Tài liệu Các chương trình và dịch vụ trợ giúp xã hội ở việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hÖ thèng ng©n hµng lu«n ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia. Trªn thÕ giíi cã nhiÒu quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhê vµo sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ng©n hµng. Ngîc l¹i, n¨m 1997 c¸c quèc gia ë Ch©u ¸, ®Æc biÖt lµ §«ng Nam ¸ bÞ ¶nh hëng trÇm träng bëi cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ mµ nguyªn nh©n chÝnh do sù sôp ®æ cña hµng lo¹t hÖ thèng ng©n hµng khu vùc. HÖ thèng ng©n hµng lµ chiÕc cÇu nèi cho sù lu th«ng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ mét c¸ch an toµn. V× vËy, viÖc duy tr× sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia. HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam tuy cha bÞ ¶nh hëng nhiÒu bëi cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc. Nhng trªn thùc tÕ hiÖn nay, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu, nhiÒu vÊn ®Ò x¶y ra, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn viÖc mÊt mét sè lîng vèn khæng lå do kh«ng thu håi ®îc vèn cho vay lªn ®Õn hµng ngµn tû ®ång ë nhiÒu Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM). Bªn c¹nh ®ã ë c¸c ng©n hµng cßn t×nh tr¹ng ø ®äng vèn mµ c¸c doanh nghiÖp l¹i thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt, nî qu¸ h¹n cßn ë møc cao, ®é an toµn trong ho¹t ®éng ng©n hµng cßn thÊp. §· cã rÊt nhiÒu kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p ®îc ®a ra nhng t×nh tr¹ng ®ã vÉn cßn tån t¹i. §©y lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i, ®ang lµm ®au ®Çu c¸c c¬ quan h÷u quan. Muèn ho¹t ®éng cña ng©n hµng cã hiÖu qu¶ cao th× tríc hÕt ng©n hµng ph¶i sö dông nguån vèn huy ®éng ®îc mµ kh«ng ®Ó tån ®äng kÐo dµi. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i t×m kiÕm ®îc c¸c dù ¸n ®Çu t (DA§T) cã tÝnh kh¶ thi vµ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî cho ng©n hµng. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i xem xÐt mét c¸ch chÝnh x¸c tÝnh hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng tríc khi thùc hiÖn bÊt kú mét kho¶n cho vay nµo. Muèn ®¹t ®îc sù ¸n toµn khi cho vay ®èi víi c¸c DA§T th× tríc hÕt c¸c dù ¸n ph¶i ®îc thÈm ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña dù ¸n. Nhê sù chÝnh x¸c trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh, ng©n hµng sÏ tr¸nh ®îc trêng hîp cho vay nh÷ng dù ¸n kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn mÊt vèn vµ bá qua nh÷ng dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao, cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn. ChÝnh v× vËy, trong thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam, em ®i s©u t×m hiÓu c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T vµ quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam” . Víi mong muèn nghiªn cøu ®Ó thÊy ®îc khã kh¨n trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T t¹i Ng©n hµng hiÖn nay, tõ ®ã ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc nh÷ng mÆt khã kh¨n vµ ph¸t huy h¬n n÷a nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®îc cña Ng©n hµng. ThÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T lµ mét néi dung trong nhiÒu néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n vµ lµ kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh lùa chän DA§T. §©y lµ mét ®Ò tµi réng, cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc nghiªn cøu. Trªn c¬ së hÖ thèng hãa c¸c lý luËn c¬ b¶n liªn quan ®Õn thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T, ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c thÈm ®Þnh t¹i Ng©n hµng ®Ó ®a ra gi¶i ph¸p, ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò gåm ba ch¬ng: Ch¬ng I: ChÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt nam. Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt nam. Do tr×nh ®é lý luËn vµ nhËn thøc cßn h¹n chÕ, thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ vµ thùc tËp cã h¹n, v× vËy bµi viÕt cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp cña thÇy c« gi¸o; ban l·nh ®¹o vµ c¸c c« chó, anh chÞ ë phßng §Çu t dù ¸n cña Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt nam ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin c¶m ¬n thÇy gi¸o, th¹c sü §inh Ngäc Dinh - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, anh Lª Quang Vinh, anh §µm H¶i Giang vµ c¸c c« chó, anh chÞ ë phßng §Çu t dù ¸n vµ c¸c phßng ban kh¸c cña Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ®· gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh ®Ò tµi nghiªn cøu nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng 1 ChÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i 1.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) 1.1.1 Kh¸i niÖm NHTM: NHTM ®îc coi lµ mét trung gian tµi chÝnh quan träng hµng ®Çu trong hÖ thèng tµi chÝnh, lµ mét kªnh dÉn vèn gi¸n tiÕp tõ nh÷ng ngêi thõa vèn tíi nh÷ng ngêi thiÕu vèn. Th«ng qua NHTM, vèn nhµn rçi tõ nh÷ng ngêi kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t ®îc chuyÓn tíi nh÷ng ngêi cã c¬ héi ®Çu t nhng thiÕu hoÆc kh«ng cã ®ñ lîng vèn cÇn thiÕt. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tæ chøc chuyªn nghiÖp trong lÜnh vùc t¹o ra vµ cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh. Thµnh c«ng cña NHTM hoµn toµn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cña x· héi. C¸c NHTM ngµy nay cung cÊp rÊt nhiÒu c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh kh¸c nhau, bao gåm c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô mang tÝnh chÊt truyÒn thèng (DÞch vô trao ®æi tiÒn tÖ, cung cÊp c¸c dÞch vô ñy th¸c...), vµ c¸c dÞch vô míi (Cho vay tiªu dïng, t vÊn tµi chÝnh, qu¶n lý tiÒn mÆt,...). Cã thÓ xem xÐt s¬ qua vÒ mét sè ho¹t ®éng c¬ b¶n cña NHTM nh sau: - Ho¹t ®éng huy ®éng vèn: §Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn, c¸c NHTM thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô huy ®éng vèn tõ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c tµi kho¶n sÐc, tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm, tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n... - Ho¹t ®éng trung gian: Ngoµi hai ho¹t ®éng trªn, NHTM cßn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trung gian vÝ dô thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian thanh to¸n, chuyÓn tiÒn, t vÊn,... vµ tiÕn hµnh thu phÝ. §©y lµ ho¹t ®éng mang l¹i Ýt rñi ro h¬n so víi ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c NHTM ®Òu cè g¾ng nç lùc ®Ó n©ng cao tû lÖ thu nhËp cña ho¹t ®éng trung gian trong tæng thu nhËp cña ng©n hµng. - Ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu t: lµ ho¹t ®éng mang l¹i thu nhËp chñ yÕu. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy ng©n hµng cã thÓ bï ®¾p ®îc c¸c chi phÝ cho viÖc huy ®éng vèn. Trong ®ã, ho¹t ®éng cho vay chiÕm vÞ trÝ quan träng h¬n c¶, ng©n hµng cã kh¶ n¨ng ®èi diÖn víi rñi ro mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ rÊt lín, quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mét ng©ng hµng. Do ®ã, cã thÓ ®Þnh nghÜa NHTM nh sau: NHTM lµ mét tæ chøc kinh tÕ ®îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ tÝn dông víi néi dung thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông tiÒn göi ®ã ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.1.2. Ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng th¬ng m¹i TÝn dông lµ mét giao dÞch gi÷a hai bªn, trong ®ã mét bªn (Ng©n hµng) cung cÊp mét kho¶n tiÒn cho ngêi ®i vay ®Ó sö dông vµo mét môc ®Ých vµ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn dùa vµo líi høa thanh to¸n l¹i trong t¬ng lai víi nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. Cho vay lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ chèt cña NHTM ®Ó t¹o ra lîi nhuËn, kho¶n môc cho vay chiÕm qu¸ nöa gi¸ trÞ tæng tµi s¶n vµ t¹o ra tõ 1/2 ®Õn 2/3 nguån thu nhËp cña NH. Kh¶ n¨ng cho vay ®èi víi kh¸ch hµng chÝnh lµ lý do c¬ b¶n ®Ó NHTM ®îc c¬ quan qu¶n lý cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. Mäi ngêi mong muèn c¸c NHTM hç trî cho sù ph¸t triÓn cña céng ®ång th«ng qua viÖc cung cÊp tÝn dông, ®¸p øng nhu cÇu tµi chÝnh cña x· héi víi mét møc l·i suÊt hîp lý. Râ rµng, cho vay lµ chøc n¨ng kinh tÕ c¬ b¶n hµng ®Çu cña NH. Ngµy nay, do kinh tÕ ph¸t triÓn dÉn tíi nhu cÇu vÒ tÝn dông cña kh¸ch hµng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. §¸p øng ®îc ®ßi hái cña thùc tiÔn, c¸c NHTM ®· cung cÊp nhiÒu lo¹i h×nh tÝn dông kh¸c nhau. Tïy thuéc vµo c¸c c¨n cø mµ tÝn dông cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau. - C¨n cø vµo môc ®Ých vay vèn cã thÓ kÓ ®Õn c¸c kho¶n tÝn dông nh sau: Cho vay kinh doanh, cho vay tiªu dïng vµ c¸c kho¶n cho vay kh¸c. - C¨n cø vµo l·i suÊt, th× cã c¸c lo¹i h×nh nh sau: Cho vay víi l·i suÊt th¶ næi, cho vay víi l·i suÊt cè ®Þnh vµ cho vay víi l·i suÊt u ®·i. - C¨n cø vµo tÝnh chÊt b¶o ®¶m, cã c¸c lo¹i tÝn dông sau: Cho vay cã b¶o ®¶m vµ cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m. - Ngoµi viÖc ph©n lo¹i dùa trªn c¸c tiªu thøc kÓ trªn, cßn cã mét tiªu thøc rÊt quan träng ®Ó ph©n lo¹i vµ qu¶n lý c¸c kho¶n cho vay chÝnh lµ ph©n lo¹i dùa trªn tiªu thøc thêi gian xin vay cña kh¸ch hµng. Dùa vµo tiªu thøc nµy th× cã thÓ kÓ ®Õn hai lo¹i h×nh tÝn dông lµ tÝn dông ng¾n h¹n, tÝn dông trung vµ dµi h¹n. Cho vay ng¾n h¹n: Lµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi gian tõ mét n¨m trë xuèng. Cho vay trung vµ dµi h¹n: Lµ kho¶n cho vay víi thêi gian trªn mét n¨m, ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu trªn c¸c dù ¸n ®Çu t, víi thêi gian thu håi vèn chËm. Ho¹t ®éng cho vay mang l¹i cho ng©n hµng rÊt nhiÒu rñi ro tiÒm Èn, ®Æc biÖt lµ cho vay trung vµ dµi h¹n theo dù ¸n ®Çu t. §Ó ®¶m b¶o ®îc tÝnh an toµn cña c¸c kho¶n cho vay, ng©n hµng ph¶i x©y dùng mét quy tr×nh thèng nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng nµy. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Quy tr×nh ho¹t ®éng cho vay lµ tËp hîp c¸c néi dung, c¸c bíc kÜ thuËt nghiÖp vô c¬ b¶n, c¸c bíc tiÕn hµnh tõ khi b¾t ®Çu ®Õn khi kÕt thóc mét kho¶n vay. Th«ng thêng, quy tr×nh bao gåm ba bíc. - KiÓm tra hå s¬ xin vay, ®ång thêi thÈm ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n. - Thùc hiÖn cho vay vµ kiÓm tra viÖc sö dông vèn vay cã ®óng môc ®Ých hay kh«ng trong thêi gian cho vay. - Thu håi nî khi kÕt thóc hîp ®ång vay. C¸c bíc trong quy tr×nh trªn cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ cã tÇm quan träng nhÊt ®Þnh ¶nh hëng tíi chÊt lîng cña c¸c kho¶n vay. Mét kho¶n vay cã chËt lîng vµ lµ kho¶n vay mµ ngêi xin vay tr¶ cho ng©n hµng ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i ®óng h¹n theo nh cam kÕt, ®©y lµ môc tiªu theo ®uæi cña ng©n hµng. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh tµi trî ng©n hµng ph¶i xem xÐt mét c¸ch kÜ lìng mäi khÝa c¹nh cã liªn quan ®Õn dù ¸n: thêi gian cho vay, qu¶n lý vµ sö dông tiÒn vay,... Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ vÉn cã hiÖn tîng ng©n hµng gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro khi cho vay t¹o nªn nh÷ng kho¶n nî xÊu cho ng©n hµng. §Ó tr¸nh ®îc vÊn ®Ò nµy ®ßi hái ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh kh©u thÈm ®Þnh dù ¸n. 1.2. ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM 1.2.1. Dù ¸n ®Çu t “Dù ¸n ®Çu t lµ mét tËp hîp nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ nhu cÇu vèn, c¸ch thøc sö dông vèn, kÕt qu¶ t¬ng øng thu ®îc trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cô thÓ ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, ®Çu t ph¸t triÓn hoÆc phôc vô ®êi sèng”. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t, th«ng dông nhÊt c¸c dù ¸n ®Çu t cã thÓ ®îc ph©n thµnh: Dù ¸n ®Çu t míi vµ dù ¸n ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Dù ¸n ®Çu t míi: Lµ nh÷ng dù ¸n cã môc tiªu t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô míi ®Ó ®a vµo thÞ trêng hay nh÷ng dù ¸n t¹o ra c¸c ph¸p nh©n míi. C¸c dù ¸n thuéc lo¹i nµy ph¶i ®îc ®Çu t toµn bé nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ... Dù ¸n ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh: Nh÷ng dù ¸n cã môc ®Ých t¨ng cêng n¨ng lùc s¶n xuÊt, t¨ng quy m« s¶n phÈm, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, c¶i tiÕn d©y truyÒn m¸y mãc tõ ®ã t¨ng doanh thu cña doanh nghiÖp. Hay c¸ch kh¸c, dù ¸n më réng s¶n xuÊt lµ dù ¸n ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së mét dù ¸n cò ®ang ho¹t ®éng. C¨n cø vµo mèi quan hÖ cña c¸c dù ¸n, chóng cã thÓ chia thµnh: Dù ¸n ®Çu t ®éc lËp hoÆc dù ¸n ®Çu t phô thuéc vµ dù ¸n lo¹i trõ nhau. Ngoµi ra, 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 dù ¸n ®Çu t còng ®îc ph©n lo¹i theo mét sè tiªu thøc kh¸c nh quy m« cña dù ¸n (dù ¸n cã quy m« lín, dù ¸n cã quy m« võa, dù ¸n cã quy m« nhá), cÊp quyÕt ®Þnh (dù ¸n thuéc nhãm A – do Thñ tíng quyÕt ®Þnh, B vµ C – do thñ trëng c¬ quan ngang Bé, c¬ quan trùc thuéc ChÝnh phñ, UBND cÊp TØnh vµ Thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng quyÕt ®Þnh), ph¹m vi (dù ¸n trong níc, dù ¸n níc ngoµi),... Trong trêng hîp khan hiÕm nguån tµi trî, chñ ®Çu t thêng quan t©m tíi tÝn dông ng©n hµng. C¸c kho¶n tÝn dông cho dù ¸n ®Çu t chñ yÕu lµ c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n. ViÖc cung cÊp tÝn dông cho c¸c dù ¸n víi sè vèn lín mµ thêi gian cho vay l¹i t¬ng ®èi dµi, cã nh÷ng dù ¸n kÐo dµi ®Õn hµng chôc n¨m. ChÝnh v× vËy mµ rñi ro kh«ng tr¶ ®îc nî cña kh¸ch hµng ®èi víi ng©n hµng lµ rÊt lín. §Ó phÇn nµo gi¶m bít ®îc nh÷ng rñi ro tiÒm Èn cã thÓ gÆp ph¶i, tríc khi tiÕn hµnh cÊp tÝn dông cho dù ¸n ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh mét bíc rÊt quan träng ®ã lµ kiÓm tra tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, xem xÐt c¸c ®Æc ®iÓm cña dù ¸n, c¸c yÕu tè thuéc vÒ m«i trêng cã thÓ ¶nh hëng tíi dù ¸n,... c«ng viÖc ®ã chÝnh lµ c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t. 1.2.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t t¹i c¸c NHTM Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, doanh nghiÖp thêng ®øng tríc nh÷ng tËp hîp dù ¸n ®Çu t cÇn lùa chän hoÆc ph¶i quyÕt ®Þnh ®Çu t vµo mét dù ¸n nµo ®ã. ViÖc thÈm ®Þnh gióp cho c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ lùa chän ®îc ph¬ng ¸n tèi u vµ ra quyÕt ®Þnh s¸ng suèt. §èi víi ng©n hµng còng vËy, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ c¨n cø gióp ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi trî ®óng ®¾n. Ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t (kÕt qu¶ cña nã lµ B¸o c¸o thÈm ®Þnh) lµ ho¹t ®éng rÊt quan träng, nã lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi trong tæng thÓ ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña ng©n hµng. VÒ mÆt nghiÖp vô, ho¹t ®éng nµy gióp cho ng©n hµng cã thÓ ®a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ tÝnh hîp lý, tÝnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. - TÝnh hîp lý cña dù ¸n ®îc biÓu hiÖn mét c¸ch tæng hîp (biÓu hiÖn trong tÝnh hiÖu qu¶ vµ trong tÝnh kh¶ thi) vµ ®îc biÓu hiÖn trong tõng néi dung vµ c¸ch thøc tÝnh to¸n cña dù ¸n. - TÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®îc xem xÐt trªn hai ph¬ng diÖn: hiÖu qu¶ tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi cña dù ¸n. - TÝnh kh¶ thi cña dù ¸n: Tøc lµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn dù ¸n, môc tiªu nµy ®îc thÓ hiÖn khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng cã thùc sù ®em l¹i lîi Ých cho chñ ®Çu t. §©y lµ môc tiªu rÊt quan träng cña thÈm ®Þnh dù ¸n. Mét dù ¸n hîp lý vµ hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã tÝnh kh¶ thi. TÊt nhiªn hiÖu qu¶ vµ hîp lý lµ 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hai ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó mét dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi, nhng tÝnh kh¶ thi cßn ph¶i ®îc xem xÐt víi néi dung vµ ph¹m vi réng h¬n. Tõ kÕt qu¶ rót ra míi cã c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t vµo dù ¸n, quan träng nhÊt lµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî (c¶ gèc vµ l·i) cña chñ ®Çu t cho ng©n hµng. Do ®ã, ng©n hµng cã thÓ quyÕt ®Þnh cã nªn tµi trî hay kh«ng, tµi trî theo h×nh thøc nµo, møc l·i suÊt b»ng bao nhiªu, c¸ch thøc tr¶ nî gèc vµ l·i, c¸c biÖn ph¸p ®Èm b¶o tiÒn vay. Kh«ng nh÷ng thÕ dùa vµo b¸o c¸o thÈm ®Þnh NHTM cã thÓ ®o lêng ®îc møc ®é rñi ro tiÒm Èn cña dù ¸n, tõ ®ã ng©n hµng cã thÓ ®Ò ra ®îc c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong trêng hîp tµi trî. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng ®em l¹i thô nhËp chñ yÕu. Nhng, ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vµ tÝn dông trung, dµi h¹n nãi riªng mang rÊt nhiÒu rñi ro. Khi quyÕt ®Þnh tµi trî cho mét dù ¸n th× cã nghÜa lµ ng©n hµng ®· chÊp nhËn chia sù rñi ro víi kh¸ch hµng cña m×nh. Do vËy, nã cã ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cña hä, rñi ro mÊt vèn, suy gi¶m lîi nhuËn lu«n cã thÓ x¶y ra, ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng thanh kho¶n. V× vËy, ®ßi hái ng©n hµng ph¶i lùa chän dù ¸n ®Çu t cã hiÖu qu¶ nh»m ®¶m b¶o an toµn cho chÝnh ho¹t ®éng cña m×nh. Ngµy nay, trong qu¶n trÞ NHTM, c¸c nhµ qu¶n trÞ rÊt chó ý tíi c¸c biÖn ph¸p lµm gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ®èi víi c¸c dù ¸n ®îc tµi trî còng lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng hµng ®Çu ®Ó ®¶m b¶o tr¸nh ®îc rñi ro tÝn dông, t¹o ra sù an toµn vµ lµnh m¹nh cho ho¹t ®éng. Kh«ng nh÷ng thÕ, b¸o c¸o thÈm ®Þnh lµ c¨n cø cã tÝnh ph¸p lý ®Ó ng©n hµng ra quyÕt ®Þnh tµi trî. MÆt kh¸c, mét dù ¸n ®Çu t cho dï ®îc so¹n th¶o kÜ lìng ®Õn ®©u còng vÉn mang tÝnh chñ quan cña ngêi so¹n th¶o, khi so¹n th¶o dù ¸n cã thÓ cã nh÷ng sai sãt, c¸c ý kiÕn cã thÓ m©u thuÉn, kh«ng logic, thËm chÝ cã thÓ g©y ra hiÓu nhÇm dÉn tíi c¸c tranh chÊp kh«ng ®¸ng cã. ThÈm ®Þnh sÏ ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt ®ã ®ång thêi còng söa ch÷a nh÷ng sai sãt ®ã. ChÝnh v× vËy, ®èi víi bÊt k× mét dù ¸n nµo th× ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh xem xÐt dù ¸n ®ã trªn nhiÒu khÝa c¹nh, ®ã lµ qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh. 1.2.3. ThÈm ®Þnh Tµi chÝnh Dù ¸n ®Çu t cña NHTM 1.2.3.1. Kh¸i niÖm thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t cã thÓ ®îc thùc hiÖn bëi nhiÒu chñ thÓ kh¸c nhau, tïy thuéc vµo mèi quan hÖ cña chñ thÓ ®ã víi dù ¸n ®Çu t. Mét dù ¸n ®Çu t th«ng thêng ®îc thÈm ®Þnh bëi hai chñ thÓ chÝnh ®ã lµ b¶n th©n cña 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 chñ dù ¸n khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ bëi ng©n hµng khi ra quyÕt ®Þnh tµi trî cho dù ¸n. Tríc khi mét doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh ®Çu t vµo mét dù ¸n cô thÓ nµo ®ã, hä cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng thµnh c«ng cña dù ¸n, liÖu khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng cã ®em l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp kh«ng? Møc ®é cña lîi Ých mµ dù ¸n ®em l¹i nh thÕ nµo? C«ng viÖc nh thÕ ®îc gäi lµ ho¹t ®éng thÈm ®Þnh. Ho¹t ®éng thÈm ®Þnh kh«ng chØ ®îc tiÕn hµnh t¹i doanh nghiÖp mµ nã còng rÊt cã ý nghÜa ®èi víi bÊt kú mét NHTM nµo. Bëi v×, nh trªn ®· ®Ò cËp, ®èi víi bÊt kú mét kho¶n vay trung vµ dµi h¹n nµo yÕu tè rñi ro ®îc quan t©m hµng ®Çu. VÒ lý thuyÕt, tríc khi quyÕt ®Þnh th«ng qua dù ¸n, chñ ®Çu t ®· thÈm ®Þnh kÜ vÒ tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n mµ hä muèn thùc hiÖn, nhng thùc tÕ x¶y ra l¹i kh«ng nh vËy, cã rÊt nhiÒu trêng hîp c¸c doanh nghiÖp tr×nh dù ¸n lªn víi môc ®Ých kh«ng tèt. Do ®ã, ®Ó tr¸nh ®îc nh÷ng trêng hîp ®¸ng tiÕc x¶y ra, mét dù ¸n muèn ®îc chÊp nhËn tµi trî th× nã ph¶i ®îc xem xÐt th«ng qua mét qu¸ tr×nh “t¸i thÈm ®Þnh” l¹i nh÷ng g× doanh nghiÖp ®· thÈm ®Þnh. Nh vËy, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ viÖc tæ chøc xem xÐt mét c¸ch kh¸ch quan, khoa häc vµ toµn diÖn c¸c néi dung c¬ b¶n cã ¶nh hëng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp tíi viÖc ®Çu t còng nh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ cho phÐp ®Çu t. §©y lµ mét qu¸ tr×nh kiÓm tra, ®¸nh gi¸ c¸c néi dung cña dù ¸n mét c¸ch ®éc lËp, t¸ch biÖt víi qu¸ tr×nh lËp dù ¸n. ThÈm ®Þnh dù ¸n t¹o ra c¬ së v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng ®Çu t cã hiÖu qu¶. C¸c kÕt luËn ®îc rót ra tõ qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh lµ c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. C¸c yÕu tè ®îc quan t©m trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh cña NHTM cã thÓ ®îc ®Ò cËp ®Õn lµ th«ng tin vÒ chñ ®Çu t vµ vÒ dù ¸n ®Çu t. * VÒ chñ ®Çu t: PhÇn nµy ph¶n ¸nh mét h×nh ¶nh tæng thÓ nhÊt vÒ chñ ®Çu t cña dù ¸n. Trong phÇn nµy c¸c khÝa c¹nh: n¨ng lùc ph¸p lý cña chñ dù ¸n, n¨ng lùc tµi chÝnh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt hiÖn t¹i cña chñ dù ¸n ®îc c¸c c¸n bé NHTM kiÓm tra. * VÒ dù ¸n: Khi thÈm ®Þnh dù ¸n th× hä thùc hiÖn ®¸nh gi¸ c¸c khÝa c¹nh sau: TÝnh ph¸p lý, kü thuËt, thÞ trêng, tæ chøc thùc hiÖn, hiÖu qu¶ x· héi - m«i trêng vµ ph¬ng diÖn tµi chÝnh cña dù ¸n. §èi víi NHTM tÊt c¶ c¸c néi dung thÈm ®Þnh lµ hÕt søc quan träng, nhng kh©u thÈm ®Þnh tµi chÝnh cña dù ¸n lµ mét néi dung ®îc ®Æc biÖt quan 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 t©m. Bëi lÏ, ®èi víi ng©n hµng th× hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña c¸c dù ¸n ®îc ng©n hµng tµi trî lµ mét yÕu tè cã tÝnh sèng cßn ®èi víi hä. Còng t¬ng tù ®Þnh nghÜa ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n nãi chung, ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n nãi riªng cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa nh sau: lµ viÖc tæ chøc xem xÐt mét c¸ch kh¸ch quan, khoa häc vµ toµn diÖn c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n. 1.2.3.2. Néi dung thÈm ®Þnh cña tµi chÝnh Dù ¸n §Çu t Ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n diÔn ra theo mét quy tr×nh thèng nhÊt víi c¸c bíc cô thÓ. Th«ng thêng, thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®îc tiÕn hµnh th«ng qua mét sè bíc sau: * Tæng vèn ®Çu t vµ nguån tµi trî Lµ c«ng viÖc x¸c ®Þnh xem khi ®Çu t th× ph¶i bá ra bao nhiªu vµ ph©n bæ cho tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n lu ®éng nh thÕ nµo vµ nguån tµi trî cho c¸c tµi s¶n ®ã. *X¸c ®Þnh tæng møc vèn ®Çu t: lµ néi dung quan träng ®Çu tiªn cÇn xem xÐt khi tiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n. TÝnh to¸n chÝnh x¸c tæng møc vèn ®Çu t cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. NÕu vèn ®Çu t ®îc dù tÝnh qu¸ thÊp hoÆc ®îc dù tÝnh qu¸ cao th× kh«ng ph¶n ¸nh ®îc chÝnh x¸c nhu cÇu vèn vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n. Tæng møc ®Çu t bao gåm toµn bé sè vèn cÇn thiÕt ®Ó lËp vµ ®a dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. Tæng møc vèn nµy ®îc chia thµnh hai lo¹i: vèn ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng ban ®Çu. Vèn ®Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm: ®Çu t vµo trang thiÕt bÞ, d©y truyÒn s¶n xuÊt.... tuy nhiªn, còng cÇn ph¶i chó ý ®Õn chi phÝ “ch×m” - tøc lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp kh«ng thu håi ®îc cho dï dù ¸n cã thÓ ®i vµo ho¹t ®éng hay kh«ng. §iÓn h×nh lµ c¸c chi phÝ kh¶o s¸t ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n, chi phÝ t vÊn thiÕt kÕ dù ¸n... Vèn ®Çu t vµo tµi s¶n lu ®éng ban ®Çu bao gåm c¸c chi phÝ ®Ó t¹o ra c¸c tµi s¶n lu ®éng ban ®Çu nh»m b¶o ®¶m dù ¸n cã thÓ ®i vµo ho¹t ®éng b×nh thêng theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, kÜ thuËt ®· dù tÝnh, nã bao gåm: nguyªn vËt liÖu, tiÒn l¬ng, hµng dù tr÷... vµ vèn dù phßng. * X¸c ®Þnh nguån tµi trî cho dù ¸n, kh¶ n¨ng b¶o ®¶m vèn tõ mçi nguån vÒ mÆt sè lîng vµ tiÕn ®é: Trªn c¬ së tæng vèn ®Çu t cho dù ¸n, ng©n hµng tiÕn hµnh xem xÐt c¸c nguån tµi trî cho dù ¸n, trong ®ã ph¶i t×m hiÓu vÒ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn tõ mçi nguån vÒ quy m« vµ tiÕn ®é. §Ó tµi trî cho mét dù ¸n, vèn ®Çu t cã thÓ bao gåm c¸c nguån: vèn tù cã cña chñ ®Çu t, vèn vay ng©n hµng, vèn tµi trî chÝnh phñ, hay vèn huy ®éng tõ c¸c 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nguån kh¸c. Muèn ®¶m b¶o ®îc tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n nh dù tÝnh, ®ßi hái c¸c nguån tµi trî ph¶i ®îc xem xÐt kh«ng chØ vÒ mÆt sè lîng mµ ph¶i theo dâi c¶ vÒ thêi ®iÓm. C¸c nguån nµy ph¶i ®îc ®¶m b¶o ch¾c ch¾n, sù ®¶m b¶o nµy ph¶i cã c¬ së ph¸p lý vµ c¬ së thùc tÕ. Ch¼ng h¹n, nÕu nguån tµi trî cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch th× ph¶i cã cam kÕt b»ng v¨n b¶n cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn sau khi ®· phª duyÖt chÝnh thøc dù ¸n, hoÆc nÕu lµ vèn gãp cæ phÇn hay liªn doanh th× ph¶i cã sù cam kÕt vÒ tiÕn ®é vµ sè lîng vèn gãp cña c¸c bªn... Sau khi nghiªn cøu néi dung nµy ng©n hµng cã thÓ cã ®îc quyÕt ®Þnh phï hîp nÕu cã vay th× ph¶i gi¶i ng©n nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o dù ¸n ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi. * ThÈm ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n Sau khi xem xÐt c¸c gi¶i tr×nh vÒ nhu cÇu vèn, nguån tµi trî cho dù ¸n, bíc tiÕp theo ng©n hµng ph¶i xem xÐt tíi c¸c yÕu tè thu, chi tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc dßng tiÒn cña dù ¸n. Th«ng thêng, ng©n hµng thÈm ®Þnh c¸c yÕu tè. *ThÈm ®Þnh doanh thu cña dù ¸n: Doanh thu cña dù ¸n bao gåm doanh thu tõ viÖc b¸n c¸c s¶n phÈm chÝnh; c¸c s¶n phÈm phô; phÕ liÖu, phÕ phÈm thu håi; c¸c dÞch vô cung cÊp cho bªn ngoµi... doanh thu cña dù ¸n thêng ®îc tÝnh theo n¨m vµ ®îc dùa vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, tiªu thô cña chñ dù ¸n ®Ó x¸c ®Þnh. Trong bíc nµy, c¸n bé thÈm ®Þnh x¸c ®Þnh c«ng suÊt huy ®éng dù tÝnh cña chñ dù ¸n cã chÝnh x¸c hay kh«ng; kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm; gi¸ c¶ cña s¶n phÈm b¸n ra;... dùa vµo ®Þnh híng ph¸t triÓn cña ngµnh nghÒ vµ dù b¸o ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè m«i trêng. * ThÈm ®Þnh chi phÝ cña dù ¸n: C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh chi phÝ còng ®îc tÝnh theo n¨m trong suèt vßng ®êi cña dù ¸n. ViÖc dù tÝnh c¸c chi phÝ ®îc dùa trªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hµng n¨m, kÕ ho¹ch khÊu hao, kÕ ho¹ch tr¶ nî. C¸c c¸n bé thÈm ®Þnh xem xÐt tÝnh ®Çy ®ñ cña c¸c lo¹i chi phÝ, kÕ ho¹ch trÝch khÊu hao cã phï hîp víi chÕ ®é cña Bé Tµi ChÝnh hay kh«ng... * X¸c ®Þnh dßng tiÒn cña dù ¸n: Trªn c¬ së tÝnh to¸n ®îc c¸c yÕu tè thu, chi hµng n¨m cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc møc l·i, lç qua c¸c n¨m cña dù ¸n. Tuy nhiªn, ®èi víi bÊt k× mét dù ¸n cô thÓ nµo c¸c NHTM ®Æc biÖt quan t©m tíi néi dung x¸c ®Þnh dßng tiÒn. Tõ ®ã NHTM míi cã c¬ së vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n mét c¸ch chÝnh x¸c. Trong ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n, viÖc x¸c ®Þnh dßng tiÒn cÇn ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c dßng ra vµ dßng vµo cña dù ¸n. Thu vµ chi cña dù ¸n ®îc x¸c ®Þnh tõ nh÷ng th«ng tin trong c¸c b¸o c¸o thu nhËp vµ chi phÝ cña dù 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ¸n, song vÊn ®Ò lµ cÇn ph©n biÖt gi÷a kho¶n thu vµ doanh thu, gi÷a chi phÝ vµ kho¶n chi. + X¸c ®Þnh dßng chi phÝ: CÇn ph©n biÖt ®îc gi÷a c¸c chi phÝ vµ kho¶n chi. §èi víi chi phÝ, doanh nghiÖp ®· chÊp nhËn mua hµng hãa, dÞch vô nhng cã thÓ luång tiÒn ®i ra cha xuÊt hiÖn; cßn c¸c kho¶n chi th× doanh nghiÖp ®· thùc sù bá tiÒn, tøc lµ ®· cã luång ra xuÊt hiÖn. Chi phÝ mµ chñ dù ¸n ph¶i bá ra ®Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn lµ chi phÝ cho m¸y mãc, nhµ xëng, trang thiÕt bÞ (chi phÝ cho phÇn cøng), ngoµi ra còng ph¶i tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ ®i kÌm nh chi phÝ l¾p ®Æt, vËn chuyÓn, b¶o hiÓm, chi phÝ cho viÖc ®µo t¹o c«ng nh©n vËn hµnh (chi phÝ cho phÇn mÒm - chuyÓn giao c«ng nghÖ), chi phÝ ch¹y thö... Trong viÖc tÝnh to¸n chi phÝ còng cÇn ph¶i tÝnh ®Õn yÕu tè chi phÝ c¬ héi, chi phÝ c¬ héi ®o lêng dßng tiÒn mÆt thuÇn cã thÓ ®îc t¹o ra nÕu dù ¸n ®îc b¸c bá. Khi tÝnh to¸n c¸c kho¶n chi cho m¸y mãc vµ thiÕt bÞ, mét d÷ kiÖn dÔ bÞ bá qua lµ vèn lu©n chuyÓn cÇn cho vËn hµnh c«ng tr×nh ®Çu t, còng ph¶i ®îc ®a vµo ®Ó tÝnh to¸n chi phÝ ®Çu t. NÕu sè lu©n chuyÓn ®îc thu håi khi dù ¸n ngng ho¹t ®éng th× dù ¸n cã gi¸ trÞ rßng t¹i thêi ®iÓm cuèi vµ d÷ kiÖn nµy cÇn ph¶i ®îc tÝnh tíi. C¸c chi phÝ “ch×m” kh«ng nªn coi lµ chi phÝ ®Ó ®a vµo dßng tiÒn, bëi nã lµ nh÷ng chi phÝ mµ chñ dù ¸n bá ra cho dï dù ¸n ®ã cã ®îc chÊp nhËn hay kh«ng. MÆt kh¸c, chi phÝ khÊu hao lµ mét chi phÝ kh¸ quan träng, trong b¸o c¸o thu nhËp cña kÕ to¸n, khÊu hao ®îc khÊu trõ vµo chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn trong k×, nhng nã lµ chi phÝ kh«ng xuÊt quü, khÊu hao chØ lµ mét yÕu tè cña chi phÝ lµm gi¶m thuÕ nhu nhËp cña doanh nghiÖp. Do ®ã, khÊu hao ®îc coi nh lµ mét nguån thu nhËp cña dù ¸n. Ngoµi ra, l·i vay võa lµ kho¶n chi phÝ võa lµ kho¶n chi tiªu b»ng tiÒn thËt sù nhng l·i vay th× còng kh«ng ®îc ®a vµo dßng tiÒn v× l·i vay tîng trng cho gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn tÖ vµ kho¶n nµy ®· ®îc tÝnh b»ng c¸ch chiÕt khÊu dßng tiÒn t¬ng lai. KhÊu trõ l·i vay vµo luång tiÒn tøc lµ tÝnh l·i gÊp ®«i. + X¸c ®Þnh dßng thu nhËp: CÇn ph©n biÖt ®îc doanh thu vµ c¸c kho¶n thu. Doanh thu lµ gi¸ trÞ cña hµng hãa, dÞch vô ®· ®îc b¸n ra vµ ngêi mua tuyªn bè chÊp nhËn mua hµng hãa, dÞch vô. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c kho¶n ®îc ghi nhËn lµ doanh thu th× kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ngêi mua ®· tr¶ tiÒn hay cha, cßn ®èi víi c¸c kho¶n thu th× ch¾c ch¾n lµ doanh nghiÖp ®· thu ®îc tiÒn. Tøc lµ doanh thu th× cã thÓ cha xuÊt hiÖn luång tiÒn ®i vµo doanh nghiÖp nhng ®èi víi kho¶n thu th× ch¾c ch¾n vµo doanh nghiÖp ®· xuÊt hiÖn. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong dßng thu cña dù ¸n còng cÇn ph¶i ®Ò cËp tíi gi¸ trÞ cßn l¹i cña thiÕt bÞ m¸y mãc khi dù ¸n kÕt thóc. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña mét tµi s¶n lµ gi¸ trÞ tµi s¶n cã thÓ b¸n ®îc t¹i thêi ®iÓm dù ¸n kÕt thóc. BÊt k× mét kho¶n tiÒn thu ®îc do b¸n tµi s¶n ®Çu t míi lóc nã bÞ th¶i lo¹i sÏ cã ¶nh hëng tíi dßng tiÒn trong k× cuèi cïng, nã ®îc coi nh lµ kho¶n thu nhËp vµ ®îc dïng lµm c¬ së tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. §èi víi dßng thu, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c c¸i g× mµ chñ dù ¸n nhËn ®îc sau khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. Do ®ã, c¸c kho¶n thu tõ dù ¸n cÇn ph¶i lo¹i bá thuÕ thu nhËp ®Ó tÝnh to¸n dßng tiÒn ®îc chÝnh x¸c. ChÝnh v× vËy, dßng tiÒn ®îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ dßng tiÒn sau thuÕ. Nh vËy, cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc luång tiÒn cña dù ¸n lµ chªnh lÖch gi÷a sè tiÒn nhËn ®îc vµ sè tiÒn chi ra. Luång tiÒn mÆt kh«ng gièng nh lîi nhuËn hay thu nhËp. Thu nhËp vÉn cã thÓ thay ®æi trong khi kh«ng cã sù thay ®æi t¬ng øng trong luång tiÒn mÆt. Trong thêi gian ®Çu t vµo nhµ m¸y, c¸c kho¶n ph¶i chi vµ hµng tån kho, dßng tiÒn mÆt cña chñ ®Çu t cã thÓ gi¶m trong khi thu nhËp l¹i t¨ng. Mét trong nh÷ng u ®iÓm c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p ph©n tÝch theo luång tiÒn mÆt tr¸nh ®îc nh÷ng khã kh¨n víng m¾c trong ®o lêng thu nhËp. Tõ ®ã cã thÓ tÝnh dßng tiÒn cña dù ¸n nh sau: Dßng tiÒn KhÊu Lîi nhuËn sau rßng n¨m thø = + hao n¨m thuÕ n¨m thø i i thø i * Xem xÐt c¸c chØ tiªu tµi chÝnh §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh cña mét dù ¸n ®Çu t, ngêi ta thêng sö dông bèn ph¬ng ph¸p dùa trªn c¬ së gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn. - Ph¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV) - Ph¬ng ph¸p tû suÊt néi hoµn (IRR) - Ph¬ng ph¸p thêi gian hoµn vèn (PP) - Ph¬ng ph¸p chØ sè doanh lîi (PI) * Ph¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV) Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cña mét dù ¸n ®Çu t lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c luång tiÒn rßng kú väng trong t¬ng lai víi vèn ®Çu t. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng ®o trong phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm dù tÝnh mµ dù ¸n cã thÓ ®em l¹i cho nhµ ®©u tõ víi møc rñi ro cô thÓ cña dù ¸n. Khi NPV = 0 cã nghÜa lµ thu nhËp chØ võa ®ñ bï ®¾p cho gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn vµ rñi ro cña dù ¸n. Cã thÓ x¸c ®Þnh NPV cña mét dù ¸n theo c¸ch sau: NPV = -C0 + C1 (1+r)-1 + C2 (1+r)-2 + … + Cn-1 (1+r)-(n-1) + Cn (1+r)-n 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 n = -C0 +  Ci(1+r) –I I=1 Trong ®ã: C0 lµ kho¶n ®Çu t ban ®Çu Ci lµ c¸c kho¶n thu n¨m thø i r lµ tû lÖ chiÕt khÊu n lµ sè n¨m thùc hiÖn dù ¸n Ph¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng ®îc x©y dùng dùa trªn gi¶ ®Þnh cã thÓ x¸c ®Þnh tû suÊt chiÕt khÊu thÝch hîp ®Ó t×m ra gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng víi thêi ®iÓm hiÖn t¹i cña mét kho¶n tiÒn trong t¬ng lai. ViÖc x¸c ®Þnh tû lÖ chiÕt khÊu lµ mét viÖc lµm kh«ng ®¬n gi¶n. Cã thÓ hiÓu tû lÖ chiÕt khÊu t¬ng øng víi møc rñi ro mµ chñ dù ¸n cã thÓ gÆp ph¶i. Khi møc rñi ro cña dù ¸n b»ng víi møc rñi ro cña chÝnh s¸ch tµi trî cña doanh nghiÖp th× tû lÖ chiÕt khÊu b»ng ®óng víi chi phÝ trung b×nh cña vèn (WACC). Khi sö dông NPV nh lµ mét tiªu chuÈn ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t chóng ta cÇn ph¶i chó ý ®Õn hai t×nh huèng: c¸c dù ¸n ®éc lËp víi nhau vµ c¸c dù ¸n lo¹i trõ nhau. Trong trêng hîp c¸c dù ¸n ®Çu t ®éc lËp th× tiªu chuÈn ®Ó chÊp nhËn mét dù ¸n lµ dù ¸n ®ã cã NPV > 0, b¸c bá c¸c dù ¸n cã NPV < 0. C¸c dù ¸n cã NPV = 0 th× tïy thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp mµ chÊp nhËn hay b¸c bá dù ¸n. Trong thùc tÕ nhiÒu khi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän trong sè c¸c dù ¸n lo¹i trõ nhau, tøc lµ khi doanh nghiÖp chÊp nhËn mét dù ¸n th× buéc ph¶i lo¹i bá c¸c dù ¸n cßn l¹i. Trong trêng hîp nh thÕ doanh nghiÖp sÏ chÊp nhËn dù ¸n nµo cã NPV lín nhÊt. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n nh sau: + u ®iÓm: - NPV lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t, nã cho biÕt quy m« gi¸ trÞ tiÒn lêi t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i cña mét dù ¸n lµ lín hay nhá, sau khi ®· hoµn tr¶ ®ñ vèn ®Çu t. Hay NPV lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t vÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh. - Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh r»ng nh÷ng kho¶n thu nhËp t¹m thêi ®îc t¸i ®Çu t víi tû lÖ sinh lêi b»ng víi tû lÖ chi phÝ sö dông vèn. - QuyÕt ®Þnh chÊp nhËn hay b¸c bá dù ¸n ®Çu t phï hîp víi môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn cña cæ ®«ng. + Nhîc ®iÓm: 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - ChØ tiªu NPV dùa vµo tÝnh chÝnh x¸c cña tû lÖ chiÕt khÊu. Tû lÖ chiÕt khÊu cµng lín th× NPV cµng nhá vµ ngîc l¹i. Do ®ã, lùa chän tû lÖ chiÕt khÊu mét c¸ch chÝnh x¸c lµ mét khã kh¨n rÊt lín. - §èi víi c¸c dù ¸n cã thêi gian ®Çu t kh¸c nhau th× viÖc so s¸nh NPV cña c¸c dù ¸n lµ mét viÖc lµm kh«ng chÝnh x¸c. *Ph¬ng ph¸p tû suÊt néi hoµn (IRR) Tû lÖ néi hoµn (cßn gäi lµ tû lÖ hoµn vèn néi bé) ®o lêng tû lÖ hoµn vèn ®Çu t cña mét dù ¸n. VÒ kÜ thuËt tÝnh to¸n, IRR cña mét dù ¸n ®Çu t lµ tû lÖ chiÕt khÊu mµ t¹i ®ã NPV = 0. Ph¬ng ph¸p IRR dùa trªn kh¸i niÖm gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn. Néi dung cña nã x¸c ®Þnh mét tû suÊt chiÕn khÊu sao cho gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña sè d b»ng tiÒn dù kiÕn thu ®îc tõ dù ¸n ®Çu t b»ng víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña sè tiÒn bá ra ®Çu t. C¸ch tÝnh IRR + Trong trêng hîp dù ¸n ®Çu t cã nh÷ng luång tiÒn qua c¸c kú b»ng nhau. §Ó tÝnh ®îc IRR ta lµm theo c¸c bíc sau: Cho IRR = r, vµ NPV = 0 ta cã n  Ci(1+r) -i = C0 I=1 hay PVIF (r,n). Ci = C0 PVIF (r,n) = C0/ Ci Trong ®ã: PVIF lµ hÖ sè hiÖn t¹i hãa. TiÕp theo tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn kh«ng ®æi trong t¬ng lai theo l·i suÊt r, sè k× h¹n n; ®Ó lÊy hai gi¸ trÞ trªn, díi, gÇn ®óng víi C0/Ci. Tõ ®ã ta cã ®îc gi¸ trÞ gÇn ®óng cña IRR theo c«ng thøc. NPV1 (r2 - r1) NPV1 + IRR = r1 + NPV2 Trong ®ã: r1 lµ l·i suÊt øng víi gi¸ trÞ phÝa díi cña C0/Ci r2 lµ l·i suÊt øng víi gi¸ trÞ phÝa trªn cña C0/Ci + Trong trêng hîp dù ¸n cã nh÷ng luång tiÒn trong t¬ng lai kh«ng b»ng nhau, ®Ó t×m IRR ta ¸p dông ph¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh. Tríc hÕt, ta t×m 2 tû lÖ chiÕt khÊu, mét tû lÖ sao cho NPV cã gi¸ trÞ ©m, mét tû lÖ sao cho NPV cã gi¸ trÞ d¬ng sau ®ã l¹i ¸p dông c¸c c«ng thøc nh trêng hîp ë trªn ®Ó tÝnh to¸n. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Qua hai ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n ë trªn cho thÊy IRR lµ tû suÊt néi hoµn tõ nh÷ng kho¶n thu nhËp cña mét dù ¸n. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ nÕu dù ¸n chØ cã tû lÖ hoµn vèn IRR = r th× c¸c kho¶n thu nhËp tõ dù ¸n chØ ®ñ ®Ó hoµn tr¶ phÇn gèc vµ l·i ®· ®Çu t ban ®Çu vµo dù ¸n. Nã b»ng chÝnh møc l·i suÊt tiÒn vay cao nhÊt lµ nhµ ®Çu t cã thÓ chÊp nhËn mµ kh«ng bÞ thua thiÖt nÕu toµn bé sè tiÒn ®Çu t cho dù ¸n lµ vèn vay vµ nî vay (c¶ gèc vµ l·i céng dån) ®îc tr¶ b»ng nguån tiÒn thu ®îc tõ dù ¸n ®Çu t mçi khi chóng ph¸t sinh. Gièng nh ph¬ng ph¸p NPV, sö dông ph¬ng ph¸p IRR còng ®îc x¸c ®Þnh cho hai t×nh huèng ®Çu t. NÕu c¸c dù ¸n ®éc lËp nhau, chóng ®îc chÊp nhËn khi dù ¸n cã IRR > r, trong trêng hîp c¸c dù ¸n lo¹i trõ nhau, dù ¸n ®îc chÊp nhËn khi cã IRR > r vµ lín nhÊt. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p IRR cã thÓ gÆp mét sè khã kh¨n còng nh thuËn lîi sau: ThuËn lîi: - §o lêng b»ng tû lÖ phÇn tr¨m nªn dÔ dµng so s¸nh víi chi phÝ sö dông vèn. Khã kh¨n: IRR biÓu thÞ b»ng tû lÖ phÇn tr¨m, trong khi ®ã tµi s¶n ®îc ®o lêng b»ng tiÒn. Do ®ã, IRR cña dù ¸n kh«ng thÓ ph¶n ¸nh mét c¸ch trùc tiÕp vÒ h×nh thøc gi¸ trÞ cña tµi s¶n. - Ph¬ng ph¸p IRR kh«ng ®Ò cËp ®Õn ®é lín cña dù ¸n ®Çu t vµ kh«ng gi¶ ®Þnh ®óng tû lÖ t¸i ®Çu t (coi tû lÖ t¸i ®Çu t b»ng ®óng IRR) Sö dông hai ph¬ng ph¸p NPV vµ IRR cã thÓ ®a ®Õn cïng mét quyÕt ®Þnh, nhng còng cã thÓ dÉn tíi viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh tr¸i ngîc nhau, ®iÒu ®ã tïy thuéc luång tiÒn dù tÝnh trong t¬ng lai, tû lÖ chiÕt khÊu vµ quy m« cña c¸c dù ¸n kh¸c nhau. Trong trêng hîp cã sù xung ®ét gi÷a ph¬ng ph¸p NPV vµ ph¬ng ph¸p IRR lµ viÖc lùa chän dù ¸n theo ph¬ng ph¸p NPV cÇn ®îc coi träng h¬n ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn cña dù ¸n ®Çu t. * Ph¬ng ph¸p chØ sè doanh lîi (PI) ChØ sè doanh lîi lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña nh÷ng kho¶n thu nhËp trong t¬ng lai chia cho sè vèn ®Çu t ban ®Çu. PV PI = P Trong ®ã: PV lµ thu nhËp rßng hiÖn t¹i P lµ vèn ®Çu t ban ®Çu §èi víi c¸c dù ¸n ®éc lËp ngêi ta chän dù ¸n cã PI >= 0 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §èi víi c¸c dù ¸n lo¹i trõ nhau th× c¸c dù ¸n cã PI >= 0 lµ PI lín nhÊt ThuËn lîi khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy - ThÓ hiÖn gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn - QuyÕt ®Þnh tõ chèi, chÊp nhËn dù ¸n phô thuéc vµo môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn cña chñ së h÷u. Khã kh¨n khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy - Phô thuéc vµo tû lÖ chiÕt khÊu. - Kh«ng ®o lêng trùc tiÕp t¸c ®éng cña dù ¸n ®Çu t ®èi víi lîi nhuËn cña chñ së h÷u. - XÕp h¹ng dù ¸n kh«ng dùa trªn môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn cña cæ ®«ng. - Còng nh IRR, PI kh«ng ®¸nh gi¸ ®îc mét c¸ch trùc tiÕp sù kh¸c biÖt vÒ quy m« ®Çu t. Tãm l¹i, c¶ ba ph¬ng ph¸p ®Òu bæ xung cho nhau vµ vÒ c¨n b¶n kh«ng cã g× lµ tr¸i ngîc nhau. * Ph¬ng ph¸p thêi gian hoµn vèn (PP) Thêi gian hoµn vèn cña mét dù ¸n lµ mét trong c¸c ph¬ng ph¸p thêng ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña dù ¸n ®Çu t. Thêi gian hoµn vèn cña mét dù ¸n ®Çu t lµ ®é dµi thêi gian ®Ó thu håi toµn bé kho¶n ®Çu t ban ®Çu. NÕu dù kiÕn dù ¸n ®Çu t sÏ t¹o ra chuçi sè d tiÒn mÆt ®Òu ®Æn tõ n¨m nµy qua n¨m kh¸c trong suèt vßng ®êi cña dù ¸n th× thêi gian hoµn vèn ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè tiÒn chi ra ban ®Çu chia cho sè tiÒn thu ®îc cña mét n¨m. C¸ch tÝnh nµy ®îc gäi lµ c¸ch tÝnh thêi gian hoµn vèn gi¶n ®¬n. Theo ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ thêi gian hoµn vèn, cµng rót ng¾n thêi gian hoµn vèn cña mét dù ¸n ®Çu t cµng tèt. MÆt kh¸c c¸c nhµ qu¶n trÞ cßn thiÕt lËp chØ tiªu thêi gian hoµn vèn cÇn thiÕt vµ chØ tiªu thêi gian hoµn vèn tèi ®a cã thÓ chÊp nhËn ®èi víi mét dù ¸n. Nh÷ng dù ¸n cã thêi gian hoµn vèn dµi h¬n thêi gian hoµn vèn tèi ®a cho phÐp sÏ bÞ lo¹i bá vµ ngîc l¹i Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo thêi gian hoµn vèn cã nhiÒu nhîc ®iÓm so víi ph¬ng ph¸p trªn, bao gåm. - Khi ®¸nh gi¸ lùa chän theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta kh«ng chó ý mét c¸ch ®Çy ®ñ tíi phÇn thu nhËp cßn l¹i sau khi thu håi hÕt phÇn vèn tõ ®ã dÉn tíi kh«ng ph¶n ¸nh ®îc hÕt møc ®é sinh l·i cña dù ¸n. - YÕu tè rñi ro ®èi víi luång tiÒn trong t¬ng lai cña dù ¸n kh«ng ®îc xem xÐt, ®¸nh gi¸. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - YÕu tè thêi gian cña tiÒn kh«ng ®îc ®Ò cËp ®Õn trong trêng hîp tÝnh thêi gian hoµn vèn theo ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n. - XÕp h¹ng c¸c dù ¸n kh«ng phï hîp víi môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn cña chñ së h÷u. §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm kh«ng chó ý ®Õn thêi ®iÓm ph¸t sinh luång tiÒn cña ph¬ng ph¸p tÝnh thêi gian hoµn vèn gi¶n ®¬n, ngêi ta thiÕt lËp ph¬ng ph¸p tÝnh thêi gian hoµn vèn cã tÝnh ®Õn yÕu tè thêi gian cña tiÒn. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¸c luång tiÒn ®a vµo ®Ó tÝnh ®îc quy gi¸ trÞ vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Ngoµi viÖc sö dông c¸c ph¬ng ph¸p trªn, trong thùc tÕ ngêi ta cßn kÕt hîp víi mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c dùa trªn mét sè c¸c chØ tiªu ph©n tÝch kh¸c.  Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®iÓm hßa vèn §iÓm hßa vèn lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã doanh thu cña dù ¸n võa ®ñ trang tr¶i cho c¸c chi phÝ, tøc lµ dù ¸n kh«ng lç mµ còng kh«ng l·i. Nãi mét c¸ch kh¸c, ®iÓm hßa vèn chÝnh lµ giao ®iÓm cña ®êng biÓu diÔn doanh thu vµ ®êng biÓu diÔn chi phÝ. NÕu doanh thu ®¹t thÊp h¬n doanh thu t¹i ®iÓm hßa vèn th× viÖc kinh doanh bÞ lç, vµ nÕu ®¹t cao h¬n th× cã lêi. X¸c ®Þnh ®iÓm hßa vèn. Ta cã ph¬ng tr×nh doanh thu Y1 = aX Vµ ph¬ng tr×nh chi phÝ Y2 = bX + c Trong ®ã: X: Sè lîng s¶n phÈm b¸n ra a: Gi¸ b¸n 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm b: BiÕn phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm c: Tæng ®Þnh phÝ T¹i ®iÓm hßa vèn c Y1 = Y2  aX = bX + c  X = a-b Mµ doanh thu ®îc x¸c ®Þnh b»ng s¶n lîng nh©n víi gi¸ b¸n nªn ta cã doanh thu t¹i ®iÓm hßa vèn ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Tæng ®Þnh phÝ Doanh thu t¹i ®iÓm hßa vèn = BiÕn phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm 1- Gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §iÓm hßa vèn lµ mét tiªu chuÈn cã thÓ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých qu¶n lý kh¸c nhau. Tïy theo môc tiªu cÇn qu¶n lý cã thÓ cã c¸c lo¹i ®iÓm hßa vèn kh¸c nhau. §iÓm hoµ vèn tiÒn tÖ: Lµ ®iÓm mµ ë ®ã doanh nghiÖp cã tiÒn ®Ó tr¶ nî vay. Lóc nµy trong ®Þnh phÝ cÇn trõ ®i chi phÝ khÊu hao vµ chi phÝ thµnh lËp v× sè tiÒn nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó tr¶ nî vay. Nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy. u ®iÓm: §a ra nh÷ng chi tiªu vÒ møc ®é ho¹t ®éng tèi thiÓu ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ cã ®îc lîi nhuËn. §ång thêi, biÕt ®îc s¶n lîng hßa vèn lµ bao nhiªu, chñ ®Çu t cã thÓ ®¹t tíi trong thêi gian ng¾n nhÊt. Nhîc ®iÓm: §iÓm hßa vèn kh«ng cho biÕt quy m« l·i rßng còng nh hiÖu qu¶ mét ®ång vèn bá ra. Khi thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n, ng©n hµng ph¶i kÕt hîp víi c¸c chØ tiªu trªn, kÕt luËn mang tÝnh kh¸i qu¸t, tæng hîp nhng thêng dùa trªn mét sè chØ tiªu cã tÇn quan träng. Tuy nhiªn, kÕt luËn chung ph¶i linh ho¹t, tïy theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ cã sù u tiªn mét khÝa c¹nh nµo ®ã cña dù ¸n.  Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n. Ph©n tÝch ®é nh¹y lµ sù ph©n tÝch t×nh h×nh bÊt tr¾c rñi ro cña dù ¸n do sù thay ®æi cña mét hay nhiÒu yÕu tè ®Çu vµo (gi¸ c¶, chi phÝ ®Çu t...) ¶nh hëng ®Õn NPV, IRR. Khi tÝnh ®é nh¹y cña dù ¸n ngêi ta thêng cã c¸c yÕu tè ®Çu vµo biÕn ®æi 1% ®Ó xem NPV, IRR thay ®æi bao nhiªu %. §iÒu quan träng khi ®¸nh gi¸ ®é nh¹y cña dù ¸n lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc xu thÕ vµ møc ®é thay ®æi cña c¸c yÕu tè ¶nh hëng. VÒ nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p nµy bao gåm ba bíc. - X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè dÔ bÞ do do ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè bªn ngoµi: gi¸ s¶n phÈm, s¶n lîng, chi phÝ, tû gi¸. - §o lêng % thay ®æi cña hiÖu qu¶ tµi chÝnh khi cã sù thay ®æi cña c¸c yÕu tè trªn. - TÝnh ®é nh¹y cña dù ¸n, ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc % thay ®æi cña chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n % thay ®æi cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo g©y ra sù thay ®æi ®ã ChØ sè nh¹y c¶m thêng mang dÊu ©m, trÞ tuyÖt ®èi cña chØ sè cµng lín th× ®é rñi ro cña dù ¸n cµng lín, do c¸c yÕu tè ®Çu vµo qu¸ biÕn ®éng ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n gióp cho chñ ®Çu t vµ ®¬n vÞ cho vay vèn khoanh ®îc hµnh lang an toµn cho ho¹t ®éng cña dù ¸n. Tuy nhiªn, ph¬ng ph¸p nµy còng cã h¹n chÕ khi xem xÐt ®ång thêi nhiÒu yÕu tè biÕn ®éng.  Ph©n tÝch t×nh huèng. Ph©n tÝch t×nh huèng lµ viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña dù ¸n trong c¸c trêng hîp nhÊt ®Þnh: tèt nhÊt (gi¸ b¸n s¶n phÈm cao nhÊt), xÊu nhÊt vµ so s¸nh víi c¸c trêng hîp dù tÝnh. Mçi mét t×nh huèng g¾n víi mét x¸c suÊt cã thÓ x¶y ra. TÝnh c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh t¬ng øng vµ ®é lÖch chuÈn cña tõng chØ tiªu. 1.3 ChÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng. 1.3.1 ChÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t Khi t×m hiÓu thÕ nµo lµ chÊt lîng thÈm ®Þnh, mét c©u hái ®Æt ra lµ chÊt lîng lµ g×? ChÊt lîng lµ mét kh¸i niÖm trõu tîng, kh«ng dÔ dµng ®Ó cã thÓ ®Þnh lîng mét c¸ch chÝnh x¸c. ChÊt lîng cña mét c«ng viÖc cô thÓ cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa lµ møc ®é tèt, xÊu, chÝnh x¸c, hay møc ®é ®¹t ®Õn tiªu chuÈn cña c«ng viÖc. Còng nh thÕ, chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t lµ mét kh¸i niÖm trõu tîng, kh«ng thÓ ®Þnh lîng, tïy tõng ®èi tîng, ®øng trªn gi¸c ®é kh¸c nhau th× chÊt lîng cña thÈm ®Þnh ®îc ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. §èi víi NHTM, chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ dùa trªn ba khÝa c¹nh. Mét lµ, møc ®é khoa häc, chÝnh x¸c, toµn diÖn cña c¸c kÕt qu¶ cña viÖc tÝnh to¸n, xem xÐt trªn c¸c ph¬ng diÖn ph©n tÝch nh kÕ ho¹ch vèn, nguån tµi trî, dßng tiÒn cña dù ¸n, c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh.. Hai lµ, tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c dù ®o¸n cña chñ dù ¸n tøc lµ ®¸nh gi¸ møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c nh©n tè m«i trêng ¶nh hëng tíi dù ¸n nh nhu cÇu thÞ trêng khi dù ¸n cha ®i vµo thùc hiÖn, ®Þnh híng ph¸t triÓn cña ngµnh, c¸c cam kÕt cña chÝnh phñ... Ba lµ, c¸c nh©n tè kh¸c nh sù thuËn tiÖn trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh... hay lµ c¸c nh©n tè thuéc vÒ b¶n th©n ng©n hµng. ThÈm ®Þnh mét dù ¸n ®Çu t ®îc coi lµ cã chÊt lîng khi qua qu¸ tr×nh xem xÐt, ®¸nh gi¸, còng nh ph©n tÝch c¸c d÷ liÖu trªn hå s¬ cña chñ dù ¸n tr×nh lªn NHTM, NHTM cã thÓ ph¸t hiÖn ®îc nh÷ng ®iÓm cha phï hîp mµ chñ ®Çu t kh«ng ph¸t hiÖn ra hay “cè t×nh kh«ng ph¸t hiÖn ra”. Tõ ®ã, cã thÓ thuyÕt phôc chñ ®Çu t cã kÕ ho¹ch thay ®æi dù ¸n cña m×nh cho phï hîp. Cïng víi viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh hîp lý, chÝnh x¸c, ng©n hµng sÏ chØ tµi 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 trî cho nh÷ng dù ¸n kh¶ thi vµ cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an toµn tµi trî cña ng©n hµng. Ngîc l¹i, khi chÊt lîng thÈm ®Þnh dù ¸n cña ng©n hµng kh«ng cao th× sÏ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ lµ ng©n hµng cã nh÷ng quyÕt ®Þnh sai lÇm. §èi víi c¸c kho¶n cho vay ®ã khi ®i vµo ho¹t ®éng rÊt dÔ r©y ra nh÷ng hiÖu qu¶ khã lêng cã thÓ chóng sÏ bÞ biÕn thµnh nh÷ng kho¶n khã ®ßi, hay thËm chÝ lµ kh«ng thu håi ®îc vèn. ChÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi chÊt lîng tÝn dông. VËy, ®Ó ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t ®¹t chÊt lîng cao th× cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng nh©n tè g×? 1.3.2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n. BÊt cø mét ho¹t ®éng nµo còng ®Òu chÞu sù ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè c¶ tÝch cùc lÉn tiªu cùc. Bëi vËy, ®Ó ho¹t ®éng tÈm ®Þnh cña mét ng©n hµng ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch tr«i ch¶y, cÇn ph¶i xÐt tíi c¸c nh©n tè ¶nh hëng. C¸c nh©n tè nµy bao hµm hai nhãm sau: nhãm nh©n tè chñ quan vµ nhãm nh©n tè kh¸ch quan. 1.3.2.1. Nhãm nh©n tè chñ quan C¸c nh©n tè chñ quan cã ¶nh hëng tíi chÊt lîng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ c¸c nh©n tè néi t¹i, cã thÓ ¶nh hëng mét c¸ch tÝch cùc hay tiªu cùc tíi chÊt lîng thÈm ®Þnh. C¸c nh©n tè nµy hoµn toµn cã thÓ ®îc ph¸t huy hay triÖt tiªu hay nãi c¸ch kh¸c lµ nã cã thÓ ®îc ®iÒu chØnh vµ kiÓm so¸t ®îc. C¸c nh©n tè thuéc vÒ b¶n th©n ng©n hµng cã thÓ ®îc kÓ ®Õn nh sau: Tr×nh ®é c¸n bé thÈm ®Þnh Trong bÊt k× lÜnh vùc nµo cña ®êi sèng x· héi, con ngêi lu«n lµ nh©n tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi mäi sù thµnh c«ng. Ngay c¶ trong mét lÜnh vùc ®îc trang bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i nhng kh«ng thÓ thiÕu v¾ng con ngêi ®iÒu khiÓn nh÷ng cç m¸y hiÖn ®¹i ®ã. Trong thÈm ®Þnh dù ¸n nãi chung vµ thÈm ®Þnh tµi chÝnh nãi riªng vai trß cña nh©n tè con ngêi còng vËy. Con ngêi ë ®©y ®îc hiÓu lµ c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh. KÕt qu¶ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t nãi chung vµ thÈm ®Þnh tµi chÝnh nãi riªng lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng ®¸nh gi¸, xem xÐt mét c¸ch kÜ lìng trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, víi c¸c t×nh huèng kh¸c nhau vµ dùa trªn c¸c c¬ së khoa häc. §èi víi ho¹t ®éng thÈm ®Þnh, con ngêi ®ãng vai trß trung t©m lµ n¬i liªn kÕt, phèi hîp c¸c nh©n tè. Con ngêi ®· ®a ra quy tr×nh thÈm ®Þnh, x¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ ra quyÕt ®Þnh. 20