Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Các giải pháp tăng cường xã hội hoá giáo dục ở huyện kỳ anh, tỉnh hà tĩnh...

Tài liệu Các giải pháp tăng cường xã hội hoá giáo dục ở huyện kỳ anh, tỉnh hà tĩnh

.DOC
133
55
60

Mô tả:

lêi c¸m ¬n Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, häc tËp vµ hoµn thµnh luËn v¨n t¸c gi¶ ®· nhËn ®îc sù ®éng viªn gióp ®ì tËn t×nh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, nhiÒu thÇy c« gi¸o, c¸c ®ång nghiÖp vµ gia ®×nh. T¸c gi¶ ch©n thµnh c¸m ¬n: Héi ®ång ®µo t¹o, Héi ®ång khoa häc trêng §¹i häc Vinh; l·nh ®¹o TØnh uû, UBND tØnh, Së gi¸o dôc ®µo t¹o Hµ TÜnh, Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o huyÖn Kú Anh; c¸c thÇy c« gi¸o; ®éi ngò qu¶n lý c¸c trêng häc cña c¸c cÊp häc, ngµnh häc trong huyÖn cïng ®«ng ®¶o c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· tËn t×nh gióp ®ì, cung cÊp tµi liÖu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ c¬ së thùc tÕ, tham gia ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn quý b¸u cho viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi. §Æc biÖt t¸c gi¶ xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn ThÇy gi¸o- Gi¸o s tiÕn sÜ Hµ Hïng- Ngêi híng dÉn khoa häc ®· tËn t©m trau dåi t duy, båi dìng kiÕn thøc, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ trùc tiÕp gióp ®ì t¸c gi¶ hoµn thµnh luËn v¨n nµy. MÆc dÇu ®· rÊt cè g¾ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, song luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, t¸c gi¶ kÝnh mong nhËn ®îc nh÷ng lêi chØ dÉn cña c¸c thÇy c« gi¸o ý kiÕn trao ®æi ®ãng gãp cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! -1- Vinh, th¸ng 12 n¨m 2005 NguyÔn ThÞ TuyÕt Anh Môc lôc Trang Më ®Çu…………………………………………………………………..6 Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ x· héi ho¸ gi¸o dôc 1.1 Kh¸i niÖm x· héi ho¸ gi¸o dôc………………………………………11 1.1.1 B¶n chÊt mèi quan hÖ gi÷a gi¸o dôc vµ x· héi, nhµ trêng vµ céng ®ång…………………………………………………………….…11 1.1.2 Kh¸i niÖm vÒ XHHGD…………………………………………….13 1.1.3 VÊn ®Ò XHHGD ë mét sè níc trªn thÕ giíi ……………………..15 1.2. X· héi ho¸ gi¸o dôc ë ViÖt Nam………………………………. …...20 1.2.1 Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ XHHGD…………………...20 1.2.2 Néi dung cña c«ng t¸c XHHGD………………………………….. 22 1.2.3 §iÒu kiÖn thùc hiÖn XHHGD……………………………………. 34 1.2.4 ý nghÜa cña viÖc tiÕn hµnh XHHGD……………………………… 35 -2- Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c XHHGD ë huyÖn Kú AnhHµ TÜnh 2.1 §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi cña huyÖn Kú Anh - Hµ TÜnh……………36 2.2 §Æc ®iÓm sù ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ë Kú Anh……37 2.3 T×nh h×nh thùc hiÖn chñ tr¬ng XHHGD ë Kú Anh…………………49 2.3.1 C«ng t¸c gi¸o dôc ho¸ x· héi, x©y dùng TTHTC§ tiÕn tíi x©y dùng XHHT………………………………………………………… 49 2.3.2 C«ng t¸c ®a d¹ng ho¸ nguån lùc cho gi¸o dôc ë Kú Anh………….56 2.3.3 C«ng t¸c ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh häc tËp- gi¸o dôc………………….58 2.3.4 X©y dùng m«i trêng thùc sù trë thµnh trung t©m v¨n ho¸, m«i trêng gi¸o dôc lµnh m¹nh…………………………………………60 2.4 §¸nh gi¸ chung………………………………………………………64 Ch¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng x· héi ho¸ gi¸o dôc ë Kú Anh 3.1 Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn gi¸o dôc cho mäi ngêi…………..66 3.1.1 Ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc trong nhµ trêng t¹o c¬ së cho viÖc x©y dùng mét XHHT…………………………………………………….66 -3- 3.1.2 TÝch cùc X§GN, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, ®Èy nhanh sù nghiÖp CNH-H§H, híng tíi môc tiªu c¹nh tranh vµ héi nhËp, h×nh thµnh ®éng ë ngêi häc…………………………………………… 67 3.1.3 T¨ng cêng c¸c h×nh thøc khuyÕn häc khuyÕn tµi, t¹o thªm ®éng c¬ cho ngêi häc…………………………………………………. 69 3.1.4 TiÕp tôc ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh trêng líp- h×nh thøc häc tËp, t¹o nhiÒu c¬ héi ®Ó mäi ngêi ®îc häc tËp…………………………… 69 3.1.5 Cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng TTHTC§…………………………71 3.2 Nhãm c¸c gi¶i ph¸p huy ®éng mäi ngêi cho gi¸o dôc…………….75 3.2.1N©ng cao nhËn thøc cña mäi ngêi vÒ gi¸ trÞ,vai trß,lîi Ých cña GD 75 3.2.2 T¨ng cêng céng ®ång tr¸ch nhiÖm……………………………….76 3.2.3 T¨ng cêng nguån lùc……………………………………………..80 3.2.4 T¨ng cêng vai trß cña §HGD vµ H§GD c¸c cÊp ………………..81 3.2.5 Hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, t¨ng cêng thÓ chÕ ho¸ sù qu¶n lý cña nhµ níc trong c«ng t¸c XHHGD………………………………….84 -4- Kh¶o nghiÖm tÝnh kh¶ thi cña c¸c gi¶i ph¸p…………………………84 KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ……………………………………………… 88 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o………………………………………… 91 Phô lôc………………………………………………………………… 96 B¶ng ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n 1. BCH: Ban chÊp hµnh 2. BDNVQL: Båi dìng nghiÖp vô qu¶n lý 3. BTVH: Bæ tóc v¨n ho¸ 4. CBQL: C¸n bé qu¶n lý 5. CNH, H§H: C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 6. CSVC: C¬ së vËt chÊt 7. GD&§T: Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o 8. §H,C§: §¹i häc, cao ®¼ng 9. GV: Gi¸o viªn 10. HS: Häc sinh 11. §HGD: §¹i héi gi¸o dôc 12. H§GD: Héi ®ång gi¸o dôc 13. H§ND: Héi ®ång nh©n d©n 14. HU: 15. KH&HTNN: HuyÖn uû KhuyÕn häc vµ hç trî ngêi nghÌo 16. KHHG§& CSTE: kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vµ ch¨m sãc trÎ em -5- 17. KT-XH: Kinh tÕ- x· héi 18. MTTQ: MÆt trËn tæ quèc 19. NXB: Nhµ xuÊt b¶n 20. L§TB&XH: Lao ®éng th¬ng binh vµ x· héi 21. PPDH: Ph¬ng ph¸p d¹y häc 22. QLDH: Qu¶n lý d¹y häc 23. QLGD: Qu¶n lý gi¸o dôc 24. TB: Trung b×nh 25. THCS: Trung häc c¬ së 26. THPT: Trung häc phæ th«ng 27. TH: TiÓu häc 28. TTHTC§: Trung t©m häc tËp céng ®ång 29. TTGDTX: Trung t©m gi¸o dôc thêng xuyªn 30. X§GN: 31. XHHGD: Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo X· héi ho¸ gi¸o dôc 32. XHCN: X· héi chñ nghÜa 33. UBND: Uû ban nh©n d©n -6- Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi Gi¸o dôc lµ nh©n tè ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Gi¸o dôc lµ ch×a kho¸ tiÕn tíi mét x· héi tèt ®Ñp - gi¸o dôc ph¸t triÓn tiÒm n¨ng c¬ b¶n cña mçi con ngêi, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn nh©n quyÒn, d©n chñ, hîp t¸c trÝ tuÖ, b×nh ®¼ng vµ t«n träng lÉn nhau. Theo Lª nin: Gi¸o dôc lµ mét ph¹m trï lÞch sö cña loµi ngêi; loµi ngêi cïng tån t¹i víi ph¹m trï häc tËp - truyÒn thô kinh nghiÖm, tri thøc tõ ngêi nµy sang ngêi kia, tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kia… ChÝnh v× vËy kh«ng chØ ë níc ta mµ nhiÒu níc trªn thÕ giíi gi¸o dôc ®îc xem lµ "quèc s¸ch hµng ®Çu".Víi c¸c chøc n¨ng: chøc n¨ng kinh tÕ s¶n xuÊt, chøc n¨ng chÝnh trÞ x· héi vµ chøc n¨ng t tëng v¨n ho¸ gi¸o dôc kh«ng thÓ t¸ch rêi ®êi sèng x· héi, gi¸o dôc lµ sù nghiÖp chung cña toµn x· héi. ViÖc ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc lu«n ®îc §¶ng, Nhµ níc ta ch¨m lo. Ngay sau khi c¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Æt vÊn ®Ò "diÖt giÆc dèt" ngang hµng víi "diÖt giÆc ®ãi vµ giÆc ngo¹i x©m", nhiÒu v¨n b¶n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ chØ ®¹o sù nghiÖp gi¸o -7- dôc ®· kh¼ng ®Þnh "Gi¸o dôc lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng", "Nhµ níc vµ nh©n d©n cïng lµm gi¸o dôc". Néi dung c¸c b¸o c¸o chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng trong c¸c thêi kú §¹i héi ®Òu chó träng c«ng t¸c gi¸o dôc: "C«ng t¸c gi¸o dôc vµ ®Êu tranh t tëng ph¶i g¾n liÒn víi cuéc sèng…"(§¹i héi III, th¸ng 9 n¨m 1960). §Æc biÖt t¹i ®¹i héi VII (th¸ng 6 n¨m 1991), b¸o c¸o cña Ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng ®· chØ râ: "§Èy m¹nh h¬n n÷a sù nghiÖp gi¸o dôc - ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ coi ®ã lµ quèc s¸ch hµng ®Çu ®Ó ph¸t huy nh©n tè con ngêi, ®éng lùc trùc tiÕp cña sù ph¸t triÓn…" X· héi ho¸ gi¸o dôc lµ mét t tëng chiÕn lîc lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. T tëng ®ã lµ sù ®óc kÕt bµi häc kinh nghiÖm x©y dùng nÒn gi¸o dôc c¸ch m¹ng vµ truyÒn thèng hiÕu häc, ®Ò cao sù häc vµ ch¨m lo viÖc häc hµnh cña nh©n d©n ta suèt hµng ngµn n¨m lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc. T tëng ®ã cßn lµ sù tiÕp thu s¸ng t¹o kinh nghiÖm x©y dùng vµ ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o cña c¸c níc trªn thÕ giíi. T tëng chiÕn lîc cña §¶ng vÒ XHHGD ®· ®îc thÓ hiÖn trong v¨n kiÖn NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø 4 Ban ChÊp Hµnh TW §¶ng kho¸ VII, NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 2 Ban ChÊp hµnh TW §¶ng kho¸ VIII vµ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng kho¸ IX. Qu¸n triÖt t tëng chiÕn lîc cña §¶ng, nh»m ®Èy m¹nh XHHGD, ngµy 21/8/1997 ChÝnh phñ ®· cã NghÞ quyÕt sè -8- 90/CP vÒ "Ph¬ng híng vµ chñ tr¬ng x· héi ho¸ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸". Néi dung cña NghÞ quyÕt sè 90/CP nªu trªn ®· ®îc cô thÓ ho¸ b»ng NghÞ ®Þnh sè 73/1999/N§/N§-CP ngµy 19/8/1999 do ChÝnh phñ ban hµnh vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x· héi ho¸ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸, thÓ thao. §iÒu 11, LuËt gi¸o dôc còng ®· ghi râ: "Mäi tæ chøc, gia ®×nh vµ c«ng d©n ®Òu cã tr¸ch nhiÖm ch¨m lo sù nghiÖp gi¸o dôc, x©y dùng phong trµo häc tËp vµ m«i trêng gi¸o dôc lµnh m¹nh, phèi hîp víi nhµ trêng thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc. Nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc; thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh nhµ trêng vµ c¸c h×nh thøc gi¸o dôc; khuyÕn khÝch huy ®éng vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc c¸ nh©n tham gia ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc"[12,tr12] Theo th«ng b¸o cña Héi nghÞ lÇn thø 6 BCH Trung ¬ng §¶ng kho¸ IX, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch mµ gi¸o dôc ®¹t ®îc nh: "§¹t chuÈn quèc gia vÒ xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, tr×nh ®é d©n trÝ vµ chÊt lîng nguån nh©n lùc ®îc n©ng lªn; quy m« gi¸o dôc tiÕp tôc t¨ng ë hÇu hÕt c¸c cÊp, bËc häc, nghµnh häc ®¸p øng nhu cÇu häc tËp ngµy cµng lín cña nh©n d©n. C¬ së vËt chÊt cña gi¸o dôc ®îc t¨ng cêng. §éi ngò nhµ gi¸o lín m¹nh thªm…". Tuy nhiªn, -9- gi¸o dôc ®µo t¹o níc ta cßn ®øng tríc nhiÒu khã kh¨n vµ yÕu kÐm, ®ã lµ: chÊt lîng gi¸o dôc cßn thÊp, néi dung, ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc cßn l¹c hËu; c¸c hiÖn tîng tiªu cùc trong gi¸o dôc cßn nhiÒu; c¬ cÊu gi¸o dôc ®µo t¹o mÊt c©n ®èi…". Kú Anh n»m ë phÝa cùc nam cña tØnh Hµ TÜnh, lµ mét huyÖn miÒn nói chñ yÕu thuÇn n«ng, gÇn ®©y ®îc Nhµ níc ®Çu t x©y dùng khu c«ng nghiÖp g¾n liÒn víi c¶ng biÓn Vòng ¸ng. Møc sèng ngêi d©n ®ang cßn thÊp. Tuy vËy, truyÒn thèng gi¸o dôc tõ tríc ®Õn nay ë Kú Anh ph¸t triÓn kh¸ tèt. §©y còng lµ n¬i cã trêng Kú T©n ®iÓm s¸ng cña phong trµo gi¸o dôc c¶ níc, n¨m 2001 ®îc Nhµ níc tÆng danh hiÖu Anh hïng trong sù nghiÖp ®æi míi. Tuy nhiªn trong thêi kú hiÖn nay nÒn gi¸o dôc Kú Anh Hµ TÜnh vÉn cã nh÷ng khã kh¨n yÕu kÐm nh kÕt luËn cña héi nghÞ lÇn thø VI, BCH Trung ¬ng §¶ng kho¸ IX. CÇn ph¶i kh¾c phôc c¶ vÒ nhËn thøc lÉn hµnh ®éng thùc tiÔn, ®æi míi h×nh thøc, néi dung, ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc song song víi viÖc t¨ng cêng ®Çu t c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ nh»m n©ng cao chÊt lîng hiÖu qu¶ gi¸o dôc. Môc tiªu "Kiªn cè ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trêng häc" ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ nh©n lùc, vËt lùc, tµi lùc; còng nh c«ng cuéc CNH- H§H ®Êt níc ®ßi hái nguån nh©n lùc do gi¸o dôc ®µo t¹o cung cÊp cã chÊt lîng ph¶i ngµy mét tèt h¬n. Trong khi ®ã cha cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc nµo nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t - 10 - huy t¸c dông x· héi ho¸ sù nghiÖp gi¸o dôc ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o Kú Anh. Chóng t«i sÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch thùc tr¹ng gi¸o dôc ë huyÖn Kú Anh díi gãc ®é x· héi, nh»m t×m ra " C¸c gi¶i ph¸p t¨ng cêng x· héi ho¸ gi¸o dôc ë huyÖn Kú Anh tØnh Hµ TÜnh". §©y lµ lý do mµ b¶n th©n t«i chän ®Ò tµi. - 11 - 2. Môc ®Ých nghiªn cøu: T×m ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c XHHGD ë Kú Anh - Hµ TÜnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 3. NhiÖm vô nghiªn cøu Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ c«ng t¸c XHHGD Ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc ë huyÖn Kú Anh- Hµ TÜnh. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng XHHGD ë huyÖn Kú Anh- Hµ TÜnh. 4. Kh¸ch thÓ vµ ®èi tîng nghiªn cøu 4.1 Kh¸ch thÓ nghiªn cøu C«ng t¸c XHHGD ë huyÖn Kú Anh- Hµ TÜnh. 4.2 §èi tîng nghiªn cøu Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng XHHGD ë ®Þa bµn huyÖn Kú Anh- Hµ TÜnh 5. Gi¶ thuyÕt khoa häc C«ng t¸c XHHGD ë hyÖn Kú Anh sÏ ®îc t¨ng cêng nÕu nh cã mét hÖ thèng gi¶i ph¸p vµ viÖc thùc hiÖn c¸c hÖ thèng gi¶i ph¸p ®ã trong qu¸ tr×nh chØ ®¹o cña c¸c cÊp l·nh ®¹o ë ®Þa ph¬ng 6. Giíi h¹n vµ ph¹m vi nghiªn cøu XHHGD lµ mét vÊn ®Ò lín phøc t¹p ®a d¹ng. Trong ph¹m vi luËn v¨n chØ nghiªn cøu c¸c ho¹t ®éng XHHGD ë huyÖn Kú Anh tØnh Hµ TÜnh. - 12 - 7. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu - Nhãm c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn: Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu v¨n b¶n cña §¶ng, Nhµ níc, cña tØnh Hµ TÜnh, ngµnh GD-§T, còng nh c¸c tµi liÖu khoa häc cã liªn quan. - Nhãm c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn: kh¶o s¸t, ®iÒu tra t×nh h×nh thùc tiÔn, ®µm tho¹i, pháng vÊn, b¶ng hái, thu thËp th«ng tin thø cÊp. - Nhãm c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c: tæng hîp, thèng kª to¸n häc, so s¸nh ®iÒu tra x· héi häc. 8. CÊu tróc luËn v¨n LuËn v¨n gåm 3 phÇn - Më ®Çu - Néi dung: luËn v¨n cã c¸c ch¬ng: Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ x· héi ho¸ gi¸o dôc. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c XHHGD ë huyÖn Kú Anh Ch¬ng 3: Mét sè biÖn ph¸p t¨ng cêng XHHGD ë huyÖn Kú Anh- Ha TÜnh - KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ - 13 - Ch¬ng I C¬ së lý luËn vÒ x· héi ho¸ gi¸o dôc 1.1. Kh¸i niÖm x· héi ho¸ gi¸o dôc. 1.1.1 B¶n chÊt mèi quan hÖ gi÷a gi¸o dôc vµ x· héi, nhµ trêng vµ céng ®ång. - Mét sè kh¸i niÖm cã liªn quan Gi¸o dôc hiÓu theo nghÜa réng: "Lµ mét lÜnh vùc cña ho¹t ®éng x· héi nh»m truyÒn ®¹t nh÷ng kinh nghiÖm x· héi, lÞch sö chuÈn bÞ cho thÕ hÖ trÎ trë thµnh lùc lîng tiÕp nèi sù ph¸t triÓn x· héi, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ cña loµi ngêi vµ d©n téc. §©y lµ mét bé phËn cña qu¸ tr×nh s ph¹m tæng thÓ. Trong ®ã, b»ng t¸c ®éng chñ ®¹o cña nhµ gi¸o dôc, nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc tù gi¸c ë häc sinh, ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë hä ý thøc t×nh c¶m vµ hµnh vi chÝnh trÞ, x· héi ®¹o ®øc phï hîp víi c¸c chuÈn mùc cña x· héi ®· quy ®Þnh."[37,tr2]. - 14 - HiÓu theo nghÜa hÑp ®ã lµ: "Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã tæ chøc vµ cã kÕ ho¹ch cña thÇy vµ trß, ®Ó sao cho díi t¸c ®éng chñ ®¹o cña thÇy, häc sinh tù gi¸c tÝch cùc vµ ®éc lËp, h×nh thµnh nh÷ng quan ®iÓm, niÒm tin, ®Þnh híng gi¸ trÞ, lý tëng x· héi chñ nghÜa, nh÷ng ®éng c¬, th¸i ®é, kü n¨ng, kü x¶o vµ c¸c thãi quen cña c¸c hµnh vi ®óng ®¾n trong c¸c quan hÖ chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, ph¸p luËt … thuéc c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi "[70,tr2]. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung chÝnh cña gi¸o dôc nhµ trêng. Nhµ trêng theo tõ ®iÓn chÝnh lµ trêng häc[75,tr747]. §Ó thùc hiÖn chiÕn lîc gi¸o dôc, mçi quèc gia ®Òu cã mét hÖ thèng gi¸o dôc cña m×nh. HÖ thèng c¸c trêng häc ®îc x©y dùng thèng nhÊt trªn ph¹m vi c¶ níc, ®îc s¾p xÕp thµnh c¸c cÊp häc, ngµnh häc víi c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o kh¸c nhau, nh»m tho¶ m·n nhu cÇu häc tËp cña nh©n d©n."[74, tr26] Céng ®ång lµ toµn thÓ nh÷ng ngêi cïng sèng g¾n bã víi nhau t¹o thµnh mét khèi [3, tr279] . Hä cïng chung sèng trªn mét ®Þa bµn (cã thÓ réng hÑp tuú møc ®é), cã cïng truyÒn thèng v¨n ho¸ nhu cÇu nguyÖn väng vµ c¸c lîi Ých. Theo Unesco: "Céng ®ång lµ mét tËp hîp ngêi cã cïng lîi Ých cïng lµm viÖc cho mét môc ®Ých chung nµo ®Êy vµ cïng sinh sèng trong mét khu vùc nhÊt ®Þnh ". - B¶n chÊt mèi quan hÖ gi÷a gi¸o dôc vµ x· héi, nhµ trêng vµ céng ®ång. - 15 - Gi¸o dôc lµ mét hiÖn tîng x· héi ®Æc biÖt, xuÊt hiÖn cïng víi sù xuÊt hiÖn cña con ngêi trªn tr¸i ®Êt [39, tr3]. Cã con ngêi lµ cã gi¸o dôc, ngoµi x· héi loµi ngêi, ngoµi mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi th× kh«ng cã hiÖn tîng gi¸o dôc. Gi¸o dôc cã ë tÊt c¶ c¸c chÕ ®é x· héi, chÕ ®é chÝnh trÞ vµ trong mäi thêi ®¹i giai ®o¹n lÞch sö… V× thÕ gi¸o dôc ®îc xem lµ mét hiÖn tîng phæ biÕn vµ vÜnh h»ng [39, tr3]. X· héi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i cã quy tr×nh chuyÓn giao kinh nghiÖm cña nhh÷ng thÕ hÖ ®i tríc cho thÕ hÖ sau ®ã. §iÒu nµy thÓ hiÖn tÝnh chÊt truyÒn thô vµ lÜnh héi kinh nghiÖm x· héi cña gi¸o dôc. Tõng giai ®o¹n lÞch sö, gi¸o dôc mét mÆt ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn x· héi, bÞ quy ®Þnh bëi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi. MÆt kh¸c nã l¹i t¸c ®éng tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn x· héi. Trong x· héi cã giai cÊp gi¸o dôc ®îc sö dông nh mét c«ng cô ®Ó duy tr× vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho giai cÊp l·nh ®¹o [39, tr4]. Giai cÊp l·nh ®¹o thùc hiÖn quyÒn cña m×nh ®èi víi gi¸o dôc th«ng qua môc ®Ých, néi dung, ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc trong c¸c nhµ trêng. Mçi quèc gia, mçi d©n téc ®Òu cã nÒn v¨n ho¸ riªng, cho nªn nÒn gi¸o dôc mçi níc cã nh÷ng nÐt ®éc ®¸o, s¾c th¸i riªng thÓ hiÖn trong môc tiªu, néi dung, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc. X· héi ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi gi¸o dôc, ngîc l¹i gi¸o dôc cã t¸c dông to lín ®èi víi x· héi. Nhê cã gi¸o dôc mµ kho tµng tri thøc, kinh nghiÖm cuéc sèng cña x· héi loµi ngêi ®îc b¶o tån vµ ngµy cµng bæ sung ph¸t triÓn. - 16 - Gi¸o dôc theo nghÜa hÑp lµ t¹o ra nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é, kû luËt phÈm chÊt cung cÊp cho mäi ngµnh nghÒ, phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Ngîc l¹i, khi nÒn kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi (®Çu t ng©n s¸ch, ph¬ng tiÖn kü thuËt…) thóc ®Èy gi¸o dôc ph¸t