Tài liệu Cái tôi trữ tình ngợi ca cuộc sống mới trong thơ việt nam 1954 1964

Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Môc lôc Tran g A. PhÇn më ®Çu I. Lý do chän ®Ò tµi II. LÞch sö vÊn ®Ò III. NhiÖm vô nghiªn cøu ®Ò tµi IV. Ph¹m vi vµ ®èi tîng nghiªn cøu V. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu VI. Bè côc ®Ò tµi B. PhÇn néi dung Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung xung quanh kh¸i niÖm vÒ c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬. I. Kh¸i niÖm vÒ c¸i t«i vµ c¸i t«i tr÷ t×nh I.1. C¸i t«i I.2. C¸i t«i tr÷ t×nh. II. B¶n chÊt cña c¸i t«i tr÷ t×nh II.1. C¸i t«i tr÷ t×nh mang b¶n chÊt chñ quan c¸ nh©n II.2. B¶n chÊt x· héi nh©n lo¹i cña c¸i t«i tr÷ t×nh II.3. B¶n chÊt nghÖ thuËt thÈm mü cña c¸i t«i tr÷ t×nh III. Sù vËn ®éng cña c¸i t«i tr÷ t×nh III.1. Kh¸i nÞªm III.2. C¸c nh©n tè t¹o nªn sù vËn ®éng cña c¸i t«i tr÷ t×nh III.2.1. HiÖn thùc ®êi sèng cïng víi nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 2 Kho¸ luËn tèt nghiÖp III.2.2. C«ng chóng ®éc gi¶ III.2.3. Sù trëng thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸i t«i c¸ nh©n nhµ th¬ III.2.4. Kinh nghiÖm thÓ lo¹i IV. C¸c kiÓu cña c¸i t«i tr÷ t×nh Ch¬ng 2: C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964) I. ¶nh hëng cña thêi ®¹i ®èi víi viÖc h×nh thµnh c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964) I.1. Hoµn c¶nh x· héi I.2. T×nh h×nh v¨n häc II. Nh÷ng biÓu hiÖn cña c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964) xÐt trªn ph¬ng diÖn néi dung II.1. Nh÷ng tËp th¬ tiªu biÓu cña th¬ ViÖt Nam giai ®o¹n 1954 – 1964 ngîi ca cuéc sèng II.1.1. TËp th¬ “Giã léng” cña nhµ th¬ Tè H÷u II.1.2. TËp th¬ “Riªng chung” cña nhµ th¬ Xu©n DiÖu II.1.3. TËp th¬ “¸nh s¸ng vµ phï sa” cña ChÕ Lan Viªn II.1.4. TËp th¬ “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” cña Huy CËn II.1.5. TËp th¬ “TiÕng sãng” cña TÕ Hanh II.1.6. TËp th¬ “Nh÷ng c¸nh buåm” cña Hoµng Trung Th«ng II.2. C¸i t«i x¸c ®Þnh l¹i vÞ thÕ c¸i ta trong x· héi II.3. C¸i t«i thÓ hiÖn niÒm vui chiÕn th¾ng, niÒm tù hµo d©n téc II.4. C¸i t«i thÓ hiÖn niÒm vui x©y dùng cuéc sèng míi II.5. C¸i t«i thÓ hiÖn mèi ©n t×nh ©n nghÜa II.6 . C¸i t«i ngîi ca cuéc sèng míi víi nh÷ng nçi C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 3 Kho¸ luËn tèt nghiÖp niÒm tr¨n trë vÒ hiÖn t×nh ®Êt níc Ch¬ng 3: NghÖ thuËt thÓ hiÖn niÒm vui cuéc sèng I. H×nh ¶nh th¬ II. KÕt cÊu ®èi lËp III. Giäng ®iÖu vµ ng«n ng÷ th¬ IV. ThÓ lo¹i C. KÕt LuËn D. Tµi liÖu tham kh¶o A. PhÇn më ®Çu. I. Lý do chän ®Ò tµi. 1. S¸ng t¸c th¬ trc t×nh lµ mét nhu cÇu tù biÓu hiÖn, mét sù th«i thóc tõ bªn trong nhiÒu khi m·nh liÖt, dån dËp do t¸c phÈm cña ®êi sèng g©y nªn. §èi víi th¬ tr÷ t×nh vai trß chñ thÓ, c¸i t«i trc t×nh cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. §iÒu nµy ®· ®îc Hªgen nhÊn m¹nh trong t¸c phÈm mü häc: “Nguån gèc vµ ®iÓm tùa cña th¬ tr÷ t×nh lµ chñ thÓ vµ chñ thÓ lµ ngêi duy nhÊt, ®éc nhÊt mang néi dung”. Cã thÓ thÊy c¸i t«i tr÷ t×nh ®îc xem nh lµ mét nh©n tè khëi sù vµ hoµn tÊt cña s¸ng t¹o th¬ tr÷ t×nh. Tuy nhiªn c¸ch biÓu hiÖn cña c¸i t«i tr÷ t×nh th× hÕt søc phong phó vµ ®a d¹ng, g¾n víi mçi hoµn c¶nh lÞch sö, mçi giai ®o¹n kh¸c nhau, th× c¸i t«i tr÷ t×nh còng cã nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nhau. C¸i t«i tr÷ t×nh víi t c¸ch lµ mét h¹t nh©n cña thÓ lo¹i tr÷ t×nh ®· ®îc chó ý vµ kh¶o s¸t ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau. Nhng nh÷ng c«ng tr×nh ®ã thêng g¾n víi chÆng ®êng dµi v¨n häc, mét xu híng, mét trµo lu hoÆc mét qu¸ tr×nh v¨n häc, hay cai t«i tr÷ t×nh cña 4 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp mét t¸c gi¶ cô thÓ nµo ®ã, Ýt cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu c¸i t«i tr÷ t×nh mét chÆng ®êng th¬ cô thÓ. 2. Chóng ta cã thÓ thÊy kho¶ng thêi gian 10 n¨m, tÝnh tõ ngµy hoµ b×nh lËp l¹i (1954) cho ®Õn khi giÆc Mü leo thang ®¸nh ph¸ miÒn B¾c c¶ níc bíc vµo cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü (1964) lµ mét kho¶ng thêi gian kh«ng dµi, nhng nã l¹i rÊt cã ý nghÜa ®èi víi v¨n häc. Mêi n¨m ®ã ®Þnh h×nh vµ kÕt tinh c¶ qu¸ tr×nh v¨n häc tríc ®ã, t¹o mé sù biÕn chuyÓn chÊt lîng ë mäi thÓ lo¹i, chuÈn bÞ nh÷ng kh¶ n¨ng, nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó v¨n häc bíc vµo giai ®o¹n chèng Mü. Th¬ ca giai ®o¹n nµy vÉn tiÕp nèi nh÷ng g× ®· ®¹t ®îc ë giai ®o¹n tríc vµ bíc vµo thêi ®iÓm ph¸t triÓn cao trµo mµ khëi ®Çu lµ tiÕng th¬ hµo høng cña Tè H÷u. Chóng ta khã mµ quªn ®îc Ên tîng vÒ sù th¨ng hoa ngo¹i môc cña th¬ ca vµ vÎ ®Ñp cña nh÷ng vÇn th¬ nh h¸t lªn còng lßng ngêi nh÷ng n¨m th¸ng Êy. Thùc ra kh«ng ph¶i ®Õn giai ®o¹n nµy d©n téc ta míi ®îc sèng trong kh«ng khÝ cña ng¬i chiÕn th¾ng, mµ ngay 1945 khi C¸ch m¹ng th¸ng t¸m thµnh c«ng c¶ d©n téc ta ®· ®îc sèng trong niÒm vui hoµ b×nh, ®éc lËp nhng niÒm vui ®ã cha trän vÑn, bëi chØ Ýt l©u sau ®ã 1946 c¶ níc ta l¹i ph¶i tr¶i qua cuéc kh¸ng chiÕn trêng kú chèng Ph¸p lÇn hai. Trong hoµn c¶nh ®ã, th¬ ca giai ®o¹n nµy chñ yÕu lµ c¸i t«i tr÷ t×nh yªu níc vµ kh¸ng chiÕn ®· cã ®îc mét phong c¸ch chung nhng l¹i cha cã dÊu Ên râ rÖt cña phong c¸ch c¸ nh©n, trõ Tè H÷u. §Õn sau 1954 víi chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, mÆc dï ®Êt níc cßn bÞ chia c¾t miÒn Nam n»m trong vïng 5 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp ®Þch, nhng ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn c¶ níc ta thùc sù ®îc sèng trong niÒm vui chiÕn th¾ng trän vÑn khi miÒn B¾c vµo thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi, lóc nµy nhu cÇu trë vÒ víi c¸ nh©n trë thµnh mét ®iÒu tù nhiªn trong ®êi sèng vµ trong nghÖ thuËt. Kh¼ng ®Þnh con ngêi c¸ nh©n còng lµ kh¼ng ®Þnh nh©n c¸ch tù chñ, t thÕ tån t¹i vµ b¶n lÜnh s¸ng t¹o cña nhµ th¬ ë giai ®o¹n nµy. §Æc biÖt th¬ ca giai ®o¹n nµy ®· diÔn ra mét hiÖn tîng cã ý nghÜa lín lao ®ã lµ cuéc ®Êu tranh bªn trong cña c¸c nhµ th¬ l·ng m¹n trong phong trµo th¬ míi ®Ó x¸c ®Þnh mét ché ®øng, mét híng ®i c¶ trong ®êi vµ trong th¬. ë mçi nhµ th¬ l·ng m¹n ®i theo c¸ch m¹ng ®· diÔn ra mét sù d»n vÆt trong c¸i thÕ giíi s©u kÝn cña t©m hån ®Ó ®Èy lïi næi ®au riªng, døt bá ¸m ¶nh cò ®Ó ®Õn víi niÒm vui míi, niÒm vui chung. LÇn “lét x¸c” vµ nhËp cuéc nµy cña c¸c nhµ th¬ l·ng m¹n trong phong trµo th¬ míi (Xu©n DiÖu, Huy CËn, ChÕ Lan Viªn, TÕ Hanh…), còng nh sù trëng thµnh cña c¸c nhµ th¬ c¸ch m¹ng vµ sù ra ®êi cña c¸c nhµ th¬ trÎ ®· ®¸nh dÊu b»ng sù ra ®êi cña mét lo¹t nh÷ng tËp th¬ ®Æc s¾c trong giai ®o¹n 1954 – 1964, trong ®ã cã nh÷ng tËp th¬ trë thµnh ®Ønh cao cña nÒn th¬ ca x· héi chñ nghÜa nh: “Giã léng” cña Tè H÷u, “Riªng chung” cña Xu©n DiÖu, “¸nh s¸ng vµ phï sa” cña ChÕ Lan Viªn, “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” cña Huy CËn, “TiÕng sãng” cña TÕ Hanh, “Nh÷ng c¸nh buåm” cña Hoµng Trung Th«ng. §ã míi chØ lµ nh÷ng tËp th¬ tiªu biÓu nhÊt trong sè c¸c tËp th¬ cña c¸c t¸c gi¶ trªn. Ngoµi ra cßn cã rÊt nhiÒu nh÷ng tËp th¬ ®Æc s¾c cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c nh: Anh Th¬, Lu Träng L, Ph¹m Hæ, 6 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp N«ng §øc ChÊn… vµ mét líp nhµ th¬ trÎ míi xuÊt hiÖn nhng ®· g©y ®îc Ên tîng tõ nh÷ng s¸ng t¸c ®Çu tay nh Minh HuÖ, NguyÔn §×nh Thi… Nh vËy, chóng ta cã thÓ thÊy th¬ ca giai ®o¹n tõ 1954 – 1964 lµ thêi kú ph¸t triÓn rùc rì vµ ®· ®¹t ®Õn ®é chÝn cña th¬. Sù thµnh c«ng cña th¬ ca giai ®o¹n nµy víi c¸i t«i ngîi ca cuéc sèng míi chñ nghÜa x· héi lµ mét hiÖn tîng ®Æc biÖt trong th¬ mµ tõ tríc ®Õn nay cha tõng cã vµ nã ®· t¹o nªn s¾c diÔn hång hµo rùc rì cña th¬ ca giai ®o¹n 1954 – 1964. Víi c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi x· héi chñ nghÜa, th¬ ca giai ®o¹n nµy ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu v« cïng to lín, nhng cho ®Õn nay cha cã c«ng tr×nh nµo nc mét c¸ch cô thÓ, ®Çy ®ñ vµ cã hÖ thèng vÊn ®Ò trªn, chØ míi ®îc nghiªn cøu ë gãc ®é cña mét chÆng ®êng dµi cña th¬ hoÆc c¸c tËp th¬ cña mét t¸c gi¶ nµo ®ã trong giai ®o¹n nµy, v× thÕ chóng t«i m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nµy: §i vµo nghiªn cøu c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi x· héi chñ nghÜa giai ®o¹n 1954 – 1964. §Ó thÊy ®îc sù míi mÎ, ®éc ®¸o vµ nh÷ng thµnh tùu to lín cña nã mµ tríc ®©y trong th¬ ca cha tõng xuÊt hiÖn. §ång thêi thÊy ®îc nh÷ng ®ãng gãp cã gi¸ trÞ vµ ý nghÜa ®èi víi c¶ nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. II. LÞch sö vÊn ®Ò. C¸i t«i tr÷ t×nh võa lµ mét c¸ch nh×n vµ c¶m nhËn thÕ giíi cña sù thÓ, ®ång thêi c¸i t«i tr÷ t×nh còng ®ãng gãp vai trß s¸ng t¹o, tæ chøc c¸c ph¬ng tiÖn nghÖ thuËt ®Ó vËt chÊt ho¸ thÕ giíi tinh thÇn thµnh mét h×nh thøc v¨n b¶n tr÷ t×nh. VÊn ®Ò vÒ c¸i t«i tr÷ t×nh ®· ®îc c¸c nhµ nghiªn cøu ®Ò 7 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp cËp trong nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cña m×nh nh c¸c c«ng tr×nh: - “Th¬ vµ mÊy vÊn ®Ò trong th¬ hiÖn ®¹i” cña Hµ Minh §øc - “Nöa thÓ kû th¬ ViÖt Nam” cña Vò TuÊn Anh. - “C¸i t«i tr÷ t×nh qua mét sè hiÖn tîng th¬ 1975 – 1990” cña Lª Lu Oanh”. Trong c«ng tr×nh nghiªn cøu cña Hµ Minh §øc “Th¬ vµ mÊy vÊn ®Ò trong th¬ ViÖt Nam hiÖn ®¹i”. T¸c gi¶ ®· ®Ò cËp ®Õn m«i quan hÖ cña nhµ th¬ vµ c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬. Chuyªn luËn ®· tËp trung ®i vµo khai th¸c mèi quan hÖ thèng nhÊt nhng kh«ng ®ång nhÊt cña c¸i t«i tr÷ t×nh víi b¶n th©n nhµ th¬ vµ kh¼ng ®Þnh c¸i t«i tr÷ t×nh chÝnh lµ c¸i t«i t¸c gi¶ ®· ®îc nghÖ thuËt ho¸, lý tëng ho¸, ®iÓn h×nh ho¸. Trong c«ng tr×nh nghiªn cøu cña t¸c gi¶ Vò TuÊn Anh “Nöa thÕ kû th¬ ViÖt Nam 1945 – 1995” còng ®· khai qu¸t ®îc quy luËt vËn ®éng cña th¬ tr÷ t×nh ViÖt Nam nöa thÕ kû qua vµ ®· ph¸t hiÖn ra r»ng cuéc kh¸ng chiÕn trêng kú ®· lµm biÕn ®æi bé mÆt th¬ ca ViÖt Nam, h×nh thµnh c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi trong th¬ tr÷ t×nh. Trong c«ng tr×nh nµy t¸c gi¶ Vò TuÊn Anh còng ®· giµnh mét sè trang ®Ó nãi ®Õn c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi tõ 1954 – 1964 nhng mìi chØ ë møc kh¸i qu¸t,chung chung cha ®i s©u vµo vÊn ®Ò ®ã. Lª Lu Oanh còng ®· cã c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ “C¸i t«i tr÷ t×nh qua mét sè hiÖn tîng th¬ 1975 – 1990”. ë §©y, t¸c 8 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp gi¶ còng ®· kh¸i qu¸t ®îc b¶n chÊt chñ quan cña thÓ lo¹i tr÷ t×nh vµ kh¸i niÖm c¸i t«i tr÷ t×nh, tiÕp cËn nã nh mét ph¹m trï mang tÝnh hÖ thèng còng c¸c hiÖn tîng cña nã. Tõ viÖc kh¸m ph¸, ph©n lo¹i c¸c m« tÝp tr÷ t×nh vÒ chñ ®Ò, nh©n vËt, c¶m xóc, h×nh ¶nh, Lª Lu Oanh ®· kh¸i qu¸t lªn mét xu híng ý thøc c¬ b¶n cña c¸c kiÓu c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬ 1975 – 1990. Trong ba c«ng tr×nh trªn, chóng ta thÊy c¸c t¸c gi¶ míi chØ ®a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ chung, cã tÝnh kh¸i qu¸t. Tuy nhiªn ë c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ Vò TuÊn Anh ®· cã sù ph©n chia c¸i t«i tr÷ t×nh trong tõng giai ®o¹n vµ cã ®Ò cËp ®Õn c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng 1954 – 1964 nhng mang tÝnh chÊt chung chung kh¸i qu¸t cha cô thÓ, lý do cã thÓ lµ v× ®Ò tµi cña c¶ ba t¸c gi¶ ®Òu qu¸ réng, lîng kiÕn thøc t×m hiÓu lµ kh¸i qu¸t. Ngoµi ra cßn cã c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu kh¸c cña nhiÒu t¸c gi¶ nh TrÇn §×nh Sö trong chuyªn luËn “Thi ph¸p th¬ Tè H÷u, hay “sù thøc tØnh nh÷ng nhu cÇu x· héi vµ c¸ nh©n cña c¸i t«i tr÷ t×nh hiÖn nay cña Lª Lu Oanh trong t¹p chÝ v¨n häc sè 4 – 1991, Phong Lª trong “NhËn d¹ng v¨n häc ViÖt Nam sau 1945” t¹p chÝ v¨n häc sè 4 – 1991… Nh×n chung, hiÖn nay trong thùc tÕ nghiªn cøu vÊn ®Ò c¸i t«i tr÷ t×nh ®· ®îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu chó ýe vµ kh¶o s¸t, song míi chØ ®îc nghiªn cøu ë møc kh¸i qu¸t, qu¸ réng cña mét trµo lu, khuynh híng, mét qu¸ tr×nh dµi cña th¬ ca hay cña mét t¸c gi¶, t¸c phÈm cô thÓ chø cha cã mét c«ng tr×nh nµo ®Ò cËp trùc tiÕp ®Õn ®Ò tµi “C¸i t«i tr÷ t×nh 9 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp ngîi ca cuéc sèng míi giai ®o¹n 1954 – 1964” mµ th¬ ViÖt Nam giai ®o¹n tõ 1954 – 1964 víi c¸i t«i ngîi c¸ cuèc sèng míi chñ nghÜa x· héi lµ giai ®o¹n th¬ ph¸t triÓn rù râ nhÊt cña nÒn th¬ ca ViÖt Nam hiÒn ®¹i vµ lµ giai ®o¹n ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn míi cña c¸c nhµ th¬ l·ng m¹n còng nh c¸c nhµ th¬ cmn vµ c¸c nhµ th¬ trÎ. V× vËy mµ chóng t«i m¹nh d¹n tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, ®ång thêi còng xuÊt ph¸t tõ tinh fh×nh nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ ®i tríc, lÊy ®ã lµm c¬ s¬ kham th¶m trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy. III. NhiÖm vô nghiªn cøu ®Ò tµi. Th¬ ca giai tõ 1954 – 1964 ®· cho chóng ta thÊy sù h×nh thµnh cña c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi mµ tríc ®©y cha tõng xuÊt hiÖn trong th¬ ca. Thùc chÊt th× kh«ng ph¶i c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi ®Õn giai ®o¹n nµy míi ®îc h×nh thµnh mµ nã ®· ®îc h×nh thµnh tõ sau 1945, nhng ë giai ®o¹n 1945 – 1954 víi hiÖn thùc ®Êt níc ®ang trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, cho nªn c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi lóc nµy lµ c¸i t«i yªu níc vµ kh¸ng chiÕn. Nhng ®Õn giai ®o¹n nµy víi kh«ng khÝ tng bõng cña cuéc sèng hoµ b×nh trªn ®Êt B¾c th× trong th¬ ca ®· xuÊt hiÖn thªm mét c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi, ®ã lµ c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi, víi sù xuÊt hiÖn cña c¸i t«i tr÷ t×nh nµy th¬ ca giai ®o¹n 1954 – 1964 ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng rùc r¬x vµ ®îc coi lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt cña nÒn th¬ ca ViÖt Nam hiÖn ®ai, víi sù håi sinh, ph¸t triÓn vµ trëng thµnh cña nhiÒu líp nhµ th¬: l·ng m¹n, c¸ch m¹ng vµ líp nhµ th¬ trÎ. 10 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp V× thÕ chóng t«i ®i vµo nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, víi nh÷ng nhiÖm vô chÝnh lµ: t×m hiÓu hoµn c¶nh x· héi ViÖt Nam tõ 1954 – 1964 ®· cã ¶nh hëng nh hÐ nµo ®Õn viÖc hi×nh thµnh c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi, ®«ngf thp× nh»m x¸c ®Þnh kh¸i niÖm cña c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬, ngoµi ra nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cßn ®Ó thÊy ®îc nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964) trªn c¶ hai ph¬ng diÖn néi dung vµ h×nh thøc biÓu hiÖn. §Ó tõ ®ã thÊy ®îc ®éc ®¸o cña c¸i t«i tr÷ t×nh ngêi qua cuéc sèng míi so víi c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬ ViÖt Nam c¸c giai ®o¹n tríc vµ sau ®ã. IV. Ph¹m vi vµ ®èi tîng nghiªn cøu. Th¬ ca giai ®o¹n nµy víi hai ®Ò tµi chÝnh ®ã lµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c vµ ë miÒnn Nam ®Êu tranh chèng Mü cøu níc. Nh tªn cña ®Ò tµi ®· x¸c ®Þnh, ph¹m vÞ mµ ®Ò tµi híng tíi lµ t×m hiÒu c¸i t«i tr÷ t×nh ngêi ca cuéc sèng míi giai ®o¹n 1954 – 1964, mµ cuéc sèng míi lóc nµy chØ diÔn ra trªn miÒn B¾c, v× vËy ë ®Ò tµi nµy chóng t«i chØ kh¶o s¸t th¬ cña nh÷ng t¸c gi¶ ®ang sèng vµ s¸ng t¸c trªn ®Êt B¾c ë giai ®o¹n nµy. Th¬ ca giai ®o¹n 1954 – 1964 kh«ng chØ cã c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi mµ cßn cã c¸i t«i sö thi vµ c¸i t«i ®êi t thÕ sö, mÆc dï mçi c¸i t«i híng vÒ mçi vÊn ®Ò kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi, nhng chóng ®Òu cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Do cßn nhiÒu h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng tiÕp nhËn vµ chØ trong khu«n khæ mét luËn v¨n nªn chóng t«i chØ giíi h¹n ph¹m vi vÊn ®Ò: Chñ yÐu nghiªng vÒ c¸i t«i tr÷ t×nh 11 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp ngîi ca cuéc sèng míi vµ chØ kh¶o s¸t ë nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu cña giai ®o¹n nµy víi nh÷ng tËp th¬ ®Ønh cao cña c¸c nhµ th¬ ®ã nh c¸c nhµ th¬: Tè H÷u, Xu©n DiÖu, ChÕ Lan Viªn, Huy C©n, TÕ Hanh., Hoµng Trung Th«ng. V. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 1. Ph¬ng ph¸p tiÕp cËn hÖ thèng. §Ó t×m hiÓu “C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi giai ®o¹n 1954 – 1964” chóng t«i ph¶i ®i vµo tiÕp cËn th¬ cña c¸c nhµ th¬ tiªu biÓu trong giai ®o¹n nµy tõ tríc c¸ch m¹ng ®Õn sau c¸ch m¹ng ®Ó thÊy ®îc c¸i míi mÎ ®éc ®Êo cña c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi vµ vÞ trÝ cña nã trong th¬ ViÖt Nam. 2. P h¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp. §©y lµ ph¬ng ph¸p truyÒn thèng ®îc sö dông nh»m soi s¸ng cho nh÷ng nhËn ®Þnh chung. Nã gióp chøng minh cñ thÎ tõng d¹ng thøc biÓu hiÖn cña c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi. 3. Ph¬ng ph¸p so s¸nh, ®èi chiÕu. §Ó lµm næi bËt nh÷ng ®Æc ®iÓm míi còng nh tÇm quan träng cña c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi nµy chóng t«i sÏ so s¸nh nã víi c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬ ë c¸c giai ®o¹n tríc, còng nh c¸c lo¹i c¸i t«i tr÷ t×nh cã trong giai ®o¹n nµy. VI. Bè côc ®Ò tµi. Môc lôc A. PhÇn më ®Çu: giíi thiÖu ®Ò tµi. B. PhÇn néi dung: 12 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn xung quanh kh¸i niÖm c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬. I. Kh¸i niÖm vÒ c¸i t«i vµ c¸i t«i tr÷ t×nh. II. B¶n chÊt cña c¸i t«i tr÷ t×nh. III. Sù vËn ®éng cña c¸i t«i tr÷ t×nh. IV. C¸c kiÓu cña c¸i t«i tr÷ t×nh. Ch¬ng II: C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964). I. ¶nh hëng cña thêi ®¹i ®èi víi sù h×nh thµnh c¸i t«i tr÷ t×nh kiÓu míi trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964). I.1. Hoµn c¶nh x· héi. I.2. T×nh h×nh v¨n häc. II. Nh÷ng biÓu hiÖn cña c¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam (1954 – 1964) xÐt trªn ph¬ng diÖn néi dung. II.1. Nh÷ng tËp th¬ tiªu biÓu cña th¬ ViÖt Nam giai ®o¹n 1954 – 1964 ngîi ca cuéc sèng míi. II.2. C¸i t«i x¸c ®Þnh l¹i vÞ thÕ c¸i ta trong x· héi. II.3. C¸i t«i thÓ hiÖn niÒm vui chiÕn th¾ng, niÒm tù hµo d©n téc. II.4. C¸i t«i thÓ hiÖn niÒm vui x©y dùng cuéc sèng míi. II.5. C¸i t«i thÓ hiÖn mèi ©n t×nh ©n nghÜa. II..6. C¸i t«i ngîi ca cuéc sèng míi víi nh÷ng nçi niÒm tr¨n trë vÒ hiÖn t×nh ®Êt níc. Ch¬ng III. NghÖ thuËt thÓ hiÖn niÒm vui cuéc sèng míi. C. PhÇn kÕt luËn: D. PhÇn tµi liÖu tham kh¶o. C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 13 Kho¸ luËn tèt nghiÖp B. PhÇn Néi dung Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn xung quanh kh¸i niÖm c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬. I. Kh¸i niÖm vÒ c¸i t«i vµ c¸i t«i tr÷ t×nh. Trong th¬ ca ngêi ta thêng nh¾c tíi kh¸i niÖm “c¸i t«i tr÷ t×nh” vËy “c¸i t«i tr÷ t×nh” ®îc hiÓu nh thÕ nµo?. C¸i t«i tr÷ t×nh lµ mét kh¸i niÖm quan träng ®· ®îc nghiªn cøu vµ ®Ò cËp tõ rÊt l©u nhng cho ®Õn nay vÉn cßn nhÒu tranh luËn bµn c·i. Tríc khi di vµo vÊn ®Ò c¸i t«i tr÷ 14 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp t×nh cÇn ph¶i trë vÒ ph¹m trï gèc cña nã: ph¹m trï c¸ nh©n vµ c¸i t«i. I.1. C¸i t«i. Lµ mét trong nh÷ng kh¸i niÖm triÕt häc cæ nhÊt, ®¸nh dÊu ý thøc ®Çu tiªn cña con ngêi vÒ b¶n thÓ tån tµi cña m×nh, ®Ó nhËn ra m×nh lµ mét con ngêi kh¸c víi tù nhiªn, lµ mét c¸ thÓ kh¸c víi ngêi kh¸c. Nh÷ng ngêi s¸ng lËp ra chñ nghÜa M¸cx ®· chØ ra r»ng: c¸ nh©n xuÊt hiÖn trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, khi mçi thµnh viªn cña tËp thÓ b¾t ®Çu t¸ch ra khái chØnh thÓ vµ theo mét ý nghÜa nhÊt ®Þnh vµ b¾t ®Çu m©u thuÉn víi tËp thÓ ®ã. §©y cã thÓ coi lµ sù thøc tØnh ®Çu tiªn cña mçi c¸ thÓ, mçi c¸ thÓ nh lµ mét ®¬n vÞ tån t¹i biÖt lËp víi c¸c c¸ thÓ kh¸c. Nh vËy, cã thÓ nãi khi c¸ nh©n cßn trong t×nh tr¹ng n« lÖ vµ bÞ thÇn quyÒn ngù trÞ th× cha thÓ nãi ®Õn mét ý thøc ®Çy ®ñ vÒ c¸i t«i. ý thøc vÒ c¸ nh©n, vÒ c¸i t«i thùc sù ®îc kh¼ng ®Þnh lÇn ®Çu tiªn khi nhËn thøc cña con ngêi tho¸t khái sù ngù trÞ cña siªu nhiªn vµ t«n gi¸o, kh¼ng ®Þnh søc m¹nh lÝ chÝ. Sù nhËn thøc duy lÝ vÒ c¸i t«i ®îc xem nh lµ mét bíc ngoÆt quan träng cña nh©n lo¹i vÒ b¶n thÓ vµ sinh tån. Kh¸i niÖm c¸i t«i lµ mét kh¸i niÖm cã nçi hµm réng lín ®Õn møc khã x¸c ®Þnh hÕt ý nghÜa cña nã. C¸i t«i c¸ nh©n võa cã ý nghÜa b¶n thÓ bÊt biÕn, võa mang tÝnh x· héi lÞch sö vµ vËn ®éng ph¸t triÓn cña c¸c thêi kú. ë ®©y chóng t«i xin dõng l¹i ë mét sè quan niÖm triÕt häc vÒ c¸i t«i cã liªn 15 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp quan trùc tiÕp hoÆc gÇn gñi víi viÖc t×m hiÓu c¸i t«i tr÷ t×nh. Nh×n chung t«n gi¸o kh«ng thõa nhËn c¸i t«i c¸ nh©n, nÕu cã nãi ®Õn c¸i t«i c¸ nh©n th× còng ®Ó hoµ tan nã vµo nh÷ng quan niÖm siªu h×nh. C¬ ®èc gi¸o quy tÊt c¶ gi¸ trÞ c¸ nh©n vµo linh hån vµ chØ thõa nhËn hØnh ¶nh mét c¸ nh©n khi nã ®· tÈy röa hÕt nh÷ng g× lµ c¸ biÖt cña b¶n th©n nã ®Ó gÇn gñi víi h×nh ¶nh chóa. TriÕt häc phËt gi¸o ®îc x©y dùng trªn c¨n b¶n cña thuyÕt v« ng·. C¸i t«i chØ lµ sù gi¶ trëng. Cßn t tëng Nho gi¸o còng kh«ng dµnh chæ cho c¸i t«i c¸ nh©n. Theo Nho gi¸o th× con ngêi lµ sù c« ®óc cña trêi ®Êt lµ sù kÕt giao cña ©m d¬ng, lµ sù héi tuþ cña qñy thÇn, lµ lý trÝ tèt ®Ñp cña ngò hµnh. Bëi vËy, c¸ nh©n hiÖn diÖn kh«ng ph¶i nh h×nh ¶nh cña b¶n th©n nã mµ c¸ nh©n hoµ tan vµo b¶n chÊt chung cña con ngêi, con ngêi cña c¬ng thêng ®¹o lý. C¸c nhµ triÕt häc duy t©m lµ nh÷ng ngêi ®Çu tiªn chó ý ®Õn c¸i t«i khi ®Ò cao ý thøc lý tÝnh trong quan hÖ vËt chÊt vµ ý thøc, chñ quan vµ kh¸ch quan, c¸c nh©n vµ x· héi. Theo §Òc¸c (1596 – 1680) c¸i t«i thÓ hiÖn ra nh mét c¸i thuéc vÒ thùc thÓ biÕt t duy, nh c¨n nguyªn cña nhËn thøc duy lÝ vµ do ®ã c¸i t«i kh¼ng ®Þnh tÝnh ®éc lËp cña m×nh víi ®Þnh nghÜa næi tiÕng: “T«i t duy tøc lµ t«i tån t¹i”. Theo Kant (1724 – 1804) c¸i t«i bao gåm hai ph¬ng diÖn: thø nhÊt, c¸i t«i víi t c¸ch chñ thÓ t duy, chñ thÓ nhËn 16 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp thøc thÕ giíi; thø hai, c¸i t«i víi t c¸ch lµ kh¸ch thÓ cña chÝnh nhËn thøc. Sù ph©n ®«i c¸i t«i nµy lµ mét bíc tiÕn cña nhËn thøc vÒ cµi t«i phong phó vµ bÝ Èn cña con ngêi. §ång thêi, Kant còng nhÊn m¹nh tuyÖt ®èi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña c¸i t«i: “TÝnh thèng nhÊt cña tù nhiªn kh«ng ph¶i ë trong tÝnh vËt chÊt cña nã, mµ ë trong tÝnh thèng nhÊt cña chñ thÓ nhËn thøc cña c¸i t«i”. Hªghen (1770 – 1831), mét mÆt coi c¸i t«i nh lµ sù tha ho¸ cña “ý thøc tuyÖt ®èi”, mét mÆt nhÊn m¹nh vai trß to lín cña c¸i t«i: c¸i t«i nh lµ trung t©m cña tån t¹i, c¸i t«i cã kh¶ n¨ng, kh¸t väng vµ søc m¹nh ®Ó thÓ hiÖn m×nh trong hiÖn thùc. BÐcx«ng (1859 – 1941), khi nhÊn m¹nh ®Õn ®êi sèng bªn trong c¸ nh©n ®· chó ý c¸i t«i thuÇn tuý ý thøc. Theo «ng con ngêi cã hai c¸i t«i: c¸i t«i bÒ mÆt vµ c¸i t«i bÒ s©u. C¸i t«i bÒ mÆt lµ c¸c quan hÖ cña con ngêi ®èi víi x· héi. Cßn c¸i t«i lµ phÇn s©u th¼m cña ý thøc. §ã míi chÝnh lµ ®èi tîng cña nghÖ thuËt. C¸c quan ®iÓm duy t©m vÒ c¸i t«i ®· kh¼ng ®Þnh, c¸i t«i lµ ph¬ng diÖn trung t©m cña tinh thÇn con ngêi, lµ cèt lâi cña ý thøc, cã kh¶ n¨ng chi phèi ho¹t ®éng, lµ sù kh¼ng ®Þnh nh©n c¸ch con ngêi trong thÕ giíi. Tuy nhiªn, c¸ch quan ®iÓm trªn ®· t¸ch c¸i t«i khái con ngêi x· héi sinh ®éng, cha nh×n thÊy c¬ së lÞch sö cô thÓ vµ tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña c¸i t«i. §èi lËp víi nh÷ng quan ®iÓm tuyÖt ®èi ho¸ c¸i t«i c¸ nh©n, t¸ch nã ra khái c¸c mèi quan hÖ hiÖn thùc x· héi, triÕt 17 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp häc M¸c ®· x¸c ®Þnh gi¸ trÞ con ngêi c¸ nh©n tõ b¶n th©n con ngêi víi t c¸ch lµ chñ thÓ vµ kh¸ch thÓ cña c¸c mèi quan hÖ x· héi. Theo M¸c mçi c¸ nh©n cã ý nghÜa nh lµ mét “bé mÆt x· héi” cña con ngêi, nh lµ kÕt qu¶ cña viÖc x· héi ho¸ c¸ thÓ con ngêi khã cã thÓ nãi ®Õn mét c¸ nh©n ë bªn ngoµi x· héi, ngîc l¹i kh¸i niÖm c¸ nh©n lu«n t×m thÊy cÆp biÖn chøng cña m×nh trong kh¸i niÖm x· héi, tù do cho mçi c¸i t«i c¸ nh©n trong tù do cña tÊt c¶ mäi ngêi, ®ã lµ lý tëng vÒ gi¶i phãng c¸ nh©n cña triÕt häc M¸c. §ång thêi vai trß cña c¸i t«i còng ®îc kh¼ng ®Þnh: “c¸i t«i lµ trung t©m tinh thÇn cña con ngêi, cña c¸ tÝnh con ngêi, cã quan hÖ tÝch cùc ®èi víi thÕ giíi vµ ®èi víi chÝnh b¶n th©n m×nh”. Nh vËy, c¸i t«i thùc chÊt lµ kh¸i niÖm vÒ cÊu tróc nh©n c¸ch mang tÝnh phæ qu¸t. HiÖn tîng c¸i t«i võ© mang tÝnh x· héi, võa ph©n biÑt c¸i ®éc ®¸o vµ kh¼ng ®Þnh tÝnh tÝch cùc cña nh©n c¸ch c¸ nh©n. Nh÷ng quan niÖm vÒ c¸i t«i trong triÕt häc vµ khoa häc nh©n v¨n hoÆc ®ãng vai trß nh÷ng ph¹m trï gèc, hoÆc cã mèi liªn hÖ chi phèi hay quyÕn thuéc víi c¸i t«i tr÷ t×nh trong th¬ qua c¸c thêi ®¹i. I.2. C¸i t«i tr÷ t×nh. Tõ nh÷ng quan niÖm trªn chóng ta cã thÓ rót ra mét ®Þnh nghÜa vÒ c¸i t«i tr÷ t×nh. C¸i t«i tr÷ t×nh lµ sù thÓ hiÖn trùc tiÕp nh÷ng c¶m xóc vµ nh÷ng suy t cña nhµ th¬, cña nh©n vËt tr÷ t×nh tríc c¸c hiÖn tîng cña ®êi sèng. Hay nãi c¸ch kh¸c, c¸i t«i tr÷ t×nh ®ã lµ sù thÓ hiÖn mét c¸ch nhËn thøc vµ c¶m xóc ®èi víi thÕ 18 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp giíi vµ con ngêi th«ng qua l¨ng chøng c¸ nh©n cña chñ thÓ vµ th«ng qua viÖc tæ chøc c¸c ph¬ng tiÖn cña th¬ tr÷ t×nh, t¹o ra mét thÕ giíi tinh thÇn riªng biÖt, ®éc ®¸o, mang tÝnh thÈm mü nh»m truyÒn ®¹t n¨ng lîng tinh thÇn, t×nh c¶m, t tëng Êy ®Õn ngêi ®äc. II. B¶n chÊt cña c¸i t«i tr÷ t×nh. C¸i t«i tr÷ t×nh lµ mét kh¸i niÖm tæng hoµ nhiÒu yÕu tè,lµ sù héi tô th¨ng hoa theo quy luËt nghÖ thuËt cña c¶ ba ph¬ng diÖn c¸ nh©n – x· héi – thÈm mü trong h×nh thøc thÓ lo¹i tr÷ t×nh. II.1. C¸i t«i tr÷ t×nh mang b¶n chÊt chñ quan c¸ nh©n. B¶n chÊt chñ quan cña c¸i t«i tr÷ t×nh liªn quan ®Õn c¸i t«i nhµ th¬ vµ c¸i t«i tr÷ t×nh, c¸i t«i tr÷ t×nh lµ sù thÓ hiÖn b¶n chÊt c¸ nh©n trong viÖc c¶m thñ tr÷ t×nh ®èi víi ®êi sèng. Th¬ tr÷ t×nh tríc hÕt lµ sù kiÓm nghiÖm c¶m xóc ®êi sèng cña con ngêi. Con ngêi Êy, víi t c¸ch lµ mét thi sü nh×n ra thÕ giíi rçi t¹o ra mét thÕ giíi tr÷ t×nh th«ng qua ng«n ng÷ vµ ph¬ng thøc nghÒ thuËt th¬. C¸i t«i tr÷ t×nh trë thµnh mét hÖ quy chiÕu ®Æc biÖt manh tÝnh chñ quan, chuyÓn ®æi hiÖn thøc kh¸ch thÓ thµnh hiÖn thùc chñ thÓ mang ®Ëm tÝnh c¸ nh©n, nh mét hiÖn thùc ®éc ®¸o duy nhÊt, kh«ng lÆp l¹i. B¶n chÊt c¸ nh©n cña c¸i t«i tr÷ t×nh kh«ng chØ thÎ hiÖn ë viÖc chñ quan ho¸ thÕ giíi mµ nã cßn béc lé c¸i t«i tr÷ t×nh tù biªu hiÖn, khai th¸c vµ ph¬i bµy thÕ giíi néi t©m cña tõng c¸ nh©n. Do th¬ tr÷ t×nh mang ®Ëm dÊu 19 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964 Kho¸ luËn tèt nghiÖp vÕt c¸ nh©n, nªn khÝ chÊt, tiÓu sù vµ kinh nghiÖm sèng cña nhµ th¬ ®ãng mét vai trß kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh s¸ng t¸c th¬ tr÷ t×nh, nhµ th¬ ®éc ®¸o mét phÇn chÝnh lµ ë tÝnh chÊt vµ c¸ tÝnh nµy. Nh cao B¸ Qu¸t ®· tõng nãi “Xem ngêi th× cã thÓ biÕt th¬”. hay Hµn MÆc Tö “Ngêi th¬ phong vËn nh th¬ Êy”. KhÝ chÊt t¹o ra mét híng lùa chän, mét kiÓu khai th¸c thÈm mü, mét lèi diÔn ®¹t riªng: nh khÝ chÊt cøng cái thanh cao cña NguyÔn Tr·i, khÝ chÊt tµi hoa cña NguyÔn Du, còng ®îc in dÊu vµo th¬. Hay c¸i “ng«ng” trong th¬ T¶n §µ còng ph¶n ¸nh ®iÒu ®ã cña chñ thÓ c¸ nh©n. Trong th¬ ChÕ Lan Viªn, Tè H÷u, TÕ Hanh còng thÓ hiÖn rÊt râ ®iÒu ®ã vµ chÝnh ®iÒu dã nã ®· gãp phÇn t¹o nªn phong c¸ch cña t¸c gi¶. Chñ thÓ cña nhµ th¬ lµ mét bé phËn cÊu thµnh nh©n c¸ch cña c¸i t«i tr÷ t×nh, c¸i t«i tr÷ t×nh tríc hÕt lµ tÝnh c¸ch cña b¶n th©n ngêi mang lêi nãi, Ýt hay nhiÒu, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp nã còng hiÖn diÖn hay thÊp tho¸ng sau nh÷ng vÇn th¬. Cuéc ®êi bi th¬ng tuþªt väng cña Hµn MÆc Tö nã còng ®îc thÓ hiÖn sau nh÷ng vÇn th¬ viÕt vÒ m¸u vµ hån, ¸nh s¸ng ch©n lý soi ®êng trong th¬ T« H÷u tõ n¨m 16 tuæi, cho nªn th¬ Tè H÷u lµ mét sù thuû chung vÑn toµn víi lsy tëng céng s¶n. ë mçi ®êi th¬ th× cã sè phËn riªng, xÐt cho cïng ®îc quy ®Þnh bëi khÝ chÊt cña nhµ th¬ vµ bëi tæng sè kinh nghiÖm sèng ë ®êi céng l¹i. Do tÝnh chÊt c¸ nh©n ®Ëm nÐt, c¸ nh©n nhµ th¬ ®ãng vai trß s¸ng t¹o duy nhÊt vµ tuþªt ®èi, nªn c¸i t«i tr÷ t×nh dÔ bÞ hiÓu mét c¸ch h¹n hÑp, v× thÓ ®îc quy vÒ vµ ®ång 20 C¸i t«i tr÷ t×nh ngîi ca cuéc sèng míi trong th¬ ViÖt Nam 1954 - 1964