Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 1
DAÏNG 1: CAÂU HOÛI ÑIEÀU CHEÁ
A. SÔ ÑOÀ PHAÛN ÖÙNG
Caâu 1: Vieát phöông trình phaûn öùng hoaøn thaønh sô ñoà sau:
� CaO ��
� Ca(OH)2 ��
� CaCO3 ��
� Ca(HCO3)2 ��
� CaCl2
1)
Ca ��
��
� CaCO3
2)
FeCl2
FeSO4
Fe(NO3)2
Fe(OH)2
Fe
Fe2O3
FeCl3
Fe2(SO4)3
Fe(NO3)3
Fe(OH)3
* Phöông trình khoù:
Chuyeån muoái clorua � muoái sunfat: caàn duøng Ag2SO4 ñeå taïo keát tuûa AgCl.
Chuyeån muoái saét (II) � muoái saét (III): duøng chaát oxi hoaù (O2, KMnO4,…)
Ví duï: 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 � 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O
4Fe(NO3)2 + O2 + 4HNO3 � 4Fe(NO3)3 + 2H2O
Chuyeån muoái Fe(III) � Fe(II): duøng chaát khöû laø kim loaïi (Fe, Cu,...)
Ví duï: Fe2(SO4)3 + Fe � 3FeSO4
2Fe(NO3)3 + Cu � 2Fe(NO3)2 + Cu(NO3)2
SO3 ��
� H2SO4
3)
FeS2 ��
� SO2
SO2
NaHSO3 ��
� Na2SO3
NaH2PO4
4)
P ��
� P2O5 ��
� H3PO4
* Phöông trình khoù:
2K3PO4 + H3PO4 � 3K3HPO4
K2HPO4 + H3PO4 � 2KH2PO4
-
Na2HPO4
Na3PO4
ZnO ��
� Na2ZnO2
5)
Zn ��
� Zn(NO3)2 ��
� ZnCO3
CO2 ��
� KHCO3 ��
� CaCO3
* Phöông trình khoù:
ZnO + 2NaOH � Na2ZnO2 + H2O
KHCO3 + Ca(OH)2 � CaCO3 + KOH + H2O
+ X ,t o
A ����
o
+ Y ,t
�
A ���
6)
B
E
Fe ��
� D ��
�G
+ Z ,t o
7)
A ����
CaCl2 � Ca � Ca(OH)2 � CaCO3 � Ca(HCO3)2
�
��
Clorua voâi Ca(NO3)2
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
8) KMnO4 � Cl2 � nöôùc Javen � Cl2
�
NaClO3 � O2
(2)
Al2O3
��
� Al2(SO4)3 (3)
(1)
(12)
(11)
9) Al
Al(OH)3
(9)
(8)
(10)
AlCl3
��
� Al(NO3)3
Caâu 2: Haõy tìm 2 chaát voâ cô thoaû maõn chaát R trong sô ñoà sau:
A
B
C
R
R
R
R
X
Y
Z
Caâu 3: Xaùc ñònh caùc chaát theo sô ñoà bieán hoaù sau:
A1
A2
A3
A4
A
A
A
A
B1
B2
B3
B4
Caâu 4: Hoaøn thaønh caùc phaûn öùng sau:
E
��
�F
X+A
(5)
(1)
X+B
(4)
(5)
(7)
NaAlO2
(6)
Al2O3
A
G
E
��
� H ��
�F
(6)
(7)
(2)
Fe
(3)
X+C
Trang: 2
(4)
X+D
I
L
��
� K ��
� H BaSO4 �
(8)
(9)
M
G
���
X ���
H
(10)
(11)
B. ÑIEÀN CHAÁT VAØ HOAØN THAØNH PHÖÔNG TRÌNH PHAÛN ÖÙNG
Caâu 1: Boå tuùc caùc phaûn öùng sau:
to
to
FeS2 + O2 ��
J ��
� A� + B
� B + D
to
A + H2S � C � + D
B + L ��
� E + D
�
�
C + E
F
F + HCl
G + H2S �
�
�
G + NaOH
H �+ I
H + O2 + D
J�
Caâu 2: Xaùc ñònh chaát vaø hoaøn thaønh caùc phöông trình phaûn öùng:
FeS + A � B (khí) + C
B + CuSO4 � D �(ñen) + E
B + F � G �vaøng + H
C + J (khí) � L
L + KI � C + M + N
Caâu 3: Choïn caùc chaát thích hôïp ñeå hoaøn chænh caùc PTPÖ sau:
to
a) X1 + X2 ��
� Cl2 + MnCl2 + KCl + H2O
b) X3 + X4 + X5 � HCl + H2SO4
c) A1 + A2 (dö) � SO2 + H2O
d) Ca(X)2 + Ca(Y)2 � Ca3(PO4)2 + H2O
e) D1 + D2 + D3 � Cl2 + MnSO4 + K2SO4 + Na2SO4 + H2O
f) KHCO3 + Ca(OH)2 dö � G1 + G2 + G3
g) Al2O3 + KHSO4 � L1 + L2 + L3
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Caâu 4: Xaùc ñònh coâng thöùc öùng vôùi caùc chöõ caùi sau. Hoaøn thaønh PTPÖ:
a) X1 + X2 � BaCO3 + CaCO3 + H2O
b) X3 + X4 � Ca(OH)2 + H2
c) X5 + X6 + H2O � Fe(OH)3 + CO2 + NaCl
1. Ñieàu cheá oxit.
Phi kim + oxi
Kim loaïi + oxi
Oxi + hôïp chaát
Ví duï:
Trang: 3
C. ÑIEÀU CHEÁ MOÄT CHAÁT TÖØ NHIEÀU CHAÁT
OXIT
2N2 + 5O2 � 2N2O5
to
3Fe + 2O2 ��
� Fe3O4
to
4FeS2 + 11O2 ��
� 2Fe2O3 + 8SO2
2. Ñieàu cheá axit.
Oxit axit + H2O
Phi kim + Hiñro
AXIT
Muoái + axit maïnh
Ví duï:
P2O5 + 3H2O � 2H3PO4
;
2NaCl + H2SO4 � Na2SO4 + 2HCl
3. Ñieàu cheá bazô.
Kim loaïi + H2O
BAZÔ
Oxit bazô + H2O
Ví duï:
2K + 2H2O � 2KOH + H2
;
Na2O + H2O � 2NaOH
;
Nhieät phaân axit (axit maát nöôùc)
Nhieät phaân muoái
Nhieät phaân bazô khoâng tan
Kim loaïi maïnh + oxit kim loaïi yeáu
to
;
H2CO3 ��
� CO2 + H2O
to
;
CaCO3 ��
� CaO + CO2
to
;
Cu(OH)2 ��
� CuO + H2O
to
2Al + Fe2O3 ��
� Al2O3 + 2Fe
aùsù
H2 + Cl2 ��
� 2HCl
Kieàm + dd muoái
Ñieän phaân dd muoái (coù maøng ngaên)
Ca(OH)2 + K2CO3 � CaCO3 + 2KOH
ñieän phaân
� 2KOH + H2 + Cl2
2KCl + 2H2O �����
coù maøng ngaên
4. Ñieàu cheá hiñroxit löôõng tính.
Muoái cuûa nguyeân toá löôõng tính + NH4OH (hoaêc kieàm vöøa ñuû) � Hiñroxit löôõng tính + Muoái môùi
Ví duï: AlCl3 + NH4OH � 3NH4Cl + Al(OH)3 �
ZnSO4 + 2NaOH (vöøa ñuû) � Zn(OH)2 � + Na2SO4
5. Ñieàu cheá muoái.
a) Töø ñôn chaát
b) Töø hôïp chaát
Axit + Bzô
Kim loaïi + Axit
Axit + Oxit bazô
Oxit axit + Oxit bazô
Kim loaïi + Phi kim
MUOÁI
Muoái axit + Oxit bazô
Muoái axit + Bazô
Kim loaïi + DD muoái
Axit + DD muoái
Kieàm + DD muoái
DD muoái + DD muoái
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 4
* Baøi taäp:
Caâu 1: Vieát caùc phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá tröïc tieáp FeCl 2 töø Fe, töø FeSO4, töø FeCl3.
Caâu 2: Vieát phöôùng trình phaûn öùng bieåu dieãn söï ñieàu cheá tröïc tieáp FeSO 4 töø Fe baèng caùc caùch khaùc
nhau.
Caâu 3: Vieát caùc phöông trình ñieàu cheá tröïc tieáp:
a)
Cu � CuCl2 baèng 3 caùch.
b)
CuCl2 � Cu baèng 2 caùch.
c)
Fe � FeCl3 baèng 2 caùch.
Caâu 4: Chæ töø quaëng pirit FeS2, O2 vaø H2O, coù chaát xuùc taùc thích hôïp. Haõy vieát phöông trình phaûn öùng
ñieàu cheá muoái saét (III) sunfat.
Caâu 5: Chæ töø Cu, NaCl vaø H2O, haõy neâu caùch ñieàu cheá ñeå thu ñöôïc Cu(OH)2. Vieát caùc PTHH xaûy ra.
Caâu 6: Töø caùc chaát KCl, MnO2, CaCl2, H2SO4 ñaëc. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: Cl2, hiñroclorua.
Caâu 7: Töø caùc chaát NaCl, KI, H2O. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: Cl2, nöôùc Javen, dung dòch KOH, I2, KClO3.
Caâu 8: Töø caùc chaát NaCl, Fe, H2O, H2SO4 ñaëc. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: FeCl2, FeCl3, nöôùc clo.
Caâu 9: Töø Na, H2O, CO2, N2 ñieàu cheá xoña vaø ñaïm 2 laù. Vieát phöông trình phaûn öùng.
Caâu 10: Phaân ñaïm 2 laù coù coâng thöùc NH 4NO3, phaân ñaïm ureâ coù coâng thöùc (NH 2)2CO. Vieát caùc phöông trình
ñieàu cheá 2 loaïi phaân ñaïm treân töø khoâng khí, nöôùc vaø ñaù voâi.
Caâu 11: Hoãn hôïp goàm CuO, Fe2O3. Chæ duøng Al vaø HCl haõy neâu 2 caùch ñieàu cheá Cu nguyeân chaát.
Caâu 12: Töø quaëng pyrit saét, nöôùc bieån, khoâng khí, haõy vieát caùc phöông trình ñieàu cheá caùc chaát: FeSO 4,
FeCl3, FeCl2, Fe(OH)3, Na2SO4, NaHSO4.
-------------------------------------------Daïng 2: NHAÄN BIEÁT VAØ TAÙCH CAÙC CHAÁT VOÂ CÔ
A. NHAÄN BIEÁT CAÙC CHAÁT
I. Nhaän bieát caùc chaát trong dung dòch.
Hoaù chaát
- Axit
- Bazô kieàm
Goác nitrat
Goác sunfat
Goác sunfit
Goác cacbonat
Goác photphat
Thuoác thöû
Hieän töôïng
Phöông trình minh hoaï
- Quyø tím hoaù ñoû
Quyø tím
- Quyø tím hoaù xanh
Taïo khí khoâng maøu, ñeå ngoaøi 8HNO3 + 3Cu � 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
(khoâng maøu)
Cu
khoâng khí hoaù naâu
�
2NO + O2
2NO2 (maøu naâu)
�
H
SO
+
BaCl
BaSO4 �+ 2HCl
Taïo keát tuûa traéng khoâng tan
2
4
2
BaCl2
Na2SO4 + BaCl2 � BaSO4 �+ 2NaCl
trong axit
- Taïo keát tuûa traéng khoâng tan Na2SO3 + BaCl2 � BaSO3 �+ 2NaCl
- BaCl2
Na2SO3 + HCl � BaCl2 + SO2 �+ H2O
trong axit.
- Axit
- Taïo khí khoâng maøu.
Taïo khí khoâng maøu, taïo keát CaCO3 +2HCl � CaCl2 + CO2 �+ H2O
Axit, BaCl2,
Na2CO3 + BaCl2 � BaCO3 �+ 2NaCl
tuûa traéng.
AgNO3
Na2CO3 + 2AgNO3 � Ag2CO3 �+ 2NaNO3
Na3PO4 + 3AgNO3 � Ag3PO4 �+ 3NaNO3
Taïo keát tuûa maøu vaøng
AgNO3
(maøu vaøng)
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Goác clorua
Muoái sunfua
Muoái saét (II)
Muoái saét (III)
Muoái magie
Muoái ñoàng
Muoái nhoâm
Khí SO2
Khí CO2
Khí N2
Khí NH3
Khí CO
Khí HCl
Khí H2S
Khí Cl2
Axit HNO3
Trang: 5
� AgCl �+ HNO3
2NaCl + Pb(NO3)2 � PbCl2 �+ 2NaNO3
Na2S + 2HCl � 2NaCl + H2S �
Taïo khí muøi tröùng ung.
Na2S + Pb(NO3)2 � PbS �+ 2NaNO3
Taïo keát tuûa ñen.
Taïo keát tuûa traéng xanh, sau FeCl2 + 2NaOH � Fe(OH)2 �+ 2NaCl
ñoù bò hoaù naâu ngoaøi khoâng 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O � 4Fe(OH)3 �
khí.
FeCl3 + 3NaOH � Fe(OH)3 �+ 3NaCl
Taïo keát tuûa maøu naâu ñoû
NaOH
MgCl2 + 2NaOH � Mg(OH)2 �+ 2NaCl
Taïo keát tuûa traéng
Cu(NO3)2 +2NaOH � Cu(OH)2 �+ 2NaNO3
Taïo keát tuûa xanh lam
Taïo keát tuûa traéng, tan trong AlCl3 + 3NaOH � Al(OH)3 �+ 3NaCl
Al(OH)3 + NaOH (dö) � NaAlO2 + 2H2O
NaOH dö
II. Nhaän bieát caùc khí voâ cô.
SO2 + Ca(OH)2 � CaSO3 �+ H2O
Ca(OH)2,
Laøm ñuïc nöôùc voâi trong.
dd
nöôùc Maát maøu vaøng naâu cuûa dd SO2 + 2H2O + Br2 � H2SO4 + 2HBr
brom
nöôùc brom
CO2 + Ca(OH)2 � CaCO3 �+ H2O
Laøm ñuïc nöôùc voâi trong
Ca(OH)2
Que dieâm Que dieâm taét
ñoû
Quyø tím aåm Quyø tím aåm hoaù xanh
to
Chuyeån CuO (ñen) thaønh ñoû. CO + CuO ��
� Cu + CO2 �
CuO (ñen)
(ñen)
(ñoû)
AgNO3,
Pb(NO3)2
Axit,
Pb(NO3)2
Taïo keát tuûa traéng
- Quyø tím
aåm öôùt
- AgNO3
Pb(NO3)2
Giaáy taåm
hoà tinh boät
Boät Cu
- Quyø tím aåm öôùt hoaù ñoû
HCl + AgNO3
HCl + AgNO3 � AgCl �+ HNO3
- Taïo keát tuûa traéng
H2S + Pb(NO3)2 � PbS �+ 2HNO3
Taïo keát tuûa ñen
Laøm xanh giaáy taåm hoà tinh
boät
Coù khí maøu naâu xuaát hieän
4HNO3 + Cu � Cu(NO3)2 + 2NO2 �+ 2H2O
* Baøi taäp:
@. Nhaän bieát baèng thuoác thöû töï choïn:
Caâu 1: Trình baøy phöông phaùp phaân bieät 5 dung dòch: HCl, NaOH, Na2SO4, NaCl, NaNO3.
Caâu 2: Phaân bieät 4 chaát loûng: HCl, H2SO4, HNO3, H2O.
Caâu 3: Coù 4 oáng nghieäm, moãi oáng chöùa 1 dung dòch muoái (khoâng truøng kim loaïi cuõng nhö goác axit)
laø: clorua, sunfat, nitrat, cacbonat cuûa caùc kim loaïi Ba, Mg, K, Pb.
a) Hoûi moãi oáng nghieäm chöùa dung dòch cuûa muoái naøo?
b) Neâu phöông phaùp phaân bieät 4 oáng nghieäm ñoù?.
Caâu 4: Phaân bieät 3 loaïi phaân boùn hoaù hoïc: phaân kali (KCl), ñaïm 2 laù (NH 4NO3), vaø supephotphat
keùp Ca(H2PO4)2.
Caâu 5: Coù 8 dung dòch chöùa: NaNO 3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, Na2SO4, MgSO4, FeSO4,
CuSO4. Haõy neâu caùc thuoác thöû vaø trình baøy caùc phöông aùn phaân bieät caùc dung dòch noùi treân.
Caâu 6: Coù 4 chaát raén: KNO3, NaNO3, KCl, NaCl. Haõy neâu caùch phaân bieät chuùng.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 6
Caâu 7: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy nhaän bieát caùc hoãn hôïp sau: (Fe + Fe 2O3), (Fe + FeO), (FeO +
Fe2O3).
Caâu 8: Coù 3 loï ñöïng ba hoãn hôïp daïng boät: (Al + Al 2O3), (Fe + Fe2O3), (FeO + Fe2O3). Duøng phöông
phaùp hoaù hoïc ñeå nhaän bieát chuùng. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
@. Nhaän bieát chæ baèng thuoác thöû qui ñònh:
Caâu 1: Nhaän bieát caùc dung dòch trong moãi caëp sau ñaây chæ baèng dung dòch HCl:
a) 4 dung dòch: MgSO4, NaOH, BaCl2, NaCl.
b) 4 chaát raén: NaCl, Na2CO3, BaCO3, BaSO4.
Caâu 2: Nhaän bieát baèng 1 hoaù chaát töï choïn:
a) 4 dung dòch: MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3.
b) 4 dung dòch: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4.
c) 4 axit: HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4.
Caâu 3: Chæ ñöôïc duøng theâm quyø tím vaø caùc oáng nghieäm, haõy chæ roõ phöông phaùp nhaän ra caùc dung
dòch bò maát nhaõn: NaHSO4, Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S.
Caâu 4: Cho caùc hoaù chaát: Na, MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. Chæ duøng theâm nöôùc haõy nhaän bieát chuùng.
@. Nhaän bieát khoâng coù thuoác thöû khaùc:
Caâu 1: Coù 4 oáng nghieäm ñöôïc ñaùnh soá (1), (2), (3), (4), moãi oáng chöùa moät trong 4 dung dòch sau:
Na2CO3, MgCl2, HCl, KHCO3. Bieát raèng:
- Khi ñoå oáng soá (1) vaøo oáng soá (3) thì thaáy keát tuûa.
- Khi ñoå oáng soá (3) vaøo oáng soá (4) thì thaáy coù khí bay leân.
Hoûi dung dòch naøo ñöôïc chöùa trong töøng oáng nghieäm.
Caâu 2: Trong 5 dung dòch kyù hieäu A, B, C, D, E chöùa Na2CO3, HCl, BaCl2, H2SO4, NaCl. Bieát:
- Ñoå A vaøo B � coù keát tuûa.
- Ñoå A vaøo C � coù khí bay ra.
- Ñoå B vaøo D � coù keát tuûa.
Xaùc ñònh caùc chaát coù caùc kí hieäu treân vaø giaûi thích.
Caâu 3: Coù 4 loï maát nhaõn A, B, C, D chöùa KI, HI, AgNO3, Na2CO3.
+ Cho chaát trong loï A vaøo caùc loï: B, C, D ñeàu thaáy coù keát tuûa.
+ Chaát trong loï B chæ taïo keát tuûa vôùi 1 trong 3 chaát coøn laïi.
+ Chaát C taïo 1 keát tuûa vaø 1 khí bay ra vôùi 2 trong 3 chaát coøn laïi.
Xaùc ñònh chaát chöùa trong moãi loï. Giaûi thích?
Caâu 4: Haõy phaân bieät caùc chaát trong moãi caëp dung dòch sau ñaây maø khoâng duøng thuoác thöû khaùc:
a) NaCl, H2SO4, CuSO4, BaCl2, NaOH.
b) NaOH, FeCl2, HCl, NaCl.
Caâu 5: Khoâng ñöôïc duøng theâm hoaù chaát naøo khaùc , haõy nhaän bieát caùc chaát ñöïng trong caùc loï maát
nhaõn sau: KOH, HCl, FeCl3, Pb(NO3)2, Al(NO3)3, NH4Cl.
Caâu 6: Khoâng ñöôïc duøng theâm hoaù chaát naøo khaùc , haõy nhaän bieát 5 loï maát nhaõn sau: NaHSO 4,
Mg(HCO3)2, Ca(HCO3)2, Na2CO3, KHCO3.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 7
B. CAÂU HOÛI TINH CHEÁ VAØ TAÙCH HOÃN HÔÏP THAØNH CHAÁT NGUYEÂN CHAÁT
I. Nguyeân taéc:
@ Böôùc 1: Choïn chaát X chæ taùc duïng vôùi A (maø khoâng taùc duïng vôùi B) ñeå chuyeån A thaønh AX ôû
daïng keát tuûa, bay hôi hoaëc hoaø tan; taùch khoûi B (baèng caùch loïc hoaëc töï taùch).
@ Böôùc 2: Ñieàu cheá laïi chaát A töø AX
* Sô ñoà toång quaùt:
B
X
A, B ����
PÖ taùch
XY
Y
�
, , tan) ����
AX ( ��
PÖ taùi taïo
A
Ví duï:
Hoãn hôïp caùc chaát raén: Chaát X choïn duøng ñeå hoaø tan.
CaSO4
�CaCO3 H2SO4 (ñaëc )
�����
�
Hoãn hôïp �
�CaSO4
Ca(OH)
2
� CaCO3 �
CO2 �����
Trình baøy: + Cho hoãn hôïp ñun noùng vôùi H2SO4
CaCO3 + H2SO4 � CaSO4 � + CO2 � + H2O
+ Thu laáy CO2 ñem haáp thuï baèng dd Ca(OH)2 dö
CO2 + Ca(OH)2 � CaCO3 � + H2O
II. Phöông phaùp taùch moät soá chaát voâ cô caàn löu yù:
Chaát caàn taùch
Phaûn öùng taùch vaø phaûn öùng taùi taïo laïi chaát ban ñaàu
CO2
dd NaOH
ñpnc
to
Al (Al2O3 hay Al ����
� NaAlO2 ���
� Al
� Al(OH)3 ���
� Al2O3 ���
hôïp chaát nhoâm)
Zn (ZnO)
Mg
Fe (FeO hoaëc
Fe2O3)
Cu (CuO)
Phöông phaùp
taùch
Loïc, ñieän phaân
t
CO2
dd NaOH
to
� Zn
� Na2ZnO2 ���
� Zn(OH)2 � ��
� ZnO ��
Zn ����
H2
Loïc, nhieät luyeän
HCl
NaOH
CO
t
� Mg(OH)2 ���
� Mg
� MgO ��
Mg ��� MgCl2 ���
o
H2
HCl
NaOH
t
� Fe(OH)2 ���
� FeO ��
� Fe
Fe ��� FeCl2 ���
Loïc, nhieät luyeän
o
o
H SO
2
4
H2
NaOH
to
� CuSO4 ���
Cu ����
� Cu(OH)2 ���
� CuO ��
� Cu
ñaëc, noùng
Loïc, nhieät luyeän
Loïc, nhieät luyeän
III. Baøi taäp:
Caâu 1: Taùch rieâng dung dòch töøng chaát sau ra khoûi hoãn hôïp dung dòch AlCl 3, FeCl3, BaCl2.
Caâu 2: Neâu phöông phaùp taùch hoãn hôïp goàm 3 khí: Cl2, H2 vaø CO2 thaønh caùc chaát nguyeân chaát.
Caâu 3: Neâu phöông phaùp taùch hoãn hôïp ñaù voâi, voâi soáng, silic ñioxit vaø saét (II) clorua thaønh töøng chaát
nguyeân chaát.
Caâu 4: Trình baøy phöông phaùp hoaù hoïc ñeå laáy töøng oxit töø hoãn hôïp : SiO 2, Al2O3, Fe2O3 vaø CuO.
Caâu 5: Trình baøy phöông phaùp hoaù hoïc ñeå laáy töøng kim loaïi Cu vaø Fe töø hoãn hôïp caùc oxit SiO 2,
Al2O3, CuO vaø FeO.
Caâu 6: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy taùch töøng kim loaïi Al, Fe, Cu ra khoûi hoãn hôïp 3 kim loaïi.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 8
Caâu 7: Tinh cheá:
a) O2 coù laãn Cl2 , CO2
b) Cl2 coù laãn O2, CO2, SO2
c) AlCl3 laãn FeCl3 vaø CuCl2
d) CO2 coù laãn khí HCl vaø hôi nöôùc
Caâu 8: Moät loaïi muoái aên coù laãn caùc taïp chaát: Na 2SO4, MgCl2, CaCl2, CaSO4. Haõy trình baøy phöông
phaùp hoaù hoïc ñeå laáy NaCl tinh khieát. Vieát PTPÖ.
-------------------------------------------------------Daïng 3:
BAØI TOAÙN VEÀ ÑOÄ TAN.
@ Höôùng giaûi: Döïa vaøo ñònh nghóa vaø döõ kieän baøi toaùn ta coù coâng thöùc:
m ct
�100
1. S m
Trong ñoù: S laø ñoä tan
H2O
m ct laø khoái löôïng chaát tan
2.
S
m ct
S +100 m ddbh
m ddbh laø khoái löôïng dung dòch baõo hoaø
m H2O laø khoái löôïng dung moâi
@ Baøi taäp:
Caâu 1: Xaùc ñònh löôïng NaCl keát tinh trôû laïi khi laøm laïnh 548 gam dung dòch muoái aên baõo hoaø ôû 50 oC xuoáng
OoC. Bieát ñoä tan cuûa NaCl ôû 50oC laø 37 gam vaø ôû OoC laø 35 gam.
ÑS: mNaCl ket�tinh 8( g )
Caâu 2: Hoaø tan 450g KNO 3 vaøo 500g nöôùc caát ôû 250 0C (dung dòch X). Bieát ñoä tan cuûa KNO 3 ôû 200C laø32g.
Haõy xaùc ñònh khoái löôïng KNO3 taùch ra khoûi dung dòch khi laøm laïnh dung dòch X ñeán 200C.
ÑS:
mKNO3 tach
� ra khoi�dd 290( g )
Caâu 3: Cho 0,2 mol CuO tan heát trong dung dòch H 2SO4 20% ñun noùng (löôïng vöøa ñuû). Sau ñoù laøm nguoäi
dung dòch ñeán 100C. Tính khoái löôïng tinh theå CuSO 4.5H2O ñaõ taùch khoûi dung dòch, bieát raèng ñoä tan cuûa
CuSO4 ôû 100C laø 17,4g.
ÑS: mCuSO4 .5H 2O 30, 7( g )
-----------------------------DAÏNG 4:
BAØI TAÄP VEÀ COÂNG THÖÙC HOAÙ HOÏC
BAØI TAÄP
Caâu 1: Khi hoaø tan 21g moät kim loaïi hoaù trò II trong dung dòch H 2SO4 loaõng dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 8,4 lít
hiñro (ñktc) vaø dung dòch A. Khi cho keát tinh muoái trong dung dòch A thì thu ñöôïc 104,25g tinh theå hiñrat
hoaù.
a) Cho bieát teân kim loaïi.
b) Xaùc ñònh CTHH cuûa tinh theå muoái hiñrat hoaù ñoù.
ÑS: a) Fe ; b) FeSO4.7H2O
Caâu 2: Cho 4,48g oxit cuûa 1 kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vöøa ñuû vôùi 100 ml dung dòch H 2SO4 0,8M roài coâ
caïn dung dòch thì nhaän ñöôïc 13,76g tinh theå muoái ngaäm nöôùc. Tìm coâng thöùc muoái ngaäm H 2O naøy.
ÑS: CaSO4.2H2O
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 9
Caâu 3: Moät hoãn hôïp kim loaïi X goàm 2 kim loaïi Y, Z coù tæ soá khoái löôïng 1 : 1. Trong 44,8g hoãn hôïp X, soá
hieäu mol cuûa Y vaø Z laø 0,05 mol. Maët khaùc nguyeân töû khoái Y > Z laø 8. Xaùc ñònh kim loaïi Y vaø Z.
ÑS: Y = 64 (Cu) vaø Z = 56 (Fe)
Caâu 4: Hoaø tan hoaøn toaøn 4 gam hoãn hôïp goàm 1 kim loaïi hoaù trò II vaø 1 kim loaïi hoaù trò III caàn duøng heát 170
ml HCl 2M.
a) Coâ caïn dung dòch thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khoâ.
b) Tính VH2 thoaùt ra ôû ñktc.
c) Neâu bieát kim loaïi hoaù trò III laø Al vaø soá mol baèng 5 laàn soá mol kim loaïi hoaù trò II thì kim loaïi hoaù trò
II laø nguyeân toá naøo?
ÑS: a) mmuoái 16, 07 gam ; b) VH 2 3,808 lít ; c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn
Caâu 5: Oxit cao nhaát cuûa moät nguyeân toá coù coâng thöùc R 2Ox phaân töû khoái cuûa oxit laø 102 ñvC, bieát thaønh
phaàn khoái löôïng cuûa oxi laø 47,06%. Xaùc ñònh R.
ÑS: R laø nhoâm (Al)
Caâu 6: Nguyeân toá X coù theå taïo thaønh vôùi Fe hôïp chaát daïng Fe aXb, phaân töû naøy goàm 4 nguyeân töû coù khoái
löôïng mol laø 162,5 gam. Hoûi nguyeân toá X laø gì?
ÑS: X laø clo (Cl)
Caâu 7: Cho 100 gam hoãn hôïp 2 muoái clorua cuûa cuøng 1 kim loaïi M (coù hoaù trò II vaø III) taùc duïng heát vôùi
NaOH dö. Keát tuûa hiñroxit hoaù trò 2 baèng 19,8 gam coøn khoái löôïng clorua kim loaïi M hoaù trò II baèng 0,5
khoái löôïng mol cuûa M. Tìm coâng thöùc 2 clorua vaø % hoãn hôïp.
ÑS: Hai muoái laø FeCl2 vaø FeCl3 ; %FeCl2 = 27,94% vaø %FeCl3 = 72,06%
Caâu 8: Hoaø tan 18,4 gam hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B.
Chia ñoâi B.
a) Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5 gam H2O. Hoûi coâ caïn dd A thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan.
b) Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm
C% caùc chaát trong dung dòch taïo ra.
c) Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng mol cuûa kim loaïi naøy gaáp 2,4
laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia.
ÑS: a) mmuoái 26,95 gam ; b) C% (NaOH) = 10,84% vaø C% (NaCl) = 11,37%
c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn vaø kim loaïi hoaù trò III laø Al
Caâu 9: Kim loaïi X taïo ra 2 muoái XBr 2 vaø XSO4. Neáu soá mol XSO 4 gaáp 3 laàn soá mol XBr 2 thì löôïng XSO 4
baèng 104,85 gam, coøn löôïng XBr2 chæ baèng 44,55 gam. Hoûi X laø nguyeân toá naøo?
ÑS: X = 137 laø Ba
Caâu 10: Hoãn hôïp khí goàm NO, NO2 vaø 1 oxit NxOy coù thaønh phaàn 45% VNO ; 15% VNO 2 vaø 40% VNx Oy . Trong
hoãn hôïp coù 23,6% löôïng NO coøn trong NxOy coù 69,6% löôïng oxi. Haõy xaùc ñònh oxit NxOy.
ÑS: Oxit laø N2O4
Caâu 11: Coù 1 oxit saét chöa bieát.
- Hoaø tan m gam oxit caàn 150 ml HCl 3M.
- Khöû toaøn boä m gam oxit baèng CO noùng, dö thu ñöôïc 8,4 gam saét. Tìm coâng thöùc oxit.
ÑS: Fe2O3
Caâu 12: Khöû 1 löôïng oxit saét chöa bieát baèng H 2 noùng dö. Saûn phaåm hôi taïo ra haáp thuï baèng 100 gam axit
H2SO4 98% thì noàng ñoä axit giaûm ñi 3,405%. Chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng khöû ñöôïc hoaø tan baèng axit
H2SO4 loaõng thoaùt ra 3,36 lít H2 (ñktc). Tìm coâng thöùc oxit saét bò khöû.
ÑS: Fe3O4
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 10
Caâu 13: Hoãn hôïp X goàm 2 kim loaïi A vaø B coù tæ leä khoái löôïng 1 : 1 vaø khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa A
naëng hôn B laø 8 gam. Trong 53,6 gam X coù soá mol A khaùc B laø 0,0375 mol. Hoûi A, B laø nhöõng kim loaïi
naøo?
ÑS: B laø Fe vaø A laø Cu
Caâu 14: Ñoát chaùy hoaøn toaøn m gam chaát A caàn duøng heát 5,824 dm 3 O2 (ñktc). Saûn phaåm coù CO2 vaø H2O
ñöôïc chia ñoâi. Phaàn 1 cho ñi qua P2O5 thaáy löôïng P2O5 taêng 1,8 gam. Phaàn 2 cho ñi qua CaO thaáy löôïng CaO
taêng 5,32 gam. Tìm m vaø coâng thöùc ñôn giaûn A. Tìm coâng thöùc phaân töû A vaø bieát A ôû theå khí (ñk thöôøng) coù
soá C �4.
ÑS: A laø C4H10
Caâu 15: Hoaø tan 18,4g hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B.
Chia ñoâi B
a) Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5g H 2O. Hoûi coâ caïn dung dòch A thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái
khan.
b) Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm
% caùc chaát trong dung dòch taïo ra.
c) Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng mol kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn
khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia.
ÑS: a) Löôïng muoái khan = 26,95g
b) %NaOH = 10,84% vaø %NaCl = 11,73%
c) KL hoaù trò II laø Zn vaø KL hoaù trò III laø Al
Caâu 16: Hai nguyeân toá X vaø Y ñeàu ôû theå raén trong ñieàu kieän thöôøng 8,4 gam X coù soá mol nhieàu hôn 6,4
gam Y laø 0,15 mol. Bieát khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa X nhoû hôn khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa Y laø 8.
Haõy cho bieát teân cuûa X, Y vaø soá mol moãi nguyeân toá noùi treân.
ÑS: - X (Mg), Y (S)
- nS 0, 2 mol vaø nMg 0,35 mol
Caâu 17: Nguyeân toá R taïo thaønh hôïp chaát RH 4, trong ñoù hiñro chieám 25% khoái löôïng vaø nguyeân toá R’ taïo
thaønh hôïp chaát R’O2 trong ñoù oxi chieám 69,57% khoái löôïng.
a) Hoûi R vaø R’ laø caùc nguyeân toá gì?
b) Hoûi 1 lít khí R’O2 naëng hôn 1 lít khí RH4 bao nhieâu laàn (ôû cuøng ñieàu kieän nhieät ñoä, aùp suaát).
c) Neáu ôû ñktc, V1 lít RH4 naëng baèng V2 lít R’O2 thì tæ leä V1/V2 baèng bao nhieâu laàn?
ÑS: a) R (C), R’(N) ; b) NO2 naëng hôn CH4 = 2,875 laàn ; c) V1/V2 = 2,875 laàn
Caâu 18: Hôïp chaát vôùi oxi cuûa nguyeân toá X coù daïng X aOb goàm 7 nguyeân töû trong phaân töû. Ñoàng thôøi tæ leä
khoái löôïng giöõa X vaø oxi laø 1 : 1,29. Xaùc ñònh X vaø coâng thöùc oxit.
ÑS: X laø P � oxit cuûa X laø P2O5
Caâu 19: Hoaø tan hoaøn toaøn 12,1 gam hoãn hôïp boät goàm CuO vaø moät oxit cuûa kim loaïi hoaù trò II khaùc caàn 100
ml dung dòch HCl 3M. Bieát tæ leä mol cuûa 2 oxit laø 1 : 2.
a) Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa oxit coøn laïi.
b) Tính % theo khoái löôïng cuûa moãi oxit trong hoãn hôïp ban ñaàu.
ÑS: a) ZnO ; b) %CuO = 33,06% vaø %ZnO = 66,94%
Caâu 20: Cho A gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo 250 ml dung dòch hoãn hôïp goàm Cu(NO 3)2 vaø
AgNO3 ñeàu coù noàng ñoä 0,8 mol/l. Sau khi phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn ta loïc ñöôïc (a + 27,2) gam chaát raén
goàm ba kim loaïi vaø ñöôïc moät dung dòch chæ chöùa moät muoái tan. Xaùc ñònh M vaø khoái löôïng muoái taïo ra trong
dung dòch.
ÑS: M laø Mg vaø Mg(NO3)2 = 44,4g
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 11
Caâu 21: Nung 25,28 gam hoãn hôïp FeCO 3 vaø FexOy dö tôùi phaûn öùng hoaøn toaøn, thu ñöôïc khí A vaø 22,4 gam
Fe2O3 duy nhaát. Cho khí A haáp thuï hoaøn toaøn vaøo 400ml dung dòch Ba(OH) 2 0,15M thu ñöôïc 7,88g keát tuûa.
a) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
b) Tìm coâng thöùc phaân töû cuûa FexOy.
ÑS: b) Fe2O3
Caâu 22: Hai thanh kim loaïi gioáng nhau (ñeàu cuøng nguyeân toá R hoaù trò II) vaø coù cuøng khoái löôïng. Cho thanh
thöù nhaát vaøo vaøo dung dòch Cu(NO 3)2 vaø thanh thöù hai vaøo dung dòch Pb(NO 3)2. Sau moät thôøi gian, khi soá
mol 2 muoái baèng nhau, laáy hai thanh kim loaïi ñoù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh thöù nhaát giaûm ñi
0,2% coøn khoái löôïng thanh thöù hai taêng 28,4%. Xaùc ñònh nguyeân toá R.
ÑS: R (Zn)
Caâu 23: Hoãn hôïp M goàm oxit cuûa moät kim loaïi hoaù trò II vaø moät cacbonat cuûa kim loaïi ñoù ñöôïc hoaø tan heát
baèng axit H2SO4 loaõng vöøa ñuû taïo ra khí N vaø dung dòch L. Ñem coâ caïn dung dòch L thu ñöôïc moät löôïng
muoái khan baèng 168% khoái löôïng M. Xaùc ñònh kim loaïi hoaù trò II, bieát khí N baèng 44% khoái löôïng cuûa M.
ÑS: Mg
Caâu 24: Cho Cho 3,06g axit MxOy cuûa kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi (hoaù trò töø I ñeán III) tan trong HNO 3
dö thu ñöôïc 5,22g muoái. Haõy xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa oxit M xOy.ÑS: BaO
Caâu 25: Cho 15,25 gam hoãn hôïp moät kim loaïi hoaù trò II coù laãn Fe tan heát trong axit HCl dö thoaùt ra 4,48 dm 3
H2 (ñktc) vaø thu ñöôïc dung dòch X. Theâm NaOH dö vaøo X, loïc keát tuûa taùch ra roài nung trong khoâng khí ñeán
löôïng khoâng ñoåi caân naëng 12 gam. Tìm kim loaïi hoaù trò II, bieát noù khoâng taïo keát tuûa vôùi hiñroxit.
ÑS: Ba
Caâu 26: Cho 2 gam hoãn hôïp Fe vaø kim loaïi hoaù trò II vaøo dung dòch HCl coù dö thì thu ñöôïc 1,12 lít H 2 (ñktc).
Maët khaùc, neáu hoaø tan 4,8g kim loaïi hoaù trò II ñoù caàn chöa ñeán 500 ml dung dòch HCl. Xaùc ñònh kim loaïi
hoaù trò II.
ÑS: Mg
Caâu 27: Khöû hoaøn toaøn 4,06g moät oxit kim loaïi baèng CO ôû nhieät ñoä cao thaønh kim loaïi. Daãn toaøn boä khí
sinh ra vaøo bình ñöïng Ca(OH) 2 dö, thaáy taïo thaønh 7g keát tuûa. Neáu laáy löôïng kim loaïi sinh ra hoaø tan heát vaøo
dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 1,176 lít khí H2 (ñktc).
a) Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû oxit kim loaïi.
b) Cho 4,06g oxit kim loaïi treân taùc duïng hoaøn toaøn vôùi 500 ml dung dòch H 2SO4 ñaëc, noùng (dö) thu ñöôïc
dung dòch X vaø khí SO2 bay ra. Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol/l cuûa muoái trong dung dòch X (coi theå tích dung
dòch khoâng thay ñoåi trong quaù trình phaûn öùng)
ÑS: a) Fe3O4 ; b) CM Fe2 ( SO4 )3 0, 0525M
Caâu 28: Hoaø tan hoaø toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu ñöôïc V lít H 2 (ñktc). Maët khaùc hoaø
tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HNO 3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H2O vaø cuõng V
lít khí NO duy nhaát (ñktc).
a. So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø trong muoái nitrat.
b. Hoûi M laø kim loaïi naøo? Bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo thaønh gaáp 1,905 laàn khoái löôïng muoái clorua.
x 2
ÑS: a)
; b) Fe
y 3
Caâu 29: Hoaø tan hoaøn toaøn 14,2g hoãn hôïp C goàm MgCO 3 vaø muoái cacbonat cuûa kim loaïi R vaøo dung dòch
HCl 7,3% vöøa ñuû, thu ñöôïc dung dòch D vaø 3,36 lít khí CO 2 (ñktc). Noàng ñoä MgCl2 trong dung dòch D baèng
6,028%.
a. Xaùc ñònh kim loaïi R vaø thaønh phaàn % theo khoái löôïng cuûa moãi chaát trong C.
b. Cho dung dòch NaOH dö vaøo dung dòch D, loïc laáy keát tuûa nung ngoaøi khoâng khí ñeán khi phaûn öùng hoaøn
toaøn. Tính soá gam chaát raén coøn laïi sau khi nung.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
ÑS:
Trang: 12
a) R (Fe) vaø %MgCO 3 = 59,15% , %FeCO 3 = 40,85% ; b) mMgO 4 g vaø mFe2O3 4 g
Caâu 30: Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch
D. Theâm 240 gam dung dòch NaHCO 3 7% vaøo D thì vöøa ñuû taùc duïng heát vôùi löôïng HCl coøn dö, thu ñöôïc
dung dòch E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua km loaïi M töông öùng laø 2,5% vaø 8,12%.
Theâm tieáp löôïng dö dung dòch NaOH vaøo E, sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì
thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng.
Xaùc ñònh kim loaïi vaø noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch ñaõ duøng.
ÑS: M (Mg) vaø %HCl = 16%
Daïng 5: BAØI TOAÙN NOÀNG ÑOÄ DUNG DÒCH
I. Caùc loaïi noàng ñoä:
1. Noàng ñoä phaàn traêm (C%): laø löôïng chaát tan coù trong 100g dung dòch.
m ct
�100%
m ct : Khoái löôïng chaát tan (g)
Coâng Thöùc: C%
m dd
m dd : Khoái löôïng dung dòch (g)
m dd = V.D
Vôùi:
V: Theå tích dung dòch (ml)
D: Khoái löôïng rieâng (g/ml)
m ct
m
C%
�100% = ct �100%
Vaäy:
m dd
V.D
II. Noàng ñoä mol (CM): Cho bieát soá mol chaát tan coù trong 1 lít dung dòch.
n
CM
Coâng thöùc:
(mol/l)
V
m
m
n
Maø
suy ra: C M m (mol/l) hay (M)
M
M
V M.V
III. Quan heä giöõa noàng ñoä phaàn traêm vaø ñoä tan S
S
C%
�100%
S +100
IV. Quan heä giöõa noàng ñoä phaàn traêm vaø noàng ñoä mol.
m ct
m .1000D m ct
n
10D
10D
CM M ct
.100.
C%.
Ta coù:
m dd
V
m dd .M
m dd
M
M
1000.D
10D
M
� CM C%.
C% CM .
hay
M
10D
V. Khi pha troän dung dòch:
1) Söû duïng quy taéc ñöôøng cheùo:
@ Troän m1 gam dung dòch coù noàng ñoä C1% vôùi m2 gam dung dòch coù noàng ñoä C2%, dung dòch thu ñöôïc
coù noàng ñoä C% laø:
m1 gam dung dòch C1
C2 C
C2 C
m
� 1
C
m 2 C1 C
m 2 gam dung dòch C2
C1 C
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 13
@ Troän V1 ml dung dòch coù noàng ñoä C 1 mol/l vôùi V2 ml dung dòch coù noàng ñoä C 2 mol/l thì thu ñöôïc dung
dòch coù noàng ñoä C (mol/l), vôùi Vdd = V1 + V2.
V1 ml dung dòch C1
C2 C
C2 C
V
C
� 1
V2 C1 C
V2 ml dung dòch C2
C1 C
@ Troän V1 ml dung dòch coù khoái löôïng rieâng D 1 vôùi V2 ml dung dòch coù khoái löôïng rieâng D 2, thu ñöôïc
dung dòch coù khoái löôïng rieâng D.
V1 ml dung dòch D1
D2 D
D2 D
V
D
� 1
V2 D1 D
V2 ml dung dòch D 2
D1 D
2) Coù theå söû duïng phöông trình pha troän:
m1C1 m 2 C2 m1 + m 2 C
(1)
m1 , m 2 laø khoái löôïng cuûa dung dòch 1 vaø dung dòch 2.
C1 , C2 laø noàng ñoä % cuûa dung dòch 1 vaø dung dòch 2.
C laø noàng ñoä % cuûa dung dòch môùi.
(1) � m1C1 m 2 C2 m1C + m 2C
� m1 C1 - C m 2 C - C 2
�
m1 C 2 - C
m 2 C1 - C
3) Ñeå tính noàng ñoä caùc chaát coù phaûn öùng vôùi nhau:
- Vieát caùc phaûn öùng xaûy ra.
- Tính soá mol (khoái löôïng) cuûa caùc chaát sau phaûn öùng.
- Tính khoái löôïng hoaëc theå tích dung dòch sau phaûn öùng.
Löu yù: Caùch tính khoái löôïng dung dòch sau phaûn öùng.
Neáu saûn phaåm khoâng coù chaát bay hôi hay keát tuûa.
m dd sau phaûn öùng �khoái löôïng caùc chaát tham gia
Neáu saûn phaåm taïoï thaønh coù chaát bay hôi hay keát tuûa.
m dd sau phaûn öùng �khoái löôïng caùc chaát tham gia m khiù
m dd sau phaûn öùng �khoái löôïng caùc chaát tham gia m keát tuûa
Neáu saûn phaåm vöøa coù keát tuûa vaø bay hôi.
m dd sau phaûn öùng �khoái löôïng caùc chaát tham gia m khiù m keát tuûa
BAØI TAÄP:
Caâu 1: Tính khoái löôïng AgNO3 bò taùch ra khoûi 75 gam dung dòch baõo hoaø AgNO 3 ôû 50oC, khi dung dòch ñöôïc
haï nhieät ñoä ñeán 20oC. Bieát SAgNO 200 C 222 g ; SAgNO 500 C 455 g .
3
3
Caâu 2: Coù 2 dung dòchHCl noàng ñoä 0,5M vaø 3M. Tính theå tích dung dòch caàn phaûi laáy ñeå pha ñöôïc 100ml
dung dòch HCl noàng ñoä 2,5M.
Caâu 3: Khi hoaø tan m (g) muoái FeSO 4.7H2O vaøo 168,1 (g) nöôùc, thu ñöôïc dung dòch FeSO 4 coù noàng ñoä
2,6%. Tính m?
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 14
Caâu 4: Laáy 12,42 (g) Na2CO3.10H2O ñöôïc hoaø tan trong 50,1ml nöôùc caát (D = 1g/ml). Tính noàng ñoä phaàn
traêm cuûa dung dòch thu ñöôïc.
Caâu 5: Laáy 8,4 (g) MgCO3 hoaø tan vaøo 146 (g) dung dòch HCl thì vöøa ñuû.
a) Vieát phöông trình phaûn öùng.
b) Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch HCl ñaàu?
c) Tính noàng ñoä phaàn traêm caùc chaát trong dung dòch sau phaûn öùng?
Caâu 6: Hoaø tan 10 (g) CaCO3 vaøo 114,1 (g) dung dòch HCl 8%.
a) Vieát phöông trình phaûn öùng.
b) Tính noàng ñoä phaàn traêm caùc chaát thu ñöôïc sau phaûn öùng?
Caâu 7: Hoaø tan hoaø toaøn 16,25g moät kim loaïi hoaù trò (II) baèng dung dòch HCl 18,25% (D = 1,2g/ml), thu
ñöôïc dung dòch muoái vaø 5,6l khí hiñro (ñktc).
a) Xaùc ñònh kim loaïi?
b) Xaùc ñònh khoái löôïng ddHCl 18,25% ñaõ duøng?
Tính CM cuûa dung dòch HCl treân?
c) Tìm noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch muoái sau phaûn öùng?
Caâu 8: Cho a (g) Fe taùc duïng vöøa ñuû 150ml dung dòch HCl (D = 1,2 g/ml) thu ñöôïc dung dòch vaø 6,72 lít khí
(ñktc). Cho toaøn boä löôïng dung dòch treân taùc duïng vôùi dung dòch AgNO 3 dö, thu ñöôïc b (g) keát tuûa.
a) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng.
b) Tìm giaù trò a, b?
c) Tính noàng ñoä phaàn traêm vaø noàng ñoä mol/l dung dòch HCl?
Caâu 9: Moät hoãn hôïp goàm Na 2SO4 vaø K2SO4 troän theo tæ leä 1 : 2 veà soá mol. Hoaø tan hoãn hôïp vaøo 102 (g)
nöôùc, thu ñöôïc dung dòch A. Cho 1664 (g) dung dòch BaCl 2 10% vaøo dung dòch A, xuaát hieän keát tuûa. Loïc boû
keát tuûa, theâm H2SO4 dö vaøo nöôùc loïc thaáy taïo ra 46,6 (g) keát tuûa.
Xaùc ñònh noàng ñoä phaàn traêm cuûa Na2SO4 vaø K2SO4 trong dung dòch A ban ñaàu?
Caâu 10: Cho 39,09 (g) hoãn hôïp X goàm 3 muoái: K 2CO3, KCl, KHCO3 taùc duïng vôùi Vml dung dòch HCl dö
10,52% (D = 1,05g/ml), thu ñöôïc dung dòch Y vaø 6,72 lít khí CO 2 (ñktc).
Chia Y thaønh 2 phaàn baèng nhau.
- Phaàn 1: Ñeå trung hoaø dung dòch caàn 250ml dung dòch NaOH 0,4M.
- Phaàn 2: Cho taùc duïng vôùi AgNO3 dö thu ñöôïc 51,66 (g) keát tuûa.
a) Tính khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp ban ñaàu?
b) Tìm Vml?
Caâu 11: Cho 46,1 (g) hoãn hôïp Mg, Fe, Zn phaûn öùng vôùi dung dòch HCl thì thu ñöôïc 17,92 lít H 2 (ñktc). Tính
thaønh phaàn phaàn traêm veà khoái löôïng caùc kim loaïi trong hoãn hôïp. Bieát raèng theå tích khí H 2 do saét taïo ra gaáp
ñoâi theå tích H2 do Mg taïo ra.
Caâu 11: Ñeå hoaø tan hoaøn toaøn 4 (g) hoãn hôïp goàm moät kim loaïi hoaù trò (II) vaø moät kim loaïi hoaù trò (III) phaûi
duøng 170ml dung dòch HCl 2M.
a) Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng seõ thu ñöôïc bao nhieâu gam hoãn hôïp muoái khan.
b) Tính theå tích khí H2 (ôû ñktc) thu ñöôïc sau phaûn öùng.
c) Neáu bieát kim loaïi hoaù trò (III) ôû treân laø Al vaø noù coù soá mol gaáp 5 laàn soá mol kim loaïi hoaù trò (II). Haõy
xaùc ñònh teân kim loaïi hoaù trò (II).
Caâu 12: Coù moät oxit saét chöa coâng thöùc. Chia löôïng oxit naøy laøm 2 phaàn baèng nhau.
a) Ñeå hoaø tan heát phaàn 1 phaûi duøng 150ml dung dòch HCl 3M.
b) Cho moät luoàng khí CO dö ñi qua phaàn 2 nung noùng, phaûn öùng xong thu ñöôïc 8,4 (g) saét.
Tìm coâng thöùc oxit saét treân.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 15
Caâu 13: A laø moät hoãn hôïp boät goàm Ba, Mg, Al.
- Laáy m gam A cho vaøo nöôùc tôùi khi heát phaûn öùng thaáy thoaùt ra 6,94 lít H 2 (ñktc).
- Laáy m gam A cho vaøo dung dòch xuùt dö tôùi heát phaûn öùng thaáy thoaùt ra 6,72 lít H 2 (ñktc).
- Laáy m gam A hoaø tan baèng moät löôïng vöøa ñuû dung dòch axit HCl ñöôïc moät dung dòch vaø 9,184 lít
H2 (ñktc).
Haõy tính m vaø % khoái löôïng caùc kim loaïi trong A.
Caâu 14: X laø hoãn hôïp hai kim loaïi Mg vaø Zn. Y laø dung dòch H2SO4 chöa roõ noàng ñoä.
Thí nghieäm 1: Cho 24,3 gam X vaøo 2 lít Y, sinh ra 8,96 lít khí H2.
Thí nghieäm 2: Cho 24,3 gam X vaøo 3 lít Y, sinh ra 11,2 lít khí H2.
(Caùc theå tích khí ñeàu ño ôû ñktc)
a) Chöùng toû raèng trong thí nghieäm 1 thì X chöa tan heát, trong thí nghieäm 2 thì X tan heát.
b) Tính noàng ñoä mol cuûa dung dòch Y vaø khoái löôïng moãi kim loaïi trong X.
Caâu 15: Tính noàng ñoä ban ñaàu cuûa dung dòch H2SO4 vaø dung dòch NaOH bieát raèng:
- Neáu ñoå 3 lít dung dòch NaOH vaøo 2 lít dung dòch H 2SO4 thì sau khi phaûn öùng dung dòch coù tính
kieàm vôùi noàng ñoä 0,1 M.
- Neáu ñoå 2 lít dung dòch NaOH vaøo 3 lít dung dòch H 2SO4 thì sau phaûn öùng dung dòch coù tính axit
vôùi noàng ñoä 0,2M.
Caâu 16: Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch
D. Theâm 240 gam dung dòch NaHCO 3 7% vaøo D thì vöøa ñuû taùc duïng heát vôùi löôïng HCl coøn dö, thu ñöôïc
dung dòch E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua km loaïi M töông öùng laø 2,5% vaø 8,12%.
Theâm tieáp löôïng dö dung dòch NaOH vaøo E, sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì
thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng.
Xaùc ñònh kim loaïi vaø noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch ñaõ duøng.
Caâu 17: Hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu ñöôïc V lít H 2 (ñktc). Maët khaùc
hoaøn tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HNO 3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H 2O vaø
cuõng V lít khí NO duy nhaát (ñktc).
a. So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø trong muoái nitrat.
b. Hoûi M laø kim loaïi naøo? bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo thaønh gaáp 1,095 laàn khoái löôïng muoái clorua.
Caâu 18: Hoaø tan hoaøn toaøn 14,2 gam hoãn hôïp C goàm MgCO 3 vaø muoái cacbonat cuûa kim loaïi R vaøo axit HCl
7,3% vöøa ñuû, thu ñöôïc dung dòch D vaø 3,36 lít khí CO 2 (ñktc). Noàng ñoä MgCl2 trong dung dòch D baèng
6,028%.
a) Xaùc ñònh kim loaïi R vaø thaønh phaàn phaàn % theo khoái löôïng cuûa moãi chaát trong C.
b) Cho dung dòch NaOH dö vaøo dung dòch D, loïc laáy keát tuûa roài nung ngoaøi khoâng khí ñeán khi phaûn öùng
hoaøn toaøn. Tính soá gam chaát raén coøn laïi sau khi nung.
Caâu 19: Khi cho a gam Fe vaøo trong 400ml dung dòch HCl, sau khi phaûn öùng keát thuùc ñem coâ caïn dung dòch
thu ñöôïc 6,2 gam chaát raén X.
Neáu cho hoãn hôïp goàm a gam Fe vaø b gam Mg vaøo trong 400ml dung dòch HCl thì sau khi phaûn öùng keát
thuùc, thu ñöôïc 896ml H2 (ñktc) vaø coâ caïn dung dòch thì thu ñöôïc 6,68 gam chaát raén Y. Tính a, b, noàng ñoä
mol cuûa dung dòch HCl vaø thaønh phaàn khoái löôïng caùc chaát trong X, Y. (Giaû söû Mg khoâng phaûn öùng vôùi nöôùc
vaø khi phaûn öùng vôùi axit Mg phaûn öùng tröôùc heát Mg môùi ñeán Fe. Cho bieát caùc phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn).
Caâu 20: Dung dòch X laø dung dòch H2SO4, dung dòch Y laø dung dòch NaOH. Neáu troän X vaø Y theo tæ leä theå
tích laø VX : VY = 3 : 2 thì ñöôïc dung dòch A coù chöùa X dö. Trung hoaø 1 lít A caàn 40 gam KOH 20%. Neáu troän
X vaø Y theo tæ leä theå tích V X : VY = 2 : 3 thì ñöôïc dung dòch B coù chöùa Y dö. Trung hoaø 1 lít B caàn 29,2 gam
dung dòch HCl 25%. Tính noàng ñoä mol cuûa X vaø Y.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Daïng 6: BAØI TOAÙN VEÀ LÖÔÏNG CHAÁT DÖ
Trang: 16
* Khi tröôøng hôïp gaëp baøi toaùn cho bieát löôïng cuûa hai chaát tham gia vaø yeâu caàu tính löôïng chaát taïo
thaønh. Trong soá hai chaát tham gia phaûn öùng seõ coù moät chaát tham gia phaûn öùng heát. Chaát kia coù theå phaûn
öùng heát hoaëc dö. Löôïng chaát taïo thaønh tính theo löôïng chaát naøo phaûn öùng heát, do ñoù phaûi tìm xem trong hai
chaát cho bieát, chaát naøo phaûn öùng heát. Caùch giaûi: Laäp tæ soá, ví duï phöông trình phaûn öùng:
A + B� C + D
Soá mol (hoaêëc khoái löôïng) chaát A (theo ñeà)
+ Laäp tæ soá:
Soá mol (hoaêëc khoái löôïng) chaát A (theo PTHH)
Soá mol (hoaêëc khoái löôïng) chaát B (theo ñeà)
Soá mol (hoaêëc khoái löôïng) chaát B (theo PTHH)
So saùnh 2 tæ soá, tæ soá naøo lôùn hôn chaát ñoù dö, chaát kia phaûn öùng heát. Tính löôïng caùc chaát theo chaát
phaûn öùng heát.
BAØI TAÄP:
Caâu 1: Ñun noùng 16,8 gam boät saét vaø 6,4 gam boät löu huyønh (khoâng coù khoâng khí) thu ñöôïc chaát raén A.
Hoaø tan A baèng HCl dö thoaùt ra khí B. Cho khí B ñi chaäm qua dung dòch Pb(NO 3)2 taùch ra keát tuûa D maøu
ñen. Caùc phaûn öùng ñeàu xaûy ra 100%.
a) Vieát phöông trình phaûn öùng ñeå cho bieát A, B, D laø gì?
b) Tính theå tích khí B (ñktc) vaø khoái löôïng keát tuûa D.
c) Caàn bao nhieâu theå tích O2 (ñktc) ñeå ñoát hoaøn toaøn khí B.
Caâu 2: Ñun noùng hoãn hôïp Fe, S (khoâng coù khoâng khí) thu ñöôïc chaát raén A. Hoaø tan A baèng axit HCl dö
thoaùt ra 6,72 dm3 khí D (ñktc) vaø coøn nhaän ñöôïc dung dòch B cuøng chaát raén E. Cho khí D ñi chaäm qua dung
dòch CuSO4 taùch ra 19,2 gam keát tuûa ñen.
a) Vieát phöông trình phaûn öùng.
b) Tính löôïng rieâng phaàn Fe, S ban ñaàu bieát löôïng E baèng 3,2 gam.
Caâu 3: Daãn 4,48 dm3 CO (ôû ñktc) ñi qua m gam CuO nung noùng nhaän ñöôïc chaát raén X vaø khí Y. Suïc khí Y
vaøo dung dòch Ca(OH)2 dö taùch ra 20 gam keát tuûa traéng. Hoaø tan chaát raén X baèng 200ml dung dòch HCl 2M
thì sau phaûn öùng phaûi trung hoaø dung dòch thu ñöôïc baèng 50 gam Ca(OH) 2 7,4%. Vieát PTPÖ vaø tính m.
Caâu 4: 6,8 gam hoãn hôïp Fe vaø CuO tan trong 100 ml axit HCl � dung dòch A + thoaùt ra 224 ml khí B
(ñktc) vaø loïc ñöôïc chaát raén D naëng 2,4 gam. Theâm tieáp HCl dö vaøo hoãn hôïp A + D thì D tan 1 phaàn, sau ñoù
theâm tieáp NaOH ñeán dö vaø loïc keát tuûa taùch ra nung noáng trong khoâng khí ñeán löôïng khoâng ñoåi caân naëng 6,4
gam. Tính thaønh phaàn khoái löôïng Fe vaø CuO trong hoãn hôïp ñaàu.
Caâu 5: Troän 100 ml dung dòch Fe 2(SO4)3 1,5M vôùi 150 ml dung dòch Ba(OH) 2 2M thu ñöôïc keát tuûa A vaø
dung dòch B. Nung keát tuûa A trong khoâng khí ñeán löôïng khoâng ñoåi thu ñöôïc chaát raén D. Theâm BaCl 2 dö vaøo
dung dòch B thì taùch ra keát tuûa E.
a) Vieát phöong trình phaûn öùng. Tính D vaø E.
b) Tính noàng ñoä mol chaát tan trong dung dòch B (coi theå tích thay ñoåi khoâng ñaùng keå khi xaûy ra phaûn
öùng).
Caâu 6: Cho13,6 gam hoãn hôïp goàm Mg vaø Fe ñöôïc hoaø tan trong 100 ml dung dòch CuSO 4. Sau phaûn öùng
nhaän ñöôïc dung dòch A vaø 18,4 gam chaát raén B goàm 2 kim loaïi. Theâm NaOH dö vaøo A roài loïc keát tuûa taùch
ra nung noùng trong khoâng khí ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi nhaän ñöôïc chaát raén D goàm MgO vaø Fe 2O3 naëng 1,2
gam. Tính löôïng Fe, Mg ban ñaàu.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 17
Daïng 7: BAØI TOAÙN XAÙC ÑÒNH HOÃN HÔÏP 2 KIM LOAÏI (HOAËC 2 MUOÁI) HAY AXIT COØN DÖ
* Löu yù: Khi gaëp baøi toaùn cho hoãn hôïp 2 kim loaïi (hoaëc 2 muoái) taùc duïng vôùi axit, ñeà baøi yeâu caàu
chöùng minh axit coøn dö hay hoãn hôïp 2 kim loaïi coøn dö. Ta giaûi nhö sau:
Giaû söû hoãn hôïp chæ goàm moät kim loaïi (hoaëc muoái) coù M nhoû, ñeå khi chia khoái löôïng hoãn hôïp 2 kim
loaïi (hoaëc hoãn hôïp 2 muoái) cho M coù soá mol lôùn, roài so saùnh soá mol axit ñeå xem axit coøn dö hay hoãn hôïp
coøn dö:
m hh
nhh 2 kim loaiï hoacë 2 muoiá
n HCl
M
BAØI TAÄP
Caâu 1: Cho 31,8g hoãn hôïp (X) goàm 2 muoái MgCO3 vaø CaCO3 vaøo 0,8 lít dung dòch HCl 1M thu ñöôïc dung
dòch (Z).
a)
Hoûi dung dòch (Z) coù dö axit khoâng?
b)
Löôïng CO2 coù theå thu ñöôïc bao nhieâu?
Caâu 2: Cho 39,6g hoãn hôïp goàm KHSO3 vaø K2CO3 vaøo 400g dung dòch HCl 7,3%,khi xong phaûn öùng thu
ñöôïc khí (X) coù tæ khoái so vôùi khí hiñro baèng 25,33% vaø moät dung dòch (A).
a) Haõy chöùng minh raèng axit coøn dö.
b) Tính C% caùc chaát trong dung dòch (A).
Caâu 3: Hoaø tan 13,2 gam hoãn hôïp A goàm 2 kim loaïi coù cuøng hoaù trò vaøo 400 ml dung dòch HCl 1,5M. Coâ
caïn dung dòch sau phaûn öùng thu ñöôïc 32,7 gam hoãn hôïp muoái khan.
a) Chöùng minh hoãn hôïp A khoâng tan heát.
b) Tính theå tích hiñro sinh ra.
Caâu 4: Hoãn hôïp A goàm 2 kim loaïi Mg vaø Zn. B laø dung dòch H2SO4 coù noàng ñoä mol laø x mol/l.
- Tröôøng hôïp 1: Cho 24,3g (A) vaøo 2 lít (B) sinh ra 8,96 lít khí H2.
- Tröôøng hôïp 1: Cho 24,3g (A) vaøo 3 lít (B) sinh ra 11,2 lít khí H2.
(Caùc theå tích khí ñeàu ño ôû ñktc).
a.
Haõy chöùng minh trong tröôøng hôïp 1 thì hoãn hôïp kim loaïi chöa tan heát, trong tröôøng hôïp 2 axit
coøn dö.
b.
Tính noàng ñoä x mol/l cuûa dung dòch (B) vaø % khoái löôïng moãi kim loaïi trong (A)
Daïng 8: BAØI TOAÙN TAÊNG, GIAÛM KHOÁI LÖÔÏNG
Tröôøng hôïp 1: Kim loaïi phaûn öùng vôùi muoái cuûa kim loaïi yeáu hôn.
* Höôùng giaûi: - Goïi x (g) laø khoái löôïng cuûa kim loaïi maïnh.
- Laäp phöông trình hoaù hoïc.
- Döïa vaøo döõ kieän ñeà baøi vaø PTHH ñeå tìm löôïng kim loaïi tham gia.
- Töø ñoù suy ra löôïng caùc chaát khaùc.
* Löu yù: Khi cho mieáng kim loaïi vaøo dung dòch muoái, Sau phaûn öùng thanh kim loaïi taéng hay giaûm:
- Neáu thanh kim loaïi taêng: m kim loaïi sau m kim loaïi tröôùc m kim loaïi taêng
- Neáu khoái löôïng thanh kim loaïi giaûm: m kim loaïi tröôùc m kim loaïi sau m kim loaïi giaûm
- Neáu ñeà baøi cho khoái löôïng thanh kim loaïi taêng a% hay giaûm b% thì neân ñaët thanh kim
loaïi ban ñaàu laø m gam. Vaäy khoái löôïng thanh kim loaïi taêng a% �m hay b% �m.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 18
BAØI TAÄP
Caâu 1: Cho moät laù ñoàng coù khoái löôïng laø 6 gam vaøo dung dòch AgNO 3. Phaûn öùng xong, ñem laù kim loaïi ra
röûa nheï, laøm khoâ caân ñöôïc 13,6 gam. Tính khoái löôïng ñoàng ñaõ phaûn öùng.
Caâu 2: Ngaâm moät mieáng saét vaøo 320 gam dung dòch CuSO 4 10%. Sau khi taát caû ñoàng bò ñaåy ra khoûi dung
dòch CuSO4 vaø baùm heát vaøo mieáng saét, thì khoái löôïng mieáng saét taêng leân 8%. Xaùc ñònh khoái löôïng mieáng
saét ban ñaàu.
Caâu 3: Nhuùng thanh saét coù khoái löôïng 50 gam vaøo 400ml dung dòch CuSO 4. Sau moät thôøi gian khoái löôïng
thanh saét taêng 4%.
a) Xaùc ñònh löôïng Cu thoaùt ra. Giaû söû ñoàng thoaùt ra ñeàu baùm vaøo thanh saét.
b) Tính noàng ñoä mol/l cuûa dung dòch saét(II) sunfat taïo thaønh. Giaû söû theå tích dung dòch khoâng thay
ñoåi.
Tröôøng hôïp 2: Taêng giaûm khoái löôïng cuûa chaát keát tuûa hay khoái löôïng dung dòch sau phaûn öùng
a) Khi gaëp baøi toaùn cho a gam muoái clorua (cuûa kim loaïi Ba, Ca, Mg) taùc duïng vôùi dung dòch
cacbonat taïo muoái keát tuûa coù khoái löôïng b gam. Haõy tìm coâng thöùc muoái clorua.
- Muoán tìm coâng thöùc muoái clorua phaûi tìm soá mol (n) muoái.
Ñoä giaûm khoái löôïng muoái clorua = a – b laø do thay Cl2 (M = 71) baèng CO3 (M = 60).
a-b
n muoiá
71 60
a
Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû muoái: M muoiá clorua
n muoiá
Töø ñoù xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû muoái.
b) Khi gaëp baøi toaùn cho m gam muoái cacbonat cuûa kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vôùi H 2SO4 loaõng dö thu
ñöôïc n gam muoái sunfat. Haõy tìm coâng thöùc phaân töû muoái cacbonat.
Muoán tìm coâng thöùc phaân töû muoái cacbonat phaûi tìm soá mol muoái.
n -m
n muoiá
(do thay muoái cacbonat (60) baèng muoái sunfat (96)
96 60
m muoiá
�R
Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû muoái RCO3: R + 60
n muoiá
Suy ra coâng thöùc phaân töû cuûa RCO3.
BAØI TAÄP
Caâu 1: Hai thanh kim loaïi gioáng nhau (ñeàu taïo bôûi cuøng nguyeân toá R hoaù trò II) vaø coù cuøng khoái löôïng. Thaû
thanh thöù nhaát vaøo dung dòch Cu(NO 3)2 vaø thanh thuù hai vaøo dung dòch Pb(NO 3)2. Sau moät thôøi gian, khi soá
mol 2 muoái phaûn öùng baèng nhau laáy 2 thanh kim loaïi ñoù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh thöù nhaát
giaûm ñi 0,2%, coøn khoái löôïng thanh thöù hai taêng theâm 28,4%. Tìm nguyeân toá R.
Caâu 2: Coù 100 ml muoái nitrat cuûa kim loaïi hoaù trò II (dung dòch A). Thaû vaøo A moät thanh Pb kim loaïi, sau
moät thôøi gian khi löôïng Pb khoâng ñoåi thì laáy noù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng cuûa noù giaûm ñi 28,6 gam.
Dung dòch coøn laïi ñöôïc thaû tieáp vaøo ñoù moät thanh Fe naëng 100 gam. Khi löôïng saét khoâng ñoåi nöõa thì laáy ra
khoûi dung dòch, thaám khoâ caân naëng 130,2 gam. Hoûi coâng thöùc cuûa muoái ban ñaàu vaø noàng ñoä mol cuûa dung
dòch A.
Caâu 3: Cho moät thanh Pb kim loaïi taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch muoái nitrat cuûa kim loaïi hoaù trò II, sau
moät thôøi gian khi khoái löôïng thanh Pb khoâng ñoåi thì laáy ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng noù giaûm ñi 14,3
gam. Cho thanh saét coù khoái löôïng 50 gam vaøo dung dòch sau phaûn öùng treân, khoái löôïng thanh saét khoâng ñoåi
nöõa thì laáy ra khoûi dung dòch, röûa saïch, saáy khoâ caân naëng 65,1 gam. Tìm teân kim loaïi hoaù trò II.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 19
Caâu 4: Hoaø tan muoái nitrat cuûa moät kim loaïi hoaù trò II vaøo nöôùc ñöôïc 200 ml dung dòch (A). Cho vaøo dung
dòch (A) 200 ml dung dòch K 3PO4, phaûn öùng xaûy ra vöøa ñuû, thu ñöôïc keát tuûa (B) vaø dung dòch (C). Khoái
löôïng keát tuûa (B) vaø khoái löôïng muoái nitrat trong dung dòch (A) khaùc nhau 3,64 gam.
a. Tìm noàng ñoä mol/l cuûa dung dòch (A) vaø (C), giaû thieát theå tích dung dòch thay ñoåi do pha troän vaø theå tích
keát tuûa khoâng ñaùng keå.
b. Cho dung dòch NaOH (laáy dö) vaøo 100 ml dung dòch (A) thu ñöôïc keát tuûa (D), loïc laáy keát tuûa (D) roài ñem
nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi caân ñöôïc 2,4 gam chaát raén. Xaùc ñònh kim loaïi trong muoái nitrat.
Daïng 9: BAØI TOAÙN COÙ HIEÄU SUAÁT PHAÛN ÖÙNG
* Löu yù: Trong phaûn öùng chaát ban ñaàu A ��
� Chaát saûn phaåm B
- Neáu hieäu suaát tính theo chaát saûn phaåm:
Löôïng saûn phaåm (B) thöïc teá �100%
H%
Löôïng saûn phaåm (B) lyù thuyeát ( tính qua phaûn öùn g)
Löôïng saûn phaåm lyù thuyeát �H %
� Löôïng saûn phaåm thöïc teá =
100
- Neáu hieäu suaát tính theo chaát tham gia:
Löôïng chaát tham gia (A) lyù thuyeát (tính qua phaûn öùng) �100%
H%
Löôïng chaát tham gia (A) thöïc teá
Löôïng chaát tham gia lyù thuyeát �100%
� Löôïng chaát tham gia thöïc teá =
H%
Baøi taäp:
Caâu 1:Trong coâng nghieäp ñieàu cheá H2SO4 töø FeS2 theo sô ñoà sau:
FeS2 � SO2 � SO3 � H2SO4
a) Vieát phöông trình phaûn öùng vaø ghi roõ ñieàu kieän.
b) Tính löôïng axit 98% ñieàu cheá ñöôïc töø 1 taán quaëng chöùa 60% FeS 2.
Bieát hieäu suaát cuûa quaù trình laø 80%.
Caâu 2:Ñieàu cheá HNO3 trong coâng nghieäp theo sô ñoà:
NH3 � NO � NO2 � HNO3
a) Vieát phöông trình phaûn öùng vaø ghi roõ ñieàu kieän.
b) Tính theå tích NH3 (ôû ñktc) chöùa 15% taïp chaát khoâng chaùy caàn thieát ñeå thu ñöôïc 10 kg HNO 3
31,5%. Bieát hieäu suaát cuûa quaù trình laø 79,356%.
Caâu 3:Ngöôøi ta ñieàu cheá C2H2 töø than vaø ñaù voâi theo sô ñoà:
95%
80%
90%
CaCO3 ��
�
� CaO ��
�
� CaC2 ��
�
� C2H2
Vôùi hieäu suaát moãi phaûn öùng ghi treân sô ñoà.
a) Vieát phöông trình phaûn öùng.
b) Tính löôïng ñaù voâi chöùa 75% CaCO3 caàn ñieàu cheá ñöôïc 2,24 m3 C2H2 (ñktc) theo sô ñoà.
Daïng 10: BAØI TOAÙN KHI GIAÛI QUY VEÀ 100
Caâu 1: Hoãn hôïp goàm CaCO3 laãn Al2O3 vaø Fe2O3 trong ñoù coù Al2O3 chieám 10,2% coøn Fe2O3 chieám 98%.
Nung hoãn hôïp naøy ôû nhieät ñoä cao thu ñöôïc chaát raén coù löôïng baèng 67% löôïng hoãn hôïp ban ñaàu. Tính %
löôïng chaát raén taïo ra.
Ñaùp soá: % Al2O3 = 15,22% ; %Fe2O3 = 14,63% ; %CaCO2 (dö) = 7,5% vaø %CaO = 62,7%
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
Tröôøng THCS Hiệp Hòa
Trang: 20
Caâu 2: Hoãn hôïp A goàm oxit cuûa moät kim loaïi hoaù trò II vaø muoái cacbonat cuûa kim loaïi ñoù ñöôïc hoaø tan heát
baèng axit H2SO4 loaõng vöøa ñuû taïo ra khí B vaø coøn dung dòch D. Ñem coâ caïn D thu ñöôïc moät löôïng muoái
khan baèng 168% löôïng A. Bieát löôïng khí B baèng 44% löôïng A. Hoûi kim loaïi hoaù trò II noùi treân laø nguyeân toá
naøo ? % löôïng moãi chaát trong A baèng bao nhieâu.
Ñaùp soá: A laø Mg ; %MgO = 16% vaø %MgCO3 = 84%
Caâu 3: Muoái A taïo bôûi kim loaïi M (hoaù trò II) vaø phi kim X (hoaù trò I). Hoaø tan moät löôïng A vaøo nöôùc ñöôïc
dung dòch A’. Neáu theâm AgNO 3 dö vaøo A’ thì löôïng keát tuûa taùch ra baèng 188% löôïng A. Neáu theâm Na 2CO3
dö vaøo dung dòch A’ thì löôïng keát tuûa taùch ra baèng 50% löôïng A. Hoûi kim loaïi M vaø phi kim X laø nguyeân toá
naøo ? Coâng thöùc muoái A.
Ñaùp soá: M laø Ca vaø X laø Br ; CTHH cuûa A laø CaBr2
Daïng 11: BAØI TOAÙN TOÅNG HÔÏP
Caâu 1: Troän 100g dung dòch chöùa moät muoái sunfat cuûa kim loaïi kieàm noàng ñoä 13,2% vôùi 100g dung dòch
NaHCO3 4,2%. Sau khi phaûn öùng xong thu ñöôïc dung dòch A coù khoái löôïng m (dd A) < 200g. Cho 100g dung
dòch BaCl2 20,8% vaøo dung dòch A, khi phaûn öùng xong ngöôøi ta thaáy dung dòch vaãn coøn dö muoái sunfat. Neáu
theâm tieáp vaøo ñoù 20g dung dòch BaCl 2 20,8% nöõa thì dung dich laïi dö BaCl 2 vaø luùc naøy thu ñöôïc dung dòch
D.
a) Haõy xaùc ñònh coâng thöùc muoái sunfat kim loaïi kieàm ban ñaàu.
b) Tính noàng ñoä % cuûa caùc chaát tan trong dung dòch A vaø dung dòch D.
c) Dung dòch muoái sunfat kim loaïi kieàm ban ñaàu coù theå taùc duïng ñöôïc vôùi nhöõng chaát naøo döôùi ñaây?
Vieát caùc PTPÖ: Na2CO3 ; Ba(HCO3)2 ; Al2O3 ; NaAlO2 ; Na ; Al ; Ag ; Ag2O.
Caâu 2: Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch
D. Theâm 240 gam dung dòch NaHCO 3 7% vaøo dung dòch D thì vöøa ñuû taùc duïng heát vôùi löôïng HCl coøn dö,
thu ñöôïc dung dòch E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua kim loaïi M töông öùng laø 2,5%
vaø 8,12%. Theâm tieáp löôïng dö dung dòch NaOH vaøo E, sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng
khoâng ñoåi thì thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát PTPÖ.
Xaùc ñònh kim loaïi M vaø noàng ñoä phaøn traêm cuûa dung dòch HCl ñaõ duøng.
Caâu 3: Hoaø tan hoaøn toaøn 14,2 gam hoãn hôïp C goàm MgCO 3 vaø muoái cacbonat cuûa kim loaïi R vaøo axit HCl
7,3% vöøa ñuû, thu ñöôïc dung dòch D vaø 3,36 lít khí CO 2 (ñktc). Noàng ñoä MgCl2 trong dung dòch D baèng
6,028%.
a) Xaùc ñònh kim loaïi R vaø thaønh phaàn % theo khoái löôïng cuûa moãi chaát trong C.
b) Cho dd NaOH dö vaøo dung dòch D, loïc laáy keát tuûa roài nung ngoaøi khoâng khí ñeán khi phaûn öùng hoaøn
toaøn. Tính soá gam chaát raén coøn laïi sau khi nung.
Caâu 4: Hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu ñöôïc V lít H 2 (ñktc). Maët khaùc
hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HNO 3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H2O vaø cuõng
V lít khí NO duy nhaát (ñktc).
a) So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø muoái nitrat.
b) Hoûi M laø kim loaïi naøo? Bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo thaønh gaáp 1,905 laàn khoái löôïng muoái
clorua.
Tµi liÖu BDHSG
GV: NguyÔn V¨n H¶i
- Xem thêm -