triÓn. Nh vËy gi÷a gi¸o dôc vµ x· héi cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Mèi quan hÖ cïng tån t¹i nµy lµ do con ngêi vµ v× con ngêi. Víi ý nghÜa ®ã, ®êng lèi vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña §¶ng t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn qu«c lÇn thø IX ®· kh¼ng ®Þnh: "Ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù nghiÖp CNH- H§H, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy nguån lùc con ngêi - yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng" [8, tr 109]. Nhµ trêng ph¶i g¾n liÒn víi céng ®ång, ph¸t triÓn v× môc tiªu cña céng ®ång, chÝnh v× thÕ ph¬ng ch©m gi¸o dôc cña chóng ta lµ g¾n néi dung gi¸o dôc cña nhµ trêng phï hîp víi thùc tiÔn ®Þa ph¬ng. Gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a nhµ trêng vµ céng ®ång, huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc céng ®ång ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nhµ trêng. 1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ XHHGD. Kh¸i niÖm: X· héi ho¸ c«ng t¸c gi¸o dôc "lµ huy ®éng x· héi lµm gi¸o dôc, ®éng viªn mäi tÇng líp nh©n d©n gãp søc x©y dùng nÒn gi¸o dôc quèc d©n díi sù qu¶n lý cña cña nhµ níc" [9, tr 6]. - 17 - §©y lµ mét bíc cô thÓ ho¸ ®êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng: "C¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi ®Òu gi¶i quyÕt theo tinh thÇn x· héi ho¸. Nhµ níc gi÷ vai trß nßng cèt, ®ång thêi ®éng viªn mäi ngêi d©n, c¸c doanh nghiÖp c¸c tæ chøc trong x· héi, c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc níc ngoµi cïng tham gia gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi" [17, tr 114]. §ång thêi thÓ hiÖn ®êng lèi vËn ®éng quÇn chóng, huy ®éng søc m¹nh cña toµn x· héi vµo viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô mµ tõ §¹i héi VII (th¸ng 6 n¨m 1991) cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh "gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu". Tõ ®ã ta thÊy XHHGD nh lµ mét biÖn ph¸p gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a thùc tiÔn cña gi¸o dôc vµ nh÷ng yªu cÇu mµ x· héi ®ßi hái gi¸o dôc ®¸p øng: lµ tr¶ l¹i b¶n chÊt x· héi cho gi¸o dôc, v× gi¸o dôc "lµ mét hiÖn tîng x· héi ®Æc biÖt". X· héi ngµy mét ph¸t triÓn, còng nh gi¸o dôc qua c¸c thêi ®¹i lÞch sö ngµy cµng tiÕn xa b¶n chÊt x· héi vèn cã tõ ban ®Çu. Tr¶i qua c¸c qu¸ tr×nh thay ®æi vÒ quan hÖ s¶n xuÊt, tiÕn bé khoa häc kü thuËt, chuyªn m«n ho¸, giai cÊp ho¸, nhµ níc ho¸ ®i ®Õn ®éc quyÒn vµ ®¬n ®éc. ChÊt lîng gi¸o dôc thÊp, c¬ së vËt chÊt cho gi¸o dôc cßn nhiÒu bÊt cËp, cã nhiÒu nguyªn nh©n tõ nh÷ng vÊn ®Ò nµy. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i cña gi¸o dôc ®îc gi¶i quyÕt khi gi¶i quyÕt tèt b¶n chÊt x· héi liªn quan mËt thiÕt tíi gi¸o dôc. §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm "Gi¸o dôc lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng". Héi nghÞ lÇn thø 6 BCH TW §¶ng kho¸ IX - 18 - ®· chØ râ: "Toµn §¶ng, toµn d©n, toµn ngµnh gi¸o dôc cÇn tiÕp tôc qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn tèt nh÷ng ®Þnh híng chiÕn lîc vÒ gi¸o dôc trong nghÞ quyÕt TW 2 ( kho¸ VIII)… "§Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc nh»m t¹o nguån nh©n lùc cã sè lîng vµ chÊt lîng ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸"… Qua ®ã chóng ta thÊy r»ng XHHGD kh«ng chØ ®¬n tuyÕn lµ huy ®éng søc m¹nh tæng hîp cña c¸c ngµnh c¸c cÊp vµo ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc mµ cßn cã chiÒu ngîc l¹i: gi¸o dôc t¹o ra nguån nh©n lùc cã sè lîng vµ chÊt lîng ®¸p øng yªu cÇu cña x· héi trong thêi kú míi. Thùc ra cã thÓ coi x· héi ho¸ gi¸o dôc lµ mét c¸ch lµm gi¸o dôc ®îc x¸c ®Þnh bëi nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: - Huy ®éng mäi lùc lîng x· héi cïng tham gia vµo c«ng t¸c gi¸o dôc. - Huy ®éng søc m¹nh tæng hîp cña c¸c c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan (nh y tÕ, uû ban DSKHHG§ & CSTE… ) - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o, c¸c h×nh thøc häc tËp, nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña häc tËp cña céng ®ång. §Æc ®iÓm thø ba ë trªn ®· cho chóng ta thÊy XHHGD sÏ lµm cho gi¸o dôc cµng g¾n bã víi céng ®ång, do céng ®ång vµ thùc hiÖn nh»m ®¸p yªu cÇu cña céng ®ång cña ngêi d©n. 1.1.3. VÊn ®Ò XHHGD ë mét sè níc trªn thÕ giíi. C¸c quèc gia trªn thÕ giíi tõ nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn ®Õn nh÷ng quèc gia hïng m¹nh nhÊt ®Òu - 19 - chó träng ®Õn gi¸o dôc. Trong mét thêi gian dµi gi¸o dôc ®îc xem nh lµ thuéc vÒ lÜnh vùc phi s¶n xuÊt, lµ bé phËn cña kiÕn tróc thîng tÇng, lÜnh vùc phóc lîi nªn vÒ mÆt ®Çu t kh«ng ®îc quan t©m ®óng møc. Ngµy nay xu thÕ ®æi míi gi¸o dôc trªn thÕ giíi gi¸o dôc ®îc xem "lµ lùc lîng s¶n xuÊt x· héi, mét bé phËn cña h¹ tÇng c¬ së" [39, tr 7]. Gi¸o dôc ®ang ®îc trë l¹i ®óng vÞ trÝ quan träng vèn cã cña nã. Tõ n¨m 1947, NhËt B¶n ®· ®Æt gi¸o dôc vµo "vÞ trÝ hµng ®Çu cña c¸c chÝnh s¸ch quèc gia", c¸c níc EU xem "Gi¸o dôc lµ nh©n tè ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ lÊy gi¸o dôc lµm ®ßn bÈy t¹o ra lùc lîng lao ®éng kh¶ n¨ng ®¶m nhËn sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, øng dông s¸ng t¹o khoa häc". C¸c nhµ l·nh ®¹o Hoa Kú cho r»ng: "Muèn níc Mü kh«ng thua kÐm ai, ph¶i quan t©m ®Õn gi¸o dôc. Gi¸o dôc lµ nÒn an ninh quèc gia tèi quan träng ®èi víi t¬ng lai níc Mü" [39, tr 7]. Kh¸c h¼n víi nÒn kinh tÕ søc ngêi vµ nÒn kinh tÕ tµi nguyªn trong x· héi n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, nÒn kinh tÕ tri thøc cña thÕ kû XXI lµ nÒn kinh tÕ dùa trªn c«ng nghÖ cao, ®Êy lµ nÐt ®Æc trng tiªu biÓu cña nÒn v¨n minh hËu c«ng nghiÖp s¶n phÈm cña cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin c¸ch m¹ng tri thøc, gi¸o dôc cµng cã vai trß quan träng h¬n. Trªn thÕ giíi ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n vÒ ®èi tîng gi¸o dôc vµ môc tiªu gi¸o dôc. Tríc ®©y ®èi tîng gi¸o dôc chØ giíi h¹n ë trÎ em trong ®é tuæi ®i häc, b©y giê ®· më réng ra ®èi víi tÊt c¶ mäi ngêi. Tõ n¨m 1972, UNESCO ®· ®Ò ra quan ®iÓm - 20 -
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan