Tài liệu Các tội xâm phạm an toàn công cộng

ĐINH VĂN QUẾ CHÁNH TOÀ TOÀ HÌNH SỰ TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO BÌNH LUẬN KHOA HỌC BỘ LUẬT HÌNH SỰ PHẦN CÁC TỘI PHẠM (TẬP IX) CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TOÀN CÔNG CỘNG, TRẬT TỰ CÔNG CỘNG (BÌNH LUẬN CHUYÊN SÂU) NHÀ XUẤT BẢN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LỜI GIỚI THIỆU Bộ luật hình sự đã đƣợc Quốc hội khoá X, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 21 tháng 12 năm 1999, có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2000 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự năm 1999). Đây là Bộ luật hình sự thay thế Bộ luật hình sự năm 1985 đã đƣợc sửa đổi, bổ sung bốn lần vào các ngày 28-121989, ngày 12-8-1991, ngày 22-12-1992 và ngày 10-5-1997. Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh đang xuất bản bộ sách BÌNH LUẬN KHOA HỌC BỘ LUẬT HÌNH SỰ, đƣợc thể hiện với nội dung Bình luận chuyên sâu. Hiện tại đã in 10 tập: 1 tập Phần chung và 9 tập Phần các tội phạm. Tác giả của bộ sách là Thạc sĩ luật học Đinh Văn Quế, Chánh toà Toà hình sự Toà án nhân dân tối cao; đã nhiều năm công tác trong ngành, có nhiều đề tài nghiên cứu khoa học, tham gia giảng dạy, đã cho xuất bản nhiều tác phẩm về luật hình sự, đồng thời cũng là ngƣời trực tiếp tham gia xét xử nhiều vụ án hình sự. Xin trân trọng giới thiệu tập 9 (Phần các tội phạm) của Bộ sách trên và mong nhận đƣợc sự đóng góp của bạn đọc. NHÀ XUẤT BẢN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2 PHẦN THỨ NHẤT MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TOÀN CÔNG CỘNG, TRẬT TỰ CÔNG CỘNG Bộ luật hình sự năm 1985 quy định các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng và trật tự quản lý hành chính cùng trong một chƣơng (Chƣơng VIII- Phần các tội phạm), nhƣng cấu tạo thành ba mục khác nhau: Mục A: Các tội xâm phạm an toàn công cộng; Mục B: Các tội xâm phạm trật tự công cộng; Mục C: Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính. Nay Bộ luật hình sự năm 1999 quy định các tội xâm phạm an toàn công cộng và các tội xâm phạm trật tự công cộng cùng trong một chƣơng, nhƣng không cấu tạo thành các mục A, B nhƣ Bộ luật hình sự năm 1985. Đây cũng là vấn đề trong quá trình soạn thảo có nhiều ý kiến khác nhau về kỹ thuật lập pháp. Có ý kiến cho rằng, lẽ ra khi tách chƣơng VIII - Phần các tội phạm Bộ luật hình sự năm 1985 thành các chƣơng khác nhau, thì phải quy định làm ba chƣơng theo ba mục A,B,C. Nhƣng nhà làm luật chỉ tách Mục C thành một chƣơng riêng, còn Mục A và Mục B vẫn quy định trong cùng một chƣơng, nhƣng lại không cấu tạo thành các mục, nên việc xác định đâu là tội xâm phạm an toàn công cộng, đâu là tội xâm phạm trật tự công cộng sẽ gặp khó khăn. Tuy nhiên, căn cứ vào dấu hiệu của từng tội phạm chúng ta thấy: có tội chỉ vi phạm quy định về an toàn giao thông1, có tội chỉ xâm phạm an toàn công cộng, có tội chỉ xâm phạm trật tự công cộng, nhƣng có tội vừa xâm phạm an toàn công cộng vừa xâm phạm trật tự công cộng, nên việc tách bạch đâu là xâm phạm an toàn công cộng, đâu là xâm phạm trật tự công cộng là vấn đề không đơn giản. Chính vì vậy mà nhà làm luật quy định các tội xâm phạm an toàn công cộng và các tội xâm phạm trật tự công cộng trong cùng một chƣơng là có cơ sở. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, đối với các tội vi phạm về an toàn giao thông nhà làm luật nên quy định riêng thành một chƣơng, vì đối với các tội phạm này có những đặc điểm tƣơng tự nhƣ nhau và khác với các tội xâm phạm trật tự công cộng khác. Hy vọng rằng, khi có chủ trƣơng sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự, ý kiến này sẽ đƣợc nhà làm luật quan tâm, xem xét. Các tội các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng quy tại chƣơng XIX, trừ các tội vi phạm quy định về an toàn giao thông (đã giới thiệu ở tập VII) thì còn lại hầu hết có sửa đổi, bổ sung. Một số tội trƣớc đây quy định tại Mục B - Chƣơng một – Phần các tội phạm Bộ luật hình sự năm 1985 1 Các tội vi phạm quy định về an toàn giao thông đã đƣợc bình luận tại Tập VII. 3 nay đƣợc quy định tại Chƣơng XIX nhƣ: tội chiếm đoạt máy bay, tàu thuỷ; tội điều khiển máy bay vi phạm các quy định về hàng không của nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội điều khiển phƣơng tiện hàng hải vi phạm các quy định về hàng hải của nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phƣơng tiện kỹ thuật quân sự; tội phá huỷ công trình, phƣơng tiện quan trọng về an ninh quốc gia; tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ; tội chiếm đoạt, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất phóng xạ; tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc mua bán trái phép chất cháy, chất độc; tội truyền bá văn hoá phẩm đồi trụy. Một số tội đựơc tách ra từ tội phạm khác để cấu tạo thành tội riêng nhƣ: tội tổ chức đua xe trái phép; tội đua xe trái phép là tội phạm đƣợc tách từ tội gây rối trật tự công cộng. Một số tội mới hoàn toàn nhƣ: tội tạo ra và lan truyền, phát tán các chƣơng trình vi-rút tin học; tội vi phạm các quy định về vận hành, khai thác và sử dụng mạng máy tính điện tử; tội sử dụng trái phép thông tin trên mạng và trong máy tính; tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em; tội vi phạm quy định về an toàn vận hành công trình điện; tội phá thai trái phép; tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí thô sơ hoặc công cụ hỗ trợ; tội hợp pháp hoá tiền, tài sản do phạm tội mà có. So với các chƣơng khác thì Chƣơng XIX nhà làm luật quy định nhiều tội phạm nhất; các tội phạm quy định trong chƣơng này cũng xâm phạm đến nhiều khách thể đƣợc chia thành các nhóm; có trƣờng hợp một tội phạm xâm phạm đến nhiều khách thể khác nhau; hầu hết các tội quy định trong chƣơng này là tội cấu thành vật chất, nhƣng cũng có một số tội do yêu cầu phòng ngừa nên nhà làm luật vẫn quy định là tội có cấu thành hình thức; nhiều tội phạm nhà làm luật quy định một số tình tiết là yếu tố định tội thuộc về nhân thân ngƣời phạm tội nhƣ: đã bị xử phạt hành chính, đã bị kỷ luật, đã bị kết án… mà còn vi phạm; nhiều tội phạm nhà làm luật quy định nhiều hành vi phạm tội khác nhau xâm phạm đến nhiều đối tƣợng khác nhau trong cùng một cấu thành. Hầu hết các tội trong chƣơng này, nhà làm luật đều bổ sung các tình tiết là yếu tố định khung hình phạt. So với Bộ luật hình sự năm 1985 thì Chƣơng XIX Bộ luật hình sự năm 1999 nhà làm luật quy định nhiều hình phạt tiền là hình phạt chính hơn Bộ luật hình sự năm 1985. Nếu tính cả các tội vi phạm các quy định về an toàn giao thông thì có tới 29 trên tổng số 55 tội nhà làm luật quy định hình phạt 4 tiền là hình phạt chính; hầu hết các tội phạm trong chƣơng này đều quy định hình phạt tiền là hình phạt bổ sung; có 2 tội có hình phạt cao nhất là tử hình, đó là: tội chiếm đoạt máy bay, tàu thuỷ và tội phá huỷ công trình, phƣơng tiện quan trọng về an ninh quốc gia nhƣng thực tiễn xét xử tội chiếm đoạt máy bay, tàu thuỷ chƣa xảy ra nên hình phạt tử hình cũng chƣa áp dụng, còn đối với tội phá huỷ công trình, phƣơng tiện quan trọng về an ninh quốc gia tuy có xảy ra nhƣng chƣa có trƣờng hợp nào áp dụng hình phạt tử hình; 7 tội có hình phạt cao nhất là tù chung thân. Các tội phạm có mức hình phạt là tử hình và tù chung thân đều là tội trƣớc đây quy định tại chƣơng “các tội xâm phạm an ninh quốc gia”. Hầu hết các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng nhà làm luật đều quy định hình phạt bổ sung đối với ngƣời phạm tội và đƣợc quy định ngay trong cùng một điều luật. PHẦN THỨ HAI CÁC TỘI PHẠM CỤ THỂ 1. TỘI TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP Điều 206. Tội tổ chức đua xe trái phép 1. Ngƣời nào tổ chức trái phép việc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ, thì bị phạt tiền từ mƣời triệu đồng đến năm mƣơi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ một năm đến năm năm. 2. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mƣời năm: a) Tổ chức đua xe có quy mô lớn; b) Tổ chức cá cƣợc; c) Tổ chức việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép; d) Tổ chức đua xe nơi tập trung đông dân cƣ; đ) Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện đua; e) Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của ngƣời khác; g) Tái phạm về tội này hoặc tội đua xe trái phép. 5 3. Phạm tội trong trƣờng hợp tái phạm nguy hiểm hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mƣời lăm năm. 4. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ mƣời hai năm đến hai mƣơi năm hoặc tù chung thân. 5. Ngƣời phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến ba mƣơi triệu đồng. Định nghĩa: Tổ chức đua xe trái phép là hành vi cầm đầu, chỉ huy, cƣỡng bức, đe dọa, rủ rê, lôi kéo ngƣời khác hoặc tạo điều kiện vật chất hoặc tinh thần cho ngƣời khác để họ tham gia vào việc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ trái phép. Bộ luật hình sự năm 1985 không quy định tội tổ chức đua xe trái phép. Điều này cũng dẽ hiểu, vì trƣớc năm 1985 ở nƣớc ta chƣa có tình trạng đua xe trái phép, vào nhứng năm 90 tình trạng đua xe trái phép ở một số thành phố xảy ra khá phổ biến gây mất trật tự, an toàn công cộng. Do yêu cầu đấu tranh phòng chống hành vi đua xe trái phép nên Bộ luật hình sự năm 1999 đã bổ sung tội tổ chức đƣa xe trái phép và tội đua xe trái phép. Tuy nhiên, trƣớc khi Bộ luật hình sự năm 1999 có hiệu lực, hành vi tổ chức đua xe trái phép và hành vi đua xe trái phép không phải là không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mà bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng quy định tại Điều 198 Bộ luật hình sự năm 1985. Đây cũng là lý do vì sao chúng tôi không xếp tội tổ chức đua xe trái phép và tội đua xe trái phép là tội vi phạm các quy định về an toàn giao thông, mặc dù khoản 6 Điều 8 Luật giao thông đƣờng bộ có quy định cấm đua xe, tổ chức đua xe trái phép và 2 tội này cũng xâm phạm đến an toàn giao thông đƣờng bộ. A. CÁC DẤU HIỆU CƠ BẢN CỦA TỘI PHẠM 1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần ngƣời có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và đến một độ tuổi theo quy định của Bộ luật hình sự thì đều có thể trở thành chủ thể của tội phạm này. Ngƣời từ đủ 14 tuổi trở lên nhƣng chƣa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 và khoản 4 của điều luật; ngƣời đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm 6 hình sự về tội phạm này không phân biệt thuộc trƣờng hợp nào quy định tại điều luật. 2. Các dấu hiệu thuộc về khách thể của tội phạm Khách thể của tội phạm này vừa xâm phạm đến an toàn công cộng vừa xâm phạm đến trật tự công cộng. Xâm phạm an toàn công cộng là gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến tài sản, tính mạng, sức khoẻ của con ngƣời ở nơi công cộng, làm cho mọi ngƣời hoang mang lo sợ. Điều này thì ai cũng thấy, bất kể ở đâu khi đoàn xe đua đi qua ai cũng sợ hãi và không ít trƣờng hợp do đua xe trái phép đã gây ra hậu quả chết ngƣời hoặc gây tổn hại đến sức khoẻ của con ngƣời. Cùng với việc gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến tài sản, tính mạng, sức khoẻ của con ngƣời thì hành vi tổ chức đua xe trái phép còn gây mất trật tự nơi công cộng, ảnh hƣởng nghiêm trọng đến hoạt động bình thƣờng của cộng đồng, gây náo động nơi công cộng, nhiều trƣờng hợp làm tắc nghẽn giao thông nhiều giờ. Đối tƣợng tác động của tội phạm này chính là ngƣời đua xe, ngƣời cổ vũ đua xe chứ không phải phƣơng tiện dùng để đua là ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ. Đây là vấn đề về lý luận cũng còn ý kiến khác nhau, có ý kiến cho rằng con ngƣời không thể là đối tƣợng tác động của bất cứ tội phạm nào, nhƣng cũng có ý kiến cho rằng con ngƣời cũng là một vật thể, đều có thể trở thành đối tƣợng tác động của tội phạm mà ngƣời phạm tội thông qua đó xâm phạm đến khách thể mà luật hình bảo vệ. Đối với tội tổ chức đua xe trái phép nếu ngƣời phạm tội không tác động đến những ngƣời đua xe, ngƣời cổ vũ đua xe thì cũng không xảy ra cuộc đua xe; không thể tổ chức đua xe mà lại không tổ những ngƣời đua xe để đua xe trái phép. 3. Các dấu hiệu thuộc về mặt khách quan của tội phạm a. Hành vi khách quan Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi tổ chức. Hành vi tổ chức hoàn toàn khác với khái niệm “phạm tội có tổ chức” là một hình thức đồng phạm của nhiều ngƣời cố ý cùng thực hiện một tội phạm. Phạm tội có tổ 7 chức là nói lên quy mô của một vụ án, còn tổ chức với ý nghĩa là hành vi khách quan là hành vi do một hoặc một số ngƣời thực hiện nhƣ: tổ chức làm một việc gì đó, tổ chức đi nghỉ mát, tổ chức một bữa tiệc liên hoan, tổ chức một đêm ca nhạc, tổ chức một trận đá bóng giao hữu… và tổ chức đua xe. Hành vi tổ chức đua xe trái phép, tuỳ thuộc vào tính chất, quy mô, mục đích mà ngƣời tổ chức có thể huy động lực lƣợng, phƣơng tiện, tiền của để đạt mục đích đề ra. Ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép, có thể thực hiện một trong các hành vi sau: Khởi xƣớng ra việc đua xe; vạch kế hoạch đua xe; chỉ huy việc đua xe; cƣỡng bức, dụ dỗ, mua chuộc, lôi kéo, kích động ngƣời khác đua xe; quyên góp tiền, cung cấp tiền, tài sản cho ngƣời đua xe hoặc để làm giải thƣởng cho ngƣời đua xe; cung cấp xe cho ngƣời đua xe; tổ chức canh gác, bảo vệ hoặc chống đối lại lực lƣợng làm nhiệm vụ; huy động, lôi kéo, mua chuộc ngƣời khác cổ vũ cho cuộc đua.v.v… Ngƣời phạm tội có thể thực hiện một hoặc một số hành vi nêu trên; nếu ngƣời phạm tội chỉ thực hiện những hành vi không trực tiếp liên quan đến hành vi tổ chức đua xe trái phép thì ngƣời phạm tội phải là ngƣời chịu sự chỉ huy của ngƣời khác và hành vi của ngƣời này cùng với hành vi của ngƣời khác tạo nên một cuộc đua xe trái phép. Ví dụ: Dƣới sự chỉ huy của Vũ Văn A, nên Nguyễn Quốc B đƣợc phân công canh gác nếu thấy Cảnh sát giao thông thì điện thoại báo cho A biết, còn Bùi Quốc H đƣợc phân công rủ rê, lôi kéo một số thanh niên ra đƣờng cổ vũ khi đoàn xe đua đi qua, còn Đặng Xuân Đ đƣợc phân công quyên góp tiền để làm giải thƣởng cho cuộc đua; mỗi hành vi của từng ngƣời nếu tách riêng ra thì không có thể tổ chức thành một cuộc đua xe trái phép nhƣng kết nối lại dƣới sự chỉ huy của một ngƣời thì cuộc đua xe trái phép sẽ đƣợc thực hiện. Tội phạm hoàn thành khi ngƣời phạm tội đã thực hiện hành vi tổ chức đua xe trái phép, việc đua xe có xảy ra hay không không phải là dấu hiệu bắt buộc. Nếu đã tổ chức cuộc đua nhƣng vì những lý do khách quan nên cuộc đua không thực hiện đƣợc thì cũng không vì thế mà cho rằng hành vi tổ chức đua xe chƣa cấu thành tội phạm, mà ngƣời phạm tội chỉ có thể đƣợc coi là phạm tội ở giai đoạn chƣa đạt. Tuy nhiên, nếu đã tổ chức đua xe trái phép nhƣng trƣớc khi cuộc đua bắt đầu, không có cản trở khách quan nào khác mà ngƣời phạm tội quyết định ngƣng cuộc đua lại và không tiến hành đua xe nữa 8 thì đƣợc coi là tự nguyện nửa chừng chấm dứt việc phạm tội và đƣợc miễn trách nhiệm hình sự về tội tổ chức đua xe trái phép3. b. Hậu quả Hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này. Tuy nhiên, nếu hậu quả xảy ra thì tuỳ trƣờng hợp, ngƣời phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2, khoản 3 hoặc khoản 4 của điều luật. Hậu quả do hành vi tổ chức đua xe trái phép là những thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ, tài sản gây mất trật tự công cộng và những thiệt hại khác cho xã hội. c. Các dấu hiệu khách quan khác Hành vi tổ chức đua xe đƣợc coi là hành vi phạm tội khi hành vi tổ chức đó không đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền cho phép; nếu việc tổ chức đua xe đƣợc cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền cho phép thì không bị coi là tội phạm. Hiện nay ở nƣớc ta việc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ của các cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền ít đƣợc tổ chức, trừ một vài trƣờng hợp đƣợc tổ chức ở sân Phú Thọ – thành phố Hồ Chí Minh; nƣớc ta cũng chƣa xây dựng đƣợc những trƣờng đua có quy mô và đủ tiêu chuẩn để tổ chức những cuộc đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ. Do đó, hầu hết các cuộc tổ chức đua xe hiện nay đều là trái phép. Chỉ coi là hành vi phạm tội nếu tổ chức đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ trái phép, nếu tổ chức đua xe thô sơ nhƣ: xe đạp, xe xích lô thì không bị coi là hành vi phạm tội này. Đây cũng là vấn đề có nhiều ý kiến khác nhau; có ý kiến cho rằng nhà làm luật không quy định hành vi tổ chức đua xe thô sơ trái phép là bỏ lọt một hành vi nguy hiểm cho xã hội mà không đƣợc hình sự hoá, không phù hợp với tình hình thực tế trong xã hội, có nhiều cuộc đua xe đạp, xe thô sơ trái phép gây mất trật tự công cộng. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, việc nhà làm luật không quy định hành vi tổ chức đua xe thô sơ trái phép cũng nhƣ không quy định hành vi đua xe thô sơ trái phép là hành vi tội phạm là vì tính chất nguy hiểm cho xã hội của hai loại hành vi này ít nguy hiểm hơn so với hành vi tổ chức đua xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ. Mặt khác, nếu hành vi tổ chức đua xe thô sơ 3 Xem “tự nguyện nửa chừng chấm dứt việc phạm tội”. Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 phần chung. NXB T.p. Hồ Chí Minh năm 2000. tr. 113. 9 trái phép cũng nhƣ hành vi đua xe thô sơ trái phép gây hậu quả nghiêm trọng thì tuỳ trƣờng hợp ngƣời tổ chức và ngƣời đua xe trái phép sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật từ công cộng. Do đó việc quy định các hành vi này thành một tội độc lập là không cần thiết. 4. Các dấu hiệu thuộc về mặt chủ quan của tội phạm Ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép thực hiện hành vi phạm tội của mình là do cố ý, tức là ngƣời phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là hành vi tổ chức đua xe trái phép, thấy trƣớc hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra hoặc thấy trƣớc hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhƣng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.4 B. CÁC TRƢỜNG HỢP PHẠM TỘI CỤ THỂ 1. Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 206 Bộ luật hình sự Theo quy định tại khoản 1 Điều 206 Bộ luật hình sự, thì ngƣời phạm tội có thể bị phạt tiền từ mƣời triệu đồng đến năm mƣơi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ một năm đến năm năm, là tội phạm nghiêm trọng. Khi quyết định hình phạt đối với ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép theo khoản 1 Điều 206 Bộ luật hình sự, Toà án cần căn cứ vào các quy định về quyết định hình phạt tại Chƣơng VII Bộ luật hình sự (từ Điều 45 đến Điều 54).5 (Nguyên tắc này chúng tôi sẽ không nhắc lại khi phân tích đối với các tội phạm khác trong chƣơng này). Nếu ngƣời phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhƣng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể đƣợc áp dụng hình phạt tiền hoặc hình phạt cải tạo không giam giữ hoặc áp dụng dƣới một năm tù, nhƣng không đƣợc dƣới ba tháng tù vì đối với hình phạt tù mức thấp nhất là ba tháng. Nếu ngƣời phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhƣng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị phạt đến năm năm tù. . Xem Đinh Văn Quế “Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 – Phần chung” NXB Tp Hồ Chí Minh năm 2000. tr.70 (cô ý phạm tội ) 5 Xem Đinh Văn Quế “Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999-Phần chung” NXB Tp Hồ Chí Minh năm 2000. Tr.227-235 (Căn cứ quyết định hình phạt ) 4 10 2. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự a. Tổ chức đua xe có quy mô lớn Cho đến nay chƣa có giải thích hoặc hƣớng dẫn nhƣ thế nào là tổ chức đua xe trái phép có quy mô lớn; thực tiễn xét xử cũng chƣa nhiều, nên việc xác định thế nào là tổ chức đua xe có quy mô lớn là khó khăn. Tuy nhiên, nghiên cứu các tội phạm quy định trong Bộ luật hình sự có tình tiết với quy mô lớn nhƣ tội tổ chức đánh bạc đã có hƣớng dẫn thì có thể coi trƣờng hợp tổ chức đua xe trái phép có quy mô lớn là tổ chức cho từ 5 xe ôtô, 10 xe mô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ trở lên. Nếu tổ chức cho 3 xe ôtô, 5 xe mô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ trở lên nhƣng chƣa tới 5 xe ôtô, 10 xe mô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ mà có huy động, lôi kéo, mua chuộc từ 50 ngƣời trở lên cổ vũ cho cuộc đua.6 b. Tổ chức cá cƣợc Cùng với việc tổ chức đua xe trái phép, ngƣời phạm tội có thể còn có hành vi tổ chức cá cƣợc. Thực chất hành vi tổ chức cá cƣợc là hành vi tổ chức đánh bạc, nhƣng là đánh bạc bằng hình thức đua xe. Cá cƣợc là đánh cuộc ăn tiền về việc thắng thua của những chiếc xe đua; một số địa phƣơng gọi là “cá độ”. Khi áp dụng tình tiết này cần chú ý: - Chỉ ngƣời tổ chức đua xe trái phép mà tổ chức các cƣợc về việc thắng thua của cuộc đua do mình tổ chức thì mới thuộc trƣờng hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự; nếu không phải là ngƣời tổ chức đua xe trái phép mà là ngƣời khác tổ chức cá cƣợc thì hành vi cá cƣợc này là hành vi tổ chức đánh bạc thuộc trƣờng hợp quy định tại Điều 249 Bộ luật hình sự. Ví dụ: A biết có cuộc đua xe do B tổ chức, nên đã tổ chức cho một số đối tƣợng cá cƣợc, thì A phạm tội tổ chức đánh bạc, còn B chỉ phạm tội tổ chức đua xe trái phép. Do chưa có hướng dẫn chính thức, nên việc xác định nà y cũng như các tình tiết khác là yếu tố định khung hình phạt mà tác giả nêu trong khi bình luận chỉ là ý kiến riêng của tác giả. Nếu sau nà y có hướng dẫn chính thức thì phải áp dụng theo hướng dẫn chính thức đó. 6 11 - Ngƣời phạm tội nếu đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm b khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tổ chức đánh bạc theo Điều 249 Bộ luật hình sự nữa, nhƣng đối với ngƣời tham gia cá cƣợc vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc nếu có đủ dấu hiệu quy định tại Điều 248 Bộ luật hình sự. c. Tổ chức việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép. Trƣờng hợp phạm tội này là trƣờng hợp ngƣời phạm tội vừa tổ chức đua xe, vừa tổ chức việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép. Nếu ngƣời phạm tội tổ chức đua xe không tổ chức việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép, mà hành vi chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc chống lại ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép do ngƣời khác thực hiện thì ngƣời phạm tội không bị áp dụng điểm c khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự. Nếu có việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép do ngƣời khác thực hiện thì tuỳ trƣờng hợp họ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội chống ngƣời thi hành công vụ. Vì vậy, khi xác định tình tiết này cần chú ý: không phải cứ có việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép là đã xác định ngƣời phạm tội thuộc trƣờng hợp quy định tại điểm c khoản 2 của điều luật mà phải xác định ngƣời phạm tội có tổ chức việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép không hay ngƣời khác tổ chức hoặc việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép chỉ là do ngƣời đua xe hoặc ngƣời cổ vũ tự thực hiện. Nếu ngƣời đua xe trái phép hoặc ngƣời cổ vũ tự ý có hành vi chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép thì họ phải chịu trách nhiệm độc lập về hành vi chống ngƣời thi hành công vụ. Hành vi tổ chức việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép cũng tƣơng tự nhƣ hành vi tổ chức đua xe trái phép hay tổ chức thực hiện một công việc nào khác, tức là ngƣời phạm tội phải có hành vi cầm đầu, chỉ huy, cƣỡng bức, đe dọa, rủ rê, lôi kéo ngƣời khác hoặc tạo điều kiện vật chất hoặc tinh 12 thần cho ngƣời khác để họ tham gia vào việc chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép. d. Tổ chức đua xe nơi tập trung đông dân cƣ Nơi tập trung đông dân cƣ là nơi có đông dân cứ trú, sinh sống, làm việc nhƣ thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố, các khu công nghiệp, khu nghỉ mát du lịch… Cũng coi là nơi tập trung đông dân cƣ, nếu trong một không gian, thời gian nhất định ở đó có tập trung đông ngƣời nhƣ: Sân vận động, nhà thi đấu, nơi tổ chức lễ hội, mít tinh, biểu tình. Những nơi này bình thƣờng không có đông ngƣời nhƣng trong một không gian, thời gian nhất định số ngƣời tập trung đến những nơi này đông đúc. Không coi là tổ chức đua xe trái phép nơi tập trung đông dân cƣ, nếu ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép đã lôi kéo đông ngƣời đứng hai bên đƣờng cổ vũ cho đoàn đua đi qua mà đoạn đƣờng đua đó không phải nơi đông dân cƣ. đ. Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện đua; Các phƣơng tiện tham gia vào cuộc đua nhƣ: ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ là các phƣơng tiện đã đƣợc nhà sản xuất chế tạo theo một mấu thiết kế theo một tiêu chuẩn kỹ thuật đƣợc phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm độ an toàn cho ngƣời điều khiển. Nói chung, việc tổ chức đua xe trái phép, ngƣời tổ chức không chủ trƣơng tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện, mà việc tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện lại do chính ngƣời đua xe thực hiện. Dù ngƣời phạm tội tổ chức đua xe có chủ trƣơng hay không có chủ trƣơng tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện nhƣng ngƣời đua xe có hành vi tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện đua thì ngƣời tổ chức đua xe trái phép vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm đ khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự, vì điều luật chỉ quy định tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện đua mà không quy định tổ chức tháo dỡ. Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện đua là hành vi tháo bỏ hoặc thay đổi cấu trúc các bộ phận của phƣơng tiện nhƣ: tháo bỏ phanh (thắng), tháo bỏ ống bô, xoáy xi-lanh… Do tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi 13 phƣơng tiện nên tính chất của hành vi tổ chức đua xe trái phép nguy hiểm hơn, tiềm ẩn những hậu quả nguy hiểm cao hơn. e. Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của ngƣời khác - Gây thiệt hại cho tính mạng Ngƣời tổ chức đua xe trái phép dẫn đến thiệt hại cho tính mạng của ngƣời khác là gây thiệt hại đến tính mạng cho ngƣời đua xe và ngƣời không tham gia đua xe (có thể là ngƣời đi đƣờng, ngƣời cổ vũ hoặc ngƣời khác). Ngƣời bị thiệt hại đến tính mạng có thể là do đua xe gây ra, nhƣng cũng có thể do nguyên nhân khác nhƣng phải do hành vi tổ chức đua xe gây ra nhƣ: do tổ chức đua xe nên có việc cá cƣợc và vì cay cú đƣợc thua nên dẫn đến gây án mạng. - Gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của ngƣời khác Gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của ngƣời khác là do hành vi tổ chức đua xe trái phép mà gây thƣơng tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ ngƣời khác có tỷ lệ thƣơng tật là từ 31% trở lên. Có thể gây ra cho một ngƣời và có thể gây ra cho nhiều ngƣời. Nếu gây ra cho nhiều ngƣời mà tổng tỷ lệ thƣơng tật của mỗi ngƣời chƣa đến 31% nhƣng tổng tỷ lệ thƣơng tật của nhiều ngƣời từ 31% trở lên thì cũng coi là gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ của ngƣời khác. - Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của ngƣời khác Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài sản của ngƣời khác là trƣờng hợp do tổ chức đua xe trái phép mà gây thiệt hại về tài sản cho ngƣời tham gia đua hoặc của ngƣời khác có giá trị từ 50 triệu đồng đến dƣới 500 triệu đồng. Nếu gây thiệt hại trên 500 triệu đồng thì phải coi là trƣờng hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng quy định tại điểm b khoản 3 Điều 206 Bộ luật hình sự. Khi áp dụng tình tiết quy định tại điểm e khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự đối với ngƣời phạm tội cần chú ý: 14 - Ngƣời khác quy định ở đây không phải là ngƣời tổ chức đua xe (ngƣời phạm tội), họ chỉ có thể là tham gia đua xe, ngƣời cổ vũ đua xe, ngƣời đi đƣờng hoặc ngƣời khác. - Nếu ngƣời tổ chức đua xe lại cùng tham gia đua xe thì những thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ hoặc tài sản gây ra cho chính họ thì không tính để xác định tình tiết là yếu tố định khung hình phạt đối với ngƣời phạm tội. g. Tái phạm về tội này hoặc tội đua xe trái phép. Tái phạm về tội này là trƣờng hợp đã bị kết án về tội tổ chức đua xe trái phép, chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép. Tái phạm về tội đua xe trái phép là trƣờng hợp đã bị kết án về tội đua xe trái phép, chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép. Khi áp dụng tình tiết tái phạm về tội đua xe trái phép cũng cần chú ý: điều luật chỉ quy định “tái phạm về tội đua xe trái phép” mà không quy định “tái phạm về hành vi đua xe trái phép” nên đối với trƣờng hợp một ngƣời tuy có hành vi đua xe trái phép nhƣng lại bị kết án về tội gây rối trật tự công cộng thì không coi là tái phạm về tội đua xe trái phép. Ví dụ: A, B, C và D đều có hành vi đua xe trái phép nhƣng chỉ có A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép vì A đã bị đã bị xử phạt hành chính về hành vi này, còn B, C và D vì chƣa bị xử phạt hành chính về hành vi này cũng chƣa bị kết án về tội này nên chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng. Sau khi bị kết án về tội gây rối trật tự công cộng, B lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép thì B không bị coi là tái phạm về tội đua xe trái phép. Phạm tội thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự, ngƣời phạm tội có thể bị phạt tù từ ba năm đến mƣời năm, là tội phạm rất nghiêm trọng. Nếu chỉ thuộc một trƣờng hợp quy định tại khoản 2 của điều luật và có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhƣng mức độ tăng nặng không đáng kể, phạm tội thuộc một trƣờng hợp quy định tại khoản 2 của điều luật thì Toà án có thể đƣợc áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt dƣới ba năm tù. 15 Nếu tập trung nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 của điều luật và có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhƣng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, phạm tội thuộc nhiều trƣờng hợp quy định tại khoản 2 điều luật thì có thể bị phạt đến mƣời năm tù. 3. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 206 Bộ luật hình sự a. Tái phạm nguy hiểm Tái phạm nguy hiểm là trƣờng hợp đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng, tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội rất nghiêm trọng, tội dặc biệt nghiêm trọng do cố ý, hoặc tái phạm, chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép. Khi các định tình tiết tái phạm guy hiểm đối với ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép cần chú ý: - Điều luật không quy định tái phạm nguy hiểm về tội này hoặc tội đua xe trái phép nên chỉ cần trƣớc khi ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép họ đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý (không phân biệt đó là tội phạm nào), chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự (khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự là tội phạm rất nghiêm trọng). - Ngƣời phạm tội cũng có thể đã bị kết án về tội tổ chức đua xe trái phép thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 hoặc khoản 4 Điều 206 Bộ luật hình sự hoăc hoăc tội đua xe trái phép thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 3 hoặc khoản 4 Điều 207 Bộ luật hình sự nhƣng chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự. Nếu ngƣời phạm tội thuộc trƣờng hợp tái phạm nguy hiểm thì không coi là trƣờng hợp “đã tái phạm tội này hoặc tội đua xe trái phép” quy định tại điểm g khoản 2 Điều 206 Bộ luật hình sự nữa. Tuy nhiên, tái phạm nguy hiểm về tội tổ chức đua xe trái phép hoặc tội đua xe trái phép thì tính chất, mức độ nguy hiểm cao hơn trƣờng hợp tái phạm nguy hiểm khác. - Ngƣời phạm tội đã tái phạm (không phân biệt đã tái phạm tội phạm nào), chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép (không 16 phân biệt thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản nào của điều luật). Nếu tái phạm tội tổ chức đua xe trái phép hoặc tội đua xe trái phép chƣa đƣợc xoá án tích mà lại phạm tội tổ chức đua xe trái phép thì tính chất, mức độ nguy hiểm cao hơn. b. Gây hậu quả rất nghiêm trọng Gây hậu quả rất nghiêm trọng là gây ra những thiệt hại rất lớn cho tính mạng, sức khoẻ, tài sản, và những thiệt hại khác cho xã hội. Cho đến nay chƣa có giải thích hoặc hƣớng dẫn chính thức thế nào là gây hậu quả rất nghiêm trọng do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra. Tuy nhiên, căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm này, tham khảo hƣớng dẫn về tình tiết gây hậu quả rất nghiêm trọng đối với một số tội phạm khác thì có thể coi hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra hậu quả rất nghiêm trọng nếu: - Làm chết hai ngƣời; - Làm chết một ngƣời và còn gây tổn hại cho sức khoẻ của một đến hai ngƣời với tỷ lệ thƣơng tật của mỗi ngƣời từ 31% trở lên - Gây tổn hại cho sức khoẻ của ba đến bốn ngƣời với tỷ lệ thƣơng tật của mỗi ngƣời từ 31% trở lên; - Gây tổn hại cho sức khoẻ của nhiều ngƣời với tổng tỷ lệ thƣơng tật của tất cả những ngƣời này từ 200% trở lên; - Gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ năm trăm triệu đồng đến dƣới một tỷ năm trăm triệu đồng. Ngoài các thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và tài sản đƣợc hƣớng dẫn trên đây, thực tiễn cho thấy có thể còn có thiệt hại phi vật chất nhƣ có ảnh hƣởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội...thì phải tuỳ vào từng trƣờng hợp cụ thể để đánh giá mức độ của hậu quả do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra có phải là rất nghiêm trọng hay không. Phạm tội thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 3 Điều 206 Bộ luật hình sự, ngƣời phạm tội có thể bị phạt tù từ bảy năm đến mƣời lăm năm, là tội phạm rất nghiêm trọng. Nếu chỉ thuộc một trƣờng hợp quy định tại khoản 3 của điều luật, không có nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 của điều luật và ngƣời phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có 17 tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhƣng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể đƣợc áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt dƣới bảy năm tù nhƣng không đƣợc dƣới ba năm. Nếu thuộc cả hai trƣờng hợp quy định tại khoản 3 của điều luật hoặc tuy tuy chỉ thuộc một trƣờng hợp quy định tại khoản 3 của điều luật nhƣng còn tập trung nhiều tình tiết quy định tại khoản 2 của điều luật và ngƣời phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhƣng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, phạm tội thuộc cả hai trƣờng hợp quy định tại khoản 3 điều luật thì có thể bị phạt đến mƣời lăm năm tù. 4. Phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 206 Bộ luật hình sự Khoản 4 của điều luật chỉ quy định một tình tiết là yếu tố định khung hình phạt, đó là “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”. Cũng nhƣ đối với trƣờng hợp gây hậu quả rất nghiêm trọng, đến nay chƣa có giải thích hoặc hƣớng dẫn chính thức thế nào là gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra, nên có thể tham khảo hƣớng dẫn về tình tiết gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đối với một số tội phạm khác để xác định hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu: - Làm chết ba ngƣời trở lên; - Làm chết hai ngƣời và còn gây tổn hại cho sức khoẻ của một đến hai ngƣời với tỷ lệ thƣơng tật của mỗi ngƣời từ 31% trở lên; - Làm chết một ngƣời và còn gây tổn hại cho sức khoẻ của ba đến bốn ngƣời với tỷ lệ thƣơng tật của mỗi ngƣời từ 31% trở lên; - Gây tổn hại cho sức khoẻ của năm ngƣời trở lên với tỷ lệ thƣơng tật của mỗi ngƣời từ 31% trở lên; - Gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ một tỷ năm trăm triệu đồng trở lên. Ngoài các thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và tài sản đƣợc hƣớng dẫn trên đây, thực tiễn cho thấy có thể còn có thiệt hại phi vật chất nhƣ có ảnh hƣởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội... thì tuỳ vào từng trƣờng hợp cụ thể để đánh giá mức độ của hậu quả do hành vi tổ chức đua xe trái phép gây ra có phải là đặc biệt nghiêm trọng hay không. 18 Phạm tội thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 4 Điều 206 Bộ luật hình sự, ngƣời phạm tội có thể bị phạt tù từ mƣời hai năm đến hai mƣơi năm hoặc tù chung, là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Nếu ngƣời phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Điều 46 Bộ luật hình sự, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhƣng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể đƣợc áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt dƣới mƣời hai năm tù nhƣng không đƣợc dƣới bảy năm. Nếu ngoài trƣờng hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng mà còn tập trung nhiều tình tiết thuộc trƣờng hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 của điều luật và ngƣời phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 48 Bộ luật hình sự, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhƣng mức độ giảm nhẹ không đáng kể thì có thể bị phạt đến hai mƣơi năm tù hoặc tù chung thân. 5. Hình phạt bổ sung đối với người phạm tội Ngoài hình phạt chính, ngƣời phạm tội còn có thể bị còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến ba mƣơi triệu đồng Khi áp dụng hình phạt tiền là hình phạt bổ sung đối với ngƣời phạm tội tổ chức đua xe trái phép cần chú ý: - Chỉ áp dụng hình phạt tiền là hình phạt bổ sung nếu ngƣời phạm tội không bị áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính; - Chỉ áp dụng mức phạt tiền trong khung hình phạt đã quy định; - Nếu không áp dụng hình phạt tiền thì phải nêu rõ lý do trong bản án. 2. TỘI ĐUA XE TRÁI PHÉP Điều 207. Tội đua xe trái phép 1. Ngƣời nào đua trái phép xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của ngƣời khác hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chƣa đƣợc xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mƣơi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm. 19 2. Phạm tội thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm: a) Gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của ngƣời khác; b) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp ngƣời bị nạn; c) Tham gia cá cƣợc; d) Chống lại ngƣời có trách nhiệm bảo đảm trật tự an toàn giao thông hoặc ngƣời có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép; đ) Đua xe nơi tập trung đông dân cƣ; e) Tháo dỡ các thiết bị an toàn khỏi phƣơng tiện đua; g) Tái phạm về tội này hoặc tội tổ chức đua xe trái phép. 3. Phạm tội trong trƣờng hợp tái phạm nguy hiểm hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ năm năm đến mƣời lăm năm. 4. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ mƣời hai năm đến hai mƣơi năm. 5. Ngƣời phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến ba mƣơi triệu đồng. Định nghĩa: Đua xe trái phép là hành vi của hai hoặc nhiều ngƣời điều khiển xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ chạy thi trên đƣờng bộ nhằm đuổi kịp hoặc vƣợt ngƣời cùng đua. Cũng nhƣ đối với tội tổ chức đua xe trái phép, Bộ luật hình sự năm 1985 không quy định tội đua xe trái phép. Do yêu cầu đấu tranh phòng chống hành vi đua xe trái phép nên Bộ luật hình sự năm 1999 đã bổ sung tội tổ chức đƣa xe trái phép và tội đua xe trái phép. Trƣớc khi Bộ luật hình sự năm 1999 có hiệu lực, hành vi đua xe trái phép bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng quy định tại Điều 198 Bộ luật hình sự năm 1985. Tuy nhiên, khi ấy chỉ cần có hành vi đua xe trái phép là đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gây rối trật tự công cộng mà không cần phải thêm điều kiện “gây thiệt hại cho sức khoẻ, tài sản của ngƣời khác hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chƣa đƣợc xoá án tích mà còn vi phạm” nhƣ Điều 207 Bộ luật hình sự năm 1999. Do tội gây rối trật tự công cộng quy định tại Điều 245 Bộ luật hình sự năm 1999 cũng bỏ sung tình tiết là yếu tố định tội “gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chƣa đƣợc xoá án tích mà còn vi phạm” nên nhà làm luật cũng quy định tình tiết này là yếu tố định tội đối với tội đua xe trái phép tƣơng tự nhƣ đối với tội gây rối trật tự công cộng. 20