Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Các nguyên tắc sử dụng đất và thưc thi trong thực tiễn...

Tài liệu Các nguyên tắc sử dụng đất và thưc thi trong thực tiễn

.DOCX
59
364
86

Mô tả:

PHẦN MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Đất là mẹ, sức lao động là cha, sản sinh ra mọi của cải vật chất. Đất đai là một trong những của cải quý nhất của loài người, nó tạo điều kiện cho sự sống của thực vật, động vật và con người trên trái đất. Dưới góc độ chính trị- pháp lý, đất đai là một bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ quốc gia gắn liền với chủ quyền quốc gia. Nhưng mặt khác, nhà nước là đại diện cho chủ quyền cuả quốc gia, để bảo vệ chủ quyền đó nhà nước phải luôn luôn thực hiện các biện pháp quản lý, bảo vệ đất đai khỏi có sự xâm phạm của bên ngoài và bị kiệt quệ "Mỗi bước tiến của nông nghiệp tư bản chủ nghĩa là một bước tiến không những trong nghệ thuật bóc lột người lao động mà còn là một bước tiến về mặt làm cho đất đai bị kiệt quệ" Trong hoàn cảnh đất nước ta đang từng bước xây dựng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả đất đai không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế mà còn đảm bảo cho mục tiêu ổn định chính trị-xã hội. Bên cạnh đó, nước ta là một nước nông nghiệp, có dân số đông, việc thực thi các nguyên tắc sử dụng đất như thế nào cho có hiệu quả đang trở thành mối quan tâm hàng đầu, là mục tiêu chiến lược của đất nước. Mặc khác, việc sử dụng đất đai còn ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng, vật nuôi. Vì vậy chúng ta cần có các phương án sử dụng đất đúng mục đích nhằm để mang lại hiệu quả kinh tế cho từng ngành, từng vùng, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương.
PHẦẦN MỞ ĐẦẦU 1.Tính cấấp thiếất của đếề tài Đấất là mẹ, sức lao động là cha, sản sinh ra m ọi của c ải v ật chấất. 1 Đấất đai là một trong những của cải quý nhấất c ủa loài ng ười, nó t ạo điềều kiện cho sự sốấng của thực vật, động vật và con người trền trái đấất. 2 Dưới góc độ chính trị- pháp lý, đấất đai là một bộ phận khống thể tách rời của lãnh thổ quốấc gia gắấn liềền với chủ quyềền quốấc gia. Nh ưng m ặt khác, nhà nước là đại diện cho chủ quyềền cuả quốấc gia, để b ảo v ệ ch ủ quyềền đó nhà nước phải luốn luốn thực hiện các biện pháp quản lý, bảo vệ đấất đai khỏi có sự xấm phạm của bền ngoài và bị kiệt quệ "Mốỗi bước tiềấn c ủa nống nghiệp tư bản chủ nghĩa là một bước tiềấn khống những trong ngh ệ thu ật bóc lột người lao động mà còn là một b ước tiềấn vềề m ặt làm cho đấất đai b ị kiệt quệ"3 Trong hoàn cảnh đấất nước ta đang từng bước xấy dựng sự nghi ệp cống nghiệp hóa, hiện đại hóa thì việc sử dụng tiềất kiệm, hi ệu qu ả đấất đai khống chỉ có ý nghĩa vềề mặt kinh tềấ mà còn đảm b ảo cho m ục tiều ổn đ ịnh chính trị-xã hội. Bền cạnh đó, nước ta là một n ước nống nghi ệp, có dấn sốấ đống, việc thực thi các nguyền tắấc sử dụng đấất như thềấ nào cho có hi ệu qu ả đang trở thành mốấi quan tấm hàng đấều, là m ục tiều chiềấn l ược c ủa đấất nước. Mặc khác, việc sử dụng đấất đai còn ảnh hưởng đềấn nắng suấất và chấất lượng cấy trốềng, vật nuối. Vì vậy chúng ta cấền có các ph ương án s ử d ụng đấất 1 Các- Mác- Angghen, tuyển tập, tập 23 trang 189, NXB Sự thật năm 1979 2 Những quy định về quản lý và sử dụng ruộng đất, NXB Nông nghiệp năm 1980 3 Các- Mác Tư bản, quyển 1, tập 2, trang 259- 260, NXB Sự thật năm 1979 đúng mục đích nhắềm để mang lại hiệu quả kinh tềấ cho từng ngành, từng vùng, phù hợp với định hướng phát triển kinh tềấ xã hội của từng đ ịa phương. Nềấu chúng ta sử dụng đấất khống có khoa học, khống theo quy hoạch, kềấ hoạch seỗ làm cho đấất bị cắền cốỗi và bạc màu dấỗn đềấn những tác h ại xấấu đốấi với đời sốấng kinh tềấ xã hội. Để sử dụng đấất đai ngày càng h ợp lý, phát huy hềất tiềềm nắng sản xuấất thì việc đánh giá tình hình qu ản lý và s ử dụng đấất đai là rấất cấền thiềất, nhắềm tìm ra những h ạn chềấ đ ể có nh ững gi ải pháp khắấc phục cho vấấn đềề quản lý và sử dụng đấất ở các nắm kềấ tiềấp m ột cách chặt cheỗ và hiệu quả hơn. Sau nhiềều nắm thi hành, Luật Đấất đai đã phát huy tác dụng tích c ực, góp phấền phát triển kinh tềấ - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, đảm b ảo an sinh xã hội, thu hẹp sự phấn biệt giữa nhà đấều tư trong nước và n ước ngoài trong việc tiềấp cận đấất đai; khắấc phục những bấất cập vềề bốềi thường, hốỗ trợ khi Nhà nước thu hốềi đấất; đổi mới cống tác giải quyềất tranh chấấp, khiềấu n ại vềề đấất đai, bảo đảm việc phấn bổ quyỗ đấất đáp ứng cho các m ục tiều phát triển kinh tềấ - xã hội, quốấc phòng và an ninh. Quyỗ đấất nống nghi ệp đã đáp ứng yều cấều bảo đảm an ninh lương thực quốấc gia, bảo vệ và phát triển rừng; quyỗ đấất dành cho cống nghiệp, dịch vụ, xấy dựng kềất cấấu h ạ tấềng, phát triển đố thị được mở rộng, từng bước đáp ứng yều cấều đẩy m ạnh cống nghiệp hóa, hiện đại hóa đấất nước và nhu cấều đố thị hóa. Diện tích đấất ch ưa sử dụng cơ bản đã được đưa vào sử dụng. Các quyềền c ủa ng ười s ử d ụng đấất được mở rộng và được Nhà nước bảo đảm thực hiện đã làm cho ng ười s ử dụng đấất gắấn bó hơn đốấi với đấất đai, yền tấm đấều tư, phát tri ển sản xuấất kinh doanh để tắng hiệu quả sử dụng đấất. Thị trường bấất đ ộng s ản, trong đó có quyềền sử dụng đấất đã tạo lập được cơ chềấ hoạt động, phát tri ển tương đốấi đốềng bộ, từng bước hoàn thiện chính sách tài chính đấất đai theo hướng tiềấp cận cơ chềấ thị trường, thu hút đấều tư cho phát triển, đưa đấất đai trở thành nguốền nội lực, nguốền vốấn để phát triển đấất nước. Cống tác quản lý nhà nước vềề đấất đai đã có nhiềều chuyển biềấn, hệ thốấng t ổ ch ức b ộ máy qu ản lý nhà nước vềề đấất đai từng bước được củng cốấ, cán bộ làm cống tác qu ản lý đấất đai được tắng cường. Chỉ có dưới chủ nghĩa xã hội mới bảo đảm được các điềều ki ện làm cho đấất đai ngày càng phát triển được vai trò to lớn c ủa nó. D ưới ch ủ nghĩa xã hội, việc khai thác và sử dụng các tài nguyền thiền nhiền, trong đó có đấất đai, phải bảo đảm nguyền tắấc phục vụ lợi ích c ủa toàn xã h ội. Vì thềấ, vi ệc quản lý và sử dụng tốất đấất đai là nhiệm vụ của toàn xã hội. Mà tr ước hềất là nhiệm vụ của mọi cống dấn phải hiểu biềất rõ vềề quyềền và nghĩa v ụ c ủa ng ời sử dụng đấất đai theo pháp luật đấất đai. Tuy nhiền, qua tổng kềất tình hình thi hành Luật đấất đai nắm 2013 cho thấấy, vấỗn còn tốền tại một sốấ bấất cập đáng kể. Việc phấn cấấp th ẩm quyềền trong quản lý đấất đai chưa đi đối với quy định cơ chềấ bảo đảm qu ản lý thốấng nhấất của Trung ương. Cống tác thanh tra, giám sát thi hành pháp lu ật ch ưa nghiềm, trong khi chềấ tài xử lý vi phạm còn thiềấu và ch ưa đ ủ m ạnh đ ể ngắn chặn các hành vi vi phạm. Nguốền lực vềề đấất đai chưa được khai thác và phát huy đấềy đủ để trở thành nội lực quan trọng phục vụ kinh tềấ - xã hội của đấất nước. Việc sử dụng đấất ở nhiềều nơi còn lãng phí, hiệu qu ả thấấp. Nhiềều di ện tích đấất đã thu hốềi để thực hiện các dự án đấều tư nhưng tiềấn đ ộ s ử d ụng chậm, còn để hoang phí, gấy nhiềều bức xúc trong xã h ội. Nhiềều đ ịa ph ương chưa quan tấm thực hiện cơ chềấ tạo quyỗ đấất sạch để đấấu giá quyềền sử dụng đấất, tắng nguốền thu cho ngấn sách nhà nước. Cống tác qu ản lý nhà n ước vềề đấất đai vấỗn còn hạn chềấ, bấất cập. Để hiểu rõ hơn vềề vấấn đềề này, em xin chọn đềề tài: Các nguyến tắấc sử dụng đấất và thực thi trong thực tiếễn để làm bài luận vắn tốất nghiệp. 2.Tình hình nghiến cứu Cho đềấn nay, vấấn đềề đấất đai nói chung và các nguyền tắấc s ử d ụng đấất nói riềng vấỗn còn là mảnh đấất mới khai phá còn đấềy m ới m ẻ và hềất s ức ph ức tạp dốấi với các nhà hoạt động thực tiềỗn, cũng như các nhà lý luận Việt Nam. Trong khoảng thời gian mà tư duy pháp lý vềề đấất đai đ ược du nh ập vào nước ta thì các nhà khoa học, các nhà hoạt động thực tiềỗn đã làm đ ược khá nhiềều cống việc có ý nghĩa đốấi với việc phát triển những tri th ức khoa h ọc vềề quyềền sử dụng đấất cũng như vềề pháp luật quy định vềề các nguyền tắấc s ử dụng đấất đốấi với tấất cả mọi người dấn Việt Nam, nhắềm nấng cao hi ểu biềất, nhận thức của nhấn dấn vềề vấấn đềề này. Sốấ lượng các cống trình khoa h ọc, các cuộc hội thảo, các bài viềất vềề vấấn đềề đấất đai trền th ực tềấ hi ện nay ngày càng nhiềều và có chấất lượng cao. Tuy nhiền, riềng đốấi với vấấn đềề vềề các nguyền tắấc s ử d ụng đấất thì các cống trình khoa học, các bài viềất là chưa nhiềều. Vi ệc nghiền c ứu vấấn đềề này được đềề cập trong một sốấ cống trình khoa học, m ột sốấ lu ận án,lu ận vắn và chủ yềấu dừng lại ở các bài viềất trền tạp chí. Cụ thể nh ư: Bài viềất vềề Nấng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đấất đai của tạp chí Cộng sản, bài viềất vềề Quản lý và sử dụng đấất trền quan điểm phát triển bềền vững của tạp chí Cộng sản của tác giả Nguyềỗn Quang Tuấấn,... Như vậy, các vấấn đềề vềề sử dụng đấất đai được nghiền c ứu d ưới nhiềều góc độ khác nhau, so sánh, đánh giá vềề từng khía c ạnh c ủa vấấn đềề là m ột đềề tài độc lập và khống trùng lặp với kinh nghiệm thực tiềỗn có liền quan đềấn đềề tài. 3.Mục đích nghiến cứu Để đảm bảo bài làm được đấềy đủ, chính xác. Với đềề tài này, em xác định các mục đích của bài luận vắn này bao gốềm: Cấền phấn tích rõ h ơn vềề các nguyền tắấc sử dụng đấất theo quy định của Luật đấất đai nắm 2013 và các vắn bản liền quan hiện hành, thực trạng của việc sử dụng đấất trong th ực tiềỗn hiện nay, bền cạnh đó cấền làm rõ vềề việc thực thi các nguyền tắấc này trong thực tiềỗn Việt Nam hiện nay và đưa ra các đềề xuấất đ ể vi ệc th ực hi ện các nguyền tắấc sử dụng đấất được thực thi có hiệu quả nhấất trong th ực tiềỗn. 4.Đốấi tượng nghiến cứu Đốấi tượng mà đềề tài này cấền hướng đềấn bao gốềm: -Các quy định của pháp luật hiện hành vềề các nguyền tắấc sử d ụng đấất. -Việc thực thi các nguyền tắấc này trong thực tiềỗn Việt Nam c ủa các c ơ quan có thẩm quyềền và của người dấn. 5.Phạm vi nghiến cứu Đốấi với đềề tài này, em xác định phạm vi nghiền c ứu là các vấấn đềề vềề việc sử dụng đấất và các nguyền tắấc sử dụng đấất được quy định trong Lu ật và các vắn bản liền quan hiện hành. 6.Phương pháp nghiến cứu Trong quá trình nghiền cứu đềề tài này, em đã sử d ụng ph ương pháp duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác- Lề Nin. Phương pháp phấn tích, so sánh, đốấi chiềấu các vấấn đềề d ựa trền c ơ s ở khoa học, thựa tiềỗn và lý luận giúp cho nội dung c ủa bài lu ận vắn mang m ột sắấc thái riềng, dựa trền nềền tảng khoa học đó để rút ra quan đi ểm cho b ản thấn. Ngoài những phương pháp đó, em còn sử d ụng ph ương pháp c ụ th ể khác trong luận vắn đó là: -Phương pháp phấn tích, tổng hợp được sử dụng ở chương lý lu ận vềề tài nguyền đấất đai ở nước ta. - Phương pháp giải thích pháp luật được em sử dụng để lý giải và phấn tích các quy định của pháp luật vềề nguyền tắấc s ử d ụng đấất hi ện hành tại Việt Nam. -Bền cạnh những phương pháp phấn tích và điềều tra xã h ội h ọc, ch ủ yềấu được sử dụng ở chương thực tiềỗn thực hiện pháp luật các nguyền tắấc s ử dụng đấất, để thấấy được những kềất quả đạt được cũng nh ư nh ững h ạn chềấ, bấất cập trong cống tác thực hiện pháp luật các nguyền tắấc s ử d ụng đấất t ại Việt Nam hiện nay. 7.Ý nghĩa nghiến cứu của đếề tài -Củng cốấ kiềấn thức đã được tiềấp thu trong nhà tr ường và nh ững kiềấn thức mà em đã được lĩnh hội từ sách; báo và các phương ti ện thống tin đ ại chúng. -Nấng cao khả nắng tiềấp cận, phấn tích luật và các vắn b ản liền quan đềấn các nguyền tắấc sử dụng đấất. -Trền cơ sở phấn tích và đánh giá việc thực thi các nguyền tắấc s ử d ụng đấất trền thực tiềỗn, để từ đó đưa ra các đềề xuấất cho vi ệc thực hi ện các nguyền tắấc sử dụng đấất được thực thi một cách có hiệu quả nhấất. 8.Kếất cấấu của luận vắn Ngoài phấền mở đấều, kềất luận và danh mục tài liệu tham khảo, lu ận vắn có kềất cấấu bốấn chương: Ngoài phấền mở đấều, kềất luận và danh mục tài li ệu tham kh ảo, n ội dung luận án gốềm 4 chương: Chương 1: Một sốấ lý luận chung vềề nguyền tắấc sử dụng đấất Chương 2: Hiện trạng thực thi các nguyền tắấc sử dụng đấất theo pháp luật hiện hành Chương 3: Một sốấ kiềấn nghị hoàn thiện pháp luật và nấng cao hi ệu quả thực thi pháp luật PHẦẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: MỘT SỐỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀẦ NGUYỀN TẮỐC SỬ DỤNG ĐẦỐT 1.Khái quát vếề đấất đai 1.1.Khái niệm và đặc điểm chung của đấất đai Ngay từ buổi ban đấều, đấất đai là một vật thể tự nhiền, sau khi con người sử dụng đấất, dấền dấền trong quá trình sử dụng đó làm cho đấất mang trong nó giá trị lao động xã hội, và đấất tr ở thành m ột th ực th ể l ịch s ử- t ự nhiền. Đặc trưng này của đấất làm cho đấất đai ngày càng thay đ ổi so v ới cái ban đấều của nó. Vấỗn dựa trền cái ban đấều là vật thể tự nhiền nh ưng tính chấất, ý nghĩa và tác động của nó đốấi với sự phát tri ển xã h ội loài ng ười ngày càng mang đặc trưng như là một sản phẩm tổng hợp của sản xuấất xã h ội. Như vậy có thể nói đấất đai là tài sản đặc bi ệt, là tài nguyền quốấc gia vố cùng quý giá, là tư liệu sản xuấất đặc biệt, là thành phấền quan tr ọng hàng đấều của mối trường sốấng, là địa bàn phấn bốấ các khu dấn c ư, xấy d ựng các cơ sở kinh tềấ- vắn hoá- xã hội- an ninh quốấc phòng. Đấất đai là sản phẩm của tự nhiền, nó là yềấu tốấ cấấu thành nền lãnh th ổ của mốỗi quốấc gia. Đấất đai được cốấ định vềề m ặt sốấ l ượng và có v ị trí khống thay đổi trong khống gian, nó khống mấất đi mà ch ỉ có th ể biềấn đ ổi t ừ d ạng này sang dạng khác, từ mục đích sử dụng này sang m ục đích s ử d ụng khác theo nhu cấều của con người. Chính đặc điểm này là nguyền nhấn chủ yềấu tạo ra sự khác biệt vềề giá trị giữa các mảnh đấất ở những vị trí khác nhau. Đấất đai là điềều kiện vật chấất cấền thiềất cho sự tốền tại c ủa bấất kỳ ngành sản xuấất nào để thực hiện mọi quá trình sản xuấất, vừa là chốỗ đ ứng, v ừa là địa bàn hoạt động cho tấất cả các ngành, nhưng tùy thuộc vào từng ngành c ụ thể mà vai trò của đấất đai có sự khác nhau. Đốấi với cống nghi ệp chềấ t ạo, chềấ biềấn và xấy dựng, đấất chỉ đóng vai trò thụ động là c ơ s ở trung gian, là nềền tảng, là vị trí để thực hiện quá trình sản xuấất, ở đấy quá trình s ản xuấất và hình thành sản phẩm khống phụ thuộc vào tính chấất và độ màu m ỡ của đấất. Trong ngành cống nghiệp khai khoáng, ngoài vai trò c ơ s ở trung gian, đấất còn là kho tàng cung cấấp các nguyền liệu quý giá cho con ng ười, nh ưng ngay ở đấy quá trình sản xuấất và chấất lượng sản phẩm làm ra cũng khống ph ụ thuộc vào chấất lượng đấất. Riềng trong nống nghi ệp thì đấất có vai trò khác hẳn. Đấất đai khống chỉ là cơ sở khống gian, khống chỉ là điềều ki ện v ật chấất cấền thiềất cho sự tốền tại của ngành mà đấất còn là một yềấu tốấ tích c ực c ủa s ản xuấất, quá trình sản xuấất nống nghiệp có liền quan ch ặt cheỗ v ới đấất, ph ụ thuộc rấất nhiềều vào độ phì nhiều của đấất, phụ thuộc vào các quá trình sinh học tự nhiền. Như vậy, đấất đai là một tư liệu sản xuấất cực kỳ quan trọng đốấi với con người. Sự quan tấm đúng mức trong quản lý và sử dụng đấất đai seỗ làm cho sản lượng thu được từ mốỗi mảnh đấất khống ngừng nấng lền. 1.2. Các nhấn tốấ ảnh hưởng đếấn hiệu quả sử dụng đấất đai - Yềấu tốấ tự nhiền bao gốềm: Thời tiềất khí hậu, vị trí đ ịa lý, đ ịa hình, th ổ nhưỡng, mối trường sinh thái, thủy vắn đấy là những yềấu tốấ quyềất đ ịnh đềấn lựa chọn cấy trốềng, định hướng đấều tư thấm canh; các nhấn tốấ này ảnh hưởng rấất lớn đềấn quá trình canh tác đấất đai. Trong đó yềấu tốấ quan tr ọng nhấất là độ phì đấất quyềất định phấền lớn nắng suấất cấy trốềng. - Yềấu tốấ kinh tềấ - xã hội bao gốềm: + Quy hoạch và bốấ trí hệ thốấng cấy trốềng: cấền phải dựa điềều ki ện vềề t ự nhiền như khí hậu, đấất đai, độ cao tuyệt đốấi c ủa đ ịa hình, tính chấất đấất, s ự thích hợp của cấy trốềng . + Trình độ nắng lực của các chủ thể kinh doanh: Áp dụng khoa học kyỗ thuật và tổ chức quản lý của các chủ thể kinh doanh; khả nắng thích ứng với thay đổi của mối trường; khả nắng vềề vốấn và trình độ c ơ sở v ật chấất kyỗ thuật của các chủ thể. - Yềấu tốấ thị trường bao gốềm: giá cả thị trường đấều vào và đấều ra c ủa quá trình sản xuấất, các yềấu tốấ vềề quan hệ thị trường ngày càng đ ược m ở rộng và có tác động to lớn đềấn nềền sản xuấất hàng hóa nói chung. Tuy nhiền, thị trường cho sản xuấất hàng hóa mà thiềấu tính định h ướng thì seỗ n ảy sinh tính tự phát, ngấỗu nhiền và thiềấu sự vận hành đốềng bộ lành m ạnh gấy khống ít trở ngại, bấất lợi cho nống dấn và các doanh nghi ệp s ản xuấất kinh doanh. 1.3.Các chỉ tiếu đánh giá hiệu quả sử dụng đấất Sử dụng đấất trong các ngành sản xuấất như thềấ nào h ợp lý và có hi ệu quả. Ta có những chỉ tiều đánh giá hiệu quả sử dụng đấất sau: - Nắng suấất đấất đai : là giá trị sản lượng sản phẩm tính trền m ột đ ơn vị diện tích trong một thời gian nhấất định, thường tính cho m ột nắm. Ch ỉ tiều này thường được tính cho diện tích đấất canh tác. - Hệ sốấ sử dụng ruộng đấất : là tổng diện tích gieo trốềng chia cho t ổng diện tích canh tác trong thời gian của một chu kỳ sản xuấất ( th ường tính cho một nắm). - Độ phì nhiều của đấất: là nắng suấất cấy trốềng vật nuối thu đ ược trền đơn vị diện tích trong một thời gian nhấất định. Thường dùng chỉ tiều này đ ể đánh giá độ phì nhiều của đấất có được cải thiện hay bị giảm xuốấng trong quá trình sử dụng đấất Thống qua các chỉ tiều trền mà người ta có những phương án sử d ụng đấất hợp lý và hiệu quả. Tránh tình trạng sử dụng đấất thiềấu h ợp lý, lãng phí nguốền đấất, gấy tổn hại trực tiềấp và gián tiềấp đềấn tài nguyền đấất. 2.Sự cấền thiếất sử dụng đấất tiếất kiệm, có hiệu quả và bếền vững Ngày nay, sử dụng đấất bềền vững, tiềất kiệm và có hi ệu qu ả đã tr ở thành chiềấn lược quan trọng có tính toàn cấều. Nó đặc biệt quan tr ọng đốấi với sự tốền tại và phát triển của nhấn loại, bởi nhiềều leỗ: Một là, tài nguyền đấất vố cùng quý giá : Bấất kỳ nước nào, đấất đềều là tư liệu sản xuấất nống - lấm nghiệp chủ yềấu, cơ sở lãnh thổ đ ể phấn bốấ các ngành kinh tềấ quốấc dấn. Nói đềấn tấềm quan tr ọng c ủa đấất, t ừ xa x ưa, ng ười ẤẤn Độ, người Ả-rập, người Myỗ đềều có cách ngốn bấất h ủ: “Đấất là tài s ản vay mượn của con cháu”. Người Myỗ còn nhấấn mạnh “...đấất khống ph ải là tài s ản thừa kềấ của tổ tiền”. Người Ét-xtố-ni-a, người Th ổ Nhĩ Kỳ coi “có m ột chút đấất còn quý hơn có vàng”. Người Hà Lan coi “mấất đấất còn tốềi t ệ h ơn s ự phá sản”4. Gấền đấy trong báo cáo vềề suy thoái đấất toàn cấều, UNEP kh ẳng đ ịnh “Mặc cho những tiềấn bộ khoa học - kyỗ thuật vĩ đại, con ng ười hi ện đ ại vấỗn phải sốấng dựa vào đấất”. Đốấi với Việt Nam, m ột đấất n ước v ới “Tam s ơn, t ứ hải, nhấất phấn điềền”, đấất càng đặc biệt quý giá. Hai là, tài nguyền đấất có hạn, đấất có khả nắng canh tác càng ít ỏi: Toàn lục địa trừ diện tích đóng bắng vĩnh cửu (1.360 tri ệu héc-ta) ch ỉ có 13.340 triệu héc-ta. Trong đó phấền lớn có nhiềều hạn chềấ cho sản xuấất do quá lạnh, khố, dốấc, nghèo dinh dưỡng, hoặc quá mặn, quá phèn, bị ố nhiềỗm, b ị 4 Bài viết “sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên đất”- Tạp chí Cộng Sản phá hoại do hoạt động sản xuấất hoặc do bom đạn chiềấn tranh. Diện tích đấất có khả nắng canh tác của lục địa chỉ có 3.030 tri ệu héc-ta. Hi ện nhấn lo ại mới khai thác được 1.500 triệu héc-ta đấất canh tác. Ba là, diện tích tự nhiền và đấất canh tác trền đấều người ngày càng giảm do áp lực tắng dấn sốấ, sự phát triển đố thị hóa, cống nghi ệp hóa và các hạ tấềng kyỗ thuất: Bình quấn diện tích đấất canh tác trền đấều ng ười của thềấ giới hiện nay chỉ còn 0,23 ha, ở nhiềều quốấc gia khu vực chấu Á, Thái Bình Dương là dưới 0,15 ha, ở Việt Nam chỉ còn 0,11 ha. Theo tính toán c ủa T ổ chức Lương thực thềấ giới (FAO), với trình độ sản xuấất trung bình hi ện nay trền thềấ giới, để có đủ lương thực, thực phẩm, mốỗi người cấền có 0,4 ha đấất canh tác. Bốấn là, do điềều kiện tự nhiền, hoạt động tiều cực của con người, h ậu quả của chiềấn tranh nền diện tích đáng kể của lục địa đã, đang và seỗ còn bị thoái hóa, hoặc ố nhiềỗm dấỗn tới tình trạng giảm, mấất kh ả nắng s ản xuấất và nhiềều hậu quả nghiềm trọng khác : Trền thềấ giới hiện có 2.000 triệu héc-ta đấất đã và đang bị thoái hóa, trong đó 1.260 tri ệu héc-ta t ập trung ở chấu Á, Thái Bình Dương. Ở Việt Nam hiện có 16,7 triệu héc-ta bị xói mòn, r ửa trối mạnh, chua nhiềều, 9 triệu héc-ta đấất có tấềng mỏng và đ ộ phì thấấp, 3 tri ệu héc-ta đấất thường bị khố hạn và sa mạc hóa, 1,9 triệu héc-ta đấất b ị phèn hóa, mặn hóa mạnh. Ngoài ra tình trạng ố nhiềỗm do phấn bón, hóa chấất b ảo vệ thực vật, chấất thải, nước thải đố thị, khu cống nghiệp, làng nghềề, s ản xuấất, dịch vụ và chấất độc hóa học để lại sau chiềấn tranh cũng đáng báo động. Hoạt động canh tác và đời sốấng còn bị đe dọa bởi tình tr ạng ng ập úng, ngập lũ, lũ quét, đấất trượt, sạt lở đấất, thoái hóa lý, hóa h ọc đấất... Nắm là, lịch sử đã chứng minh sản xuấất nống nghiệp phải được tiềấn hành trền đấất tốất mới có hiệu quả: Tuy nhiền, để hình thành đấất với độ phì nhiều cấền thiềất cho canh tác nống nghiệp phải trải qua hàng nghìn nắm, thậm chí hàng vạn nắm. Vì vậy, mốỗi khi sử dụng đấất đang sản xuấất nống nghiệp cho các mục đích khác cấền cấn nhắấc kyỗ để khống r ơi vào tình tr ạng chạy theo lợi ích trước mắất. 3.Các nguyến tắấc sử dụng đấất theo pháp luật hiện hành Dựa vào những hiểu biềất của em, thì nguyền tắấc được hi ểu là nh ững điềều cơ bản được đặt ra trền những quan điểm, tư tưởng nhấất đ ịnh đòi hi ểu các tổ chức và cá nhấn phải tuấn theo. Dựa vào thực trạng việc sử dụng đấất của Việt Nam hi ện nay, Lu ật đấất đai nắm 2013 đã có quy định các nguyền tắấc sử d ụng đấất, đ ể đ ảm b ảo cho các cơ quan có thẩm quyềền và người dấn Việt Nam thực hi ện m ột cách có hiệu quả nhấất. Theo đó, Điềều 6 Luật đấất đai 2013 quy định vềề nguyền tắấc sử dụng đấất: "1. Đúng quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất và đúng mục đích s ử d ụng đấất. 2. Tiềất kiệm, có hiệu quả, bảo vệ mối trường và khống làm tổn h ại đềấn lợi ích chính đáng của người sử dụng đấất xung quanh. 3. Người sử dụng đấất thực hiện quyềền, nghĩa vụ của mình trong th ời hạn sử dụng đấất theo quy định của Luật này và quy định khác c ủa pháp lu ật có liền quan." 3.1.Nguyến tắấc sử dụng đấất đúng quy hoạch, kếấ hoạch và đúng m ục đích sử dụng đấất 3.1.1. Quy định của pháp luật hiện hành vềề “Nguyền tắấc s ử d ụng đấất đúng quy hoạch, kềấ hoạch và đúng mục đích sử dụng đấất” Trước hềất, chúng ta phải hiểu thềấ nào là đúng quy hoạch, kềấ ho ạch? Quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất đai là cơ sở khoa học của cả quá trình quản lý và sử dụng đấất. Vì vậy, khi xấy dựng nó ph ải th ể hi ện đấềy đ ủ các cắn cứ có tính định hướng cho việc thực thi quy ho ạch và kềấ ho ạch. C ụ thể, cắn cứ xấy dựng quy hoạch phải xuấất phát từ: -Chiềấn lược, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tềấ- xã hội, quốấc phòng –an ninh của cả nước, quy hoạch phát triển của các ngành và t ừng đ ịa phương. -Kềấ hoạch phát triển kinh tềấ- xã hội của Nhà nước. -Điềều kiện tự nhiền, kinh tềấ- xã hội và nhu cấều thị tr ường. -Hiện trạng sử dụng đấất và nhu cấều sử dụng đấất. -Định mức sử dụng đấất. -Tiềấn bộ của khoa học và cống nghệ liền quan đềấn sử d ụng đấất. -Kềất quả thực hiện quy hoạch sử dụng đấất của kỳ trước. Để hiểu rõ hơn thì theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điềều 3 Lu ật đấất đai 2013: “Quy hoạch sử dụng đấất là việc phấn bổ và khoanh vùng đấất đai theo khống gian sử dụng cho các mục tiều phát triển kinh tềấ - xã h ội, quốấc phòng, an ninh, bảo vệ mối trường và thích ứng biềấn đổi khí h ậu trền c ơ s ở tiềềm nắng đấất đai và nhu cấều sử dụng đấất c ủa các ngành, lĩnh v ực đốấi v ới t ừng vùng kinh tềấ - xã hội và đơn vị hành chính trong m ột kho ảng th ời gian xác định. Kềấ hoạch sử dụng đấất là việc phấn chia quy hoạch sử dụng đấất theo thời gian để thực hiện trong kỳ quy hoạch sử dụng đấất”. Còn đốấi với việc sử dụng đấất đúng mục đích được hiểu như sau: Người sử dụng đấất có nghĩa vụ sử dụng đấất theo m ục đích đ ược th ể hi ện trền giấấy chứng nhận quyềền sử dụng đấất đã được cấấp. Dựa vào thực trạng sử dụng đấất của Việt Nam hiện nay, Nhà nước thốấng nhấất quản lý đấất đai thống qua việc ban hành lu ật, các vắn b ản pháp luật và các chủ trương, bao gốềm: – Nhà nước ban hành luật đấất đai. – Nhà nước thiềất lập hệ thốấng các cơ quan quản lý đấất đai t ừ trung ương đềấn địa phương. – Nhà nước đềề ra các chủ trương, quy hoạch sử dụng đấất đai h ợp lý. Do Việt Nam ta có truyềền thốấng trốềng lúa nước, nước ta là n ước nống nghiệp, muốấn đưa đấất nước ta ngày càng phát triển, chúng ta ph ải t ận d ụng những tài sản vốấn có như vậy để đưa đấất nước ta ngày càng phốền vinh, phát triển. Chính vì những lý do đó, Nhà nước ta ưu tiền bảo vệ và phát tri ển quyỗ đấất nống nghiệp: – Nhà nước có chính sách tạo điềều kiện cho ng ười làm nống, lấm nghiệp, nuối trốềng thủy sản và làm muốấi có đấất đ ể s ản xuấất. – Đốấi với tổ chức, hộ gia đình và cá nhấn sử dụng đấất vào mục đích nống nghiệp trong hạn mức sử dụng đấất thì khống phải trả tiềền sử dụng đấất, nềấu sử dụng vào mục đích khác phải xin phép chuyển m ục đích s ử d ụng đấất và trả tiềền sử dụng đấất. – Việc chuyển mục đích từ đấất nống nghiệp sang sử dụng vào m ục đích khác hoặc từ loại đấất khống thu tiềền sang loại đấất có thu tiềền ph ải đúng quy hoạch và kềấ hoạch được cơ quan nhà nước có thẩm quyềền phề duy ệt. – Nhà nước có quy định cụ thể vềề đấất chuyền trốềng lúa n ước, điềều kiện nhận chuyển nhượng đấất trốềng lúa nước và nghiềm cấấm m ọi hành vi chuyển mục đích từ loại đấất này sang sử dụng vào m ục đích khác khi ch ưa được sự đốềng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyềền. – Nhà nước khuyềấn khích mọi tổ chức, cá nhấn khai hoang, ph ục hóa lấấn biển, phủ xanh đấất trốấng, đốềi trọc sử dụng vào m ục đích nống nghi ệp. – Nghiềm cấấm việc mở rộng một cách tùy tiện các khu dấn c ư t ừ đấất nống nghiệp, hạn chềấ việc lập vườn từ đấất trốềng lúa. Nội dung quy hoạch sử dụng đấất bao quát các bi ện pháp đ ể xác đ ịnh phương pháp để xác định phương hướng, mục tiều sử dụng đấất trong t ừng thời kỳ quy hoạch, xác định diện tích các loại đấất phấn b ổ cho các nhu cấều khác nhau vềề quốấc phòng, an ninh, nhu cấều phát tri ển kinh tềấ, nhu cấều s ử dụng đấất phục vụ đấều tư trong nước và nước ngoài. Qua vi ệc xác đ ịnh các mục tiều nều trền, từ đó đưa ra các giải pháp để thực hi ện hóa quy ho ạch, đưa quy hoạch vào cuộc sốấng tránh tình trạng khống xem xét đấềy đ ủ m ọi yềấu tốấ vềề kinh tềấ, xã hội, bảo vệ mối trường làm cho nhiềều quy ho ạch khống mang tính khả thi gấy cản trở đời sốấng và sự phát tri ển. Từ những nội dung quy hoạch được ghi nhận trền, việc chi tiềất hóa bắềng các nội dung cụ thể trong kềấ hoạch sử dụng đấất thống qua phấn tích đánh giá các kềất quả đạt được trong kỳ kềấ ho ạch s ử d ụng đấất, các nhu cấều cụ thể vềề phấn bổ đấất đai cho từng kềấ hoạch giao đấất, cho thuề đấất, chuy ển mục đích sử dụng đấất và thu hốềi đấất phục vụ cho các m ục tiều phát tri ển kinh tềấ và xấy dựng hạ tấềng xã hội. Các quy định của pháp luật vềề nguyền tắấc, cắn cứ, quy trình vềề l ập, xét duyệt quy hoạch và kềấ hoạch sử dụng đấất đai là c ơ s ở quan tr ọng đ ể th ực hiện hóa quy hoạch và kềấ hoạch. Các ý tưởng quy hoạch nhiềều khi th ể hi ện quan điểm chủ quan của người làm quy hoạch mà ch ưa th ể hi ện đ ược chiềấn lược tổng thể phát triển kinh tềấ- xã hội của đấất nước, quan đi ểm c ủa người dấn góp ý cho các chiềấn lược đó chưa được lưu tấm m ột cách đấềy đ ủ. 5 Vì vậy, nhiềều dự án phá sản do thiềấu vốấn, thiềấu lòng tin ở ng ười dấn, khống thuyềất phục được người bị thu hốềi đấất để bàn giao mặt bắềng cho Nhà n ước thực hiện các dự án đấều tư. Để khống lặp lại khuyềất điểm đã qua trong việc thực hiện quy ho ạch, Luật đấất đai nắm 2013 đã thể hiện sự chỉ đạo sát sao của các c ơ quan cống quyềền trong việc thực thi quy hoạch. Điềều 49 Luật đấất đai nắm 2013 giao cho Chính phủ chỉ đạo và kiểm tra quá trình thực hiện quy hoạch, kềấ ho ạch sử dụng đấất đai trong phạm vi cả nước. Với cơ chềấ này ràng bu ộc các cấấp chính quyềền vào trong chỉ đạo và thực hiện quy hoạch, nhanh chóng phát hiện các biểu hiện vi phạm vềề quy hoạch để xử lý, ngắn ch ặn k ịp th ời các hành vi sử dụng đấất trái với quy hoạch và kềấ hoạch sử dụng đấất đã đ ược cống bốấ. Đốấi với người sử dụng đấất có diện tích sử dụng đấất nắềm trong quy hoạch nhưng chưa thực hiện việc thu hốềi đấất thì họ vấỗn tiềấp tục sử d ụng đấất theo mục đích đã được xác định như trước khi cống bốấ quy ho ạch, kềấ hoạch sử dụng đấất. Nhà nước nghiềm cấấm mọi hành vi tự ý xấy d ựng, đấều t ư kinh doanh bấất động sản trong khu vực bị thu hốềi đấất đ ể th ực hi ện quy hoạch, nềấu có nhu cấều cải tạo, sửa chữa nhà, cống trình thì ph ải đ ược phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyềền. Đốấi với quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất của những dự án, cống trình mà sau nhiềều nắm khống thực hiện hoặc khống thể thực hi ện đ ược thì c ơ quan nhà nước có thẩm quyềền vềề xét duyệt quy hoạch phải có quan đi ểm, ý kiềấn rõ ràng vềề tương lai của những quy ho ạch, kềấ ho ạch s ử d ụng đấất đó, 5 Hoàng Minh Hải, Pháp luật về quy hoạch sử dụng đất, trang 69 tránh tình trạng quy hoạch treo, mà người chịu tác động l ớn nhấất là ng ười dấn nắềm trong vùng quy hoạch.6 Bảo đảm cho quy hoạch, kềấ hoạch hóa đấất đai được thốấng nhấất trong cả nước, luật đấất đai nắm 2013 quy định một c ơ chềấ m ới vềề l ập, xét duy ệt quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất theo hướng xác định rõ nhi ệm v ụ c ủa t ừng cấấp lập kềấ hoạch, khống giao việc lập quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất theo hướng xác định rõ nhiệm vụ của từng cấấp lập quy ho ạch, khống giao vi ệc lập quy hoạch cho chính quyềền phường, thị trấấn cũng như đốấi v ới nh ững xã thuộc khu vực phát triển đố thị. Nhắềm gắấn việc quản lý sử dụng v ới vi ệc l ập quy hoạch và kềấ hoạch sử dụng đấất, nấng cao trách nhi ệm c ủa c ơ quan quản lý Nhà nước vềề đấất đai đốềng thời có tính đềấn tính đặc thù c ủa đấất quốấc phòng và an ninh, Luật đấất đai nắm 2013 xác định c ụ th ể là: -Chính phủ tổ chức lập quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất đai trong c ả nước trình Quốấc hội quyềất định; -UBND tỉnh, thành phốấ trực thuộc trung ương lập quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất trong địa phương mình trình hội đốềng nhấn dấn cùng cấấp thống qua trước khi trình cơ quan nhà nước có thẩm quyềền xét duy ệt; -UBND cấấp huyện lập quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất cấấp c ủa mình. Như vậy, Luật đấất đai nắm 2013 khống cho phép UBND các ph ường, thị trấấn được phép lập quy hoạch và kềấ hoạch sử dụng đấất đai mà tập trung thẩm quyềền này cho cơ quan hành chính cấấp trền đ ể quy vềề m ột mốấi trong việc lập quy hoạch và nấng cao tính khả thi của các quy ho ạch, tr ừ tr ường hợp đốấi với các xã thuộc khu vực khống phát triển đố thị. Từ trước đềấn nay, người dấn thường khó tiềấp cận với các quy ho ạch và kềấ hoạch sử dụng đấất đai, phấền lớn việc làm quy ho ạch cho đềấn trình tự 6 Báo Thanh Niên, bài viết về “Khái quát tình hình quy hoạch, kế hoạch sử dụng sử dụng đất” pháp lí đã được phề duyệt và có hiệu lực của quy ho ạch là do các cơ quan nhà nước có thẩm quyềền thực hiện, người dấn khống có được đấy đủ thống tin vềề quy hoạch được phề duyệt, quy hoạch phải cống bốấ cống khai tại UBND xã, phường, thị trấấn nơi có quy hoạch chi tiềất, tại cơ quan quản lí đấất đai chuyền ngành. Việc cống bốấ cống khai quy hoạch tại trụ sở UBND cấấp cơ sở, tại cơ quan quản lí đấất đai và thống qua các phương tiện thống tin đại chúng để nhấn dấn được biềất. Từ đó, người dấn có thể tiềấp cận đấềy đủ thống tin vềề quy hoạch đềề biềất và thực hiện, các cơ quan nhà nước thể hiện sự cống khai và minh bạch trong quá trình xấy dựng, lập phề duyệt và đưa quy hoạch vào đời sốấng đốềng thời thể hiện sự dấn chủ, cống khai trong cống tác quy hoạch. Những quy định trền góp phấền khắấc phục tình trạng quy ho ạch khống mang tính khả thi ở nhiềều địa phương, trả lại cho ng ười s ử d ụng niềềm tin vào quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất của Nhà nước. 3.1.2. Ý nghĩa của Nguyền tắấc sử dụng đấất đúng quy ho ạch, kềấ ho ạch và đúng mục đích sử dụng đấất Theo quy định tại khoản 2 điềều 101 Luật đấất đai 2013, điềều 17, kho ản 1 điềều 18, quyềất định 24/2014/QĐ-UBND vềề cấấp giấấy ch ứng nh ận quyềền s ử dụng đấất cho hộ gia đình, cá nhấn sử dụng đấất mà khống có giấấy t ờ vềề quyềền sử dụng đấất: Theo quy định tại khoản 2 Điềều 101 Luật đấất đai nắm 2013 thì : Hộ gia đình, cá nhấn đang sử dụng đấất khống có các giấấy t ờ quy đ ịnh t ại Điềều 100 của Luật này nhưng đấất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 01 tháng 7 nắm 2004 và khống vi phạm pháp luật vềề đấất đai, nay đ ược Ủy ban nhấn dấn cấấp xã xác nhận là đấất khống có tranh chấấp, phù h ợp v ới quy hoạch sử dụng đấất, quy hoạch chi tiềất xấy dựng đố thị, quy ho ạch xấy d ựng điểm dấn cư nống thốn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyềền phề duyệt đốấi với nơi đã có quy hoạch thì được cấấp Giấấy ch ứng nh ận quyềền s ử d ụng đấất, quyềền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắấn liềền với đấất . Theo quy định tại điềều 37 quyềất định 24/QĐ-UBND vềề chuy ển m ục đích sử dụng đấất vườn, ao nống nghiệp xen kẹt trong khu dấn c ư thì cắn c ứ để quyềất định cho phép chuyển mục đích sử dụng đấất đó là kềấ hoạch sử dụng đấất hắềng nắm cấấp huyện đã được phề duyệt. Như vậy, có thể thấấy rắềng quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất ngoài gi ữ vai trò hoạch định chính sách, định hướng phát triển kinh tềấ vùng, đ ảm b ảo việc sử dụng đấất có hiệu quả thì đó còn là cơ sở quan trọng để Nhà nước giao đấất, cấấp giấấy chứng nhận quyềền sử dụng đấất (sổ đỏ), chuy ển m ục đích sử dụng đấất, thậm chí là cơ sở để Nhà nước đềền bù vềề đấất, chi phí vềề đấất cho người dấn khi bị thu hốềi đấất. Vai trò quan trọng là thềấ song để biềất được quy ho ạch, kềấ ho ạch s ử dụng đấất ở địa phương hiện nay là rấất khó, khống ph ải ai cũng biềất đ ược. Mặc dù theo quy định của pháp luật hiện hành thì quy ho ạch, kềấ ho ạch s ử dụng đấất là thống tin cấền được cống bốấ cống khai, tuy nhiền chúng ta ch ưa có một cơ chềấ hiệu quả để giám sát điềều này, từ đó gấy ra hi ện t ượng “tham nhũng thống tin vềề đấất” của một sốấ cán bộ như hiện nay. Ch ỉ cấền biềất đ ược quy hoạch, kềấ hoạch sử dụng đấất trước người dấn, họ có thể đấều c ơ mua đấất với giá cực rẻ mạt, sau đó nhận tiềền đềền bù lớn hơn rấất nhiềều đ ể ắn chềnh lệch. Hiện tượng phổ biềấn này là nguyền nhấn ch ủ yềấu dấỗn t ới m ột loạt khiềấu nại, tranh chấấp vềề đấất xảy ra liền tiềấp nh ư hi ện nay, gấy b ức xúc trong nhấn dấn.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan