u n g v a n g h e t h u a t : nhi?t den r o i rit, cuong quyt, n h u m u o n cung liic giang tay 6 m het ca via t r u , ca n p i d u n g , doan t h o n o i rieng va bai t h o n o i c h u n g da the hien cai t 6 i ca cupc d o i , m i i a xuan vao l o n g m i n h . Song n h u the v o i X u a n D i e u m o i thuc la J^han day say me, rao rue. Xuan D i e u da bpc 16 m p t cai t o i tran day s u them s6'ng, m a i d i den tan c i m g cua n i e m hanh phuc d u p e s6'ng. D i $ p ngu "Ta dupe song, d u p e tan h u o n g m p t each cuong nhi?t n h i i n g thanh sac ciia m u o n " n h u y nghia ciia no da n o i len dupe cai h a m m u o n khat t h e m d e n han' ^^9c d o i . T h i si n h u m u o n giang r p n g ca d 6 i tay, ca l o n g nguc ciia m i n h de d o n OA... . . 97 a. Cam n h | n n i e m k h a t k h a o t ^ n h u 6 n g sijr song: n h i i n m u a x u a n ciia t i n h yeu, ciia t u o i tre. N o i khat t h e m ay la xuat phat t u rriot q u a n n i # m n h a n sinh tien bp, tich eye cua Xuan D i ^ u t r u o c CUQC d a i : Mau c h u v p i v a n g len v d i c h u / E m a i e m t i n h non da gia r o i (Due Da). . Cai t o i b a m riet, say sua tan h u o n g ve d?p ciia s y song t r a n the; the i i i ^ n quan n i ? m m o i m e ve cai d?p, m i i a xuan, t u o i tre va t i n h y e u . V e ngh§ thuat, t h a n h cong ciia doan t h o chinh la n h o v a o m p t so' yeu to . 4 Cai t o i n h a n thue d u p e s u t r o i chay eiia t h a i gian v a s y ngan n g i i i ciia ngh$ t h u a t : d i ^ p n g u "Ta m u o n " dugc lap d i l ^ p lai n h i e u I a n ; s u d u n g dorig Ide'p n g u o i ; d o d o p h a i song c6 y nghla, tran t r p n g h i n g giay p h i i t ciia cupc d o i tvr m a n h : thau, riet, say, h o n , can; gipng di?u say m e ; n h i p d i ^ u gap gap, b i n g t a m the'song v p i vang, cuong q u y t . chuyen d o i the t h o l i n h ho^t; t u n g i i tao bgo the hien cai t o i t r a n day cam xuc cua tac gia. Cai t o i d u p e the hi?n bod s u ket h p p g i i i a cam xiic trir t i n h va triet luan, hinh anh t h o dpc dap, m o i la; n g p n n g i i t h o t u nhien, sinh d p n g ; the t h a t y do; III. K E T BAI Tom . ca'u triie cau t h o l i n h hoat; g i p n g d i e u gap gap, spi np'i,... doan t h a ta vfra p h a n tich a tren la m p t doan t h o h a y nha't trong b. B i n h l u a n ve cac y k i e n : bai t h o V p i vang. D o a n t h o da g i i i p ta h i n h d u n g d u o c tarn h o n X u a n Dieu, - m o t cai t o i yeu d o i , giau xiic cam, m o t n h a n sinh quan tien bp ve cupc d o i . Voi n h u n g g i the hi?n 6 tren, X u a n D i ^ u rat x u n g dang v o i d a n h h i $ u : " N h a tho mod nha't t r o n g cac nha t h o mod" (Hoai Thanh). Bac b o y k i e n cho r i n g do Id tieng noi cua cai toi vi ki tieu cue + toi, xem m p i tiehg n p i ciia cai t p i d e u la tieu cue, d p n g nha't s y h u o n g t h u chinh dang eiia con n g u o i v o i 16'i song ca n h a n chii nghia. + 4: N h a n d i n h ve niem khat khao tan hirong s\ song trong bai tha Voi Vang cua Xuan D i ? u , tvmg c6 y kien cho r i n g : "do Id tiehg noi cua cai dia chii nghia h u o n g lac. - nhtrng y kien tren. + 1. Vai n6t ve tac gia va tac pham: X u a n D i ^ u la n h a t h o Ion ciia p h o n g trao T h o m o i ; h o n t h o l u o n khat khao giao cam v o i dod va tan h u o n g s u song; p h o n g each t h a m a i me, dpc dao, giau sue sang tao, c h i u anh h u o n g sau sac ciia van hpc h i f n dai p h u o n g Tay. khao tan h u o n g s y song ciia cai t o i 6 bai t h o Voi vdng, x e m d o la bieu h i f n manh l i ^ t eiia cai t o i ca n h a n tich eye. + ciia cpn nguod, dac biet la tang l o p thanh liien. Vgi vang la m p t tac p h a m dac sac, rat tieu bieu chp p h o n g each t h a Xuan DAYTHONVIDA s u song ciia cai t o i tac gia. H a n Mac T u 2. Giai thich y kien: Cai toi la bieu h i f n cao d p ciia y thue ca nhan, xuat h i ^ n k h i con n g u o i co n h u cau d u p e la c h i n h m i n h . - Cai toi vi ki tieu cue la cai toi nha't nha't chi v i m i n h , de cao m i n h m p t each cue doan, bat chap tat ea. Cai toi ca nhan tich cue la cai t o i v o i n h i i n g khat vpng nhan ban c h i n h dang, h u o n g t o i n h i i n g gia t r i song tot dep, lanh m a n h . 3. Cam nhan niem khat khao tan huong six s6ng trong V6i van^ va binh luan ve hai y kien: 98 O t h a i dai T h o m o i , khat khao tan h u o n g s y so'ng ciia cai t o i ay da c6 anh h u a n g tich eye sau sac den y thiie ca nhan, l o n g y e u d a i , y e u cupc sp'ng D i e u truoe Cach m a n g thang Tam; the hi?n sau sac n i e m khat khao tan huong - Y k i e n xuat phat t u q u a n d i e m d i i n g d a n coi t r p n g q u y e n sp'ng chinh dang eiia eon n g u o i ca nhan, v i the da nhan ra t i n h n h a n ban t r o n g n i e m khat D A N BAI - K h a n g d i n h s y d i i n g din ciia y k i e n : do Id tiehg noi cua cai toi ca nhan tich cue Tvr ckm nhan ciia m i n h ve niem khat khao do, anh/chj hay b i n h luan - The hien d i n h k i e n hep h o i d o i v o i y t h i i c t r a n q u i b a n t h a n eiia eon nguoi, d o n g nha't vi?c tan h u o n g s y song lanh m a n h , ti'ch cue v o i I6i song gap toi vi ki tieu cue". L a i c6 y kien khang dinh: "do Id tiehg noi cua cai toi ca nhan tich cue". Y kien xuat phat t i i quan d i e m cu, qua cpi t r p n g cai ta m a cpi nh? cai * L O I B I N H V E H A N M A C TU" V A T H O - T r u o c k h o n g eo ai, sau k h o n g c6 ai, H a n Mac T i i n h u m p t n g o i sao choi ^o?t qua bau t r o i V i ^ t N a m v o i cai d u o i choi 16a rye r o eiia m i n h " " "Toi x i n h i i a h ? n vod cac n g u o i rang, m a i sau, n h i i n g cai t a m t h u o n g , '^Vc thuoc kia se bien tan di, va con lai ciia cai t h o i k y nay, chiit g i dang ke d o ' ^ H a n M a c T i i " (Nha tho C h e L a n Vien)
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan