LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
Lêi nãi ®Çu
Trong “Quèc ©m thi tËp”, NguyÔn Tr·i ®Æc biÖt thµnh
c«ng trong viÖc kÕ thõa vµ ph¸t huy c¸c chÊt liÖu d©n
gian nh: ca dao, thµnh ng÷, tôc ng÷. §Æc biÖt, thµnh ng÷
®· trë thµnh mét lo¹i chÊt liÖu ng«n tõ cã hiÖu qu¶ nghÖ
thuËt rÊt lín trong t¸c phÈm.
VÊn ®Ò c¸ch sö dông thµnh ng÷ trong “Quèc ©m thi
tËp” cña NguyÔn Tr·i tõ tríc tíi nay Ýt ®îc quan t©m, nÕu
cã th× chØ ®îc nh×n nhËn díi gãc ®é v¨n häc. Trong kho¸
luËn nµy, díi c¸i nh×n phong c¸ch häc, chóng t«i ®i vµo
t×m hiÓu c¸ch sö dông thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i trong
“Quèc ©m thi tËp” mét c¸ch hÖ thèng, qua ®ã thÊy ®îc
c¸ch sö dông ®· t¹o nªn nÐt g× trong phong c¸ch ng«n
ng÷ cña «ng.
§Ó hoµn thµnh kho¸ luËn nµy, chóng t«i xin bµy tá
lßng biÕt ¬n ch©n thµnh, s©u s¾c ®Õn TiÕn sÜ Hoµng
Träng Canh - Ngêi ®· híng dÉn tËn t×nh, chu ®¸o vµ cã ph¬ng ph¸p. C¶m ¬n sù gãp ý ch©n t×nh cña c¸c thÇy c«
gi¸o trong tæ ng«n ng÷, trong khoa ng÷ v¨n cña trêng §¹i
häc Vinh ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt ®Ó chóng t«i hoµn thµnh
kho¸ luËn nµy. Do n¨ng lùc cßn h¹n chÕ, ch¾c ch¾n kho¸
luËn nµy cßn cã nhiÒu thiÕu sãt, mong ®îc sù gãp ý, trao
®æi cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.
1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
Vinh, ngµy 30 th¸ng 4 n¨m
2005
Sinh viªn thùc hiÖn
Lª ThÞ LÖ Thuû
Môc lôc
Tran
g
4
A.më
®Çu...............................................................................
...........................
1. Lý
do
chän
®Ò 4
tµi. ........................................................................
............
2. LÞch
sö
vÊn 6
®Ò. .......................................................................
.................
3. §èi
tîng,
môc
®Ých
vµ
nhiÖm
vô
cøu. ........................................
3.1 §èi
tîng
nghiªn 8
nghiªn 8
cøu. ...................................................................
....
3.2 Môc
®Ých,
nhiÖm
vô
cøu. .......................................................
4. Ph¬ng
ph¸p
2
nghiªn 9
nghiªn 9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
cøu. .......................................................................
.
5. Nh÷ng
®ãng
gãp
cña
khãa 10
luËn. ..............................................................
6. CÊu
tróc
kho¸ 10
luËn. ......................................................................
...........
11
b.néi
dung..............................................................................
.........................
Ch¬ng I: Thµnh
ng÷
vµ
nh÷ng
quan. .......................................
1.1.
Ng«n
ng÷
lµ
ph¬ng
vÊn
tiÖn
®Ò
cã
cña
liªn 11
v¨n 11
häc. ..................................................
1.2. Ng«n ng÷ nãi chung vµ thµnh ng÷ nãi riªng trong 12
th¬
N«m
NguyÔn
Tr·i.............................................................................
...................................
1.3.Thµnh
ng÷
TiÕng 14
ViÖt. ..........................................................................
.
1.3.1.
Kh¸i
niÖm
cña
thµnh 14
ng÷.................................................................
1.3.2.§Æc
®iÓm
cña
thµnh 18
ng÷...................................................................
1.4.Thµnh
ng÷
trong
sö 19
dông. .......................................................................
1.4.1. Thµnh ng÷ trong sö dông nãi 19
chung. ..............................................
1.4.2. Thµnh
3
ng÷
trong
v¨n 22
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
häc. ...............................................................
Ch¬ng II: Thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” cña 25
NguyÔn Tr·i..................
2.1. “ Quèc ©m thi tËp” vµ phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ 25
thuËt
cña
NguyÔn
Tr·i. ..........................................................................
...................................
2.1.1.
“
Quèc
©m
thi 25
tËp” ........................................................................
2.1.2.Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt cña NguyÔn 27
Tr·i........................
2.2.Sù ®a d¹ng vµ phong phó cña thµnh ng÷ trong “ 30
Quèc ©m thi tËp”........
2.3.CÊu tróc cña thµnh ng÷ díi c¸ch sö dông cña 31
NguyÔn
Tr·i
trong
“Quèc
©m
thi
tËp”. .............................................................................
................
2.3.1.Dïng
thµnh
ng÷
nguyªn 35
thÓ. .......................................................
2.3.2.Sö dông linh ho¹t thµnh ng÷ thµnh th¹o díi 38
nhiÒu
d¹ng
biÕn
thÓ. ......................................................................
...................................
2.3.3.S¸ng t¹o ra nh÷ng tæ hîp tõ mang tÝnh thµnh 48
ng÷.........................
2.4.Thµnh ng÷ víi ®Æc trng thÓ lo¹i vµ ng«n ng÷ trong 51
t¸c
phÈm
“Quèc
©m
thi
tËp”
cña
NguyÔn
Tr·i. ......................................................................
2.4.1.Thành ng÷ víi thÓ lo¹i th¬ N«m §êng luËt trong 51
“Quèc
©m
4
thi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
tËp”. .....................................................................
..................................
2.4.2.Thµnh ng÷ víi c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ xÐt 56
theo
nguån
gèc
trong
“
Quèc
©m
thi
tËp”..................................................................
2.4.2.1.
Thµnh
ng÷
víi
líp
tõ
thuÇn 56
ViÖt..........................................
2.4.2.2.
Thµnh
ng÷
víi
líp
tõ
H¸n
- 61
ViÖt .........................................
KÕt 64
C.
luËn...............................................................................
.......................
Phô lôc (Thèng
kª
thµnh
ng÷
trong
“Quèc
©m
thi 66
tËp”)..................................
Tµi
tham 72
liÖu
kh¶o..............................................................................
........
A. më ®Çu.
1. Lý do chän ®Ò tµi.
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
1.1.Víi “ Quèc ©m thi tËp”, NguyÔn Tr·i ®· trë thµnh nhµ
th¬ N«m lín ®Çu tiªn trong lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam vµ «ng ®·
nghiÔm nhiªn ë vÞ trÝ cña mét trong nh÷ng ngêi ®Æt nÒn t¶ng
cho th¬ ca d©n téc. “ Quèc ©m thi tËp “ cã 254 bµi th¬ N«m v×
lÏ ®ã mµ lêi th¬ uyÓn chuyÓn, dung dÞ, gÇn gòi víi ®êi thêng vµ
gÇn gòi víi nÕp c¶m, nÕp nghÜ cña d©n téc. So víi th¬ ch÷ H¸n,
tËp th¬ N«m ®¹i thµnh cña NguyÔn Tr·i cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn
s©u s¾c t©m hån d©n téc, c¶m quan vÒ thiªn nhiªn, quª h¬ng,
®Êt níc. Ngoµi ra nhê sö dông ng«n ng÷ d©n téc, NguyÔn Tr·i cã
thÓ béc lé c¸c cung bËc t×nh c¶m, c¸c s¾c th¸i tr÷ t×nh, thÕ
giíi néi t©m vµ mäi u phiÒn mét c¸ch tù do, linh ho¹t h¬n. Víi “
Quèc ©m thi tËp “ c¸c vÊn ®Ò vÒ ng«n ng÷, còng nh nh÷ng vÊn
®Ò kh¸c trong t¸c phÈm nh víi thÓ lo¹i, tiÕng nãi triÕt lý, tÝnh
bµi häc vµ d©n gian. §ãng gãp cña NguyÔn Tr·i ®èi víi tiÕng
ViÖt ®Òu rÊt cã gi¸ trÞ. Ph¹m V¨n §ång - nhµ v¨n hãa lín ®·
tõng nhËn xÐt s©u s¾c, tinh tÕ vÒ th¬ «ng vµ cã nh÷ng ®Þnh
híng:
“ VÒ th¬ NguyÔn Tr·i, chóng ta nªn quý träng h¬n th¬ ch÷
N«m, tiÕng ta cña NguyÔn Tr·i ®ã lµ vèn rÊt quý cña v¨n häc
d©n téc. B×nh luËn vÒ th¬ tëng kh«ng b»ng ®äc mét vµi c©u
th¬:
Níc biÕc non xanh thuyÒn gèi b·i
§ªm thanh nguyÖt b¹c, kh¸ch lªn lÇu.
Th¬ NguyÔn Tr·i hay lµ vËy ! Vên v¨n häc níc nhµ cã nh÷ng
hoa qu¶ ®Ñp vµ th¬m ngon thÕ mµ h×nh nh chóng ta cha thÊy
hÕt gi¸ trÞ, tiÕng nãi cña chóng ta cã c¸i giµu c¸i ®Ñp cña nã,
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
ph¶i biÕt yªu nã, dïng nã, trau dåi nã. V× sao ph¶i ®i mîn ®©u
®©u” ( NguyÔn Tr·i – ngêi anh hïng d©n téc – b¸o “Nh©n d©n”
ngµy 19/9/1962)
Qua nh÷ng ®iÓm tr×nh bµy trªn ta thÊy, NguyÔn Tr·i ®· sö
dông tµi t×nh vµ s¸ng t¹o vèn ng«n ng÷ d©n téc trong ®ã cã
ng«n ng÷ b×nh d©n rÊt nhuÇn nhuyÔn. B»ng lao ®éng nghÖ
thuËt cña m×nh, NguyÔn Tr·i gãp phÇn n©ng cao gi¸ trÞ v¨n ch¬ng cña tiÕng ViÖt, lµm cho tiÕng ViÖt ngµy cµng phong phó,
cµng cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong vai trß lµ ph¬ng tiÖn thø nhÊt
cña v¨n häc d©n téc.
1.2. Cã thÓ nãi “ Quèc ©m thi tËp” lµ tËp ®¹i thµnh vÒ th¬
N«m ®· gãp phÇn vµo vên hoa v¨n häc ®Çy mµu s¾c vµ ®·
®Æt nÒn mãng cho th¬ ca ng«n ng÷ tiÕng ViÖt. Tµi th¬ cña «ng
thÓ hiÖn tËp trung ë mèi quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ v¨n häc víi
ng«n ng÷ ®êi sèng, gi÷a ng«n ng÷ b¸c häc víi ng«n ng÷ b×nh
d©n. Bëi vËy trong “Quèc ©m thi tËp” cña NguyÔn Tr·i, chóng ta
dÔ dµng t×m thÊy nh÷ng bµi häc vÒ mÆt kÕ thõa vµ ph¸t huy
ng«n ng÷ d©n téc, trong ®ã cã c¸c ph¬ng tiÖn mang ®Ëm tÝnh
chÊt d©n gian nh: thµnh ng÷, tôc ng÷, ca dao… VÒ mÆt nµy
NguyÔn Tr·i ®Æc biÖt thµnh c«ng nhÊt lµ c¸ch sö sông thµnh
ng÷ cña «ng trong t¸c phÈm còng nh NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng, NguyÔn BØnh Khiªm. NguyÔn Tr·i cã ý thøc s©u s¾c trong
viÖc dïng thµnh ng÷, xem nã nh lµ mét ph¬ng tiÖn ng«n ng÷
®Æc biÖt ®Ó s¸ng t¸c v¨n häc. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o ra mét
phong c¸ch ng«n ng÷ riªng cña NguyÔn Tr·i trong phong c¸ch
chung cña c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ d©n téc.
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
1.3. Trong “Quèc ©m thi tËp”
NguyÔn Tr·i ®· sö dông
thµnh ng÷ víi mét sè lîng phong phó. Thµnh ng÷ ®îc sö dông rÊt
®a d¹ng nhng còng ®Çy s¸ng t¹o, rÊt sinh ®éng vµ nhuÇn
nhuyÔn víi nhiÒu biÕn th¸i phï hîp víi dông ý nghÖ thuËt cña t¸c
gi¶. Ng«n ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” cña NguyÔn Tr·i thêng
®îc ®¸nh gi¸ cao ë tÝnh chÝnh x¸c, trong s¸ng, gi¶n dÞ; TÝnh
hµm xóc, giµu h×nh ¶nh vµ cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. Lµm nªn
®Æc ®iÓm nµy, mét phÇn lµ do c¸ch sö dông thµnh ng÷ d©n
téc rÊt thµnh c«ng cña NguyÔn Tr·i. Nh vËy, thµnh ng÷ ®· trë
thµnh mét chÊt liÖu ng«n ng÷ cã hiÖu qu¶ rÊt lín trong t¸c phÈm
“Quèc ©m thi tËp”. Nã lµ mét trong nh÷ng yÕu tè lµm nªn thµnh
c«ng cña t¸c phÈm, lµ nhÞp cÇu nèi lµm cho th¬ ca d©n gian vµ
th¬ ca b¸c häc xÝch l¹i gÇn nhau, lµm cho th¬ ca ViÖt Nam
kh¾c phôc ®îc nh÷ng ¶nh hëng ngo¹i lai vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ
theo híng ngµy cµng d©n téc hãa vµ ®¹i chóng hãa.
1.4. Thµnh c«ng ®Æc s¾c cña ng«n ng÷ trong “ Quèc ©m
thi tËp” cña NguyÔn Tr·i ®· ®îc c¸c nhµ nghiªn cøu dµy c«ng
t×m hiÓu, kh¸m ph¸, song vÊn ®Ò thµnh ng÷ l¹i Ýt ®îc ®Ò cËp
tíi. Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ng«n ng÷ “ Quèc ©m thi
tËp” ®· thõa nhËn thµnh c«ng vÒ c¸ch sö dông thµnh ng÷ cña
NguyÔn Tr·i nhng cha cã c«ng tr×nh nµo ®i s©u kh¸m ph¸ mét
c¸ch cÆn kÏ vµ cã hÖ thèng nh lµ mét ®èi tîng nghiªn cøu riªng.
Cã thÓ nãi, vÊn ®Ò c¸ch dïng thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i trong
“Quèc ©m thi tËp” tõ tríc tíi nay chñ yÕu ®îc nh×n nhËn tõ gãc
®é v¨n häc. Víi khãa luËn nµy, díi c¸ch nh×n phong c¸ch häc,
chóng t«i sÏ cè g¾ng chØ ra c¸ch sö dông thµnh ng÷ cña
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
NguyÔn Tr·i trong “ Quèc ©m thi tËp” mét c¸ch hÖ thèng, qua
®ã thÊy ®îc c¸ch sö dông ®· t¹o ra nh÷ng nÐt g× trong phong
c¸ch ng«n ng÷ cña «ng. Chóng t«i ®i s©u t×m hiÓu vµo ®Ò tµi
nµy, tríc hÕt kh«ng ph¶i lµ ®Ó nghiªn cøu mµ lµ ®Ó häc tËp
c¸ch sö dông thµnh ng÷ - Mét ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ ®éc ®¸o
cña d©n téc.
Víi tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nãi trªn, chóng ta thÊy ®i vµo t×m
hiÓu vÊn ®Ò thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” lµ mét viÖc
lµm cÇn thiÕt vµ ®Çy lý thó.
2. LÞch sö vÊn ®Ò.
NguyÔn Tr·i xuÊt hiÖn trªn thi ®µn v¨n häc ViÖt Nam víi mét
hån th¬ ®a d¹ng vµ phong phó, ®Æc biÖt lµ qua tËp th¬ N«m
“Quèc ©m thi tËp”. Ra ®êi vµ tån t¹i h¬n s¸u thÕ kû nªn t¸c
phÈm nµy ®· ®îc rÊt nhiÒu ngêi quan t©m, nghiªn cøu vµ ®¸nh
gi¸. §Æc biÖt lµ qua kû yÕu héi th¶o “Kû niÖm 600 n¨m sinh
NguyÔn Tr·i” ta thÊy cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cã gi¸ trÞ
vÒ th¬ «ng. Nhng do nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau, ®èi tîng
kh¸m ph¸ vµ híng tiÕp cËn kh«ng gièng nhau nªn mçi t¸c gi¶ cã
c¸ch nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. Tuy nhiªn c¸c c«ng
tr×nh nghiªn cøu vÒ ng«n ng÷ trong “Quèc ©m thi tËp”, trong
®ã cã c¸ch sö dông thµnh ng÷ l¹i cha nhiÒu, cha trë thµnh mét
®èi tîng nghiªn cøu riªng díi gãc ®é phong c¸ch häc. R¶i r¸c
trong mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ng«n ng÷ trong “Quèc
©m thi tËp” hoÆc t×m hiÓu tÝnh d©n téc trong t¸c phÈm, c¸ch
sö dông thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i Ýt nhiÒu cã ®îc nh¾c ®Õn.
Trong ph¹m vi t liÖu bao qu¸t, chóng t«i xin ®îc ®iÓm l¹i mét ý
kiÕn sau:
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
+ Gi¸o s Lª TrÝ ViÔn trong “Häc tËp th¬ v¨n NguyÔn Tr·i” ®·
kh¼nh ®Þnh: “®ãng gãp lín nhÊt cho nÒn v¨n häc níc nhµ cã lÏ
lµ t¸c phÈm “Quèc ©m thi tËp” sau bµi hïng v¨n mu«n ®êi “
B×nh Ng« ®¹i c¸o” tËp th¬ Êy viÕt b»ng tiÕng ViÖt ”; “NguyÔn
Tr·i mét mÆt n©ng cao tiÕng nãi hµng ngµy lªn thµnh tiÕng nãi
v¨n häc, trong ®ã bªn c¹nh sù chän läc cßn cã sö dông thÝch hîp
lèi v¨n häc d©n gian ë thµnh ng÷, tôc ng÷ ; MÆt kh¸c ®· lµm
tèt viÖc thu nhËn vµ biÕn hãa nhiÒu t liÖu v¨n häc Trung Quèc
vµo vèn ng«n ng÷ v¨n häc cña ta”.
Nh vËy, Gi¸o s Lª TrÝ ViÔn ®· nªu lªn ý thøc cña NguyÔn Tr·i
trong viÖc häc tËp ng«n ng÷ quÇn chóng trong ®ã cã thµnh ng÷
vµo th¬ N«m cña «ng; Gãp phÇn n©ng cao gi¸ trÞ v¨n häc cña
tiÕng ViÖt, lµm cho tiÕng ViÖt ngµy cµng phong phó. Tuy vËy
vÊn ®Ò ®Æt ra trong bµi viÕt cña gi¸o s Lª TrÝ ViÔn chñ yÕu lµ
kh¸i qu¸t néi dung. Sù kh¸i qu¸t ë ®©y nÕu nãi vÒ c¸ch dïng
thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i th× ®ang cßn rÊt chung vµ s¬ lîc.
+ §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p trong “ DiÔn v¨n kû niÖm 600
n¨m sinh NguyÔn Tr·i” ®· viÕt:
“Th¬ N«m NguyÔn Tr·i ®· tiÕp thu nhiÒu thµnh tùu cña v¨n
hãa d©n gian, v¨n häc d©n gian, cñ khoai, qu¶ æi, bÌ rau
muèng, luèng däc mïng… vèn rÊt xa l¹ víi v¨n ch¬ng b¸c häc ®·
®îc NguyÔn Tr·i ®a vµo th¬ N«m cña m×nh mét c¸ch rÊt tù
nhiªn. Tôc ng÷, thµnh ng÷, ca dao, nh÷ng ®Æc ®iÓm thanh
®iÖu tiÕng ViÖt, tÊt c¶ nh÷ng kh¶ n¨ng phong phó Êy cña ng«n
ng÷ d©n gian ®· ®îc NguyÔn Tr·i khai th¸c rÊt tµi t×nh, ®Ó cho
h×nh tîng th¬ cã nhiÒu mµu s¾c d©n téc vµ lêi th¬ cã ©m
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
®iÖu phong phó. NguyÔn Tr·i ®· sím coi träng viÖc lµm giµu
ng«n ng÷ vµ gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt”.
§¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p ®· ®Ò cËp ®Õn ¶nh hëng cña v¨n
häc d©n gian. §èi víi th¬ N«m NguyÔn Tr·i trong ®ã cã yÕu tè
thµnh ng÷ tuy nhiªn ®ã chØ lµ nhËn xÐt kh¸i qu¸t bíc ®Çu,
kh«ng ph¶i lµ mét nghiªn cøu vÒ ng«n ng÷.
+ Xu©n DiÖu trong bµi viÕt “ Quèc ©m thi tËp - t¸c phÈm
më ®Çu cho nÒn th¬ cæ ®iÓn ViÖt Nam” viÕt:
“ Trong hai c©u sau ®©y, thµnh ng÷ “hai thí ba dßng” t«i
míi ®îc øc Trai d¹y cho biÕt “mét c¬m, hai viÖc” lµ ®øc tÝnh ¨n
Ýt mµ lµm nhiÒu, hiÖu suÊt; cßn “hai thí” lµ thí nh thí c©y, thí
thÞt, “ba dßng” lµ dßng nh dßng níc, chØ ngêi kh«ng chuyªn nhÊt
mét nghÒ, mét viÖc g×, nh thÕ th× ai cßn muèn dïng:
Mét c¬m hai viÖc nhiÒu ngêi muèn
Hai thí ba dßng häa kÎ tham
( Bµi 173 )
Xu©n DiÖu ®i vµo t×m hiÓu thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m
thi tËp” nh mét khÝa c¹nh trong c¸ch “hµnh v¨n” cña NguyÔn
Tr·i. V× vËy «ng ®· ®i vµo mét sè trêng hîp cô thÓ ®Ó chøng
minh sù lùa chän ng«n ng÷ d©n téc cña NguyÔn Tr·i trong “Quèc
©m thi tËp”.Tuy nhiªn, do môc ®Ých giíi h¹n cña nghiªn cøu, bµi
viÕt cha toµn diÖn, triÖt ®Ó vµ cha ®îc chøng minh b»ng sè liÖu
cô thÓ.
Tãm l¹i, ta thÊy r»ng: C¸ch sö dông thµnh ng÷ trong “Quèc
©m thi tËp”®· ®îc mét sè nhµ nghiªn cøu quan t©m. Trong khi
bµn vÒ vÊn ®Ò nµy, c¸c t¸c gi¶ ®Òu ®i ®Õn thèng nhÊt r»ng:
ë “Quèc ©m thi tËp” NguyÔn Tr·i ®· sö dông rÊt nhiÒu thµnh
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
ng÷ cña d©n gian vµ díi ngßi bót sö dông ng«n ng÷ thiªn tµi cña
NguyÔn Tr·i, thµnh ng÷ ®· trë nªn rÊt hiÖu qu¶ trong c¸ch biÓu
®¹t t©m hån cña øc Trai. ViÖc sö dông thµnh ng÷ nh vËy ®·
gãp phÇn t¹o nªn tÝnh nh©n d©n trong ng«n ng÷ cña “Quèc
©m thi tËp”.Tuy nhiªn, v× môc ®Ých cña ngêi viÕt, v× quy m«
vµ ®èi tîng nghiªn cøu nªn trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ
“Quèc ©m thi tËp” nãi trªn, thµnh ng÷ míi chØ ®îc ®Ò cËp díi
c¸i nh×n chung vÒ ng«n ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” chø cha
®îc c¸c t¸c gi¶ kh¶o s¸t nh mét ®èi tîng nghiªn cøu riªng. Do
®ã cã thÓ nãi thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” vÉn cßn lµ
mét ®èi tîng cÇn ph¶i ®îc tiÕp tôc nghiªn cøu cô thÓ vµ s©u
h¬n.
Trªn c¬ së nh÷ng kinh nghiÖm vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña
nh÷ng ngêi ®i tríc, khãa luËn nµy chóng t«i sÏ cè g¾ng tr×nh
bµy mét c¸ch cô thÓ, ®Çy ®ñ vµ cã hÖ thèng thµnh ng÷ mµ
NguyÔn Tr·i ®· sö dông trong “ Quèc ©m thi tËp”, ®ång thêi chØ
ra ®îc sù vËn dông s¸ng t¹o vµ ®éc ®¸o cña NguyÔn Tr·i trong
viÖc sö dông thµnh ng÷.
3. §èi tîng, nhiÖm vô vµ môc ®Ých nghiªn cøu.
3.1. §èi tîng nghiªn cøu.
Nh tªn ®Ò tµi ®· x¸c ®Þnh, ®èi tîng nghiªn cøu lµ vÊn ®Ò
thµnh ng÷ trong “Quèc ©m thi tËp”. §iÒu nµy cã nghÜa lµ
nghiªn cøu t×m hiÓu thµnh ng÷ trong sö dông g¾n víi sù lùa
chän vµ s¸ng t¹o cña NguyÔn Tr·i thÓ hiÖn ë trong “ Quèc ©m
thi tËp”. Nh vËy, thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” ®îc kh¶o
s¸t sÏ lµ c¸c thµnh ng÷ ®îc dïng nguyªn d¹ng, c¸c thµnh ng÷ ®îc dïng ë d¹ng biÕn thÓ do môc ®Ých cña t¸c gi¶ vµ cuèi cïng lµ
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
nh÷ng tæ hîp tõ ®îc NguyÔn Tr·i s¸ng t¹o ra mang tÝnh thµnh
ng÷.
3.2. Môc ®Ých, nhiÖm vô nghiªn cøu:
Nh chóng ta ®· biÕt, ng«n ng÷ ®¶m nhiÖm chøc n¨ng giao
tiÕp vµ t duy. V× vËy, nã lµ chÊt liÖu ®Ó nhµ v¨n s¸ng t¹o t¸c
phÈm v¨n häc. ë lÜnh vùc ng«n ng÷, chóng ta cã thÓ kh¶o s¸t
trªn nhiÒu ph¬ng diÖn, trong ®ã cã vÊn ®Ò thµnh ng÷.
T×m hiÓu c¸ch sö dông thµnh ng÷ trong t¸c phÈm nh “ Quèc
©m thi tËp” lµ mét viÖc lµm rÊt bæ Ých. Nã gióp chóng ta hiÓu
®îc ®Æc ®iÓm cña thµnh ng÷ trong sö dông, tõ ®ã ®Ó häc tËp
c¸ch sö dïng thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i còng nh t×m hiÓu râ
h¬n mét nÐt phong c¸ch trong ®Æc ®iÓm phong c¸ch cña
NguyÔn Tr·i ë “Quèc ©m thi tËp”.
Víi môc ®Ých nh vËy, nhiÖm vô cña ®Ò tµi nµy lµ ®i vµo
kh¶o s¸t c¸ch sö dông thµnh ng÷ trong “Quèc ©m thi tËp” nh lµ
mét ®èi tîng nghiªn cøu riªng díi gãc ®é phong c¸ch häc.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých vµ gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô mµ
khãa luËn ®Æt ra, chóng t«i ®· sö dông mét hÖ thèng ph¬ng
ph¸p trong ®ã cã c¸c ph¬ng ph¸p ®îc phèi hîp víi nhau, hç trî
cho nhau ®ång thêi kiÓm tra lÉn nhau ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶
nghiªn cøu. Cô thÓ, chóng t«i ®· sö dông mét sè ph¬ng ph¸p
sau:
- Sö dông ph¬ng ph¸p thèng kª ®Ó kh¶o s¸t thµnh ng÷
trong “Quèc ©m thi tËp” cña NguyÔn Tr·i, ®èi chiÕu thµnh ng÷
tiÕng ViÖt vµ gèc H¸n.
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
- Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i thµnh ng÷ díi c¸c d¹ng sö dông kh¸c
nhau trong “Quèc ©m thi tËp” ®Ó thÊy ®îc sù phong phó cña
thµnh ng÷ ®îc sö dông vµ sù s¸ng t¹o cña NguyÔn Tr·i.
- Ph¬ng ph¸p miªu t¶, ph©n tÝch cÊu tróc, ng÷ nghÜa cña
c¸c thµnh ng÷ ®Ó thÊy ®îc hiÖu qu¶ nghÖ thuËt to lín cña nã
trong t¸c phÈm “ Quèc ©m thi tËp” .
5. Nh÷ng ®ãng gãp cña khãa luËn.
Khãa luËn nµy cung cÊp t liÖu vÒ thµnh ng÷ vµ c¸ch dïng nã
trong mét t¸c phÈm cô thÓ cho tÊt c¶ nh÷ng ai yªu thÝch, quan
t©m ®Õn “Quèc ©m thi tËp” nãi chung vµ tham kh¶o ë b×nh
diÖn sö dông ng«n ng÷ - ChÊt liÖu d©n gian trong t¸c phÈm nµy
nãi riªng.
T×m hiÓu vÊn ®Ò thµnh ng÷ trong “Quèc ©m thi tËp” lÇn
®Çu nªn chóng ta sÏ thÊy ®îc ®Æc ®iÓm cña nã trong sö dông
mét c¸ch t¬ng ®èi hÖ thèng, toµn diÖn h¬n. Qua ®ã hiÓu râ
h¬n mét nÐt ®Æc ®iÓm phong c¸ch ng«n ng÷ cña NguyÔn Tr·i
vµ gi¸ trÞ, vai trß cña thµnh ng÷ - mét ph¬ng tiÖn ng«n ng÷
®Æc biÖt trong t¸c phÈm v¨n häc còng ®îc nh×n nhËn mét c¸ch
cô thÓ h¬n.
§Ò tµi ®îc h×nh thµnh cßn cã ý nghÜa thùc tÕ, gãp phÇn
gi¶ng d¹y tèt h¬n th¬ N«m NguyÔn Tr·i trong ch¬ng tr×nh phæ
th«ng c¬ së vµ phæ th«ng trung häc. §ång thêi gãp phÇn t×m
hiÓu mét c¸ch s©u s¾c h¬n t¸c phÈm th¬ N«m næi tiÕng cña
®¹i thi hµo NguyÔn Tr·i.
6. CÊu tróc luËn v¨n.
Më ®Çu
Néi dung
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Ch¬ng I:
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
Thµnh ng÷ vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan.
Ch¬ng II:
Thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” cña
NguyÔn Tr·i.
KÕt luËn.
Phô lôc.
Môc lôc.
B. néi dung.
Ch¬ng I:
Thµnh ng÷ vµ Nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan.
1.1. ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn cña v¨n häc.
Ngµy nay, khi tiÕp cËn, kh¸m ph¸ t¸c phÈm v¨n häc díi gãc
®é thi ph¸p, th× kh«ng thÓ kh«ng chó ý ®Õn b×nh diÖn ng«n
ng÷ t¸c phÈm. Bëi lÏ v¨n häc lµ nghÖ thuËt ng«n tõ. Ng«n tõ lµ
chÊt liÖu ®Ó x©y dùng h×nh tîng vµ th«ng qua h×nh tîng ®Ó
ph¶n ¸nh hiÖn thùc ®êi sèng kh¸ch quan.
§ång thêi ng«n ng÷ chÝnh lµ “ hiÖn thùc trùc tiÕp cña t
duy” nh M¸c ®· nãi. V× vËy, víi chÊt liÖu ng«n tõ, v¨n häc cã
®iÒu kiÖn trong sù t¸i hiÖn qu¸ tr×nh t duy cña con ngêi. Tõ ®ã
v¨n häc cã thÓ kh¾c häa ®îc c¸c ch©n dung t tëng cña con ngêi. §Æc biÖt qua c¸c nh©n vËt hoÆc nh÷ng lêi ph¸t biÓu trùc
tiÕp, nhµ v¨n cã thÓ nªu nh÷ng quan ®iÓm cña m×nh vÒ nh©n
15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
sinh vµ nghÖ thuËt. Cã thÓ nãi, qua bµn tay ngêi thî ng«n ng÷,
c¸c chÊt liÖu ng«n tõ ®îc tæ chøc, s¾p xÕp, liªn kÕt chÆt chÏ víi
nhau, hîp thµnh mét hÖ thèng, mét chØnh thÓ t¹o nªn t¸c phÈm
v¨n häc. Qua ®ã ®Ó biÓu ®¹t ý tëng, t×nh c¶m, t duy, nh©n
sinh quan….Nh vËy, khi ®i vµo kh¶o s¸t ë b×nh diÖn ng«n ng÷
t¸c phÈm, chóng ta sÏ cã nh÷ng t liÖu kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c
nh»m gãp phÇn kh¶o s¸t néi dung t tëng t¸c phÈm.
MÆt kh¸c, chóng ta biÕt r»ng lêi v¨n nghÖ thuËt vËn dông
toµn bé kh¶ n¨ng vµ ph¬ng tiÖn biÓu ®¹t cña ng«n ng÷ toµn
d©n thuéc c¸c b×nh diÖn ng÷ ©m, tõ vùng, có ph¸p, c¸c ph¬ng
thøc tu tõ. §Æc biÖt, nhµ v¨n kh«ng chØ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn
biÓu ®¹t mµ cßn vËn dông c¸c h×nh thøc ng«n tõ vèn cã trong
kho tµng tiÕng nãi d©n téc víi v« vµn s¾c th¸i néi dung trong
®ã cã thµnh ng÷. Thµnh ng÷ víi c¸c gi¸ trÞ vÒ cÊu tróc vµ ng÷
nghÜa ®· trë thµnh mét trong nh÷ng chÊt liÖu ng«n ng÷ thÝch
hîp cho qu¸ tr×nh s¸ng t¸c v¨n ch¬ng.
Cã thÓ nãi c¸c lo¹i ®¬n vÞ ng«n ng÷ ngoµi ®Æc ®iÓm
chung, mçi lo¹i ph¬ng tiÖn ®Òu mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng
do ®ã mçi lo¹i ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ cã nh÷ng vai trß, hiÖu qu¶
riªng trong sö dông. ViÖc nhµ v¨n sö dông lo¹i ph¬ng tiÖn ng«n
ng÷ nµo, nhiÒu hay Ýt lµ cã môc ®Ých lùa chän. V× vËy, kh¶o
s¸t tõng lo¹i ph¬ng tiÖn riªng, bªn c¹nh ng«n ng÷ t¸c phÈm nãi
chung, sÏ gãp phÇn t×m hiÓu mét nÐt phong c¸ch ng«n ng÷ t¸c
phÈm, còng nh vai trß cña chÊt liÖu ng«n ng÷ ®ã ®èi víi t¸c
phÈm.
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
Ngoµi ra, tïy theo ®Æc ®iÓm tõng thÓ lo¹i v¨n b¶n mµ nhµ
v¨n cã nh÷ng c¸ch lùa chän ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ kh¸c nhau.
Còng lµ th¬ nhng thÓ th¬ lôc b¸t cã thÓ cã c¸ch sö dông ph¬ng
tiÖn ng«n ng÷ kh¸c víi thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t hay thÓ §êng
thi…§iÒu nµy l¹i cµng râ vµ cã ý nghÜa ®èi víi chÊt liÖu d©n
gian, mét ®¬n vÞ cã s½n, cã tÝnh bÒn v÷ng vÒ kÕt cÊu, cã
tÝnh h×nh tîng nh thµnh ng÷. Cho nªn, chóng ta cã c¬ së ®Ó ®i
vµo kh¶o s¸t c¸ch dïng thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i trong “ Quèc
©m thi tËp” – mét t¸c phÈm ®îc s¸ng t¹o theo thÓ th¬ N«m §êng luËt.
1.2. Ng«n ng÷ nãi chung vµ thµnh ng÷ nãi riªng trong th¬ n«m
nguyÔn tr·i.
Kinh nghiÖm nghÖ thuËt phong phó cña nh©n lo¹i hµng bao
®êi nay ®· cho chóng ta thÊy, sù thµnh c«ng cña nh÷ng t¸c
phÈm v¨n häc u tó cã nguån gèc chñ yÕu tõ sù liªn hÖ mËt thiÕt
víi ®êi sèng nh©n d©n. V× vËy, c¸c nhµ th¬, nhµ v¨n thêng
vËn dông nh÷ng chÊt liÖu d©n gian nh thµnh ng÷, tôc ng÷, ca
dao vµo viÖc s¸ng t¹o t¸c phÈm cña m×nh. Trong “ D ®Þa chÝ”
NguyÔn Tr·i ®· nªu lªn quan ®iÓm cña m×nh: “Ngêi trong níc
kh«ng ®îc b¾t chíc ng«n ng÷ vµ y phôc c¸c níc Ng«, Chiªm, Lµo,
Xiªm, Ch©n L¹p ®Ó lµm lo¹n phong tôc trong níc” .
Víi quan ®iÓm nh thÕ th× còng dÔ hiÓu v× sao tiÕng ViÖt
®îc NguyÔn Tr·i lùa chän ®Ó viÕt “ Quèc ©m thi tËp” . Trong
®ã, ng«n ng÷ d©n gian nh: thµnh ng÷, tôc ng÷ ¶nh hëng rÊt lín
®Õn ng«n ng÷ th¬ N«m cña «ng. ChÝnh v× vËy, ng«n ng÷
quÇn chóng lµ nguån gèc c¬ b¶n vµ s©u xa ®· ®em ®Õn cho
th¬ «ng mét phong vÞ d©n téc ®Ëm ®µ.
17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
Ng«n ng÷ lµ kho tµng chung cña d©n téc, song sù lùa chän
ng«n ng÷ phô thuéc vµo tõng t¸c gi¶. Cã thÓ nãi r»ng víi “ Quèc
©m thi tËp”, NguyÔn Tr·i ®· lùa chän ng«n ng÷ b¾t nguån tõ
tiÕng nãi cña quÇn chóng nh©n d©n. Trªn nh÷ng khÝa c¹nh c¬
b¶n nhÊt, NguyÔn Tr·i ®· b¸m ch¾c ®îc vµo m¶nh ®Êt c¬ së
cña tiÕng ViÖt mµ ph¸t triÓn tµi n¨ng cña m×nh, ®Ó ®ãng gãp
vµo ng«n ng÷ d©n téc. Bëi vËy, thµnh ng÷ ®îc NguyÔn Tr·i sö
dông nh lµ mét chÊt liÖu ng«n tõ kh«ng thÓ thiÕu ®Ó s¸ng t¹o
t¸c phÈm.
§i vµo t×m hiÓu ng«n ng÷ “ Quèc ©m thi tËp” , thùc tÕ
cho thÊy ng«n ng÷ lêi ¨n tiÕng nãi cña quÇn chóng nh©n d©n
trong ®ã thµnh ng÷ ®îc NguyÔn Tr·i sö dông réng r·i t¹o nªn
mét bøc tranh ng«n ng÷ mang ®Ëm tÝnh nh©n d©n râ nÐt.
Nh÷ng nhµ nghiªn cøu còng ®· kh¼ng ®Þnh r»ng “ Quèc ©m thi
tËp” chøa ®ùng mét quy m« sè lîng tõ vùng hÕt søc phong phó
vµ ®a d¹ng. Ng«n ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” kh«ng chØ cã
kh¶ n¨ng biÓu hiÖn s©u s¾c t©m hån d©n téc, víi lêi th¬ uyÓn
chuyÓn dung dÞ, trong s¸ng, gÇn gòi víi ®êi thêng vµ nÕp c¶m,
nÕp nghÜ cña ngêi ViÖt, mµ ng«n ng÷ d©n téc ®· truyÒn ®îc
c¸i xóc c¶m tinh tÕ cña thêi ®¹i NguyÔn Tr·i l¹i cho hËu thÕ. Mét
phÇn lµm nªn thµnh c«ng cña ng«n ng÷ trong “ Quèc ©m thi
tËp” lµ nhê c¸ch vËn dông thµnh ng÷ rÊt linh ho¹t vµ s¸ng t¹o
cña NguyÔn Tr·i.
Thµnh ng÷ trong sö dông g¾n liÒn víi sù lùa chän cña t¸c
gi¶ ®Ó lµm nªn phong c¸ch riªng cho mçi nhµ th¬, nhµ v¨n. “
Quèc ©m thi tËp” cña NguyÔn Tr·i víi thÓ th¬ §êng luËt N«m
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
võa cã nÐt c¸ch t©n võa cã nÐt truyÒn thèng. Do ®ã th¬ N«m
NguyÔn Tr·i cã vÎ ®Ñp rÊt ®éc ®¸o, võa cã sù c©n ®èi, hµi hßa
cña thÓ th¬ §êng, võa cã c¸i phãng kho¸ng, ®a d¹ng qua viÖc
sö dông ng«n ng÷ d©n gian tiªu biÓu lµ thµnh ng÷ cña NguyÔn
Tr·i. ¤ng ®· lùa chän thµnh ng÷ ®Ó vËn dông vµo thÓ th¬ §êng
luËt N«m nh»m s¸ng t¸c “ Quèc ©m thi tËp” . ¤ng chñ yÕu vËn
dông vèn thµnh ng÷ tiÕng ViÖt vµ rÊt h¹n chÕ sö dông ®iÓn cè,
tõ H¸n ViÖt còng nh thµnh ng÷ gèc H¸n. Thµnh ng÷ vèn lµ
nh÷ng ®¬n vÞ cã cÊu tróc chÆt chÏ bÒn v÷ng nªn khi ®i vµo
ng«n ng÷ th¬ ca nã rÊt khã vËn dông ®Ó hßa quyÖn, hµi hßa,
¨n nhËp víi nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ niªm luËt, vÒ vÇn, vÒ
nhÞp, vÒ sè c©u, sè ch÷ vµ ®Æc biÖt khi ®a thµnh ng÷ vµo
thÓ th¬ §êng luËt N«m ®ßi hái ngêi sö dông ph¶i thËt sù ®iªu
luyÖn, thµnh th¹o; ph¶i lµ bËc thÇy trong c¸ch sö dông th× míi
®a l¹i hiÖu qu¶ nghÖ thuËt. Song thùc tÕ cho thÊy, díi ngßi bót
tµi hoa cña NguyÔn Tr·i, thµnh ng÷ ®îc vËn dông mét c¸ch
phong phó, nhuÇn nhuyÔn, sinh ®éng vµ hÕt søc s¸ng t¹o. Cã
chç NguyÔn Tr·i sö dông thµnh ng÷ nh “ lÈy”, cã chç nh “ tËp”, cã
chç nh “pháng”, cã chç lÊy toµn ý, c¶ tõ, cã chç lÊy tõ mµ cã ý
bæ sung. B»ng nhiÒu c¸ch, NguyÔn Tr·i ®a thµnh ng÷ vµo c©u
th¬ N«m §êng luËt mµ vÉn kh«ng bá mÊt tÝnh chÊt ®èi cña th¬
§êng. Trong “ Quèc ©m thi tËp”, thµnh ng÷ ®· gãp phÇn gióp
t¸c gi¶ ph¶n ¸nh chiÒu s©u ®a d¹ng cña t©m tr¹ng. §ång thêi,
thµnh ng÷ lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu lµm nªn ®Æc ®iÓm ng¾n
gän, hµm xóc, chÝnh x¸c, giµu nh¹c ®iÖu, giµu h×nh ¶nh nhng
rÊt b×nh dÞ cña ng«n ng÷ trong “ Quèc ©m thi tËp” .
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa ng÷ v¨n §H Vinh
Lª ThÞ LÖ Thñy – K41 E4
Cã thÓ nãi “ Quèc ©m thi tËp” ®· ®¹t tíi sù thµnh c«ng vÒ
ph¬ng diÖn ng«n ng÷. Víi t¸c phÈm nµy, NguyÔn Tr·i ®· khai
s¸ng thi ca ViÖt Nam cæ ®iÓn, thi ca tiÕng ViÖt cæ ®iÓn vµ
còng b¸o hiÖu triÓn väng cña nÒn v¨n häc tiÕng ViÖt ®Çy søc
sèng Êy råi ®©y sÏ ®i rÊt xa so víi nÒn v¨n häc viÕt b»ng ch÷
H¸n. Vµ khi kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng
nãi ®Õn vÊn ®Ò sö dông thµnh ng÷ cña NguyÔn Tr·i. Víi tµi
nghÖ sö dông thµnh ng÷ cña «ng, nã ®· trë thµnh kÕt tinh nghÖ
thuËt sinh ®éng trong t¸c phÈm “ Quèc ©m thi tËp” .
Víi nh÷ng nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy nh trªn, chóng ta cã thÓ
tiÕn hµnh kh¶o s¸t c¸ch dïng thµnh ng÷ trong “ Quèc ©m thi
tËp” nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých nh ®· ®Ò ra.
1.3.thµnh ng÷ tiÕng viÖt.
1.3.1. Kh¸i niÖm thµnh ng÷.
Thµnh ng÷ lµ lêi ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n lao ®éng,
cã mèi liªn hÖ gÇn gòi víi ca dao, tôc ng÷. Thµnh ng÷ lµ lo¹i
®¬n vÞ ®Æc biÖt cña ng«n ng÷, cã gi¸ trÞ sö dông cao nªn nã
lµ ®èi tîng nghiªn cøu cña nhiÒu nhµ ng«n ng÷ häc, v¨n häc nh:
NguyÔn V¨n MÖnh(3/1972), Cï §×nhTó (1/1973), NguyÔn §øc
D©n (3/1986), NguyÔn Xu©n KÝnh (1992)...Dï tiÕp cËn, nghiªn
cøu thµnh ng÷ tõ nh÷ng gãc ®é, ph¬ng diÖn kh¸c nhau nhng
trong c¸c c«ng tr×nh, bµi viÕt cña m×nh, c¸c t¸c gi¶ ®Òu cè
g¾ng nªu lªn mét quan ®iÓm vÒ thµnh ng÷. Sau ®©y cã thÓ
®iÓm qua ý kiÕn cña mét sè t¸c gi¶:
Trong khi ph©n biÖt thµnh ng÷ víi tôc ng÷, NguyÔn V¨n
MÖnh cho r»ng: VÒ néi dung “ Thµnh ng÷ giíi thiÖu mét h×nh
¶nh, mét hiÖn tîng, mét tr¹ng th¸i, mét tÝnh c¸ch, mét th¸i ®é”,
20
- Xem thêm -