Tài liệu Cải cách bộ máy hành chính nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHĂM MON CHĂN THẠ CHÍT CẢI CÁCH BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHĂM MON CHĂN THẠ CHÍT CẢI CÁCH BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 62 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. Nguyễn Thị Thu Hà PGS.TS. Nguyễn Thị Phượng HÀ NỘI - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu nêu trong luận án là trung thực,có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Kết quả nghiên cứu trong luận án chưa từng được công bố ở bất cứ công trình khoa học nào khác. Tác giả luận án Khăm mon Chăn thạ chít MỤC LỤC MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................... 7 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ......................... 7 1.2. Đánh giá các công trình nghiên cứu ........................................................... 22 1.3. Những vấn đề luận án cần phải giải quyết ................................................. 23 Chương 2: Lý luận chung về cải cách bộ máy hành chính nhà nước .......... 26 2.1. Cải cách bộ máy hành chính nhà nước ............................................................. 26 2.2. Mục tiêu, yêu cầu và tiêu chí cải cách bộ máy hành chính Nhà nước .............. 36 2.3. Nội dung, nguyên tắc và yếu tố tác động đến cải cách bộ máy hành chính Nhà nước ........................................................................................ 46 2.4. Kinh nghiệm cải cách bộ máy hành chính Nhà nước một số nước .................. 59 Chương 3: Thực trạng cải cách bộ máy hành chính Nhà nước Cộng Hòa Dân chủ Nhân dân Lào .......................................................... 71 3.1. Khái quát đặc điểm chung của nhà nước CHDCND Lào................................ 71 3.2. Cải cách bộ máy hành chính Nhà nước CHCDND Lào ................................. 77 3.3. Một số tồn tại và nguyên nhân trong cải cách bộ máy hành chính Nhà nước CHDCND Lào ..................................................................... 107 Chương 4: Quan điểm, giải pháp cải cách bộ máy hành chính Nhà nước CHDCND Lào........................................................... 114 4.1. Quan điểm cải cách bộ máy hành chính Nhà nước CHCDND Lào..........114 4.2. Một số giải pháp cải cách bộ máy hành chính Nhà nước CHDCND Lào........................................................................................124 KẾT LUẬN................................................................................................149 - Danh mục công trình khoa học của tác giả đã công bố - Tài liệu tham khảo - Phụ lục DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN BCT : Bộ chính trị BMHC : Bộ máy hành chính BCH : Ban chấp hành BCBN : Ban cải cách tổ chức bộ máy Nhà nước CHDCND Lào : Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào CP : Chính Phủ CQ : Cơ quan CQHC : Cơ quan hành chính CT-CP : Chỉ thị Chính Phủ CTN : Chủ tịch nước ĐNDCM Lào : Đảng Nhân dân Cách mạng Lào MTTQ : Mặt Trận Tổ Quốc TT : Thủ tướng TW : Trung ương TAND : Tòa án nhân dân VKSND : Viện kiểm sát nhân dân TANDPT : Tòa án nhân dân phúc thẩm VKSNDPT : Viện kiểm sát nhân dân phúc thẩm VPHQ : Văn phòng Quốc Hội VPTT : Văn phòng Thủ tướng VPTW : Văn phòng Trung ương DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BẢNG HÌNH 3.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước CHDCND Lào.........................76 Bảng 3.2. Số lượng cán bộ chủ chốt kiêm nhiệm trên cả nước 2015..............78 Hình 4.1: Mô hình tổ chức bộ máy chính phủ Trung ương...........................144 Hình 4.2. Mô hình hiện nay: Tập trung thẩm quyền ban hành chính sách công vào cơ quan hành chính trung ương................146 Hình 4.3. Mô hình tương lai: Xu thế phân quyền cho địa phương................147 Hình 4.4. Mô hình cơ quan hành chính nhà nước trong tương lai................147 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận án Cải cách bộ máy hành chính Nhà nước là một vấn đề khó khăn phức tạp, là công việc cần thiết của các quốc gia trên thế giới, là nội dung then chốt không thể thiếu trong cải cách hành chính nhà nước. Tiến hành tốt cải cách bộ máy hành chính Nhà nước sẽ đem lại hiệu quả trong quá trình quản lý nhà nước và xây dựng được nền hành chính trong sạch, vững mạnh. Chủ tịch Cay Sỏn Phôm Vi Han đã căn dặn: “Để góp phần xây dựng bộ máy nhà nước nói chung và bộ máy hành chính trọng sạch vững mạnh phải quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan hành chính nhà nước; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, giải quyết tốt mối quan hệ bên trong của các tổ chức, có sự phân công, giao trách nhiệm và xây dựng hệ thống phối, kết hợp chặt chẽ, hoạt động có tổ chức, theo pháp luật nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ được giao; mỗi tổ chức phải có cơ cấu phù hợp, không chồng chéo, trùng lắp, khoa học, tạo điều kiện cho việc tổ chức và hoạt động của bộ máy tiến hành trôi chảy, thông suốt và nhuần nhuyễn; xây dựng cơ sở hạ tầng bảo đảm cho bộ máy hoạt động tốt; bố trí và sắp xếp nhân sự vào làm việc đúng tiêu chuẩn chức danh và công việc cụ thể”[101, tr 20-21]. Để phát huy tinh thần nêu trên; Đảng nhân dân cách mạng Lào đã đề ra đường lối, chính sách cụ thể trong việc tiến hành cải cách bộ máy hành chính ở các nhiệm kỳ; đặc biệt Đại hội IX của Đảng nhân dân Cách mạng Lào nhấn mạnh: “Tiếp tục cải cách bộ máy hành chính nhà nước trung ương và địa phương theo hướng gọn nhẹ, phù hợp và hiệu quả, vận dụng khoa học công nghệ và phương thức quản lý hiện đại vào trong quá trình quản lý nhà nước”[110, tr 101]. Kết quả đạt được trong quá trình phát huy tinh thần của Đảng nêu trên đã làm cho tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính được đổi mới một bước và thu được những thành tựu bước đầu tạo thế và lực mới đưa đất nước chuyển sang thời kỳ phát triển mới. Về cơ cấu tổ chức bộ máy hành chính đã được cải thiện; chức năng nhiệm vụ của các cơ quan hành 1 chính nhà nước đã được quy định rõ hơn; sự phân cấp giữa các cơ quan hành chính Trung ương và địa phương đã có sự điều chỉnh theo từng giai đoạn; sự phối hợp giữa các ngành có kết quả tốt; việc xây dựng cơ sở kỹ thuật hiện đại như xây dựng chính phủ điện tử, chính quyền địa phương điện tử đã được chú trọng; cán bộ công chức đảm bảo về số lượng và chất lượng... Tuy nhiên những yêu cầu bức thiết của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, nhất là bộ máy hành chính đã bộc lộ nhiều khuyết điểm đang cản trở công cuộc đổi mới đó là: Bộ máy hành chính nhà nước vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, thủ tục rườm rà, phiền hà; chức năng, nhiệm vụ chồng chéo; hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả, tệ quan liêu, lãng phí, tham nhũng vẫn còn khá phổ biến; việc xác định và phân công chức năng, thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước của chính phủ và mỗi cơ quan Trung ương còn thiếu sự rõ ràng, chưa hợp lý, trùng lắp, nhất là ở những lĩnh vực hấp dẫn và lĩnh vực quản lý có sự giao thoa, đan xen về phạm vi, đối tượng giữa các bộ, ngành. Phân công, phân cấp quản lý nhà nước giữa Trung ương và địa phương chưa cụ thể; giữa các cấp hành chính địa phương vẫn còn nhiều hạn chế. Việc tổ chức phối hợp giữa các ngành, lĩnh vực chưa thật sự hiệu quả; mạng lưới điện tử để tạo điều kiện tham gia đóng góp ý kiến của người dân và việc cung cấp các dịch vụ để phục vụ nhân dân thông qua công nghệ hiện đại chưa được áp dụng nhiều; thực trạng kiêm chức của cán bộ chủ chốt có nhiều vấn đề đặt ra …Ngoài ra còn có nhiều những vấn đề không đáp ứng và làm thỏa mãn nhu cầu phục vụ của nhân dân theo đúng bản chất Nhà nước của dân, do dân và vì dân, cho nên đã nảy sinh nhiều vấn đề làm mất đi lòng tin từ phía nhân dân. Để khắc phục những thiếu sót, sửa chữa những khuyết điểm, xây dựng một nhà nước có nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, hiện đại, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả thì việc tiếp tục cải cách bộ máy hành chính nhà nước CHDCND Lào là có cơ sở lý luận và thực tiễn. Chính vì vậy, tác giả mạnh dạn chọn nghiên cứu đề tài: “Cải cách bộ máy hành chính nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào” với sự mong muốn góp một phần 2 lý luận khoa học nhằm vận dụng vào phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển nền hành chính nhà nước Lào hiện nay. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án - Mục đích việc nghiên cứu đề tài là làm rõ những quan điểm, khái niệm khoa học về cải cách bộ máy hành chính nhà nước Lào. Đồng thời đề tài xây dựng luận cứ khoa học thực tiễn cải cách bộ máy hành chính nhà nước CHDCND Lào hiện nay. Từ đó đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức bộ máy CHDCND Lào đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước hiện nay ở Lào. - Để đạt được mục đích trên nhiệm vụ đặt ra của việc nghiên cứu là: Xác định khái niệm bộ máy hành chính nhà nước nói chung, bộ máy hành chính nhà nước Lào nói riêng; khái niệm, đặc điểm cải cách bộ máy hành chính nhà nước; mục tiêu, yêu cầu, tiêu chí, nội dung và nguyên tắc của cải cách bộ máy hành chính nhà nước, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách BMHC nhà nước, đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng cải cách bộ máy hành chính nhà nước Lào trong điều kiện hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án - Đối tượng nghiên cứu: Cải cách bộ máy hành chính nhà nước CHDCND Lào được xem là những biện pháp, cách thức và thực hiện thẩm quyền của hệ thống hành pháp trong điều kiện hội nhập nhằm nâng cao vai trò hành pháp và tổ chức của các cơ quan hành chính nhà nước Lào. Do vậy, đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án là những hoạt động cải cách bộ máy hành chính nhà nước của Lào đó là: sắp xếp, tổ chức lại hoạt động các cơ quan của chính phủ và cơ quan hành chính các cấp; xác định lại thẩm quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của chính phủ, các cơ quan thuộc chính phủ và cơ quan hành chính các cấp trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. - Phạm vị nghiên cứu: Là đổi mới (cải cách) cách thức, tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước CHDCND Lào. Trong đó đối tượng nghiên cứu cụ thể: 3 + Tổ chức, sắp xếp hợp nhất chia tách các cơ quan thuộc bộ máy hành pháp từ trung ương đến địa phương. + Nghiên cứu chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy cũng như sự phối hợp, phân công hoạt động giữa các bộ phận cấu thành của bộ máy, giữa cơ quan hành pháp với lập pháp và tư pháp trong chừng mực nhất định. Phạm vi về thời gian luận án tập trung nghiên cứu thực tiễn cải cách BMHC nhà nước CHDCND Lào từ năm 2006 đến nay. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án - Phương pháp luận: Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu đề tài là chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin; tư tưởng Cay Son Phôm Vi Han; quan điểm của Đảng và Nhà nước Lào về cải cách bộ máy hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế và mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa. - Phương pháp nghiên cứu: Các phương pháp nghiên cứu cụ thể cho từng chương, mục trong đề tài luận án bao gồm: + Phương pháp tổng hợp, phân tích được sử dụng trong chương 1 khi nghiên cứu các công trình của Việt Nam, Lào và một số nước khác. + Phương pháp so sánh được sử dụng đối với chương lý luận về cải cách bộ máy hành chính nhà nước. + Phương pháp thống kê, nghiên cứu tài liệu, điều tra xã hội học, chứng minh lịch sử trên cơ sở kết hợp giữa lý luận và thực tiễn. Nhằm đánh giá, kết luận và đưa ra những kiến nghị cụ thể, giải quyết vấn đề của luận án về cải cách bộ máy hành chính nhà nước được sử dụng ở chương 3, chương 4. 5. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết khoa học - Câu hỏi nghiên cứu + Cải cách bộ máy hành chính nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay cần tập trung giải quyết vấn đề gì ? 4 + Thiết kế mô hình như thế nào hợp lý cho bộ máy hành chính nhà nước CHDCND Lào trong tương lai ? - Giả thuyết khoa học + Cải cách bộ máy hành chính nhà nước CHDCND Lào sẽ thành công khi giải quyết được vấn đề: Sắp xếp lại cơ cấu bộ máy hành chính nhà nước; điều chỉnh lại chức năng, nhiệm vụ của cơ quan hành chính nhà nước; phân cấp và phối hợp nhuần nhuyễn, thống suốt từ Trung ương tới cơ sở; phát triển mạng lưới điện tử và phát huy hiệu quả chế độ kiêm nhiệm giữa người đứng đầu cơ quan Đảng và chính quyền. + Trong tương lai, đất nước ngày càng phát triển, chính phủ có nhiều việc làm, để đảm bảo cho tổ chức bộ máy hành chính hoạt động hiệu quả cần phải xây dựng mô hình mới, nhằm phát huy dân chủ và nâng cao vai trò của cơ quan hành chính nhà nước. 6. Những điều mới và đóng góp của luận án Luận án là công trình nghiên cứu chuyên sâu về cải cách BMHC nhà nước CHDCND Lào dưới góc độ của khoa học quản lý công. Những điểm mới và cũng là những khoa học của luận án khi bảo vệ thành công sẽ là những đóng góp của luận án: - Những luận điểm về cải cách hành chính nhà nước, cải cách bộ máy hành chính nhà nước là những giá trị quan trọng, thể hiện sự phát triển, thay đổi về chất của bộ máy hành chính nhà nước trong tiến trình quản lý nhà nước ở Lào. - Mục tiêu, yêu cầu, nội dung và các nghiên tắc cải cách bộ máy hành chính nhà nước là phạm trù pháp lý vừa mang tính chung của bộ máy nhà nước nói chung, BMHC nhà nước CHDCND Lào nói riêng là những cơ sở để tổ chức và hoạt động trong mỗi giai đoạn phát triển của lịch sử. - Khái quát thực trạng cải cách BMHC nhà nước CHDCND Lào từ 2006 đến nay nhằm xác định những thành tựu cũng như hạn chế trong việc cải cách BMHC nhà nước Lào trong điều kiện hội nhập và phát triển. 5 - Xác lập và củng cố quan điểm hoàn thiện cải cách BMHC nhà nước CHDCND Lào. - Đề xuất những giải pháp cụ thể, sát thực tế có khả năng thực hiện trong tiến trình cải cách BMHC nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý hành chính nhà nước của hệ thống hành pháp Lào hiện nay. - Ý nghĩa của luận án: + Luận án là công trình đầu tiên nghiên cứu chuyên sâu về cải cách bộ máy hành chính nhà nước Lào. Vì vậy, những kết quả nghiên cứu sẽ là những tiêu chí bổ sung quan trọng cho lý luận và thực tiễn của khoa học quản lý hành chính nhà nước nói chung và của Lào nói riêng. + Kết quả nghiên cứu của luận án còn là tài liệu tham khảo có giá trị đối với các nhà nghiên cứu, giảng dạy và đối với mọi đối tượng học viên của học viện hành chính Lào, Việt Nam, các trường đại học, các cơ sở đào tạo liên quan tới hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Trong chừng mực nhất định công trình còn có giá trị tham khảo cho các nhà quản lý hành chính ở Lào (nhất là đội ngũ cán bộ, công chức làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước) trong việc hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình. + Những kết luận của luận án sẽ góp phần tích cực cho quá trình hoàn thiện về tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước; là cơ sở tiếp tục cải cách BMHC nhà nước đáp ứng yêu cầu của hội nhập và phát triển cũng như góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền CHDCND Lào hiện nay. 7. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu và kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu. Chương 2: Lý luận chung về cải cách bộ máy hành chính nhà nước. Chương 3: Thực trạng cải cách bộ máy hành chính nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Chương 4: Quan điểm và giải pháp cải cách bộ máy hành chính nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. 6 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam Cải cách bộ máy nhà nước nói chung, bộ máy hành chính nhà nước nói riêng là nội dung quan trọng trong quá trình tổ chức và hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước. Trong thời gian qua vấn đề cải cách bộ máy hành chính đã có nhiều nước tiến hành, có nhiều tác giả nghiên cứu và đưa vào vận dụng trong việc hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy hành chính. Các tác giả trên thế giới tập trung nghiên cứu khá nhiều về lý luận, quan điểm, đặc điểm của bộ máy nhà nước và bộ máy hành chính nhà nước. Các nhà nghiên cứu đã từng làm rõ về nguyên tắc chung trong việc tổ chức và họat động của bộ máy nhà nước, bộ máy hành chính nhà nước và đã đưa ra những mục tiêu, nội dung cải cách, các quan điểm, định hướng cải cách bộ máy nói chung và bộ máy hành chính nhà nước nói riêng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế -xã hội của mỗi quốc gia. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam liên quan tới cải cách bộ máy hành chính nhà nước từ năm 2000 đến nay thể hiện như sau: - Công trình nghiên cứu của tác giả Lê Sĩ Dược (2000): “Cải cách bộ máy hành chính cấp Trung ương trong công cuộc đổi mới hiện nay ở nước ta”[7]. Công trình nghiên cứu chia thành 3 phần: thứ nhất làm rõ về bộ máy hành chính cấp trung ương trong cơ cấu nhà nước, trong đó quan niệm về quyền hành pháp trong hệ thống quyền lực nhà nước, nghiên cứu đối tượng chính phủ - chủ thể cơ bản thực hiện quyền hành pháp, tiếp theo tập trung làm rõ các thành phần quan trọng trong cơ cấu tổ chức của Chính phủ, đặc biệt là Bộ. Thứ hai, Nêu thực trạng tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính cấp Trung ương ở Việt Nam qua các thời kỳ từ năm 1945 đến 1992; từ đó nêu lên thực trạng tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính cấp Trung ương Việt Nam hiện nay, trong đó có sự phân tích những mặc thành công và những hạn chế nhất định trong cải cách bộ máy hành chính Trung ương ở Việt Nam. 7 Phần thừ ba, tác giả đưa ra phương hướng đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính cấp Trung ương ở nước ta hiện nay, trong đó làm rõ sự cần thiết phải đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính; đưa ra những quan điểm và một số kiến nghị đổi mới tổ chức và hoạt động củ bộ máy hành chính cấp trung ương. Công trình nghiên cứu này có đảm bảo tính lịch sử và lô gíc có ý nghĩa rất lớn trong quá trình cải cách bộ máy hành chính Trung ương. Tuy nhiên công trình này không chỉ nghiên cứu riêng đối với bộ máy hành chính trung ương mà có nội dung tiếp cận cả hệ thống của bộ máy nhà nước, cho nên chưa thể hiện đầy đủ và sâu sắc khi tham khảo trong khi tiến hành cải cách bộ máy hành chính nhà nước. - Công trình khoa học của Nguyễn Ngọc Hiến (2001): “Các giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính ở Việt Nam”[16] không chỉ tập trung nghiên cứu về bộ máy hành chính nhà nước mà còn nghiên cứu mọi mặt trong hệ thống hành chính ở Việt Nam. Đầu tiên công trình đã đi thẳng nghiên cứu quá trình cải cách hành chính ở Việt Nam những năm qua; từ đó nêu ra các rào cản trong cải cách, làm rõ nguyên nhân dẫn tới hạn chế trong cải cách hành chính; tiếp theo tác giả đã đưa ra kiến nghị các giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính, tập trung vào 4 nôi dung: cải cách thể chế hành chính, cải cách bộ máy hành chính nhà nước, cải cách công vụ, công chức và cải cách tài chính công. Ngoài ra, tác giả còn nghiên cứu thêm về cải cách chính quyền địa phương, cải tiến việc cung ứng dịch vụ công và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước. Đây là công trình có nội dung đa dạng, có tính bao quát và có ý nghĩa quan trọng trong quá trình cải cách hành chính nhà nước hiện nay. Tuy nhiên công trình này vẫn chưa làm rõ về chức năng, nhiệm vụ của bộ máy hành chính nhà nước cho nên chưa xác định rõ vấn đề đang chồng chéo trong tổ chức và hoạt động của cơ quan hành chính các cấp. - Công trình nghiên cứu của tác giả Võ Kim Sơn (2004): “Phân cấp quản lý nhà nước, lý luận và thực tiễn”[39]. Cuốn sách giới thiệu một số mô hình quản lý hành chính nhà nước với những nội dung: đưa ra cơ sở lý luận về 8 phân cấp trong quản lý hành chính nhà nước; các hình thức phân cấp và nêu thực trạng phân cấp quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam từ năm 1945 đến 2003 và đưa ra nội dung thiết thực nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả của phân công, phân cấp quản lý hành chính nhà nước. Công trình nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng đối với việc nghiên cứu về cải cách bộ máy hành chính nhà nước, bởi vì phân cấp là một bộ phận không thể thiếu được trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước nói chung và cải cách bộ máy hành chính nhà nước nói riêng. Tuy nhiên công trình nghiên cứu này chưa có giải pháp cụ thể để hoàn thiện sự phân cấp, phân công trong bộ máy hành chính nhà nước. - Nguyễn Hồng Diên (2009), luận án tiến sĩ quản lý hành chính công: “Tổ chức và hoạt động của chính quyền tỉnh theo hướng xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”[8]. Công trình đã nghiên cứu cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động của chính quyền cấp tỉnh theo hướng xây dựng nhà nước pháp quyền. Luận án cũng đã tập trung nghiên cứu thực trạng tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp tỉnh trong thời gian qua và đánh giá việc tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp tỉnh phù hợp với thực tế ở Việt Nam. Để góp phần vào việc tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp tỉnh, luận án đã đưa ra một số quan điểm và giải pháp đổi mới tổ chức chính quyền cấp tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trong đó tập trung vào một số giải pháp: Một là, hoàn thiện thể chế pháp luật về tổ chức chính quyền trên địa bản tỉnh. Hai là, tăng cường phân cấp, tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền tỉnh và phân cấp cho chính quyền tỉnh tập trung vào vấn để những gì chính quyền tỉnh làm tốt hơn, thích hợp hơn nên giao cho cấp chính quyền tỉnh đó đảm nhiệm. Ba la, tăng cường công tác kiểm tra, than tra, giám sát việc thực hiện pháp luật. Bốn là, nâng cao khả năng xây dựng và ban hành thể chế của chính quyền tỉnh. Năm là, nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của tổ chức, công dân. Sáu là, tiếp tục tiến hành cải cách hành chính, tập trung vào 4 nội dung chính: cải cách thể chế hành chính, cải cách bộ máy hành 9 chính, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức và cải cách tài chính công. Bảy là, đổi mới công tác tổ chức-nhân sự của chính quyền tỉnh trong đó tập trung giải quyết việc bầu cử; việc đánh giá cán bộ; thực hiện tốt công tác tuyển dụng và luân chuyển cán bộ theo quy hoạch. Tám là, tăng cường công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ công chức và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng. Từ các giải pháp trên luận án đã đưa ra mô hình tổ chức chính quyền tỉnh, đã đề xuất mô hình tổng thể về tổ chức chính quyền tỉnh trong nhà nước pháp quyền ở Việt Nam. Luận án có cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn cao, có tính khả thi và không khó trong việc thực hiện triển khai. Những thành công của luận án cũng làm cơ sở trong việc nghiên cứu luận án về cải cách bộ máy hành chính nhà nước ở Việt Nam nói chung và cải cách bộ máy hành chính nhà nước Lào nói riêng. Tuy nhiên luận án cũng chỉ dừng lại trong việc đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền tỉnh, chưa làm rõ về cơ cấu bộ máy hành chính các cấp; chưa đề ra hướng cải cách mang tính cụ thể; chưa làm rõ chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp chính quyền. luận án mặc dù có hướng cải cách bộ máy chính quyền tỉnh như ủy ban nhân dân các cấp, nhưng chưa sát với thực tế cải cách bộ máy hành chính cấp tỉnh ở CHDCND Lào. - Đặng Xuân Phương (2011): “Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Bộ, cơ quan ngang bộ trong quá trình cải cách hành chính ở Việt Nam”[35]. Công trình đã tập trung nghiên cứu các nội dung quan trọng trong cải cách bộ máy hành chính nhà nước Trung ương. Cuốn sách đã nghiên cứu cơ sở lý luận về khái niệm, tính chất, vai trò, chức năng nhiệm vụ của bộ, cơ quan ngang bộ, đồng thời đã nêu lên cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ và hình thức tổ chức hoạt động, cơ chế làm việc của bộ, cơ quan ngang bộ. Cuốn sách đã nêu thực tiễn về tổ chức và hoạt động của bộ, cơ quan ngang bộ, những bất cập, hạn chế về tổ chức và hoạt động của bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam, có tham khảo kinh nghiệm cải cách hành chính của một số nước trên thế giới, đa đưa ra một số phương hướng và giải pháp cho việc hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam trong cải cách hành chính, một vấn đề quan trọng của tiến trình đổi mới, chủ động hội nhập 10 kinh tế quốc tế của đất nước. Các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ, cơ quan ngang bộ đã tập trung vào 4 nội dung: Một là, hoàn thiện một số vấn đề pháp lý cơ bản liên quan đến việc tổ chức và hoạt động của bộ, cơ quan ngang bộ, trong các quy định pháp luật; hai là, Đưa ra giải pháp đổi mới cơ cấu tổ chức của Bộ và cơ quan ngang Bộ; ba là, tách bạch hoạt động công quyền với hoạt động cung ứng dịch vụ công và hoạt động quản lý, giám sát tài sản nhà nước tại doanh nghiệp; bốn là, đổi mới cơ chế hoạt động quản lý của bộ, cơ quan ngang bộ. Ngoài ra tác giả có một số kiến nghị rất khoa học và phù hợp với điều kiện cải cách hành chính ở Việt Nam. Vì vậy, việc nghiên cứu cuốn sách này rất phù hợp với xu hướng cải cách ở CHDCND Lào. Tuy nhiên, công trình mới chỉ dừng lại trong việc giải quyết bộ máy hành chính cấp Bộ và cơ quan ngang bộ mà không bao gồm các cơ quan thuộc chính phủ và cơ quan hành chính ngành dọc. - Nguyễn Ngọc Thanh: Luận án tiến sĩ quản lý hành chính công (2013)“Đổi mới nhằm nâng cao chất lượng chính quyền cấp cơ sở ở nước ta hiện nay”[53]. Luận án rất thành công trong việc đưa ra cơ sở lý luận về chính quyền cấp cơ sở; làm rõ các từ khóa và các khái niệm liên quan; từ đó luận án đã nghiên cứu thực trạng chính quyền cấp cơ sở ở Việt Nam, trong đó có tập trung nghiên cứu về bộ máy hành chính cấp cơ sở trong thời gian qua; luận án đã nêu rõ những mặt hạn chế của chính quyền cấp cơ sở; công trình cũng tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình đổi mới nhằm nâng cao chất lượng chính quyền cấp cơ sở ở nước Việt Nam sau nay. Nhất là một số định hướng đổi mới, xuất phát từ quan điểm đổi mới và yêu cầu đổi mới. Đặc biệt là những giải pháp sau: Một là, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tổ chức, hoạt động của chính quyền cấp cơ sở; trong đó tập trung vào giải quyết việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp hiện hành; xây dựng, ban hành một đạo luật về chính quyền địa phương. Hai là, đổi mới tổ chức và hoạt động bộ máy chính quyền cấp cơ sở; trong đó tập trung giải quyết đối với Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân xã, thị trấn; đổi mới đối với Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân 11 phường; đổi mới Ủy ban nhân dân quận, phường thành cấp chính quyền cơ sở. Ba là, xây dựng và thực hiện quy hoạch; kế hoạch phát triển kinh tế. Bốn là, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Năm là, thực hiện cải cách thủ tục hành chính. Sau là, tăng cường củng cố mối quan hệ giữa chính quyền cơ sở với hệ thống chính trị cùng cấp và hệ thống chính trị và các tổ chức tự quản ở phường và thôn, làng, ấp, bản. Bảy là, hoàn thiện phân cấp giữa cấp huyện và cấp cơ sở trong thực hiện vai trò quản lý nhà nước ở địa phương. Tám là, đổi mới công tác quy hoạch cán bộ, công chức chính quyền cơ sở; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức chính quyền cấp cơ sở. Chín là, tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, công chức chính quyền cơ sở và hiện đại hóa cơ sơ vật chất, trang thiết bị đối với trụ sở làm việc của chính quyền cấp cơ sở. Luận án đã đưa ra giải pháp rất đầy đủ và có thệ thống đảm bảo tính lô gích, có thể vận dụng vào giải quyết việc đổi mới nhằm nâng cao chất lượng chính quyền cấp cơ sở ở Việt Nam. Mặc dù vậy, công trình chưa có giải pháp cụ thể trong cải cách bộ máy cơ sở. Thực tiễn cho thấy cần tiếp tục cải cách bộ máy hành chính nhà nước nói chung, bộ máy hành chính cấp cơ sở nói riêng phù hợp với điều kiện và môi trường CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay. - Nguyễn Thị Phượng “Minh bạch hóa hoạt động quản lý hành chính Nhà nước từ lý luận tới thực tiễn”[37]. Tác giả đã tiếp cận đến quan niệm về “minh bạch” và “minh bạch hóa”, là một vấn đề quan trọng trong những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của nhà nước pháp quyền. Tác giả đã tập trung nghiên cứu thưc tiễn pháp lý và thực hiện minh bạch hóa hoạt động quản lý hành chính nhà nước Việt Nam trong những năm qua, trong đó có nghiên cứu ở các cơ quan quản lý hành chính nhà nước như: Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp; đưa ra kết quả hoạt động trong một số Bộ, ngành và địa phương. Từ đó đưa ra một số kiến nghị có tính khoa học và phù hợp với điều kiện thực tế ở Việt Nam hiện nay. Công trình cũng là tài liệu tham khảo trong quá trình nghiên cứu đề tài luận án của tác giả. Tuy nhiên, công trình chưa đề 12 cập nhiều đến bộ máy hành chính nhà nước, chỉ nghiên cứu thực tiễn minh bạch hóa hoạt động quản lý hành chính nhà nước trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam để làm cho cơ quan quản lý nhà nước hoạt động có hiệu lực và hiệu quả. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở Lào Cải cách bộ máy nhà nước là một yêu cầu cần thiết đối với mọi quốc gia trên thế giới nói chung, đối với CHDCND Lào nói riêng và đã được tiến hành một cách liên tục, thường xuyên. Tuy nhiên, trong quá trình cải cách bộ máy nhà nước ở Lào, có rất ít các công trình nghiên cứu một cách có hệ thống, phần lớn các công trình chủ yếu tập trung giải quyết theo tinh thần đại hội Đảng cũng như quan điểm của Đảng đã đề ra trong các kỳ đại hội. Tuy nhiên, trên phương diện nghiên cứu khoa học lý luận và thực tiễn cải cách bộ máy ở Lào có thể kể đến các công trình nghiên cứu của một số tác giả sau: - EN SOLATHI (2000), luận án tiến sĩ: “Xây dựng Nhà nước đảm bảo quyền lực của nhân dân lao động ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay”[60]. Luận án của tác giả đã làm rõ cơ sở lý luận trong đó tập trung trình bày về nhà nước và quyền lực nhà nước qua các thời kỳ lịch sử và làm rõ khái niệm về tổ chức bộ máy nhà nước bao gồm bộ máy lập pháp, hành pháp và tư pháp. Trong phần thực trạng, luận án đã làm rõ thực trạng bộ máy nhà nước trong đó tập trung nghiên cứu bộ máy lập pháp (Quốc hội); nghiên cứu bộ máy hành pháp trong đó tập trung vào bộ máy hành chính từ năm 1975-1990 và bộ máy tư pháp trong đó tập trung nghiên cứu bộ máy ở Viện kiểm sát nhân dân tối cáo và Tòa án nhân dân tối cao. Luận án đã trình bày về cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước trên cơ sở quyền lực của nhân dân lao động. Từ đó, luận án đã đưa ra các giải pháp về việc chỉnh đốn hệ thống thiết chế và phương thức họat động của Nhà nước CHDCND Lào trong giai đoạn xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân. Những kết quả nghiên cứu trong công trình khoa học về xây dựng nhà nước bảo đảm quyền lực của nhân dân lao động, về phương diện lý luận và thực tiễn cũng là cơ sở cơ bản cho việc tiếp tục nghiên cứu về cải cách BMHC nhà nước ở CHDCND Lào của tác giả 13 đang thực hiện. Tuy nhiên, luận án cũng chưa bàn nhiều về cải cách bộ máy hành chính nhà nước mà chỉ tập trung nghiên cứu về làm thế nào mới xây dựng nhà nước cũng như bộ máy nhà nước là thực sư của dân, do dân và vì dân. Luận án chỉ dừng lại trong việc đưa ra các giải pháp trong xây dựng nhà nước bảm đảm quyền lực của nhân dân lào động. - Công trình nghiên cứu của Phăn Khăm Vi Pha Văn (2001) “Một số suy nghĩ về việc kiện toàn bộ máy Chính phủ”[86]; công trình đã nêu sự cần thiết khách quan trong việc hoàn thiện cơ cấu chính phủ; trong đó nghiên cứu thực trạng của cơ quan chính phủ trong thời gian qua, đánh giá những mặt hạn chế trong cơ cấu chính phủ. Từ đó đưa ra một số ý tưởng nhằm góp phần hoàn thiện bộ máy chính phủ ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Có thể nói đây là một công trình nghiên cứu của một vị lãnh đạo cấp cao, khi cảm nhận được sự bất hợp lý trong bộ máy chính phủ. Công trình có ý nghĩa quan trọng trong quá trình nhận thức về cải cách bộ máy chính phủ sau nay ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Công trình này chưa đảm bảo đầy đủ các nội dung cần thiết trong cải cách cơ cấu, bởi vì phạm vi nghiên cứu quá hẹp. Mặc dù các ý tưởng đưa ra đều có tính khả thi nhưng chưa phù hợp với đặc điểm và đặc thù ở CHDCND Lào. - Khăm Môn Vi Vông Xay (2005) đề tài khoa học: “Cải cách chính quyền địa phương để phát triển kinh tế xã hội”[87]. Đề tài nghiên cứu của tác giả đã làm rõ tính cấp thiết trong cải cách chính quyền địa phương; đưa ra mục tiêu và phương hướng cải cách hành chính trong những năm tới. đã quy định các nội dung cụ thể trong việc tiến hành cải cách hành chính, tập trung vào 3 nội dụng: cải cải thể chế, cải cách bộ máy hành chính và cải cách nhân sự trong cơ quan hành chính. Là công trình nghiên cứu có đề cập về chính quyền địa phương nhưng chỉ tập trung ở 3 cấp chính quyền địa phương: cấp tỉnh, cấp huyện và cấp bản. Còn cụm bản không nói tới trong khi cơ quan này đang hoạt động có hiệu quả; và cũng chưa xác định rõ cụm bản này nằm ở đâu trong các cấp chính quyền địa phương. Còn cơ cấu bộ máy hành chính cấp bản vẫn chưa đưa ra được giải pháp hoàn thiện. 14